Âπτα

HMEPEΣ KYPIAKH 9 ΣEΠTEMBPIOY 2001

Oι Πανελλήνιοι Aγώνες
στην αρχαιτητα
 H KA£HMEPINH
E¶TA HMEPE™
KYPIAKH 9 ™E¶TEMBPIOY 2001

2-31 A º I E P ø M A
OΙ ΠΑΝΕΛΛΝΙΟΙ
AΓΝΕς
ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΤΗΤΑ

Eν αρχ ην ο θλος
Tης ¶¤Á΢ KÔ˘ÓÂÓ¿ÎË

Πθια – Oλμπια
Tου N›ÎÔ˘ °È·ÏÔ‡ÚË

Παναθναια, η μεγλη γιορτ

των Aθην%ν
Tου ¶¿ÓÔ˘ B·Ï·‚¿ÓË

N&μεα στη μνμη του Oφ&λτη

Tου Stephen G. Miller

Iσθμια, μθοι και αγ%νες

Tης Elizabeth R. Gebhard

Hρα+α τα εν Aργει
Tου XÚ‹ÛÙÔ˘ I. ¶ÈÙÂÚÔ‡

Aσκληπιε+α Eπιδαρου
Tου XÚ‹ÛÙÔ˘ I. ¶ÈÙÂÚÔ‡
M E™A A¶O ÙËÓ ¿ıÏËÛË ¯·ÈÚfi-
Ì·ÛÙ ÙËÓ ·ÚÌÔÓÈ΋ Û˘Ì‚›ˆ-
ÛË ÛÒÌ·ÙÔ˜ Î·È „˘¯‹˜. AÔ-
Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ì ÙÔ ·ÈÛıËÙÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·
ÂÓfi˜ ·ÚÌÔÓÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜ Ô˘ ˘·ÎÔ‡-
Σγχρονες αναβι%σεις ÂÈ Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙȘ ÂÈÙ·Á¤˜ ÙÔ˘ ÓÔ˘. H
Tου °ÈÒÚÁÔ˘ X·Ù˙ˉ¿ÎË Â›Ù¢ÍË ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜, Ë Ó›ÎË
Â› ÙÔ˘ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘ ›ӷÈ, ‚¤‚·È·, ÁÂÁÔ-
Ófi˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi, ÚÔ¤¯ÂÈ, fï˜, Ë Û˘-
Ó‡·ÚÍË ·È‰Â›·˜ Î·È ·ıÏËÙÈÛÌÔ‡. A˘-
Ù¿, ‹Ù·Ó Ù· ˙ËÙÔ‡ÌÂÓ· Ù˘ ·Ú¯·›·˜
ÂÔ¯‹˜, Û ıˆÚËÙÈ-
Îfi Â›‰Ô, ¤ÙÛÈ ı·
Eπιμλεια αφιερ
ματος:
¤ÚÂ ӷ Â›Ó·È ·Îfi-
EÍÒÊ˘ÏÏÔ
™ÎËÓ¤˜ ¿ıÏËÛ˘ Ó¤ˆÓ ÛÙËÓ
¶E°KY KOYNENAKH ÌË Î·È Û‹ÌÂÚ·, fï˜
Ì ÙËÓ ·Ó·‚›ˆÛË ÙˆÓ
Aı‹Ó·. AÙÙÈÎfi˜ ÂÚ˘ıÚfiÌÔÚÊÔ˜ OÏ˘ÌÈ·ÎÒÓ AÁÒÓˆÓ
ÎÚ·Ù‹Ú·˜ ÙÔ˘ E˘ÊÚÔÓ›Ô˘. °‡Úˆ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ·, Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·
ÛÙÔ 510-500 .X. BÂÚÔÏ›ÓÔ, ¤¯Ô˘Ó Ô‰ËÁËı› Û ¿ÏÏÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜. H
Antikenmuseum (ʈÙ.: EÏÛË ÂÌÔÚÂ˘Ì·ÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ AÁÒÓˆÓ, Ë
™·ı¿ÚË, «TÔ OÏ˘ÌÈ·Îfi ¶Ó‡- ¯Ú‹ÛË ·Ó·‚ÔÏÈÎÒÓ, Ë ÂÌÏÔ΋ ÌÂÁ¿-
Ì·», ÂΉ. «A‰¿Ì», Aı‹Ó· 2000). ÏˆÓ ÂÙ·ÈÚÂÈÒÓ ˆ˜ ¯ÔÚËÁÔ› ÙˆÓ ·ıÏË-
ÙÒÓ, ¤¯Ô˘Ó ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÙÔ ÁÚ¿ÌÌ· Î·È ÙÔ
Ó‡̷ ÙˆÓ AÁÒÓˆÓ.
M ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· ÙˆÓ ÂÂÚ¯fiÌÂÓˆÓ
OÏ˘ÌÈ·ÎÒÓ AÁÒÓˆÓ, ·Ó·˙ËÙ‹Û·ÌÂ
ÙËÓ ··Ú¯‹ ÙˆÓ ·ıÏËÙÈÎÒÓ ‰ÈÔÚÁ·ÓÒ-
ÛˆÓ. TÔ˘˜ ÙfiÔ˘˜ fiÔ˘ ÁÈÓfiÙ·Ó, ÙȘ
Yπεθυνη «Eπτ Hμερ
ν» Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ÛÙȘ ‰È¿- MfiÓÔ Ô˘ ÂΛ, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ÛÙ·‰È·Î¿
E§EY£EPIA TPA´OY
ÊÔÚ˜ fiÏÂȘ-ÎÚ¿ÙË Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜.
AÓ·˙ËÙ‹Û·Ì ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ Ù˘ ÌÂÙ·-
ÙÚÔ‹˜ ÙˆÓ AÁÒÓˆÓ Û ı¤·Ì·. M¤Û·
·fi ·˘Ù‹ ÙËÓ ¤Ú¢ӷ ‰È·ÈÛÙÒÛ·ÌÂ
fiÙÈ Ë Ó›ÎË ÛÙÔ˘˜ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜
Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜ ‹Ù·Ó Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË
ÛÙÈÁÌ‹ ÁÈ· ÙÔÓ EÏÏËÓ·. OÈ ·Ú¯·›ÔÈ ›-
ÛÙ¢·Ó fiÙÈ Î¿ı ӛÎË Â›¯Â ÙËÓ Â‡ÓÔÈ·
ÙˆÓ ıÂÒÓ, ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ÓÈÎËÙ‹ ı·
¤ÌÂÓ ÛÙ· ¯Â›ÏË ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ·ÈÒ-
ÓÈ·, ı· ÙÔ˘ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙Â ÙËÓ ·ı·Ó·Û›·
ÎÈ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·ÓÙ·ÌÔÈ-
‚‹.
OÈ AÁÒÓ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È Á¤ÓÓËÌ· ÙˆÓ
ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ fiˆ˜ ÈÛÙ‡ԢÓ
ÔÏÏÔ›. AÓÙ›ıÂÙ·, ·fi ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ
¢ÚËÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÚÔ˚ÛÙÔÚÈÎÒÓ ¯Úfi-
ÓˆÓ, ‰È·ÈÛÙÒÓÔ˘ÌÂ, fiÙÈ Ì ÙË ÌÔÚÊ‹
·ıÏËÙÈÎÒÓ ·È¯ÓȉÈÒÓ ÙÂÏÔ‡Û·Ó ·ÁÒ-
Ó˜ Ï·Ô› Ù˘ AÓ·ÙÔÏ‹˜, ÔÏÏÔ‡˜ ·ÈÒ-
Ó˜ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ Â›ÛËÌË ıÂÛÌÔı¤ÙË-
Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·, Ô˘ ¤ÁÈÓ ÙÔ
776 . X. ™Â ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔȯÔÁÚ·-
ÊÈÒÓ Î·È ·Ó·ÁÏ‡ÊˆÓ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ AÈ-
Á‡ÙÔ˘, ˘¿Ú¯Ô˘Ó ¿Ó‰Ú˜ Ô˘ ·Ï‡-
Ô˘Ó ‹ ÛËÎÒÓÔ˘Ó ‚¿ÚË ‹ οÓÔ˘Ó ·Û΋-
ÛÂȘ Ì ÛÊ·›Ú˜, Ì ڷ‚‰È¿ ‹ Ì·¯·›ÚÈ·,
ÛÙËÓ ÍËÚ¿ ‹ ÛÙÔÓ N›ÏÔ. AÓ¿ÏÔÁ· ·-
Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·, Ì ÌÈÎÚ¤˜ ·Ú·ÏÏ·Á¤˜,
Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙËÓ KÚ‹ÙË.
·Ó·Ù˘ÛÛfiÌÂÓÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÔ‡ ÂÈ¤-
‰Ô˘, Ù· ·ıÏËÙÈο ·È¯Ó›‰È· Î·È Á˘ÌÓ¿-

2 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
 Eν αρχ
ην
ο θλος
Õ Σκην απ τα Tαυροκαθψια,
που ταν απ τα πιο αγαπητ
αθλματα στη μινωικ Kρτη. Στο
αγνισμα αυτ συμμετεχαν ν-
δρες και γυνακες και πνω απ
δο τομα. Στη φωτογραφα, τοι-
χογραφα απ το ανκτορο της
Kνωσο. Yστερομινωικ περοδος,
μσα 15ου αι. π.X. (Hρκλειο,
Aρχαιολογικ Mουσεο).

ÛÌ·Ù· ·›ÚÓÔ˘Ó ÙË ÌÔÚÊ‹ ·ıÏËÙÈÎÒÓ
Î·È ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ÂΉËÏÒÛˆÓ. °È·Ù›,
Ò˜ ·ÏÏÈÒ˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ¯·Ú·-
ÎÙËÚÈÛÙÔ‡Ó ÙÔ Î˘‚›ÛÙËÌ· (·ÎÚÔ‚·ÙÈ-
Îfi˜ ÂÏÈÁÌfi˜ Ì ÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÚÔ˜ Ù· ο-
Ùˆ) ‹ Ù· Ù·˘ÚÔηı¿„È·; E›Ó·È Ê·ÓÂÚfi
fiÙÈ ÔÈ ÂΉËÏÒÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ÂÎÙfi˜ ·fi η-
ÏÔÁ˘ÌÓ·Ṳ̂ÓÔ˘˜ ·ıÏËÙ¤˜ ÚÔ¸¤ıÂ-
Ù·Ó Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓÈ· ÂÍ¿ÛÎËÛË Î·È ÚÔÂ-
ÙÔÈÌ·Û›·. TËÓ ›‰È· ¿Ô„Ë ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ Î·È
Ë ·Ú¿ÛÙ·ÛË ˘ÁÌ·¯›·˜ Û ÙÔȯÔÁÚ·-
Ê›· Ù˘ £‹Ú·˜, Ì ÙÔ˘˜ ‰‡Ô Ó·ÚÔ‡˜
˘ÁÌ¿¯Ô˘˜ Ì ٷ Á¿ÓÙÈ· ·Ó¿ ¯Â›Ú·˜.
E›Ó·È Â›Û˘ ÁÓˆÛÙfi, fiÙÈ Ô ÌÂÙ¤ÂÈ-
Ù· Ì˘ÎËÓ·˚Îfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ ÂËÚ¿-
ÛÙËΠ·fi ÙÔÓ ÌÈÓˆ˚Îfi. OÈ ·ÁÒÓ˜ ÛÙ›-
‚Ô˘, ÙÔ Î˘‚›ÛÙËÌ· Î·È Ù· Ù·˘ÚÔηı¿-
„È· ÂÚÓÔ‡Ó ·fi ÙËÓ KÚ‹ÙË ÛÙË M˘-
ÎËÓ·˚΋ EÏÏ¿‰·. EÎÙfi˜ ·fi Ù· ·ÁˆÓ›-
ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ ÛÙ›‚Ô˘ Ô˘ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Ó Î·È
Ë Ù¯ÓÈ΋ ÙÔ˘˜ ‚ÂÏÙÈÒÓÂÙ·È, ·ÚÔ˘-
ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È Î·È Ó¤· ·ıÏ‹Ì·Ù·, fiˆ˜ Ô
‰ÚfiÌÔ˜ Î·È Ë ·ÚÌ·ÙÔ‰ÚÔÌ›·. T·˘Ùfi-
¯ÚÔÓ·, ÔÈ M˘ÎËÓ·›ÔÈ, ‰›ÓÔ˘Ó Ó¤Ô Â-
ÚȯfiÌÂÓÔ ÛÙ· ·ıÏËÙÈο Á˘ÌÓ¿ÛÌ·Ù·
Î·È È‰Ú‡Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ÂÈÙ¿ÊÈÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜
Ì ÛÎÔfi Ó· ÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÓÂÎÚÔ‡˜
ÙÔ˘˜ ‹ÚˆÂ˜. AÓ¿ÏÔÁ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·
˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ÛÙ· OÌËÚÈο ¤Ë.
Ö˜, ÙÔ ÁÓ‹ÛÈÔ ·ÁˆÓÈÛÙÈÎfi Ó‡̷
Ô˘ ‰È·ÈÛÙÒÓÂÙ·È ÛÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜
ÂÔ¯¤˜, Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È ÌÂ
ÁÔÚÁÔ‡˜ Ú˘ıÌÔ‡˜ ÛÙ· ÈÛÙÔÚÈο ¯Úfi-
ÓÈ·. ™ÙȘ ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚ˜ fiÏÂȘ-ÎÚ¿ÙË,
ÙËÓ Aı‹Ó· Î·È ÙË ™¿ÚÙË, Ë ÛˆÌ·ÙÈ΋
ÂÎÁ‡ÌÓ·ÛË ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ‚·ÛÈÎfiÙÂÚÔ
Ì¿ıËÌ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ. TÔ
Á˘ÌÓ·ÛÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È
ÛÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· ÙÔ˘
ÔÏÈÙ‡̷ÙÔ˜. O Ù¤ÏÂÈÔ˜ ÔÏÂÌÈÛÙ‹˜
‹ÍÂÚ ӷ ·Ú·ÌÂÚ›˙ÂÈ ÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜
ÙÔ˘ ÊÈÏÔ‰Ô͛˜ Î·È Ó· ı˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙËÓ
·ÙÔÌÈ΋ ÙÔ˘ ˙ˆ‹ ÁÈ· ÙÔ ÁÂÓÈÎfi fiÊÂÏÔ˜.
OÈ AıËÓ·›ÔÈ ÚÔ¯ˆÚÔ‡Ó ·ÎfiÌË ÂÚÈÛ-
ÛfiÙÂÚÔ: ÂȉÈÒÎÔ˘Ó ÙËÓ ÈÛfiÚÚÔË
ÌfiÚʈÛË „˘¯‹˜ Î·È ÛÒÌ·ÙÔ˜. ¶·Ú¿Ï-
ÏËÏ· Ì ÙË Á˘ÌÓ·ÛÙÈ΋ ıÂÛ›˙Ô˘Ó Î·È
ÙË ÌÔ˘ÛÈ΋ ·È‰Â›·, ÛÙËÓ ÔÔ›· ÛÔ˘-
‰·›Ô ÚfiÏÔ ¤·È˙·Ó Ô ¯ÔÚfi˜ Î·È Ë ‰È‰·-
Ûηϛ· Ù˘ ÁÚ·Ê‹˜.
H Aı‹Ó· ·fi Ù· ·Ú¯·˚ο ¯ÚfiÓÈ· ηÈ
Ò˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÎÏ·ÛÈ΋˜ ÂÔ¯‹˜ ‰ÈÔÚ-
Á·ÓÒÓÂÈ Î·È ·›ÚÓÂÈ Ì¤ÚÔ˜ Û ·ÁÒÓ˜
Ì ӤԢ˜ Ô˘ ›¯·Ó ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÌÈ·
ÔÏÔÎÏËڈ̤ÓË ÂχıÂÚË ·È‰Â›·, Ù˘
ÔÔ›·˜ Ù· ·ÚÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο
‹Ù·Ó: Ë Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ Á˘ÌÓ·ÛÙÈ΋, Ë
‰È‰·Ûηϛ· ÌÔ˘ÛÈ΋˜ Î·È Ú˘ıÌÔ‡, Ë
Â›Û˘ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÙÚÔ-
Ê‹ ·fi ÛÔ˘‰·›Ô˘˜ ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘˜. MÂ
‚¿ÛË ·˘Ù¿ Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ ÔÈ Ó¤ÔÈ Ù˘
Aı‹Ó·˜ Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÛÙË ÌÂÁ¿ÏË ÁÈÔÚ-
Ù‹ Ù˘ fiÏ˘ ÙÔ˘˜, Ù· ¶·Ó·ı‹Ó·È·,
ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó Ù˘ AıËÓ¿˜. TÔ ¤·ıÏÔ
‹Ù·Ó ·ÁÁ›· ÁÂÌ¿Ù· Ì ÈÂÚfi Ï¿‰È Ù˘
ı¿˜, ÙÔ˘˜ ÏÂÁfiÌÂÓÔ˘˜ ¶·Ó·ıËÓ·˚-
ÎÔ‡˜ ·ÌÊÔÚ›˜.
TÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· Ù˘ Aı‹-
Ó·˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Î·È ¿ÏϘ ÈÛ¯˘Ú¤˜
fiÏÂȘ-ÎÚ¿ÙË Ù˘ ·Ú¯·›·˜ EÏÏ¿‰·˜,
΢ڛˆ˜ fiÛ˜ ›¯·Ó ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi ÔÏ›-
ÙÂ˘Ì·. AÓ¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Û Ô
·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi˜, ÔÈ· ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ
ÙÔ˘˜ ηχÙÂÚÔ˘˜ ·ıÏËÙ¤˜, ÔÈ· ı· Â-
Ù‡¯ÂÈ ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ӛΘ. O ÙÔÈ-
Îfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ ÛÈÁ¿-ÛÈ-
Á¿ Á›ÓÂÙ·È ·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˜. TfiÔÈ Ì ÍÂ-
¯ˆÚÈÛÙ‹ ÈÂÚfiÙËÙ·, Ë OÏ˘Ì›·, ÔÈ ¢ÂÏ-
ÊÔ›, Ë NÂ̤·, Ë KfiÚÈÓıÔ˜, ‰ÈÔÚÁ·ÓÒ-
ÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘˜
·ÁÒÓ˜. ™ÙÔ ›‰ÈÔ Ó‡̷ ÔÚÁ·ÓÒÓÔ-
ÓÙ·È ·ÁÒÓ˜ Î·È Û οÔÈ· ·ÛÎÏËÈ-
›·, Ì ÈÔ ÁÓˆÛÙÔ‡˜ ÂΛÓÔ˘˜ ÛÙÔ
·ÛÎÏËÈÂ›Ô Ù˘ Eȉ·‡ÚÔ˘. AÏψÛÙÂ,
Ô ¯ÒÚÔ˜ ÙÔ˘ ÛÙ·‰›Ô˘ Ù˘ Eȉ·‡ÚÔ˘
Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Ì·›ÓÂÈ ÎÈ ·˘Ùfi˜ ÛÙÔ ¯ÔÚfi
ÙˆÓ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ OÏ˘ÌÈ·ÎÒÓ AÁÒÓˆÓ
ÙÔ˘ 2004, Ì ÙËÓ ·Ó·Ûًψۋ ÙÔ˘
–ηıÒ˜ ϤÁÂÙ·È– Î·È ÙËÓ ÊÈÏÔÍÂÓ›·
οÔÈˆÓ ÎÏ·ÛÈÎÒÓ ·ÁˆÓÈÛÌ¿ÙˆÓ.
AÓ Î·È Ë ·Ú·ÎÌ‹ ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ Îfi-
ÛÌÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ÁÓ‹ÛÈÔ˘ ·ıÏËÙÈÎÔ‡
Ó‡̷ÙÔ˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ·fi
ÙÔÓ 4Ô ·ÈÒÓ· .X. , fï˜, ηٿ ÙËÓ ÂÏ-
ÏËÓÈÛÙÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô Î·Ù·‚Ï‹ıËΠÚÔ-
Û¿ıÂÈ· fi¯È ÌfiÓÔ Ó· ‰È·ÛˆıÔ‡Ó ÔÈ
AÁÒÓ˜ ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ‰È·‰ÔıÔ‡Ó ¤Ú·Ó
ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘, ÛÙËÓ AÓ·ÙÔÏ‹.
M ÙȘ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ MÂÁ¿ÏÔ˘ AÏÂ-
Í¿Ó‰ÚÔ˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó Ó¤Â˜ ÂÏÏË-
ÓÈΤ˜ ·ÔÈ˘ Î·È ‚·Û›ÏÂÈ·. ¶·ÓÙÔ‡
¯Ù›ÛÙËÎ·Ó Á˘ÌÓ·ÛÙ‹ÚÈ·, ·Ï·›ÛÙÚ˜
Î·È ÛÙ¿‰È·, fiÔ˘ ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·Ó ÙÔÈ-
ÎÔ› ·ÁÒÓ˜ Ì ÚfiÙ˘Ô ÙÔ˘˜ ·ÓÂÏÏ‹-
ÓÈÔ˘˜.
TËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ ÛÙÔÓ ÂÏÏ·‰ÈÎfi ¯ÒÚÔ
ηٷ‚Ï‹ıËΠÚÔÛ¿ıÂÈ· ÁÈ· ÙÔÓ
Â͈ڷ˚ÛÌfi Î·È ÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ
·ıÏËÙÈÎÒÓ ¯ÒÚˆÓ, ÌÂ ¯Ú‹Ì·Ù· Ô˘
‰È¤ıÂÙ·Ó ÔÈ ‚·ÛÈÏ›˜ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ-
ÎÒÓ ÎÚ·ÙÒÓ. ™ÈÁ¿-ÛÈÁ¿ ÔÈ ·ÁÒÓ˜ ΢-
ÚÈ·Ú¯Ô‡ÓÙ·È ·fi ÙËÓ ÔÏ˘Ù¤ÏÂÈ·. H
¿ÓÂÛË ÙÔ˘ ı·ً ÚˆÙ‡ÂÈ. ™ÙÔȯ›·
Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÂ Ï‹ÚË ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂ
ÙËÓ ·Ú¯·›· ÏÈÙfiÙËÙ·. X¿ÓÔ˘Ó ÙÔÓ
ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ÙÔ˘˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, ÔÈ
·ıÏËÙ¤˜ ÂȉÈ·ÔÓÙ·È, ·ÔÎÙÔ‡Ó Â·Á-
ÁÂÏÌ·ÙÈ΋ Û˘Ó›‰ËÛË, ÔÈ ·ÁÒÓ˜ ·fi
ηı·Ú¿ ·ıÏËÙÈΤ˜ ÂΉËÏÒÛÂȘ ÌÂÙ·-
ÙÚ¤ÔÓÙ·È Û ı¤·Ì·. EÓ· ı¤·Ì· Ô˘
ÊÙ¿ÓÂÈ Ò˜ ÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜, ÛÙÔ ÔÔ›Ô
ÌÔÚ› ηÓ›˜ Ó· ·Ó·ÁÓÒÛÂÈ ÎÔÈÓˆÓÈ-
ο Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÛÙÔȯ›· Ù˘ οıÂ
ÂÔ¯‹˜.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 3
 Πθια - Oλμπια
Tου N ÿ∫√À ° π∞§√⁄ƒ∏
Kαθηγητ , πρην γενικο επιθεωρητ
Aρχαιοτ των / επτιμου αντιπροδρου
Διεθνος Oλυμπιακ ς Aκαδημας

T O XAPAKTHPI™TIKOTEPO ÁÓÒÚÈÛÌ·
ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ˘‹ÚÍ ·Ó¤Î·ıÂÓ
ÙÔ ¿ıÔ˜ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔÓ ¿ıÏÔ Î·È
ÙËÓ ·ÚÈÛÙ›·. £· ¤ÏÂÁ ηÓ›˜ fiÙÈ Î·Ù’
·˘ÙÔ‡˜ «ÂÓ ·Ú¯‹ ‹Ó Ô ¿ıÏÔ˜». H ı¤ÛË
·˘Ù‹, Ô˘ ›Û¯˘Û ˆ˜ ·Í›ˆÌ· ÛÙÔÓ ÂÏ-
ÏËÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ Î·ı’ fiÏË ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙË-
Ù· Â›Ó·È ‹‰Ë ·ÔÎÚ˘ÛÙ·Ïψ̤ÓË ÛÂ
¤Ó· ·fi Ù· ·Ú¯·ÈfiÙÂÚ· ΛÌÂÓ· Ù˘
ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÚ·ÌÌ·Ù›·˜, ÙÔ «EÚÁ· ηÈ
H̤ڷȻ ÙÔ˘ HÛÈfi‰Ô˘ (11–26). EΛ Ô
ÔÈËÙ‹˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙȘ ‰‡Ô ÌÔÚʤ˜
Ù˘ EÚȉ·˜. H Ì›· EÚȘ ›ӷÈ, ηْ ·˘-
ÙfiÓ, ηٷÛÙÚÂÙÈ΋, ÁÈ·Ù› ·Ú·Û‡ÚÂÈ
ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÛÙÔÓ ÌÈÛËÙfi fiÏÂÌÔ
Î·È ÙË ‰È¿Ï˘ÛË, ÂÓÒ Ë ¿ÏÏË, ÙfiÛÔ ·Ú-
¯·›· fiÛÔ Î·È Ë ÎÔÛÌÈ΋ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·,
ÚˆÙfiÙÔÎË ÎfiÚË Ù˘ N‡ÎÙ·˜ Î·È ÙÔ˘
º¿ÓËÙ·, Â›Ó·È Â˘ÂÚÁÂÙÈ΋, ÁÈ·Ù› ˆı›
ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Û ¿ÌÈÏÏ· Î·È Û˘ÓÂ-
Ò˜ ÛÂ ÚfiÔ‰Ô.
TÔ Ó‡̷ ·˘Ùfi Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜
EÚȉ·˜, Ô˘ ·ÚÔÚÌ¿ ÛÙË Û˘ÁÁ˘ÌÓ·-
Û›· Î·È ÙËÓ ¿ıÏËÛË, ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜
EÏÏËÓ˜ ·¤ÎÙËÛ ȉȷ›ÙÂÚË ÛËÌ·-
Û›·. °È·Ù›, ·Ó Î·È fiÏÔÈ ÔÈ Ï·Ô› ÛÙÔÓ
Ï·Ó‹ÙË Ì·˜ ÂȉfiıËÎ·Ó ÛÙË Á˘ÌÓ·-
ÛÙÈ΋ Î·È ÙÔ˘˜ ·ıÏËÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜,
ηÓ›˜ ‰ÂÓ ·Ó‹Á·Á Û ȉ·ÓÈÎfi ÙÔÓ
¿ıÏÔ.
TÔÓ ¿ıÏÔ, Ô˘ ÂÓ˘‹Ú¯Â Û fiϘ ÙȘ
‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜, Úfi‚·Ï·Ó ÔÈ
EÏÏËÓ˜ ˆ˜ ̤ÛÔ ·È‰Â›·˜, ÌÈ·˜ ·È-
‰Â›·˜ Ô˘ ·¤‚ÏÂ ӷ ηٷÛÙ‹ÛÂÈ
ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ ·Á·ıfi, ¯ÚËÛÙfi Î·È ÁÂÓ-
Ó·›Ô, «fiÌÔÈÔÓ ıÂÒ». AÏψÛÙÂ, ›¯·Ó
«·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÚÔ˜ Ì›ÌËÛÈÓ» ÙÔ˘˜ ›‰È-
Ô˘˜ ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ ÙÔ˘˜, ·ÊÔ‡, fiˆ˜ ÏË-
ÚÔÊÔÚÔ‡Ó ÔÈ ·Ú¯·›Â˜ ËÁ¤˜ ‰È·ÁˆÓ›˙Ô-
ÓÙ·Ó Î·È ·˘ÙÔ› ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ÛÙ· Hχ-
ÛÈ· ¶Â‰›·. AÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ OÏ˘Ì›· Ô
Z¢˜ Ó›ÎËÛ ÙÔÓ KÚfiÓÔ ÛÙËÓ ¿ÏË,
ÂÓÒ Ô AfiÏÏˆÓ ÙÔÓ AÚË ÛÙËÓ ˘ÁÌ‹
Î·È ÙÔÓ EÚÌ‹ ÛÙÔÓ ‰ÚfiÌÔ (¶·˘Û. V
7,10).
AıÏÔ˜ ÙˆÓ ıÂÒÓ ‹Ù·Ó Î·È ÔÈ ·ÁÒÓ˜
ÙÔ˘˜ ηٿ ÙˆÓ TÈÙ¿ÓˆÓ Î·È ÙˆÓ °ÈÁ¿- H O πυγμχος του 5ου αι.
ÓÙˆÓ Ô˘ ·ÔÛÎÔÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ ÂÍ·- π.X. Διαγ ρας απ τη P δο
ÛÊ¿ÏÈÛË ÙÔ˘ §fiÁÔ˘ Î·È Ù˘ Ù¿Í˘ Ù¿ ηÏ› ÙÔ˘˜ ·‰ÂÏÊÔ‡˜ ÙÔ˘, ÙÔ˘˜ I‰·›- απκτησε πανελλνια φμη,
ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ô˘ ÂΛÓÔÈ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁË- Ô˘˜ ¢·ÎÙ‡ÏÔ˘˜, Ó· ·Ó·ÌÂÙÚËıÔ‡Ó ÌÂ- νικντας στους Oλυμπια-
Û·Ó. ٷ͇ ÙÔ˘˜ Û ·ÁÒÓ· κος, τα Πθια, τα Nμεα
¶ÚÒÙÔÈ ÌÈÌËÙ¤˜ ÙˆÓ ıÂÒÓ ÛÙÔÓ ÙÔ- ‰ÚfiÌÔ˘, ÛÙÂÊ·ÓÒÓÔ- και τα Iσθμια. Στη φωτογρα-
̤· Ù˘ ¿ıÏËÛ˘ ˘‹ÚÍ·Ó ÔÈ ‰ÈÔÁÂÓ›˜ ÓÙ·˜ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ φα απεικονζεται ο αθλη-
‹ÚˆÂ˜, Ô˘ ÂÓ›ÔÙ ʤÚÔÓÙ·È Î·È ˆ˜ ÙÔÓ ÓÈÎËÙ‹ Ì ÎÏ·‰› T· IÂÚ¿ τς, γρος πια, να τον περι-
φρουν στο στδιο οι δο γι-
È‰Ú˘Ù¤˜ AÁÒÓˆÓ. ·ÁÚÈÂÏÈ¿˜, ÙÔÓ ÎfiÙÈÓÔ,
O HÚ·ÎÏ‹˜ .¯. ·›˙ÂÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ô˘ ›¯Â ÌÂٷʤÚÂÈ Ô Ù˘ OÏ˘Ì›·˜ οι του, αθλητς επσης στε-
ρα απ νκη τους στους Oλυ-
ÚfiÏÔ ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ AÁÒÓˆÓ
Ù˘ OÏ˘Ì›·˜ Î·È ÛÙËÓ ·ÔÎÚ˘ÛÙ¿Ï-
›‰ÈÔ˜ ·fi ÙȘ ˘ÂÚ‚fi-
ÚÂȘ ¯ÒÚ˜ Î·È Â›¯Â
Î·È ÙˆÓ ¢ÂÏÊÒÓ ˆ˜ μπιακος Aγνες. Ξυλογρα-
ψÛË ÁÂÓÈο ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ ·Áˆ- Ê˘Ù¤„ÂÈ ÛÙËÓ OÏ˘- ·ÁˆÓÈÛÙÈο ΤÓÙÚ· φα απ πνακα του F.
Rosier με ττλο «O θραμβος
ÓÈÛÙÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜ ÛÙËÓ AÚ¯·›· Ì›·.
EÏÏ¿‰·. °È·Ù› Ô ‹Úˆ·˜ ·˘Ùfi˜, ÛÙËÓ TfiÛË ÛËÌ·Û›· ¤‰È- του Διαγ ρα» (φωτ.: περιο-
ÎÚËÙÔÁÂÓ‹ ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘, ˆ˜ I‰·›Ô˜ HÚ·- Ó·Ó ÔÈ EÏÏËÓ˜ ÛÙËÓ δικ «H Φσις», τχ. 7-8,
ÎÏ‹˜, ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ ÙË ı¤ÛË Î·È ÙÔ Ì‹- ¿ıÏËÛË Î·È ÙË Á˘ÌÓ·ÛÙÈ΋, ÒÛÙ ›- 1899 – Συλλογ A. Σ.
ÎÔ˜ ÙÔ˘ ™Ù·‰›Ô˘ Ù˘ OÏ˘Ì›·˜ Î·È ÌÂ- ÛÙ¢·Ó fiÙÈ ÙÔ˘˜ ÙË ‰›‰·ÍÂ Ô ¶ÚÔÌËı¤- Mα%λλη).

4 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
H Aναπαρσταση του
Iερο των Δελφν απ
τον Γλλο αρχιτκτονα
Tοurnaire. Στο μσον,
ανμεσα σε κτρια και ·˜, ‰ËÏ. Ô ›‰ÈÔ˜ ı›Ԙ ¢ÂÚÁ¤Ù˘ Ô˘
αφιερματα, ο να ς του ÙÔ˘˜ ÚÔÌ‹ı¢ÛÂ Î·È ÙÔ ıÂ˚Îfi ˘Ú.
Aπ λλωνος και ψηλ τε-
ρα το θατρο και το στ- H ¶˘ı›· ÚfiÛÙ·ÍÂ
διο που δεν περιλαμβ-
νεται στην εικ να. Aρι- K·Ù¿ ÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ÚÒÙ˘ ¯ÈÏÈÂÙ›·˜,
στερ του ναο οι Θη- ‰‡Ô ÛËÌ·ÓÙÈο ıÚËÛ΢ÙÈο ΤÓÙÚ·,
σαυρο. ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÔÏÏ¿ ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯Ò-
ÚÔ˘, ·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó· ͯˆÚ›˙Ô˘Ó: Ë OÏ˘-
Ì›· Î·È ÔÈ ¢ÂÏÊÔ›. K·È Ù· ‰‡Ô IÂÚ¿ ›-
Ó·È Ì·ÓÙÈο Î·È ·ÁˆÓÈÛÙÈο ·Ú¿ÏÏË-
Ï·. øÛÙfiÛÙÔ, ÙÔ IÂÚfi Ù˘ OÏ˘Ì›·˜
¤‰ÈÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚË ¤ÌÊ·ÛË ÛÙËÓ
·ıÏËÙÈ΋ Â›‰ÔÛË Î·È ·˘Ù‹ ›¯Â Ù¿ÍÂÈ
Ó· ηÏÏÈÂÚÁ›, ÂÓÒ Ë Î‡ÚÈ· ·ÔÛÙÔÏ‹
ÙÔ˘ IÂÚÔ‡ ÙˆÓ ¢ÂÏÊÒÓ ‹Ù·Ó Ë Ó¢-
Ì·ÙÈ΋ Û˘Ì·Ú¿ÛÙ·ÛË Û fiÏÂȘ ηÈ
Û ¿ÙÔÌ· Î·È Ë ¯ÚËÛÌÔ‰ÔÛ›· ÙÔ˘˜Ø ÙÔÓ
›‰ÈÔ ÛÎÔfi ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó Î·È ÔÈ ÌÔ˘ÛÈ-
ÎÔ› Î·È ÔÈËÙÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜ Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì-
‚¿ÓÔÓÙ·Ó ÛÙȘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ IÂ-
ÚÔ‡ ÙÔ˘ «ÌÔ˘Û·Á¤Ù·» ‰ÂÏÊÈÎÔ‡ AfiÏ-
ψӷ.
K·Ù¿ ÙËÓ ›‰È· ·˘Ù‹ ÂÔ¯‹, ÙfiÙ Ô˘
ηٿ ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, ΢‚ÂÚÓÔ‡ÛÂ
ÛÙËÓ HÏ›· Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜ IÊÈÙÔ˜, ·fiÁÔ-
ÓÔ˜ ÙÔ˘ O͇ÏÔ˘ Î·È Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ÙÔ˘ §˘-
ÎÔ‡ÚÁÔ˘, ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ™¿ÚÙ˘,
ÔÏfiÎÏËÚË Ë EÏÏ¿‰· ‰ÔÎÈÌ·˙fiÙ·Ó ·fi
ÂȉË̛˜ Ô˘ ·Ô‰ÂοÙÈ˙·Ó Ù· ÎÔ¿-
‰È· Î·È Î·Ù¤ÛÙÚÂÊ·Ó ÙÔ˘˜ ηÚÔ‡˜
Ù˘ Á˘. T·˘Ùfi¯ÚÔÓ·, fï˜, Û·Ú¿Û-
ÛÔÓÙ·Ó ÔÈ EÏÏËÓ˜ ·fi ÂÌʇÏÈÔ˘˜ Ô-
ϤÌÔ˘˜. ™ÙÔ˘˜ ¯·ÏÂÔ‡˜ ·˘ÙÔ‡˜ ηÈ-
ÚÔ‡˜, fiˆ˜ ÏËÚÔÊÔÚ› Ô ¶·˘Û·Ó›·˜
(V, 4,5), «o IÊÈÙÔ˜ ÛΤÊÙËΠӷ Û˘Ì-
‚Ô˘Ï¢Ù› ÙÔÓ ‰ÂÏÊÈÎfi ıÂfi ÁÈ· ÙÔÓ
H Προσωποποηση πιθαν ν του Aγνα. ÙÚfiÔ ··ÏÏ·Á‹˜ Ù˘ EÏÏ¿‰·˜ ·fi ÙȘ
Aργυρ τετρδραχμο της Πεπαρθου (Σκο- Û˘ÌÊÔÚ¤˜». «K·È ϤÓ», Û˘Ó¯›˙ÂÈ Ô
πλου), 500-480 π.X. O Aγνας(;) ως νος ¶·˘Û·Ó›·˜, «ˆ˜ Ë ¶˘ı›· ÚfiÛÙ·ÍÂ
νδρας, φτερωτ ς και με φτερωτ πδιλα, ÙÔÓ IÊÈÙÔ Î·È ÙÔ˘˜ HÏ›Ԣ˜ Ó· ·Ó·‚ÈÒ-
τρχει κρατντας και στα δο χρια τα στε- ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ OÏ˘ÌÈ·ÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜, ·Ó·-
φνια της νκης. ηÈÓ›˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜» (BÏ. Î·È ™ÙÚ¿‚. 8, 3,

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 5
 H Mακτα του Iερο της Oλυμπας
πως διαμορφθηκε με το πρασμα
των αινων, στηριγμνη σε σχδια του
Nτρπφελντ. Στο μσον, ανμεσα σε
κτρια και αφιερματα, δεσπ ζει ο να-
ς του Δι ς. Στο βθος η σειρ των
Θησαυρν, που φυλσσονταν τα πο-
Kαι η Πυθα χρησμοδτησε
λτιμα αφιερματα των ελληνικν π -
λεων στο Iερ . Aριστερ των Θησαυ-
ρν ο να ς της Hρας (Aρχαιολογικ
Mουσεο Oλυμπας).
M ETA TON ¯ÚËÛÌfi Ô˘ ¤‰ˆÛÂ Ë ¶‡ıÈ· ÛÙÔÓ IÊÈÙÔ Î·È ÙÔ˘˜ HÏ›Ԣ˜
Ó· ·Ó·‚ÈÒÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ OÏ˘ÌÈ·ÎÔ‡˜ AÁÒÓ˜, ·Ó·Î·ÈÓ›˙ÔÓÙ¿˜
ÙÔ˘˜, Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ, ÙÔ 776 .X., Ë ÚÒÙË OÏ˘ÌÈ¿‰·. TÔ
ÚÒÙÔ Î·È ÌÔÓ·‰ÈÎfi ·ÁÒÓÈÛÌ· Ô˘ ηıÈÂÚÒıËΠ۠·˘Ù‹Ó, ‹Ù·Ó Ô ‰ÚfiÌÔ˜
ÂÓfi˜ ÛÙ·‰›Ô˘ Î·È fi¯È ÙÔ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎfi ¿ıÏËÌ· ÙˆÓ M˘ÎËÓ·›ˆÓ, Ë ·ÚÌ·-
ÙÔ‰ÚÔÌ›·. M¿ÏÈÛÙ·, Ô ÓÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ·ÁˆÓ›ÛÌ·ÙÔ˜, Ô KfiÚÔÈ-
‚Ô˜, ‹Ù·Ó, Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ·Ú¯·›Â˜ ËÁ¤˜, Ì¿ÁÂÈÚÔ˜.
AÁÒÓ˜ ‰ÚfiÌÔ˘ ‹Ù·Ó Î·È Ù· ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù· Ô˘ ÚÔÛÙ¤ıËÎ·Ó ‰È·‰Ô¯Èο:
ÙÔ 724 .X. (14Ë OÏ˘ÌÈ¿‰·) Ô ‰›·˘ÏÔ˜ (‰‡Ô ÛÙ¿‰È·) Î·È ÙÔ 720 . X. (15Ë
OÏ˘ÌÈ¿‰·) Ô ‰fiÏȯԘ (‰Ò‰Âη ‹ ›ÎÔÛÈ Ù¤ÛÛÂÚ· ÛÙ¿‰È·). TÔ 708 . X. (18Ë
OÏ˘ÌÈ¿‰·) ÂÈÛ¿ÁÂÙ·È ÙÔ ¤ÓÙ·ıÏÔ Î·È Ë ¿ÏË, ÙÔ 688 . X. (23Ë OÏ˘-
ÌÈ¿‰·) ÚÔÛÙ›ıÂÙ·È Î·È Ë ˘ÁÌ‹. MfiÏȘ ηٿ ÙÔ 680 . X. (25Ë OÏ˘ÌÈ¿-
‰·) ηıÈÂÚÒÓÂÙ·È Ë ·ÚÌ·ÙÔ‰ÚÔÌ›· Î·È ÛÙȘ ÂfiÌÂÓ˜ OÏ˘ÌÈ¿‰Â˜ ÔÈ ˘fi-
ÏÔÈÔÈ ÈÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜. O ÙÂÏÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ·ÁˆÓÈÛÌ¿ÙˆÓ,
·˘ÍÔÌÂÈÔ‡ÌÂÓˆÓ Î·Ù¿ ηÈÚÔ‡˜, ¤ÊÙ·Û ٷ ›ÎÔÛÈ ÙÚ›·. OÈ OÏ˘ÌÈ¿‰Â˜ Û˘-
Õ Xλκινο αγαλμτιο δρομα, Ó¯›ÛıËÎ·Ó Ò˜ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ÎfiÛÌÔ˘ Î·È Ò˜ ÙËÓ ··ÁfiÚ¢ÛË Ù˘
500-490 π.X. (Oλυμπα, Aρχαιο- Ù¤ÏÂÛ‹˜ ÙÔ˘˜, ÙÔ 393 Ì.X., ·fi ÙÔÓ £ÂÔ‰fiÛÈÔ A’, ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÙÔ˘ B˘˙·-
λογικ Mουσεο). O αθλητς ÓÙ›Ô˘.
απλνει προς τα εμπρ ς τα χρια ™ÙÔ˘˜ OÏ˘ÌÈ·ÎÔ‡˜ AÁÒÓ˜ ÌfiÓÔ EÏÏËÓ˜ Ôϛ٘ ›¯·Ó ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ó·
και σηκνει το αριστερ του πλ- Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘ÓØ ·ÔÎÏ›ÔÓÙ·Ó ˆÛÙfiÛÔ fiÛÔÈ ‚·Ú‡ÓÔÓÙ·Ó Ì Ú¿ÍÂȘ ·Û¤-
μα, τοιμος να αρχσει τον αγνα ‚ÂÈ·˜, ÊfiÓÔ ‹ Û‡ÏËÛË ÙÔ˘ Ó·Ô‡ Î·È ·Ú·‚›·ÛË Ù˘ ÈÂÚ‹˜ ÂίÂÈÚ›·˜.
δρ μου στην Oλυμπα. Tο αγαλμα- OÈ EÏÏËÓ˜ Ô˘ η٤ÎÏ˘˙·Ó ÙÔ ÈÂÚfi Ù˘ OÏ˘Ì›·˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó fi¯È Ìfi-
τκι το αφιρωσε στον Δα κποι- ÓÔ ·fi ÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ EÏÏ¿‰· Î·È Ù· ÓËÛÈ¿ Ù˘, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙȘ Ì·ÎÚÈÓ¤˜
ος αννυμος νικητς στο αγνι- ·ÔÈ˘ Ù˘, ·fi ÙȘ HÚ¿ÎÏÂȘ ™Ù‹Ï˜ (ÛËÌ. °È‚Ú·ÏÙ¿Ú) Î·È ÙË MÂÁ¿ÏË
σμα. «Eμαι του Δα», αναφρει η EÏÏ¿‰· (K¿Ùˆ IÙ·Ï›·) Î·È ™ÈÎÂÏ›·, Ò˜ ÙË M·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ· Î·È ÙËÓ KÚÈÌ·›·.
χαραγμνη επνω του επιγραφ.

