1.

E-TCARETN ZELLKLERN
TANIMLAMAK
nsanolu her geen gn hayatna yeni
ve deiik eyler katmaktadr. Hi phe
yoktur ki bu yenilik ve deiimler
insanlarn ve uluslarn gelecei ile
ilgilidir. zellikle son
dnemde bilgi ve iletiim
teknolojilerinde meydana gelen hzl
gelimeler, insanolunun
hayatnda bir ok ilke imza atmaktadr.
te bu ilklerden biri deElektronik
Ticarettir (ETicaret
)tir.
1
 1.1. Elektronik Ticaret Kavram
Bilindii gibi ticaret ifadesi
kavramsal olarak mal veya hizmetin
satn alnmas ve
satlmas ilemlerini kapsamaktadr.
Bu srecin elektronik ortamda yani
internet zerinde
yaplmas e-ticaret kavramn ortaya
karmtr. Yani e- ticaret mal ve
hizmetlerin internet
zerinden alm ve satm ilemidir.
2
3
 1.1.1. Elektronik Ticaret (e-
ticaret) nedir?
E-ticaretin tanm konusunda farkl
lkelerin kurulular tarafndan farkl
tanmlar
yaplmaktadr. Ancak e-ticaret
konusunda en yaygn genel kabul
grm tanm OECD
tarafndan 1997de yaplan tanmdr.
Bu erevede e-ticaret aadaki
eylemleri kapsayan
4
sre olarak tanmlanmaktadr;
 Ticaret ncesi firmalarn elektronik
ortamda bilgilenmesi ve aratrma
yrtmesi
Firmalarn elektronik ortamda
bulumas
deme srecinin yerine getirilmesi
Taahhdn yerine getirilmesi, mal
veya hizmetin mteriye teslimi
Sat sonras, bakm, destek vb.
hizmetlerin temin edilmesi
5
 E-Ticaret, mal ve hizmetlerin retim,
tantm, sat, sigorta, datm ve deme
ilemlerinin bilgisayar alar zerinden
yaplmasna olanak salar. E-ticaret ile
daha esnek
yapya kavuan, tedarikileri ile daha
yakn alan, mterilerin beklenti ve
ihtiyalarna
daha hzl cevap veren firmalar global
lekte deiim yaamamaktadr. E-
ticaret, firmalara
en iyi tedarikiyi seme ve btn
dnyaya sat yapma imkan
sunmaktadr. 6
 Mteri beklentilerindeki mal ve hizmet
arzndaki art, i dnyasndaki rekabeti
kresel lekte zorlatrmaktadr. adamlar
buna uyum salamak iin organizasyonlarn
ve
alma tarzlarn deitirmekte, firma-
mteri-tedariki arasndaki bariyerleri
internet ve eticaret
ile kaldrmaktadr. nternetin hzla
yaygnlamas, elektronik ticareti, ticari
ilemlerin
yrtlmesinde yeni ve ok etkin bir ara
haline getirmitir. Elektronik ticaret son
yllarda
yaanan ve bilgi iletiimini kolaylatran
teknolojik gelimelerin bir rn olarak
ortaya 7
 lkemiz de 1998den sonra baz
byk alveri merkezleri internet
zerinde sat
maazalar amlar, ayrca
kurumlara ve bireysel giriimcilere
elektronik dkkan (edkkan)
kiralayan servis salayclar ortaya
kmaya balamtr. Basn ve
bankaclk
alanlarnda, konularnda nc nitelii
olan baz kurulular, e-ticaret
alannda da yatrmlarn
(2000lerin balarnda) 8
9
1.1.2. Elektronik Ticaretin (e-ticaret)
nemi
nternet zerinden alveri yapma, aranlan
rn ya da hizmeti, ar pazar dolap
yorulmadan pek ok alternatifi bir arada grerek
ksa srede bulma ve satn alma imkan salar.
Bu sayede alveri iin harcanan zamandan
salanan tasarruf, kazanlan vaktin baka
alanlarda daha verimli bir ekilde kullanlmasn
mmkn klar. nternet zerinde uak, tren veya
otel odas rezervasyonu, online bilet alm gibi
ilemler zaman kaybetmeden kolayca
gerekletirilebilir. Kitap, CD, bilgisayar,
hediyelik eya, yiyecek, giyecek ve daha birok
rn, satld yere gitmeye gerek kalmadan
internet zerindeki maazalardan sipari
edilebilir.
10
 Gnmz iletmelerinin e-ticaret
konusuna, daha fazla nem vermeleri
ve buna bal
olarak AR-GE faaliyetlerine arlk
vermeleri gerekmektedir. nk e-
ticaret modelleri
iletmelerin yeni pazarlara almasna
yardm etmektedir.

11
Ayn zamanda iletiim teknolojilerinin salad
hz, ucuzluk ve gven pazarlama stratejileriyle
birletiinde, iletmelerin krlln
arttrmaktadr. Ticaret ve i ilikilerinde
elektronik ortamlarn ve zellikle internet
teknolojilerinin kullanlmasyla; mevcut i
olanaklar artacaktr. Buna bal olarak,
pazarlanan rnlerin sat daha kolaylaacak,
reklam, rn tantm, sat ncesi ve sonras
destek ve benzeri kanallar tamamen elektronik
ortamda daha efektif kullanlabilecektir.
Otomatik bilgi datm sistemi yardmyla,
mterilere ve daha geni kitlelere kolayca
ulalabilecek, global olarak, i dnyasyla olan
etkileim artacaktr. verimlilik analizleri ve
planlamalar daha kolay yaplp Uluslar aras
pazarlara kolayca ulaabilme olana
salayacaktr.
12
 Geleneksel ticaret karsnda
elektronik ticaretin avantajlar
aadaki ekilde
belirlenebilir:

13
stediiniz yere sat / stediiniz
yerden alveri: Satclar, rn ve
hizmetlerini tm dnyaya satma imkn
bulurken, alclar da sunulan rn ve
hizmetler arasndan kolayca seim
yapabilir. Ak a zerinden gerekleen
eticaret faaliyetleri, elektronik iletiimi
arttrmtr. Bu ise, iletmelere, tm
tketicilere ve dier iletmelere daha
ucuz ve kolay bir ekilde ulama olana
salamaktadr. Pek ok iletme, bu yolla
pazarlama a kurmadan rnlerini
pazarlayabilmektedir
14
 Rekabette stnlk / Hizmet
kalitesinde art: Satclar,
mterilerine daha yakn
olduklarndan, rakiplerinden daha ok
tercih edilir. Mteriler de daha
kaliteli
hizmete kavuur. Elektronik ortamda
retim, pazarlama ve datm
faaliyetleri
maliyetleri drmesi nedeniyle, e-
ticaret iletmelere ulusal ve uluslar
aras
dzeyde rekabet stnl 15
Satclar, mterilerinin ihtiyalarn
ayrntl ve hzl bir ekilde renebilir,
onlara ekonomik fiyatlarla zel hizmet
sunabilirler. Mteriler de kendilerine
uygun rnlere daha uygun fiyatla
sahip olurlar

