E TÜRKİYE

e-TRKYE
Prof.Dr. Grol BANGER T.C. Babakanlk dareyi Gelitirme Bakan Ynetim Biliim Sistemi Merkezi Yneticisi
lkemizde, kamu ynetiminde karlalan aksaklklarn dzeltilmesi amacyla, kamu ynetiminin yeniden yaplandrlmas faaliyetleri srdrlmektedir. Bu faaliyetlerde ama; genelde, lke ynetiminde ada yapsal deiimleri gerekletirmek, zelde, ynetimi bilgi ve iletiim teknolojisi zerine uyarlamaktr. Bu, sadece fiziki olarak, kamu kurum ve kurulularnda bilgisayarlama deil, lke ynetim tarzn, en gelimi teknoloji zerine bina ederek, kamu hizmetlerinde ve brokraside kkl bir anlay deiimini getirmek anlamndadr. Gnmzde, Devlet tanm gze arpar bir ekilde farkllamtr. Vatandalarn devletle ilikilerindeki ihtiyalar ve beklentileri esas olarak deimitir. Daha iyi bir kamu hizmeti iin, vatandalarn ihtiyalarna gre devletten vatandalara dorudan bilgi akn ieren yeni bir ynetim ekillinin tanmlanmasna gereksinim domutur. Bu yaklamda, yrtme organ olarak e-Hkmet, temel olarak vatandan ihtiyalarna daha iyi hizmet verebilme ile ilgilenmektedir. e-Hkmet, yrtmenin teknik politikalarn ve kamu sektrnn birbirine uygun, bilgi sistemlerinin bir temel at altnda beraber alabilirliini salamaktadr. Hkmet, bilgiye eriimi ve vatandaa hizmet sunumunu gelitirmeye yardm edecek, yorumlar ve yenilikleri toplayarak uygulamaya almaktadr. Bilgi ann getirdii deiim; vatanda, kendisine hizmet salayanlara daha da yaknlatrarak, kendi ihtiyalar dorultusunda daha aktif hale getirmitir. Bilgi ana uyumu salayan Hkmet, ynetimdeki yeniletirme programnn merkezini oluturmaktadr. ada hkmet yaplanmas, vatandann daha iyi yaamasn salamak amacyla yaplan modernizasyondur ve ada hkmetler, uzun vadeli iyiletirme programn hazrlayarak yrrle almaktadr. e-Hkmet, vatandalarna daha iyi hizmet vermeye ve bilgi kaynaklarnn daha etkin kullanlmasna odaklanr ve ulalmas kolay, gvenli eriilebilir, yksek kaliteli hizmet hazrlar. Bu yzden, e-Hkmet; Hizmetleri vatandalarna ynelik ve onlarn seeneklerine gre oluturmak, Hkmeti ve hizmetleri daha eriilebilir yapmak, Sosyal kapsamnn dzenlenmesi, Bilgilerin daha iyi kullanm,
ana ilkelerini benimsemelidir.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Babakanlk dareyi Gelitirme Bakanl Babakanlk Ynetim Biliim Sistemi Merkezi 4, Glz Sok, Atatrk Bulvar, Kavakldere, , ANKARA Telefon : 0.312.4199726 Telefaks : 0.312.4188190
1 E-posta : igb@basbakanlik.gov.tr
e-Hkmetin beraber allabilirlik atsnn nemli unsuru vardr. Politika ve standartlar, veri iletiim emalarnn oluturulmas iin bir strateji ve ynetim ilemi. e-Hkmetin beraber allabilirlik atsnn uygulama stratejisinin temel paras, konuan hkmettir. Sadece, sistemin politikalar ve standartlarn belirlemek yeterli deildir. Baarl bir uygulama, siyasi destein salanmas, iyi uygulamalardan yararlanlmas, uygulama aralar ve merkezi olarak tasarlanm veri emalar anlamna gelir. Bunu salamak iin konuan hkmet inisiyatifini balatmak gerekir. Konuan-Hkmet, birlikte allabilirlik verisini elde etmede tm kamu uyumunu