6 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
 Ã Oι δδεκα θλοι του
Hρακλ. Tμμα ψηφι-
δωτο δαπδου παυ-
λης στην Hλιδα, μσα
3ου αι. μ.X. (Hλις,
Aρχαιολογικ Συλλο-
γ). Στον εσωτερικ
κκλο το ρ
παλο και η
φαρτρα του ρωα και
μεταξ τους ο στφανος
της νκης για τον αγ-
να του κατ των θη-
ρων και των θηρι
-
μορφων ανθρπων
προς ευεργεσα του
κοινωνικο συν
λου.
30). EÎÏËÎÙÈ΋ Â›Ó·È ·Ó·ÌÊ›‚ÔÏ· Ë
›‰ËÛË ·˘Ù‹ ÁÈ· ÙÔÓ ¯ÚËÛÌfi Ù˘ ¶˘-
ı›·˜, ÁÈ·Ù› Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ ÛÂ ÙfiÛÔ ÚÒÈÌË
ÂÔ¯‹ Ù¤ÙÔÈ· ›ڷ Î·È ÛÔÊ›· ˆ˜ ÚÔ˜
ÙËÓ ÔÏÏ·Ï¿ ¢ÂÚÁÂÙÈ΋ Â›‰Ú·ÛË
Mου-
Ù˘ ·ıÏËÙÈ΋˜ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛ˘ Î·È Ù˘
¢ÁÂÓÔ‡˜ ¿ÌÈÏÏ·˜ ÁÈ· ÂÈÚËÓÈ΋ Û˘Ì-
‚›ˆÛË, ¢ÂÍ›·, ۈ̷ÙÈ΋ Î·È „˘¯È΋,
ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ. º·ÓÂÚÒÓÂÈ Â›Û˘
Â›ÁÓˆÛË ÁÈ· ÙËÓ ·Á·ı‹ Â›‰Ú·ÛË
Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ·Û΋ÛÂÈ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜
-
Î·È Û fiÏ· Ù· ¿ÏÏ· ¤Ì„˘¯· fiÓÙ·.
MÂ ÙË ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ·˘Ù‹ ÙÔ IÂÚfi ÙˆÓ
¢ÂÏÊÒÓ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÛÙÔ IÂÚfi Ù˘
μως αυτο δεν
OÏ˘Ì›·˜ ηıÒ˜ Î·È ÛÙËÓ fiÏË Ù˘
HÏȉ·˜, Ë ÔÔ›· ÙÔ ÎˉÂÌfiÓ¢Â, ÙÔ
ÚÔ‚¿‰ÈÛÌ·, ıˆÚÒÓÙ·˜ ÙÔ ˆ˜ ÙÔ Î·Ù’
ÂÍÔ¯‹Ó ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ Î·È Î‡ÚÈÔ
ÊÔÚ¤· Ù˘ ηÏÏȤÚÁÂÈ·˜ ÙÔ˘ Ó‡̷-
ÙÔ˜ Ù˘ ¿ıÏËÛ˘ ÛÙÔ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ.
™ÙÔ ¤ÚÁÔ ·˘Ùfi ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÔ˘Ó ¤ÎÙÔ-
ÙÂ Ë HÏȘ Ì ÙËÓ OÏ˘Ì›· ÙË ‰Ú·ÛÙË-
ÚÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜, Â› ¯›ÏÈ· ‰È·ÎfiÛÈ· ÂÚ›-
Ô˘ ¯ÚfiÓÈ· Û˘Ó¯Ҙ, ˆ˜ ÙËÓ ‡ÛÙÂÚË
·Ú¯·ÈfiÙËÙ·.
OÈ ¢ÂÏÊÔ› ÂÍ¿ÏÏÔ˘ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È
ˆ˜ ÙÔ ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙÔ Î·È Î‡ÚÈÔ Î¤-
ÓÙÚÔ ÁÈ· Ì·ÓÙ‡̷ٷ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋
ηıÔ‰‹ÁËÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘.
¶‡ıÈ· Î·È OχÌÈ·
T· ¶‡ıÈ· ηıȤڈÛÂ Ô AfiÏψӷ˜ ÛÙÔ
IÂÚfi ÙÔ˘, ÛÙÔ˘˜ ¢ÂÏÊÔ‡˜, ·ÊÔ‡ ÂÍfi-
ÓÙˆÛ ÂΛ ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· ¶‡ıˆÓ·. O
ÚÒÙÔ˜ ·ÁÒÓ·˜ ‹Ù·Ó ÌÔ˘ÛÈÎfi˜. K·Ù¿
ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, Ë ··ÁÁÂÏ›· ÙÔ˘ ¤Ô˘˜
ÙˆÓ ¿ıÏˆÓ ÙÔ˘ ıÂÔ‡ ÁÈÓfiÙ·Ó Ì ÙË Û˘-
Óԉ›· χڷ˜. MfiÏȘ ÙÔ 582 .X. ·Ó·-
‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·È ÔÈ ·ÁÒÓ˜, Ô˘ ÂÍ·ÎÔ-
ÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó Ó· Â›Ó·È ÌÔ˘ÛÈÎÔ›, Ì ÙËÓ
ÚÔÛı‹ÎË ·˘ÏÔ‡. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÚÔ-
ÛÙ¤ıËηÓ, ηٿ ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ù˘ Õ Xλκινο αγαλ-
OÏ˘Ì›·˜, Î·È ·ÁÒÓ˜ Á˘ÌÓÈÎÔ› Î·È È- μτιο γυνακας
ÈÎÔ›, Ô˘ Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó Î¿ı δρομα. 520-500
Ù¤ÛÛÂÚ· ¯ÚfiÓÈ· Ì ¤·ıÏÔ ÛÙÂÊ¿ÓÈ π.X. (Λονδνο,
‰¿ÊÓ˘,ÙÔ˘ ηْ ÂÍÔ¯‹Ó ÈÂÚÔ‡ ‰¤- Bρετανικ
ÓÙÚÔ˘ ÙÔ˘ ıÂÔ‡. σεο). H Σπαρτι-
AıÏËÙÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜ ‰ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·Ó Î·È τισσα δρομας
ÛÙ· ¿ÏÏ· ÙÚ›· ·ÓÂÏÏ‹ÓÈ· IÂÚ¿, Ù˘ τρχει στα Hραα,
IÛıÌ›·˜, Ù˘ NÂ̤·˜ Î·È ÙÔ˘ AÛÎÏËÈ- αγνες γυναικν
›Ԣ Ù˘ Eȉ·‡ÚÔ˘, fiˆ˜ Î·È ÛÙ· που γνονταν κ-
˘fiÏÔÈ· ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ Î·È θε τσσερα χρ
ÙˆÓ ·ÔÈÎÈÒÓ. øÛÙfiÛÔ, Ë ·›ÁÏË ÙˆÓ νια στην Oλυ-
·ıÏËÙÈÎÒÓ ·ÁÒÓˆÓ Ù˘ OÏ˘Ì›·˜ μπα. Oι αγνες
˘‹ÚÍ ÌÔÓ·‰È΋ Î·È Î·Ó¤Ó· ¿ÏÏÔ IÂ-
Úfi ‰ÂÓ ‰È·ÓÔ‹ıËΠÔÙ¤ Ó· ·ÌÊÈÛ‚Ë- συνπιπταν με
Ù‹ÛÂÈ ÙËÓ ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ˘Â- τους Oλυμπια-
ÚÔ¯‹ Ù˘ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· ·˘ÙfiÓ. κος Aγνες των
¶·Ú¿ ÙȘ ÔÏ˘¿ÚÈı̘ ȉÈÔÌÔÚʛ˜ ανδρν.
Ô˘ ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÈ˙·Ó ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ fi-
ÏÂȘ, fi¯È ÌfiÓÔ Ë ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ›ÛÙË
Î·È Ë Â˘Û¤‚ÂÈ·, ·ÏÏ¿ Î·È Ë ·È‰Â›·
‹Ù·Ó Û¯ÂÙÈο ÂÓÈ·›·. K·È ·˘Ù‹ ‹Ù·Ó Ë
·Ú¿ÍÂÓË ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ÂÏÏËÓÈ-
ÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘, ·fi ÙË ÌÈ· ÌÂÚÈ¿ ÂÈÎfiÓ·
·ÙÔÌÈÎÈÛÌÔ‡ Û Â›Â‰Ô fiψÓ, ÌÂ
‚·ıȤ˜ ·ÓÙÈı¤ÛÂȘ Î·È ÛÎÏËÚÔ‡˜ ·ÓÙ·-
ÁˆÓÈÛÌÔ‡˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜– ÚÔÈÎÈṲ̂-
ÓˆÓ ‚¤‚·È· Ì ·ÓÂÍ¿ÓÙÏËÙÔ ‰˘Ó·ÌÈ-
ÛÌfi Î·È ÔÚÌ‹ ÁÈ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈο ¤ÚÁ·–
ÎÈ ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË Ë ÎÔÈÓ‹ ÁÏÒÛÛ·, Ù·
ÎÔÈÓ¿ ȉ·ÓÈο, Ë ÎÔÈÓ‹ ·È‰Â›· ηÈ
ÚÔ¿ÓÙˆÓ ÔÈ ÎÔÈÓÔ› ‹ÚˆÂ˜ Î·È ıÂÔ›
ˆ˜ ÂÓ›˙Ô˘Û· ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ÁÂʇڈÓÂ
Î·È ÙȘ ÈÔ ÔÍ›˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜. K·È ·ÎÚÈ-
‚Ò˜ ÙÔ ÂÓÈ·›Ô Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ˙ˆ‹˜
ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ
ηÚfi Ù˘ ÛÙÂÓ‹˜ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ÌÂÙ·-
͇ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ IÂÚÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ·Ú¤ÌÂÓ ÛÙÔ ‡„Ô˜ Ù˘ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÓÙÚˆÓ Ô˘ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È Û ÙÚÂȘ ÔÌ¿-
ÙˆÓ ÌÈÎÚfiÙÂÚˆÓ. °È’ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂ- ÙÔ˘. ‰Â˜:
ÚË Ë ı¤ÛË ÙÔ˘ IÂÚ·Ù›Ԣ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· Afi Ôχ ÓˆÚ›˜, ÚÈÓ ·fi ÙÔ 600 ñ ™Ù· IÂÚ¿ Ù· ÔÔ›· ηÏÏÈÂÚÁÔ‡Û·Ó
Î·È ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfi˜ Ô ÚfiÏÔ˜ Ô˘ ¤·È˙ .X., ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë ‰È·ÌÔÚʈı› ÔÈ ‰Ú·- ÙÔ Ó‡̷ Ù˘ ¿ÌÈÏÏ·˜ Î·È ÙÔ˘ ¿ıÏÔ˘,
ÛÙ· Âڈ̤ӷ Ù˘ fiÛÔ Î·ÈÚfi ·˘Ùfi ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ Î¤- fiˆ˜ Ù˘ OÏ˘Ì›·˜.
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 7
 H Λεπτομρεια απ

παρσταση Γιγαντο-
ñ ™Ù· Ì·ÓÙÈο IÂÚ¿ ‹ M˘ÛÙ‹ÚÈ·, ·ÁÒÓ·. H ·Ê·›ÚÂÛË ÙÔ˘ ‰¤ÚÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘, °È· ÙÔÓ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ, ÔÈ ¢ÂÏÊÔ› ‹Ù·Ó, μαχας, απ
τη ζωφ
-
fiˆ˜ ÙˆÓ ¢ÂÏÊÒÓ, Ù˘ EÏÂ˘Û›Ó·˜, Ù˘ Ô˘ ‹Ù·Ó Ë ÙÈ̈ڛ· ÙÔ˘, Û‹Ì·ÈÓ ·ÎÚÈ- fiˆ˜ ‰È·Î‹Ú˘ÛÛ·Ó ÔÈ EÏÏËÓ˜, Ô ÔÌ- ρο του Θησαυρο των
¢ˆ‰ÒÓ˘ Î.¿., Ô˘ ›¯·Ó ˆ˜ ·ÚÈÔ ¤Ú- ‚Ò˜ ÙËÓ ·ÒÏÂÈ· ÙÔ˘ Û¯‹Ì·Ùfi˜ ÙÔ˘. H Ê·Ïfi˜ Ù˘ Á˘, ÂÓÒ Ë OÏ˘Ì›·, ÙÔ Î·Ù’ Σιφνων στους Δελ-
ÁÔ ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ηıÔ‰‹ÁËÛË ÙˆÓ ÛÙ¤ÚËÛË ÙÔ˘ ‰¤ÚÌ·ÙÔ˜ Ô˘ ηıfiÚÈ˙ ÂÍÔ¯‹Ó ·ÁˆÓÈÛÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ, Ô ÔÌÊ·Ïfi˜ φος, 525 π.X. (Δελ-
·ÓıÚÒˆÓ Ì ÙËÓ Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· ÙÔ˘ Ïfi- ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ Î·È ÙËÓ Ù·˘ÙfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ÙÔ˘ ÛÙÚ·Ù¢fiÌÂÓÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÁÈ· ÙË φο, Aρχαιολογικ

ÁÔ˘ Î·È Ù˘ Ù¤¯Ó˘. ÙÔÓ ÌÂÙ¤‚·Ï Û ¿ÌÔÚÊË Ì¿˙·, Û ‰È¿‰ÔÛË ÙÔ˘ Ó‡̷ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¿ıÏÔ˘ Î·È Mουσεο). O Aπ
λλων
ñ ™Ù· AÛÎÏËÈ›·, fiˆ˜ Ù˘ Eȉ·‡- «¿Û¯ËÌÔ», ÙÚ·ÁÈ΋ Û˘Ó¤ÂÈ· Ù˘ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·È‰Â›·˜ Û ÔÏfiÎÏËÚË και η Aρτεμις τοξε-
ÚÔ˘, Ì ·ÔÛÙÔÏ‹ ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË ‹ ÙËÓ ¤·ÚÛ˘ Ô˘ ·‰˘ÛÒËÙ· ÙÈ̈ÚÔ‡Ó ÔÈ ÙËÓ ÔÈÎÔ˘Ì¤ÓË. ουν τους αντιπλους
·ÔηٿÛÙ·ÛË Ù˘ ˘Á›·˜ ÙˆÓ ·ÓıÚÒ- ıÂÔ›. Γγαντες που εικονζο-
ˆÓ. TÔ IÂÚfi ÙˆÓ ¢ÂÏÊÒÓ ·ÚÔ˘Û›·˙Â Î·È ™˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ IÂÚÒÓ νται ως οπλτες. Eνας
™Ùfi¯Ô˜ Î·È ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ IÂÚÒÓ Ì›· ¿ÏÏË È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· Û ۯ¤ÛË Ì ٷ λλος γγαντας κετε-
‹Ù·Ó Ó· ηٷÛÙ› Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ «Î·Ïfi˜ ÏÔÈ¿ IÂÚ¿. OÈ ÛÙfi¯ÔÈ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›- H Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Î·È ÔÌÔ„˘¯›· ÌÂٷ͇ ται νεκρ
ς.
ηÁ·ıfi˜», ‰ËÏ., fiˆ˜ ˙ÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ÛÙÂ- fiÏˆÓ ÙˆÓ IÂÚÒÓ Ê·›ÓÂÙ·È Î·È ·fi ÙÔ
¤ÏÂÁÂ Ô ™È̈ӛ‰Ë˜, Ófi Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÌÔÏÔÓfiÙÈ Î¿ı ¤Ó· ·fi
ÙÂÙÚ¿ÁˆÓÔ˜: «¯ÂÚÛ›Ó ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¯Ò- ·˘Ù¿ ›¯Â ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓË
ÙÂ Î·È ÔÛ›Ó Î·È Ófiˆ O ¿ıÏÔ˜ ˆ˜ ̤ÛÔÓ ÚÔ˘, ·ÏÏ¿ ÙÔ ·ÔÛÙÔÏ‹, ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó Â›Û˘ ‰Ú·-
ÙÂÙÚ·ÁÒÓˆ ¿Ó¢ „fi-
ÁÔ˘ ÙÂÙ˘Á̤ÓÔ˜».
·È‰Â›·˜ ÁÈ· Ó· ˘ÂÚ¤‚·ÈÓ·Ó
ԉ‡ÔÓÙ·˜ Ì·-
ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Î·È ÙˆÓ ˘ÔÏÔ›ˆÓ. M¿-
ÏÈÛÙ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÊ˘Á‹ ÔÔÈÔ˘‰‹ÔÙÂ
E‰Ò ·ÛÊ·ÏÒ˜ ÂÓÓÔ›- ηٷÛÙ› Ô ¿ÓıÚˆ- ÎÚÔÚfiıÂÛÌ· ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Î·Ù¿ Ùfi-
Ù·È Ô «ÁˆÌÂÙÚË̤- ÚÔ˜ Ì›· ‰È·- Ô˘˜ IÂÚÒÓ Â›¯·Ó ÊÚÔÓÙ›ÛÂÈ Ù· ÈÂÚ·-
ÓÔ˜» ¿ÓıÚˆÔ˜ Î·È Ô˜ ·Á·ıfi˜, ¯ÚËÛÙfi˜ ¯ÚÔÓÈο Î·È ÁÂ- Ù›· Ó· ÌËÓ Û˘Ì›ÙÔ˘Ó ¯ÚÔÓÈο ÔÈ
fi¯È Ô «·Áˆ̤ÙÚË- ˆÁÚ·ÊÈο ¢ڇ- ·ÁˆÓÈÛÙÈΤ˜ ÂΉËÏÒÛÂȘ ÙÔ˘˜. K·Ï-
ÙÔ˜» Ô˘ ‰ÂÓ Â›¯Â
Î·È ÁÂÓÓ·›Ô˜, ÙÂÚË ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈ- ÏÈÂÚÁÔ‡Û·Ó, ÏÔÈfiÓ, fiÏ· Ù· IÂÚ¿ ÙÔ
ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙËÓ Aη- «fiÌÔÈÔ˜ ıÂÒ» ÎfiÙËÙ·Ø ÌÈ· ÔÈ- Ó‡̷ Ù˘ ¿ıÏËÛ˘ ÛÙÔ˘˜ ÂȉÈο ÁÈ·
‰ËÌ›· ÙÔ˘ ¶Ï¿ÙˆÓÔ˜. ÎÔ˘ÌÂÓÈÎfiÙËÙ· ÙÔÓ ÛÎÔfi ·˘ÙfiÓ ‰È·ÌÔÚʈ̤ÓÔ˘˜ ̤-
«Mˉ›˜ ·Áˆ̤ÙÚË- Ô˘ ı· ›¯Â Ô- Û· Û ·˘Ù¿ ¯ÒÚÔ˘˜: ÛÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ,ÙËÓ
ÙÔ˜ ÂÈÛ›Ùˆ» ‹Ù·Ó Ë ÂÈÁÚ·Ê‹ ÛÙËÓ Â›- ÙÈÛı› ·fi ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë ˙ˆ- ·Ï·›ÛÙÚ·, ÙÔ Á˘ÌÓ¿ÛÈÔ, ÙÔÓ Èfi‰ÚÔ-
ÛÔ‰Ô Ù˘ Aη‰ËÌ›·˜. O ÁˆÌÂÙÚË̤- ‹˜ Î·È ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ·È‰Â›·, ¤ÙÛÈ ÌÔ, ÙÔ ı¤·ÙÚÔ.
ÓÔ˜, Ô ÙÂÙÚ¿ÁˆÓÔ˜, Â›Ó·È ·˘Ùfi˜ Ô˘ fiˆ˜ ·˘Ù‹ ¯·Ï΢fiÙ·Ó Â› ·ÈÒÓ˜ Û ™ÙÔ˘˜ ¢ÂÏÊÔ‡˜, ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ¿Ï-
¤¯ÂÈ ·ÔÎÚ˘ÛÙ·ÏÏÒÛÂÈ ÙÔ ÁˆÌÂÙÚÈÎfi, fiÏ· Ù· ·ÓÂÏÏ‹ÓÈ· ·ÁˆÓÈÛÙÈο Τ- ÏÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜, Á˘ÌÓÈÎÔ‡˜ Î·È ÈÈÎÔ‡˜,
ÙÔ Î·ıÔÚÈṲ̂ÓÔ ÙÔ˘ ›‰Ô˘˜ ÙÔ˘, Û¯‹- ÓÙÚ·. ÚÔ›¯·Ó ÔÈ ÌÔ˘ÛÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜, ΢ڛˆ˜
Ì·. A˘Ùfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÙÔ ¤¯ÂÈ Î·ÙÔÚıÒÛÂÈ ™ÙÔ˘˜ ¢ÂÏÊÔ‡˜ Û˘Ó¤ÚÚ·Ó, ÂÎÙfi˜ ÎÈı·Úˆ‰ÒÓ, Ô˘ ·fi ÙÔ 582 .X. ‰ÈÂ-
Â›Ó·È ¿Û¯ËÌÔ˜. MfiÓÔ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ·fi ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜, Î·È ÚÔÛ΢ÓËÙ¤˜, Í¿ÁÔÓÙ·Ó, fi¯È fiˆ˜ ·Ï·ÈfiÙÂÚ· οıÂ
ÁÏÒÛÛ· Ë ‰˘ÛÌÔÚÊ›· Â›Ó·È Ù·˘ÙfiÛËÌË ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ÔÈ Î·È ÌÔӿگ˜ ·fi fiÏÔÓ fiÁ‰ÔÔ ¤ÙÔ˜, ·ÏÏ¿ οı ٤ٷÚÙÔ. Afi
Ì ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë Û¯‹Ì·ÙÔ˜. ÙÔÓ ÁÓˆÛÙfi ÙfiÙ ÎfiÛÌÔ ÁÈ· Û˘Ì‚Ô˘- ÙÔÓ 5ÔÓ ·È. .X. Û˘Ó·ıÚÔ›˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜
AÛ¯ËÌÔ˜ Á›ÓÂÙ·È Î·È Ô M·ÚÛ‡·˜, Ϥ˜, ÂÓÒ ·ÓÙ›ıÂÙ· ÛÙÔ˘˜ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘˜ ¢ÂÏÊÔ‡˜ Î·È ‰È·ÓÔÔ‡ÌÂÓÔÈ ÁÈ· Ó· ÂÈ-
ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ «‡‚Ú˘» ÙÔ˘ Ó· ·ÓÙ·ÁˆÓÈ- ·ÁÒÓ˜ ›¯·Ó ‰Èη›ˆÌ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ‰Â›ÍÔ˘Ó Ô Î·ı¤Ó·˜ ÙÔ Ù·Ï¤ÓÙÔ ÙÔ˘. §›-
ÛÙ› ÙÔÓ ıÂfi AfiÏψӷ Û ÌÔ˘ÛÈÎfi ÌfiÓÔÓ EÏÏËÓ˜ Ôϛ٘. ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ηıÈÂÚÒÓÂÙ·È ÂΛ ηÈ

8 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
 Õ Παρσταση Hρακλ
με κιθρα. Mελαν -
μορφος αμφορας, γ-
ρω στο 520 π.X. (M -
ναχο, Staatliche
Antikensammlungen).
O Hρακλς ανεβανει
στο βμα για να παξει
κιθρα. H απεικ νιση
του κατ’ εξοχν αθλη-
τικο ρωα και ως
«μουσικο», με την ευ-
ρεα ννοια, υποδηλ-
νει π ση σημασα απ-
διδαν οι Eλληνες στην
παρλληλη σκηση
σματος και ψυχς
για την ολοκλρωση
του ατ μου.

·ÁÒÓ·˜ ÔÈËÙÒÓ Î·È Û˘ÁÁڷʤˆÓ.

™Ù· AÛÎÏËÈ›· fiˆ˜ Î·È ÛÙ· N¤Ì·
Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙ· IÛıÌÈ· ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·Ó
Â›Û˘ ·ÁÒÓ˜ ÌÔ˘ÛÈ΋˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ïfi-
ÁÔ˘ Î·È Î·ÏÒÓ Ù¯ÓÒÓ, ȉȷ›ÙÂÚ· ˙ˆ-
ÁÚ·ÊÈ΋˜. ™ÙËÓ OÏ˘Ì›· ‰ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·Ó
Î·È ·ÁÒÓ˜ ÎËÚ‡ÎˆÓ Î·È Û·ÏÈÁÎÙÒÓ
Î·È ÂΛ ÊÈÏfiÛÔÊÔÈ, ÔÈËÙ¤˜ Î·È Î·ÏÏÈ-
Ù¤¯Ó˜ Â‰›ÎÓ˘·Ó ÙȘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›Â˜
ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¿ÎÚˆ˜ ηÏÏÈÂÚÁË̤ÓÔ Î·È
··ÈÙËÙÈÎfi ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÔÈÓfi.
I‰È·›ÙÂÚ˘ ÛËÌ·Û›·˜ Â›Ó·È ÙÔ ÁÂÁÔ-
Ófi˜ fiÙÈ ÔÈ Î¿ı ›‰Ô˘˜ ·ÁÒÓ˜ Ô˘ Ï¿-
‚·ÈÓ·Ó ¯ÒÚ· ÛÙ· IÂÚ¿ ·˘Ù¿ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó
·Ïfi ı¤·Ì· ‹ ¢¯¿ÚÈÛÙÔ ·ÎÚfi·Ì·. TÂ-
ÏÔ‡ÓÙ·Ó ˘fi ÙËÓ ÂÔÙ›· ÙˆÓ ÈÂÚ¤ˆÓ
ηْ ÂÈÙ·Á‹Ó, ı· ¤ÏÂÁ ηÓ›˜, ÙˆÓ
OχÌÈˆÓ ıÂÒÓØ ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ‰ÈÂÍ¿ÁÔ-
ÓÙ·Ó Ì¤Û· ÛÙÔÓ ÈÂÚfi ÂÚ›‚ÔÏÔ ÙÔ˘ ο-
ı IÂÚÔ‡. AÔÙÂÏÔ‡Û·Ó, ‰ËÏ. Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ-
ο ÙÂÏÂÙ‹, ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ‰ÚÒÌÂÓÔ, Ô˘
›¯Â ÛÎÔfi Ó· ·Ê˘Ó›ÛÂÈ Î·È Ó· ·Ó·-
Ù‡ÍÂÈ ÛÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ ÙȘ ·ÓÂÍ¿ÓÙÏË-
Ù˜ Ê˘ÛÈΤ˜ Î·È „˘¯ÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘
ÒÛÙ ӷ ·Ԃ› ÂχıÂÚÔ˜ Î·È Ï‹Ú˘.
¶·Ú¿ÏÏËÏ· ÌÂ ÙËÓ ·Á·ÛÙ‹ Û˘ÓÂÚÁ·-
Û›· fiÏˆÓ ÙˆÓ Î¤ÓÙÚˆÓ ·˘ÙÒÓ ÌÂٷ͇
ÙÔ˘˜, ÔÌfi„˘¯Ô˜ ‹Ù·Ó Î·È Ô Û‚·ÛÌfi˜
H Oι επιτφιοι αγνες προς τιμν του Πατρ - Û‡Ì·ÓÙÔ˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘
κλου. Θρασμα απ μελαν μορφο δνο, 575- ÚÔ˜ ·˘Ù¿ Î·È ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ηÓÔÓÈÛÌÔ‡˜
570 π.X. (Aθνα, Eθνικ Aρχαιολογικ Mου- Ô˘ ‰È›·Ó ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜. ¶ÚÔ¿ÓÙˆÓ
σεο). Στο θρασμα διασζεται τμμα της αρ- ÛÙËÓ Ù‹ÚËÛË Ù˘ ÂίÂÈÚ›·˜, ·fi ÙËÓ
ματοδρομας που αγωνοθτησε ο Aχιλλας για ËÌÂÚÔÌËÓ›· Ù˘ ΋ڢ͋˜ Ù˘ ÚÈÓ ·fi
να τιμσει τον νεκρ φλο του. Σε μια διμτω- οı ·ÁÒÓ·, ¤ˆ˜ ÙË Ï‹ÍË Ù˘. OÈ ÂÏ¿-
πη εξδρα οι θεατς παρακολουθον. ¯ÈÛÙ˜, Û¯ÂÙÈο, ÂÚÈÙÒÛÂȘ ·Ú·‚›·-
Û‹˜ Ù˘ ηٿ ÙËÓ ˘ÂÚ¯ÈÏÈÂÙ‹ ÔÚÁ¿-

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 9
ÓˆÛË ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ ‚‚·ÈÒÓÔ˘Ó ÙÔ ·-
ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ Î‡ÚÔ˜ Ù˘.
AÎfiÌ· Î·È ÔÈ ÌÂÁ¿Ï˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘
ηÈÚÔ‡ ÂΛÓÔ˘ (ÔÈ fiÏÂȘ–ÎÚ¿ÙË Aı‹-
Ó· Î·È ™¿ÚÙË, Ë M·Î‰ÔÓ›· ˘fi ÙÔÓ
º›ÏÈÔ) ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ·Ó Ó· ·ÔʇÁÔ˘Ó
ÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ, fiÙ·Ó Î¿ÔÈ· fiÏË ‹ ÌÂ-
ÌÔӈ̤ÓÔ˜ ÔÏ›Ù˘ ÙÔ˘˜ ·Ú¤‚·ÈÓÂ
ÙËÓ ÂίÂÈÚ›·.
™Â‚·ÛÌfi ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Â‰›ÎӢ ÙÔ ÂÏ-
ÏËÓÈÎfi ÈÂÚ·ÙÂ›Ô Î·È Û‡Ì·˜ Ô ÂÏÏËÓÈ-
Îfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ÚÔ˜ ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ıÚËÛΛ-
˜ ÙˆÓ ÁÂÈÙfiÓˆÓ ÙÔ˘˜ Î·È ‹Ù·Ó ÔÏÏÔ›
ÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ ÛÔÊÔ› Ù˘ EÏÏ¿‰·˜ (£·Ï‹˜,
Aӷ̷͛ӉÚÔ˜, ™fiψÓ, HÚfi‰ÔÙÔ˜,
¶Ï¿ÙˆÓ Î.¿.) Ô˘ ‰È·Ï¿ÏËÛ·Ó ÙË ‚·-
ıÈ¿ ÙÔ˘˜ ÂÎÙ›ÌËÛË ÚÔ˜ ¿ÏϘ ıÚË-
ÛΛ˜, ÙÔÓ›˙ÔÓÙ·˜ Ù· fiÛ· ‰È‰¿¯ıËηÓ
·fi ÙÔ˘˜ ÈÂÚ›˜ Ù˘ AÈÁ‡ÙÔ˘ Î·È Ù˘
AÓ·ÙÔÏ‹˜.
øÛÙfiÛÔ, Ô ÚˆÙ·Ú¯ÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹-
Ú·˜ ÙˆÓ ·ıÏËÙÈÎÒÓ ·ÁÒÓˆÓ ¿Ú¯ÈÛ ÌÂ
ÙÔÓ Î·ÈÚfi Ó· ·ÏÏÔÈÒÓÂÙ·È Î·È Ô Â·Á-
ÁÂÏÌ·ÙÈÛÌfi˜, Ô˘ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠ‹‰Ë
·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 5Ô˘ ·È. .X. ÛÙËÏÈ-
Ù‡ÂÙ·È ·fi ÔÏÏÔ‡˜ ÛÔÊÔ‡˜ Ù˘ ÂÔ-
¯‹˜.
EÓÙÔ‡ÙÔȘ ÙÔ È‰·ÓÈÎfi Ù˘ ÈÛfiÚÚÔ˘
¿ıÏËÛ˘, Ù˘ Û‡ÌÌÂÙÚ˘ ¿ÛÎËÛ˘ ÙÔ˘
ÛÒÌ·ÙÔ˜, ÙÔ˘ ÓÔ˘ Î·È Ù˘ „˘¯‹˜ ÂÍ·-
ÎÔÏÔ‡ıËÛ ӷ ÂÎıÂÈ¿˙ÂÙ·È Î·Ù¿ ÙÔÓ
4ÔÓ ·È. .X. ·fi ÙÔÓ ¶Ï¿ÙˆÓ·, ÙÔÓ AÚÈ-
ÛÙÔÙ¤ÏË Î·È ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘˜.

°È· ¤Ó· ÎÏ·‰› ·ÁÚÈÂÏÈ¿˜

°È· ÙÔ˘˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ·ıÏËÙ¤˜ ÔÈ
AÁÒÓ˜ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ¤ˆ˜ ÙfiÙ ¢ηÈÚ›·
ÁÈ· «„˘¯·ÁˆÁ›·», ÁÈ· ·›‰Â˘ÛË „˘¯‹˜
Î·È fi¯È ·˘ÙÔÛÎÔfi˜. K·È Â›Ó·È ¯·Ú·-
ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fiÙÈ ÔÏÏÔ› ·ıÏËÙ¤˜ Ô˘
·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó ÛÙ· Ó·ÓÈο ÙÔ˘˜ ¯Úfi-
ÓÈ· ÓÈÎËÙ¤˜ ÛÙ· OχÌÈ· ‹ Û ¿ÏÏÔ˘˜
·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜, ˆ˜ ÒÚÈÌÔÈ ¿Ó-
‰Ú˜ ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋, ÛÙ·
ÛÙÚ·ÙȈÙÈο, ‹ ÛÙ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ÙȘ ÂÈ-
Ûً̘ Î·È ÙȘ Ù¤¯Ó˜. O ›‰ÈÔ˜ ¿ÏψÛÙÂ
Ô ¶Ï¿ÙˆÓ ·ÁˆÓ›ÛıËÎÂ, Ó¤Ô˜, ÛÙ·
IÛıÌÈ· ÛÙËÓ ¿ÏË– ηْ ¿ÏÏÔ˘˜ ηÈ
ÛÙ· ¶‡ıÈ·– Î·È ·Ó·ÎËÚ‡¯ıËΠÈÛıÌÈÔ-
ӛ΢.
TÔ Ó‡̷ Ù˘ ¢ÁÂÓÔ‡˜ ¿ÌÈÏÏ·˜,
ÙÔ˘ ¿ıÏÔ˘ Î·È Ù˘ ÚˆÙÈ¿˜ ‰È·ÙËÚ‹-
ıËÎÂ Î·È ÛÙ· ڈ̷˚ο ¯ÚfiÓÈ· Î·È ÙÔ
ÛÙÂÊ¿ÓÈ Ù˘ ·ÁÚÈÂÏÈ¿˜ ‹ Ù˘ ‰¿ÊÓ˘
ÛÙ· OχÌÈ· Î·È ÛÙ· ¶‡ıÈ· ·ÓÙ›ÛÙÔÈ-
¯·, ÂÍ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ӷ ÂÎÙÈÌ¿Ù·È ·ÎfiÌË
ˆ˜ ·ÓÒÙÂÚÔ Î·È ·fi ÙËÓ ›‰È· ÙË ˙ˆ‹.
A˘Ùfi ‚‚·ÈÒÓÂÈ Î·È ÌÈ· ·¤ÚÈÙÙË
ÂÈه̂ȷ ÛÙ‹ÏË ÙÔ˘ 3Ô˘ ·È. Ì.X. Ô˘
‚Ú¤ıËΠÛÙËÓ OÏ˘Ì›·. E›Ó·È Ë ÛÙ‹ÏË
οÔÈÔ˘ ·ıÏËÙ‹ ·fi ÙËÓ AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·,
ÙÔ˘ K·Ì‹ÏÔ˘, Ì ÙËÓ ÂÍ‹˜ ÂÈÁÚ·Ê‹:
«AÁ·ıfi˜ ‰·›ÌˆÓ, Ô Î·È K¿ÌËÏÔ˜ AÏÂ- à Παρσταση του Π-
Í·Ó‰Ú‡˜. AÓ‹Ú ‡ÎÙ˘ NÂÌÂÔӛ΢, λοπα και της Iπποδ-
ÂÓı¿‰Â ˘ÎÙ‡ˆÓ ÂÓ Ùˆ ™Ù·‰›ˆ ÂÙÂ- μειας σε ρμα. Eρυθρ -
χٷ Â˘Í¿ÌÂÓÔ˜ ZËÓ› ‹ ÛÙ¤ÊÔ˜ ‹ ı¿- μορφος αμφορας, γ-
Ó·ÙÔÓ. EÙÒÓ Ï (35). X·›Ú». ρω στο 410 π.X.
MÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÎÚ˘ÛÙ¿ÏψÛË ÙÔ˘ (Arezzo, Museo
ȉ·ÓÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ·ıÏÔ‡ÌÂÓÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Archeologico
Î·È ÙË ‰È¿‰ÔÛ‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ AÓ·ÙÔÏ‹ Ì Nazionale). O Πλοπας
ÙÔÓ M¤Á· AϤͷӉÚÔ Î·È ÛÙË ¢‡ÛË Ì τρχει με το ρμα του,
ÙÔ˘˜ PˆÌ·›Ô˘˜ ηÈ, ÚÈÓ ·’ ·˘ÙÔ‡˜, νικητς δη, πως υπο-
Ì ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ ÙˆÓ ·ÔÈÎÈÒÓ, Ô ÂÏ- δηλνει το στεφνι στο
ÏËÓÈÎfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜, Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛ- κεφλι του, στην αρμα-
Û· Î·È ÙÔ Ó‡̷ Ù˘ ¿ıÏËÛ˘, οı τοδρομα με τον Oιν -
›‰Ô˘˜ ¿ıÏËÛ˘, ¤¯Ô˘Ó Á›ÓÂÈ ÎÙ‹Ì· μαο, τον βασιλι της
fiÏ˘ Ù˘ ÔÈÎÔ˘Ì¤Ó˘. OÙ·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· Πσας. Πλι του το πα-
·Ú·¯ˆÚÂ›Ù·È ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· ÙÔ˘ PˆÌ·›- θλο της νκης του, η
Ô˘ ÔÏ›ÙË Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜ ÙÔ˘ Iπποδμεια, η κ ρη του
·¤Ú·ÓÙÔ˘ ڈ̷˚ÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ¤Ú¯Ô- βασιλι.

10 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
 H Παρσταση πομπς προς τιμν του Aπ λλωνα. Eρυθρ μορ-
φος κρατρας με ελικωτς λαβς, 440 – 430 π.X. (Φερρρα,
Museo Archeologico Nazionale di Spina). Mια ιερ πομπ
Aθηναων φτνει στους Δελφος για να τιμσει τον Πθιο
Aπ λλωνα. O θε ς κθεται σε θρ νο μσα σε να%σκο, κρατντας
κλαδ δφνης. Στον τοχο κρμονται η φαρτρα και το τ ξο του.
Δεξι και αριστερ του να%σκου τριποδικο λβητες. Kτω αρι-
στερ ο ομφαλ ς των Δελφν.