16
Araclarn azalmas / htiyaca hzl
eriim: E-Ticaret, rn ve hizmetleri,
ou kez reticiden tketiciye aracsz
olarak ulatrr. Bu nedenle, maliyet ve
zaman asndan hem satc hem de alc
avantajldr. Ulusal ve uluslararas ticari
ilemlerin elektronik ortamda
yrtlmesi zamann etkin kullanlmasn
salamaktadr. Bylece rnlerin sipari
edilmesi ile teslimi arasnda geen sre
asgariye inmekte, zamandan
kaynaklanan maliyetler ile stok
maliyetleri
dmektedir.
17
lem maliyetinden tasarruf / Daha ucuz rn
ve hizmetler: Elektronik ortamda yaplan
ilemler normal ilemlere oranla ok daha ucuza
mal olduundan, hem satc hem de alc nemli
lde tasarruf edebilir. Elektronik ticarette
ihtiya duyulan belgeler elektronik ortamda
hazrlanmakta, bu bilgi ve belgeler ilgililerin
kullanmna sunulmaktadr. Bylece, ilemler
minimum hata ile ksa bir sre iinde ve
krtasiye masraf denmeksizin
tamamlanmaktadr. nternet e dayal e-ticaret
ve elektronik datm sistemleri uluslar aras
ticareti hzlandrmaktadr. Tketiciler iin ilem
maliyetleri ve nakliye masraflar dmektedir.
Tketiciler evlerinden kmadan sorun
yaamadan ve zaman harcamadan sanal
maazalardan alveri yapabilmektedirler.

18
Yeni i imknlar / Yeni rnler: E-ticaret,
mevcut rn ve hizmetler iin pazar
yaratmann ve ticaretin yapsn
deitirmesinin yan sra, birok yeni rn ve
hizmeti de beraberinde getirmitir. E-ticaret,
mal ve hizmet piyasalarnn yapsn
deitirmekte, yeni rnler, yeni pazarlama
ve datm tekniklerine yol amakta, hzl bir
ekilde rn gelitirilmesi, test edilmesi ve
mteri ihtiyalarnn tespit edilmesini
olanakl klmakta, pazar talebindeki
deiikliklere hzla yant verebilmektedir.
Tketiciler internet sayesinde, yeni maml ve
rn bilgilerine kolay ulaabilmekte, bilgi
sahibi olmakta ve alternatif rnleri
karlatrarak, kolayca satn alabilmektedir. 19
E-ticaret, ekonomik bir olgu
olmasna karn, sosyal ve politik
yaam etkilemektedir. Ekonominin
bilgi ve bilgiyi ynetme temeline
dayanmas,eitim, kltr, salk ve
sosyal gvenlik gibi alanlarda internet
kullanlmasn
yaygnlatrmtr. Bu durum sosyal
politikalarn yeniden gzden
geirilmesine yol amtr.

20
E-ticaret, 2000li yllarda, uzmanlarn
tahmin ettikleri orandan 2-3 kat daha
hzl byyen bir ekonomi
mekanizmasdr. Global ekonominin
gelecei, artk e-ticaret a iinde
faaliyette bulunmaktadr. Ticari
iletmeler byle bir ortamda yer
almak zorundadr. Yoksa, Pazar
paylar azalp gittike sat
hacimlerinde bir azalma meydana
gelecektir. Bu nedenle iletmeler e-
ticarette meydana gelen deiimlere 21
1.1.3. Elektronik (e-i)
E-i (E-Business), her trl i balantlar ve
bunlarla ilgili ksmlarn elektronik ortamda
yrtlmesidir. Yani, bir i ortamnn paralar
olan mteriler, iiler, ortaklar arasndaki
ilikiler, yeni i balant yazmalar ve benzeri
her ey elektronik ortamda gerekleir (e-posta
kullanarak, sanal proje gruplar yoluyla, faks ve
data haberleme sistemleri kullanarak vb). E-i
byk oranda; potansiyel mterileri elde
tutmak, yeni mteriler kazanmak ve
mterilerle ilikileri gelitirmek, hizmet, sat ve
bilgilendirme servisleri ile mmkn olan en ksa
zamanda mterilere ulamak, retimde ve her
trl i prosesinde maliyeti drp verimi
arttrmak gibi konularda internet ve zellikle web
teknolojilerinin kullanlmasn ierir.