salayan bir yapdr. Merkezi olarak zerinde anlamaya varlm, zgrce ulalabilir verilerin retimiyle uygulama destei salar. Hkmet elektronik olarak sunulabilen hizmetlerin tmn tasarlamaldr. Szkonusu hizmetlerin nternet, mobil telefonlar; saysal TVler, ar merkezleri ve kiisel bilgisayarlar tarafndan eriilebilir bir strateji izlemelidir. Elektronik hizmet sunumu, kiisel irtibat ortadan kaldrmaz ve bunun daha iyi olmas yolunda destekler. Hizmetler kiilerin ihtiyalarna gre yeniden biimlendirilmelidir. Yeni hizmetler herkese kullanlabilir ve kullanm kolay ekilde gelitirilmek zorundadr. Saysal TV ve mobil telefonlar internete eriimde olduu gibi hzla artan bir neme sahip olacaklardr. On-line kamu hizmetleri iyi tasarlanm ve eriilebilir olmaldr. Bu strateji zel sektrle ortaklk almalarnda yeni bir yol belirleyen devlet iindeki yenilikileri yreklendirir. Bu merkezden gl bir idare ve etkin destek ihtiyacna iaret eder. Bu aty yrtecek ve bakmn stlenecek bir ynetim otoritesine gerek vardr. Dier kamu kurumlar, kurulular ve yerel otoritelerle ibirlii iinde koordinatr olarak grev yapar.Bu birim; Stratejiyi sahiplenir, Ayrntl deiim programn aka anlatr Uygulamay ynetir Yeni frsat ve inisiyatifleri belirler Gelimeler hakknda ynetime dzenli raporlar sunar. Konuan Hkmet web sayfasn ynetir. Hkmet ve endstri danma ilemini ynetir.
e-Hkmetin beraber allabilirlik atsnn bakm ve gelimelerini yrtr, ileve destekte ynetim altyaps salar. Kamu ve zel sektrde belirlenen kullanclarn kayt ilemlerine bakar. Hkmetin ncelikli teklif ve nerilerine hzl cevap salamada ve hkmette beraber alabilirlik abalarn koordine etmede merkez noktas olarak davranr.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Konuan Hkmet Grubuna nderlik eder ve hkmette veri emalarnn kullanmnn kabuln, ara yzler ve dnmler iin uygulama aralarn, en iyi uygulamalardan yararlanlmasn ynetir. Dier Hkmetler ve uluslar aras birimlerle koordinasyonu yrtr. Uyum srecini ynetir ve ilgili beraber alabilirlik politika ve grevlerini yrtr. Vatanda odakl hizmet btnln destekler. Bu atnn politikalarnn, standartlarnn ve ana hatlarnn ynetir. Paylalm altyap ve uygulamalar ilerlemesini salar. Hkmet portal kurar Bilgi ynetiminde ortak politikalar retir. uygulamasn
Dorudan Ulalabilir Hkmet Gnmzde ada Devlet tanm gze arpar bir ekilde farkllamtr. Vatandalarn devletle ilikilerindeki ihtiyalar ve beklentileri esas olarak deimitir. Yeni Devlet vizyonu, vatandana yaplan her iin merkezinde yer veren ve vatanda iin gerekletiren devlettir. Bu vizyonu baarmada hedefler; Vatandalar iin ana bir k noktas ile devlet bilgilerine ve hizmetlerine online eriim, Etkileimli hkmet iin vatandalara ok kanall ve kolay eriimli hizmet salamak, Tutarl ve ilgili bilgi ve hizmetler iin esas ara devletle etkilerini ve vatanda deneyimini zenginletirmesi zel ve kamu sektr hizmet salayclar iin bir ortak Vatandalarn ilemlerini gven ortamnda gerekletirebilecekleri gvenilir bir ortam Dnyada kendi snfnda en iyisi olmak iin uramaldr.