ÓÙ·È ÛÙËÓ OÏ˘Ì›· ÁÈ· Ó· ‰ÈÂΉÈ΋-
ÛÔ˘Ó ÙÔ ÛÙÂÊ¿ÓÈ ·fi ÎÏ·‰› ·ÁÚÈÂÏÈ¿˜,
ÙÔÓ ÎfiÙÈÓÔ, fi¯È È· ÌfiÓÔ EÏÏËÓ˜, ·Ï-
Ï¿ Î·È PˆÌ·›ÔÈ Î·È AÈÁ‡ÙÈÔÈ, AṲ́ÓÈ-
ÔÈ, K··‰fiΘ, IÛ·ÓÔ›, ™‡ÚÈÔÈ Î.¿.
Î·È Û˘¯Ó¿ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È OÏ˘ÌÈÔÓ›-
Θ. OÈ ·ÁÒÓ˜ ›¯·Ó È· Á›ÓÂÈ ·ÁÎfi-
ÛÌÈ· ·Ó‹Á˘ÚȘ.
EÏÏËÓ˜ ‰ÂÓ ÂÈÓ·È ÙÒÚ· ÌfiÓÔ ÔÈ ÂÎ
ÁÂÓÂÙ‹˜, ·ÏÏ¿ fiÏÔÈ ÔÈ ÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Ù˘
ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·È‰Â›·˜, fiˆ˜ ›¯Â ÚÒÙÔ˜
‰È·ÎËÚ‡ÍÂÈ, ‹‰Ë ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 5Ô˘ ·È.
.X., Ô AıËÓ·›Ô˜ ÛÙÔ¯·ÛÙ‹˜ Î·È ‰¿-
ÛηÏÔ˜ IÛÔÎÚ¿Ù˘.
H ·‹¯ËÛË ÙˆÓ ÁÂÚÌ·ÓÈÎÒÓ ·Ó·-
ÛηÊÒÓ ÛÙËÓ OÏ˘Ì›· Ô˘ ›¯·Ó ÔÏÔ-
ÎÏËÚˆı› ÛÙËÓ Î‡ÚÈ· Ê¿ÛË ÙÔ˘˜ ÙÔ
1881 ˘‹ÚÍ ÙÂÚ¿ÛÙÈ·. K·È ·˘Ùfi fi¯È
ÌfiÓÔ ÁÈ·Ù› ÛÙ· ÂÙ¿ ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ·
Ô˘ ‰È‹ÚÎÂÛÂ Ë ¤Ú¢ӷ ·ÔηχÊıË-
ς αγνας του Mαρσα με τον Aπ
λλωνα. Eρυθρ
-
Î·Ó ‹ ÂÓÙÔ›ÛıËÎ·Ó Ù· ÌÔÓ·‰Èο ÌÓË-
Ì›· ÙÔ˘ IÂÚÔ‡, ÎÈÓËÙ¿ Î·È ·Î›ÓËÙ·,
·ÏÏ¿ ÁÈ·Ù› Û˘Óԉ‡ÙËÎÂ Î·È ·fi Û˘-
φονικα στο Iερ
του Aπ
λλωνα. Aνμεσα σε λλες μορφς
ÛÙËÌ·ÙÈΤ˜ ÂÚÌËÓ¢ÙÈΤ˜ ‰ËÌÔÛȇ-
λλωνας, η Aρτεμη και η Aθην παρακολουθον.
ÛÂȘ Ô˘ ·ÂÙ¤ÏÂÛ·Ó ˘fi‰ÂÈÁÌ· ÛÙËÓ
·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈ΋ ÂÈÛÙ‹ÌË ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·.
M ÙËÓ ›‰È· Û˘Ó¤ÂÈ· ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó
Î·È ÔÈ °¿ÏÏÔÈ ·Ú¯·ÈÔÏfiÁÔÈ ÛÙËÓ ·Ô-
Î¿Ï˘„Ë, ÌÂϤÙË Î·È ‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË ÙˆÓ
·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ·Ó·ÛηÊÒÓ ÙÔ˘˜
ÛÙÔ˘˜ ¢ÂÏÊÔ‡˜.
O ·ÓÙ›ÎÙ˘Ô˜ ÙˆÓ ‰‡Ô ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·˘-
ÙÒÓ ÂÈÙ¢ÁÌ¿ÙˆÓ, ‹Ù·Ó ¿ÌÂÛÔ˜ ηÈ
ÛÙÔ È‰ÂÔÏÔÁÈÎfi ΛÓËÌ· Ù˘ ·Ó·‚›ˆÛ˘
ÙˆÓ OÏ˘ÌÈ·ÎÒÓ AÁÒÓˆÓ Ô˘ ¤¯ÂÈ Î·È
·˘Ùfi ‚·ıȤ˜ ÙȘ Ú›˙˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ AÓ·-
Á¤ÓÓËÛË. OÈ ÚÒÙ˜ Ù¿ÛÂȘ ÂÈÛÙÚÔ-
Ê‹˜ Û’ ·˘ÙÔ‡˜ Î·È ÛÙÔ È‰·ÓÈÎfi Ù˘
¿ıÏËÛ˘ Ê·ÓÂÚÒÓÔÓÙ·È ‹‰Ë ·fi ÙÔÓ
16Ô ·È. fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ·ÏÏ¿ ηÈ
ÛÙËÓ AÁÁÏ›·, °ÂÚÌ·Ó›· Î·È °·ÏÏ›· ÁÈ·
Ó· ηٷϋÍÔ˘Ó ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛË
Ù˘ ÚÒÙ˘ ‰ÈÂıÓÔ‡˜ OÏ˘ÌÈ¿‰·˜ ÙÔ˘
1896 Ì ÚˆÙÂÚÁ¿Ù˜ ÙÔÓ BÈΤϷ Î·È H O μουσικ
ÙÔÓ Coubertin. ™‹ÌÂÚ· ÔÈ OÏ˘ÌÈ·ÎÔ› μορφος κρατρας με ελικωτς λαβς, γρω στο 410 π.X. (Ruvo,
AÁÒÓ˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ Museo Jatta). O Mαρσας κροει την κιθρα καθισμνος κτω
·ıÏËÙÈÎfi ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi ÁÂÁÔÓfi˜ ÙÔ˘ απ
Ï·Ó‹ÙË Ì·˜. ο Aπ

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 11

Παναθναια, η μεγλη
Tου ¶ Õ¡√À B ∞§∞μÕ¡∏
Aν. Kαθηγητ
της Kλασικ
ς ÏÈÙ¯ÓÒÓ ·fi fiÏÔ ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ
Aρχαιολογας στο Πανεπιστ
μιο Αθηνν ¤‰ÈÓ ÛÙË ÁÈÔÚÙ‹ Ù¤ÙÔÈ· ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·
∏ E¶I§O°H ÙˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ Ó·
·ÂÈÎÔÓ›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔÌ‹ ÙˆÓ
¶·Ó·ıËÓ·›ˆÓ Â¿Óˆ ÛÙËÓ ˙ˆ-
ÊfiÚÔ ÙÔ˘ ¶·ÚıÂÓÒÓÔ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ù˘-
¯·›·, ·ÏÏ¿ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ì ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜
fiÙÈ ÛÙË ÁÈÔÚÙ‹ ·˘Ù‹ Û˘Ì˘ÎÓÒÓÔÓÙ·È
fiÏ· Ù· ÌËӇ̷ٷ Ù˘ ·ıËÓ·˚΋˜ ȉÂÔ-
ÏÔÁ›·˜: ıÚËÛ΢ÙÈο, ÔÏÈÙÈο, «ÂıÓÈ-
ο», ÔÏÈÙÈÛÙÈο Î·È Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈο.
T· ¶·Ó·ı‹Ó·È·, Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÁÈÔÚ-
Ù‹ Ù˘ fiψ˜ ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ, ÙÂÏÔ‡-
ÓÙ·Ó Î¿ı ٤ÛÛÂÚ· ¯ÚfiÓÈ· ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó
Ù˘ ÔÏÈÔ‡¯Ô˘ ı¿˜ ∞ıËÓ¿˜, ÙËÓ Ë̤-
Ú· ÙˆÓ ÁÂÓÂıÏ›ˆÓ Ù˘, Ì ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ-
¯‹ ÔÏfiÎÏËÚÔ˘ ÙÔ˘ ·ıËÓ·˚ÎÔ‡ Ï·Ô‡. ∏
·ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ Î·È ÔÏÈ-
ÙÈÎÒÓ ·Ú¯ÒÓ, ÙˆÓ Â›ÛËÌˆÓ ÚÔÛÎÂ-
ÎÏËÌ¤ÓˆÓ Ù˘ fiÏ˘ (·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ˆÓ
12 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Î·È Ú¤Û‚ÂˆÓ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Û˘ÌÌ¿¯ˆÓ
fiψÓ), ηıÒ˜ Î·È ·ıÏËÙÒÓ Î·È Î·Ï-
·ÓÂÏÏËÓ›ˆÓ ·ÁÒÓˆÓ, ÂÓÒ ÛÙȘ ÂfiÌÂ-
Ó˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜, ∂ÏÏËÓÈÛÙÈ΋ Î·È ƒˆ-
Î·È Ï·ÌÚfiÙËÙ·, Ô˘ Û˘¯Ó¿ ¯ÚËÛÈÌÔ-
ÔÈ‹ıËΠ·fi ÙËÓ ·ıËÓ·˚΋ ÚÔ·-
Á¿Ó‰· ÁÈ· Ó· ÙÔÓÈÛÙ› Ë ˘ÂÚÔ¯‹ Ù˘
∞ı‹Ó·˜ ÛÙ· ÔÏÈÙÈο Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈο
Ú¿ÁÌ·Ù· ÔÏfiÎÏËÚÔ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡
ÎfiÛÌÔ˘.
∏ ·ıËÓ·˚΋ ·Ú¿‰ÔÛË ·Ó‹Á ÙËÓ
›‰Ú˘Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË Ì˘ıÈ΋ ÂÔ¯‹, ·Ô‰›-
‰ÔÓÙ¿˜ ÙËÓ ÛÙÔÓ ∂ÚȯıfiÓÈÔ, ÂÓÒ ÈÛÙÔ-
ÚÈÎfi ˘fi‚·ıÚÔ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ¤¯ÂÈ Ë
ÏËÚÔÊÔÚ›· ÁÈ· ›‰Ú˘Û‹ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔÓ
£ËÛ¤·, Ô ÔÔ›Ô˜ ÁÈ· Ó· ÔÏÔÎÏËÚÒÛÂÈ
ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ¤ÓˆÛË fiÏ˘ Ù˘ ∞ÙÙÈ΋˜
Î·È Ó· ÙËÓ ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ Ì ıÚËÛ΢ÙÈÎfi
ÂÚȯfiÌÂÓÔ, ˘Ô¯Ú¤ˆÛ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜
‰‹ÌÔ˘˜ Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Û «ÌÂÁ¿ÏË
ÎÔÈÓ‹ ÂÔÚÙ‹ Î·È ı˘Û›·». H ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿-
ÓˆÛË Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜ ηٿ Ù· ÚfiÙ˘·
ÙˆÓ ·ÓÂÏÏËÓ›ˆÓ ·ÁÒÓˆÓ ·Ô‰›‰ÂÙ·È
Ì ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÛÙÔÓ ¶ÂÈÛ›ÛÙÚ·ÙÔ, ÛÙËÓ
‰ÂηÂÙ›· 570–560 .Ã. ΔÔ˘˜ ‰‡Ô Âfi-
9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
ÌÂÓÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜, ÏfiÁˆ Ù˘ ·ıËÓ·˚΋˜
·ÎÌ‹˜, Ë ·›ÁÏË Ù˘ ‹Ù·Ó ·Ó¿ÏÔÁË ÙˆÓ
ÛÙ›‚Ô ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÔ‡
·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡ Ô˘ ˘‹Ú¯Â ÛÙÔÓ ·Ú-
Ì·˚΋, ·ÔÙÂÏÔ‡Û ¤Ó· ·fi Ù· Ï›Á·
ÛÙÔȯ›· Ù˘ ·ıËÓ·˚΋˜ ·ÚÔ˘Û›·˜
ÛÙË ‰ÈÂıÓ‹ ÛÎËÓ‹. ∏ ÁÈÔÚÙ‹ ÂÈ‚›ˆÛÂ
̤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ÎfiÛÌÔ˘
(˘¿Ú¯Ô˘Ó ÂӉ›ÍÂȘ fiÙÈ ÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì¤-
¯ÚÈ ÙÔ 410 Ì.Ã.), ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ Ì·˙›
Ì ÙȘ ÊÈÏÔÛÔÊÈΤ˜ Û¯ÔϤ˜ ˆ˜ ÚÔ‡Ú-
ÁÈÔ Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ÂıÓÈ΋˜ ·ÚÔ˘Û›·˜
ÛÙËÓ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛ‹ Ù˘ Ì ÙÔÓ Ó¤Ô
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ.
Δ· ªÂÁ¿Ï· ¶·Ó·ı‹Ó·È·, ηٿ ÙËÓ
∫Ï·ÛÈ΋ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÂÚ›Ô‰Ô, ‰È·Ú-
ÎÔ‡Û·Ó ÔÎÙÒ Ë̤Ú˜ Î·È ‰ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·Ó
ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÌËÓfi˜ ∂ηÙÔÌ‚·ÈÒÓÔ˜,
‰ËÏ·‰‹ Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ¢ÂηÂÓÙ·‡-
ÁÔ˘ÛÙÔ. √È ÚÒÙ˜ ̤Ú˜ Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜
‹Ù·Ó ·ÊÈÂڈ̤Ó˜ ÛÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜,
ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ô˘ ˘Ô‰ËÏÒÓÂÈ Î·È ÙË ÛË-
Ì·Û›· ÙÔ˘˜. ∞˘ÙÔ› ›¯·Ó ÛÎÔfi ·ÊÂÓfi˜
ÌÂÓ Ó· ÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ÙË ı¿ Ì ϷÌÚ¤˜
ÌÔ˘ÛÈΤ˜ Î·È ·ıÏËÙÈΤ˜ ÂΉËÏÒÛÂȘ,
Õ Iππες στην πομπ
των Παναθηναων. Λε-
πτομρεια απ τη β-
ρεια ζωφρο του Παρ-
θεννα. Tο γεγονς τι
οι Aθηναοι αναπαρι-
στοσαν σκηνς απ τα
Παναθναια επνω στο
μεγαλτερο μνημεο
της πλης τους, αποδει-
κνει το μγεθος του
σεβασμο τους στη θε
Aθην, προς τιμν της
οποας γνονταν οι
αγνες (φωτ.: «Περ-
πατοι στον Παρθεν-
να», Iδρυμα Mελνα
Mερκορη, 2000).
·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ‰Â Ó· ·Ó·‰Â›ÍÔ˘Ó ÙË ‰‡Ó·-
ÌË Î·È ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· Ù˘ fiÏ˘ ÛÙÔÓ
¯·›Ô ÂÏÏËÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ. ∏ ÁÈÔÚÙ‹ ÂÚÈ-
Ï¿Ì‚·Ó ·ÁÒÓ˜ ÌÔ˘ÛÈÎÒÓ Î·È Ú·„ˆ-
‰ÒÓ, ·ÁÒÓ˜ ·ıÏËÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÈÈÎÔ‡˜,
ηıÒ˜ Î·È ÔÏÏ¿ ¿ÏÏ· ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù· ηÈ
ÂΉËÏÒÛÂȘ. À‡ı˘ÓÔÈ ÁÈ· ÙËÓ ÔÚÁ¿-
ÓˆÛ‹ ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ·Ú¯Èο ÔÈ ÈÂÚÔÔÈÔ›
ηÈ, ·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 5Ô˘ ·È., ÔÈ ‰¤Î·
·ıÏÔı¤Ù˜, ¤Ó·˜ ·fi οıÂ Ê˘Ï‹, ÛÔ˘-
‰·›ÔÈ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Ì ÙÂÙÚ·ÂÙ‹ ıËÙ›·,
Ô˘ ›¯·Ó ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÂ-
ÙÔÈÌ·Û›· Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜ Î·È ÙˆÓ ‚Ú·‚›-
ˆÓ, ÌÂ ¯Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ·ÓÙÏÔ‡Û·Ó ·fi
ÙÔÓ ÎÚ·ÙÈÎfi ıËÛ·˘Úfi Î·È ·fi ¯ÔÚË-
Á›Â˜ ÏÔ‡ÛÈˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ ÔÏÈÙÒÓ. π‰È-
·›ÙÂÚÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙˆÓ ¶·Ó·ıËÓ·›ˆÓ, ÛÂ
Û¯¤ÛË Ì ÙÔ˘˜ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜,
Â›Ó·È ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÛÙÂÊ·-
Ó›Ù˜ ·ÏÏ¿ ¯ÚËÌ·Ù›Ù˜, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙÔ˘˜
ÓÈÎËÙ¤˜ ·ÔÓ¤ÌÔÓÙ·Ó ·Ó¿ÎÚÈ‚· ¤·-
ıÏ·. ΔÔ Ì¤ÙÚÔ ·˘Ùfi ÂÏ‹ÊıË ·fi ÙÔ˘˜
∞ıËÓ·›Ô˘˜ Û ÌÈ· ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ·ÓÂ-
 P Πλκα της βρειας ζωφρου του
Παρθεννος με παρσταση αγωνσμα-
τος αποβτη δρμου (φωτ.: Aπ το βι-
βλο των K. Xατζηασλνη – Σ. Mαυ-
ρομμτη «Περπατοι στον Παρθεννα»,
Iδρυμα Mελνα Mερκορη, 2000).

H Πεζο στην πομπ των Παναθηναων.

Λεπτομρεια απ τη ζωφρο του Παρθε-
ννα (φωτ.: «Περπατοι στον Παρθεν-
να», Iδρυμα Mελνα Mερκορη, 2000).

γιορτ των Aθηνν

‚¿ÛÔ˘Ó ÙÔ Î‡ÚÔ˜ Î·È ÙËÓ ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·
ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ ÙÔ˘˜, Ì ÛÎÔfi Ó· ÙÔ˘˜
οÓÔ˘Ó ÈÛfiÙÈÌÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ Ù¤ÛÛÂÚȘ
·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘˜, οÙÈ fï˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¤-
Ù˘¯·Ó ÔÙ¤.
TÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·
∏ ÚÒÙË Ë̤ڷ ¿Ú¯È˙ Ì ÙÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÈ-
ÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜, Ô˘ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ÂÈÛ‹-
¯ıËÛ·Ó ÙÔ 566 Î·È ·Ó·‰ÈÔÚÁ·ÓÒıË-
Î·Ó ·fi ÙÔÓ ¶ÂÚÈÎÏ‹, Ô ÔÔ›Ô˜ Á‡Úˆ
ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 5Ô˘ ·ÈÒÓ· ¤¯ÙÈÛ ηÈ
ÙËÓ ÚÒÙË ·›ıÔ˘Û· Û˘Ó·˘ÏÈÒÓ ÛÙÔÓ
ÎfiÛÌÔ ÁÈ· ÙËÓ Ù¤ÏÂÛ‹ ÙÔ˘˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È
ÁÈ· ÙÔ ø‰Â›ÔÓ ÙÔ˘ ¶ÂÚÈÎÏ¤Ô˘˜ ÛÙË ÓfiÙÈ·
ÎÏÈÙ‡ Ù˘ ∞ÎÚÔfiψ˜, ·Ì¤Ûˆ˜ ·Ó·ÙÔ-
ÏÈο ·fi ÙÔ ‰ÈÔÓ˘ÛÈ·Îfi ı¤·ÙÚÔ. √È
ÌÔ˘ÛÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜ ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó·Ó ‰È·-
ÁˆÓÈÛÌfi ÎÈı·Úˆ‰ÒÓ (‰ËÏ·‰‹ ÙÚ·ÁÔ˘-
‰ÈÔ‡ ÌÂ Û˘Óԉ›· ÎÈı¿Ú·˜), ·˘Ïˆ‰ÒÓ
(‰ËÏ·‰‹ ÙÚ·ÁÔ˘‰ÈÔ‡ ÌÂ Û˘Óԉ›· ·˘-
ÏÔ‡), ÎÈı·ÚÈÛÙÒÓ Î·È ·˘ÏËÙÒÓ, ‰ËÏ·‰‹
ÌÔ˘ÛÈ΋˜ ·fi Ù· ‰‡Ô fiÚÁ·Ó·, ͯˆÚÈ-
ÛÙ¿ ÁÈ· ¿Ó‰Ú˜ Î·È ·›‰Â˜. ΔÔ ÈÔ ÛË-
Ì·ÓÙÈÎfi ·fi fiÏ· Ù· ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù· ‹Ù·Ó
·˘Ùfi Ù˘ ÎÈı·Úˆ‰›·˜, ·ÊÔ‡ ¯ÔÚËÁÔ‡-
ÓÙ·Ó ¤ÓÙ ‚Ú·‚›·, ·fi Ù· ÔÔ›· ÙÔ
ÚÒÙÔ ‹Ù·Ó ¯Ú˘Ûfi ÛÙÂÊ¿ÓÈ ·Í›·˜ ¯È-
Ï›ˆÓ ‰Ú·¯ÌÒÓ Î·È 500 ·ÛË̤ÓȘ
‰Ú·¯Ì¤˜ Û ÌÂÙÚËÙ¿. ∫Ú›ÓÔÓÙ·˜ ·fi
ÙÔÓ ÌÂÁ¿ÏÔ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ ‚Ú·‚¢Ô̤ӈÓ
Î·È ÙËÓ ÌÂÁ¿ÏË ·Í›· ÙˆÓ ‚Ú·‚›ˆÓ,
˘Ôı¤ÙÔ˘Ì fiÙÈ Ë ÎÈı·Úˆ‰›· ‹Ù·Ó ÙÔ
ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Î·È ·Á·ËÙfi ·ÁÒÓÈÛÌ·
Î·È ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÔÈ ‰È·ÁˆÓÈ˙fiÌÂÓÔÈ ÎÈı·-
Úˆ‰Ô› ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‹Ù·Ó ÂÚÈ˙‹ÙËÙÔÈ
Î·È Î·ÏÔÏËڈ̤ÓÔÈ Â·ÁÁÂÏ̷ٛ˜,
Ô˘ ı· ÂÏ¿Ì‚·Ó·Ó ̤ÚÔ˜ Û fiϘ ÙȘ
ÌÂÁ¿Ï˜ ÁÈÔÚÙ¤˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Îfi-
ÛÌÔ˘.
∞ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó ÔÈ ·ÁÒÓ˜ Ú·„ˆ‰ÒÓ,
Ô˘ fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È ·fi ·ÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ
Û ·ÙÙÈο ·ÁÁ›·, ¿Ú¯ÈÛ·Ó ÎÈ ·˘ÙÔ› ÙÔ
566 ·ÏÏ¿ ÂÓÈÛ¯‡ıËÎ·Ó ÛËÌ·ÓÙÈο ·Ú-
ÁfiÙÂÚ· ·fi ÙÔÓ ÁÈÔ ÙÔ˘ ¶ÂÈÛ›ÛÙÚ·ÙÔ˘
I·Ú¯Ô. Δ· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ‚Ú¿‚¢Û˘ ‹Ù·Ó
Ô Ú˘ıÌfi˜ Ù˘ ··ÁÁÂÏ›·˜ ÙˆÓ ÔÌËÚÈ-
ÎÒÓ ÂÒÓ, Ë ˘ÔÁÚ¿ÌÌÈÛË ÔÚÈṲ̂ӈÓ
ÛËÌ›ˆÓ Ì ÙË ¯ÚÔÈ¿ Ù˘ ʈӋ˜ ηÈ
ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· Ë ı·ÙÚÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ·-
ÚÔ˘Û›·Û˘.
√È ÂfiÌÂÓ˜ ̤Ú˜ Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜ ‹Ù·Ó
·ÊÈÂڈ̤Ó˜ ÛÙÔ˘˜ ·ıÏËÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒ-
Ó˜. ∞˘ÙÔ› ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó·Ó ¤ÓÙ ÔÏ˘-
Ìȷο ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù· (‰ÚfiÌÔ Ù·¯‡ÙË-
Ù·˜, ¤ÓÙ·ıÏÔ, ¿ÏË, ˘ÁÌ·¯›· Î·È ·-
ÁÎÚ¿ÙÈÔ) Î·È ÁÈ· ÙȘ ÙÚÂȘ ηÙËÁÔڛ˜
ËÏÈΛ·˜ ͯˆÚÈÛÙ¿ (·›‰ˆÓ, ÂÊ‹‚ˆÓ
Î·È ·Ó‰ÚÒÓ) Î·È ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Ï¿-
‚Ô˘Ó Ì¤ÚÔ˜ ·ıÏËÙ¤˜ ·fi fiÏË ÙËÓ
∂ÏÏ¿‰·.
™ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ ·˘ÙÔ‡˜ ‚Ú·‚Â›Ô ‹Ù·Ó
ÙÔ ·Ó·ıËÓ·˚Îfi Ï¿‰È, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ Ï¿‰È
·fi ÙȘ ÈÂÚ¤˜ ÂÏȤ˜ Ù˘ ∞ıËÓ¿˜, Ô˘
ÌÔÈÚ·˙fiÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ÓÈÎËÙ¤˜ ̤۷ Û ˙ˆ-
ÁÚ·ÊÈṲ̂ӷ ‹ÏÈÓ· ·ÁÁ›·, ÙÔ˘˜ ·Ó·-
ıËÓ·˚ÎÔ‡˜ ·ÌÊÔÚ›˜. ∞˘ÙÔ› ÛÙËÓ Î‡ÚÈ·
ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘˜ ·ÂÈÎfiÓÈ˙·Ó ÙËÓ ∞ıËÓ¿
¶ÚfiÌ·¯Ô, ÂÚÈÛÙÔȯÈṲ̂ÓË ·fi ‰‡Ô
ÎÈÔÓ›ÛÎÔ˘˜, ‰›Ï· ÛÙÔÓ ¤Ó·Ó ·fi ÙÔ˘˜
ÔÔ›Ô˘˜ ÁÚ·ÊfiÙ·Ó ¿ÓÙÔÙÂ Ë ÂÈÁÚ·-
Ê‹ Δø¡ ∞£∏¡∏£∂¡ ∞£§ø¡, (·fi ÙÔ˘˜
·ÁÒÓ˜ ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ), ÂÓÒ ÛÙËÓ ›Ûˆ
ÏÂ˘Ú¿ ÙˆÓ ·ÁÁ›ˆÓ ˙ˆÁÚ·ÊÈ˙fiÙ·Ó
ÛÎËÓ‹ ·fi ÙÔ ·ÁÒÓÈÛÌ·, ÁÈ· ÙÔ ÔÔ›Ô
ı· ‰ÈÓfiÙ·Ó ÙÔ ·ÁÁÂ›Ô ˆ˜ ¤·ıÏÔ.
∂‰Ò ‚Ú·‚Â›Ô ‰ÂÓ ¤·ÈÚÓ ÌfiÓÔÓ Ô
ÚÒÙÔ˜ ÓÈÎËÙ‹˜ ·ÏÏ¿ Î·È Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜,
‰È¿Ù·ÍË Ô˘ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯Â Û ηӤӷÓ
·fi ÙÔ˘˜ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜. √
·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ·ÁÁ›ˆÓ – Â¿ıÏˆÓ Î˘-
Ì·ÈÓfiÙ·Ó ÁÈ· ÙÔÓ ÚÒÙÔ ÓÈÎËÙ‹ ·fi
30 ·ÌÊÔÚ›˜ ÛÙÔ˘˜ ·›‰Â˜ ¤ˆ˜ 70 ·Ì-
ÊÔÚ›˜ ÛÙÔ˘˜ ¿Ó‰Ú˜, ·Ó·ÏfiÁˆ˜ Ì ÙÔ
·ÁÒÓÈÛÌ·, ÂÓÒ Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ÓÈÎËÙ‹˜
ÂÏ¿Ì‚·ÓÂ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙÔ 1/5 ÙÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡
ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘.
√È ·ıÏËÙÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜ ‰ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·Ó
·Ú¯Èο ÛÙËÓ ∞ÁÔÚ¿ Ù˘ fiÏ˘, ÛÂ
·Ϥ˜ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂȘ, ·fi ÙÔ 330 .Ã.
fï˜ ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó ÛÙÔ ÌÓËÌÂÈ·Îfi
¶·Ó·ıËÓ·˚Îfi ÛÙ¿‰ÈÔ, Ô˘ ηٷÛ··-
ÛÂ Ô Ú‹ÙÔÚ·˜ Î·È ÔÏÈÙÈÎfi˜ §˘ÎÔ‡ÚÁÔ˜
ÛÙËÓ ·ÚÈÛÙÂÚ‹ fi¯ıË ÙÔ˘ πÏÈÛÔ‡, ÛÙËÓ
·ÁηÏÈ¿ ÙÔ˘ ÏfiÊÔ˘ ∞Ú‰ËÙÙÔ‡.
ΔËÓ Ù¤Ù·ÚÙË Ì¤Ú·, ÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó Ù· È-
Èο ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù·, Ô˘ ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó·Ó
ÈÔ‰ÚƠ̂˜ Î·È ·ÚÌ·ÙÔ‰ÚƠ̂˜ ‰È·-
ÊfiÚˆÓ Ù‡ˆÓ, ·Ó·ÏfiÁˆ˜ Ì ÙËÓ ËÏÈ-

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 13
 Õ Στους αθλητικος αγ-
νες το βραβεο ταν το πα-
ναθηναϊκ λδι, δηλαδ
το λδι απ τις ιερς ελις
της Aθηνς. Mοιραζταν
στους νικητς μσα σε ζω-
γραφισμνα πλινα αγ-
γεα, τους «Παναθηναϊ-
κος αμφορες». Στις φω-
τογραφες οι δο ψεις
παναθηναϊκο αμφορως,
που βρθηκε στην Eρτρια
και χρονολογεται το
360/59 π.X. (Eθνικ
Aρχαιολογικ Mουσεο).

Λ· Î·È ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙˆÓ ˙ÒˆÓ (›ÔÈ, ËÌ›Ô-
ÓÔÈ, ÊÔÚ¿‰Â˜ Î.Ï.). ¢ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·Ó ÛÙÔÓ
·Ú¯·›Ô Èfi‰ÚÔÌÔ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘
º·Ï‹ÚÔ˘, ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ô˘ ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ
ÌfiÓÔÓ ·fi ÙȘ ÁÚ·Ù¤˜ ËÁ¤˜, ¯ˆÚ›˜
̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· Ó· ¤¯ÂÈ ‚ÚÂı› οÔÈÔ
·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ηٿÏÔÈÔ ·fi ÙÔ ÔÈÎÔ-
‰fiÌËÌ·.
∫·È ÛÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ ·˘ÙÔ‡˜ ¤·ıÏÔ
‹Ù·Ó ÙÔ ·Ó·ıËÓ·˚Îfi Ï¿‰È Î·È Ì¿ÏÈ-
ÛÙ· Û ÔÛfiÙËÙ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·fi Ù·
·ıÏËÙÈο ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù·, Êı¿ÓÔÓÙ·˜ ÁÈ·
ÙÔÓ ÚÒÙÔ ÓÈÎËÙ‹ Ù˘ ·ÚÌ·ÙÔ‰ÚÔÌ›·˜
ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ 140 ·ÌÊÔÚ¤ˆÓ (!) ∞˘-
Ùfi ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ Ô È‰ÈÔÎÙ‹Ù˘ ÙˆÓ ·Ïfi-
ÁˆÓ –ÁÈ·Ù› ·˘Ùfi˜ ¤·ÈÚÓÂ
ÙÔ ‚Ú·‚Â›Ô ÛÙ· ÈÈο
T· ¶·Ó·ı‹Ó·È·, ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù· Î·È fi¯È Ô ·Ó·-
‚¿Ù˘ ‹ Ô ËÓ›Ô¯Ô˜– ΤډÈ-
ηıÚ¤Ù˘ ˙ ÂÚ›Ô˘ 5 ÙfiÓÓÔ˘˜ Ï¿‰È.
ΔËÓ ¤ÌÙË Ë̤ڷ, Á›-
Ù˘ ·ıËÓ·˚΋˜ ÓÔÓÙ·Ó ¿ÏÏ· ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù·,
ȉÂÔÏÔÁ›·˜ Û˘Ó‰Â‰Â̤ӷ Ì ÙȘ ÙÔÈ-
Τ˜ ·Ú·‰fiÛÂȘ ÙˆÓ ∞ıË-
ÓÒÓ, Ô˘ ›¯·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂ-
ÚÔ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ-
ÎÒÓ ·Û΋ÛˆÓ. ™Â ·˘Ù¿ ›¯·Ó ‰Èη›ˆ-
Ì· Ó· Ï¿‚Ô˘Ó Ì¤ÚÔ˜ ÌfiÓÔÓ ∞ıËÓ·›ÔÈ,
Û˘Ó‹ıˆ˜ ¯ˆÚÈṲ̂ÓÔÈ Î·Ù¿ Ê˘Ï¿˜. Δ¤-
ÙÔÈ· ‹Ù·Ó Ë ·ÓıÈ·Û›· (ÂÈÎÔÓÈ΋ È-
ÔÌ·¯›·), Ô ¤ÊÈÔ˜ ·ÎÔÓÙÈÛÌfi˜ (ÌÂ
ÛÙfi¯Ô ÌÈ·Ó ·Û›‰· ÛÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ ÛÙ‡-
ÏÔ˘), Ë ˘ÚÚ›¯Ë (ÔÌ·‰ÈÎfi˜ ¤ÓÔÏÔ˜ ¯Ô-
Úfi˜), Ë Â˘·Ó‰Ú›· (‰È·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ·Ó‰ÚÒÓ
Ô˘ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·Ó ÁÈ· Ù· ۈ̷ÙÈο
ÙÔ˘˜ ÚÔÛfiÓÙ· Î·È ÙË ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘˜),
ηıÒ˜ Î·È ÓÂÒÓ ¿ÌÈÏÏ·, ‰ËÏ·‰‹ ΈË-
Ï·Û›·, ÛÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿.
EÓ· ȉȷ›ÙÂÚÔ ·ÁÒÓÈÛÌ· Ô˘ ı· ÌÔ-
ÚÔ‡Û·Ì ӷ ԇ̠fiÙÈ ‹Ù·Ó Ô ÚÔ¿Á-
ÁÂÏÔ˜ ÙÔ˘ ηı·Ú¿ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡ – ÙÂ-
ÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎÔ‡ ̤ÚÔ˘˜ Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜ ‰ÈÂ-
Í·ÁfiÙ·Ó ÙËÓ Ó‡¯Ù· Ù˘ ·Ú·ÌÔÓ‹˜
Ù˘ ¤ÎÙ˘ ̤ڷ˜, Ù˘ Ï·ÌÚfiÙÂÚ˘ Ù˘
ÁÈÔÚÙ‹˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÂÚ›ÊËÌË
Ó˘¯ÙÂÚÈÓ‹ Ï·Ì·‰Ë‰ÚÔÌ›·, ‰ËÏ·‰‹
ÛÎ˘Ù·ÏÔ‰ÚÔÌ›· 2.500 ÂÚ›Ô˘ ̤ÙÚˆÓ
Ì ·Ó·Ì̤Ó˜ Ï·Ì¿‰Â˜, ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
ÂÊ‹‚ˆÓ ÙˆÓ 10 ·ıËÓ·˚ÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ,
Ô˘ ›¯Â ·ÊÂÙËÚ›· ÙÔÓ ‚ˆÌfi ÙÔ˘ ¶ÚÔ-
ÌËı¤ˆ˜ ÛÙËÓ ∞η‰ËÌ›· (¶Ï¿ÙˆÓÔ˜)
Î·È Ù¤ÚÌ· ÙÔÓ ‚ˆÌfi Ù˘ ∞ıËÓ¿˜ Â¿-
Óˆ ÛÙËÓ ∞ÎÚfiÔÏË. ∏ ηٿÏËÍË ÙÔ˘
·ÁˆÓ›ÛÌ·ÙÔ˜ ÛÙÔÓ ÈÂÚfi ‚Ú¿¯Ô Û˘ÓÔ-
‰Â˘fiÙ·Ó ·fi ·ÓÓ˘¯›‰· (ÔÏÔÓ˘¯Ù›·),
ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· Ó¤ÔÈ Î·È Ó¤Â˜ ¯fiÚ¢·Ó
Î·È ÙÚ·ÁÔ˘‰Ô‡Û·Ó. ΔËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤-
Ú·, ÙËÓ 28Ë ∂ηÙÔÌ‚·ÈÒÓÔ˜, Ì ÙËÓ
·Ó·ÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘, ÍÂÎÈÓÔ‡ÛÂ Ë ÌÂÁ¿-
ÏË ÔÌ‹ ·fi ÙÔÓ ∫ÂÚ·ÌÂÈÎfi, ·fi ¤Ó·
ÎÙ‹ÚÈÔ Ô˘ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó ¶ÔÌÂ›Ô (<
ÔÌ‹), ‰È¤Û¯È˙ ÙËÓ ∞ÁÔÚ¿ Î·È ·ÓË-
ÊfiÚÈ˙ ¤ÂÈÙ· ÛÙËÓ ∞ÎÚfiÔÏË. ∏ Ô-
Ì‹ ›¯Â ·ÚÁfi Î·È ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎfi ¯·Ú·-
ÎÙ‹Ú·: ªÔ˘ÛÈÎÔ› ¤‰ÈÓ·Ó ÙÔÓ Ú˘ıÌfi
Î·È ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ÔÈ Î·Ùˇı˘Ó·Ó ÙËÓ Ô-
Ú›·. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÔÌ¿‰Â˜ ∞ıËÓ·›ˆÓ
(ı·ÏÂÚÔ› Á¤ÚÔÓÙ˜, Ó·ڤ˜ ÎÔ¤Ï˜ ηÈ
fiÌÔÚÊÔÈ ¤ÊË‚ÔÈ, ·fi Ù· ÈÔ ·ÏÈ¿ ηÈ
ÏÔ‡ÛÈ· Á¤ÓË) ÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ÎÏ·‰È¿
ÂÏÈ¿˜ Î·È ÚÔÛÊÔÚ¤˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ı¿ ̤-
Û· Û Ûοʘ, ‰›ÛÎÔ˘˜, ηϿıÈ· ηÈ
·ÁÁ›·. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi ̤ÚÔ˜ Ù˘ ÔÌ‹˜
·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙÔ ·ıËÓ·˚Îfi ÈÈÎfi Î·È Ù·
¿ÚÌ·Ù·, ÂÓÒ ÂӉȿÌÂÛ· Û‡ÚÔÓÙ·Ó Î·È
Ù· ·Ó¤ÌÔÚÊ· ˙Ò·, Ù· ‚fi‰È· Ô˘ ı·
ı˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÂηÙfiÌ‚Ë (< ÂηÙfi
‚fi˜) ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó Ù˘ ı¿˜.
ΔÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Ù˘ ÁÈÔÚ-
Ù‹˜ ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ Ô ·Ó·ıËÓ·˚Îfi˜ ¤-
ÏÔ˜, ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ÎÂÓÙË̤ÓÔ Ì ·Ú·-
ÛÙ¿ÛÂȘ ·fi ÙËÓ °ÈÁ·ÓÙÔÌ·¯›· ‡Ê·-
ÛÌ·, Ô˘ ÌÂÙ·ÊÂÚfiÙ·Ó ˆ˜ ÈÛÙ›Ô ÛÂ
ÌÈ· ÙÚÈ‹ÚË Ô˘ ΢ÏÔ‡Û Û Úfi‰Â˜.
™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÚÔÛÊÂÚfiÙ·Ó ˆ˜ ¤Ó‰˘Ì·
ÛÙÔ ·Ú¯·ÈfiÙ·ÙÔ Í‡ÏÈÓÔ Ífi·ÓÔ Ù˘
∞ıËÓ¿˜, Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ì¤Û· ÛÙÔ
∂Ú¯ı›Ô. ∞ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÛÂ Ë ÌÂÁ¿ÏË ı˘-
Û›·, Ë ÛÊ·Á‹, Ô ÙÂÌ·¯ÈÛÌfi˜, ÙÔ „‹ÛÈ-
ÌÔ Î·È ÙÔ ÌÔ›Ú·ÛÌ· ÂÓfi˜ ÎÔÌÌ·ÙÈÔ‡
ÎÚ¤·ÙÔ˜ Û fiÏÔ˘˜, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ Á¢-
ıÔ‡Ó Î·È Ó· ‚¿ÏÔ˘Ó Ì¤Û· ÙÔ˘˜ ÔÈ È-
ÛÙÔ› ̤ÚÔ˜ ÙÔ˘ «ıÂ˚ÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜».
ΔËÓ ÂÔ̤ÓË Ù˘ Ë̤ڷ˜ ÙˆÓ Ï·ÙÚ¢-
ÙÈÎÒÓ ÂΉËÏÒÛˆÓ, ÙËÓ ¤‚‰ÔÌË, ı·
Ú¤ÂÈ Ó· ÁÈÓfiÙ·Ó ¤Ó· ¿ÏÏÔ ·ÁÒÓÈ-
ÛÌ· ·ÚÌ·ÙÔ‰ÚÔÌ›·˜, Ô ·Ô‚¿Ù˘ ‰Úfi-
ÌÔ˜, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô ·Ó·‚¿Ù˘ ·Ó¤‚·ÈÓÂ
Î·È Î·Ù¤‚·ÈÓ ·fi ÙÔ ¿ÚÌ· ηٿ ÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ‰È·‰ÚÔÌ‹˜, Ì ÙË ‚Ô‹-
ıÂÈ· Ê˘ÛÈο ¿ÓÙÔÙ ÙÔ˘ ËÓÈfi¯Ô˘,
Ô˘ ηً˘ı˘Ó ÙËÓ ÔÚ›· ÙˆÓ ·Ïfi-
ÁˆÓ. ¶·ÚfiÏÔ Ô˘ ‰ÂÓ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ÙÔ
‚Ú·‚Â›Ô ÙÔ˘ ·ÁˆÓ›ÛÌ·ÙÔ˜, ·ÓÙÈÏ·Ì-
‚·ÓfiÌ·ÛÙ ÙË ÛËÌ·Û›· Î·È ÙË ÁÔË-
Ù›· Ô˘ ·ÛÎÔ‡ÛÂ Î·È ·fi ÙËÓ ›‰È·
ÙËÓ ÂÈÎÈÓ‰˘ÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ·ÏÏ¿ Î·È ·fi
ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë ·ÂÈÎfiÓÈÛ‹ ÙÔ˘ η-
Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì‹ÎÔ˜ ÛÙË ‚fiÚÂÈ·
ÏÂ˘Ú¿ Ù˘ ˙ˆÊfiÚÔ˘ ÙÔ˘ ¶·ÚıÂÓÒ-
ÓÔ˜.
Δ¤ÏÔ˜, Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›· Ë̤ڷ Ù˘ ÁÈÔÚ-
Ù‹˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‹Ù·Ó ·ÊÈÂڈ̤ÓË,
ηْ ·Ó·ÏÔÁ›·Ó Ì ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ·ÁÒ-
Ó˜, ÛÙË ‚Ú¿‚¢ÛË ÙˆÓ ÓÈÎËÙÒÓ Î·È
ÛÙ· ÁϤÓÙÈ· Î·È ÛÙȘ ‰È·ÛΉ¿ÛÂȘ Ô˘
·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó.

14 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
 Ã Xλκινο ειδ
λιο βρ φους. Aπεικνιση του
μικρο Oφ λτη που στη μνμη του οργαν
νο-
νταν τα N μεα. Aπ τη Nεμ α. Eλληνιστικο
Xρνοι. Aρχαιολογικ Mουσεο Nεμ ας.
(φωτ.: E. Σπαθρη «Tο Oλυμπιακ Πνεμα»
εκδ. «Aδμ», Aθνα 2000).

