You are on page 1of 12

1

erovnuli saswavlo olimpiada maTematikaSi



I turi

VII klasi


amocana 1 5 qula

erT klasSi 25 moswavlea. maTgan 16-ma icis Wadrakis TamaSi, 11-ma _SaSis, xolo 3-
ma - arc Wadrakis da arc SaSis TamaSi. ramdenma moswavlem icis rogorc Wadrakis,
ise SaSis TamaSi?

amoxsna 1: pirobis Tanaxmad 25 3 22 = -ma moswavlem icis an Wadrakis an SaSis TamaSi.
maSin 22 16 6 = -ma moswavlem icis mxolod SaSis TamaSi. amitom 11 6 5 = -ma
moswavlem icis rogorc Wadrakis, ise SaSis TamaSi.

amoxsna 2: aRvniSnoT x -iT im moswavleTa raodenoba, romelTac ician rogorc
Wadrakis, ise SaSis TamaSi, maSin im moswavleTa raodenoba, romelTac mxolod
Wadrakis TamaSi ician, toli iqneba (16 ) x -is, xolo im moswavleTa raodenoba,
romelTac mxolod SaSis TamaSi ician, toli iqneba (11 ) x -is. amocanis pirobis
Tanaxmad
(16 ) (11 ) 3 25 x x x + + + = .
aqedan 30 25, 5 x x = = .
pasuxi: 5-ma moswavlem.





amocana 2 5 qula

mocemulia erTmaneTis momdevno ramdenime naturaluri ricxvi 1, 2,..., n ,
romelTa Soris zustad 47 ricxvia 9-is jeradi. 1, 2,..., n ricxvebs Soris
yvelaze meti, ramdeni ricxvi SeiZleba iyos 3-is jeradi?

amoxsna:
CamonaTvalSi samis jeradi ricxvi sul cota 3-jer meti, anu 141 iqneba. magram
n-is udidesi mniSvneloba 8-iT metia umcires mniSvnelobaze ( 9 47 8 n = + ) .
amitom miviRebT, rom 3-is jeradi ricxvebis udidesi SesaZlo raodenoba
tolia 3 47 2 143 + = -is.
pasuxi: 143





2

amocana 3 5 qula

mas Semdeg, rac mgzavrma mTeli gzis
2
5
gaiara, aRmoCnda, rom Sua gzamde
gasavleli darCa gavlilze 15 kilometriT naklebi. ramdeni kilometri iyo
mTeli gza?

amoxsna 1 (ucnobis SemotaniT) : vTqvaT mTeli gzaa x km. maSin Sua gzamde
darCenili manZilia
2
2 5 10
x x x
= . pirobis Tanaxmad
2
15
5 10
x x
= . aqedan 50 x = .
pasuxi: 50km.

amoxsna 2 (ucnobis Semotanis gareSe) : mgzavrs mTeli gzis
2
5
-is gavlis
Semdeg Sua gzamde gasavleli darCeba gzis
1 2 1
2 5 10
= nawili. gavlil gzaze is
mTli gzis
2 1 3
5 10 10
= nawiliT naklebia, rac 15 kilometrs Seadgens, amitom
mTeli gzis sigrZea
15 10
50
3

= kilometri.



amocana 4 5 qula

kvadratis formis furceli gaWres or marTkuTxedad ise, rom erTi naWris
farTobi meore naWris farTobze orjer meti aRmoCnda. gamoTvaleT didi da
mcire naWrebis perimetrebis Sefardeba.


amoxsna 1: vTqvaT, kvadratis gverdia a , xolo CamoWrili marTkuTxedebis
gverdebi Sesabamisad , a x da , a a x . pirobis Tanaxmad 2 ( ) ax a a x = , saidanac
miviRebT
2
3
x a = . e.i. CamoWrili marTkuTxedebis gverdebi iqneba:
2
,
3
a a da
1
,
3
a a , xolo perimetrebi
4 10
2
3 3
a a a + = da
2 8
2
3 3
a a a + = , maTi Sefardeba ki
5
4
.

amoxsna 2: cxadia, marTkuTxedebs TiTo gverdi toli unda hqondeT, xolo
meore gverdebi unda Seefardebodnen, rogorc 1: 2. amitom am marTkuTxedebis
gverdebi iqneba Sesabamisad , 3 x x da 2 , 3 x x . maSin pirveli marTkuTxedis
perimetri iqneba 8x , xolo meore marTkuTxedisa 10x , xolo didi naWris
perimetris Sefardeba mcire naWrebis perimetrTan toli iqneba
5
4
.
pasuxi:
5
4
.