22
E-i, e-ticaretten bir ok ynden farkldr. E-
i, internet haberleme aralarn (web bilgi
sayfalar, e-mail, grup posta haberleme
aralar, haber bekleri) kullanarak
potansiyel mterilerle ilikiye gemek ve
ksa/orta/uzun vadede iinizi gelitirmek,
pazarlama, reklam vb. konularda internet
teknolojilerini kullanmak anlamna gelir.
Ksaca internet ortam, insanlarla tanma ve
i yapma mekndr. E-i sonunda illa ki bir
para ak olmayabilir.
Ancak e-i balantlarnn doal uzants,
ticari kazan salamak (para ak, e-ticaret)
olarak dnlmelidir. E-ticaret ise,
elektronik ortamda (byk apta internet
zerinde) para kazanacak aktiviteleri ierir.
E-ticaret sonucunda, net bir para ak vardr.
23
E-i almalarnn sonunda taraflardan
herhangi biri ya da hibiri para
kazanmayabilir,ama sadece rn
tanm ya da kiilerle tanma da
olabilir.Ancak e ticarette,
tm dnceler para kazanmak
erevesinde toplanmtr.E-ticaret
faaliyetlerinin sonunda taraflardan biri
mutlaka ara kazanr.Temelde her ikisinin
de amac para kazanmaktr.E-i,yeni
pazar paylar bulmak ve bu pazar
paylarn geniletmeyi hedeflerken, e-
ticaret'te ise kolay bir pazar bulmak ve
bir bakas sat yapmadan hemen bir
ya da birden fazla sat yapmak vardr.
24
1.2. Elektronik Ticaret deme Aralar
nternet zerinden gvenli bir ekilde deme
yaplabilmesi iin pek ok ara gelitirilmitir.
1.2.1. Kredi Kart
Kredi kartnn tm dnyada standart bir
deme altyapsna sahip olmas ve kullanc
kitlesinin genilii internet zerinden yaplan
alverilerde en ok kullanlan deme
yntemi olmasn salamtr. Alveri
srasnda kredi kart bilgilerinin nc
ahslarca ele
geirilmesinin nlenmesi amacyla bu
bilgilerin ifrelenmesi esasna dayanan SSL
ve SET protokolleri kullanlmakta, bylece
alveri gvenlii kolaylkla salanmaktadr.
25
1.2.2. Elektronik Para
Elektronik para internet'te kullanlmak zere
gelitirilmi para birimidir. Elektronik para,
gnlk hayatta kullanlan maaza eklerinin
internet ortamndaki karl olarak
deerlendirilebilir. Bu sistemden
yararlanmak isteyen kiilerin ilk olarak
elektronik para hizmeti sunan irketler
tarafndan gelitirilen zel yazlmlardan
birini bilgisayarlarna yklemeleri ve o
irketle alan bir bankada hesap
atrmalar gerekir. Bundan sonra elektronik
para ile anlamal maazalarn sitelerinden
veya kendisi gibi elektronik para yazlmn
kullanan dier taraflar ile sanal alveri
yapabilir. 26
Elektronik para yazlm, istenen miktarda
parann bir banka hesabndan ekilerek,
internet zerinden yaplacak harcamalarda
kullanlmak zere elektronik ortamda
saklanmasn salar. Her elektronik parann
normal hayatta olduu gibi bir seri numaras
vardr. Internet zerinden bir harcama
yapldnda belli seri numaral elektronik
paralar alveri yapann bilgisayarndan
silinerek alveri yaplan bilgisayara geirilir.
Bu ekilde, para ak aynen gnlk hayatta
olduu gibi gerekletirilir. Trkiye'de bu
sistem henz uygulamaya gememitir.
Dnyada elektronik para hizmeti veren baz
kurululara rnek olarak CyberCash (
www.cybercash.com), DigiCash
(www.digicash.com) verilebilir.
27
1.2.3. Elektronik ek
Elektronik ek, elektronik ticaret
gerekletiren sitelerin demeleri ek olarak
kabul etmelerini ve ileyebilmelerini
salayan bir deme sistemidir. Elektronik
ek, ABD'de Financial Services Technology
Consortium (www.fstc.org) tarafndan SDML,
Signed
Document Markup Language, ad verilen bir
iaretleme dili kullanlarak gelitirilmitir.
Elektronik ek sisteminde, demeler kredi
kart olmadan banka hesab bilgilerinin
gerekli olanlarnn elektronik ticaret sitesine
girilmesi yoluyla yaplr. Kullanc bir anlamda
ticaret sitesine ek keserek deme yapm28
olur.
Bankadaki sistemler yaplan transferleri her
gn
temizleyerek bahsedilen hesapta alveriin
tamamlanmas iin gerekli artlarn yeterli
olup
olmadn kontrol ederler ve bu durumdan
elektronik ticaret sitesini ifreli kanallarla
haberdar ederler. Bu ilemler takas merkezi
olarak adlandrlan finansal kurumlar
tarafndan da yrtlebilir. Kullanlmas kolay
bir sistem olmakla birlikte, daha yaygn
kullanm iin
gerekli sistemlerin finans sektr tarafndan
kabul grmesi gerekir. Bu hizmet lkemizde
herhangi bir kurulu tarafndan henz29
uygulamaya konmamtr.
1.2.4. Dier deme Aralar
Escrip: Ba demeleri gibi baz zel
dk miktarl demeler iin kurulmu
bir sistem.
IPIN: Internet harcamalarn ISS
faturalarna yanstan bir sistem.
ECharge My Phone: Telefon faturas ile
entegre edilmi bir sistem.
First Virtual: demeleri nc bir
kuruluun toplayp ilgili taraflara
datmn yapt bir sistemdir.
PCPay: Smart Card bazl bir sistemdir.

30
2. E-TCARETN YARARLARINI
KARILATIRMAK
E-ticaret, z itibariyle ekonomik bir olgu gibi
alglansa da sosyal ve kltrel alanlarda da
etkiler oluturmaktadr.

2.1. Elektronik Ticaretin Etkileri

E-ticaretin; birey, firmalar ve toplum zerinde
farkl etkiler oluturduu grlmektedir. Mteri
beklentilerinin pazar yeniden tanmlad veya
yeni pazarlar oluturduu koullara E-ticareti
benimseyen firmalar, daha hzl uyum
salamakta ve rekabet konusunda avantaj elde
etmektedir. Bireylere ise alveri, bilgi ve
hizmetlere eriim, kamu ile etkileim
konularnda fiziki uzaklk ve zaman kstlarn
ortadan kaldran yeni yollar sunulmaktadr.
31
2.1.1. E-Ticaretin Ekonomik ve
Sosyal Yaama Etkileri
OECD tarafndan ye lkelerde 1998
ortalarnda yrtlen ve 1999da
yaynlanan
aratrmaya gre E-ticaretin,
ekonomik ve sosyal yaamda olduka
kayda deer
deiikliklere neden olduu
belirlenmitir.

32
Ekonomik yaama ilikin etkileri:

E-ticaretle paranz cebinizde

kalsn

33
letmeler aras rekabeti artrmakta
letmelerde genel maliyetleri drmekte
Maliyetler fiyatlara yansmakta
Tketici asndan rn seenekleri artmakta
Yukardaki (c) ve (d) bentlerindeki faktrler ile
pazar gcnn tketiciye
gemesi salanmakta
Aracszlama veya yeni fonksiyonlar
stlenen araclar olumakta
Siber araclar olumakta
Hayat kolaylatrmakta; 7 gn 24 saat (7x24)
alma prensibi ile srekli ticaret
ve alveri imkn sunmakta

34
 7x24 prensibi ile ak olan maazalar, araclarn da
fonksiyon deitirmesi ile
rn fiyatlarn 10a 1 seviyesinde ucuzlatmakta
Halen firma-firma aras %90 firma-tketici aras %10
civarnda olan orann,
teknolojik altyapnn gelimesi ve tketiciye daha kolay
ulalmas ile, firmatketici
lehinde ykselmesi beklenmekte
Telekomnikasyon alt yapsndaki gelimeler, ucuz
PCler, kablo TV, telefon
hatlar, vb. altyap gelimeleri ile KOBlerin dorudan
evdeki tketiciye sat
yapmas ve pazarn geniletmesi tahmin edilmekte
E-ticaretin yaygnlamasndaki teknik ve felsefi
niteliin effaflk ve aklk
olduu belirtilmekte