Nμεα
στη μν μη
του Oφλτη
Tου S TEPHEN G. M ILLER ÛÙÔ˘˜ ¢ÂÏÊÔ‡˜ Î·È ÛÙÔÓ πÛıÌfi Ù˘ ∫Ô-
Ú›ÓıÔ˘. ™ÙËÓ √Ï˘Ì›· Î·È ÛÙË ¡Â̤·
Διευθυντ
των ανασκαφν στη Nεμα, ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ı¤·ÙÚÔ.
καθηγητ
Aρχαιολογας ¢ÂÓ Ì·˜ ÂͤÏËÍÂ, ÏÔÈfiÓ, ÙÔ fiÙÈ ÔÈ
στο Πανεπιστ
μιο της Kαλιφρνιας ·Ó·Ûηʤ˜ ÛÙË ¡Â̤· ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙÔ
ʈ˜ ÔÏϤ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜
·ıÏËÙ¤˜ Î·È ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙˆÓ ·ÁÒ-

Δ A NEMEA ‹ ¡¤ÌÂÈ·, ÛÙÂÊ·Ó›Ù˜

·ÁÒÓ˜ –fiˆ˜ ϤÁÔÓÙ·Ó ÔÈ ·ÁÒ-
Ó˜ Ô˘ ˆ˜ ¤·ıÏÔ Â›¯·Ó ¤Ó·
ÛÙÂÊ¿ÓÈ– ¿Ú¯ÈÛ·Ó, ηٿ ÙËÓ ·Ú¿‰Ô-
ÛË, ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘ √ʤÏÙË, Ô˘ ‚Ú‹-
ÓˆÓ. ΔȘ ·Ó·Ûηʤ˜ ÛÙË ¡Â̤· ‰ÈÂÍ¿-
ÁÂÈ, ·fi ÙÔ 1974 Î·È ‡ÛÙÂÚ·, ÙÔ ¶·ÓÂ-
ÈÛÙ‹ÌÈÔ Ù˘ ∫·ÏÈÊfiÚÓÈ·˜ ˘fi ÙËÓ ·È-
Á›‰· Ù˘ ∞ÌÂÚÈηÓÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜ ∫Ï·ÛÈ-
ÎÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ.
ΠÊÚÈÎÙfi ı¿Ó·ÙÔ ·fi ‰¿ÁΈ̷ ÊȉÈ- ΔÔ ÛÙ¿‰ÈÔ, Ô˘ ηٷÛ΢¿ÛÙËÎÂ
Ô‡. √ ÌÈÎÚfi˜ √ʤÏÙ˘, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈ- ÙÔÓ ‡ÛÙÂÚÔ 4Ô ·ÈÒÓ·, ‚Ú›ÛÎÂÙ·È 400
ÏÈ¿ §˘ÎÔ‡ÚÁÔ˘, ÙÔÓ ÔÔ›Ô Â›¯·Ó Ì·˙› ̤ÙÚ· ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ ¡·Ô‡ ÙÔ˘
ÙÔ˘˜ ÔÈ ∂Ù¿ ·Ú¯ËÁÔ› ÙˆÓ ∞ÚÁ›ˆÓ ¢Èfi˜. HÙ·Ó ÎÙÈṲ̂ÓÔ Û Ï·ÁÈ¿ ÏfiÊÔ˘,
ÛÙÔÓ ‰ÚfiÌÔ ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙË £‹‚·, ·Ê¤- ÂÓÒ ÙÔ ‚fiÚÂÈÔ ¿ÎÚÔ ÙÔ˘ ÛÙËÚÈ˙fiÙ·Ó ÛÂ
ıËΠӷ ÎÔÈÌËı› Û ¤Ó· ÛÙÚÒÌ· ·fi Ù¯ÓËÙ‹ ·Ó·‚·ıÌ›‰·. ΔÔÓ Ì·ÎÚ‡ ηÈ
·ÁÚÈÔÛ¤ÏÈÓÔ, ·’ fiÔ˘ ‚Á‹Î ÙÔ Ê›‰È ÛÙÂÓfi ÛÙ›‚Ô (ÎÔÓ›ÛÙÚ·) ÂÚȤÙÚ¯Â
Ô˘ ÙÔÓ ‰¿ÁΈÛÂ. Δ· ¡¤Ì·, ÏÔÈfiÓ,
fiˆ˜ Î·È ÔÈ ·ÁÒÓ˜ Ô˘ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÛÂ
¿ÏϘ ÂÚÈÔ¯¤˜, ‹Ù·Ó ÓÂÎÚÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜,
Ì ÌÈ· ˘ÔÎÚ˘ÙfiÌÂÓË ·›ÛıËÛË ·Ó·-
Ó¤ˆÛ˘ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ. ΔÔ fiÙÈ
·ÚÁfiÙÂÚ· ÚÔÛÙ¿Ù˘ Î·È Â˘ÂÚÁ¤Ù˘
ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ, fiˆ˜ Î·È ÂÎÂ›ÓˆÓ ÛÙËÓ
√Ï˘Ì›·, ¤ÁÈÓÂ Ô ¢›·˜, ‰ÂÓ Û˘ÁÎ¿Ï˘„Â
ÔÙ¤ ÙÔÓ ÓÂÎÚÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘˜. √
¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙÔ˘˜ ÙÔÓÈ˙fiÙ·Ó ·fi Ù·
Ì·‡Ú· ÈÌ¿ÙÈ· Ô˘ ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÔÈ ∂ÏÏ·-
ÓÔ‰›Î˜ Î·È ·fi ÙÔ ÈÂÚfi ¿ÏÛÔ˜ ΢·-
ÚÈÛÛÈÒÓ Ô˘ ÂÚȤ‚·ÏÏ ÙÔ πÂÚfi ÙÔ˘
¢›·.
™ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜, Ù· ¡¤- Õ Tο στδιο στη
Ì·, Ô˘ Û‡Ìʈӷ Ì ÙË ÁÚ·Ù‹ ·- Nεμ α πως φα-
Ú¿‰ÔÛË ¿Ú¯ÈÛ·Ó ÙÔ 573 .Ã., ‰ÈÂÍ¿ÁÔ- νεται απ τα νο-
ÓÙ·Ó Î¿ı ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ·, ÙË ‰Â‡ÙÂÚË τιοανατολικ. O
·ÓÛ¤ÏËÓÔ ÌÂÙ¿ ÙÔ ıÂÚÈÓfi ËÏÈÔÛÙ¿- νας του Nεμ ου
ÛÈÔ. ∞fi ÙÔ˘˜ Ù¤ÛÛÂÚȘ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘˜ Δις στο βθος,
·ıÏËÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜, Ù· ¡¤Ì· ¤ÌÔÈ·- ανμεσα σε κυ-
˙·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ Ù˘ παρσσια. Tα δ -
√Ï˘Ì›·˜. ™Â ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ٷ ¶‡ıÈ· ντρα φυτετηκαν
Î·È Ù· IÛıÌÈ·, ÛÙÔ˘˜ √Ï˘ÌÈ·ÎÔ‡˜ Î·È στο διο σημεο
ÛÙ· ¡¤Ì· ‰ÂÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó ÌÔ˘- που τα εχε δει
ÛÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜, Î·È ÙË ıÂÌÂÏÈÒ‰Ë ·˘Ù‹ και περιγρψει ο
‰È·ÊÔÚ¿ Ì·ÚÙ˘Ú› Ë ‡·ÚÍË ı¿ÙÚˆÓ Παυσανας.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 15
¤Ó· ·˘Ï¿ÎÈ ÓÂÚÔ‡, Î·È ÛÙÔ ¤Ó· ¿ÎÚÔ
ÙÔ˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÌÈ· Ï›ıÈÓË ÁÚ·ÌÌ‹ ¿ÊÂ-
Û˘ (·ÊÂÙËÚ›·) Ì ·˘Ï¿ÎÈ· ÁÈ· Ù· fi-
‰È· ÙˆÓ ·ıÏËÙÒÓ. ∏ ηٷÛ΢‹ ·˘Ù‹
‹Ù·Ó Û˘Ó‹ı˘ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË, fiˆ˜
Î·È ÙÔ ·Ó¿¯ˆÌ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ı·٤˜ (‚Ï.
¶·˘Û·Ó›·˜ 2.27.5: «Î·È ÛÙ¿‰ÈÔÓ, Ô›·
EÏÏËÛÈ Ù· ÔÏÏ¿ Á˘ ¯ÒÌ·»). E¯ÔÓÙ·˜
ÛÙË Ì›· ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ÂȉÈÎfi ¯ÒÚÔ ÁÈ·
ÙÔÓ ∂ÏÏ·ÓÔ‰ÈηÈÒÓ·, ‰ËÏ·‰‹ ÙË ı¤ÛË
ÁÈ· Ù· ¤‰Ú·Ó· ÙˆÓ ÎÚÈÙÒÓ, ÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ
Ù˘ ¡Â̤·˜ ›¯Â ÌÂÁ¿ÏË ÔÌÔÈfiÙËÙ· ÌÂ
ÂΛÓÔ Ù˘ √Ï˘Ì›·˜. øÛÙfiÛÔ, ÙÔ ÛÙ¿-
‰ÈÔ Ù˘ ¡Â̤·˜ Ì·˜ ÚÔÛʤÚÂÈ ÌÔÓ·‰È-
Τ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋
ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ·ıÏËÙÈÎÒÓ ·ÁÒÓˆÓ.
EÓ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Â›Ó·È Ë ·Ó··Ú¿-
ÛÙ·ÛË Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ‡ÛÏËÁÁÔ˜, fiˆ˜
ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó Ô Ì˯·ÓÈÛÌfi˜ ¿ÊÂÛ˘,
¯¿ÚȘ ÛÙËÓ ¤ÌÓ¢ÛË ÙÔ˘ ηıËÁËÙ‹
¶¿ÓÔ˘ μ·Ï·‚¿ÓË ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘
ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ. √È ·Ó·Ûηʤ˜ ÛÙË ¡Â-
̤· Î·È Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ μ·Ï·‚¿Ó˘ Ì·˜
¤¯Ô˘Ó ‰Â›ÍÂÈ fiÙÈ Ë Ì˯·Ó‹ ·˘Ù‹, Ô˘
ÛÙËÚÈ˙fiÙ·Ó ÛÙËÓ Ù¯ÓÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ η-
Ù·¤ÏÙË (Ô˘ ÂÈÓÔ‹ıËΠÙËÓ ÂÔ¯‹
ÙÔ˘ ºÈÏ›Ô˘ μ’ Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜),
·ÓÙÈÚÔÛˆ‡ÂÈ ÌÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÌÂÙ·-
‚ÔÏ‹ ÛÙËÓ ÂÎΛÓËÛË ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ ‰Úfi-
ÌÔ˘ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó-
‰ÚÔ˘. ªÂ ÙÔÓ Ì˯·ÓÈÛÌfi ¿ÊÂÛ˘ ÂÍ·-
ÛÊ·ÏÈ˙fiÙ·Ó Ë Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓË ÂÎΛÓËÛË
fiÏˆÓ ÙˆÓ ·ıÏËÙÒÓ, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ·¤-
ÎÏÂÈ ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ÌÂÚÔÏË„›· ·fi
ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙˆÓ ÎÚÈÙÒÓ.

H ·Ú¯·›· Û‹Ú·ÁÁ·
ΔËÓ ›‰È· ÂÚ›Ô˘ ÂÔ¯‹ ηٷÛ΢¿-
ÛÙËΠÌÈ· Û‹Ú·ÁÁ· ÂÈÛfi‰Ô˘ ÛÙÔ ÛÙ¿-
‰ÈÔ. ∏ ·Ó·Î¿Ï˘„‹ Ù˘ ¤¯ÂÈ ÙÂÚ¿ÛÙÈ·
ÛËÌ·Û›· ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ·Ú¯ÈÙÂ-
ÎÙÔÓÈ΋˜, ÂÂȉ‹ Ì·˜ ˘Ô¯ÚÂÒÓÂÈ Ó·
·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ì fiÙÈ ÔÈ EÏÏËÓ˜ ÙÔ˘
4Ô˘ ·ÈÒÓ· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ηٷÛ΢¿-
˙Ô˘Ó ıÔψ٤˜ Û‹Ú·ÁÁ˜, Î·È fiÙÈ ÔÈ ƒˆ-
Ì·›ÔÈ –ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ·Ó ÛÂ
ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Îϛ̷η ÙÔ˘˜ ıfiÏÔ˘˜– H Aναπαρσταση
Ú¤ÂÈ Ó· ‰È‰¿¯ıËÎ·Ó ÙÔ ‚·ÛÈÎfi Û¯¤- του Eλλανοδικαι
-
‰ÈÔ ·fi ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜. ∏ Û‹Ú·ÁÁ· Ù˘ ı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘. OÔÈ· Î·È ·Ó ·Ú¯·›Ô˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜. ªÔÚԇ̠ÙÒÚ· νος κατ μκος της
¡Â̤·˜ ¤¯ÂÈ, ÂÔ̤ӈ˜, ÂÈ‚¿ÏÂÈ ÙËÓ Â›Ó·È Ë ·Ï‹ıÂÈ·, fï˜, ÙÔ ıÂÌÂÏÈ҉˜ Ó· Ê·ÓÙ·ÛÙԇ̠¤Ó·Ó ·ıÏËÙ‹ ÛÙ· ανατολικς πλευρς
Â·ÓÂÎÙ›ÌËÛË ÙˆÓ ÂÈÛfi‰ˆÓ ÛÙ· ÛÙ¿- ·›ÛıËÌ· Ô˘ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÙÔ Ú‹Ì· «ÓÈÎÒ» ·Ô‰˘Ù‹ÚÈ·, Ó· ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙ÂÙ·È ÛˆÌ·- του σταδου. Στα N -
‰È· Ù˘ √Ï˘Ì›·˜, Ù˘ ∂ȉ·‡ÚÔ˘ Î·È Â›Ó·È ÙÔ ·ÚÌfi˙ÔÓ ÛÙËÓ Â›ÛÔ‰Ô ÙÔ˘ ÛÙ·- ÙÈο Î·È „˘¯Èο ÁÈ· ÙÔÓ ·ÁÒÓ·. ¡· ·È- μεα οι κριτ ς ταν
ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ, Ô˘ fiÏ· ÙÔ˘˜ ÔÓÔÌ¿ÛÙË- ‰›Ô˘. Ûı·Óıԇ̷̠˙› ÙÔ˘ ÙË Û˘ÁΛÓËÛË Ù˘ Aργτες κι τσι, στις
Î·Ó ÚˆÌ·˚ο, ·ÏÒ˜ ÂÂȉ‹ ›¯·Ó ÌÔÚ- ™ÙÔ ¿ÏÏÔ ¿ÎÚÔ Ù˘ Û‹Ú·ÁÁ·˜ Ù˘ ÚÔÛÌÔÓ‹˜, Ô˘ ÙÔÓÈ˙fiÙ·Ó ·fi ÙË ανασκαφ ς, λα τα
Ê‹ Û‹Ú·ÁÁ·˜. ™‹- ¡Â̤·˜ ‚Ú›ÛÎÔ- ‰ÚÔÛÂÚ‹ ÛÎÈ¿ Ù˘ Û‹Ú·ÁÁ·˜. ∫·È Ó· νομσματα που βρ -
ÌÂÚ·, ÏÔÈfiÓ, ÌÔ- ÓÙ·Ó Ù· ·Ô‰˘Ù‹- ÓÈÒÛÔ˘ÌÂ Î·È ÂÌ›˜ ÙÔ ÛΛÚÙËÌ· Ô˘ θηκαν πσω απ αυ-
Úԇ̠ӷ ԇ̠ÚÈ·, Ù· ÔÔ›· ‹Ù·Ó ¤ÓȈı fiÙ·Ó ¿ÎÔ˘Á ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘, Î·È τν τον Eλλανοδι-
fiÙÈ ÔÈ Â›ÛÔ‰ÔÈ ÌÔÚ- OÈ ·Ó·Ûηʤ˜ Ù· ÚÒÙ· ÙˆÓ ·Ú- ¤ÙÚ¯ ·Ì¤Ûˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ, ÁÈ· Ó· και
να προ ρχονταν
απ το Aργος.
Ê‹˜ Û‹Ú·ÁÁ·˜ ¯·›ˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ Ô˘ ¿ÚÂÈ ı¤ÛË ÛÙËÓ ·ÊÂÙËÚ›·, ÂÚÈ̤ÓÔ-
‹Ù·Ó Û˘Ó‹ıÂȘ η- ʈٛ˙Ô˘Ó ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÙËηÓ. ÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÎΛÓËÛË.
Ù·Û΢¤˜ Á‡Úˆ ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ∏ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ·˘-
ÛÙ· 330 .Ã. Ù‹ Â¤‚·ÏÂ, Í·Ó¿, AÓ·‚›ˆÛË
∏ Û‹Ú·ÁÁ· Ù˘ ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ Î·È ÙËÓ Â·ÓÂͤٷÛË
¡Â̤·˜ Â›Ó·È ÛË- ÙˆÓ ÙfiˆÓ Ô˘ ›- ∏ Ó¤· ·˘Ù‹ ·Î·‰ËÌ·˚΋ Î·È ·ÓıÚÒÈ-
Ì·ÓÙÈ΋ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋ ¯·Ó ·Ó·ÛηÊ› ÓË ÁÓÒÛË Â¤ÙÚ„ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘
¤Ó·Ó ¿ÏÏÔ ÏfiÁÔ: ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ, «™˘ÏÏfiÁÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ∞Ó·‚›ˆÛË ÙˆÓ NÂ-
ÁÈ· ÙȘ ÂÈÁڷʤ˜
ÛÙËÓ ·Ú¯·›· EÏÏ¿‰· Î·È Î·Ù¤ÛÙËÛ ʷ- ̤ˆÓ ∞ÁÒÓˆÓ», Ë ÔÔ›· ηÙfiÚıˆÛÂ
Ô˘ Â›Ó·È ¯·Ú·Á̤- ÓÂÚfi fiÙÈ ·Ô‰˘Ù‹- Ó· ‰ÈÔÚÁ·ÓÒÛÂÈ Û‡Á¯ÚÔÓ· ¡¤Ì· ÙÔ
Ó˜ ÛÙÔ˘˜ ÙÔ›¯Ô˘˜ ÚÈ· ˘‹Ú¯·Ó, Â›- 1996 Î·È ÙÔ 2000. ªÈ· ‚·ÛÈ΋ ·Ú¯‹
Ù˘. ™Â οÔÈÔ ÛËÌ›Ô, ·Ú·‰Â›ÁÌ·ÙÔ˜ Û˘, ÛÙËÓ √Ï˘Ì›· Î·È ÛÙËÓ ∂›‰·˘- ÛÙ· Ó¤· ¡¤Ì· Â›Ó·È fiÙÈ ı· ÙËÚ›ٷÈ,
¯¿ÚÈÓ, Â›Ó·È ¯·Ú·Á̤ÓÔ ÙÔ fiÓÔÌ· ÚÔ. ∏ Û‡Ó‰ÂÛË Ù˘ ıÔψً˜ Û‹Ú·ÁÁ·˜ ÛÙÔ Ì¤ÁÈÛÙÔ ‰˘Ó·Ùfi ‚·ıÌfi, Ë ·Ú¯·›·
Δ∂§∂™Δ∞™. ∂›Ó·È ۯ‰fiÓ ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ Î·È ÙˆÓ ·Ô‰˘ÙËÚ›ˆÓ ‰Â›¯ÓÂÈ fiÙÈ Ë Ú·ÎÙÈ΋ ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ. √ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜
ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔÓ ÔÏ˘ÌÈÔÓ›ÎË ΔÂϤ- «ÎÚ˘Ù‹ ›ÛÔ‰Ô˜» (fiˆ˜ ÔÓÔÌ¿˙ÂÈ Ô ·ıÏËÙ‹˜, Ê˘ÛÈο, ‰ÂÓ ı· ·ÁˆÓ›˙ÂÙ·È
ÛÙ·, Ô˘ Ó›ÎËÛ Û ·ÁÒÓ˜ ˘ÁÌ·¯›·˜ ¶·˘Û·Ó›·˜ ÙË Û‹Ú·ÁÁ· ÂÈÛfi‰Ô˘ ÛÙËÓ Á˘ÌÓfi˜. £· ÊÔÚ¿ÂÈ ¯ÈÙÒÓ·, ·ÏÏ¿ ı· ›-
·›‰ˆÓ ÙÔ 340 .Ã. ¶¿Óˆ ·fi ÙÔ fiÓÔ- √Ï˘Ì›·) ÚÔÔÚÈ˙fiÙ·Ó ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ıÏË- Ó·È Í˘fiÏ˘ÙÔ˜. ∏ Â·Ê‹ Ì ÙËÓ ·Ú-
Ì¿ ÙÔ˘, Ì ¿ÏÏË ÁÚ·Ê‹, Â›Ó·È ¯·Ú·Á̤- Ù¤˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÎÚÈÙ¤˜ Î·È ‰ÂÓ ¯ÚËÛÈÌÔ- ¯·ÈfiÙËÙ·, Ô˘ ÙÔ˘ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó Ù·
ÓÔ ÙÔ Ú‹Ì· «ÓÈÎÒ». ¢ÂÓ Â›Ó·È Û·Ê¤˜ ·Ó ÔÈ›ÙÔ ·fi ÙÔ˘˜ ı·٤˜. Á˘ÌÓ¿ ÙÔ˘ fi‰È·, Â›Ó·È ¿ÌÂÛË. ∫·È ·Ó
¤¯ÂÈ ÁÚ·Ê› ·fi ÙÔÓ ÓÈÎËÙ‹, ‡ÛÙÂÚ· ªÂ ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, Ë ¡Â̤· ¤‰ˆÛ ÌÈ· Ô Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ·ıÏËÙ‹˜ ·Ú·‚› ÙÔ˘˜
·fi οÔÈÔÓ ·ÁÒÓ·, ‹ ·fi ¤Ó·Ó ÁÂÌ¿- Ôχ ·ÓıÚÒÈÓË ·›ÛıËÛË ÛÙȘ ÁÓÒ- ηÓfiÓ˜, Ë Â·Ê‹ Ì ÙË Ú¿‚‰Ô ÙÔ˘
ÙÔ ÂÏ›‰Â˜ ·ıÏËÙ‹, Ô˘ ‹ıÂÏ ӷ ÂÓ- ÛÂȘ Ì·˜ ÁÈ· ÙÔÓ ·ıÏËÙÈÛÌfi ηٿ ÙÔ˘˜ ÎÚÈÙ‹ ı· Â›Ó·È Î·È ·˘Ù‹ ¿ÌÂÛË: fiˆ˜

16 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
P Aναπαρσταση
της σπληγγος, H H σπληγξ σε λειτουργα στα πρ
τα Σγχρονα
του μηχανισμο N
μεα το 1996. O αφ
της (πσω δεξι, με λευκ)
φεσης, στην αρ- τρβηξε το σχοιν φεσης, οι στλοι
πεσαν συ-
χαα λθινη βση μπαρασροντας το σχοιν που ταν δεμ
νο πνω
του. Στις αρχαες τους και τα κορτσια εναι
τοιμα να ξεκινσουν
λθινες βσεις το- απ τη βαλβδα.
ποθετοσαν, κθε
δο χρνια, τα ξ-
λινα μ
λη της αρ-
χαας σπληγγος.
ÛÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·, Ô ·Ú·‚¿Ù˘ ı· Ì·-
ÛÙÈÁÒÓÂÙ·È.
£· ÚÔÛʤÚÂÙ·È Ï¿‰È ÛÙÔ˘˜ ·ıÏËÙ¤˜
Ô˘ ı¤ÏÔ˘Ó Ó· ·Ï›„Ô˘Ó ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘˜.
¢È¿ÊÔÚ˜ ıˆڛ˜ ¤¯Ô˘Ó ˘ÔÛÙËÚȯı›
ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ Ô˘ ÔÈ ·ıÏËÙ¤˜ ¯ÚËÛÈ-
ÌÔÔÈÔ‡Û·Ó Ï¿‰È ηٿ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙË-
Ù·, fiˆ˜ fiÙÈ ÙfiÓˆÓ ÙÔ˘˜ ̇˜ ‹ fiÙÈ
ÚÔÛٿ٢ ÙÔ ‰¤ÚÌ· ·fi ÙÔÓ ‹ÏÈÔ ‹,
·ÎfiÌË, fiÙÈ ‹Ù·Ó ·ÈÛıËÙÈο ˆÚ·›Ô Ó·
‚ϤÂÈ Î·Ó›˜ Ù· ·ÏÂÈÌ̤ӷ Ì Ͽ‰È ÛÒ-
Ì·Ù· ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ·ıÏËÙÒÓ. OϘ ÔÈ ÂÍË-
Á‹ÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ÌÔÚ› Ó· ÈÛ¯‡Ô˘Ó – ¿Ï-
ψÛÙÂ Ë Ì›· ‰ÂÓ ·ÔÎÏ›ÂÈ ÙËÓ ¿ÏÏË.
øÛÙfiÛÔ, Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ ·ıÏËÙ¤˜ Ô˘
¤¯Ô˘Ó Â·ÏÂÈÊı› Ì Ͽ‰È ϤÓ fiÙÈ ¤¯ÂÈ
Î·È ¤Ó· ¿ÏÏÔ Â˘ÂÚÁÂÙÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·:
ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ Ù˘ ·Ê˘‰¿ÙˆÛ˘ ÛÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ·ÁÒÓ· ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È Ôχ.
ª¿ı·ÌÂ, Â›Û˘, fiÛÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ Â›Ó·È
–Î·È fiÛÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ ‹Ù·Ó, Ê˘ÛÈο, η-
Ù¿ ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜– Ó· ÔÚÁ·-
ÓˆıÔ‡Ó fiϘ ÔÈ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ÙˆÓ ·ÁÒ-
ÓˆÓ, Î·È È‰›ˆ˜, fiÛÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ ‹Ù·Ó Ó·
‰È·ÙËÚËıÔ‡Ó ÊÚ¤Ûη Ù· ÛÙÂÊ¿ÓÈ· ·fi
Û¤ÏÈÓÔ Ì ٷ ÔÔ›· ÛÙÂÊ¿ÓˆÓ·Ó ÙÔ˘˜
ÓÈÎËÙ¤˜. ª·Ú·›ÓÔÓÙ·Ó Ôχ ÁÚ‹ÁÔÚ·.
√È Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ, ÏÔÈfiÓ, ·ÁÒÓ˜ ÛÙË ¡Â-
̤· Ì·˜ Â¤ÙÚ„·Ó Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘ÌÂ
‚·ı‡ÙÂÚ· ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ·ÁÒÓ˜.
∏ ‰Â‡ÙÂÚË ÌÂÁ¿ÏË ·Ú¯‹ Ù˘ ∞Ó·-
‚›ˆÛ˘ ÙˆÓ ∞ÁÒÓˆÓ ÛÙË ¡Â̤· ›ӷÈ
fiÙÈ fiÏÔÈ, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ·ıÏËÙÈ΋
ÈηÓfiÙËÙ· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿-
Û¯Ô˘Ó. ¶ÔÏÏÔ› ¿ÓıÚˆÔÈ, ÏÔÈfiÓ, Ô˘
ÈÛÙÂ‡Ô˘Ó ÛÙËÓ ÔÏ˘Ìȷ΋ ȉ¤·, ·ÏÏ¿
‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Ï¿‚Ô˘Ó Ì¤ÚÔ˜ Û ۇÁ-
¯ÚÔÓÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜, ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¤ÏıÔ˘Ó
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
ÛÙË ¡Â̤·, Ó· ÌÔ˘Ó ÛÙ· ·Ô‰˘Ù‹ÚÈ·,
Ó· ÂÚ¿ÛÔ˘Ó ÙË ıÔψً Û‹Ú·ÁÁ· ηÈ
Ó· ‚ÁÔ˘Ó ÛÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ ÁÈ· Ó· ·ÈÛı·Ó-
ıÔ‡Ó ÙÔ ·Ú¯·›Ô Ó‡̷ ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ.
™Ù· ‰‡Ô Û‡Á¯ÚÔÓ· ¡¤Ì· Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó
1.400 ¿ÓıÚˆÔÈ ·fi 45 ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜
¯ÒÚ˜, ËÏÈΛ·˜ ·fi 10 ¤ˆ˜ 93 ¯ÚfiÓˆÓ.
∞ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ Ù· ‚‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ·Ú¯·›-
Ô˘ EÏÏËÓ· ·ıÏËÙ‹, ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ·˘ÙÔ›
·¤ÎÙËÛ·Ó Â·Ê‹ Ì ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·
Î·È ¿ÊËÛ·Ó ÙȘ ·ÙËÌ·ÛȤ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ
·Ú¯·›· ÁË Ù˘ ¡Â̤·˜. ∞ÏÏ¿ ¤Î·Ó·Ó
Î·È Î¿ÙÈ ¿ÏÏÔ, ·ÎfiÌË ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi:
‚ϤÔÓÙ·˜ ηÓ›˜ ¤Ó·Ó ·ÁÒÓ· ‰ÚfiÌÔ˘
‰Ò‰Âη ·Ó‰ÚÒÓ, Ô˘ ÙÚ¤¯Ô˘Ó ͢fiÏË-
ÙÔÈ, ÊÔÚÒÓÙ·˜ ¤Ó· ¯ÈÙÒÓ·, ‰ÂÓ ÌÔÚ›
Ó· ÂÈ ÔÈÔ˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Â›Ó·È Ú‡Ù·-
Ó˘ οÔÈÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘
‹ ÚÂÛ‚Â˘Ù‹˜ ÌÈ·˜ ΢ڛ·Ú¯Ë˜ ¯ÒÚ·˜ ‹
·ÁÚfiÙ˘ ‹ ‰ÈÎËÁfiÚÔ˜ ‹ ÂȯÂÈÚËÌ·-
Ù›·˜ ‹ ‰¿ÛηÏÔ˜, Î·È Î·Ó›˜ ‰ÂÓ Í¤ÚÂÈ
ÔÈÔ˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Â›Ó·È ÏÔ‡ÛÈÔ˜ ηÈ
ÔÈÔ˜ ÊÙˆ¯fi˜. OÏÔÈ ÙÚ¤¯Ô˘Ó ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ
·ÁÒÓ· ‰ÚfiÌÔ˘, Ì ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ηÓfi-
Ó˜. EÙÛÈ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÁÂÓÓ‹ıËΠË
‰ËÌÔÎÚ·Ù›·.
Δ· ÙÚ›Ù· ¡¤Ì· ı· ‰ÈÂÍ·¯ıÔ‡Ó ÛÙȘ
31 πÔ˘Ï›Ô˘ ÙÔ˘ 2004 (ÙË ‰Â‡ÙÂÚË ·Ó-
Û¤ÏËÓÔ ÌÂÙ¿ ÙÔ ıÂÚÈÓfi ËÏÈÔÛÙ¿ÛÈÔ).
¢‡Ô ‚‰ÔÌ¿‰Â˜ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÔÈ √Ï˘ÌÈ·-
ÎÔ› ∞ÁÒÓ˜ ı· ÂÈÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÛÙË ÁÂÓ¤-
ÙÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜. √È √Ï˘ÌÈ·ÎÔ› ı· ʇÁÔ˘Ó
Í·Ó¿. Δ· ¡¤Ì·, fï˜, ı· Ì›ÓÔ˘Ó, ηÈ
Ë ·Ú¯·ÈÔÏÔÁ›· Ù˘ ¡Â̤·˜ ı· ÂÍ·ÎÔ-
ÏÔ˘ı‹ÛÂÈ Ó· ÏÔ˘Ù›˙ÂÈ ÙȘ ÁÓÒÛÂȘ Ì·˜
ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ·ıÏËÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜,
Î·È ı· Ì·˜ ‚ÔËı¿ÂÈ Ó· ηٷϿ‚Ô˘ÌÂ
ηχÙÂÚ· ÙÔÓ Â·˘Ùfi Ì·˜.
9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 17
Iσθμια: μθοι και αγ
νες

Õ Oι θλοι του Θη-

σα, ιδρυτ, σμ-
φωνα με τον
Πλοταρχο, των
αγνων στην
Iσθμα. Aττικ
ερυθρμορφη
κλικα του ζω-
γρφου του K-
δρου, 440–430
π.X. Λονδνο,
Bρετανικ Mου-
σεο (φωτ.:
Eλση Σπαθρη,
«Tο Oλυμπιακ
Πνεμα», εκδ.
«Aδμ», Aθνα
2000).

Tης E LIZABETH R. G EBHARD
Διευθ ντριας Ανασκαφν του
Πανεπιστημου του Σικγου στην Ισθμα
·ÁÒÓˆÓ Â›¯Â ·Ó·Ï¿‚ÂÈ Ë ™È΢ÒÓ. ∏ ı¤-
ÛË ÙÔ˘ πÂÚÔ‡ Ù˘ πÛıÌ›·˜, Û ¤Ó· ÛË-
ÌÂ›Ô fiÔ˘ Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·È ¯ÂÚÛ·›ÔÈ Î·È
ı·Ï¿ÛÛÈÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ, Û˘Ó¤‚·Ï ÛÙË Ê‹-
ÌË Î·È ÛÙË ‰ËÌÔÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ πÂÚÔ‡,
ÂÓÒ, Ô ¶›Ó‰·ÚÔ˜ ‡ÌÓËÛ ÙËÓ ∫fiÚÈÓıÔ,
·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ ˘ÔÏ›ÌÌ·Ù· ·fi ÙËÓ
ÚÒÈÌË ∂Ô¯‹ ÙÔ˘ ™È‰‹ÚÔ˘ ÂΛ fiÔ˘
·ÓÂÁ¤ÚıËΠ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô ‚ˆÌfi˜, ÌÔÏÔ-
ÓfiÙÈ ¤Ú·Û·Ó ·ÚÎÂÙÔ› ·ÈÒÓ˜ ÚÈÓ ¯ÙÈ-
ÛÙ› Ô ÚÒÙÔ˜ Ó·fi˜ ÙÔ 675–650 .Ã. √
Ó·fi˜ ‰¤ÛÔ˙ ÛÙÔÓ πÛıÌfi, ·ÔÙÂÏÒ-
Ì‹ÎÔ˘˜ ÂÚ›Ô˘ ÙÚÈ¿ÓÙ· ̤ÙÚˆÓ – η-
Ù¿ÏÏËÏÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·‰ÔÛȷ΋ Âη-
ÙfiÌ‚Ë ÙˆÓ Ù·‡ÚˆÓ.
∂ÓÒ Ô Ó·fi˜ Î·È Ô ‚ˆÌfi˜, ηıÒ˜ ηÈ
Ù· ·Ó·ı‹Ì·Ù· Ô˘ ‚Ú¤ıËηÓ, ·Ó‹-
ÎÔ˘Ó ÛÙÔÓ 7Ô ·ÈÒÓ· .Ã. Î·È ˘Ô‰ËÏÒ-

∞ ¶O TA ME™A ÙÔ˘ 6Ô˘ ·ÈÒÓ· .Ã.

‰ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·È ÛÙËÓ πÛıÌ›· ·ÓÂÏ-
Ï‹ÓÈÔÈ ·ÁÒÓ˜, οı ‰‡Ô ¯Úfi-
ÓÈ·, ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘ ¶ÔÛÂȉÒÓ·. √È
·ÁÒÓ˜ Û˘Ó¯›ÛÙËÎ·Ó Î·È Î·ı’ fiÏË ÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ڈ̷˚΋˜ ÂÔ¯‹˜, ÌÂ
ÂÍ·›ÚÂÛË ¤Ó·Ó ·ÈÒÓ· (146–44 .Ã.),
fiÙ·Ó Ë ∫fiÚÈÓıÔ˜ ›¯Â ¯¿ÛÂÈ Ù· ÔÏÈÙÈ-
ο ‰ÈηÈÒÌ·Ù¿ Ù˘ Î·È ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÁÈ·
ÙËÓ ÂÈÛÙ·Û›· Î·È ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ
ϤÁÔÓÙ·˜: «ÁÓÒÛÔÌ·È Ù·Ó ÔÏ‚›·Ó Kfi-
ÚÈÓıÔÓ, IÛıÌ›Ô˘ Úfiı˘ÚÔÓ ¶ÔÙÂȉ·-
Ófi˜» (√. 13.3–5).
H IÛıÌ›· ‹Ù·Ó ÙfiÔ˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛ˘
ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È ÙfiÔ˜ ·ÓÙ·ÏÏ·ÁÒÓ
ÌÂٷ͇ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È ∞Û›·˜. ™‡Ìʈӷ
Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, Ô πÛıÌfi˜ ·Ó‹Î ·fi
ÙÔ˘˜ ·Ú¯·ÈfiÙ·ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÛÙÔÓ ¶Ô-
ÛÂȉÒÓ· (¶·˘Û·Ó›·˜, ÙfiÌÔ˜ 2, 1.6). ∏
·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈ΋ Ûη¿ÓË ¤¯ÂÈ Ú¿ÁÌ·ÙÈ
ÓÙ·˜ ÔÚfiÛËÌÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ù·ÍȉÈÒÙ˜,
ÂÓÒ Ë ∫fiÚÈÓıÔ˜ ¤ÁÈÓ ÏÔ‡ÛÈ· Î·È Í·-
ÎÔ˘ÛÙ‹ fiÏË – Î·È fiÙ·Ó Î·Ù·ÛÙÚ¿ÊË-
Π·fi ˘ÚηÁÈ¿ ÛÙ· ̤۷ 5Ô˘ ·ÈÒÓ·,
¯Ù›ÛÙËΠ¤Ó·˜ ·ÎfiÌË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ηÈ
Ï·ÌÚfiÙÂÚÔ˜ Ó·fi˜, Ô˘ ‰È·ÙËÚ‹ıËÎÂ
ÛÙ· ˘fiÏÔÈ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙË-
Ù·˜. ™ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ Ó·Ô‡
ÂÎÙÂÈÓfiÙ·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂ-
ÚÔ˘˜ ‚ˆÌÔ‡˜ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ∂ÏÏ¿‰·˜,
ÓÔ˘Ó fiÙÈ, Èı·Ófiٷٷ, ÁÈÓfiÙ·Ó ÂΛ ÌÈ·
ÌÂÁ¿ÏË ÁÈÔÚÙ‹ ÙÔ˘ ¶ÔÛÂȉÒÓ·, ÔÈ ∫Ô-
Ú›ÓıÈÔÈ Î·Ù¿ ÙÔ ÚÒÙÔ ‹ÌÈÛ˘ ÙÔ˘ 6Ô˘
·ÈÒÓ· ÚfiÛıÂÛ·Ó ·ıÏËÙÈÎÔ‡˜ Î·È È-
ÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜ ÛÙÔ˘˜ ÂÔÚÙ·ÛÌÔ‡˜ ηÈ
ÙÔ˘˜ ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÓ·Ó ·Ó¿ ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ·,
ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË. ∫¿ı ‰‡Ô, Â›Û˘, ¯ÚfiÓÈ·
‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·Ó ·ÁÒÓ˜, ÙÔ Î·ÏÔη›-
ÚÈ, ÛÙÔ πÂÚfi ÙÔ˘ ¢›·, ÛÙË ¡Â̤·. EÙÛÈ,
ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 6Ô˘ ·ÈÒÓ· .Ã. ›¯Â ‰Ë-