3

amocana 5 5 qula

gigis 100 erTnairi zomis muyaos kubi hqonda. am kubebis SewebebiT man
SesaZlo udidesi zomis kubi aawyo da misi zedapiri SeReba. didi kubis
asawyobad gamoyenebuli mcire kubebidan ramdenia iseTi, romlis
a) mxolod erTi waxnagi SeiReba?
b) arcerTi waxnagi ar SeiReba?

amoxsna: didi kubis asawyobad gamoiyeneba 4 4 4 64 = mcire kubi.
a) yovel waxnagTan 4 aseTi mcire kubia. 4 6 24 = , anu, mxolod erTi waxnagi
SeRebili aqvs 24 mcire kubs.
b) SeuRebavi darCeba did kubze ori erTeuliT naklebi zomis mqone kubis
asawyobad saWiro mcire kubebi. maTi raodenobaa 2 2 2 8 = .
pasuxi: a) 24 b) 8.




4

VIII klasi

amocana 1 5 qula

mocemulia erTmaneTis momdevno ramdenime naturaluri ricxvi 1, 2,..., n ,
romelTa Soris zustad 57 ricxvia 11-is jeradi. 1, 2,..., n ricxvebs Soris
yvelaze meti, ramdeni ricxvi SeiZleba iyos 4 -is jeradi?

amoxsna: CamonaTvalSi 4 -is jeradi ricxvi yvelaze meti rom iyos amisaTvis n
unda iyos rac SeiZleba didi. n-isTvis SesaZlo udidesi miniSvnelobaa
57 11 10 637 n = + = , radgan es ricxvi 4 -ze gayofisas ganayofSi gvaZlevs 159-s,
amitom 4 -is jeradi ricxvebis raodenoba toli iqneba 159-is.
pasuxi: 159.


amocana 2 5 qula

maTematikis olimpiadis I turSi gogonebze 1,5-jer meti vaJi monawileobda.
maTgan vaJebis 7% da gogonebis 10% gavida meore turSi. amasTan, cnobilia,
rom meore turSi gogonebze 42 -iT meti vaJi gavida. ramdeni moswavle monawi-
leobda olimpiadis I turSi?

amoxsna: vTqvaT vaJebis raodenobaa 3x , maSin gogonebis raodenoba iqneba 2x .
pirobis Tanaxmad meore wreSi
21
100
x
vaJi da
20
100
x
gogona gavida, amitom
21 20
42
100 100
x x
= saidanac miviRebT, rom 4200 x = . maTematikis olimpiadis I turSi
monawileobda 5 4200 21000 = moswavle.

pasuxi: 21000 moswavle.

amocana 3 5 qula

ABC tolferda samkuTxedSi AB ferdze aRebulia M da N wertilebi ( M
wertili A da N wertilebs Sorisaa), xolo BC ferdze K wertili.
amasTan, AC CM MK KN NB = = = = . gamoTvaleT B kuTxis sidide.

amoxsna: vTqvaT B x Z = . maSin, pirobis Tanaxmad NKB x Z = ,
amitom 2 KNM x Z = ,

rogorc NBK samkuTxedis gare kuTxe.
radgan NKM samkuTxedi tolferdaa, amitom KMN Z =
2 KNM x Z = .

analogiurad gveqneba, 3 MKC KCM x Z = Z = da
4 , AMC CAM x Z = Z = e.i. 4 A C x Z = Z = . aqedan,
4 4 180 x x x + + = da 20 x = .
pasuxi: 20 B Z =

.




5

amocana 4 5 qula

daamtkiceT, rom samniSna naturaluri ricxvis 9 -ze gayofiT igive naSTi
miiReba, rac misi cifrebis jamis 9 -ze gayofiT.

amoxsna: davuSvaT, samniSna ricxvi Seicavs a aseuls, b aTeuls da c
erTeuls, maSin es ricxvi warmodgeba Semdegi saxiT: 100 10 abc a b c = + + .

sakmarisia vaCvenoT, rom samniSna ricxvisa da misi cifrTa jamis sxvaoba
cxris jeradia. marTlac, ( ) 100 10 99 9 9(9 ) abc a b c a b c a b c a b a b + + = + + = + = + .



amocana 5 5 qula

ipoveT yvela iseTi marTkuTxedis sigrZe da sigane, romlis gverdebis
sigrZeebi naturaluri ricxvebia, xolo perimetri orjer naklebi ricxviT
gamoisaxeba, vidre farTobi.