35
 Aklk tketicinin pazar gcn artrmakta, fakat
kiisel bilgilerin
toplanmasyla aleyhte kullanlabilecek bir veri taban
yaratmakta
E-ticaret ile zamann greli nemi deimekte,
pazara corafi olarak yakn
olmann nemi ortadan kalkmakta
Firma tedarik/zincir ynetiminde dzenli bir planlama
ile maliyetler
drlmekte (ABDde bu konuda %15- 20 tasarruf
edilmi durumdadr)
Web tabanl pazarlama ve siparii on-line gemek de
iletme lehine verimlilii artrmakta
Sipari alma, alnd makbuzu, fatura tutarll vb.
izlemede yaplan hatalar Eticaret ile dmekte, bylece
genel maliyetler azalmakta
Pazar yapsn deitirmekte
Firmann i organizasyonu ve modelleri deimekte
eklinde zetlenmektedir.
36
2.1.2. E-Ticaretin KOBlere Etkileri
Elektronik ticaret, ilem maliyetlerinin
dmesi, pazara giri engellerinin az
olmas ve tketici asndan bilgiye
eriimin kolaylamas ekonomik
faaliyetleri tam rekabet ortamna
yaklatrmaktadr. Bu durum, rekabetin
artmasna neden olmakta ve ayrca
kk iletmelerle byk iletmelerin
piyasaya giri koullar asndan eit
anslara sahip olmalarna yol
amaktadr. Bu nedenle, KOBler
asndan elektronik ticaret nemi
azmsanmayacak boyuttadr. 37
Esnek yaplarndan dolay mteri
beklentilerine daha hzl adapte
olabilecek
KOBlerin, byk firmalara oranla e-
ticarette daha avantajl bulunduklar
dnlmektedir.
Dinamik yaplar olan KOBlerin
byk firmalar karsndaki en byk
dezavantaj olan
uzak corafyadaki pazar ve mteriye
eriememe sorunu da internet ile
ortadan 38
2.1.3. E-Ticaretin Ynetime Etkileri
nternet, firmalarn i yapma eklini de
deitirmektedir
Elektronikleme: Bilgilerin
elektronik ortamda tutulmas ile,
herhangi biri, herhangi bir zamanda
herhangi bir yerden ihtiya duyduu
bilgiye bir bakasna gerek kalmadan
ulaabilmektedir. Fiyat listeleri, sipari
formlar, tantm filmleri, vb. materyaller
firmann servis bilgisayarndan intranet
aracl ile gncel olarak
eriilebilmektedir.
39
Hareketlilik: nternet teknolojisi,
kiilere bulunduklar yerden
bamsz olarak
bilgiye eriim imkan sunmaktadr.
Mterilerine destek vermek iin
seyahat
eden alanlarnn, ihtiya duyduu
bilgiye herhangi bir zamanda
herhangi bir yerden gncel olarak
ulaabilmesi, firmann mterilerinin
ihtiyalarna cevap vermedeki
performansn artrmaktadr. 40
abukluk: adamlar, gncel
bilgilere gece veya gndz
istedikleri zaman ulaabilmektedir.
ortann veya firmasnn web
sitesine ulaarak son fiyat listesine,
retim rakamlarna, mallarn k
tarihine kolaylkla eriebilmektedir.

41
alma Gruplar: nternet,
verinin paylamna ve
alanlarn ibirlii
yapmasna da altyap sunmaktadr.
Firmalar, haber gruplar, konuma
odalar, vb. aralar ile deiik corafi
yerlerdeki alanlarn bir araya
getirerek alma gruplar
oluturabilmekte, mterilerinin
nerilerini deerlendirebilmektedir.

42
2.1.4. E-Ticaretin Reklmcla ve
Pazarlamaya Etkileri
letmeler asndan sanal
pazarlamann birka ayr ynden
avantaj bulunmaktadr:
Etkileimli Elektronik Pazarlama:
letmeler, etkileimli olarak ses,
grnt unsurlarn da kullanarak
hazrlayacaklar sanal maazalarda
mteri ile karlkl etkileim iinde
satlarn yapabilmektedir.
43
Etkin ve Hzl Mteri Talepleri
Ynetimi: Sanal ortamda yaplan
alveri hangi mterinin hangi mala
talep duyduu ynnde bir veri taban
oluturulmasna imkan salamaktadr.
Bu kapsamda iletmeler mteri
taleplerini veya sat reyonlarn
ynlendirme ansn elde
edebilmektedir.
E-deme mkan: Elektronik
ortamda cretin denmesi ve
alveriin elektronik ortamda
tamamlanmas, iletmeler asndan
lojistik altyapda tasarruf yaplmas
asndan avantaj olarak
deerlendirilmektedir. 44
Etkileimli Tedarik Zincir Ynetimi:
letmelerin nereye, ne kadar, hangi
tarihte rn veya hizmet salamalar
gerektiinin karar ve bunun ynetiminin
elektronik ortamda alc ve satclar
arasnda etkileimin salanmas bir
avantaj oluturmaktadr.
Etkileimli Stok Ynetimi:
letmelerin tedarik ynetimlerinin
bir baka yn de stok ynetimidir.
Dolaysyla etkileimli olarak hangi
rnden ne kadar ve hangi sreyle stok
bulunduracann ynetimi de elektronik
ortamda gerekletirilebilmektedir.
45
Bankaclk ve Sigortaclk
Hizmetlerinde Etkinlik ve Hz: Bu
tr hizmetlerde sonuca hzl
eriilmesi, alveriin hzl bir ekilde
tamamlanmas taraflara zamandan
tasarruf salad gibi hizmetin
etkinliini de artrmaktadr.
Sanal Anket ve Kamuoyu:
Elektronik ortamda alveri
yapan kesim ile hzl ve etkin bir
ekilde anket yaplp hizmetin
ynlendirilmesi ve istenilen kapsamda
kamuoyu oluturulmas da46
 Bire bir Pazarlama: Elektronik
pazarlamada dorudan tketiciye
hitap ederek birebir
pazarlama yapma imkan
bulunmaktadr.

47
Ancak E-ticaretin yaklak yllk gemiinde byk
bir gelime ile yaygnlat
bilinmekle beraber, birtakm zorluklar ierdii de
gzlenmektedir. Bunlar;
letmelerin, deien pazar koullarna uyum
salayamamas,
Aypl rn teslimi sonucu irketlerin rn
yenilemede lojistik glkle
karlamas,
letmelerin hzl gelien teknolojik altyapya uyum
salayamamas
letmelerin rn gelitirmede yetersiz kalmalar
letmelerde, rn datm amal oluturulan
kanallarn lojistik olarak yetersiz
kalmalar eklinde zetlenebilir.