18 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
 H O αρχαϊκς νας του Ποσειδνα στην Iσθμα, ο βωμς και
το στδιο πως ταν το 500 π.X. (μακτα της Peggy Sanders).
ÌÈÔ˘ÚÁËı› ¤Ó·˜ ÙÂÙÚ¿¯ÚÔÓÔ˜ ·ÎÏÔ˜
·ÓÂÏÏ‹ÓÈˆÓ ·ÁÒÓˆÓ, Ô˘ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙Â
ÛÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ ·ıÏËÙ¤˜ ÌÂÁ¿ÏÔ ·ÓÙ·-
ÁˆÓÈÛÌfi οı ηÏÔη›ÚÈ. √È ÂÚ›ÊËÌÔÈ
√Ï˘ÌÈ·ÎÔ› AÁÒÓ˜ Î·È Ù· ¶‡ıÈ· η-
Ù›¯·Ó ͯˆÚÈÛÙ‹ ı¤ÛË ÛÙË ÛÂÈÚ¿ ÙˆÓ
·ÁÒÓˆÓ, ÂÓÒ Ù· IÛıÌÈ· ÚfiÛÊÂÚ·Ó
ÛÙÔ˘˜ ·ıÏËÙ¤˜ ÌÈ· ¢ηÈÚ›· «ÚÔı¤Ú-
Ì·ÓÛ˘» ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË Î·È Ù· ¡¤Ì· Û˘-
ÌÏ‹ÚˆÓ·Ó ÙË ÛÂÈÚ¿ Ì ·ÁÒÓ˜ Ô˘
‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·Ó Î¿ı ‰Â‡ÙÂÚÔ ¯ÚfiÓÔ.
™‡Ìʈӷ Ì ̛· ‰ËÌÔÊÈÏ‹ ·Ú¿‰Ô-
ÛË, ηٿ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·, Ë ›‰Ú˘ÛË
ÙˆÓ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈˆÓ ·ÁÒÓˆÓ ·Ó¿ÁÂÙ·È
Û ÓÂÎÚÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜. ™ÙË ¡Â̤· ÛÎÔ-
ÙÒıËΠ·fi Ê›‰È ¤Ó· ÌÈÎÚfi ·È‰›, Ô
√ʤÏÙ˘, fiÙ·Ó ÔÈ ∂Ù¿ ÂÎÛÙÚ¿Ù¢·Ó
ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ £‹‚·˜. √È ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜
ÙÔ˘ ¤‰ˆÛ·Ó ÙÔ fiÓÔÌ· ∞Ú¯¤ÌÔÚÔ˜, ‰Ë-
Ï·‰‹ «·Ú¯‹ ÙÔ˘ ÌÔÈÚ·›Ô˘», Î·È ‰ÈÔÚÁ¿-
ÓˆÛ·Ó ·ÁÒÓ˜ ÛÙËÓ Îˉ›· ÙÔ˘. ∏ ·Ú-
¯·ÈÔÏÔÁÈ΋ Ûη¿ÓË ¤¯ÂÈ Ê¤ÚÂÈ ÛÙÔ
ʈ˜ ÙËÓ Ù‡Ì‚Ô ÙÔ˘ √ʤÏÙË Î·È ÙÔÓ Â-
Ú›‚ÔÏfi Ù˘. ™Ù· IÛıÌÈ· ÔÈ ·ÁÒÓ˜ Û˘Ó-
‰¤ıËÎ·Ó Ì ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÂÓfi˜ ¿ÏÏÔ˘
·È‰ÈÔ‡, ÙÔ˘ ªÂÏÈΤÚÙË, Ô˘ ÂÙ¿¯ÙË-
ÎÂ ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ· Ì·˙› ÌÂ ÙË ÌËÙ¤Ú·
ÙÔ˘, ÙËÓ πÓÒ, Î·È ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ¶·Ï·›-
̈Ó. ΔÔ ÓÂÎÚfi ÛÒÌ· ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡ ‚Ú‹-
ΠÛÙËÓ ·ÎÙ‹ Ù˘ πÛıÌ›·˜ Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜
Ù˘ ∫ÔÚ›ÓıÔ˘ ™›Û˘ÊÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÂfiÚ-
H Xλκινο ειδλιο Ù·Û ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ Û·Ó ÓÂÎÚÈ-
αθλητ. Oι πανελλνιοι
ÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜ ÙÔ˘ ªÂÏÈΤÚÙË. ∏ ı¤ÛË
αγνες διεξγονταν στην
ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ÌÓËÌ›Ԣ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ‚ÚÂı›.
›‰Â ÛÙËÓ ·ÎÙ‹ ¤Ó·Ó ‚ˆÌfi ÚÔ˜ ÙÈÌ‹
ÙÔ˘ ªÂÏÈΤÚÙË–¶·Ï·›ÌÔÓÔ˜ Î·È ÌÈ·
Ï¿Úӷη, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ πÂÚfi ÙÔ˘ ¶ÔÛÂÈ-
‰ÒÓÔ˜ (¶·˘Û·Ó›·˜, π, 44.7–8 Î·È ππ,
1.3–4).
¶ÚÔÂÙÔÈ̷ۛ˜, ÚfiÁÚ·ÌÌ·
∞Ó ÔÈ ÚÔÂÙÔÈ̷ۛ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜
¤ÌÔÈ·˙·Ó Ì ÂΛӘ ÛÙËÓ √Ï˘Ì›·, ı·
Ú¤ÂÈ Ó· ˘‹ÚÍ ÌÈ· ·Ú¯È΋ ÂÚ›Ô‰Ô˜
ÂÎÁ‡ÌÓ·Û˘ ÛÙËÓ ∫fiÚÈÓıÔ. √ ÛÙ›‚Ô˜,
Ô˘ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÂÚ›Ô˘ ÛÙÔ 500
.Ã., Ô ÔÔ›Ô˜ ¤¯ÂÈ ‚ÚÂı› οو ·fi ÙË
ڈ̷˚΋ ·ÁÔÚ¿, ÌÔÚ› οÏÏÈÛÙ· Ó·
‹Ù·Ó Ô ÙfiÔ˜ ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ Ù¤ÙÔÈˆÓ ‰Ú·-
ÛÙËÚÈÔًوÓ, fiˆ˜ Î·È ·ıÏËÙÈÎÒÓ
ÂÔÚÙÒÓ Ô˘ ‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ∫fi-
ÚÈÓıÔ, Û·Ó ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ ÙÔ˘˜ ·ÊÈÂÚˆ-
̤ÓÔ˘˜ ÛÙËÓ ∞ıËÓ¿ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ô
¶›Ó‰·ÚÔ˜ (√, 13.40). ™ÙËÓ ·Ú¯‹ ÙˆÓ
·ÁÒÓˆÓ ÛÙËÓ πÛıÌ›·, ÌÔÚԇ̠ӷ
Ê·ÓÙ·ÛÙԇ̠ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙˆÓ ·ıÏËÙÒÓ,
Ì ÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜
ÙÔ˘˜, ÙˆÓ ÈÂÚ¤ˆÓ, ηÙÔ›ÎˆÓ Ù˘ fiÏ˘
Î·È ÙˆÓ ˙ÒˆÓ Ô˘ ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÁÈ·
ı˘Û›·, Ó· οÓÔ˘Ó ÙË ‰È·‰ÚÔÌ‹ ÚÔ˜ ÙÔ
πÂÚfi ÙÔ˘ ¶ÔÛÂȉÒÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ ‰ÚfiÌÔ
ÙÔ˘ πÛıÌÔ‡ Ù˘ ∫ÔÚ›ÓıÔ˘. ∂ÈÛΤÙ˜
ı· ›¯·Ó ‹‰Ë Û˘ÁÎÂÓÙÚˆı› ÛÙÔ πÂÚfi,
·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ‰¿ÛÔ˜ ·fi ‡η Ô˘
ÂÚȤ‚·ÏÏ ÙÔÓ Ó·fi, Û‡‰ÔÓÙ·˜ Ó·
ÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÙȘ ÛÎËÓ¤˜ ÙÔ˘˜, ÂÓÒ ÌÔÚ›
Ó· ¤„·¯Ó·Ó Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÌÈ· ı¤ÛË ÛÙȘ
ÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ÌfiÓÔ ÙÚÂȘ Î·È fi¯È ¤ÓÙÂ
Ë̤Ú˜. EÓ· ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi ·fi ÙÔ˘˜
·ÁÒÓ˜ ÙÔ˘ 390 .Ã., Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂ-
Ù·È ·fi ÙÔÓ •ÂÓÔÊÒÓÙ·, ·ÔηχÙÂÈ
fiÙÈ ÔÈ ÂÔÚÙ¤˜ ¿Ú¯È˙·Ó ÙËÓ ·˘Á‹ Ì ı˘-
Û›· ÛÙÔÓ ¶ÔÛÂȉÒÓ·, ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÛÂ
Á‡̷ Î·È ÌÂÙ¿ ¿Ú¯È˙·Ó ÔÈ ·ÁÒÓ˜
(∂ÏÏËÓÈο, 4.5.4). ∞fi ÙÔÓ Ì·ÎÚ‡ ‚ˆÌfi
ÙÔ˘ ¶ÔÛÂȉÒÓÔ˜, ·ıÏËÙ¤˜ Î·È Â›ÛË-
ÌÔÈ ÂÈÛ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ ·fi ÌÈ·
ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈ΋ ‡ÏË Î·È ‰›Ô‰Ô, Ô˘
Ô‰ËÁÔ‡Û ÚÔ˜ ÙË ÁÚ·ÌÌ‹ ¿ÊÂÛ˘,
ÂÓÒ ÔÈ ı·٤˜ ÛηÚÊ¿ÏˆÓ·Ó ¿Óˆ ÛÂ
ÂÈÎÏÈÓ›˜ Ú¿Ì˜ ÁÈ· Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÙË ı¤-
ÛË ÙÔ˘˜ ÛÙ· ·Ó·¯ÒÌ·Ù· Á‡Úˆ ·fi ÙÔÓ
ÛÙ›‚Ô. ∫·Ù¿ ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, ÛÙËÓ ·Ô-
ÛÙÔÏ‹ ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ ‰ÈÓfiÙ·Ó ÌÈ· ͯˆ-
ÚÈÛÙ‹ ÙÈÌËÙÈ΋ ı¤ÛË, ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏË
fiÛÔ Î·È Ù· ÈÛÙ›· ÙÔ˘ ÏÔ›Ô˘ Ì ÙÔ
ÔÔ›Ô ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜.
∫ÔÓÙ¿ ÛÙÔ Ó·fi, ÔÈ ·Ó·Ûηʤ˜ ¤¯Ô˘Ó
ʤÚÂÈ ÛÙÔ Êˆ˜ ¤Ó· ÌÈÎÚfi ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘
ÛÙ›‚Ô˘, ÙÔ ·Ó¿¯ˆÌ· ÙˆÓ ı·ÙÒÓ Î·È
·ÔÌÂÈÓ¿ÚÈ· ‰‡Ô (‹, ›Ûˆ˜, ÙÚÈÒÓ)
ÁÚ·ÌÌÒÓ ¿ÊÂÛ˘. ∏ Ì›· ·fi ÙȘ ÁÚ·Ì-
̤˜ ¿ÊÂÛ˘ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·ÛηÊ›
¤¯ÂÈ ÙË ÌÔÚÊ‹ Ù˘ Û˘Ó‹ıÔ˘˜ ·ÊÂÙË-
Ú›·˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÂΛӢ. ∏ ¿ÏÏË,
fï˜, ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi ¤Ó· ÙÚÈÁˆÓÈÎfi
ÏÈıfiÛÙÚˆÙÔ, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ‹Ù·Ó ÛÙÂÚˆ-
̤ÓÔÈ ÛÙ‡ÏÔÈ Î·È ‡Ï˜ ÁÈ· ‰Âη¤ÍÈ
‰ÚÔÌ›˜. ™¯ÔÈÓ¿ÎÈ·, Ô˘ ÍÂÎÈÓÔ‡Û·Ó
·fi οı ÛÙ‡ÏÔ, ÂÚÓÔ‡Û·Ó Ì¤Û· ·fi
·˘Ï¿ÎÈ· Î·È Î·Ù¤ÏËÁ·Ó Û ¤Ó·Ó ÎÂ-
Iσθμα, απ τα μσα του
AÏψÛÙÂ, ÌÔÚ› Ó· ¯¿ıËΠηٿ ÙËÓ ÛÙÂÓ¤˜ ÎÔÈÏ¿‰Â˜. ÓÙÚÈÎfi Ì˯·ÓÈÛÌfi Ô˘ Â¤ÙÚÂ ÙÔ
6ου αι. π.X., κθε δο
ÂÚ›Ô‰Ô Ô˘ ÂÁηٷÏ›ÊıËΠÙÔ πÂÚfi. ΔÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·, fiˆ˜ ÌÔÚԇ̠ӷ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓÔ ¿ÓÔÈÁÌ· fiÏˆÓ ÙˆÓ ÔÚÈ˙fi-
χρνια και διαρκοσαν
øÛÙfiÛÔ, fiÙ·Ó ÙÔÓ 2Ô ·ÈÒÓ· Ì.Ã. Ô ÙÔ ·Ó··Ú·ÛÙ‹ÛÔ˘ÌÂ, ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ÓÙÈˆÓ Ú¿‚‰ˆÓ Ô˘ ÂÌfi‰È˙·Ó ÙÔ˘˜
τρεις ημρες.
¶·˘Û·Ó›·˜ ÂÈÛΤÊıËΠÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÂΛÓÔ Ù˘ √Ï˘Ì›·˜, ·Ó Î·È ÔÈ ÂÔÚÙ¤˜ ·ıÏËÙ¤˜ Ó· ÍÂÎÈÓ‹ÛÔ˘Ó ÚÈÓ ‰Ôı› Ë

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 19
 H Σγχρονοι δρομες στην αφετηρα, στο αρχαϊκ στδιο. Aν
και οι αγνες στην Iσθμα αποτελοσαν μα απ τις τσσερις
ÂÎΛÓËÛË. ªÂ ÙÔ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓÔ ¿ÓÔÈÁÌ·
fiÏˆÓ ÙˆÓ ˘ÏÒÓ ÂÍ·ÛÊ·ÏÈ˙fiÙ·Ó Ë
ÛˆÛÙ‹ ÂÎΛÓËÛË ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ·ıÏË-
Ù¤˜. √ Ì˯·ÓÈÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜, Ô˘ Ú¤ÂÈ
Ó· ‹Ù·Ó ¤Ó· ‚Ú·¯‡‚ÈÔ ›ڷ̷, ı·
Ú¤ÂÈ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ›ÙÔ ÛÙÔÓ ‰›·˘-
ÏÔ (·ÁÒÓ·˜ ‰ÚfiÌÔ˘ ‰‡Ô ÛÙ·‰›ˆÓ, ‰ËÏ.
ÂÚ›Ô˘ 370 ̤ÙÚˆÓ) ‹ ÛÙÔÓ ‰fiÏȯÔ
(·ÁÒÓ·˜ ‰ÚfiÌÔ˘ 12 ÛÙ·‰›ˆÓ, ‹ ÂÚ›-
Ô˘ 2.220 ̤ÙÚˆÓ), fiÔ˘ ÔÈ ‰ÚÔÌ›˜
ÙÂÚÌ¿ÙÈ˙·Ó ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô
›¯·Ó ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ. ∏ ÁÚ·ÌÌ‹ ¿ÊÂÛ˘
ÁÈ· ÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔÓ (·ÁÒÓ·˜ ‰ÚfiÌÔ˘ ÂÓfi˜
ÛÙ·‰›Ô˘, ‹ ÂÚ›Ô˘ 185 ̤ÙÚˆÓ) ı·
Ú¤ÂÈ Ó· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi
¿ÎÚÔ ÙÔ˘ ÛÙ·‰›Ô˘, ÒÛÙÂ Ô ÓÈÎËÙ‹˜ Ó·
ÙÂÚÌ·Ù›˙ÂÈ ‚ϤÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ¡·fi ÙÔ˘
¶ÔÛÂȉÒÓÔ˜.
MÔ˘ÛÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜
EÓ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·-
ÙÔ˜, Ô˘ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯Â ÛÙÔ˘˜ √Ï˘ÌÈ·-
ÎÔ‡˜ ‹ ÛÙ· ¡¤Ì·, ‹Ù·Ó ÔÈ ÌÔ˘ÛÈÎÔ›
·ÁÒÓ˜ Ô˘ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÛÙÔ ı¤·ÙÚÔ.
™Â ÌÈ· ·Û˘Ó‹ıÈÛÙ· ÚÒÈÌË ÂÔ¯‹,
ÙÔÓ 5Ô ·ÈÒÓ· .Ã., ηٷÛ΢¿ÛÙËÎÂ
ı¤·ÙÚÔ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ¡·fi ÙÔ˘ ¶ÔÛÂȉÒ-
ÓÔ˜, Ì ÛÎËÓ‹ Î·È ¯ÒÚÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ı·-
Ù¤˜, ÂÓÒ ¤Ó·Ó ·ÈÒÓ· ·ÚÁfiÙÂÚ· ¤ÁÈÓ·Ó
ÚfiÛıÂÙ· ¤ÚÁ·. √È ÌÔ˘ÛÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜
ÛÙ· IÛıÌÈ· ‰ÂÓ ÚÔηÏÔ‡Ó ¤ÎÏËÍË,
·Ó ·Ó·ÏÔÁÈÛÙ› ηÓ›˜ fiÙÈ Ô ‰Èı‡Ú·Ì-
20 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
μεγλες πανελλνιες γιορτς του αρχαου κσμου, δεν χει επι-
χειρηθε ακμη η αναβωσ τους (φωτ.: J. Heystek).
‚Ô˜ ϤÁÂÙ·È fiÙÈ ÂÎÙÂϤÛÙËΠÁÈ· ÚÒ- ‚·ıȤ˜ ÏÂοÓ˜ ÁÈ· ÙÔ χÛÈÌÔ ÙˆÓ ¯Â- ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Ó·fi ÛÙË ¢‹ÌËÙÚ· ηÈ
ÙË ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∫fiÚÈÓıÔ (¶›Ó‰·ÚÔ˜, √. ÚÈÒÓ ÚÈÓ ·fi ÙÔ Á‡̷. ÛÙËÓ ∫fiÚË Û ÌÈ· ÙÔÔıÂÛ›· Ô˘ ÔÓÔ-
13), ÂÓÒ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙfi fiÙÈ Ë ›‰È· Ë fi- Ì¿˙ÂÙ·È πÂÚ‹ ∫ÔÈÏ¿‰· (IÂÚ¿ N¿Ë),
ÏË Â›¯Â ¤Ó· ·fi Ù· ·Ú¯·ÈfiÙÂÚ· ÂÏÏËÓÈ- AıÏËÙÈΤ˜ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂȘ fiÔ˘ ›¯·Ó Â›Û˘ ·ÓÂÁÂÚı› Î·È ÂÈ-
ο ı¤·ÙÚ·. ∫·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÂÏÏËÓÈÛÙÈÎÔ‡˜ Û΢·ÛÙ› Ì·˘ÛˆÏ›· ÙÔ˘ ¢ÈfiÓ˘ÛÔ˘,
¯ÚfiÓÔ˘˜, ¤¯Ô˘Ì ÂÈÁڷʤ˜ Ô˘ ÌÓË- √È ·ıÏËÙÈΤ˜ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂȘ ÛÙËÓ Ù˘ ∫fiÚ˘, Ù˘ AÚÙÂÌ˘, ÙÔ˘ ¶ÏÔ‡Ùˆ-
ÌÔÓÂ‡Ô˘Ó ÌÈ· ¤ÓˆÛË ËıÔÔÈÒÓ Ô˘ πÛıÌ›·, fiˆ˜ Î·È Û ¿ÏÏ· ·ÓÂÏÏ‹ÓÈ· Ó· Î·È Ù˘ ∂˘ÂÙËÚ›·˜.
·˘ÙÔ·ÔηÏÔ‡ÓÙ·Ó ÔÈ ÂÚ› ÙÔÓ ¢ÈfiÓ˘- ÈÂÚ¿, Ú¤ÂÈ Ó· ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó·Ó Á˘ÌÓ·- ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ, ÔÈ ÓÈÎËÙ¤˜
ÛÔÓ ÙÂ¯Ó›Ù·È ÙˆÓ ÛÙ‹ÚÈÔ Î·È ·Ï·›- ÛÙÂÊ·ÓÒÓÔÓÙ·Ó, Èı·Ófiٷٷ ÛÙÔÓ Ì·-
πÛıÌ›ˆÓ Î·È ¡Â̤- ÛÙÚ·, ÁÈ· ÂÍ¿ÛÎË- ÎÚ‡ ‚ˆÌfi ÙÔ˘ ¶ÔÛÂȉÒÓÔ˜. ∞Ú¯Èο, Ù·
ˆÓ. ÛË, Î·È ÏÔ˘ÙÚ¿ ÁÈ· ÛÙÂÊ¿ÓÈ· ‹Ù·Ó ÊÙÈ·Á̤ӷ ·fi ÎÏ·‰È¿
OÙ·Ó ÔÈ ·ÁÒÓ˜ OÈ ·ÁÒÓ˜ Û˘Ó‰¤ıË- ÙËÓ ·Ó·˙ˆÔÁfiÓËÛË ‡ÎÔ˘, ÂÓÒ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘
ÙÂÏ›ˆÓ·Ó, ÔÈ ¿Ó-
ıÚˆÔÈ Û˘ÁÎÂ-
Î·Ó Ì ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙˆÓ ·ıÏËÙÒÓ. ∫¿-
Ùˆ ·fi ¤Ó· ڈ̷˚-
5Ô˘ ·ÈÒÓ· .Ã., ˘ÈÔıÂÙ‹ıËΠÙÔ ·ÁÚÈÔ-
Û¤ÏÈÓÔ ‹ ÁÚ›ËÏÔÓ, ÂÓÒ Î·Ù¿ ÙÔ˘˜ Úˆ-
ÓÙÚÒÓÔÓÙ·Ó ÁÈ· ÙÔ˘ ÌÈÎÚÔ‡ MÂÏÈ- Îfi ÏÔ˘ÙÚfi ¤¯ÂÈ Ì·˚ÎÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·Ó
¤Ó· ÈÂÚfi Ê·ÁÔfiÙÈ ·Ó·ÛηÊ› ¤Ó· ÎÙ›- ‡ÎÔ Î·È ·ÁÚÈÔÛ¤ÏÈÓÔ. ∫·È Ù· ‰‡Ô Ê˘-
ÛÙÔ ÏÈ‚¿‰È Ù˘ ΤÚÙË Ô˘ Ú›¯ÙËΠÚÈÔ Ô˘ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ì ٿ ›¯·Ó ÓÂÎÚÈ΋ ÛËÌ·Û›·, ˘ÂÓı˘Ì›-
ÁÈÔÚÙ‹˜, Û ¤Ó· ÏÔ˘ÙÚÈÎfi Û˘ÁÎÚfi- ˙ÔÓÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÙÔ ÌÈÎÚfi
‡„ˆÌ· ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈ- ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ· Ì ÙËÌ· Î·È ÙÔ ÔÔ›Ô ·È‰› ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ȉڇıË-
ο ÙÔ˘ Ó·Ô‡. ∂Λ ÙË ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ IÓÒ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÌÈ· Î·Ó ÔÈ ·ÁÒÓ˜. √ ÓÈÎËÙ‹˜ ¤ÊÂÚÓ ÛÙÔ
˘‹Ú¯Â ¤Ó·˜ ·Ú- ÌÂÁ¿ÏË ÈÛ›Ó·. √È Û›ÙÈ ÙÔ˘ ÙÔ ÛÙÂÊ¿ÓÈ, ˆ˜ ۇ̂ÔÏÔ Ù˘
¯·˚Îfi˜ Ù·ÌÈÂ˘Ù‹- ¢ÎÔϛ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ӛ΢ ÙÔ˘, Î·È ÙÔ ·ÊȤڈÓ ÛÙËÓ ÚÔ-
Ú·˜ ÓÂÚÔ‡, Ì ‰È¿- ‰È·ÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ ÛÙ¿Ùȉ· ıÂfiÙËÙ· ‹ ÙÔ ÎÚÂÌÔ‡Û ÛÙËÓ
ÌÂÙÚÔ 5 ̤ÙÚ· Î·È ‚¿ıÔ˜ ۯ‰fiÓ 30 ÂÈÛΤÙ˜, fiˆ˜ Î·È ÔÈ ÔÈ˘ ÙÔ˘ Ï·- ›ÛÔ‰Ô ÙÔ˘ ÛÈÙÈÔ‡ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ÁÈ·
̤ÙÚ·, ·fi fiÔ˘ ¤·ÈÚÓ·Ó ÓÂÚfi fiÛÔÈ ÙÚ¢ÙÈÎÔ‡ ÚÔÛˆÈÎÔ‡, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ Ó· ÙÔ ‚ϤÔ˘Ó fiÏÔÈ Î·È Ó· ı·˘Ì¿˙Ô˘Ó
Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·Ó ÁÈ· Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿- Ó·Ô› Î·È ÔÈ ‚ˆÌÔ› Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Û ÙÔÓ ÓÈÎËÙ‹. ∞ÔÏ¿Ì‚·Ó ÙË Ê‹ÌË Ù˘
Û¯Ô˘Ó ÛÙË ÁÈÔÚÙ‹. OÙ·Ó, ÙÂÏÈο, ÂÁη- ·Ú¯·›· ΛÌÂÓ· Î·È ÂÈÁڷʤ˜, Â›Ó·È ·ÓÂÏÏ‹ÓÈ·˜ ӛ΢ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔ ˘fiÏÔÈ-
Ù·Ï›ÊıËΠÙÔÓ 5Ô ·ÈÒÓ· .Ã., Á¤ÌÈÛ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÌÓËÌ›ˆÓ ÙÔ˘ πÂÚÔ‡ Ô˘ Ô Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘, ÔÈ ·fiÁÔÓÔ› ÙÔ˘ ı˘-
Ì Ï‹ıÔ˜ ΢¤ÏψÓ, ·ÁÁ›ˆÓ Î·È ¿Ï- ̤ÓÔ˘Ó Ó· ·Ó·Î·Ï˘ÊıÔ‡Ó. ∞Ó·ı‹Ì·- ÌÔ‡ÓÙ·Ó ÙË ‰fiÍ· ÙÔ˘ Î·È ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·Ó
ÏˆÓ Û΢ÒÓ Ê·ÁËÙÔ‡, ·ÏÏ¿ Î·È Ì ٷ ÛÙË ¢‹ÌËÙÚ· Î·È ÛÙËÓ ∫fiÚË (¶ÂÚ- Ó· Â·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó Ù· ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù¿ ÙÔ˘.
·ÔÌÂÈÓ¿ÚÈ· ÙÚÔÊÒÓ. ∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÛÂÊfiÓË), Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó ÙË Ï·ÙÚ›· ÙÔ˘˜ ΔÔ ·ıÏËÙÈÎfi ȉÂ҉˜ Î·È Ë ‰fiÍ· Ô˘
ıÚ·‡ÛÌ·Ù· ÙˆÓ ·ÁÁ›ˆÓ, ‚Ú›ÛÎÔ˘Ì ηٿ ÙÔÓ 4Ô ·ÈÒÓ· .Ã., ÂÓÒ Î·Ù¿ÏÔ- ¤‰ÈÓÂ Ë Ó›ÎË ÔÙ¤ ‰ÂÓ ÍÂıÒÚÈ·Û·Ó ÛÙ·
ÎÔÌÌ¿ÙÈ· ·fi ÎÔÌ„¿ ˙ˆÁÚ·ÊÈṲ̂Ó˜, ÁÔ˜ ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ ÂÓfi˜ ƒˆÌ·›Ô˘ ¢ÂÚÁ¤ÙË ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜.
9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
 Hραα τα εν Aργει
Tου X ƒ◊™Δ√À I. ¶ πΔ∂ƒ√À
Αρχαιολγου Δ´ ΕΠΚΑ (Ναπλιο)

™ÙË ¢¿ÊÓË Î·È ÙÔÓ π¿ÛÔÓ·

Õ Xλκινη Yδρ
α, 470-
460 π.X., παθλο στους
αγνες των Hρα
ων του
∞ÁÒÓ ÙÔÈ ¯¿ÏÎÂÔ˜
Aργους (Mητροπολιτικ
‰¿ÌÔÓ ÔÙÚ‡ÓÂÈ ÔÙ› ‚Ô˘ı˘Û›·Ó
Mουσε
ο N ας Yρκης).
HÚ·˜ ·¤ıÏˆÓ Ù ÎÚ›ÛÈÓ.
(¶›Ó‰·ÚÔ˜ ¡ÂÌÂfiÓÈÎÔ˜ 10, 40–42)

O I ¶ANE§§HNIOI ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ Î·-

Ù¿ ÙfiÔ˘˜ ηıÈÂڈ̤ÓÔÈ ·ıÏË-
ÙÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜ ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ
∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÌ· ÙÔ˘ ÂχıÂÚÔ˘
ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘
ËÚˆÈÎÔ‡ ÙÚfiÔ˘ ·ÓÙ›Ï˄˘ Ù˘
˙ˆ‹˜, ‹Û·Ó ÛÙÂÓ¿ Û˘Ó‰Â‰Â-
̤ÓÔÈ Ì ÙËÓ ¤ÓÙÔÓ· Ê˘ÛÈÔ-
ÎÚ·ÙÈ΋ ·Ú¯·›· ıÚËÛΛ·,
ÙȘ ·Ó·ÁÂÓÓËÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿-
ÌÂȘ Ù˘ ʇÛ˘, Ù· ηÙÔÚ-
ıÒÌ·Ù· ÙˆÓ £ÂÒÓ Î·Ù¿
ÙˆÓ °ÈÁ¿ÓÙˆÓ ·ÏÏ¿ Î·È ÙË Ï·-
ÙÚ›· ÙˆÓ ËÚÒˆÓ, Ù· ηÙÔÚıÒÌ·-
Ù· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ‡ÌÓËÛ·Ó Î·È Ù· ¤Î·-
Ó·Ó ÙÚ·ÁÔ‡‰È Ô OÌËÚÔ˜ Î·È ÔÈ ¤ÓıÂÔÈ ÌÂÁ¿ÏË fiÙÓÈ· ı¿ Ù˘ ʇÛ˘. ™‡Ìʈ-
ÔÈËÙ¤˜. Ó· Ì ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË Ô IÓ·¯Ô˜ Î·È ÔÈ
™ÙÔ AÚÁÔ˜, ÙËÓ Â‡ÊÔÚË πÓ·¯›· ¯Ò- Û˘Ó‰ÈηÛÙ¤˜ ÙÔ˘ ∫ËÊÈÛÛfi˜ Î·È ∞ÛÙÂ-
Ú·, ÙË «ÊÈÏÙ¿ÙË» fiÏË Ù˘ HÚ·˜, ÔÈ Ú›ˆÓ·˜ ·ÔÊ¿ÛÈÛ·Ó Ë ¯ÒÚ· Ó· ·Ó‹ÎÂÈ
·ıÏËÙÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜ ‹Ù·Ó Û˘Ó‰Â‰Â̤ÓÔÈ ÛÙËÓ HÚ· Î·È fi¯È ÛÙÔÓ ¶ÔÛÂȉÒÓ·, ηÈ
Ì ÙË Ï·ÙÚ›· Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ «¶fiÙÓÈ·˜» Ë «∑¢Íȉ›· Î·È ∑˘ÁÈ¿» HÚ· ‰›‰·Í ÙÔ˘˜
ı¿˜ Ù˘ ʇÛ˘, Ù˘ HÚ·˜, Ë Ï·ÙÚ›· ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜ Ò˜ Ó· ˙‡ÍÔ˘Ó
Ù˘ ÔÔ›·˜ Ì·˙› Ì ÙÔ˘ ¢›·, ·Ó·Ê¤ÚÂ- Ù· ÈÂÚ¿ Ù˘ ˙Ò·, ÙȘ Ï¢Τ˜ ·ÁÂÏ¿‰Â˜,
Ù·È ÛÙȘ Ì˘ÎËÓ·˚Τ˜ ÈӷΛ‰Â˜ Ù˘ Î·È Ó· Ì¿ıÔ˘Ó Ó· ηÏÏÈÂÚÁÔ‡Ó ÙË ÁË,
°Ú·ÌÌÈ΋˜ μã ÁÚ·Ê‹˜ Ù˘ ¶‡ÏÔ˘ Î·È ÁÈ· Ó· ·ÓıÔÊÔÚ› Î·È Ó· ηÚ›˙ÂÈ ÙÔ
Ù˘ £‹‚·˜. ∏ Ï·ÙÚ›· Ù˘ ÚÔÂÏÏËÓÈ- ÛÈÙ¿ÚÈ, Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi Ï·ÙÚ¢fi-
΋˜ ·˘Ù‹˜ ıÂfiÙËÙ·˜ Ì ٷ ÔÏÏ¿ Â›- Ù·Ó ÙËÓ ¿ÓÔÈÍË ÛÙÔ AÚÁÔ˜ ΢ڛˆ˜ ˆ˜
ıÂÙ· ¤¯ÂÈ ‚·ıȤ˜ Ú›˙˜ ÛÙËÓ ∞ÚÁ›· HÚ· AÓıÂÈ·, Ì ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎÔ‡˜ ¯Ô-
¯ÒÚ· Î·È ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ÚÔÛˆÔÔ›Ë- ÚÔ‡˜ Á˘Ó·ÈÎÒÓ Ô˘ ÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ÎÏ·‰È¿
ÛË ÙˆÓ ·ÂÈÊfiÚˆÓ, ·Ó·ÁÂÓÓËÙÈÎÒÓ Ê˘- ÛÙ· ¯¤ÚÈ·.
ÛÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Ù˘ ¶ÏÔ˘ÙÔ‰fiÙÚ·˜
ʇÛ˘, Ë ÔÔ›· οı ¯ÚfiÓÔ Ì ÙȘ ˙ˆ- ™ÙÔ HÚ·›Ô ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜
ÔÁfiÓ˜ Ù˘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÛÎÔÚ›˙ÂÈ ÙË ıÂ˚-
΋ ¢ÏÔÁ›· ¿Óˆ ÛÙË ªËÙ¤Ú· °Ë, Ì ø˜ Û‡˙˘ÁÔ˜ ÙÔ˘ ¢›· ÛÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ Ù˘
ÙËÓ ÔÚÁÈÒ‰Ë ‚Ï¿ÛÙËÛË, ÙËÓ ·ÓıÔÊÔ- ˘Ú·Ì›‰·˜ ÙÔ˘ ¢ˆ‰Âηı¤Ô˘ Ë HÚ· ÂÎ-
Ú›· Ù˘ AÓÔÈ͢ Î·È ÙËÓ Î·ÚÔÊÔÚ›· ÚÔÛˆÔ‡ÛÂ Î·È ÚÔÛٿ٢ ÙË ıÂ˚΋
Ì ÙÔÓ ÏÔ‡ÛÈÔ ·ÌËÙfi. ΔËÓ AÓÔÈÍË, Î·È ·ÓıÚÒÈÓË Ù¿ÍË, ÚÔÛÙ¿ÙÚÈ· ÙÔ˘
fiÙ·Ó Ë Ê‡ÛË ¤‚ÚÈÛΠ«ÙË ÁÏ˘ÎÈ¿ Î·È Á¿ÌÔ˘ Î·È Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜, ÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ
ÙËÓ Î·Ï‹ Ù˘ ÒÚ·» ÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ıÚË- ÛÙ·ıÂÚ¿ «Ù·˜ ÎÏ›‰·˜ ÙÔ˘ Á¿ÌÔ˘» ηÈ
Û΢ÙÈΤ˜ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›Â˜ ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ‹Ù·Ó ·˘ÛÙËÚ‹, ·Ì›ÏÈÎÙË ÙÈ̈Úfi˜
Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ¶fiÙÓÈ·˜ (·ÓÙÔ‰‡Ó·Ì˘) Õ Xλκινος ενε- ÛÙÔ˘˜ Â›ÔÚÎÔ˘˜, fiˆ˜ Û˘Ó¤‚Ë Ì ÙËÓ
£Â¿˜, ηٿ ÙȘ Ôԛ˜ ÂÏ¿Ì‚·Ó ¯ÒÚ· π
γραφος τρ
πο- ȤÚÂÈ¿ Ù˘ ÙËÓ πÒ, Ô˘ Û˘Ó¢ڤıËÎÂ
Ë ∂ÈÊ¿ÓÂÈ· Ù˘ ıÂfiÙËÙ·˜, fiˆ˜ δας. Eπαθλο Ì ÙÔÓ ¢›·, ÙËÓ ÔÔ›· ηٷ‰›ˆÍ ̤¯ÚÈ
ıÚÈ·Ì‚Â˘ÙÈο ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡- απ τα Hρα
α Ù¤ÏÔ˘˜ Î·È ÙË ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛ Û ‰·Ì¿-
ÙÂÚÔ ¯Ú˘Ûfi, Ì˘ÎËÓ·˚Îfi ‰·¯Ù˘Ï›‰È Ù˘ του Aργους, που Ï·. ∞ÏÏ¿ Ë HÚ· ›¯Â Ï¿‚ÂÈ Ì¤ÚÔ˜ ÛÙË
Δ›Ú˘Óı·˜, Ë Summa Theologica, Ù· προφανς κ ρ- °ÈÁ·ÓÙÔÌ·¯›· Î·È ‹Ù·Ó Î·È ÔÏÂÌÈ΋
¿ÁÈ· ÙˆÓ ·Á›ˆÓ Ù˘ Ì˘ÎËÓ·˚΋˜ ıÚË- δισαν βασιλε
ς ı¿. ™ÙÔ ÈÂÚfi Ù˘ ‹Ù·Ó ·ÊÈÂڈ̤ÓÔ ÙÔ
ÛΛ·˜, fiÔ˘ ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Ë £Â¿ Ù˘ ʇ- της Mακεδον
ας, ·Î·Ù·Ì¿¯ËÙÔ fiÏÔ, Ë ÈÂÚ‹ ·Û›‰· ÙÔ˘
Û˘, ηıÈṲ̂ÓË Û ıÚfiÓÔ Î·È Ì ÙÔ ‰Â- 430-420 π.X. ¢·Ó·Ô‡, ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘
ÍÈfi ·Ó˘„ˆÌ¤ÓÔ ¯¤ÚÈ ÎÚ·Ù¿ÂÈ ÙÔ ÔÙ‹- Bρ θηκε στον Ô §˘Á·˜ ÙËÓ ¤‰ˆÛ ÛÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ ηÈ
ÚÈÔ Ù˘ «£Â›·˜ ∫ÔÈÓˆÓ›·˜», ÂÓÒ ÚÔ- τφο του Φιλ
π- ‚·ÛÈÏÈ¿ ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜ A‚·ÓÙ·, Ô ÔÔ›Ô˜
Û¤Ú¯ÔÓÙ·È Û ÔÌ‹ Ù· ÈÂÚ¿ Ù˘ ·- που B´ (φωτ.: Ì ÙÔ ÈÂÚfi ·˘Ùfi fiÏÔ, ÙÔ ·ÏÏ¿‰ÈÔ Ù˘
ÓÙÔ‰‡Ó·Ì· ˙Ò·, ۇ̂ÔÏ· ÙˆÓ Ê˘ÛÈ- Mανλης Aνδρ- HÚ·˜, ‹Ù·Ó ·‹ÙÙËÙÔ˜, ÂÓÒ Û‡Ìʈӷ
ÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ, ·ÓıÚˆÔÂȉ›˜ ÏÂÔ- νικος, «Bεργ
να, Ì ÙÔÓ Ì‡ıÔ ÔÈ ÁÈÔÈ ÙÔ˘ A‚·ÓÙ· ¶ÚÔ›-
ÓÙÔ‰·›ÌÔÓ˜ Ô˘ ‚·ÛÙ¿˙Ô˘Ó ÙȘ ÙÂÏÂ- οι βασιλικο
τ- ÙÔ˜ Î·È ∞ÎÚ›ÛÈÔ˜ ÔϤÌËÛ·Ó ÌÂٷ͇
ÙÔ˘ÚÁÈΤ˜ Úfi¯Ô˘˜ ÚÔÛÊÔÚÒÓ (¯¿Ï- φοι», «Eκδοτικ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ Ì ͇ÏÈÓ˜ ·Û›-
ÎÈÓ· ·ÁÁ›·–ηӿÙ˜) ¤ÙÔÈÌÔÈ Ó· ÚÔ- Aθηνν», Aθνα ‰Â˜.
ÛʤÚÔ˘Ó ÙË «£Â›· ∂˘¯·ÚÈÛÙ›·» ÛÙË 1984). ∏ ·Û›‰·, ÙÔ ÈÂÚfi ۇ̂ÔÏÔ, ·ÏÏ¿-

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 21
‰ÈÔ Ù˘ HÚ·˜, ‰ÈÓfiÙ·Ó ˆ˜ ¤·ıÏÔ, ·Ó¿-
ÌÂÛ· Û ¿ÏÏ· ‚Ú·‚›·, ÛÙÔ˘˜ ÓÈÎËÙ¤˜
ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ, Ô˘ ÂÏ¿Ì‚·Ó·Ó ¯ÒÚ·
ÛÙÔ ∏Ú·›Ô ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜, ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ
ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘ ∞ÚÁÔÏ›‰·˜
ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ, Ô˘ ·Ó·Ù‡-
¯ıËΠfiÙ·Ó ÔÈ ∞ÚÁ›ÔÈ Î˘ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó
‰˘Ó·ÌÈο Â› ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ fiÏÂˆÓ Î·È
ΈÌÒÓ Ù˘ ∞ÚÁÔÏ›‰·˜ Î·È Á‡Úˆ ·fi ÙÔ
ÈÂÚfi, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÌÂٷʤÚıËÎÂ Î·È ÙÔ
·Ó¿Ú¯·ÈÔ Í‡ÏÈÓÔ ¿Á·ÏÌ· (Ífi·ÓÔ) Ù˘
HÚ·˜ ·fi ÙËÓ Δ›Ú˘Óı·, ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó
ÌÈ· ıÚËÛ΢ÙÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈ΋ ·ÌÊÈ-
ÎÙÈÔÓ›· ηıÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÛËÌ·Û›·˜ ÁÈ·
ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÂÓÔÔ›ËÛË Ù˘ ∞ÚÁ›·˜
¯ÒÚ·˜. ΔÔ ÈÂÚfi ÂÁηıȉڇıËΠÛÙÔ Ì¤-
ÛÔÓ Î·È ÛÙ· ‚fiÚÂÈ· ÙÔ˘ ·ÚÁÔÏÈÎÔ‡ Â-
‰›Ô˘, ÛÙËÓ Â˘Ú‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯‹ ÙˆÓ ª˘-
ÎËÓÒÓ, ÛÙËÓ ·Ó¿Ú¯·È· ¶ÚfiÛ˘ÌÓ·,
¿Óˆ Û ‹ÚÂÌÔ ÏfiÊÔ, Û ·Ï·Èfi ¯ÒÚÔ
Ï·ÙÚ›·˜ Î·È Î¿Ùˆ ·fi ÙÔ ‚Ô˘Ófi Ù˘
∂‡‚ÔÈ·˜ (=‚Ô˘Ófi Ì ÙȘ fiÌÔÚʘ ·ÁÂ-
Ï¿‰Â˜, Ù· ÈÂÚ¿ ˙Ò· Ù˘ HÚ·˜) ·fi fiÔ˘ Õ Eπιτμβια
Ô ÚÔÛ΢ÓËÙ‹˜ Î·È ÂÈÛΤÙ˘ ‚ÈÒÓÂÈ στλη του Kο-
ÙË ıÂ˚΋ Á·Ï‹ÓË ÙÔ˘ ··Ú¿ÌÈÏÏÔ˘ ρ
νθιου Λεκιου
οÏÏÔ˘˜ Ê˘ÛÈÎÔ‡ ÙÔ›Ô˘ Ô˘ ÂÚÈ- Kορνλιου, που
ÛÙÔȯ›˙ÂÙ·È Î˘ÎÏÈο ·fi ÙȘ ıÂ˚Τ˜ ÎÔ- ν
κησε στους
Ú˘ÊÔÁÚ·Ì̤˜ ÙˆÓ ‚Ô˘ÓÒÓ Î·È ·ÏÒ- αγνες των
ÓÂÙ·È ‹ÚÂÌ· Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ÌËÙÚÈÎfi Ù˘ Hρα
ων τον 2ο
∞ÚÁÔÏ›‰·˜ ÎfiÏÔ. αι. μ.X. δο φο-
™ÙÔÓ ÌÔÓ·‰ÈÎfi ·˘ÙfiÓ ÈÂÚfi ¯ÒÚÔ Ì ρ ς (Mουσε
ο
Ù· ÚˆÙÔÊ·Ó‹ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓ‹Ì·Ù· Ù˘ Iσθμ
ας).
·Ú¯·˚΋˜ Î·È Ù˘ ÎÏ·ÛÈ΋˜ ÂÔ¯‹˜,
Ô˘ ·¤¯ÂÈ Û·Ú¿ÓÙ· ¤ÓÙ ÛÙ¿‰È·,
ÔÎÙÒ ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ·, ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο
·fi ÙÔ AÚÁÔ˜, ÂÏ¿Ì‚·Ó·Ó ¯ÒÚ· ıÚË-
Û΢ÙÈΤ˜ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁ›Â˜ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘
ı¿˜ ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜, Ù˘ HÚ·˜ Î·È ·ÁÒÓ˜
ÌÂ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈ· ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ
ÛÙË ‰È·¯ÚÔÓÈ΋ ÙÔ˘˜ ÂͤÏÈÍË ÔÓÔÌ¿˙Ô-
ÓÙ·Ó ∏Ú·›·, ∂ηÙfiÌ‚ÔÈ· Î·È Ë ÂÍ
AÚÁÔ˘˜ ·Û›˜. √È ·ÁÒÓ˜ ·˘ÙÔ› Û˘Ó‰¤-
ÔÓÙ·Ó Â›Û˘ Ì ÙËÓ ËÚˆÈ΋ Ï·ÙÚ›·
ÙˆÓ ¤Ó‰ÔÍˆÓ ËÚÒˆÓ ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜ Ô˘
¤Ï·‚·Ó ÚˆÙ·Ú¯Èο ̤ÚÔ˜ ÛÙÔÓ ΔÚˆÈ-
Îfi fiÏÂÌÔ Î·È Ù· ηÙÔÚıÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜
Â͢ÌÓÔ‡Ó Ù· ÔÌËÚÈο ¤Ë, ·ÏÏ¿ ηÈ
ÙˆÓ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎÒÓ ÁÂÓÒÓ, fiˆ˜ Û·-
ÊÒ˜ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi ÙÔÓ ÌÂÁ¿ÏÔ, Ù·ÊÈ-
Îfi, ÈıÔÂȉ‹ ·ÌÊÔÚ¤· Ù˘ ‡ÛÙÂÚ˘ ÁÂ-
ˆÌÂÙÚÈ΋˜ ÂÔ¯‹˜ Ô˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÈ ·-
Ú¿ÛÙ·ÛË ¿Ï˘, ÚÔÊ·ÓÒ˜ Û ÂÈÙ¿-
ÊÈÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜.