Hkmet bilgi sistemlerinin internete balanmada gvenlik riskine kar korunmas ve bu sistemlere vatandalarn kendilerine uygun zamanlarda ve kendi hzlaryla ulalabilmesi salanmaldr. Vatandalarla elektronik ilemleri yrtmede devletin farkl birimlerine imkan tanmada, tahsis edilmi ynlendirme ve kurumlara balant hizmetlerinin gvenliini ve dorulamay salamaldr. k kaplar, devlet kurumlarnn almasnda ve onlarn deerli belgeleri ve hizmetlerini kamuya zel ve gnll sektrlere almasnda yardmc olur. On-line hizmet veren devlet, hkmeti btnlemi bir organizasyon olarak gsterirken, devletle birebir ilikisi olan vatandaa kullanm kolay, gvenli, kiisel
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
hizmet salar. Bu vatandan devlette kiisel penceresi olmasn ve kamu sektr ile almada kamu iin tercih edilen yntem olmay amalar. e-Hkmet beraber alabilirlik ats, politika, standartlar ve veri emalar Hkmet Portal teknik mimarisinin ana elamanlardr. E-Devlet Prensipleri E-Devlet, vatanda ve devlet arasndaki balanty esasl olarak deitirebilir. Devletin, vatandalarn isteklerine daha fazla karlk vermesini ve vatandalarla olan ilemlerin byk lde gelimesini salayabilir. Dolaysyla, her vatandan demokratiklik srecinin aktif paras olmasna yardm eder. Bu anlamda byk fikir evatandatr. Bu yaklamn devamnda e-demokrasi kavram gelecektir. E-devlet, insanlar sadece bir dierine ya da e-ticaret yapan pazarlara balamakla kalmayan, fikirlerin, tartmalarn, nceliklerin, yetkilerin, hizmetlerin, ilemlerin ve sonularn yer ald bir ortamdr. E-Devlet;
1- Kullanm Kolay; devletle, yerel ve blgesel ynetimlerle ve hkmetlerle vatandalar, onlarn tercihleri ve ihtiyalarna gre balayabilmeli, 2- Herkes iin Kullanlabilir; evde, ite, okullarda, ktphanelerde ve dier topluma ak yerlerde ulalabilir olmal 3- zel ve Gvenli; e-devletin gelimesi ve kamuya hizmeti iin gerektii ekilde, gven salayacak ekilde gvenilirlik ve gizliliin kendine zg standartlar kantlanm olmal, 4- Yenilikilik ve Sonulara Ynelme; Hz vurgulanmal ve teknolojinin son avantajlarndan yararlanlmal, 5- birliki; Ak bir ekilde kamu, zel, kar amal olmayan aratrma ortaklar arasnda onlarn uzmanlk ve deneyimlerine dayal ortaklaa gelitirilmi zmler olmal, 6- Maliyet Asndan Etkili; Uzun dnem verimlilii ve tasarrufu nemli lde salayacak stratejik yatrmlar yaplmal, 7- Dnm; Yalnzca varolan uygulamalar otomatikletirmek yerine devlet ilerini deitirmede kiisel ve kurumsal nderlik araclyla teknolojiden yararlanmal,
Bu prensipler e-devleti izlemede liderlerin tercihlerine rehberlik yapmaldr. Teknoloji, yaratclk ve liderlik bir noktada birletiinde, onu gl sonular izleyecei aktr. E-Devlet Yaplanmas E-Devlet, an gelimelerini, imkanlarn ve snrlarn politik, kurumsal, teknolojik olarak aratrarak;
Bilginin aratrlmas, seilmesi, analizi ve paylam iin gelitirilecek teknolojilerin kamu grevlilerinin karar verme srelerini derinden etkiledii, bu
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
teknolojilerin kullanmyla birlikte, halk katlm ve ak devlet kavramlarnn mmkn klnd,