48
2.1.5. E-Ticaretin Tketiciye ve
Alverie
Etkileri
Sanal dnyada alveri yapmak gerek birey
gerekse firma olarak mteriye nemli
avantajlar salamaktadr:
Hesapl: Sanal dnyadaki alveri,
klasik maazada yaptnz alveriten
daha ucuzdur. Sanal i dnyasndaki
maaza kiras, personel gideri, elektrik, vb.
masraflarn ihmal edilecek dzeyde olmas
sat fiyatlarna da yansmaktadr. ehirler
aras veya lkeler aras dolaarak maazalar
arasndaki fiyat karlatrmas, bire be
orannda ehir ii telefon creti 49
Kolay ve Rahat: Sanal dnyadaki
alverii ile evden kmadan, trafik
ve park sorunu
yaamadan, zaman ve benzin
harcamadan muazzam eitlilikteki rn
ve hizmetler
incelenebilmektedir. Birok sanal
maaza, ana caddelerdeki benzerlerine
kyasla daha fazla stok
bulundurabilmektedir. Ayrca sanal
dnyada yaplacak ksa bir gezinti ile
satn alnacak rn/hizmet ile ilgili
uzmanlarn raporlarna ulalabilmekte,
dier tketicilerin fikirleri
50
Hzl: Satn almak istenen rn
seildikten sonra yalnzca
beklemek gerekmektedir.
Birok maaza e-posta servisi ile
sipariin hangi aamada olduu
hakknda (ne zaman kargoya verildi,
ne kadar srede teslimat yaplacak,
vb.) mterisini de
bilgilendirmektedir.

51
Gvenli: Birka basit nlemi aldnzda, sanal dnyadaki
alverite kredi kart
kullanmann restoran veya dkknda kullanmadan daha az riskli
olduu grlmektedir.
Birok on-line sat yapan sanal maaza, mterilerin deme
bilgilerini gvenli olarak ulatrabilmesi iin eitli gvenlik
nlemleri (SLL, SET) almaktadr. Bilgileri gndermeden sz konusu
gvenlik nlemlerinin (alveri yaplan maazann gerekten o
maaza olduunun garanti edilmesi, satcya gnderilecek
bilgilerin, zellikle kredi kart, ifrelenerek ulatrld, vb.) alnp
alnmadnn kontrol edilmesi tketicinin lehine
olacaktr. Web tarayc programnn altndaki durum ubuundaki
Anahtarn kapal olmas, maazann gvenlik nlemi aldn
gstermektedir. Gvenlik nleminin tr ve derecesine anahtarn
zerine tkayarak ve maazann web sitesinden renilmesi
gerekmektedir. Ayrca son dnemde bankalar, internet zerinde
rahat ve gvenli kullanabilmesi iin Sanal Kart uygulamasn
balatmtr. Yalnzca nternette kullanlabilen ve normal zamanda
sfr TL/$ limiti olan Sanal Kartn limitini, alveri srasnda kart
sahibi artrmakta/belirlemekte ve alveriin sonunda ise kalan
miktar olmas durumunda tekrar sfrlayabilmektedir. 52
Elenceli: Web dnyasndaki en
keyifli alverilerden biri de on-line
mzayedelerdir.
Dnyann herhangi bir yerinden insanlar
herhangi bir eyi on-line mzayedeye
katlarak satn alabilmektedir.
Kresel: Sanal dnyada mteriler, en
geni eitlilikte maaza bulma
imkanna
sahiptir. Bu maazalarn bir ksm byk
ehirlerde bulunabilecek olmasna karn
bir
ksmna ise yalnzca internet dnyasnda
eriilebilmektedir 53
3. E-TCARETTE SZLEME
OLUTURMAK
Szleme; hukuki bir sonu meydana
gelmesi iin iki veya daha ok kiinin
karlkl ve birbirleriyle uygun irade
beyanlar ile gerekleen ilemdir.
Szlemelerin, sat szlemesi, kira
szlemesi, dn szlemesi, hizmet
szlemesi, vekalet szlemesi vb.
eitleri vardr.

54
 Szlemeler taraflara ykledii
borlara gre:
Tek tarafl bor ykleyen
szlemeler,
ki tarafl bor ykleyen szlemeler
olarak ikiye ayrlr.
Szlemeler taraflarn szlemek
konusunda birbirlerine uygun
iradelerinin karlkl
olarak aklamalar ile kurulur.
55
 3.1. E-Ticarette Szleme
Oluturma
Elektronik ortamda, ounluklada
internet ortamnda yaplan en youn
szleme mal
ve hizmet satm olarak meydana
gelir. Yazl szlemelerde karlkl
imza ve onay bulunur.
nternet ortamnda taraflar kar
karya gelemediklerinden onay ve
imza dijital olarak
56
gereklemektedir.
 Elektronik imza: Bir bilginin nc taraflarn
eriimine kapal bir ortamda, btnl
bozulmadan bilgiyi ileten tarafn oluturduu
orijinal haliyle ve taraflarn kimlikleri
dorulanarak iletildiini elektronik veya benzeri
aralarla garanti eden harf, karakter veya
sembollerden olumu bir seti ifade eder.
Elektronik imza, gnmz teknolojisinde eitli
ekillerde olabilmektedir. Halen kullanlan imza
dosyalar, biyometri teknii (kullancnn
parmak ya da el izi, gz retinas vb. kiiye has
zellikler) ile oluturulan imzalar ve saysal
imzalar en ok bilinen ve tartlan elektronik
imza eitleridir.

57
 E-ortamda szlemelerin geerlilii ynnden
zorunlu olmasa da taraflar arasnda
iletilen bilginin gizlilii, btnl ve taraflarn
kimliklerinin doruluu kurulacak olan
teknik ve yasal altyap ile garanti
edilebilmektedir.
Sanal ortamda mal ve hizmet sat yapan veya
araclk eden maaza veya firmalar
kullancya mutlaka bir szleme onaylattrrlar.
Aada internet ortamnda mzayede yapan
bir sitenin taraflara sunduu bir szleme rnei
yer almaktadr.
Bu szleme, sitedeki hizmetlerimizden
faydalanabilmek iin gerekli kural ve
koullar iermektedir.

58
 3.2. Kullanc Szlemesi
Kullanc szlemeleri aadaki kurallar erevesinde
dzenlenir.
3.2.1. Taraflar
bu KULLANICI SZLEMES (SZLEME), Bilgi
Teknolojileri ve iletiim
Sitemleri Ltd. ti. (RKET) tarafndan iletilen
www.deneme.com (STE) internet
adresinde rn alm yapmak zere (ALICI) veya rn sat
yapmak zere (SATICI)
yer alan tm zel ve tzel kii ve kurumlar ( Aada ALICI
ve SATICI beraber
KULLANICI veya KULLANICILAR olarak anlacaktr) ile RKET
arasnda, ye kayt
aamasnda yaplmtr. KULLANICILAR, STEye ye olmak
kaydyla bu szlemenin
tamamn okuduklarn, ieriini btn ile anladklarn ve
btn hkmlerini kabul
ettiklerini ve onayladklarn peinen taahht ederler.