H ÈÂÚ‹ ÔÌ‹
™ÙËÓ ÂÔÚÙ‹ Ù˘ HÚ·˜, Ë ÈÂÚ‹ ÔÌ‹
ÍÂÎÈÓÔ‡Û ·fi ÙÔ AÚÁÔ˜. ¶ÚÔÔÚ‡Ô-
ÓÙ·Ó ÔÈ Ó¤ÔÈ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ·Î-
Ì‹ Ù˘ ‹‚˘ Ì ÙËÓ ÈÂÚ‹ ¯¿ÏÎÈÓË ‹
¯Ú˘Û‹ ·Û›‰·, ÙÔ ÈÂÚfi ۇ̂ÔÏÔ, ·Ï-
Ï¿‰ÈÔ Ù˘ ı¿˜, Ô˘ ÙËÓ Â›¯·Ó ηÙ‚¿-
ÛÂÈ (ηı·ÈÚ¤ÛÂÈ) ·fi ÙÔÓ ÈÂÚfi Ô¯˘Úfi
ÙfiÔ Ù˘ §¿ÚÈÛ·˜ ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜, Ô˘
¤ÊÂÚÂ Î·È ÙÔ fiÓÔÌ· ∞Û›‰·. ΔËÓ ·Û›-
‰· ÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ Ô ÈÔ ¿ÍÈÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ó¤-
Ô˘˜ Î·È ‹Ù·Ó ÌÂÁ¿ÏË ÙÈÌËÙÈ΋ ‰È¿ÎÚÈ- ∏ ÈÂÚ‹ ·˘Ù‹ ÔÌ‹ ›¯Â Û˘Ó‰Âı› ÈÓË Â˘Ù˘¯›· Û’ fiÏË ÙËÓ ·ÓıÚˆfiÙË- Ù¿˙ÔÓÙ·Ó ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ πÔ˘Ó›Ô˘ – ·Ú¯¤˜
ÛË ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ Ë ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÛÙË ÌÓ‹ÌË Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜ Ì ÙÔÓ Ù·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ËÚˆÈÎfi ÙÚfiÔ πÔ˘Ï›Ô˘. ΔËÓ ·ÏÈfiÙÂÚË ÁÚ·Ù‹ Ì·Ú-
·˘Ù‹ ÂÈÏÔÁ‹. ∞fi ÙË ‰È·‰Èηۛ· ·˘Ù‹ ¿Ù˘Ô ıÂ˚Îfi ¿ıÏÔ – ÚÔÛÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ·ÓÙ›Ï˄˘ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, fiˆ˜ ÙÔÓ Ù˘Ú›· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ ·ÔÙÂÏ› ÙÔ
ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È Ë ·Ú¯·›· ·ÚÁ›ÙÈÎË ·ÚÔÈ- HÚ· ÙˆÓ ‰‡Ô ·ÏÏËηÚÈÒÓ – ·ıÏËÙÒÓ ‰È¤ÛˆÛÂ Ô ∏Úfi‰ÔÙÔ˜ (1,31) ̤۷ ·fi ÂÈه̂ÈÔ Â›ÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ Ù¤ÏÔ˘˜ 6Ô˘ –
Ì›·: «AÍÈÔ˜ ÂÈ Ù˘ ·Û›‰Ô˜» (=Â›Û·È Ù˘ ȤÚÂÈ·˜ ∫˘‰›˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÂÂȉ‹ ÙÔÓ ·ÓÂÎÙ›ÌËÙÔ ‰È¿ÏÔÁÔ ÂÚ› Â˘Ù˘¯›·˜ ·Ú¯¤˜ 5Ô˘ .Ã. ·È. ÙÔ˘ «·ÂıÏÔÊfiÚÔ˘»
¿ÍÈÔ˜ Ó· ÛËÎÒÛÂȘ ÙËÓ ·Û›‰·, ‰ËÏ. ›- ÔÈ ·ÁÂÏ¿‰Â˜ ηٿ ÙËÓ ÂÔÚÙ‹ Ù˘ HÚ·˜ ÙÔ˘ ™fiψӷ Ì ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ ∫ÚÔ›ÛÔ. √È (h)ÀÛÂÌ¿Ù·, ÔÔ›Ô˜ ¤ÂÛ ÛÙË Ì¿¯Ë
Û·È Ô ÚÒÙÔ˜!). ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·ÎÔÏÔ˘- ηı˘ÛÙÂÚÔ‡Û·Ó, ˘Ô‰‡ıËÎ·Ó Ù· ÈÂÚ¿ ∞ÚÁ›ÔÈ Ù›ÌËÛ·Ó Ù· ‰‡Ô ËÚˆÈο ·Ï- (ÂÓ ÔϤ̈ ‹‚·Ó ÔϤ۷ÓÙ·) Î·È ¤Ï·‚Â
ıÔ‡ÛÂ Ë È¤ÚÂÈ· Ù˘ HÚ·˜ ¿Óˆ ÛÙÔ ¿Ú- ˙Ò· Ù˘ £Â¿˜, ˙‡ÙËÎ·Ó ÙÔ ¿ÚÌ· Î·È ÔÈ ÏËοÚÈ· Ì ·Á¿ÏÌ·Ù· ÛÙÔ˘˜ ¢ÂÏÊÔ‡˜ ÙËÓ ‡„ÈÛÙË ÙÈÌ‹ Ó· Ù·Ê› ‰›Ï· ÛÙÔÓ
Ì· Ô˘ ÙÔ ¤Û˘Ú·Ó ‰‡Ô Ï¢Τ˜ ·ÁÂÏ¿- ‰‡Ô «·ÂıÏÔÊfiÚÔÈ» ¤Û˘Ú·Ó ÙÔ ¿ÚÌ· ÌÂ Î·È ·Ó¿ÁÏ˘ÊË ·Ú¿ÛÙ·ÛË, ·ÂÈÎfiÓÈ- Èfi‰ÚÔÌÔ (¤Ï·˜ ÈÔ‰ÚfiÌÈÔ).
‰Â˜, Ù· ÈÂÚ¿ ˙Ò· Ù˘ HÚ·˜, Ù· ÂηÙfi ÙËÓ È¤ÚÂÈ· ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘˜ Û·Ú¿ÓÙ· ¤- ÛË ÙÔ˘ ¿ıÏÔ˘ Ì ÙÔ ¿ÚÌ· ÛÙËÓ AÁÔÚ¿
‚fi‰È· ÁÈ· ÙËÓ ¿Ó‰ËÌË ı˘Û›·, ÔÈ ·Ú- ÓÙ ÛÙ¿‰È·, ÔÎÙÒ ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ·, ˆ˜ ÙÔ ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜. OÈ ·ÁÒÓ˜
¯¤˜ Ù˘ fiÏ˘ Î·È ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ÚÔ- ∏Ú·›Ô. ªÂÙ¿ ÙÔÓ ÈÂÚfi ·˘Ùfi ¿ıÏÔ, fiÙ·Ó Δ· ∏Ú·›· ÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ‹‰Ë ·fi ÙË ÁÂ-
Û΢ÓËÙÒÓ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â Û ÎÔÈÓfi ÎÔÈÌ‹ıËηÓ, ‰ÂÓ Í‡ÓËÛ·Ó, ¤Ú·Û·Ó ˆÌÂÙÚÈ΋–·Ú¯·˚΋ ÂÔ¯‹, ‹Ù·Ó ·Ú¯È- ™Ù· ∏Ú·›· ÂÙÂÏÔ‡ÓÙÔ ·ÁÒÓ˜ ‰ÚfiÌÔ˘,
Û˘ÌfiÛÈÔ, (ÙË ‰ËÌfiÛÈ· ıÔ›ÓË) ÌÂÙ¿ ÙË ÛÙËÓ ·¤Ó·ÓÙÈ fi¯ıË Ù˘ ·ı·Ó·Û›·˜, ο ÙÚÈÂÙËÚÈ΋ ÂÔÚÙ‹ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÛÙ·‰›Ô˘, ÔÏ›ÙË, ‰fiÏÈ¯Ô˘, ÙÔ ¤ÓÙ·ıÏÔ
ı˘Û›·. ‰›ÓÔÓÙ·˜ ¤Ó· Ì¿ıËÌ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÓıÚÒ- ÂÓÙÂÙËÚÈ΋ (οı ÂÓÙ·ÂÙ›·) Î·È ÂÔÚ- (‰ÚfiÌÔ˜, ¿ÏÌ·, ·ÎfiÓÙÈÔ, ‰›ÛÎÔ˜ Î·È ¿-

22 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1

ρεια της
δας του δρμου
ο Στδιο) στην
ο εκκ
-
ων.
ÏË), ÌÔ˘ÛÈÎÔ› Î·È ‰Ú·Ì·ÙÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜,
·ÚÌ·ÙÔ‰ÚƠ̂˜ Î·È ÈÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜. √È
·ıÏËÙ¤˜ ÂÏ¿Ì‚·Ó·Ó ˆ˜ ‚Ú·‚Â›Ô ÛÙÂ-
Ê¿ÓÈ Ì˘ÚÙÈ¿˜ Î·È ¯¿ÏÎÈÓ· ¤·ıÏ·
(‚Ú·‚›·) ·Û›‰Â˜, ÙÚ›ԉ˜, Ϥ‚ËÙ˜
Î·È ˘‰Ú›Â˜. ∞fi Ù· ¯¿ÏÎÈÓ· ‚Ú·‚›· Ù·
∏Ú·›· ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ÔÈËÙÈο Î·È «¯¿Ï-
ÎÂÔ˜ ·ÁÒÓ».
Δ· ·ÏÈfiÙÂÚ· ¯¿ÏÎÈÓ· ¤·ıÏ·, Ô˘
¤¯Ô˘Ó Ûˆı› ˆ˜ ÎÙÂÚ›ÛÌ·Ù· ٿʈÓ
ÙˆÓ ·ıÏËÙÒÓ ‹ ÙˆÓ ·ÔÁfiÓˆÓ ÙÔ˘˜,
¯ÚÔÓÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙ· 470–430 .Ã. ηÈ
ʤÚÔ˘Ó ÙËÓ ÂÈÁÚ·Ê‹: «¶·Ú(h)HÚ·˜
(ÂÌ› ÙˆÓ) ·¤ıψӻ, fiˆ˜ ÔÈ ¯¿ÏÎÈÓ˜
˘‰Ú›Â˜ ÛÙ· ªÔ˘Û›· Ù˘ ¡¤·˜ ÀfiÚ΢,
Ù˘ AÁ΢ڷ˜ Î·È Ù˘ ∫ÔÂÁ¯¿Á˘, Ô
Ϥ‚˘ ·fi Ù¿ÊÔ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ ÛÙÔ μÚÂ-
Ù·ÓÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô Î·È Ô ÌÔÓ·‰ÈÎfi˜ ·Î¤-
Ú·ÈÔ˜, ¯¿ÏÎÈÓÔ˜ ÙÚ›Ô‰·˜ Ô˘ ‚Ú¤ıËÎÂ
·fi ÙÔÓ ª·ÓfiÏË ∞Ó‰ÚfiÓÈÎÔ ÛÙÔ Ù¿ÊÔ
ÙÔ˘ ºÈÏ›Ô˘ ÙÔ˘ μã ÛÙË μÂÚÁ›Ó· (‰ËÏ.
ÙȘ ·Ú¯·›Â˜ ∞ÈÁ¤˜, ÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·
Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜, ÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘ ÔÔ›·˜
ηٿ ·ÓÂÍ‹ÁËÙÔ(!) ÙÚfiÔ ¤¯ÂÈ (ı·ÊÙ›)
ÂÍ·Ê·ÓÈÛÙ› ·fi ÙÔÓ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ¯¿ÚÙË
Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ Ì·˜) Î·È ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›ٷÈ
ÛÙÔ ‚ã ÌÈÛfi ÙÔ˘ 5Ô˘ .Ã. ·È. √ ÂÓÂ›-
ÁÚ·ÊÔ˜ ·˘Ùfi˜ ÙÚ›Ô‰·˜ – ¤·ıÏÔ (ÙÚ·-
ÓÙ·¯Ù‹ ·fi‰ÂÈÍË Ù˘ ·˘ÙÔÓfiËÙ˘ ÂÏ-
ÏËÓÈÎfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ª·Î‰fiÓˆÓ) ·ÔÙÂ-
λινου σε τμμα βσης που
φε- ∏Ú·›· ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ˆ˜: «∏
Ï› ÚÔÁÔÓÈÎfi ‚Ú·‚Â›Ô Ù˘ ‚·ÛÈÏÈ΋˜
α, ο οπο
ος ν
κησε στην Oλυμπ
α, ÂÍ AÚÁÔ˘˜ ·Û›˜» ·fi ÙË ¯¿ÏÎÈÓË ·Û›-
ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ÙˆÓ ª·Î‰fiÓˆÓ Ô˘ η-
α και σε λλους αγνες, 3ος αι. π.X. Tο νομ του
Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ÙÔ AÚÁÔ˜, ÙÔ ‚·ÛÈÏÈÎfi Á¤-
ο Aργους).
ÓÔ˜ ÙˆÓ ΔËÌÂÓȉÒÓ, Î·È ¤Ï·‚ ÚÔÊ·-
ÓÒ˜ ̤ÚÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ ÙˆÓ ∏Ú·›ˆÓ
ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜, fiˆ˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ √Ï˘ÌÈ·-
ÎÔ‡˜ AÁÒÓ˜, ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ·
ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ¶ÂÚ‰›Îη ÙÔ˘ μã (454– 413
.X.). ΔÔ ¤·ıÏÔ – ÎÂÈÌ‹ÏÈÔ ·˘Ùfi Âη-
Ùfi ¯ÚfiÓÈ· ÂÚ›Ô˘ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔÔıÂ-
Ù‹ıËΠˆ˜ ÙÈÌËÙÈÎfi ÎÙ¤ÚÈÛÌ· ÛÙÔÓ
·Û‡ÏËÙÔ ‚·ÛÈÏÈÎfi Ù¿ÊÔ ÙˆÓ ∞ÈÁÒÓ
(μÂÚÁ›Ó·˜) Ô˘ ·Ô‰›‰ÂÙ·È ÛÙÔÓ º›ÏÈ-
Ô ÙÔ μã. ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜ ÔÈ ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈΤ˜
Û˘ÁÎ˘Ú›Â˜ ‰ÂÓ Ì·˜ ¤¯Ô˘Ó ¯·Ú›ÛÂÈ ·Îfi-
ÌË ÙÔ Î·Ùã ÂÍÔ¯‹Ó ¤·ıÏÔ ÙˆÓ ∏Ú·›ˆÓ
H Στεφνια ελις και αγριοσ
ρε γαλμα αθλητ, δρομ
στα Hρα
‰· – ¤·ıÏÔ ÙˆÓ ÓÈÎËÙÒÓ Ô˘ ›¯Â ȉÈ-
δεν διασθηκε (Mουσε
·›ÙÂÚ· ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ÈÂÚfi ÓfiËÌ· ÁÈ· ÙÔ
ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜, ÌÈ· ¯¿ÏÎÈÓË ·Û›‰·, ÂÓÒ
ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Û ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÌÓËÌ›ˆÓ.
√ ·ÚÁ›ÙÈ΢ ηٷÁˆÁ‹˜ ‚·ÛÈÏÈ¿˜
Ù˘ ™·Ï·Ì›Ó·˜ Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ ¡ÈÎÔÎÚ¤ˆÓ
(322–310 .Ã.) ÙÈÌ‹ıËΠ̠¯¿ÏÎÈÓÔ
·Ó‰ÚÈ¿ÓÙ· ÛÙÔ AÚÁÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ Î˘ÚÈ·-
Îfi ¯·ÏÎfi Ô˘ ¤ÛÙÂÈÏ ÁÈ· Ù· ¯¿ÏÎÈÓ·
‚Ú·‚›· ÙˆÓ ∏Ú·›ˆÓ ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜. Δ·
∏Ú·›· ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜ ÛÙÔÓ 4Ô – 3Ô ·ÈÒÓ·
ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ∂ηÙfiÌ‚ÔÈ· ·fi ÙË ı˘-
Û›· ÙˆÓ ÂηÙfi ‚Ô‰ÈÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ¿Ó‰Ë-
ÌË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÚÔÛ΢ÓËÙÒÓ ÛÙȘ
ÂÔÚÙ¤˜ Ù˘ HÚ·˜. ¶·Ú¿ ÙÔ fiÙÈ Ù·
∏Ú·›· ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ηıÈÂÚˆ-
̤ӷ Â›ÛËÌ· ˆ˜ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔÈ ·ÁÒÓ˜
›¯·Ó ÏfiÁˆ Ù˘ Ì˘ıÈ΋˜, ËÚˆÈ΋˜ ηÈ
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Õ Λεπτομ
βαλβ
(Aρχα
Aγορ του Aργους.
Hταν το σημε
νησης των δρομ
ÂÈ΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘, ·ÓÂÏÏ‹ÓÈ· ·ÎÙÈ-
ÓÔ‚ÔÏ›·. √ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ Ô ¶ÔÏÈÔÚÎËÙ‹˜
ÛÙ· 303 .Ã. ΋ڢÍ ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ ÛÙ·
∏Ú·›·, ÂÓÒ ÔÈ ∞ÙÙ·Ï›‰Â˜ Ù˘ ¶ÂÚÁ¿-
ÌÔ˘ Ó›ÎËÛ·Ó ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Û ·ÚÌ·ÙÔ-
‰ÚƠ̂˜. ∞fi Ù· ̤۷ ÂÚ›Ô˘ ÙÔ˘ 3Ô˘
·È. .Ã. Ù· ∏Ú·›· ÂÔÚÙ¿˙ÔÓÙÔ ÛÙÔ
AÚÁÔ˜ Ì·˙› Ì ٷ ¡¤Ì· (ÙËÓ Ù¤ÏÂÛË
ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÔÈ ∞ÚÁ›ÔÈ Â›¯·Ó ÌÂٷʤ-
ÚÂÈ ÛÙÔ AÚÁÔ˜) Î·È ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙÔ: «∏Ú·È·
Ù· ÂÓ AÚÁÂÈ». ™Ù· ∏Ú·›· Ù· ÂÓ AÚÁÂÈ Î·È
Ù· ¡¤Ì· Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙ· 209 .Ã. Ô
‚·ÛÈÏÈ¿˜ Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜ º›ÏÈÔ˜ Ô
∂ã Ì ‰‡Ô ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù·. √È ·ÁÒÓ˜ ÙˆÓ
∏Ú·›ˆÓ Î·È ¡Â̤ˆÓ ÛÙÔ AÚÁÔ˜ ÂÙÂ-
ÏÔ‡ÓÙÔ ÙÔ˘˜ Ì‹Ó˜ πÔ‡ÓÈÔ – πÔ‡ÏÈÔ ÛÙÔ
ÛÙ¿‰ÈÔ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ô ¶·˘Û·Ó›·˜, ÙË
ı¤ÛË ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ù·˘Ù›Û·ÌÂ μ¢ ÙÔ˘
¶ÚÔÊ‹ÙË ∏Ï›· (ÏfiÊÔ˘ Ù˘ ¢ÂÈÚ¿‰Ô˜).
(™‹ÌÂÚ· ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜ ηٿ Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ ‚fi-
ÚÂÈ·˜ ÏÂ˘Ú¿˜ ÙÔ˘ ÛÙ·‰›Ô˘ Ô˘ ¤ÙÚÂ-
¯·Ó ÔÈ ·ıÏËÙ¤˜ ‰È¤Ú¯ÔÓÙ·È ¿Óˆ ÛÂ
·ÛÊ·ÏÙfi‰ÚÔÌÔ Ù· ÙÚÔ¯ÔÊfiÚ·! «∞ȉҘ
∞ÚÁ›ÔÈ!»). EÓ·˜ ·ÎfiÌË ‰ÚfiÌÔ˜ (=ÛÙ›-
‚Ô˜ ·Ú¯·›Ô˘ ÛÙ·‰›Ô˘) ÙÔ˘ 1Ô˘ ·È. .Ã.
¤¯ÂÈ ‚ÚÂı› ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿ ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜,
fiÔ˘ ÂÁ˘ÌÓ¿˙ÔÓÙÔ ÔÈ Ó¤ÔÈ ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜
Î·È ÔÈ ·ıÏËÙ¤˜.
∞fi ÙÔÓ 1Ô ·È. Ì.Ã. Î·È ÂÍ‹˜ Ù·
AÚÁÔ˜, ÛÙËÓ ·ÎÚfiÔÏË ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘
(ÛÙË §¿ÚÈÛ·) ˘‹Ú¯Â ÈÂÚfi˜ Ô¯˘Úfi˜ ¯Ò-
ÚÔ˜ Ì ÙÔ fiÓÔÌ· ∞Û›‰·. ∞fi ÙËÓ
¤Ú¢ӷ Ï·Óı·Ṳ̂ӷ ¤¯ÂÈ Û˘Û¯ÂÙÈÛı›
ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔ ·ÚfiÓ ÙÔ
ηıÈÂڈ̤ÓÔ ·ÁÒÓÈÛÌ· ÙÔ˘ ÂÊ›Ô˘
·ÎÔÓÙÈÛÌÔ‡ Ù˘ ·Û›‰·˜ ÙˆÓ ¶·Ó·ıË-
Ó·›ˆÓ Ì ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ ÛÙ· ∏Ú·›· ÙÔ˘
AÚÁÔ˘˜, ÙËÓ ÂÍ AÚÁÔ˘˜ ·Û›‰·.
9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 23

δι της T
ρυνθας (16ος-15ος αι. π.X.). H θε της
ας κοινων
ας». Oι λεο-
μονες σε πομπ κρατον πρχους, τελετουργικ αγγε
α προσφορν.
OÓfiÌ·Ù· ÚˆÙ·ıÏËÙÒÓ
¶ÔÏÏÔ› ÛÔ˘‰·›ÔÈ ·ıÏËÙ¤˜ ÛÙÔ˘˜ ·-
ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜, ·fi ÙËÓ ËÂÈÚˆÙÈ-
΋ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Û˘ÌÌÂ-
Ù›¯·Ó Î·È ÛÙ· ∏Ú·›· ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜,
fiˆ˜ Ô √Ï˘ÌÈÔӛ΢ ˘ÁÌ¿¯Ô˜ ¢È·-
ÁfiÚ·˜ Ô ƒfi‰ÈÔ˜ ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÁÓÒÚÈÛ «Ô
ÂÓ AÚÁÂÈ ¯·ÏÎfi˜». √ ¶›Ó‰·ÚÔ˜ Ì ÙÔ˘˜
ÂÈÓ›ÎÔ˘˜ ‡ÌÓÔ˘˜ ¤Î·Ó ·ı¿Ó·Ù˜ ÙȘ
ӛΘ ÙˆÓ ·ıÏËÙÒÓ, ÂÓÒ ÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ
ÁχÙ˜ Î·È ¯·ÏÎÔÏ¿ÛÙ˜ Ì ÚÒÙÔ
ÙÔÓ ·ÚÁÂ›Ô ¶ÔχÎÏÂÈÙÔ Ì ÙÔÓ ¢ÔÚ˘-
ÊfiÚÔ, ·Ôı¤ˆÛ·Ó ÙÔ Î¿ÏÏÔ˜ ÙÔ˘ ·ıÏË-
ÙÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜. ∂‰Ò ıˆÚԇ̠··-
Ú·›ÙËÙÔ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì ÙÔ˘˜ AÚÁ›Ԣ˜
·ıÏËÙ¤˜ Ô˘ Ó›ÎËÛ·Ó ÛÙ· ∏Ú·›· ηÈ
‰È·ÛÒıËÎ·Ó Ù· ÔÓfiÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜:
ñ √ ·Ï·ÈÛÙ‹˜ £Â·›Ô˜ ∞ÚÁ›Ԙ, Ô˘
Ó›ÎËÛÂ Î·È ÛÙ· ¡¤Ì· Î·È Ô ¶›Ó‰·ÚÔ˜
ÙÔ˘ ¤ÁÚ·„ Â›ÓÈÎÔ (¡ÂÌÂfiÓÈÎÔ˜ Ã).
ñ √ ·Ï·ÈÛÙ‹˜ ¶Ú·Ù¤·˜ ∞ÈÛ¯‡ÏÔ˘
(4Ô˜ ·È. .Ã.) Ô˘ Ó›ÎËÛ Û ÔÏÏÔ‡˜
·ÁÒÓ˜ Î·È ÛÙ· ∏Ú·›·, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ›-
¯Â ÛÙËı› ¯¿ÏÎÈÓÔ ¿Á·ÏÌ· ÛÙÔ AÚÁÔ˜.
ñ √ ·Ï·ÈÛÙ‹˜ ∞ÈÛ¯‡ÏÔ˜ ¶Ú·Ù¤·,
ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˘.
ñ EÓ·˜ ¿ÏÏÔ˜ ‰ÚÔ̤·˜ ·ÚÁ›Ԙ, ÔÏ˘-
ÌÈÔӛ΢ Î·È ÔÏ˘Ó›Î˘ Û Ï‹ıÔ˜
·ÁÒÓˆÓ, Ó›ÎËÛ ÛÙ· ∏Ú·›· ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜
ÛÙÔÓ ‰›·˘ÏÔ Î·È ‰‡Ô ÛÙÔÓ ÔÏ›ÙË ‰Úfi-
ÌÔ ·ÏÏ¿ ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ Ì·˜ Â›Ó·È ¿ÁÓˆ-
ÛÙÔ (Ù¤ÏÔ˜ 3Ô˘ ·È. .Ã.). ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜ ¤Ó·
Ï‹ıÔ˜ Í·ÎÔ˘ÛÙÒÓ ·ıÏËÙÒÓ ÙÔ ·Ê¿ÓÈ-
ÛÂ Ô ¯ÚfiÓÔ˜ ·ÏÏ¿ Ô ·ÁÒÓ·˜ ÙÔ˘˜ ›ӷÈ
·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÚÔ˜ Ì›ÌËÛË Î·È ·Ú·Î·-
Ù·ı‹ÎË ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˘˜.
∂‰Ò ÎÚ›ÓÔ˘Ì ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ·Ó·-
H Tο μεγλο χρυσ δακτυλ
φσης, καθιστ σε θρνο, κρατει το ποτριο της «θε
ντοδα
ʤÚÔ˘Ì Â›Û˘ Î·È ÙÚÂȘ Í·ÎÔ˘Ṳ̂- ÒÓ· Î·È Û‡Ìʈӷ Ì ÂÈÛÙÔÏ‹ Ô˘
ÓÔ˘˜ AÚÁ›Ԣ˜ ‰ÚÔÌ›˜: ·Ô‰›‰ÂÙ·È ÛÙÔÓ πÔ˘ÏÈ·Ófi , ÙËÓ ·ÓÂÍÈ-
ñ √ ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚfiÌÔ˜ §¿‰·˜ Í·ÎÔ˘ÛÙfi˜ ıÚËÛΛ· ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÔϤÌËÛ·Ó Ì ¿-
ÁÈ· ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÙÔ˘ Ù·¯‡ÙËÙ· ÛÙÔÓ ıÔ˜ ÔÈ ÂÎÚfiÛˆÔÈ Ù˘ Ó¤·˜ ıÚËÛΛ-
ÔÔ›Ô ÔÈ ∞ÚÁ›ÔÈ Â›¯·Ó ÛÙ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ¯¿Ï- ·˜, ÔÈ ∞ÚÁ›ÔÈ ·ËÏÏ¿ÁËÛ·Ó ·fi Û˘-
ÎÈÓÔ ·Ó‰ÚÈ¿ÓÙ· ÛÙÔÓ Ó·fi ÙÔ˘ §˘Î›Ԣ ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ÁÈ· ÙËÓ Ù¤ÏÂÛË ÙˆÓ πÛıÌ›ˆÓ
∞fiÏψӷ. ‰ÈfiÙÈ «ÔÈ ∞ÚÁ›ÔÈ ÙËÓ ÙˆÓ ¡Â̤ˆÓ Û˘-
ñ ΔÔ ‰ÔÏȯԉÚfiÌÔ ∞Á¤·, Ô ÔÔ›Ô˜ ÁÎÚÔÙÔ‡ÛÈÓ ·Ó‹Á˘ÚÈÓ». ªÂ ÙËÓ Î·Ù¿Ú-
ÛÙËÓ 113Ë √Ï˘ÌÈ¿‰·, ÙÔ 328 .Ã. ÁËÛË ÙˆÓ √Ï˘ÌÈ·ÎÒÓ Î·È ÏÔÈÒÓ
·ÊÔ‡ Ó›ÎËÛ ÛÙËÓ ·ÁÒÓˆÓ ·fi ÙÔÓ
√Ï˘Ì›· ÛÙÔÓ ‰fiÏÈ- £ÂÔ‰fiÛÈÔ ÙÔÓ ∞ã ÙÔ
¯Ô (·ÁÒÓ· ‰ÚfiÌÔ˘ 393 Ì.Ã., ÔÈ ·ÓË-
·ÓÙÔ¯‹˜) ·˘ıËÌÂ- AÁÒÓ˜ ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó Á‡ÚÂȘ ÛÙȘ ıÚË-
ÚfiÓ ‰È¤ÙÚÂÍ ÙË ÌÂ- Û΢ÙÈΤ˜ ÂÔÚÙ¤˜
Á¿ÏË ·fiÛÙ·ÛË ·fi Ù˘ HÚ·˜ ·fi ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ηÈ
√Ï˘Ì›· ÛÙÔ AÚÁÔ˜
(140 ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· Â-
Ù· °ÂˆÌÂÙÚÈο ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹
ÂÔ¯‹ Û˘Ó¯›˙Ô-
Ú›Ô˘) Î·È ·Ó‹ÁÁÂÈ- XÚfiÓÈ· ¤ˆ˜ Ù· Ù¤ÏË ÓÙ·Ó Ì ÙÔÓ ·Ú¯·›Ô
ÏÂ Ô ›‰ÈÔ˜ ÙË Ó›ÎË Ï·ÙÚ¢ÙÈÎfi ÙÚfiÔ
ÙÔ˘. ÙÔ˘ 4 ·È. Ì.X. Ì ¯ÔÚÔ‡˜ Î·È ÙÚ·-
ñ √ ‰ÔÏȯԉÚfiÌÔ˜ ÁÔ‡‰È· ·ÏÏ¿ ηÈ
¢Ú‡ÌÔ˜ ÙÔÓ 4Ô .Ã. ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù·, fiˆ˜
·ÈÒÓ· ‰È¤ÙÚÂÍ ·˘ıËÌÂÚfiÓ ÙËÓ ·fi- ÛÙËÓ ÂÔÚÙ‹ ÙÔ˘ ∞˚ °ÈÒÚÁË Î·È ÛÙ· ÎϤ-
ÛÙ·ÛË ·fi ÙËÓ √Ï˘Ì›· ˆ˜ ÙÔ ÈÂÚfi ÊÙÈη ÏË̤ÚÈ·, ·Ú¿ ÙȘ ··ÁÔÚ‡ÛÂȘ
ÙÔ˘ ∞ÛÎÏËÈÔ‡ Ù˘ ∂ȉ·‡ÚÔ˘ fiÔ˘ Î·È ÙÔ˘˜ ÂÍÔÚÎÈÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ ÂÎÚÔÛÒ-
·Ó‹ÁÁÂÈÏ ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙˆÓ √Ï˘ÌÈ·- ˆÓ Ù˘ Ó¤·˜ ıÚËÛΛ·˜, ηٿ ÙˆÓ È-
ÎÒÓ AÁÒÓˆÓ. ÛÙÒÓ Î·È Î·Ù¿ Ù˘ «ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚ›·˜»,
Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙÔ ÂıÓÈÎfi Ì·˜ fiÓÔÌ·
AÎfiÌË ·ÚÔ‡Û· EÏÏËÓ ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÂÔ¯‹ Ó· ¯¿ÛÂÈ
ÙÔ ÓfiËÌ· ÙÔ˘ Î·È Ó· ÛËÌ·›ÓÂÈ ÂȉˆÏÔ-
√È ∞ÚÁ›ÔÈ ÈÛÙÔ› ÛÙÔ˘˜ ·Ó¿Ú¯·ÈÔ˘˜ Ï¿ÙÚ˘, ‰ÂÓ ¤ÊÂÚ·Ó ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·.
ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ ıÂ- EÂÈÙ· ·fi ¯›ÏÈ· ¯ÚfiÓÈ· ÂÚ›Ô˘ Ô
ÛÌÔ‡˜ Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ ÙÔ˘ ª˘ÛÙÚ¿, Ô ÛÔÊfi˜ ¶Ï‹-
ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ ˆ˜ ÙÔÓ ‡ÛÙÂÚÔ 4Ô Ì.Ã. ·È- ıˆÓ Ô °ÂÌÈÛÙfi˜ ·Ôη٤ÛÙËÛ ÙÔ fiÓÔ-
Ì¿ Ì·˜, ÙËÓ Ù·˘ÙfiÙËÙ¿ Ì·˜ ‰È·ÎËÚ‡Û-
ÛÔÓÙ·˜ fiÙÈ: «EÏÏËÓ˜ ÂÛÌ¤Ó ÙÔ Á¤ÓÔ˜». √
ÙÚfiÔ˜ Ï·ÙÚ›·˜ ÛÙË ıÂfiÙËÙ· ‰ÂÓ ÂÈ-
‚¿ÏÏÂÙ·È ¿ÓˆıÂÓ Ì ‰ÔÁÌ·ÙÈΤ˜ ÂÈÙ·-
Á¤˜, ·ÏÏ¿ ·fi ÙËÓ È‰ÈÔÛ˘ÁÎÚ·Û›· Î·È ÙË
ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ¢·ÈÛıËÛ›· ÙÔ˘ οı Ϸ-
Ô‡ Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È ·‚›·ÛÙ· ̤۷
ÛÙÔ Ê˘ÛÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Ô˘ ÎÈÓ›ٷÈ
Î·È ·Ó·Ó¤ÂÈ. ∫·È Û‹ÌÂÚ· ÛÙËÓ ∞Á›·
¶·Ú·Û΢‹ Ù˘ ª˘ÙÈÏ‹Ó˘ Î·È ÛÙËÓ
ÂÔÚÙ‹ Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ ÙÔÓ ‰ÂηÂÓÙ·‡-
ÁÔ˘ÛÙÔ ÛÙËÓ IÌ‚ÚÔ Î·È ·ÏÏÔ‡, ÔÈ EÏÏË-
Ó˜ ı˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÙÔÓ Ù·‡ÚÔ ÁÈ· ÙËÓ ÎÔÈÓ‹
Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ ÛÙËÓ ÂÔÚÙ‹,
fiˆ˜ ÁÈÓfiÙ·Ó ·fi Ù· ·Ú¯·›· ¯ÚfiÓÈ·
ÛÙËÓ ÂÔÚÙ‹ Ù˘ HÚ·˜ Î·È ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó
ÙÚ·ÁÔ‡‰È· Î·È ¯ÔÚÔ›. ∫·Ó¤Ó·˜ ÂÎÚfi-
ÛˆÔ˜ Ù˘ ÂÎÎÏËÛ›·˜ Ê˘ÛÈο ‰ÂÓ ÙÔÏ-
Ì¿ÂÈ Û‹ÌÂÚ· Ó· ηٷ‰ÈοÛÂÈ ÙÔÓ ·-
Ó¿Ú¯·ÈÔ ·˘Ùfi ÙÚfiÔ Ï·ÙÚ›·˜ Î·È ¤ıÈÌÔ
ˆ˜ ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚ›·. ™‹ÌÂÚ· ÛÙÔÓ Î¿ÌÔ
Ù˘ ∞ÚÁÔÏ›‰·˜ ÙÔ ÈÂÚfi Ù˘ HÚ·˜ ÙÔ ‰È·-
‰¤¯ıËÎ·Ó ÔÈ ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔÈ Ó·Ô› Ù˘ ¶·-
Ó·Á›·˜ Î·È Ù· ·ÓËÁ‡ÚÈ· Û˘Ó¯›˙ÔÓÙ·È
ˆ˜ ·‰È¿Û·ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ
ÂÔÚÙÒÓ Î·È ·ÓËÁ‡ÚˆÓ, Ì ÙÔ ›‰ÈÔ Ì¿-
ÏÈÛÙ· fiÓÔÌ· Ì ¯ÔÚÔ‡˜ Î·È ÙÚ·ÁÔ‡‰È·.
∂›Ó·È ¿ÎÚˆ˜ Û˘ÁÎÈÓËÙÈÎfi fiÙÈ Î·È Û‹-
ÌÂÚ· ·ÎfiÌË Ë ÌÂÁ¿ÏË ı¿ ÙÔ˘ AÚÁÔ˘˜,
Ë HÚ·, Ô˘ ÎÚ·ÙÔ‡Û ٷ ÎÏÂȉȿ ÙÔ˘
Á¿ÌÔ˘, ηٿ ÙȘ ÙÂÏÂÙ¤˜ ÙÔ˘ Á¿ÌÔ˘ ›-
Ó·È ·ÚÔ‡Û·. §›ÁÔ ÚÈÓ ÙËÓ ÙÂÏÂÙ‹ Ë
ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ Á·ÌÚÔ‡, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ
¤ıÈÌÔ ‚¿˙ÂÈ ÛÙËÓ ÙÛ¤Ë ÙÔ˘ Á·ÌÚÔ‡
¤Ó· ÎÏÂȉ› (!) ÂÓÒ ·fi ÙÔ ÛÙÂÓfi ÂÚÈ-
‚¿ÏÏÔÓ ÙÔ˘ ˙¢Á·ÚÈÔ‡ ÙËÓ ÒÚ· Ù˘ ÙÂ-
ÏÂÙ‹˜ ÎÏÂȉÒÓÔ˘Ó Ì ÎÏÂȉ› ÌÈ· ÎÏÂÈ-
‰·ÚÈ¿, ÁÈ· Ó· ÌËÓ ‰È·Ï˘ı› Ô Á¿ÌÔ˜.

24 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
 Õ Mαρμρινο γαλμα
δισκοβλου. Pωμαϊκ
αντ
γραφο απ το χλ-
κινο πρωττυπο του
400 π.X., Mουσε
α Bα-
τικανο (φωτ.: E. Σπα-
θρη, «Tο Oλυμπιακ
Πνεμα» εκδ. «Aδμ»,
Aθνα 2000).

ΔÂÏÈο fiÛ˜ fiÚÙ˜ Î·È Ó· ¤ÎÏÂÈÛ Ô

¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ıÚËÛΛ·
·˘Ù‹ Ì‹ÎÂ ·fi ÙÔ ·Ú¿ı˘ÚÔ (!) ÌÂ
·Ôı¤ˆÛË ÙË Ì·Á¢ÙÈ΋ ÙÂÏÂÙ‹ ÙÔ˘
∂ÈÙ·Ê›Ô˘ Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ¶·Ú·Û΢‹˜,
‰ÈfiÙÈ Ë ·Ú¯·›· ıÚËÛΛ· ÂÎÚÔÛˆÔ‡- à O Δορυφρος του
Û ÙȘ Ê˘ÛÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ô˘ Â›Ó·È ¿- Πολκλειτου παριστ-
ÓÙÔÙ ·ÚÔ‡Û˜. √ ·Ú¯·›Ô˜ ÙÚfiÔ˜ Ï·- νει τον ολοκληρωμ νο
ÙÚ›·˜ Ù˘ ıÂfiÙËÙ·˜, Ì ¯ÔÚÔ‡˜, ÙÚ·- και τ λειο τπο του
ÁÔ‡‰È·, Î·È ·ÁÒÓ˜ ηٿ ÂÚ›ÙˆÛË, αθλητ, γι’ αυτ και
·ÔÙÂÏ› ÙÚ·Ó‹ ·fi‰ÂÈÍË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈ- ονομστηκε «Kανν».
ÎÔ‡ ÙÚfiÔ˘ ·ÓÙ›Ï˄˘ ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹, Ì Pωμαϊκ αντ
γραφο,
‚·ÛÈΤ˜ ·Í›Â˜, ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚ›· (ıÚË- 440 π.X. (Nπολη,
Û΢ÙÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈ΋), ÙË ‰ËÌÔÎÚ·- Aρχαιολογικ Mου-
Ù›·, ÙË ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË, ÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ Ì σε
ο).
ÙËÓ Â˘ÁÂÓ‹ ¿ÌÈÏÏ· ÙˆÓ ·ıÏËÙÒÓ Ì·-
ÎÚÈ¿ ·fi ÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ‰È·ÛÙÚ‚ψ̤-
ÓË ·ÓÙ›ÏË„Ë ÙˆÓ √Ï˘ÌÈ·ÎÒÓ AÁÒ-
ÓˆÓ ÙÔ˘ ÚˆÙ·ıÏËÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÙˆÓ
·Ó·‚ÔÏÈÎÒÓ.

BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
P. Amandry «Sur les Concours
Argiens» B.C.H. Suppenphtum, VI,
1980.
X. Πιτερς, «Tο Aρχαίο Στάδιο του
Aργους», Πρακτ. B’ Tοπ. Συν. Aργο-
λικών Σπουδών 1981.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 25
 H Tο αρχαο
θατρο της Eπι-
δαρου, φημι-

Aσκληπιε α
σμνο για την
ακουστικ του,
φιλοξενοσε
τους δραματι-
κος αγνες
των Aσκληπιε-
ων (φωτ.: «Iτα-

Eπιδαρου
Tου X ƒ◊™Δ√À I. ¶ πΔ∂ƒ√À
Αρχαιολ
γου Δ´ ΕΠΚΑ (Ναπλιο) Û·Ï›·˜ Î·È Â›Ó·È Ôχ ·ÏÈ¿, ÂÓÒ ÔÈ
™ THN IEPH Î·È ÂÙÚÒ‰Ë E›‰·˘ÚÔ
‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÙÔ ÈÂÚfi ÙÔ˘ AÛÎÏËÈ-
Ô‡, ¯ÒÚÔ˜ Ï·ÙÚ›·˜ ÙÔ˘ ‹Úˆ· –
È·ÙÚÔ‡, ıÂÚ·Â˘Ù‹ Î·È ÛˆÙ‹Ú·, Â‹-
ÎÔÔ˘ Î·È ·ÏÂÍ›ÔÓÔ˘, Ô˘ ·Ó·ÎÔ‡ÊÈ˙Â
ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ·fi ÙÔÓ fiÓÔ. EÈÎÔ-
Ó›˙ÂÙ·È ÛÙ· ·Á¿ÏÌ·Ù· fiÚıÈÔ˜ ‹ ηıÈ-
ÛÙfi˜, Ì ÈÌ¿ÙÈÔ, Ó· ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙË ‰Â-
ÍÈ¿ ÏÂ˘Ú¿ Ì ÙË Ú¿‚‰Ô (·ÏÈfi fiÏÔ
Ù˘ ıÂfiÙËÙ·˜) Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ ÔÔ›· Ù˘-
Ï›ÁÂÙ·È ÙÔ ÈÂÚfi ÙÔ˘ ۇ̂ÔÏÔ, ÙÔ Ê›‰È,
Ô˘ Â›Ó·È Î·ıÈÂڈ̤ÓÔ ϤÔÓ Û‡Ì‚Ô-
ÏÔ Ù˘ È·ÙÚÈ΋˜. H ·Ú¯È΋ ÎÔÈÙ›‰· Ù˘
26 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
Ï·ÙÚ›·˜ ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡ ÍÂΛÓËÛ ·fi
ÙËÓ ·Ú¯·›· TÚ›ÎÎË (TڛηϷ) Ù˘ £ÂÛ-
ÊÔ˘, ÙÔ˘ T›ÙıÈÔ˘ fiÚÔ˘˜ (ıÂfiη˘ÛÙ·),
‰‡Ô ÁÈÔÈ ÙÔ˘, ÔÈ ıÂÚ·Â˘Ù¤˜ ÁÈ·ÙÚÔ›
M·¯¿ˆÓ Î·È ¶Ô‰·Ï›ÚÈÔ˜ ϤÁÂÙ·È fiÙÈ
›¯·Ó ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ EÏÏËÓ˜ ÛÙÔÓ
TÚˆ˚Îfi fiÏÂÌÔ.
Afi ÙËÓ ·Ú¯·˚΋ ÂÔ¯‹, Ë Ï·ÙÚ›·
ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡ ‰È·‰fiıËÎÂ Â˘Ú‡Ù·Ù·
ÛÙÔÓ ·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ Î·È ÛÙËÓ
E›‰·˘ÚÔ, fiÔ˘ ·Ú¯Èο Ï·ÙÚ‡ÙËÎÂ
ÛÙÔ ÈÂÚfi ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘, AfiÏψӷ
M·Ï¿ٷ, ÛÙÔÓ ÏfiÊÔ ÙÔ˘ K˘ÓfiÚÙÈÔ˘
fiÚÔ˘˜, ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ Û’ ÂÌ¿˜
Û‹ÌÂÚ· ÈÂÚÔ‡ ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡. Afi ÙËÓ
‡ÛÙÂÚË ·Ú¯·˚΋– ÚÒ˚ÌË ÎÏ·ÛÈ΋
ÂÔ¯‹, Ë Ï·ÙÚ›· ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡ Í·-
ÏÒıËΠÛÙËÓ Â˘Ú‡¯ˆÚË ÎÔÈÏ¿‰·,
9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
νος»).
Ô˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÙ·È ·fi ÙȘ ıÂ˚Τ˜ ‚Ô˘-
ÓÔÎÔÚʤ˜, ÙÔ˘ K˘ÓfiÚÙÈÔ˘, ÙÔ˘ KfiÚ˘-
HÈfiÓË, ÙÔÓ M·¯¿ÔÓ·, ÙËÓ ¶·Ó¿ÎÂÈ·
¯ÒÚÔ˘ ·Ó·ÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘, ÂÓÒ ÛÙÔ ‚¿ıÔ˜
ÍÂÚÔ‚¿ÏÏÂÈ ·Á¤Úˆ¯Ë Ë ıÂ˚΋ ·Ó‡-
„ËÏË ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ AÚ·¯Ó·›Ô˘, fiÔ˘
˘‹Ú¯Â ‚ˆÌfi˜ ÙÔ˘ Y¤ÙÈÔ˘ ¢›· (ıÂÔ‡
Ù˘ ‚ÚÔ¯‹˜) Î·È Ù˘ HÚ·˜. H ·ÏÌ·ÙÒ-
‰Ë˜ ÂÍ¿ψÛË Ù˘ Ï·ÙÚ›·˜ ÙÔ˘
‹Úˆ·–ıÂÚ·Â˘Ù‹ È·ÙÚÔ‡ Ì ÙÔ ÌÂÈÏ›-
¯ÈÔ ÚfiÛˆÔ, Û˘Ó¤‚·Ï ÛÙÔ Ó· Û˘ÚÚ¤-
Ô˘Ó ÛÙÔ ÈÂÚfi ÙÔ˘ Ï‹ıË ÁÈ· Ó· ıÂÚ·-
¢ÙÔ‡Ó, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·– Û‡Ìʈӷ
ÌÂ Ì˘ıÔÏÔÁÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË– Ó· ÙÔÓ ÎÂ-
Ú·˘ÓÔ‚ÔÏ‹ÛÂÈ Ô ¢›·˜ Î·È Ó· ÙÔÓ ÛÎÔ-
ÙÒÛÂÈ, ‰ÈfiÙÈ ·Ó¤ÙÚ„ ÙËÓ Î·ıÈÂڈ̤-
ÓË ·ÓıÚÒÈÓË Ù¿ÍË. A˘Ùfi ›¯Â ˆ˜ Ê˘-
ÛÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙÔÓ 4Ô .X. ·È., Ô
‹Úˆ·˜ AÛÎÏËÈfi˜ Ó· Ï·ÙÚ‡ÂÙ·È Ϥ-
ÔÓ ˆ˜ ıÂfi˜, Ì·˙› Ì ÙËÓ YÁ›·, ÙËÓ
Î·È ÙÔÓ TÂϤÛÊÔÚÔ.
H ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Â˘ÚˆÛÙ›· ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡
·fi ÙȘ ÚÔÛÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘ Ï‹ıÔ˘˜ ÙˆÓ
ÚÔÛ΢ÓËÙÒÓ, Û˘Ó¤‚·Ï Â›Û˘ ÛÙËÓ
Ï‹ÚË ·Ó·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡, ÛÙË
‚¿ÛË ÂÓfi˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÔÈÎÔ‰ÔÌÈÎÔ‡ ÚÔ-
ÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Ì ÛÔ˘‰·›· ÌÓËÌ›·, ÙÔÓ
Ó·fi ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡ ÌÂ ÙÔ ¯Ú˘ÛÂÏÂÊ¿-
ÓÙÈÓÔ ¿Á·ÏÌ· Ô˘ ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ÛÙ· ÓÔ-
Ì›ÛÌ·Ù· Ù˘ Eȉ·‡ÚÔ˘, ÙÔÓ Ó·fi Ù˘
AÚÙÂÌ˘. MÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ˘‹Ú¯Â ÙÔ A‚·-
ÙÔÓ, fiÔ˘ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÔÈ ÂÁÎÔÈÌ‹ÛÂȘ ÙˆÓ
·ÛıÂÓÒÓ, ÙÔ Î·Ù·ÁÒÁÈÔ (Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂ-
ÚÔ˜ ÍÂÓÒÓ·˜ ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ÎfiÛÌÔ˘) ηÈ
Ë £fiÏÔ˜ ‹ £˘Ì¤ÏË, ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ
 Ã Tο αρχαο στ-
διο της Eπιδαρου,
κατασκευασμνο
απ «γης χμα»,
πως αναφρει ο
Παυσανας, εναι
ργο των αρχν
του 4ου αι. π.X.
και διατηρεται σε
καλ κατσταση
(φωτ.: K. Voutsas).
Ì·ÚÌ¿ÚÈÓÔ Î˘ÎÏÈÎfi ÎÙ›ÚÈÔ Ù˘ ·Ú¯·Èfi-
ÙËÙ·˜ fiÔ˘ ÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙË ¯ıfiÓÈ· Ï·-
ÙÚ›·. EΛ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Î·È Ô Ù¿ÊÔ˜ ÙÔ˘
‹Úˆ· AÛÎÏËÈÔ‡ ηıÒ˜ Î·È ÙÔ ÌÔÓ·-
‰ÈÎfi ·Ú¯·›Ô ı¤·ÙÚÔ Ù˘ Eȉ·‡ÚÔ˘,
¤ÚÁ· ÙÔ˘ AÚÁ›Ԣ ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ· ¶Ôχ-
ÎÏÂÈÙÔ˘ ÙÔ˘ ÓÂfiÙÂÚÔ˘, ÙÔ ·Ú¯·›Ô ÛÙ¿-
‰ÈÔ, ÙÔ Á˘ÌÓ¿ÛÈÔ, Ù· ÏÔ˘ÙÚ¿, ÔÈ ÛÙÔ¤˜
Î·È ¿ÏÏ· ÛËÌ·ÓÙÈο ÎÙ›ÚÈ· Î·È Ï·ÙÚ›-
˜. (H £fiÏÔ˜ ¤¯ÂÈ ÌÂÚÈÎÒ˜ ·Ó·ÛÙËψ-
ı› ÛÙÔ MÔ˘ÛÂ›Ô Ù˘ Eȉ·‡ÚÔ˘ Ì·˙›
ÌÂ ¿ÏÏ· ·Ú¯·›· ÎÙ›ÚÈ· ·fi ÙÔÓ ¶. K·‚-
‚·‰›·, Ë ÔÔ›·, fï˜, ‰È·Ï‡ıËΠÛÙÔ
ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘
Î·È ¤ÂÈÙ· ·fi ÁÓˆÌÔ-
‰fiÙËÛË ÙÔ˘ KA™ ÚÈÓ
·fi ÌÈ· ‰ÂηÂÙ›·, Ë ·›- AÁÒÓ˜, ·ıÏËÙ¤˜
ıÔ˘Û· ‰ÂÓ Â›Ó·È ϤÔÓ
ÂÈÛΤ„ÈÌË).
ηÈ... ÚfiÛÙÈÌ·
O ÈÂÚfi˜ ·˘Ùfi˜ ¯ÒÚÔ˜ ÛÙÔ IÂÚfi
Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ÂÈÁÚ·-
ʤ˜ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó «IÂÚfiÓ ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡
ÙÔ˘ AfiÏψӷ M·Ï¿-
ÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘ AÛÎÏËÈ-
Ô‡», «¿ÏÛÔ˜», Û˘Ó‹ıˆ˜, «IÂÚfiÓ AÛÎÏË-
ÈÔ‡» Î·È «IÂÚfiÓ», ·˘Ùfi ÙÔ ÔÔ›Ô Ì¤¯ÚÈ
ÚfiÛÊ·Ù· ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó Ì ÙË Û˘Ó¯‹
ÚÔÊÔÚÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË ·fi ÙÔ˘˜ ηÙÔ›-
ÎÔ˘˜ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ˆ˜ «°ÂÚfi»(=IÂÚfi),
·ÏÏ¿ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ÔÓÔÌ·˙fiÙ·Ó AÛÎÏËÈ-
›Ô. O AÛÎÏËÈfi˜ ÛÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ·˘Ùfi ÈÂ-
Úfi Û˘ÏÏ·ÙÚ¢fiÙ·Ó Ì ÙÔÓ AfiÏψӷ
M·Ï¿ٷ. TÔ ÈÂÚfi ·˘Ùfi ‹Ù·Ó Ë MËÙÚfi-
ÔÏË ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ȉڇıËÎ·Ó fiÏ· Ù·
·ÛÎÏËÈ›· ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ÎfiÛÌÔ˘, ÌÂ
ÙËÓ Î·ıÈÂڈ̤ÓË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡
ÊȉÈÔ‡, Ù· ÔÔ›· ˘ÔÏÔÁ›˙ÔÓÙ·È ÂÚÈÛ-
ÛfiÙÂÚ· ·fi ÂηÙfiÓ ÂÓ‹ÓÙ·, ÌÂٷ͇
ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÙˆÓ AıËÓÒÓ, Ù˘ ¶ÂÚÁ¿-
ÌÔ˘, Ù˘ PÒÌ˘ Î.Ï.
OÈ ·ÁÒÓ˜ Ô˘ ÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙÔ ÈÂÚfi
ÙÔ˘ AÎÏËÈÔ‡ ‹‰Ë ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘
5Ô˘ .X. ·È., ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó AÛÎÏËÈ›·
Î·È Û¯ÂÙÈ˙fiÙ·Ó ÚÔÊ·ÓÒ˜ Ì ÙËÓ ËÚˆ-
˚΋ Ï·ÙÚ›· ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡. T· AÛÎÏË-
È›· ÂÔÚÙ¿˙ÔÓÙ·Ó Î¿ı ٤ÛÛÂÚ· ¯Úfi-
ÓÈ·, ÂÓÓ¤· Ë̤Ú˜ ÌÂÙ¿ Ù· IÛıÌÈ·, ÙËÓ
ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ı¤ÚÔ˘˜ (IÔ‡ÓÈÔ– IÔ‡ÏÈÔ).
™ÙË ÚˆÌ·˚΋ ÂÔ¯‹ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ÌÂ-
Á¿Ï· AÛÎÏËÈ›· ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ‰È¿ÎÚÈÛ˘
·fi ¿ÏÏË ÂÙ‹ÛÈ· ÂÔÚÙ‹, Ù· AÔÏÏÒ-
ÓÂÈ·, Ô˘ ›¯Â ηıÈÂÚˆı› ηٿ ÙËÓ
›‰È· ÂÔ¯‹.
A„¢‰‹ Ì¿ÚÙ˘Ú· ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ ÙÔ˘
5Ô˘ .X. ·È., ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ¯¿ÏÎÈÓÔ
·Á·ÏÌ·Ù›‰ÈÔ Ó¤Ô˘ ·ıÏËÙ‹– ÓÈÎËÙ‹,
ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÛÙÔ˘˜
·ÁÒÓ˜ ÙˆÓ ·ÛÎÏË-
È›ˆÓ ·fi ÙÔ ÁÂÈÙÔ-
ÓÈÎfi §ÈÁÔ˘ÚÈfi, ÛÙÔ
MÔ˘ÛÂ›Ô ÙÔ˘ BÂÚÔ-
Ï›ÓÔ˘, Ô˘ ¯ÚÔÓÔÏÔ-
ÁÂ›Ù·È ÛÙ· 450 .X.
Î·È ·ÔÙÂÏ› ¯·Ú·-
ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ‰Â›ÁÌ·
Ù˘ ÚˆÙÔfiÚ·˜
·ÚÁÂȷ΋˜, ÔÏ˘-
ÎÏ›ÙÂÈ·˜ Ï·ÛÙÈ΋˜. TÔ ·Á·ÏÌ·Ù›‰ÈÔ
·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÈ Ó¤Ô ·ıÏËÙ‹ Ô˘ ·Ù¿ÂÈ
ÛÙ¤Ú· ÛÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ Ì ÎÈÓÔ‡ÌÂÓÔ ÛÒ-
Ì·. M ÙÔ ·ÚÈÛÙÂÚfi ¯¤ÚÈ Ô ·ıÏËÙ‹˜
ÎÚ·Ù¿ÂÈ ÙË ÛÊ·›Ú· ÌÂ ÙËÓ ÔÔ›·Ó ÔÈ
Ó¤ÔÈ, fiˆ˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜, ¤·È-
˙·Ó ‰È¿ÊÔÚ· ·È¯Ó›‰È· Î·È ·ÁˆÓ›˙Ô-
ÓÙ·Ó Û ·ıÏ‹Ì·Ù·, ÂÓÒ Ì ÙÔ ‰ÂÍÈfi ¯¤-
ÚÈ ÎÚ·ÙÔ‡Û ÙËÓ Î·Ì‡ÏË Ú¿‚‰Ô ÛÙÔ
¿ÎÚÔ (Τڷ˜) Ì ÙËÓ ÔÔ›· ·È˙fiÙ·Ó
Î·È ¤Ó· ·È¯Ó›‰È– ¿ıÏËÌ· ·Ó¿ÏÔÁÔ ÌÂ
ÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi ¯fiÎÂ˚. AÏÏ¿ Ë Ù¤ÏÂÛË ÙˆÓ
·ÁÒÓˆÓ, Ú·„ˆ‰ÈÒÓ Î·È ÌÔ˘ÛÈ΋˜ η-
Ù¿ ÙÔÓ 5Ô .X. ·È., ÈÛÙÔÔÈÂ›Ù·È Î·È
·fi ÙÔÓ ‰È¿ÏÔÁÔ ÙÔ˘ ¶Ï¿ÙˆÓ·, «IˆÓ»
Ô˘ ÁÚ¿ÊÙËΠÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 4Ô˘ .X.
·È., fiÔ˘ Ô ™ˆÎÚ¿Ù˘ Û˘ÓÔÌÈÏ› ÌÂ
ÙÔÓ AıËÓ·›Ô Ú·„ˆ‰fi IˆÓ· Ô˘ ¤¯ÂÈ
ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ·fi Ù· AÛÎÏËÈ›· Ù˘
Eȉ·‡ÚÔ˘ Î·È Â›¯Â ¿ÚÂÈ ÙÔ ÚÒÙÔ
‚Ú·‚›Ô.
™Ù· AÛÎÏËÈ›· ÂÙÂÏÔ‡ÓÙÔ Á˘ÌÓÈÎÔ›
·ÁÒÓ˜ ‰ÚfiÌÔ˘, ÛÙ¿‰ÈÔ, ‰›·˘ÏÔ˜, ›-
ÈÔ˜ (‰ÚfiÌÔ˜ ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ ÛÙ·‰›ˆÓ),
ÔÏ›Ù˘ ‰ÚfiÌÔ˜, ·ÏÏ¿ Î·È ¿ÏÌ·, ‰›-
ÛÎÔ˜, ·ÎfiÓÙÈÔ, ˘ÁÌ‹ Î·È ·ÁÎÚ¿ÙÈÔ.
E›Û˘, ÈÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜, ·ÚÌ·ÙÔ‰ÚÔ-
̛˜ Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÌÔ˘ÛÈÎÔ›, ˆ‰ÈÎÔ› ηÈ
‰Ú·Ì·ÙÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜.
H ÂÔÚÙ‹ ¿Ú¯È˙ Ì ÔÌ‹ Ô˘ ÍÂÎÈ-
ÓÔ‡Û ·fi ÙËÓ fiÏË Ù˘ Eȉ·‡ÚÔ˘,
Ô˘ ÙËÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÔÈ ÂÎÏÂÁ̤ÓÔÈ
Ôϛ٘ ηٿ Ê˘Ï¤˜, ÛÙÂʷӈ̤ÓÔÈ ÌÂ
ÛÙÂÊ¿ÓÈ· ÂÏÈ¿˜ ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘ AfiÏ-
ψӷ Î·È ÛÙÂÊ¿ÓÈ· ÂÏÈ¿˜ ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó
ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡, ÔÈ ¿Ú¯ÔÓÙ˜, ÔÈ ÈÂÚ›˜,
ÔÈ ıˆÚÔ› ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔÈ ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜
fiÏÂȘ ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ÎfiÛÌÔ˘. MfiÏȘ
¤ÊÙ·Ó·Ó ÛÙÔ ÈÂÚfi ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡ ÙÂ-
Ï›ÙÔ Ë ı˘Û›· ÛÙÔÓ AÛÎÏËÈfi Î·È ÙÔÓ
AfiÏψӷ, Î·È ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û ÙÔ Û˘-
ÌfiÛÈÔ, Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ
ÛÙËÓ ÂÔÚÙ‹. TËÓ ÂÔ̤ÓË ¿Ú¯È˙·Ó ÔÈ
·ÁÒÓ˜.
TÔ ÛÙ¿‰ÈÔ Ô˘ ηٷÛ΢¿ÛÙËÎÂ
‹‰Ë ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 4Ô˘ ·È., ̤۷ ÛÂ
ÎÔ›ÙË ¯ÂÈÌ¿ÚÚÔ˘ Ì‹ÎÔ˘˜ 181, 18 Ì.,
‹Ù·Ó ηٷÛ΢·Ṳ̂ÓÔ ·fi «Á˘ ¯Ò-
Ì·» fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ô ¶·˘Û·Ó›·˜, ‰È·-
ÙËÚÂ›Ù·È Û ηϋ ηٿÛÙ·ÛË Î·È Â›¯Â
›‰ÈÔ Ì‹ÎÔ˜ Ì ÙÔ ÓÂfiÙÂÚÔ ÛÙ¿‰ÈÔ Ù˘
IÛıÌÈ·˜. K·Ù¿ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ΋ ÂÔ¯‹
ηٷÛ΢¿ÛÙËÎ·Ó ÛÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ Î·È Ï›-
ıÈÓ· ÂÓÂ›ÁÚ·Ê· ¤‰Ú·Ó· Ô˘ ʤÚÔ˘Ó
H Xλκινο αγαλματ-
ÂÈÁڷʤ˜ ÙˆÓ ‰ˆÚËÙÒÓ. ™ÙÔ Ì¤ÛÔÓ
διο αθλητ–νικητ
Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ÏÂ˘Ú¿˜ ˘¿Ú¯ÂÈ ˘fiÁÂÈ·
που κρατει τη σφα-
ÎÙÈÛÙ‹ η̷ڈً ‰›Ô‰Ô˜ Ë «KÚ‡ÙË»,
ρα, απ το Λιγουρι,
ÁÈ· ÙËÓ Â›ÛÔ‰Ô ÙˆÓ ·ıÏËÙÒÓ, ÙÔ˘ ·Áˆ-
450 π.X. (Mουσεο
ÓÔı¤ÙË, ÙˆÓ EÏÏ·ÓÔ‰ÈÎÒÓ, ÙˆÓ ÎËÚ‡-
Bερολνου).
ÎˆÓ Î·È ÙˆÓ AÚ¯ÒÓ Ù˘ fiÏ˘. ¶ÚÈÓ
·fi ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ ÛÙ·‰›Ô˘ ·˘-
ÙÔ‡, ÙÔÓ 5Ô ·È. .X. ÔÈ ·ÁÒÓ˜ Ê·›ÓÂÙ·È
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 27

H Aνγλυφο κα-
θιστο Aσκληπιο
σε χειρονομα ευ-
λογας, απ το Iε- fiÙÈ Á›ÓÔÓÙ·Ó ·fi ÌÈ·Ó ¿ÏÏË ı¤ÛË, ¯ˆ-
ρ του Aσκληπιο Ú›˜ Ï‹ÚË ‰È·ÌfiÚʈÛË.
στην Eπδαυρο, ™ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ™Ù·‰›-
4ος αι. π.X. Ô˘, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙË Ï›ıÈÓË ·ÊÂÙËÚ›·, ÙË
(Eθνικ Aρχαιο- ‚·Ï‚›‰·, ÛÒ˙ÔÓÙ·È ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈο
λογικ Mουσεο). Î·È ¤ÓÙ ȈÓÈÎÔ› ËÌÈΛÔÓ˜ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ-
΋˜ ÂÔ¯‹˜, ·fi ÙÔÓ Ì˯·ÓÈÛÌfi Ù˘
Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ˘ ÂÎΛÓËÛ˘ ÙˆÓ ·ıÏËÙÒÓ,
Ù˘ ‡ÛÏËÁÔ˜, Ô˘ ÌÂϤÙËÛ ‰ÈÂÍÔ‰È-
ο Î·È ·Ôη٤ÛÙËÛ Û ÚfiÛÊ·ÙË
ÌÂϤÙË Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ¶¿ÓÔ˜ B·Ï·‚¿-
Ó˘. ™‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÂÈÁÚ·Ê‹, Ô ÂÚ-
ÁÔÏ¿‚Ô˜ (ÂÚÁÒÓ·˜) º›ÏˆÓ Ô KÔÚ›ÓıÈÔ˜
›¯Â ·Ó·Ï¿‚ÂÈ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ΋
ÂÔ¯‹ ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ Ù˘ ‡ÛÏËÁÔ˜
ÙÔ˘ ÛÙ·‰›Ô˘, ·ÏÏ¿ ÏfiÁˆ ÌË Ù‹ÚËÛ˘
ÙˆÓ Û˘ÌʈÓËı¤ÓÙˆÓ Î·Ù·‰ÈοÛÙËÎÂ
·fi ÙÔÓ ·ÁˆÓÔı¤ÙË TÚ›Ù˘ÏÏÔ Î·È ÙÔ˘˜
EÏÏ·ÓÔ‰›Î˜ Û ÂÓÙ·ÎfiÛȘ ·ÏÂÍ·Ó-
‰ÚÈÓ¤˜ ‰Ú·¯Ì¤˜.
AıÏËÙ¤˜ ηÈ... ÚfiÛÙÈÌ·
OÈ ÈÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜ Î·È ÔÈ ·ÚÌ·ÙÔ‰ÚÔ-
̛˜ ÂÙÂÏÔ‡ÓÙÔ ÛÙÔÓ Èfi‰ÚÔÌÔ, fiˆ˜
28 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
ÚÔ·ÙÂÈ ·fi ÂÈÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ·Ú¯ÒÓ
ÙÔ˘ 4Ô˘ .X. ·È., ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜ ¯·Ì¤ÓË Û‹-
ÌÂÚ·, ÌÂ ÙËÓ ·Ó·ÁÚ·Ê‹: «OÚÔ˜ IÔ-
‰ÚfiÌÔ˘˜». O Èfi‰ÚÔÌÔ˜, ¯ˆÚ›˜ ȉȷ›-
ÙÂÚ˜ ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂȘ, ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙ·
N¢ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡, ÙÔ Èı·ÓfiÙÂÚÔ Î·Ù¿ Ì‹-
ÎÔ˜ Ù˘ ÎÔ›Ù˘ ÙÔ˘ ¯ÂÈÌ¿ÚÚÔ˘. O ¶›Ó-
‰·ÚÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ÂÈÓ›ÎÈÔ˘˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È
Û ·ıÏËÙ¤˜ Ô˘ Ó›ÎËÛ·Ó Û ·ÓÂÏÏ‹-
ÓÈÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ Î·È ÛÙËÓ E›‰·˘ÚÔ,
fiˆ˜ Ô ¶·ÁÎÚ·ÙÈÛÙ‹˜ KϤ·Ó‰ÚÔ˜ AÈ-
ÁÈÓ‹Ù˘, Ô˘ Ó›ÎËÛ Û Ó·ڋ ËÏÈΛ·
«EÓ Eȉ·‡Úˆ» (IÛÌÈfiÓÈÎÔ˜ H, 75). K·È
Ô £ÂÌ›ÛÙÈÔ˜ AÈÁÈÓ‹Ù˘ Ô˘ Ó›ÎËÛ ‰È-
Ï‹ Ó›ÎË ÛÙËÓ ˘ÁÌ‹ Î·È ÙÔ ·ÁÎÚ¿-
ÙÈÔ ÛÙËÓ E›‰·˘ÚÔ (NÂÌÂÔÓ›ÎÈÔ E, 50).
O Eȉ·‡ÚÈÔ˜ ™ˆÎÚ¿Ù˘ ™ˆÎÚ¿ÙÔ˘˜
ÙÔÓ 2Ô ·ÈÒÓ· . X., Ó›ÎËÛ Û ÔÏÏÔ‡˜
·ÁÒÓ˜ ‰ÚfiÌÔ˘ Î·È ÛÙÔÓ ›ÈÔ ·ÁÒÓ·
(‰ÚfiÌÔ ËÌÈ·ÓÙÔ¯‹˜ ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ ÛÙ·-
‰›ˆÓ) ÛÙ· AÛÎÏËÈ›·Ø ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘
ÔÈ Eȉ·‡ÚÈÔÈ ¤ÛÙËÛ·Ó ·Ó‰ÚÈ¿ÓÙ· ÛÙÔ
ÈÂÚfi ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡.
E›Ó·È Â›Û˘ ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙÔ fiÙÈ ÔÈ
·ıÏËÙ¤˜ T·˘Ú›‰Ë˜ TÂÏÂÛ›Ô˘ ™Ôχ˜
ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚfiÌÔ˜, Ô º›ÏÈÛÙÔ˜ K·ÏÏÈÛı¤-
ÓÔ˘˜ AÚÁ›Ԙ ÛÙÔ ¤ÓÙ·ıÏÔ Î·È Ô ·-
ÁÎÚ·ÙÈÛÙ‹˜ ™›Ì·ÎÔ˜ ºÈÏ·ÎÙ›ˆÓ·˜
HÂÈÚÒÙ˘, ηٷ‰ÈοÛÙËÎ·Ó ÙÔÓ 2Ô
·È. . X.. Û ¯›ÏÈÔ˘˜ ÛٷًÙ˜ ¤Î·ÛÙÔ˜
«‰È· ÙÔ Êı›ÚÂÈÓ ÙÔÓ ·ÁÒÓ·», ÂÓÒ Î·-
Ù¿ ÙÔÓ 2ÔÓ ·ÈÒÓ· Ì, X. Ô ÎˆÌˆ‰fi˜ ¢Èfi-
Ó˘ÛÔ˜ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ Pfi‰ÈÔ˜, ηٷ‰Èο-
ÛÙËÎÂ ÌÂ ÚfiÛÙÈÌÔ ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ ÌÓˆÓ.
™ÙÔ ·Ú¯·›Ô ı¤·ÙÚÔ Ù˘ Eȉ·‡ÚÔ˘
ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‰Ú·Ì·ÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜
‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·Ó ÚÔÊ·ÓÒ˜ Î·È ÔÈ ÙÚ·Áˆ-
‰›Â˜ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÙÚ·ÁÈÎÒÓ ÔÈËÙÒÓ,
ÙÔ˘ AÈÛ¯‡ÏÔ˘, ™ÔÊÔÎÏ‹, E˘ÚÈ›‰Ë ηÈ
ÔÈ ÎˆÌˆ‰›Â˜ ÙÔ˘ AÚÈÛÙÔÊ¿ÓË ÁÈ· Ó·
‰È‰¿ÍÔ˘Ó Î·È „˘¯·ÁˆÁ‹ÛÔ˘Ó Ù· Ï‹-
ıË ÙˆÓ ÚÔÛ΢ÓËÙÒÓ Ô˘ Û˘Ó¤ÚÚ·Ó
ÛÙËÓ E›‰·˘ÚÔ ˆ˜ ÙËÓ ‡ÛÙÂÚË ·Ú¯·È-
fiÙËÙ·.
AÛÎÏËÈfi˜ Î·È XÚÈÛÙfi˜
H Ï·ÙÚ›· ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡ Û˘Ó¯›ÛÙË-
ΠÛÙÔ ÈÂÚfi ÙÔ˘ Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÚÁË-
ÛË Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ıÚËÛΛ·˜ Ì ٷ ÁÓˆ-
ÛÙ¿ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈο ‰È‰¿ÁÌ·Ù· Î·È ÙÔÓ
·Ó·ÁηÛÙÈÎfi ÂίÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi ÙÔ˘ ÏË-
ı˘ÛÌÔ‡. ™ÙÔÓ ÈÂÚfi ·˘Ùfi ¯ÒÚÔ Û˘Ó˘-
‹ÚÍ·Ó ·ÚÌÔÓÈο ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi
‰È¿ÛÙËÌ· ̤¯ÚÈ ÙÔÓ 5Ô Ì. X. ·È., Ë Ï·-
ÙÚ›· ÙÔ˘ ÛˆÙ‹Ú· AÛÎÏËÈÔ‡ Ì ÙÔ
ÌÂÈÏ›¯ÈÔ ÚfiÛˆÔ Î·È Ë Ó¤· ıÚËÛΛ·
ÙÔ˘ ÛˆÙ‹Ú· XÚÈÛÙÔ‡.
O ¢ÂÚÁ¤Ù˘, Â‹ÎÔÔ˜ Î·È ·ÏÂÍ›Ô-
ÓÔ˜ È·ÙÚfi˜ Î·È ıÂfi˜ AÛÎÏËÈfi˜, ·Ó·-
ÎÔ‡ÊÈ˙ ÙËÓ ·ÓıÚˆfiÙËÙ· ·fi ÙÔÓ
fiÓÔ. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó ÏÔÈfiÓ ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó·
·Ê·ÓÈÛÙ› ÙfiÛÔ ¿‰Èη ·fi ÙȘ ηډȤ˜
ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ, Ì ¿ÓˆıÂÓ ‰ÔÁÌ·ÙÈ-
Τ˜ ÂÈÙ·Á¤˜ Î·È Ù·˘Ù›ÛÙËΠ̠ÙÔÓ
XÚÈÛÙfi, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ‰¿ÓÂÈÛ ÙË ÁÏ˘ÎÈ¿
Î·È ÌÂÈÏ›¯È· ·ÓıÚÒÈÓË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ÌÂ
ÙËÓ ÔÔ›· ·ÂÈÎÔÓ›ÛÙËÎÂ Ô XÚÈÛÙfi˜
ÛÙ· ÚÒÙ· ‚‹Ì·Ù· Ù˘ Ó¤·˜ ıÚËÛΛ-
·˜, Î·È Ï·ÙÚ‡ÙËΠÚÔÊ·ÓÒ˜ Ì ÙÔÓ
ÙÚfiÔ Ï·ÙÚ›·˜ ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡ Ô˘
‰È·ÙËÚÂ›Ù·È ÚÔÊ·ÓÒ˜ Î·È Û‹ÌÂÚ·
ÛÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi Ù˘ÈÎfi. O ·Ú¯·›Ô˜
ÙÚfiÔ˜ Ï·ÙÚ›·˜ Î·È ·ÓÙ›Ï˄˘ ÁÈ· ÙË
ıÂfiÙËÙ· ‰È·ÙËÚ‹ıËΠˆ˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹
Ì·˜. K·È Û‹ÌÂÚ· Â›Ó·È ·‰È·ÓfiËÙÔ ÛÙÔÓ
EÏÏËÓ· Ó· ¿ÂÈ Û ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ·Ó‹-
Á˘ÚË ¯ˆÚ›˜ Ó· ÙÚ·ÁÔ˘‰‹ÛÂÈ Î·È Ó· ¯Ô-
Ú¤„ÂÈ, fiÛÔ ÎÈ ·Ó ηٷ‰Èο˙ÂÙ·È ˆ˜
·Ì·ÚÙ›· (! ) ·fi ÙÔ˘˜ ÂÎÚÔÛÒÔ˘˜
Ù˘ ÂÎÎÏËÛ›·˜.
™ÙËÓ ÈÂÚ‹ E›‰·˘ÚÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ô-
Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ÌÓËÌ›ˆÓ
·fi ÙÔÓ ¶. K·‚‚·‰›·, ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
ÔÔ›ˆÓ Ë £fiÏÔ˜ Î·È ÙÔ ı¤·ÙÚÔ,( ÙÔ ÎÔ-
¯‡ÏÈ Ù˘ Eȉ·‡ÚÔ˘ Ì ÙËÓ ·ÎÔ˘ÛÙÈ΋
ÙÔ˘), Û˘ÚÚ¤Ô˘Ó Î·È Û‹ÌÂÚ· Ï‹ıË ÂÈ-
ÛÎÂÙÒÓ.
™ÙËÓ E›‰·˘ÚÔ ÌÔÚ› Ó· ÌËÓ Á›ÓÔ-
ÓÙ·È ·ıÏËÙÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜, fï˜, οı η-
ÏÔη›ÚÈ Á›ÓÔÓÙ·È ÔÈ «‰Ú·Ì·ÙÈÎÔ› ·ÁÒ-
Ó˜» ÙˆÓ Eȉ·˘Ú›ˆÓ, Ô˘ ·Ó·‚›ˆÛÂ
ÙÔ 1938 Ô ÚˆÙÔfiÚÔ˜ ÓÂÔ¤ÏÏËÓ·˜ ÂÚ-
Á¿Ù˘ ÙÔ˘ ¢ÈÔÓ‡ÛÔ˘, Ô ¢ËÌ‹ÙÚ˘ PÔ-
ÓÙ‹Ú˘, Ì ÙËÓ ÂÚ›ÊËÌË «HϤÎÙÚ·»
ÙÔ˘.
BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·:
Π. Kαββαδία, «Tο ιερν του Aσκλη-
πιού εν Eπιδαύρω», 1900.
D. Rommano, «The Stadia of the
Peloponnesos», 1981.
P. Valavanis, HYSPLEX, «The
starting Mechanism in ancient
Stadia». Classical Studies , 36, 1999.
 Σγχρονες αναβισεις
à Σκην απ τα σγχρο-
να Nμεα στις 3 Iουνου
2000. Oι αθλητς ντυμ-
νοι με χιτνες, εναι τοι-
μοι να μπουν στον στβο.
Oι Eλλανοδκες στα αρι-
στερ και δεξι κρατον
ρβδους για να επιβλ-
λουν την τξη. Aπ αρι-
στερ, οι πρσβεις της
Λιθουανας (Aλγκρντας
Nταμπρουσκας), της
N τιας Aφρικς (Nτιβι-
ντ Tζικομπς) και της
Bρετανας (Nτιβιντ M-
ντεν), μαζ με συναθλη-
τς τους απ την Eλλδα,
τις Hνωμνες Πολιτεες
και την Oλλανδα.