Devlette gerekletirilecek ileri dzeydeki tm bilgi teknolojileri uygulamalarnn, politikalar, sreler, bilgi ve teknoloji ile btnletirildii, Devlet tarafndan verilen hizmetlerin zel giriim ve sivil toplum kurulular ile dier kurulular tarafndan verildii, Vatandalarn demokratik srelere katlmas iin yntem ve lmlemeler gelitiren ve kendini srekli yenileyen, Saysal imza, elektronik oy verme ve vergilendirme gibi ada sistemlerin kullanmn mmkn klan, Kamu sektrnde, elektronik iletiim, arivleme ve kayt ynetiminin gndelik hayatn bir paras haline geldii, Daha gelimi ve srekli gelimeleri takip eden bilgi teknolojileri ynetiminin varolduu, Birbiriyle uyumlu alabilen gvenli sistemlerin gelitirildii, Internet teknolojilerini kullanarak devletin ak bilgisine ulamn altyapsn oluturan, Internet kullanmnn kamu sektrnde ve halk arasnda daha yaygn hale gelmesiyle yeni ve entegre hizmetler veren, Aratrma kaynaklarnn kullanlabilir bilgi salad ve uygulanabilir yntemler gelitirebildii,
devlettir. E-Devlet Uygulamasnda Bilgi Sistemleri
e-Devlet, birletirilmi bilgi sistemlerini gerektirir. Uygun yolla tm kamu sektrnde birlikte iletilebilir sistemlerin almas, vatandalarn ihtiyalarna gre yeniden biimlendirilmi daha iyi hizmetlerin salanmasnn anahtarn oluturur. E-Devlet uygulamasnda, teknolojiyle birlikte daha etkin alma aralar salayacaktr. letiim aralar, daha resmi iletiim yntemleri ile mmkn olmayan balar ve ilikilerin desteklenmesinde ve beslenmesinde etkili rol oynayarak, alan iletiimini glendirecektir. Etkileimli uzaktan renme ve konferans gibi teknolojik aralar ile yer ve zaman bamsz iletiim kurulabilecektir. Ayrca, veri grselletirmesi, bilgi karm, veri entegrasyonu ve saysal ktphane teknolojileri gibi bilgi ynetimi aralar, bilginin kullanm ve yaygnlatrlmasna olumlu katklarda bulunacaktr. Veri ambarlar gibi teknolojiler, farkl kaynaklardan bilgiyi bir araya getirecek, bunun yan sra veri ynetimi ve bilgi arama aralar, birok konuda planlama ve deerlendirme amal olarak kullanlabilecektir.Kamu kurum ve kurulular, kendilerine yklenen grevlerle, kapasitelerinin orantl olmas, etkin ve verimli bir ekilde almalar salanmaldr. Bu amaca ulamada, vatanda ile btnlemi, her eyin devlet iin ve devlet tarafndan yaplmas deil, insanmzn
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
daha iyi yaamas iin yaplmas gerektii esasna dayal bir anlay yerletirme ilkesini ortaya konmaktadr. Ulusal Bilgi Sistemi, bilginin ilgili kurumlar arasnda ve kurum iinde dzenlenebilmesi, ilikilendirilmesi, paylalmas ve kullanmnn salanmasn amalayan lke bilgi sistemleri topluluudur. Ulusal Bilgi Sistemi, kurumlarn, ynetimsel ve teknik ileyiinin salkl bir yapya kavuturulmas ynnde oluturulacak olan bilgi sistemlerinin ulusal bir a zerinde birletirilmesiyle meydana gelecektir. Ulusal Bilgi Sistemi, sistemde yer alacak kurumlarn, lke veri alt yapsn dzenleyecektir. Ulusal Bilgi Sisteminin bileenleri; o o o o o politikalar, teknoloji, kurumlar, standartlar, veri (alar, tabanlar, kaynaklar, kullanclar)
olarak, sistemin iinde ayn ncelikli bir ilikiler yuma oluturmaktadr. Sistemin, belirli kurumlara, sektrlere, ya da alana zel olmayp, lke genelinde hizmet vermesi planlandndan; Ulusal Bilgi Sistemi, ulusal dzeyde tm kamu kurum ve kurulularn, dier sektrleri ve nihayet bireyleri ierecektir. Sistem kapsamnn bu denli geni olmas ve bilgiye dayal devlet ynetimi anlayn gerektirmesi, sregelen kamusal yapnn teknoloji ile btnleecek ekilde analizini gndeme getirmitir. Burada ama; genelde, lke ynetiminde ada yapsal deiimleri gerekletirmek, zelde, ynetimi bilgi ve iletiim teknolojisi zerine uyarlamaktr. Bu, sadece fiziki olarak, kamu