59
 RKET, deitirilen maddeleri
STEdeki duyuru panosunda
yaynlamak kaydyla,
SZLEMEyi tek tarafl deitirme
veya tadil etme hakkna sahiptir.
Yaplan tm
deiiklikler duyuru panosunda ilan
edildikten 7 gn sonra geerlilik
kazanr.

60
 3.2.2. Kullanm ve yelik artlar
STE de alm satm yapabilme yetkisi,
sadece RKET ile hukuken balayc
SZLEMEyi STEye ye olmak kaydyla
onaylayan KULLANICILARda
bulunmaktadr. ye olmak iin reit olmak,
RKET tarafndan istenen kimlik bilgilerini
eksiksiz olarak sunmak yeterlidir. Reit
olmayan kiiler hizmetlerden faydalanmaz.
Ayrca,
RKET tarafndan bu SZLEMEnin 12.
Maddesi uyarnca geici olarak
uzaklatrlm
veya sresiz yasaklam KULLANICILAR da
yine hizmetlerden faydalanmazlar.
61
 3.2.3. cretler
STE yesi olmak ve/veya sergilenen rnlere
teklif vermek cretsizdir. RKET,
listeleme ve komisyon cretlerini duyuru
panosunda ilan edecektir. cretlerdeki
deiiklikler, duyuru panosunda ilan edildikten 7
gn sonra geerlilik kazanr. Bu 7 gnlk
sre iinde eski artlar geerli olur.
cretlendirme politikalarnda, tantm veya
kullanm
tevik amal geici deiiklikler yaplmas
durumunda, sz konusu deiiklikler duyuru
panosunda ilan edildikleri gnden itibaren
geerlilik kazanr. rnein, ksa sreli
promosyonlar gibi

62
Aksi belirtilmedii takdirde, STEdeki
hizmetler karl alnacak btn
cretler
Trk Liras olarak hesaplanacak ve
tahsil edilecektir. KULLANICILAR,
STEde
gerekletirdikleri ticaretten, alm
satmdan kaynaklanabilecek tm
banka komisyonu,
BSBV, KDV, vergi, pul har vs.
demeleri ilgili kurumlara ak
artrmalarn
tamamlanmasn mteakip yapmay 63
 3.2.4. irketin Grev ve Sorumluluklar
irketin grev ve sorumluluklar taraflar
arasnda kanunlara uygun olarak belirlenir.
3.2.4.1. Genel Bilgiler
STE, SATICIlarn rnlerini sergiledikleri, ve
ALICIlarn rnlere teklif vermek
suretiyle satn almaya altklar bir sanal
pazar yeridir. RKET, STE aracl ile
sadece
bu pazar yerinin yneticisidir. ALICI ve SATICI
arasndaki hibir ilemde, RKETin
ayrca taraf olduu zel anlamalar hari,
hukuki sorumluluu yoktur.

64
 3.2.4.2. Ticaret Gvenlii
RKET, STE'ye kaytl kullanclarnn temin
ettikleri bilgilerin doruluu
konusunda herhangi bir teminat veya garanti
vermez. Sadece KULLANICILAR aras
karlkl gveni artrma amacyla, tamamen
KULLANICILAR'n inisiyatifine dayal
kullanc profili ad altnda bir deerlendirme
ve puanlama sistemi kurulmutur. RKET
hibir art altnda kullanc profili bilgilerinin
ALICI ve/veya SATICILAR tarafndan
kullanlmas sonucu ortaya kabilecek
maddi, manevi zararlardan dolay sorumlu
tutulamaz.

65
 KULLANICILAR aras gerekleecek ticaretin
nihai her trl hukuk ve mal
ykmll sadece ve sadece ticarete taraf
KULLANlClLAR'a aittir. RKET hibir art
altnda gerekleen ticarete taraf deildir.
Sergilenen rnn kalitesi, gvenirlilii veya
yasall konusunda RKET tarafndan
herhangi bir kontrol yaplmaz. Ayrca
sergilenen
rnn tantmnda kullanlan yazl ve/veya
grntl aklamalarn doruluu veya
taml, RKET garantisinde deildir. RKET
hibir art altnda eksik bilgiden dolay
hibir isim veya gereke altnda sorumlu
tutulamaz.
66
 3.2.4.3. Anlamazlklar
STE'de gerekleen ilemler ile RKET'in dorudan
veya dolayl balants
olmamas nedeniyle, KULLANICI, STE'deki ilemler
sonucu doabilecek anlamazlklar
ve bu anlamazlklarn yol aaca, bilinen veya
bilinmeyen, pheli veya phesiz, ifa
edilmi veya edilmemi, iddia, talep ve/veya
hasarlardan, RKET, temsilcilerini ve
alanlarn sorumlu tutmamay, herhangi bir isim veya
gereke altnda tazminat talep
etmemeyi ve nc kii ve kurumlar tarafndan
kendisine ynelecek her trl talepten muaf
tutmay STE'ye ye olarak ve bu SZLEMEY
onaylayarak peinen kabul ve beyan eder.

67
 3.2.5. yelerin Sorumluluklar
KULLANICI, rnn sergilerken, teklif
verirken, rn satn alrken, ksacas bu
szlemenin tarifledii sistemde yer
alan tm ilemleri gerekletirirken, i
bu szlemenin
yan sra, halen yrrlkte bulunan ilgili
tm kanun, tzk ve ynetmeliklere
uymay, aksi
halde oluabilecek her trl cezay
demeyi, RKET hi bir nedenle
sorumlu tutmamay ve
tazminat talep etmemeyi peinen kabul
ve taahht eder.
68
 3.2.6. Teklif Verme ve Satn Alma
Sonulanan bir ak artrmada, asgari artlar yerine
getirmek kouluyla, en yksek
teklif veren ALICI, SATICI'nn artlarn kabul etmi
saylr ve ticareti gerekletirmeyi
taahht eder. ALICI rne teklif vermek suretiyle, rn
aklamas ile beraber sat artlarn
da kabul etmi saylr. stisnai durumlar hari, yaplan
bir teklifin geri ekilmesi veya iptal
edilmesi sz konusu deildir. Bu szleme kapsamnda
istisnai durumlar, rn
aklamasnda alm kararna etki yaratabilecek rn
aklamas deiiklii yaplmas,
SATICI'nn kimliinin belirli olmamas, veya ona
ulalamamas olarak tanmlanmtr.