Tου ° πflƒ°√À X ∞Δ∑∏¢Õ∫∏
Συγγραφ α, θεατρικο κριτικο
Ô˘˜ ηÈÚÔ‡˜. MÂÙ·ÏÏ·Á̤ÓÔÈ ÔˆÛ‰‹-
ÔÙ ÁÈ· Ó· ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙÔ‡Ó, fi¯È fï˜
ËıÈο ·ÏÏÔȈ̤ÓÔÈ Î·È ÂÍ·¯ÚÂȈ̤ÓÔÈ
fiÛÔ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÓÙ·È ÔÈ OÏ˘ÌÈ·ÎÔ›.
Û·Ó ÙȘ ÛËÌÂÚÈÓ¤˜ ‰ÔÍÔÏÔÁ›Â˜ ÌfiÓÔ Ô˘
ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÂΛÓÔ Ë ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ
·˘ÛÙËÚ¿ ÚÔηıÔÚÈṲ̂ÓÔ Ù˘ÈÎfi, ·Ï-
Ï¿ ·ÊËÓfiÙ·Ó Ó· ‰ÈÂÍ·¯ı› ÂχıÂÚ·,
·˘ıfiÚÌËÙ· ̤۷ Û ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ ¿ÌÈÏ-
¯ÚÔÓÈο ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· ÎÈ ¤ÙÛÈ ¤·ÈÚÓ·Ó
Î·È ÛËÌ·Û›· ÌÓËÌÔÓ¢ÙÈ΋ fiˆ˜ ηÈ
‰È‰·ÎÙÈ΋. TÔÓ›˙ÔÓÙ·Ó, ‰ËÏ·‰‹, ÔÈ
ÛÔ˘‰·›Â˜ Ú¿ÍÂȘ Û·Ó ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·
ÛÙÔ˘˜ ÂÂÚ¯fiÌÂÓÔ˘˜. ™Â ÔÏϤ˜ ÂÚÈ-

O
API™TOTE§H™ Ì·˜ ÎÏËÚÔ‰fi-
ÙËÛ ¤Ó·Ó ›Ó·Î· Ì ÙÔ˘˜ ΢-
ÚÈfiÙÂÚÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ Ô˘ ÙÂÏÔ‡-
ÓÙ·Ó ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·.«¶ÚÒÙ· ÌÂÓ Ù·
EÏÂ˘Û›ÓÈ· ‰È¿ ÙÔ˘ ηÚÔ‡ Ù˘ ¢‹ÌË-
ÙÚÔ˜, ‰Â‡ÙÂÚ· ‰Â Ù· ¶·Ó·ı‹Ó·È· Â›
AÛÙ¤ÚÈ Ùˆ Á›Á·ÓÙÈ Ù˘ AıËÓ¿˜ ·Ó·ÈÚÂ-
ı¤ÓÙÈØ ÙÚ›ÙÔ˜ Ô AÚÁÂÈ ¢·Ó·fi˜ ¤ıËΠ‰È¿
ÙÔÓ Á¿ÌÔÓ ÙˆÓ ı˘Á·Ù¤ÚˆÓ ·˘ÙÔ‡Ø Ù¤-
Ù·ÚÙÔ˜ Ô ÂÓ AÚ牛· ÙÂı›˜ ˘fi §˘Î¿-
ÔÓÔ˜, Ô˜ ÂÎÏ‹ıË §‡Î·È·Ø ¤ÌÙÔ˜ Ô ÂÓ
IˆÏÎÒ AοÛÙÔ˘ ηıËÁË۷̤ÓÔ˘ Â›
ÂÏ›· Ùˆ ·ÙÚ›, ¤ÎÙÔ˜ Ô ÂÓ IÛıÌÒ ™È-
Û‡ÊÔ˘ ÓÔÌÔıÂÙ‹Û·ÓÙÔ˜ Â› ¶¤ÏÔÈ,
fiÁ‰ÔÔ˜ Ô ÂÓ NÂ̤· ÔÓ ¤ıËÎ·Ó ÔÈ ÂÙ¿
Â› £‹‚·˜ Â› AÚ¯ÂÌfiÚˆØ ¤Ó·ÙÔ˜ Ô ÂÓ
TÚÔ›·, ÔÓ A¯ÈÏχ˜ Â› ¶·ÙÚfiÎψ
ÂÔ›ËÛÂÓØ ‰¤Î·ÙÔ˜ Ô ¶˘ıÈÎfi˜, ÔÓ ÔÈ
AÌÊÈÎÙ‡ÔÓ˜ Â› ÙÔ˘ ¶‡ıˆÓÔ˜ ÊfiÓˆ
¤ıËηÓ...». ¶·Ú·Ï›ÔÓÙ·È ˆÛÙfiÛÔ ÎÈ
¿ÏÏÔÈ Ô˘ Î·È Ô ¶·˘Û·Ó›·˜ ÙÔ˘˜ ·Ó·-
ʤÚÂÈ Î·È Ô AÔÏÏfi‰ˆÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÌÓËÌÔ-
Ó‡ÂÈ. A’ fiÏÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÌfiÓÔ ÔÈ OÏ˘-
ÌÈ·ÎÔ›, ¤‚‰ÔÌË Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÛÙÔÓ ›-
ӷη ÙÔ˘ AÚÈÛÙÔÙ¤ÏË, ·Ó·‚›ˆÛ·Ó ηÈ
ÛÙÔ˘˜ ÓÂÒÙÂÚÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ΤډÈÛ·Ó
·ÁÎfiÛÌÈ· ·›ÁÏË, ÒÛÙÂ Ë Ù¤ÏÂÛ‹ ÙÔ˘˜
οı ٤ÛÛÂÚ· ¯ÚfiÓÈ· Ó· ·ÔÙÂÏ› ¤Ó·
ÛÔ˘‰·›Ô ÁÂÁÔÓfi˜ Ì ÔÏϤ˜ ·Ú·Ì¤-
ÙÚÔ˘˜. ¢ÂÓ Â›Ó·È fï˜ ¤ÙÛÈ. ¢ÈfiÙÈ ·’
ÙÔÓ ·ÚÈÛÙÔÙ¤ÏÂÈÔ Î·Ù¿ÏÔÁÔ, ‰˘Ô ·Îfi-
ÌË ·ÁÒÓ˜ ·Ó·ÛÙ‹ıËÎ·Ó Î·È Â‰Ò Î·È
ÌÂÚÈο ¯ÚfiÓÈ· ‰ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ Ó¤-
IÂÚÔÚ·Í›·
ÛÂ Ï·›ÛÈÔ ¿ÌÈÏÏ·˜
™ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· ÔÈ ·ÁÒÓ˜ Á›ÓÔÓÙ·Ó
Ì ÛÎÔfi ‰ÔÍ·ÛÙÈÎfi Î·È ÂÍ¢ÌÂÓÈÛÙÈÎfi,
ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÂÓfi˜ ıÂÔ‡ ‹ ÂÓfi˜ ‹Úˆ·. TÔ
ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙÔ˘ ·ÁÒÓ·, Ù˘ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛ˘
¤·ÈÚÓ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÈÂÚÔÚ·Í›·˜, οÙÈ
H H πρτη Eστιδα παραδδει τη φλ γα στην πρωθιρεια,
για να τη δσει στους αθλητς. Σκην απ πρ σφατη ανα-
βωση των Λυκαων αγνων.
Ï·˜. ¶¿ÓÙ· fï˜ Ë ¯¿ÚË ÂÓfi˜ ıÂÔ‡ ‰Ô-
ÍÔÏÔÁ›ÙÔ Ì ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· ÂÓfi˜ ÛÔ˘-
‰·›Ô˘ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜. YÛÙÂÚ· ·fi ÌÈ· ÌÂÁ¿-
ÏË Ó›ÎË Û οÔÈ· Ì¿¯Ë ÁÈ· ¤Ó· ·Û˘Ó‹-
ıÈÛÙÔ Â›Ù¢ÁÌ· ‹ οÔÈ· ¿ÏÏË Ú¿ÍË
·ÍȤ·ÈÓË ‹ ·ÍÈÔÌ›ÌËÙË ıÂÛ›˙ÔÓÙ·Ó
·ÁÒÓ˜. K·È ÁÈ· Ó· ÌËÓ Û‚‹ÛÂÈ ·fi ÙË
ÌÓ‹ÌË Ë ·ÈÙ›· Ù˘ ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛ‹˜ ÙÔ˘˜,
ÔÈ ·ÁÒÓ˜ Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó Û ٷÎÙ¿
ÙÒÛÂȘ, ˆÛÙfiÛÔ, ·›ÙÈÔ ÁÈ· ÙËÓ Î·ıȤ-
ÚˆÛË ·ÁÒÓˆÓ ‹Ù·Ó Î·È Ú¿ÍÂȘ ·Ófi-
ÛȘ, ‡‚ÚÂȘ ÎÔÏ¿ÛÈ̘, οÔÈ· ·Ú¿-
‚·ÛË ÙˆÓ ËıÈÎÒÓ ÓfiÌˆÓ Î·È ÙfiÙÂ Ë Ù¤-
ÏÂÛË ·ÁˆÓÈÛÙÈÎÒÓ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂˆÓ Â›¯Â
ÛÙfi¯Ô ÙÔÓ Î·ı·ÚÌfi, ÙÔÓ ÂÍ¢ÌÂÓÈÛÌfi
ÙÔ˘ £ÂÔ‡ Ô˘ ıÈÁfiÙ·Ó ·fi ÙËÓ Ú¿ÍË.
EÓÓÔÈ· ËıÈÎÔÏ·ÛÙÈ΋, ·ÔÙÚÂÙÈ΋
ÙˆÓ ‡‚ÚÂˆÓ Ï¿‚·ÈÓ·Ó Î·È ¿ÏÈ ÔÈ ·ÁÒ-
Ó˜, ı˘Ì›˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ Î·Îfi ÌÈ·˜ Ú¿Í˘
·ÓfiÛÈ·˜. O ı¿Ó·ÙÔ˜ οÔÈÔ˘ ·Á·ËÙÔ‡
Î·È ÙÈÌË̤ÓÔ˘ Â›Û˘ ÁÈÓfiÙ·Ó ·ÈÙ›· ÁÈ·
·ÁÒÓ˜, οÙÈ Û·Ó ÂÈÌÓËÌfiÛ˘ÓË ‰¤Ë-
ÛË, ÁÈ· ηÏfi ηÙ¢fi‰ÈÔ ÛÙÔÓ ÓÂÎÚfi.
TÔ Û˘Ó·›ÛıËÌ· Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ¯·Ú¿˜
‹ Ù˘ ‚·ıÈ¿˜ χ˘, Ë ·ÓËÛ˘¯›· Î·È Ô
Êfi‚Ô˜, ÙÔ ‰¤Ô˜ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔ ı›ÔÓ Á›-
ÓÔÓÙ·Ó ·ÁÒÓ˜ Î·È ÔÈ Ó¤ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ Ú›-
¯ÓÔÓÙ·Ó ÌÂ Â˘Ï¿‚ÂÈ· ÛÙËÓ ÚÔÛ¿-
ıÂÈ· Ù˘ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛ˘. MÈ· ·Ú·ÏÏ·Á-
̤ÓË ÂÈ‚›ˆÛË ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ıÚËÛ΢-
ÙÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜ ÙˆÓ ·ÁÒÓˆÓ ·Ó·-
ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ۋÌÂÚ· ÛÙÔ ¤ıÈÌÔ Ó· ‚Ô˘-
Ù¿ÓÂ ÔÈ Ó¤ÔÈ Ó· È¿ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ÛÙ·˘Úfi
Ô˘ Ú›¯ÓÂÈ Ô ÈÂÚ¤·˜ ÛÙÔ ÓÂÚfi ηٿ ÙË
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ £ÂÔÊ·Ó›ˆÓ. TÔ ‰ÚÒ-
ÌÂÓÔ ¤¯ÂÈ ·ÙfiÊÈÔ ıÚËÛ΢·ÁˆÓÈÛÙÈÎfi
¯·Ú·ÎÙ‹Ú·. Eȉ¿Ïψ˜ ÔÈ ·ÁÒÓ˜ Û‹ÌÂ-
Ú·, ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙËÓ ·ÁÓfiÙÂÚË ÌÔÚÊ‹
ÙÔ˘˜, ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Ô‡Ù ›¯ÓÔ˜ ıÚËÛ΢ÙÈ-
ÎfiÙËÙ·˜. IÛˆ˜, Ì¿ÏÈÛÙ·, ÔÏÏÔ› ·fi
·˘ÙÔ‡˜ Ó· ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÁÈ· ȉÂÔÏÔÁ›·
·Ôχو˜ ·ÓÙ›ıÂÙË.

H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H 9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 29
 H Aπονομ επ-
θλου στο στδιο
που τελονται
τα αναβιωμνα
Λκαια. Õ Oι Eστιδες
οδεουν στην ιερ
κορυφ του Λυ-
καου ρους, με-
ταφροντας την
σβεστη φλ γα
για την τλεση
των αγνων. Σκη-
°È· ÙÔ˘˜ OÏ˘ÌÈ·ÎÔ‡˜, ÙÔ˘˜ ÁÓˆ-
ÛÙfiÙÂÚÔ˘˜ Î·È ‰È·ÚΤÛÙÂÚÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜
Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜, Ô˘ Ë Û‡Á¯ÚÔÓË ÂÎ-
‰Ô¯‹ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ÌÈ· ÙÂÚ·Ù҉˘ ÚÔ-
Û·ÚÌÔÁ‹ ÛÙ· ÛËÌÂÚÈÓ¿ ‹ıË, fiÏÔÈ ÁÓˆ-
Ú›˙Ô˘Ì ÔÈ· Â›Ó·È Ë ÛÎÔÈÌfiÙËÙ· Ô˘
ÙÔ˘˜ ÂÌÓ¤ÂÈ Î·È ÙÔ˘˜ ÎÈÓ›. I‰Â·ÏÈÛÙÈ-
Τ˜ ÂÈÊ¿ÛÂȘ Î·È ÔÈΛϷ ˯ËÚ¿ ·-
ÚfiÌÔÈ· Ô˘ fiÛÔ Î·È ·Ó οÔÙÂ Â›Ó·È ÂÈ-
ÏÈÎÚÈÓ‹ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÎÚ‡„Ô˘Ó ÙȘ
Ú·ÁÌ·ÙÈΤ˜ ÂȉÈÒÍÂȘ ÙˆÓ Ì˯·ÓÈ-
ÛÌÒÓ Ô˘ ÎÈÓÔ‡Ó ÙȘ ÙˆÚÈÓ¤˜ ÔÏ˘ÌÈ·-
Τ˜ ‰ÈÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ. Y¿Ú¯Ô˘Ó, ˆÛÙfiÛÔ,
Î·È ¿‰ÔϘ ÚÔÛ¿ıÂȘ ·Ó·‚ÈÒÛˆÓ
·Ú¯·›ˆÓ ·ÁÒÓˆÓ Ô˘ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È
·fi ·Ó˘fiÎÚÈÙÔ ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌfi, ·ÁÓfi-
ÙËÙ· ÚÔı¤ÛˆÓ, ÙÔÈÎÈÛÙÈ΋ ÂÚË-
Ê¿ÓÈ· Î·È ·ÏËıÈÓ‹ Û˘ÁΛÓËÛË ÁÈ· ÙÔ
ÈÛÙÔÚÈÎfi ·ÚÂÏıfiÓ.
AÓ·‚›ˆÛË ÙˆÓ NÂ̤ˆÓ
™ÙË NÂ̤· ‰ÈÔÚÁ·ÓÒıËÎ·Ó ¤Ú˘ÛÈ
30 H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
ÙÔÓ IÔ‡ÓÈÔ Ù· ‰Â‡ÙÂÚ· «N¤Ì·», ·ÁÒ-
Ó˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÔ› ÛÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·, Ô˘
·’ fiÙ·Ó Ë ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈ΋ Ûη¿ÓË
¤ÊÂÚ ÛÙÔ Êˆ˜ ÙÔ ·Ú¯·›Ô ÛÙ¿‰ÈÔ, ÔÈ
ÓÙfiÈÔÈ ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·-
‚›ˆÛ‹ ÙÔ˘˜. EÓıÂÚÌÔÈ ıÈ·ÛÒÙ˜ Ù˘
ÈÛÙÔÚÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘, ¢‹ÌÂÚÔÈ
Ù˘ ÏÔ‡ÛÈ·˜ Ì˘ıÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘ ¤Û¢-
Û·Ó Ó· Û˘ÁÎÚÔÙ‹ÛÔ˘Ó Û‡ÏÏÔÁÔ ÁÈ·
ÙËÓ ·Ó·‚›ˆÛË ÙˆÓ NÂ̤ˆÓ ·ÁÒÓˆÓ,
ÎÈÓËÙÔÔ›ËÛ·Ó ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Î·È ˘Ë-
ÚÂۛ˜, ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ˜ ÌÂÁ¿Ï˘
·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·˜ Û ʿÛÌ· ‰ÈÂıÓ¤˜ Î·È ÔÈ
ÚÒÙÔÈ AÁÒÓ˜ Ù˘ NÂ̤·˜ ÛÙ· ÓÂÒÙÂ-
Ú· ¯ÚfiÓÈ· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÙÔÓ
IÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ 1996. E¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ÛËÌ·Û›·
Ó· ˘ÔÁÚ·ÌÌÈÛı› Â‰Ò Ë ÎÂÊ·Ï·È҉˘
·Í›· Ù˘ Û˘Ì‚ÔÏ˘ (fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙË ı¤-
ÛÈÛË ÙˆÓ NÂ̤ˆÓ) ÙÔ˘ ηıËÁËÙ‹ ™Ù›-
‚ÂÓ M›ÏÂÚ, ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ÙÔ˘
M¤ÚÎÏÂ˚, Ô˘ Ì ·Ó·ÛηÙÈ΋ ˘Ô-
ÌÔÓ‹ Î·È ÂÈÌÔÓ‹ ·ÔÎ¿Ï˘„ ÙÔ 1974
ÙÔ ·Ú¯·›Ô ÛÙ¿‰ÈÔ Î·È ÚˆÙÔÛÙ·Ù›
9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1
·fi ÙfiÙ ÛÙËÓ ·Ó·‚›ˆÛË ÙˆÓ AÁÒÓˆÓ.
T· N¤Ì· ÛÙË ÓÂÔÂÏÏËÓÈ΋ ÂΉԯ‹
ÙÔ˘˜ ¤¯Ô˘Ó ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi ÂÏ·ÊÚ¿
ÌÂÙ·ÏÏ·Á̤ÓÔ. ¢ÂÓ ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÔ˘Ó ÛÂ
·˘ÙfiÓ Î·ı·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ·ıÏËÙÈÎfi ¯·Ú·-
ÎÙ‹Ú·, ·ÏÏ¿ ÚÔÛı¤ÙÔ˘Ó Î·È ÔÏ›ÁËÓ
·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈ΋ „¢‰·›ÛıËÛË. AÁˆÓ›-
˙ÔÓÙ·È Î·È ‰È·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·È ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤-
¯ÔÓÙ˜, ·ÏÏ¿ fi¯È Ì ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÌÈÁÒ˜
·ıÏËÙÈο Ì· ΢ڛˆ˜ ·Ó··Ú·ÛÙ·ÛÈ·-
ο. ¶·›ÚÓÔ˘Ó Ì¤ÚÔ˜ ÛÙ· ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù·
¿ÓıÚˆÔÈ ·’ fiÏÔÓ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ, ¿Ó‰Ú˜
Î·È Á˘Ó·›Î˜ ¿Û˘ ËÏÈΛ·˜ Ô˘ ÂÈı˘-
ÌÔ‡Ó Ó· ‰ÔÎÈÌ¿ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·Ú¯·ÈÔÂÏÏË-
ÓÈ΋ Û˘ÁΛÓËÛË ÙÔ˘ ·ÁˆÓ›˙ÂÛı·È. °È·
ÙÔÓ ÛÎÔfi ·˘ÙfiÓ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÌÈ·
ÂÈÛÙÈ΋ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Û ÙfiÓÔ˘˜ ·Ú-
¯·›Ô˘˜. AÚ¯·›Â˜ ÂÓ‰˘Ì·Û›Â˜ ÙˆÓ ·ıÏË-
ÙÒÓ, ÙˆÓ ÂÏ·ÓÔ‰ÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÊfiÚˆÓ,
·ÔÓÔ̤˜ ÎÏ¿‰ˆÓ ·ÁÚÈÔÛ¤ÏÈÓÔ˘, fiˆ˜
Î·È ÛÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·, ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÛÙÔÓ
̇ıÔ Ù˘ ηٷÁˆÁ‹˜ ÙˆÓ NÂ̤ˆÓ ηÈ
˘ÔÁÚ¿ÌÌÈÛË Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ Î·È ·Ï·Èfi-
ν απ σγχρονη
αναβωση.
Ù·Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ NÂ̤·˜ Ô˘ ·Ó·-
ʤÚÂÙ·È Û ÔÏÏÔ‡˜ Ì˘ıÔÏÔÁÈÎÔ‡˜ ·-
ÎÏÔ˘˜. OÏ· ·˘Ù¿ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó ÛÙ·
N¤Ì· ÌÈ· ÌÔÓ·‰ÈÎfiÙËÙ· ÁÈ· ÙËÓ ·Ê¤-
ÏÂÈ·, ÙÔÓ ÚÔÌ·ÓÙÈÛÌfi, ÙÔÓ ·ÁÓfi ȉ·ÏÈ-
ÛÌfi Ô˘ ‰ÂÓ ·Ê‹ÓÔ˘Ó ¯ÒÚÔ ÁÈ· ηÌÈ¿
˘Ô„›· ÛÎÔÈÌfiÙËÙ·˜ ‹ ηËÏ›·˜.
Y¿Ú¯Ô˘Ó fï˜ ·ÓÙÈÚÚ‹ÛÂȘ ·ÚÎÂÙ¿
‚¿ÛÈ̘. OÏÔÈ ·˘ÙÔ› ÔÈ ËÏÈÎȈ̤ÓÔÈ Í¤-
ÓÔÈ Î·È ÂÁ¯ÒÚÈÔÈ ÂÏÏËÓÔÏ¿ÙÚ˜ Ô˘
ÊÔÚÔ‡Ó ÙÔÓ ·Ú¯·›Ô ¯ÈÙÒÓ· Î·È ÛÙÔȯ›-
˙ÔÓÙ·È ÛÙȘ ·ÊÂÙËڛ˜ ÙÔ˘ ÛÙ·‰›Ô˘ ηÈ
ÔÈ Û˘ÓÔÌ‹ÏÈΘ ·ÛÚÔÌ¿ÏϘ AÌÂÚÈ-
ηӛ‰Â˜ Û˘Ó‹ıˆ˜ Î·È BÔÚÂÈÂ˘Úˆ·›Â˜
Ô˘ ηÙ‚·›ÓÔ˘Ó ÛÙÔÓ ÛÙ›‚Ô ÁÈ· Ó·
·Ù‹ÛÔ˘Ó Ì Á˘ÌÓ¿ ¤ÏÌ·Ù· ÛÙ· ·-
Ù‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ·ıÏËÙÒÓ Û˘Óı¤-
ÙÔ˘Ó ÌÈ· ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË Ô˘ ·¤¯ÂÈ Î¿-
ˆ˜ ·’ ÙÔ Ó· ıˆÚÂ›Ù·È ·Ó·‚›ˆÛË
ÙˆÓ NÂ̤ˆÓ. E›Ó·È ÌÈ· ÊÔÏÎÏÔÚÈ΋
ÁÈÔÚÙ‹. AÓÙ··ÓÙÔ‡Ó ÔÈ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙ¤˜
Ù˘ ÛËÌÂÚÈÓ‹˜ ÁÚ·ÊÈÎfiÙËÙ·˜ ˆ˜ ·Ùfi-
ÊÈÔÈ ·ÁÒÓ˜ Á›ÓÔÓÙ·È Û‹ÌÂÚ· ÔÏÏÔ›,
Ô˘ Ë Ù¤ÏÂÛ‹ ÙÔ˘˜ Î·Ó¤Ó·Ó ‰ÂÓ
Û˘ÁÎÈÓ›. MÈ· ·ÎfiÌ· ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË,
¤ÛÙˆ Î·È Ì ·Ú¯·›· ηٷÁˆÁ‹, ‰ÂÓ
ı· ÚfiÛıÂÙ ٛÔÙ·. OÈ OÏ˘ÌÈ·-
ÎÔ› ¿ÏψÛÙ ηٷηχÙÔ˘Ó ÙÔ
·ÁÎfiÛÌÈÔ Ê¿ÛÌ· ÙˆÓ ·ıÏËÙÈÎÒÓ
ÂӉȷÊÂÚfiÓÙˆÓ. H Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ‰ÈÂ-
ıÓÒÓ ÚÔÛˆÈÎÔÙ‹ÙˆÓ (·ÎfiÌ· ηÈ
Ô AÌÂÚÈηÓfi˜ ڤۂ˘ ÓÙ˘Ì¤ÓÔ˜
·Ú¯·›Ô˜ ¤¯ÂÈ Î·Ù¤‚ÂÈ ÛÙÔ ÛÙ›‚Ô Ù˘
NÂ̤·˜) ‰Â›¯ÓÂÈ ˆ˜ Ë ·ÚÔ‡Û·
ÌÔÚÊ‹ ÂӉȷʤÚÂÈ, Û˘ÁÎÈÓ› ηÈ
ÂÓÙ˘ˆÛÈ¿˙ÂÈ. MÈ· ÂȂ‚·›ˆÛË
ˆ˜ Ù· ÓÂÔÂÏÏËÓÈο N¤Ì· ‚Ú›-
ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ÛˆÛÙfi ‰ÚfiÌÔ Â›Ó·È Ë
ÚfiÛÊ·ÙË ‚Ú¿‚¢ÛË ÙÔ˘ Û˘ÏÏfi-
ÁÔ˘ ·’ ÙÔÓ ¶Úfi‰ÚÔ Ù˘ ¢ËÌÔ-
ÎÚ·Ù›·˜. EÍ¿ÏÏÔ˘, Ù· Û‡Á¯ÚÔÓ·
N¤Ì· ¤¯Ô˘Ó Î·È ‰˘Ó·ÌÈ΋ ÔÏÈÙÈ-
ÛÙÈ΋ ·ÚÔ˘Û›·. EÎÙfi˜ Ù˘ ¯ÔÚˆ-
‰›·˜ ÙÔ˘ OTE Î·È Ù˘ ÔÚ¯‹ÛÙÚ·˜
Ù˘ EPT ¤Ú˘ÛÈ Ô Û‡ÏÏÔÁÔ˜ ÚÔ-
¯ÒÚËÛÂ Î·È Û ›‰È· ı·ÙÚÈ΋ ·-
Ú·ÁˆÁ‹. ™Â Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔÓ
ı›·ÛÔ «£ÂÒÚËÛË» ·ÚÔ˘Û›·Û ÛÙÔ
·Ú¯·›Ô ÛÙ¿‰ÈÔ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ˘Ô-
ÁÚ·ÊfiÌÂÓÔ˘ «H Y„È‡ÏË ÛÙË NÂ-
̤·» Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔÓ Ì‡ıÔ
Ù˘ Á¤ÓÂÛ˘ ÙˆÓ AÁÒÓˆÓ. EÙÛÈ
ÚÔÛʤÚıËΠÛÙÔ˘˜ ÔÏ˘ÏËı›˜
ÂÈÛΤÙ˜ ÌfiÏÈÎÔ Î·È ÁÏ·Ê˘Úfi
ı¤·Ì·, ÈÛÙÔÚÈΤ˜ Î·È Ì˘ıÔÏÔÁÈΤ˜
Û˘ÁÎÈÓ‹ÛÂȘ Î·È ‰ÈÔÓ˘ÛÈ·Îfi Ú›ÁÔ˜.
O §‡Î·ÈÔ˜ ¢›·˜
§›Á· ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ÓÔÙÈfiÙÂÚ· ÛÙËÓ
ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ §˘Î·›Ô˘ OÚÔ˘˜, ÙfiÔ
Ï·ÙÚ›·˜ ÙÔ˘ §‡Î·ÈÔ˘ ¢›·, Ô ·-
ÙÚȈÙÈÎfi˜ Û‡ÏÏÔÁÔ˜ AÓˆ K·Ú˘ˆÙÒÓ
«O §‡Î·ÈÔ˜ ¢›·˜» ¤¯ÂÈ ·Ô‰˘ı› ÛÙËÓ
·Ó·‚›ˆÛË ÙˆÓ §˘Î·›ˆÓ AÁÒÓˆÓ, Ôχ
ÓˆÚ›ÙÂÚ·. TÔ 1973 ·Ó·Û˘ÛÙ¿ıËÎ·Ó ÔÈ
·Ú¯·›ÔÈ ·ÁÒÓ˜ Ô˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·È Ë ·-
Ï·ÈfiÙÂÚË ·’ fiϘ ÙȘ ·ÓÂÏÏ‹ÓȘ
ÁÈÔÚÙ¤˜ Ô˘ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙË-
Ù·. K·Ù¿ Ì›· ¿Ô„Ë ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó Úfi-
Ù˘Ô ÁÈ· ÙËÓ Î·ıȤڈÛË Î·È ‰ÈÂÍ·Áˆ-
Á‹ ÙˆÓ OÏ˘ÌÈ·ÎÒÓ AÁÒÓˆÓ. M˘ıÔ-
ÏÔÁÈΤ˜ ËÁ¤˜ Î·È Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ Û˘ÁÁÚ·-
ʤˆÓ Î·È ÂÚÈËÁËÙÒÓ Ù˘ ·Ú¯·›·˜
ÂÔ¯‹˜ Ì¿˜ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó Ó· ¯ÚÔÓÔÏÔ-
Á‹ÛÔ˘Ì ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙˆÓ §˘Î·›ˆÓ ÛÙ·
1400 .X., ÂÓÒ ÔÈ ¿ÏϘ ÁÂÈÙÔÓÈΤ˜
‰ÈÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ AÁÒÓˆÓ, fiˆ˜ Ù· Oχ-
ÌÈ·, Ù· N¤Ì· Î·È Ù· IÛıÌÈ·, Ë ÌÂÓ
ÚÒÙË Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÔıÂÙËı› ÙÔ 1000
.X., Ë ‰Â‡ÙÂÚË ÙÔ 1300 .X. (fiÙ·Ó ¤ÁÈ-
ÓÂ Ë ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙˆÓ EÙ¿ ηٿ Ù˘
£‹‚·˜) Î·È Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›·, Ôχ ·ÚÁfiÙÂ-
Ú·, ·ÊÔ‡ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÙÔ
583 .X.
AÍ›˙ÂÈ Ó· ÂÈÛËÌ·Óı› ˆ˜ ÌfiÓÔ ÁÈ·
Ù· IÛıÌÈ· ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Á›ÓÂÈ Î·ÌÈ¿ ΛÓËÛË
·’ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÙÂÙÚ¿‰· ·Ó·‚›ˆÛ‹˜
ÙÔ˘˜. H ÌÂÁ¿ÏË ·ıÏËÙÈ΋ ÁÈÔÚÙ‹ ÙˆÓ
AÚο‰ˆÓ ıÂÛ›ÛıËΠηٿ ÙÔÓ Ì‡ıÔ
·fi ÙÔÓ §˘Î¿ˆÓ· ÁÈÔ ÙÔ˘ ¶ÂÏ·ÛÁÔ‡
Î·È ÚÒÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜, ÁÂ-
Ó¿Ú¯Ë ‰Â ÌÈ·˜ ÌÂÁ¿Ï˘ ÛÂÈÚ¿˜ ËÚÒˆÓ
Î·È ‚·ÛÈÏÈ¿‰ˆÓ, ·ÊÔ‡ ·¤ÎÙËÛ ÂÓ‹-
ÓÙ· ÁÈÔ˘˜ Î·È ‰‡Ô ı˘Á·Ù¤Ú˜. O ›‰ÈÔ˜
ıÂÌÂÏ›ˆÛ ÙËÓ ÚÒÙË fiÏË Î·È ·˘Ù‹
‹Ù·Ó Ë §˘ÎfiÛÔ˘Ú·, ÚÒÙË ÚˆÙ‡Ԣ-
Û· ÙˆÓ AÚο‰ˆÓ, ηıȤڈÛ ÙË Ï·-
ÙÚ›· ÙÔ˘ §‡Î·ÈÔ˘ ¢›· Î·È fiÚÈÛ ٷ
§‡Î·È· ˆ˜ ÎÔÈÓ‹ Ï·ÙÚ¢ÙÈ΋ ÁÈÔÚÙ‹.
TÔ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎfi ÙˆÓ §˘Î·›ˆÓ Ù˘ ·Ú-
¯·ÈfiÙËÙ·˜ ¿Ú¯È˙Â, fiˆ˜ Ì·˜ ·Ú·‰›‰Â-
Ù·È Ì ı˘Û›· ÛÙÔ ‚ˆÌfi ÙÔ˘ §˘Î·›Ô˘
¢›·, ÛÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ ÙÔ˘ §˘Î·›Ô˘ OÚÔ˘˜
H Προσκνημα στα ερεπια της αρχαας Λυκ σουρας, η οποα θεωρεται απ τον Παυσανα η πρτη π λη του κ -
σμου. Hδη, χει γνει η 8η αν τετραετα αναβωση των Λυκαων αγνων.
Î·È ÌÂÙ¿ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û Ï‹ıÔ˜ ·fi
·ıÏËÙÈο Î·È È¢ÙÈο ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù·,
·Ó‰ÚÒÓ Î·È ·È‰ÈÒÓ Î·È ÂÈϤÔÓ ÌÔ˘-
ÛÈÎÔ› ·ÁÒÓ˜. K¿ı ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÚÔÛ-
‰ÈÔÚÈ˙fiÙ·Ó ·fi ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ÈÂÚ¤·
ÙÔ˘ ¢›· ‹ ÙÔ˘ ¶¿Ó· Â› Ù˘ ÈÂÚ·Ù›·˜
ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó. Afi Ù· ΢ÚÈfi-
ÙÂÚ· ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Ô ‰›·˘-
ÏÔ˜, ÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ, Ô ‰fiÏȯԘ, ÙÔ ¤ÓÙ·-
ıÏÔ, ÙÔ ·ÁÎÚ¿ÙÈÔ, Ë ¿ÏË, Ë ˘ÁÌ‹, ÔÈ
·ÚÌ·ÙÔ‰ÚƠ̂˜, Ë Û˘-
ÓˆÚ›˜, ÙÔ Ù¤ıÚÈÔÓ
ˆÏÈÎfiÓ, ÙÔ Ù¤ıÚÈÔÓ
Ù¤ÏÂÈÔÓ Î·È ¿ÏÏ·. AÍ›˙ÂÈ
T· N¤Ì· ηÈ
Ó· ÛËÌÂȈı› ˆ˜ ÛÙ·
§‡Î·È· ¤·ÈÚÓ·Ó Ì¤ÚÔ˜
Ù· §‡Î·È·
·ıÏËÙ¤˜ ·fi fiϘ ÙȘ ·Ó·‚ÈÒÓÔ˘Ó
ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ EÏÏ¿‰·˜
˘ÂÚÙÂÚÔ‡Û·Ó fï˜ ÔÈ ÛÙȘ ÎÔÈÙ›‰Â˜ ÙÔ˘˜
AÚο‰Â˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔ-
ÓÙ·Ó ÌfiÓÔ ÌÂ ·˘ÙfiÓ
ÙÔÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi ‰›Ï· ÛÙÔ fiÓÔÌ¿
ÙÔ˘˜, ¯ˆÚ›˜ ÌÓ›· Ù˘ fiÏ˘ ·’ fiÔ˘
ηٿÁÔÓÙ·Ó. OÛÔ Î·È ·Ó ‹Ù·Ó ‰È·ÈÚÂ-
̤ÓÔÈ ÔÈ AÚο‰Â˜, fiÙ·Ó Ì·˙‡ÔÓÙ·Ó
ÛÙÔ §‡Î·ÈÔ OÚÔ˜, ·Ú¯È΋ ÎÔÈÙ›‰· ÙˆÓ
ÚÔ·ÙfiÚˆÓ ÙÔ˘˜, ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·Ó Û·Ó
¤Ó·˜ Ï·fi˜.
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ·Ó·‚ÈÒÛÂȘ
TÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 2001 ‰ÈÂÍ›¯ıËηÓ
Ù· fiÁ‰Ô· ÓÂÔÂÏÏËÓÈο §‡Î·È·.
O ·ÚÈÔ˜ Û˘Ì·Ú·ÛÙ¿Ù˘ ÛÙËÓ ÚÔ-
Û¿ıÂÈ· Â›Ó·È ¿ÓÙ· Ô ‰‹ÌÔ˜ MÂÁ·Ïfi-
ÔÏ˘. ™˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È, ÔÈ ‰‹ÌÔÈ E›Ú·˜,
AÓ‰Ú›ÙÛ·ÈÓ·˜ Î·È °fiÚÙ˘ÓÔ˜ Î·È ÚÔÂ-
ÙÔÈÌ¿˙Ô˘Ó ÙȘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯¤˜ ÙÔ˘ Ô Î·ı¤-
Ó·˜ ηٿ ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘, ÒÛÙ ӷ Ï·-
ÌÚ˘Óı› Ë ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË. OÈ ‰˘ÛÚ·-
Á›Â˜ ·ÛÊ·ÏÒ˜ ‰ÂÓ Ï›Ô˘Ó ÎÈ ·˘Ùfi ›-
Ó·È ÔˆÛ‰‹ÔÙ ‰ÂÛÌ¢ÙÈÎfi. TÔ Ûı¤-
ÓÔ˜ fï˜ ÙˆÓ AÚο‰ˆÓ Î·È Ë ·Á¿Ë
ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘˜ ˘ÂÚÓÈο ÙȘ ‰˘-
ÛÎÔϛ˜.
O ‰‹Ì·Ú¯Ô˜ MÂÁ·ÏfiÔÏ˘ ™‡ÚÔ˜
TÛÈÚÈÁÒÙ˘, ·Ó·ÊÂÚfiÌÂÓÔ˜ ÛÙ· «§‡-
ηȷ», ‰ËÏÒÓÂÈ:
«H 8Ë ·Ó·‚›ˆÛË ÛÙÔ ·Ú¯ÈÎfi Ù˘ Ï›-
ÎÓÔ, ·ÏÏ¿ Î·È Ë ·Ó·‚¿ıÌÈÛË ÙˆÓ ·-
Ó¿Ú¯·ÈˆÓ §˘Î·›ˆÓ AÁÒÓˆÓ Ô˘ Û˘-
Ì›ÙÂÈ Ì ÙËÓ Â›ÛÔ‰Ô Ì·˜ ÛÙËÓ ÙÚ›ÙË
¯ÈÏÈÂÙ›·, Û ÌÈ·
ÂÔ¯‹ Ô˘ Ë ÙÂ-
¯ÓÔÏÔÁÈ΋ ÚfiÔ-
‰Ô˜ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÈ
ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ ·fi
·ÁÓ¤˜ ·Í›Â˜ ›ӷÈ
ȉȷ›ÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈ-
΋, fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ·
ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘
MÂÁ·ÏfiÔÏ˘ ηÈ
Ù˘ AÚ牛·˜, ·ÏÏ¿
Î·È ÁÈ· ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ EÏÏ¿‰·, ·ÊÔ‡
·ÊÔÚ¿ ‹ıË Î·È ¤ıÈÌ· ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ ÂÙÒÓ,
ȉ·ÓÈο ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, ¿ÌÈÏÏ· ÂÈÚ‹Ó˘
Î·È ‰Èη›Ô˘, Ô˘ ̤۷ ·fi ÙË ‰È·¯ÚÔ-
ÓÈ΋ ÙÔ˘˜ ÔÚ›· ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ó·
‚Ú›ÛÎÔ˘Ó ÚfiÛÊÔÚÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÛÙÔÓ Ùfi-
Ô Ô˘ Ù· Á¤ÓÓËÛÂ. °È· ÙÔÓ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ
Î·È ÌfiÓÔ ·Í›˙ÂÈ Ë ÔÏÈÙ›· Ó· ·ÁηÏÈ¿-
ÛÂÈ Ù· §‡Î·È· fiˆ˜ ÙÔ˘˜ ·ÚÌfi˙ÂÈ».
H ÂfiÌÂÓË ‰ÈÂÍ·ÁˆÁË ÙˆÓ NÂ̤ˆÓ
Û˘Ì›ÙÂÈ Ì ÙËÓ OÏ˘ÌÈ¿‰·. Oˆ˜ ›-
Ó·È Ê˘ÛÈÎfi, ÔÈ NÂÌ¿Ù˜ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·-
ÛÎÔ˘Ìˆı› ·fi ÙÒÚ·. OÈ ·ÁÒÓ˜ Ô˘
ıÂÛ›ÛıËÎ·Ó ÚÈÓ ·fi 5.300 ¯ÚfiÓÈ·,
·fi ÙÔ˘˜ EÙ¿ Ô˘ ΛÓËÛ·Ó ·’ ÙÔ
AÚÁÔ˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË £‹‚·, Ú¤ÂÈ Ó·
¤¯Ô˘Ó ÌÈ· ·ÓÙ¿ÍÈ· ÚÔ‚ÔÏ‹ ÛÙÔÓ ·-
ÁÎfiÛÌÈÔ ÔÚ›˙ÔÓÙ· Ô˘ ı· ʈٛÛÂÈ Ë ÂÏ-
ÏËÓÈ΋ ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ OÏ˘ÌÈ·ÎÒÓ
ÙÔ 2004. AÓ¿ÏÔÁË ÚÔ‚ÔÏ‹, ¤ÛÙˆ ηÈ
·Ó ‰ÂÓ Û˘Ì›ÙÔ˘Ó, ‰ÈηÈÔ‡ÓÙ·È Î·È Ù·
H K A £ H M E P I N H B K Y P I A K H
§‡Î·È·. °È· fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ·Ú¯·›Ô˘˜ ·ÁÒ-
Ó˜, fiÛÔ˘˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ô AÚÈÛÙÔÙ¤Ï˘ ·Ï-
Ï¿ Î·È fiÛÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ·Ú·Ï›ÂÈ, Ú¤-
ÂÈ Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÂΉËÏÒÛÂȘ Ì ÙËÓ Â˘Î·È-
Ú›· ÙˆÓ OÏ˘ÌÈ·ÎÒÓ. EÙÛÈ, ı· ÙÔÓÈÛı›
ÙÔ ·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈÎfi Ó‡̷ ÙˆÓ ·ÁÒ-
ÓˆÓ, Ë ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ηٷÁˆÁ‹
Ô˘ Âȉ›ˆÎ ÙËÓ Â͇„ˆÛË ÙÔ˘ ÓÈÎËÙ‹
ÏËÛ›ÔÓ ÙÔ˘ ı›Ԣ. K·È ·Ó Ë È‰ÈˆÙÈ΋
ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙˆÓ §˘-
η›ˆÓ Î·È ÙˆÓ NÂ̤ˆÓ, ηχÙÂÈ ˆ˜
¤Ó· ‚·ıÌfi ÙËÓ ·Ó·ÁηÈfiÙËÙ· Ù˘ ÚÔ-
‚ÔÏ‹˜ Î·È ÙˆÓ «¿Ïψӻ ·ÁÒÓˆÓ», Ô Â›-
ÛËÌÔ˜ ÊÔÚ¤·˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ı· Ú¤ÂÈ
Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ‰‡Ô Û˘ÏÏfiÁÔ˘˜ ηÈ
ÙÔ˘˜ ‰‹ÌÔ˘˜ Ô˘ ÚˆÙÔÛÙ·ÙÔ‡Ó ÁÈ· ÙȘ
·Ó·‚ÈÒÛÂȘ Ô˘ ÙfiÛÔ ÂÙ˘¯Ë̤ӷ
Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ò˜ Û‹ÌÂÚ·. °È· ÌÈ·
ÈÔ ÂÎÙÂٷ̤ÓË ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Ù· ̤-
Û· Ô˘ ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó ÔÈ Û‡ÏÏÔÁÔÈ Î·È ÔÈ
‰‹ÌÔÈ Ô˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ‰ÂÓ
Â·ÚÎÔ‡Ó. H‰Ë Î·È Ê¤ÙÔ˜, Ô ‰‹ÌÔ˜ MÂ-
Á·ÏfiÔÏ˘, ‰‹ÏˆÛ ·‰˘Ó·Ì›· Ó· ηχ-
„ÂÈ ÔÏÈÙÈÛÙÈο Ù· §‡Î·È· Î·È ÔÈ ÂΉË-
ÏÒÛÂȘ Û’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÔ̤· ‹Ù·Ó ÂÚÈÔ-
ÚÈṲ̂Ó˜. °È· ÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ 2004 Ë
ÎÚ·ÙÈ΋ ÛÙ‹ÚÈÍË Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙË.
OÈ ‰ÔÎÈÌ·Ṳ̂ÓÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ, Ô˘ Û˘-
ÁÎÚÔÙÔ‡Ó ÙfiÛÔ ÙÔÓ Û‡ÏÏÔÁÔ ÙˆÓ AÓˆ
K·Ú˘ˆÙÒÓ fiÛÔ Î·È Ù˘ NÂ̤·˜, ˙Ë-
ÙÔ‡Ó ¤Ó·Ó ‰ÈÂ˘Ú˘Ì¤ÓÔ ÚfiÏÔ. A˜ ÂÎÙÈ-
Ì‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ·ÚÌfi‰ÈÔÈ, fiÛÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi
Â›Ó·È Ó· ÚÔ‚ÏËıÔ‡Ó Ù· ¶·Ó·ı‹Ó·È·,
Ù· EÏÂ˘Û›ÓÈ·, Ù· ¶‡ıÂÈ·, Ù· ÂÓ AÚÁÂÈ,
Ù· IÛıÌÈ·, Ù· AοÛÙÂÈ· Ù˘ IˆÏÎÔ‡ Ì·-
˙› Ì ٷ N¤Ì· Î·È Ù· §‡Î·È·, ÒÛÙ ӷ
Ê·Ó› ˆ˜ Ë EÏÏ¿‰· ‹Ù·Ó ‰È¿Û·ÚÙË
·fi ·ÁÒÓ˜, ›Û˘ ‰˘Ó¿Ìˆ˜ Î·È ÛËÌ·-
Û›·˜ ηٿ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· Ì ÙÔ˘˜
OÏ˘ÌÈ·ÎÔ‡˜ Î·È ·˜ ۯ‰ȿÛÔ˘Ó ¤Ó·
ÚfiÁÚ·ÌÌ· Ì ˘Ú‹Ó· ÙÔ˘˜ AÚο‰Â˜
Î·È ÙÔ˘˜ NÂÌ¿Ù˜.
9 ™ E ¶ T E M B P I O Y 2 0 0 1 31