kurum ve kurulularnda bilgisayarlama deil, lke ynetim tarzn, en gelimi teknoloji zerine bina ederek, kamu hizmetlerinde ve brokraside kkl bir anlay deiimini getirmek anlamndadr. Bu faaliyetlerin baaryla hayata geirilebilmesi iin Ulusal Bilgi Sisteminin oluturulmas gerei aktr. Trkiye Cumhuriyeti Babakanlnca, bu amaca ynelik olarak, kamu kurum ve kurulularnn yetki ve sorumluluunda retilen, konumsal, konuma bal tanmsal ve szel verilerin datlm bilgi sistemleri ortamnda, ulalabilir ve kullanlabilir olmasn salamak zere bir dizi alma srdrlmektedir. Bu almalarda, ilgili kurumlarca retilen verilerin, ulusal standarttaki veri tabanlarnda oluturulmas temel alnmaktadr. Sz konusu sistemlerin, lke apnda kullanma, eriim yetkileri ve gvenlii gz nnde bulundurularak ilgili kullanclara almas ve paylamnn salanmas amalanmaktadr. Bu yaklam ile, i blm ve koordinasyon anlay iinde, verilerin, lke standartlarnda retilmeleri ve gncelletirilmeleri, yksek maliyetle elde edilmekte bulunan verilerde tekrarlamay, dolaysyla zaman, igc ve kaynak kaybnn nlenmesinin koordinasyonu amac gdlmektedir. Trkiyenin idari, teknik ve personel yapsnda yeni bir yaplanmaya gidilmesi, kamu kurulular tarafndan gnmze kadar retilmi ve retimi devam eden tm
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
verilerin sistematik ve etkin bir ekilde, tm kullanclarn ulamna alabilmesi iin gndeme gelen Babakanlk Ynetim Biliim Sistemi Merkezi (BYBS), kamusal yeniden yaplanma iin gerekli faaliyetlere altlk tekil edecek kurumsal dzenlemelerin merkezi olacaktr. Kurumlar, ulusal standartlarda rettikleri veriyi dier kurumlarn kullanm iin Ulusal Bilgi Sistemi'ne sunacaklar ve kendi ihtiya duyduklar veriyi yine Ulusal Bilgi Sistemi'nden salayacaklardr. Burada Ulusal Bilgi Sisteminin ekirdeinde yer alacak olan BYBS, kamu kurum ve kurulular arasnda veri al veriinin belirlenen standartlara uygun, kurumun eriim yetkisini gzeterek, dier kurumca retilen veriye ulam izni verecek ve gvenliini esas alarak, aktarmn koordinasyonunu salayacaktr. Trkiyenin, yeni yzylda, bilginin sr olarak sakland deil, ortak olarak faydal bir ekilde kullanld organize olmu bir lke olarak ilerlemesinde, bu alma byk rol oynayacaktr. almann amacna ulaabilmesi ve lke kalknmasnda etkin rol oynayabilmesi iin aadaki unsurlarn yrrle konmas planlanmtr;
Tm Kamu kurum ve kurulularnn iinde yer ald Ulusal Kamu Bilgisayar Ann (KAMU-NET) kurulmas, KAMU-NET zerinden aktarlacak rnlerin standardizasyonu ve sorumluluunun belirlenmesi, Yetkili ve sorumlu kurulularn ayrntl olarak ihtiyalarnn belirlemesi, veritaban tasarmnn yaplmas ve veri retimi iin gerekli faaliyetlerin gerekletirilmesi, Veri retim ya da dnm ilemlerinin yntemlerinin ve i plannn belirlenmesi, Tm sistemin faydal ve kullanlabilir hale getirilmesi, aktif halde tutulmas, bu konuda temel karar ve nlemlerin alnmas, Tm kamu kurulular ve kullanclarn, veri retim ve paylam aamalarnda koordineli ve i birlii ierisinde organizasyonunun yaplmas,