69
3.2.7. rn Sergileme ve Sat
Sergilenen tm rnler uygun
kategori iinde listelenmelidir.
3.2.7.1. rn Tantm
SATICI, rnn tantm amacyla
yazl bilgilerin yan sra resim ve
grafikler de
kullanabilir. oklu rn Ak
Artrmas'na konulan tm rnler
btn nemli zellikleri
asndan (rnn boyutu, rengi,
markas, modeli vs.) ayn olmaldr. 70
71
 3.2.7.2. Sat Ykmll
SATICI, tamamlanan bir ak artrmann
sonunda, nceden belirledii minimum
teklifin veya asgari fiyatn zerinde gelen
teklifler arasnda en yksek teklif veren ALICI
ile
sat ilemini, istisnai durumlar hari,
gerekletireceini taahht eder. Bu
szleme
kapsamnda istisnai durumlar ALICl'nn sat
iin gerekli artlar yerine getirememesi
{rnein demenin yaplmamas) veya
alcnn kimliinin belirli olmamasdr. Bu
durumda
SATICI'nn ak artrmay iptal etme hakk
sakldr. 72
 3.2.7.3. Hileli Davran
RKET, STE'de verilen hizmetlerle balantl
olarak herhangi bir Ak artrma veya
ilemde hileli bir davran gsteren
KULLANICILARI tek tarafl olarak, herhangi
bir onaya
ihtiya duymadan ve nceden uyarda
bulunma zorunluluu olmadan STE'den
geici veya
sresiz yasaklama hakkna sahiptir. Hangi
ilemlerin hileli olarak vasflandraca karar
tamamen RKET'e aittir. KULLANICILAR,
STE'ye ye olmak suretiyle yasaklama
ilemi
konusunda her trl yetkiyi peinen RKET'e
verdiklerini kabul ederler. 73
 3.2.7.4. Maniplasyon
KULLANICILAR, hibir art veya
yntem altnda, hibir gereke ile
rnlerin
fiyatlarn maniple etme veya
sergilenen dier rnlerin
aklamalarna ve ak
artrmalarna mdahale etme hakkna
sahip deildirler.

74
 4. E-TCARETTE MAL VE HZMET ALIP
SATMAK
Elektronik posta, bir bilgisayardan
dierine/dierlerine veya bir kiiden dier
kiiye/kiilere gnderilen elektronik mesajdr.
E-posta ile balayan elektronik iletiim,
gnmzde kada dayal klasik yntemlerin
yerini almaktadr. Internet ile elektronik
mesajlar, birka dakika iinde e-posta adresi
olan dnyann herhangi bir yerindeki alcsna
ehir ii telefon tarifesinden daha dk cret
ile hzl ve gvenli olarak ulatrlmaktadr.

75
 4.1. E- Ticaretin eleri
Mterilerinizin veya dier firmalarn size her
zaman ve her durumda ulamas, eposta
ile mmkn olabilmektedir. Firmanzn telefon
ve faks numaralarnn deimesi,
tanmanz, tatilde veya seyahatte olmanz e-
postalarnzn size ulamasna engel
olmamaktadr. Alclar ile e-firmalar e-mail yolu
ile haberlemekte, e-ticaret yapan
kurulular yelerine bu yollar yeni rnlerini
tantmakta ve etkinliklerini e-posta araclyla
yapmaktadr.

76
 4.1.1. E-Posta
Elektronik ticarette e-posta kullanlarak
sipari verilebilir. Satc firma ve mteriler
arasnda haberleme yaplabilir. E-posta
adresleri cretle alnabilecei gibi bu ii
cretsiz
yapan yzlerce internet sunucusu
bulunmaktadr. Gnmzde kii veya
kurumlarn e-posta
adreslerine en az telefon kadar ihtiya
vardr.

77
 4.1.2. Elektronik Firma (e-firma)
nternet zerinde mal ve hizmet alm satm yapan tm
kurululara e-firma denir. Bu
genel bir kavramdr. nternet zerinde e-ticaret yapan
iletmelere e-firma denir. Bu genel bir
kavramdr. nternet zerinde e-ticaret yapan iletmelere e-firma,
e-dkkan, e-iletme, emaaza,
e-irket de denmektedir.
nternet zerinde her trl rnn satld zel tasarlanm web
sitelerine e-dkkan
denir. Bu sitelerin ilk giri sayfalar, e-dkkann vitrini gibi
dnlebilir. E-dkkanlarda;
rnlere ait bilgiler (resimleri, fiyatlar, zellikleri), yeni rnler,
promosyonlar ve tabii ki
kredi kart deme sistemleri (kasa) bulunur. Elektronik firmalarn
internet ortamnda daha
kolay bulunmas ve ayn hizmeti sunan irketlerin toplu halde
bulunmas iin portal siteler mevcuttur.

78
 E-firmalar sadece internet ortamnda mal ve
hizmetlerini sunmaz. Bu iletmelerin d
ortamda da maaza veya brolar bulunur.
Elektronik ortamda pazarladklar rnlerini
depoladklar, rettikleri, siparileri
deerlendirdikleri, nakliye gibi ilemleri yaptklar
yerleri vardr.
E-firmalar alclarna, dier firmalara ve devlete
kar sorumludur. Yaptklar kazanca
karlk vergi demek zorundadrlar. E-i ve E-
ticaret internet zerinde olduu iin en genel
internet kullanm kurallarna uymak gerekir. E-
ticaretle ilgili bu kurallar ksaca unlardr:

79
 Birok kii ve irket, insanlarn e-posta adreslerine kendi irket
tantmlarn
gndererek reklam yaparlar. E-posta adresi, internet
kullancsnn kendine ait
bir zelliidir ve izinsiz kullanlmamaldr. nsanlarn e-
postalarna gereksiz
eyleri postalamak spam diye tabir edilen ve internet kullanm
etik kurallarna
uymayan bir davrantr.
E-firmalar kendi alclarnn e-posta adreslerini hibir ekilde
bakalarnn
kullanmna sunmamas gerekir. Eer bu e-posta adreslerine
promosyon amal
herhangi bir rn reklama ya da benzeri ey gnderilmek
istenirse, ilk e-posta
kayd srasnda bunu kullancnn onaylanmas gerekir.
Onaylanmayan epostalarn
tekrar edilerek alclarn veya kullanclarn rahatsz edilmemesi
gerekir. 80
 Elektronik iletiim, sanal olsa da
sonuta insanlar arasnda olan bir
faaliyettir.
Bu sebeple, normal hayatta ho
grlmeyen hibir ey bu ortamda da
yaplmamaldr.
Ticari etik kurallarna elektronik
ortamda da uyulmas zorunludur. rn
ve
hizmetlerin fiyatlar, rn teslim
srelerine riayet, mteri bilgilerinin
mahremiyeti gibi konulara ok dikkat
edilmelidir. 81
 4.1.3. Alc
nternet ortam ve dier elektronik
aygtlar kullanarak mal ve hizmet
talep eden kii
ve kurumlardr. Alclar E-ticarette
genellikle kredi kartlarn kullanarak
alveri yaparlar.
Sanal ortamda kredi kart kullanrken
ve web sitelerini gezerken dikkat
edilmesi gereken
kurallar unlardr:
82
 Alveri yaplan sayfann gvenilir olduunu anlamann en kesin yolu,
kredi
kartyla ilgili bilgileri girilecei sayfann internet adresindeki httpnin httpsye
dnmesidir. Bu dnm firmann sanal maazasnn bulunduu sitenin
SSL
gvenlik protokolnn kullandn gsterir.
nternet zerinde sanal alveri hizmeti veren firmalar, sanal alveriin
gvenliini salayan standartlar ve teknolojiler kullanmaktadr. nternet
taraycsnn Explorer ve Netscape olmasna bal olarak kilit ikonu
kilitlenmi
ve anahtar ikonunun krk olmad sayfalar gvenli sayfalardr.
Gvenilir ve isim sahibi sitelerden yaplan alverilerde gvenlik asndan
bir
problem kmas ihtimali ok dktr. Tannmayan veya gvenliinden
emin
olunmayan bir siteden alveri yaplmas gerekiyorsa limiti dk bir kredi
kart kullanlmaldr.
Satn alnan rn ile ilgili teslim tarihi, ilave cretler, garanti koullar gibi
detaylara ok dikkat edilmelidir.
Satn alma ileminin bittiini belirten mesaj yazcdan kartlarak
saklanmaldr.
Kredi kart ekstreleri dikkatle incelenmeli, phe duyulan bir harcama
bankaya
83
bildirilmeli ve takip edilmelidir.
 Elektronik sat yapan bir maazann web sitesine girerek rnek bir
mal alm
aadaki ekilde yaplr:
Mteri e-ticaret sitesine girer.
Site ilk defa ziyaret ediliyorsa ye olma ilemleri yaplr. Daha nce
ye olunmusa
kullanc ad ve ifresi girilir. Bilgiler dorulandktan sonra rnler
hakknda sayfada gezinti
yaplarak bilgiler alnr.
Sanal maazay ziyaret eden mteri istedii rn seer ve
textbox adedini
de girerek alveri sepetine atar. Alveri sepetinin amac,
mterinin seer
semez satn alma zorunluluunun ortadan kaldrarak kolaylk
salamaktr.
Mteri rnle ilgili fiyat ve dier bilgileri grebilir. Ayrca,
alveri sepetinin
ieriini, adet ve fiyatlar, alveri toplam, nakliye tutar ve toplam
tutar ile
84
birlikte grebilir.
 Seilen rnlerin toplam bilgileri grldkten sonra almaktan vazgeilen
rnler sil butonuyla silinir. Geriye kalan rnleri almak iin satn al
butonuna
tklanr.
Sipari formunda siparii veren kii ve siparii teslim alacak kii nin
bilgileriyle
birlikte kredi kart fatura bilgilerini doldurur.
Mteri, siparii onaylar.
Onaylad anda, bilgiler net zerinden zel bir gei yoluyla demeyi
yapan
veya demeyi teslim alan bankalarn bu ilemi onayladklar veya
reddettikleri
network ileme mekanizmasna (SSL) ular.
Kredi kart bilgileri geerli ise sipari kabul edilir.
Ald rnn creti banka yoluyla satcya ular.
Sipari olumlu bir ekilde tamamland taktirde, mteriye sipariiyle ilgili
bilgilerin yer ald bir e-mail gnderilir.
Satn alnan rn, nceden anlalm olan gvenilir bir kargo irketi
tarafndan,
siparii teslim alacak kiiye kimlik gsterilmesi karlnda teslim
edilir.
85
 4.1.4. Bankalar
Bankalar ilemlerini yllarca bankolarn arkasnda klasik yntemlerle yaptlar. Daktilo
makineleriyle uzun yazmalar, teleks mesajlaryla provizyon ilemleri ok zaman alc
ilemlerdi. Ayn zamanda tm bu ilemler iin ok fazla personel istihdam gerekiyordu.
Zaman iinde teknolojik ve elektronik gelimelere paralel olarak bankaclk ortam ve
aralar
deiti. Gnmzde artk elektronik bankaclk geerlidir.
Bankalar, gerek anlamda elektronik bankacla getikten sonra, kiisel bankaclk
hizmetlerine (herkesin kendi bankaclk ilemlerini kendisi yapmas) ATM para ekme
makineleri ile 1980'lerin sonlarna doru getiler. ATM'lerde, banka mterisine verilen
bir
elektronik banka kart yardmyla, hemen hemen btn temel bankaclk ilemleri
yaplr.
Bunun bir uzants olarak, kiisel bankaclk hizmetleri, 1995'te "telefon" bankacl ile
tant. Hesaplara "telefon" yardmyla otomatik erimek ve ilemler yapmak mmkn
hale
geldi.

86
 4.1.5. Sigorta
Elektronik ticarette sigorta ilemi; satlan mal ve hizmetlerin mteriye
ulatrncaya
kadar gvencesini kapsar. E-ticaret yapan firmalar rn sattktan sonra ya
kendi kuryeleri
araclyla veya anlama yaptklar kargo firmalar vastasyla rn alcya
iletir.
Yklendii yerden, ulaaca noktaya kadar her rn ve eya, tama
srasnda arpma,
devrilme, yol kusurlar, doal afetler ve benzeri risklerle kar karyadr.
Kara, deniz, hava
gibi nakil aralarnn eitlilii farkl hasarlarn olumasna yol aar. eitli
nedenlerle,
aralar kullanan kiilerin kusurlar veya ykleme, boaltma aralarnn
sebep olduu
muhtelif hasarlar oluabilir. Bu aamada satlan rn sigortalanr. Satlan
maln alcya
gvenli ve salam bir ekilde ulatrlmas alcda gven yaratacaktr.

87
 4.1.6. Nakliye
E-ticaret yntemiyle satlan mallarn alcya iletilmesi ilemidir.
Genellikle tama ve
ulatrma ilemini nakliye firmalar stlenmitir. On-line bir sat
merkezinin gvenilirlii ve
rnn teslimat gvenli olarak ve zamannda yapmasyla
orantldr. E-ticaret yoluyla
satlan rnlerin sat yapan firmadan alnmas, etiketleme
barkodlama, hediye notu ekleme
datm ve teslimat e-lojistik firmalar aracl ile yaplmaktadr.
e-ticaret firmalar tm siparileri sipari numaras ile takip eder.
Tedarikiler de
mteriler de sipari numarasn bilirler. Bylece hem son
kullanclar hem de e-ticaret
firmalar sipari numarasn yazarak sipariin durumunu internet
zerinden renebilirler.

88