amoxsna 1: vTqvaT marTkuTxedis erTi gverdia x , xolo meore y . pirobis
Tanaxmad ( ) 4 x y xy + = . aqedan
4 16
4
4 4
y
x
y y
= = +

, saidanac
an 4 1, 5, 20; y y x = = =

an 4 2, 6, 12; y y x = = =
an 4 4, 8, 8; y y x = = =
an 4 8, 12, 6; y y x = = =
an 4 16, 20, 5. y y x = = =

amoxsna 2: vTqvaT marTkuTxedis sigrZea x , xolo sigane y . pirobis Tanaxmad
( ) 4 xy x y = + . amasTan y x s . CavsvaT gantolebis marjvena mxareSi y -is nacvlad
x , miviRebT 8 xy x s , anu, 8 y s .
vTqvaT 4 y s , maSin gantolebis marcxena mxareSi y -is nacvlad 4 -is CasmiT
miviRebT 4 4( ) x x y > + , anu 0, y s rac amocanis pirobas ewinaaRmdegeba.
dagvrCa gantolebaSi CasmiT SevamowmoT y -is mniSvnelobebi 5-dan 8 -mde:
5, 5 4( 5), 20; y x x x = = + =
6, 6 4( 6), 12; y x x x = = + =
7, 7 4( 7), 28 3; y x x x = = + = gantolebis amonaxsni mTeli ricxvi ar aris.
8, 8 4( 8), 8. y x x x = = + =

pasuxi: marTkuTxedis sigrZea 20, sigane 5; an sigrZea 12, sigane 6; an sigrZea 8,
sigane 8.


6

IX klasi

amocana 1 5 qula

daamtkiceT, rom (4 15)( 6 10) 4 15 2 + = .

amoxsna:
2 2
(4 15)( 6 10) 4 15 (4 15) ( 10 6) (4 15) + = + =
(4 15)(16 2 60)(16 15) = + = 4(4 15)(4 15) 2 + =


amocana 2

5 qula
a naturaluri ricxvis 5-ze gayofisas miRebuli naSTi aris 4 . risi tolia
a a 2
2
+ ricxvis 5-ze gayofisas miRebuli naSTi.

amoxsna 1 pirobis Tanaxmad 4 5 + = k a , amitom
4 ) 20 50 25 ( 24 50 25 ) 4 5 ( 2 ) 4 5 ( 2
2 2 2 2
+ + + = + + = + + + = + k k k k k k a a .
pasuxi: 4 .

amoxsna 2
( )
2
2 2 a a a a + = + . radgan pirobis Tanaxmad tolobis marjvena mxaris pirveli
Tanamamravli 5-ze gayofisas naSTs gvaZlevs 4 , amitom meore Tanamamravli 5
-ze gayofisas mogvcems 1-is tol naSTs. maSasadame a a 2
2
+ ricxvi 5-ze
gayofisas mogvcems 4 1 4 = -is tol naSTs.


amocana 3 5 qula

cnobilia, rom sistemas
2 3
3 1
x ky
x y
+ =

+ =

amonaxsni ar gaaCnia ( , x y cvladebis


mimarT). ipoveT k .


amoxsna 1: meore gantolebidan gamovsaxoT y da CavsvaT pirvel gantolebaSi.
miviRebT, 2 (1 3 ) 3 (2 3 ) 3 x k x k x k + + = + = . radgan sistemas amonaxsni ar gaaCnia,
amitom gveqneba
2 3 0
3 0
k
k
+ =

, saidanac miviRebT, 2 / 3 k = .
pasuxi: 2 / 3 k = .

amoxsna 2: sistemas ar gaaCnia amonaxsni, Tu sistemaSi Semavali gantolebebis
Sesabamisi wrfeebi erTmaneTis paraleluria, e.i sruldeba pirobebi
2
3 1
k
=

da
3
1 1
k
= 2 / 3 k =


7

amocana 4 5 qula

Svidi albomi da sami wigni orjer meti Rirs vidre sami albomi da oTxi
wigni. wignis fasTan SedarebiT ramdeni procentiT didia albomis
Rirebuleba?

amoxsna: vTqvaT albomis Rirebulebaa x , xolo wignis y . maSin amocanis
pirobis Tanaxmad gveqneba ) 4 3 ( 2 3 7 y x y x + = + , saidanac y x 5 = . amitomAalbomis
Rirebuleba wignis Rirebulebaze metia y 4 -iT. maSasadame, wignis fasTan
SedarebiT albomis Rirebuleba 400 %-iT metia.

pasuxi: 400 %-iT.