Yukarda deinildii gibi lkemizde de youn bir ekilde kamu bilgisayar alar gndemdedir. Maliye Bakanl, Milli Eitim Bakanl, Salk Bakanl, Adalet Bakanl, Nfus ve Vatandalk leri Genel Mdrl, Emniyet Genel Mdrl, Jandarma Genel Komutanl, Tarm Bakanl, Yksek Seim Kurulu gibi ok eitli kurum kendi alarn kurma almalarn yrtmektedirler. Ancak, kamu kurumlar arasnda yeterli koordinasyonun salanamam olmas sebebiyle, benzeri a projelerinin ayr ayr planlanmas sz konusu olabilmektedir. Bamsz alar kurmak yerine, kamuya ynelik alarn bir KAMU-NETte birletirmenin daha doru olaca aktr. Kamuya ynelik, ancak, zel sektr, niversite, sivil toplum rgtleri ve bireylerin de yararlanaca; amac, temel a servislerini toplumun tm kesimlerine, ucuz, hzl ve gvenilir bir ekilde salayacak olan ve BYBS tarafndan ynetilecek
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
olan an projelendirilmesine balanlmtr. Bylece, lkemizi kapsayan, ortak fiziksel bir iletiim alt yapsnn kesintisiz ve kaliteli hizmet retebilecek modeli oluacaktr. Ulusal Bilgi Sistemi'nin Oluturulmas Ulusal Bilgi Sistemi taraflarnn, sistem iindeki ilevlerinin belirlenmesinin ok sayda boyutu vardr. Bunlardan en nemlileri unlardr:
Ulusal Bilgi Sistemine hangi kurulularn, hangi trde veri salayacann belirlenmesi, Kurumlarn, Ulusal Bilgi Sistemi'nin gelitirilmesi kapsamnda, finansal kaynak ihtiyalarna ynelik ekonomi politikalarnn belirlenmesi, Bilgi fiyatlandrma politikalarnn belirlenmesi, bilgi edinmenin maliyetinin belirlenmesi, Veri toplama ve ynetimi ile ilgili standartlarn belirlenmesi ve bunlara uygunluun salanmasndan sorumlu otoritelerin belirlenmesi, Ticaret ve iletiim alanlarnda nceliklerin ve ilgili politikalarn belirlenmesi, Bilginin sahiplii, gizlilii, zellii, telif haklar vb.
gibi konularn zmlenmesi gerekmektedir. Veri retimi Ve Ynetimi Sistemin temel yaklam olarak alnan, datk veri taban ynetim sistemi tekniine uyan Her kuruluun, yasalarla belirlenmi bulunan veri retmek
ve bunlar standartlarna uyan ekilde kendi veri tabanna aktarmas ve gncel tutmas temel grevinin dnda, veri reten her kurumun veya belli
kurumlarn verilerinin tek merkezde tutulmas anlay sz konusu deildir.
Kamu kurulularnn kendi aralarnda yapacaklar koordineli almalar sonucunda belirleyecekleri temel grev unsurlarnn, UBS ierisinde oluturulacak veritabannda tutulabilmesi, dier verilerle ilikilendirilebilmesi ve projenin veri standardizasyonu, veri kullanm, veri gncelletirmesi ve veri depolanmas aamalarnda faydal bir ekilde kullanlabilmesi iin ortak veri retim formatnn oluturulmas gereklidir. Verilerin UBS'e otomasyonunun yaplmasndan sonra veri gncelletirmesinin, veri iletiiminin ve veri paylamnn hangi kurum veya kurulularca, nasl yaplacann belirlenmesi amacyla yaplan almalar sonucunda, mevcut verilerin UBS entegrasyonunun yaplabilmesi iin kullanc ayrntl veri modeli oluturulmaldr. Birinci olarak, kullanc ihtiya duyduu verinin ierik ve karakteristiklerini standart bir formda belirtmelidir. Bunun iin, Ulusal Bilgi Sistemi verisinin de ierik ve karakteristikler olarak standart bir formda tanmlanm olmas gerekir. Bu, ilgili veriyi salayan kurumun sorumluluuna braklabilir. Verinin "ierik ve karakteristikler"i meta veri olarak anlr ve verinin ait olduu corafi blgeyi, doruluunu, hangi kaynaktan, nasl retildiini vs. belirtir. Meta verinin standart bir ekilde
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