amocana 5 5 qula

amozneqil oTkuTxedSi gavlebuli diagonalebiT Sedgenili samkuTxedebidan
sami samkuTxedis farTobi Sesabamisad aris
2 1
, S S da
3
S . ipoveT oTkuTxedis
farTobi.

amoxsna: erTmaneTTan SevafardoT da SevadaroT
samkuTxedis farTobebi romelTac saerTo wvero
gaaCniaT, xolo fuZeebi ki erT wrfeze arian
ganlagebuli. maSin suraTze mocemuli SemTxvevis-
Tvis gveqneba:
2 1 1
3 2
S S h
S x h
= = , saidanac
1 3
2
S S
x
S
= . amitom,
1 3
1 2 3
2
S S
S S S S
S
= + + + .
pasuxi:
1 3
1 2 3
2
S S
S S S S
S
= + + + .



8

X klasi


amocana 1 5 qula

daamtkiceT, rom Tu
c a c b + +
1
,
1
,
b a +
1
ariTmetikuli progresiaa, maSin
2 2
, b a ,
2
c ariTmetikul progresia iqneba.

amoxsna: pirobis Tanaxmad gveqneba, rom
1 1 1 1
a c b c a b a c
=
+ + + +
, saidanac
miviRebT
2 2 2 2
b a c b
b a c b
b c a b

= =
+ +
, e.i.
2 2
, b a ,
2
c ariTmetikul progresiaa.



amocana 2 5 qula

cnobilia, rom x x x f x f = +
2
) ( 3 ) ( 2 nebismieri namdvili x ricxvisaTvis.
ipoveT ) (x f .

amoxsna:Gamocanis pirobidan x da x -Tvis miviRebT Semdeg sistemas

+ = +
= +
x x x f x f
x x x f x f
2
2
) ( 3 ) ( 2
) ( 3 ) ( 2
, saidanac gvaqvs x x x f + =
2
5
1
) ( .

pasuxi: x x x f + =
2
5
1
) ( .



amocana 3 5 qula

cnobilia, rom ricxvi 2 1+ aris
2
0 x ax b + + = gantolebis erTerTi fesvi.
amasTanave a da b racionaluri ricxvebia. ipoveT a da b .

amoxsna:Gradgan 2 1+ aris
2
0 x ax b + + = gantolebis erT-erTi fesvi, amitom
gveqneba
( ) ( )
2
1 2 1 2 0 (3 ) ( 2) 2 0 a b a b a + + + + = + + + + = . pirobis Tanaxmad
3 a b + + racionaluri ricxvia, xolo ( 2) 2 a + ki _ iracionaluri, amitom
tolobas adgili eqneba Tu 3 0 a b + + = da ( 2) 2 0 a + = , saidanac miviRebT
2, 1 a b = = .
pasuxi: 2, 1 a b = = .





9

amocana 4 5 qula

mocemulia sami monakveTi, romelTa sigrZeebia 2 2 , 3 + a a da 5. ipoveT a - s
yvela is mniSvneloba romlisTvisac mocemuli monakveTebidan SesaZlebelia
samkuTxedis Sedgena.

amoxsna: davweroT samkuTxedis utoloba samive gverdis mimarT. gveqneba,
2 2 0
3 2 2 5
2 2 3 5
5 3 2 2
a
a a
a a
a a
>

+ < +

< + +

< + +

1
0
10
4 3
a
a
a
a
>

<


<

<

, saidanac gvaqvs: 10 3 / 4 < < a .


pasuxi: 10 3 / 4 < < a .



amocana 5 5 qula

ABC

marTkuTxa samkuTxedis marTi kuTxis wverodan gavlebulia CM mediana.
ACM da BCM samkuTxedebis perimetrebia Sesabamisad 16 da 18. ipoveT
samkuTxedis kaTetebi.

amoxsna: vTqvaT, samkuTxedis kaTetebis sigrZeebia a da b , xolo medianis m.
gvaqvs 16 2 = + m a da 18 2 = + m b . piTagoras Teoremis ZaliT
2 2 2
) 2 ( ) 2 18 ( ) 2 16 ( m m m = + .
saidanac miviRebT 0 145 34
2
= + m m 27 , 5
2 1
= = m m .
2
27 m = ar varga. amitom
gveqneba P 6, 8. a b = =
pasuxi: 6, 8. a b = =






10

XI-XII klasebi


amocana 1 5 qula

, a b da c ricxvebi adgenen geometriul progresias, xolo 2 , 2 a b a b c + + + da
3 a b c + + ricxvebi - ariTmetikul progresias. ipoveT geometriuli progresiis
mniSvneli.

amoxsna: pirobis Tanaxmad
2
b ac =

da 3 2 ( 2 ) ( 3 ) 2(2 ) c b a a b a b c a b c = + + + + = + + ,
saidanac
2
(3 2 ) b a b a =
2
3 2
b b
a a
| |
|
\ .
= anu
2
3 2 0, q q + = sadac
b
q
a
= aris
geometriuli progresiis mniSvneli. am gantolebis amoxsniT miviRebT
1 2
1, 2 q q = = .
pasuxi: 1 an 2 .


amocana 2 5 qula

gamoarkvieT, romeli ricxvi metia


2009200920092009
2009210920092009
Tu
2009210920092009
2009220920092009
?
amoxsna: SevniSnoT, rom nebismieri dadebiTi a da b ricxvisTvis marTebu-
lia utoloba
2
a a b
a b a b
<
+
+ +
. marTlac, aRniSnuli utoloba tolfasia
Semdegi WeSmariti utolobis:
( )
2
2 2 2
2 2 a b a ab a ab b = + + < + + . Cven SemTxvevaSi
2009200920092009, a = xolo 10 000 000 000 b = .

pasuxi: meore ricxvi.


amocana 3 5 qula

ABCD kvadratSi Caxazulia A centrisa da AB radiusis mqone wrewiris BD
rkali. am rkalis nebismier wertilze gavlebuli mxebi kvadratis BC gverds
kveTs E wertilSi, xolo CD gverds _ F wertilSi. ipoveT EAF kuTxe.

amoxsna: BD

rkalis wertili, romelzec gadis
EF mxebi, aRvniSnoT K -Ti. maSin, cxadia
AK EF da AB = AK = A (samive radiusia).
ganvixiloT ABE da AKE samkuTxedebi.
_
AB = AK
AE
= ABE =AKE = zBAE = zKAE o
ganvixiloT AKF da AF.


11

_
AK = AB
AF
= AKF = AF = zKAF = zAF [.

maSin, 2o +2[ = 9u da zEAF = o +[ = 4S.
pasuxi:

zEAF = 4S.




amocana 4 5 qula

a parametris ra mniSvnelobebisTvis aris 4 , 6 a a + + da 8 a +

gverdebis mqone
samkuTxedi

maxvilkuTxa?

amoxsna: kosinusebis Teoremis Tanaxmad, Tu ABC samkuTxedSi AB aris
udidesi gverdi, maSin es samkuTxedi iqneba maxvilkuTxa maSin da mxolod
maSin, roca
2 2 2
AC BC AB + > . amocanis pirobis Tanaxmad, radganac
4 6 8 a a a + < + < + , samkuTxedi iqneba maxvilkuTxa mxolod im SemTxvevaSi,
rodesac
( ) ( ) ( )
2 2 2
4 6 8 a a a + > + + +

2
4 12 0 6 a a a + > <

an 2 a > . radgan
samkuTxedis gverdis sigrZe uaryofiTi ar SeiZleba iyos, amitom 2 a > .

pasuxi: 2 a > .



amocana 5 5 qula

a

parametris ra mniSvnelobebisTvis aqvs mxolod erTi amonaxsni Semdeg
utolobaTa sistemas
2 2
2 2
4
4
y x a
x y a
> +

> +

?
amoxsna: vTqvaT, arsebobs a

parametris iseTi mniSvnelobebi, romelTaTvisac
mocemul utolobaTa sistemas aqvs mxolod erTi amonaxsni. SevniSnoT, rom
Tu
( )
, x y aris am sistemis amonaxsni, maSin
( )
, y x - ic iqneba misi amonaxsni da
amitom mocemuli sistemis erTaderT amonaxsni mxolod
( )
, x x _s saxis
SeiZleba iyos. Tu
( )
, x x CavsvamT sistemis erTerT utolobaSi, miviRebT
2 2
4 x x a > + anu
2
2
1 1
4
2 4
x a
| |
|
\ .
s , romelsac unda gaaCndes mxolod erTi
amonaxsni. es ki SesaZlebelia mxolod maSin, rodesac
2
0
1
4
4
a = , anu
1
4
a = .
axla SevamowmoT,
1
4
a = _Tvis Tu aqvs mocemul sistemas erTaderTi
amonaxsni. Tu CavsvaT
1
4
a = -s sistemaSi da SevkrebT masSi Semaval


12

utolobebs, miviRebT,
2 2
1 1
0
2 2
x y
| | | |
+ s
| |
\ . \ .
saidanac miviRebT, rom
1 1
,
2 2
x y = =
aris am sistemis erTaderTi amonaxsni.
pasuxi:
1
4
.

You might also like