belirtilebilmesi iin meta veri standartlarna ihtiya vardr. Meta verinin standart olarak belirtilmesi konumsal veri deiim standartlar kapsamnda dnlecektir. kinci ihtiya, aranan veri iin hangi veri tabanlarna, ya da veri kaynaklarna bavurulabileceini, kullancya ileten akll "bilgi sunucular" dr. Bu sunucular Ynetim Biliim Sisteminde veya ihtiyaca bal olarak bellenecek noktalarda yer alacaktr. Ayrca, gerek bilgi sunucular ve gerekse bu sunucular zerinden ulalabilecek veri kaynaklar kataloglanacaktr. nc olarak, verinin aktarlmasnda, kaynak formatnn sistemce, hibir evrim ilemine ihtiya duymadan dorudan okunabilmesi gerekmektedir. Ancak, Ulusal Bilgi Sisteminin ilerlik kazanmasndan nce olumu olan alt sistemler, bir kereye mahsus olarak, sistemin formatna evrilecektir. Ulusal Bilgi Sisteminin formatna evrilmi olan bu veriler, bundan sonra, evrime gerek kalmadan gncellenebilecek ve kullanclar tarafndan evrime gerek kalmadan karlkl olarak ve dorudan okunarak kullanlabilecektir. Sz konusu eviri ilemi kaynak ve kullanc formatlar arasnda dorudan ya da bir deiim format zerinden gerekletirilebilir. ok zel uygulamalarn zorunlu olarak ortaya karabilecei zel durumlarda, Ulusal Bilgi Sistemi iin geerli veri deiim format says snrl tutulacaktr. nk, zellikle seilecek olan kritik veri yaplarnda evrim iin yaplacak dzenlemeler ana projenin oluturulmasn engelleyecek zaman kaybna neden olabilecektir. Nihayet, bir kullancnn Ulusal Bilgi Sistemi'ne kn, dolamn, ve ilgili veri kaynaklarna eriimini salayacak ve dzenleyecek yazlm ve protokoller gereklidir. Bunun iin Internet teknolojisi ve yazlmlar gibi sz konusu ilevleri sunan rnler, Ulusal Bilgi Sistemi iin uyarlanacaktr. TEKNOLOJ Ulusal Bilgi Sistemi'nin teknolojiden beklentisi, kendi balarna "akll" ve birbiriyle "konuabilen" sistemlerdir. Bu beklentilerin ne dereceye kadar karlanabilecei genel olarak yapay zeka ve datlm sistemler alanlarndaki gelimelere bal olacaktr. Datlm sistemler alannda, veriye ynelik, yazlm ve donanm olarak farkl, kendi ilerinde zerk sistemlerin btnleik bir yapda alabilmeleri esas alnacaktr. Mevcut teknoloji yazlm, donanm ve iletiim asndan ok eitli seenekler sunmaktadr. nemli olan, kurumlarn ihtiyalarna en uygun teknolojiyi semeleri ve onu en verimli bir biimde kullanmalardr. Konumsal Veritaban Motorlar yazlmlarnn salad veritabanlar ynlenmeleri ve sistemde yer alan alt sistemlerde sadece istenen veri grubunun sunucusunu uygulamalara almalar, zellikle veritaban ynetim sistemleri markalarndan bamsz almalar nemli bir gelime salamaktadr. STANDARTLAR Gnmz teknolojisinde, lke apnda retilen tm verilerin, datlm bilgi sistemleri ortamnda, ulusal ve uluslararas standartdaki veri tabanlarnda
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
oluturulmas temel alnmaktadr. Szkonusu sistemlerin, gncellii korunacak bir ekilde, lke apnda kullanma ve eriim yetkileri de gz nnde bulundurularak, ilgili kullanclara almas ve paylamnn salanmas ile veriler uygun standartlarda oluacaktr. Ulusal Bilgi Sistemi kapsamnda standartlar, veri deiimi ile snrl olmayp, donanm, yazlm, iletiim ve veri tanmlamay ierir. Ulusal Bilgi Sistemi'nin esas farkl yazlm, donanm, veri temsili ve iletiim sistemlerini kullanan taraflar arasnda iletiim olduu iin, standartlar hayati nem tamaktadr. Donanm, yazlm, ve iletiim de standartlama ynnde, bugn belirli bir noktaya gelinmi olmasna karn, veri deiiminde standartlama, gereklilii teden beri kabul edilmekle birlikte tam olarak salanamamtr. Bir ok nedenlerle, lkeler, veri deiimi iin kendi standardn tercih etmesi sonucu, zellikle konumsal veri deiiminde bugn ok eitli standartlar kullanlmaktadr. Bunun yaratt en nemli sorun, bir sistemin farkl kaynaklardan veri transfer edebilmesi iin ok sayda format tanmas gerekmektedir. Bu nedenlerden dolay, Ulusal Bilgi Sistemi'nde kullanlacak veri standart sadece bir tane olacaktr. alma planna gre belirlenen verilerin UBS ortamnda ilikisel veri tabanlarnda tutulabilmesi ve istenen veriye doru, ksa ve abuk olarak ulaabilirliliin salanmas iin, mevcut verilerin ulusal standart altnda toplanmas ve tm kamu kurum ve kurulularnca da uyulmas gereklidir. KAMU KURUM VE KURULULARININ KOORDNASYONU Tm kullanclar iin byk nem tayan ve yaplacak her ite ve yatrmda kullanlmas zorunlu olan ekonomik, sosyal, idari, evresel, tarmsal, askeri ve siyasi gibi temel bilgilere ulaabilmenin ve bu bilgilerin topland ortak bir alma alannn oluturulmas iin gerekli dzenlemelerin ve koordineli almann hazrlanmas gereklidir. Bu balamda, ayn ii yapan farkl kamu kurum ve kurulular, sregelen ilerinde kendi dzenlemelerine uygun alm ve dier kurulularla ortak olan ilerini ok az farkllklarla yrtmlerdir. Kamu kurulularnn kendi aralarnda yapacaklar grmeler sonucunda belirleyecekleri veri ihtiyalarna gre, herbir kamu kuruluunun grev ve sorumluluu ile bu sorumluluklar ieren kapsamlara ait alt balklarn doru ve ayrntl bir ekilde belirlenmesi amacyla, oluturulacak teknik kurullar tarafndan hazrlanmas gereklidir. Ulusal Bilgi Sisteminin kurulmas iin gerekli grlen kapsamlara ynelik retim ve aratrma yapan tm kamu kurulular, yrttkleri temel grevler balamnda belirlenmitir. Tm kamu kurulularnca ihtiya duyulan temel konular baz alnm ve Ulusal Bilgi Sisteminin oluturulmas ve gelitirilmesi iin bir taslak oluturulmutur. Bu balamda, bu blmde deinilen tm katmanlara ve bu katmanlara ilikin yaplan almalara ilaveler ve almann son ekli konu ile ilgili tm kamu kurulular ile yaplacak ayrntl ve koordineli almalar sonunda belirlenecektir.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
alma erevesinde, kamu kurulular arasnda hangi kuruluun hangi temel veriyi hangi rn standartnda retmesi gerektiinin belirlenmesi amacyla, kurulularn yrrlkteki mevcut yetki ve sorumluluklar belirlenmitir. Yetki ve sorumluluklara ynelik konular ve bu konulara ilikin verilerin toplanaca rn standartlar belirtilmitir. almann sonunda kamu kurulularna ait veri oluumu ve gncelletirme yetki ve sorumluluunun paylam salanm olacaktr. STRATEJK PLAN Trkiye Bilgi an yakalamak ve bir Bilgi Toplumu olmak istiyorsa, Ulusal Bilgi Sistemi'ni bir an nce hayata geirmelidir. Kukusuz, Ulusal Bilgi Sistemi ncelikle siyasi otorite tarafndan desteklenmelidir. Ardndan, Ulusal Bilgi Sistemi taraflarnn politik ve finansal desteklerinin kazanlmas gerekir. Taraflarn destek ve ballklar balangta ok gl, Ulusal Bilgi Sistemi'nin yaatlabilmesi iin de srekli olmaldr. Ulusal Bilgi Sistemi'nin hayata geirilmesi ve yaatlmas, Ulusal Bilgi Sistemi'ne zel bir kurumsal yaplanma gerektirir. Bu kurumsal yap, Ulusal Bilgi Sistemi'ni stlenecek ve yrtecektir. Bu kurumun yeterli yaptrm gc olmaldr.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

E TÜRKİYE

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

E TÜRKİYE

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

e-TRKYE

ana ilkelerini benimsemelidir.

teknolojilerin kullanmyla birlikte, halk katlm ve ak devlet kavramlarnn mmkn klnd,

You might also like