Professional Documents
Culture Documents
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)
ANKARA-2006
Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.
NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. MAKNE PARALARININ BOYUTLU ZM ....................................................... 3 1.1. Boyutlu izim Uygulamas Yapma......................................................................... 3 1.2. Boyutlu izim zerinde Dzenleme Yapma .......................................................... 6 UYGULAMA FAALYET ................................................................................................ 8 LME VE DEERLENDRME ...................................................................................... 9 PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 10 2. BOYUTLU MEKANK ANMASYONLAR ............................................................. 12 2.1. Montaj (Assembly) ..................................................................................................... 12 2.1.1. Montaj Ortamna Paralar Tamak.................................................................... 12 2.1.2. Paralar Kenar, Eksen, Yzeye Gre Montaj Yapma ........................................ 15 2.1.3. Paralarn ayrlmas (Exploded View)................................................................. 18 2.2. Boyutlu Animasyon............................................................................................... 21 2.2.1. Paralarn Birbirlerine Gre Hareketlerinin Belirlenmesi ................................... 21 2.3. Modellerin Serbestlik Derecesi ................................................................................... 25 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 27 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 30 PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 32 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 34 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 35 KAYNAKLA....................................................................................................................... 37
AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI 482BK0025 Makine Teknolojileri Bilgisayar Destekli Makine Ressaml Dizayn ve Animasyon Bilgisayar destekli izim ve tasarm kullanarak makine paralarn boyutlu dizayn etmeyi ve boyutlu mekanik animasyon yapmay konu edinen renim materyalidir. 40/24 Bilgisayar Destekli Boyutlu izim dersinin 1. 2. ve 3. modllerini alm olmak. Makine paralarn boyutlu izmek ve animasyon yapmak. Genel Ama Gerekli ortam ve ara gere salandnda bu modl ile; bilgisayar ortamnda gerekli komutlar kullanarak, makine paralarnn boyutlu dizaynn ve animasyonunu yapabileceksiniz. Amalar Bilgisayar ortamnda gerekli komutlar kullanarak makine paralarnn boyutlu dizaynn yapabileceksiniz. Bilgisayar ortamnda gerekli komutlar kullanarak makine paralarnn boyutlu mekanik animasyonlarn yapabileceksiniz. Bilgisayar destekli izim ve tasarm programlar, rnek model paralar ve sistemler. Her ilem sonunda ilemle ilgili yeterlilikleri lmek iin belirlenmi bir srede test ve uygulama ilemi gerekletireceksiniz.
MODLN AMACI
ii
GR GR
Sevgili renci, Gelien sanayi ile beraber imalat resimleri izim masasndan bilgisayar ortamna tanmtr. Bilgisayarn getirdii pratiklik ve geriye dn esneklii ile almalar hz kazanmtr. Bu modlde, tasarm aamasndaki bir i parasnn bilgisayar ekrannda hazrlanmas anlatlmtr. Modldeki bilgiler sayesinde ok daha geni i imknlar ve kalite imknlar elde edeceksiniz. Dolaysyla sektrn istedii nitelikteki teknik eleman ihtiyacn karlam olacaksnz. Bilgisayar destekli boyutlu tasarm u anda birok iletme tarafndan kullanlmaktadr. letmelerin taleplerine gre bu iin zellikleri srekli gelitirilmekte ve kullanm alanlar artmaktadr. Bu modl sonunda boyutlu kat model tasarmlar, yaplabileceksiniz. Bilgisayar programlarnn kolay resim izebilme, dzeltme yapabilme, saklama ve kda izme zellii birok iletme tarafndan kullanlmaktadr. boyutlu dizayn ve boyutlu mekanik animasyonlar yapmak, bilgisayar destekli tasarmn en ok ilgi eken ksmdr. Bir rn bitmi haliyle sanal ortamda grmek ve incelemek ilgi eken bir zelliktir. Bu modl aldktan sonra CAD programnda bilgisayar ortamnda gerekli komutlar kullanarak makine paralarnn boyutlu dizaynn ve bilgisayar ortamnda gerekli komutlar kullanarak makine paralarnn boyutlu mekanik animasyonlarn yapabileceksiniz. Bilgisayar destekli imalat program u anda birok iletme tarafndan kullanlmaktadr. letmelerin taleplerine gre bu iin zellikleri srekli gelitirilmekte ve kullanm alanlar artmaktadr. Bu modl sonucunda bilgisayar destekli tasarm ve izim programlaryla dizayn ve animasyon yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Blgenizde bulunan sanayi kurulularnda kullanlan bilgisayar destekli izim programlarn aratrnz. nternet sitelerinden bilgisayar destekli izim programlarn ve kullanan iletmeleri inceleyiniz. Ders retmeninden aldnz boyutlu resimleri inceleyiniz ve rendiiniz komutlar uygulaynz
Sketch Assemblies Exit Sketch Smart Dimension Line Rectangle Circle Centerpoint arc Tangent arc 3 point arc Sketch fillet Centerline Spline Point
izim yapma menusu Montaj izim mensndan k Kolay ve hzl lmlendirme izgi izme Dikdrtgen izme Daire (ember) izme Merkez noktal yay izme Teet yay izme 3 nokta belirterek yay izme Ke yuvarlatma Eksen izgisi izme Erisel izgi izme Nokta
Tablo1.1: izim komutlar
Yukarda verilen komutlar nceki modllerde de bahsedildii gibi izim komutlardr. Bunlar kullanlarak izim yaplabilir. rnek : Rectangle (Dikdrtgen) komutunu kullanarak bir dikdrtgen iziniz. izimden nce aa menden plane ksmndan Top plane st grn seiniz.
ekil 1.3: (Smart Dimensions) Akll llendirme unsur ynetimi tasarm aac
Fillet Chamfer Rib Shell Draft Hole Wizard Linear Pattern Circular Mirror
Ke yuvarlatma Pah krma Destek oluturma Kabuk oluturma Tepe as oluturma Delik ileme mens Dorusal dizin oluturma Dairesel dizin oluturma Aynalama
Tablo 1.2: boyutlu dzenleme komutlar
rnek: ekildeki para zerinde ke kavisi ve bir kenara pah kralm. Kat modeli izelim.
Kat model zerinde Filet (Ke Yuvarlatma) ve Chamfer (Pah Krma) Komutlar ile eklimizi tamamlayalm.
3.
4.
5.
Aadaki komutlardan hangisi ile llendirme yaparz? A) Sketch B) Smart dimension C) Line D) Arc
6.
Aadaki komutlardan hangisi destek oluturma komutudur? A) Extrude boss B) Extrude cut C) Revolved Boss D) Rib
7.
8.
9.
10.
Aadaki komutlardan hangisi ile izim yapma mensne gireriz? A) Sketch B) Smart dimension C) Line D) Arc
1-Yukarda lleri verilen ekli iziniz. 2-Ayn ekle ke yuvarlatma, pah krma ve delik delme uygulamas yapnz.
10
DEERLENDRME LE
DEERLENDRME KRTERLER
1 2 3 4 5 Yeni izim sayfas (Drawing) aabildiniz mi? boyutlu izimi yapabildiniz mi? (Filet) Kavis komutunu kullanabildiniz mi? (Chamfer) Pah komutunu kullanabildiniz mi? (Holewizard) Komutunu kullanabildiniz mi ?
Evet
Hayr
11
ARATIRMA
Blgenizde bulunan sanayi kurulularnda kullanlan bilgisayar destekli izim programlarn aratrnz. nternet sitelerinden bilgisayar destekli izim programlarn ve kullanan iletmeleri inceleyiniz. Ders retmeninden aldnz montaj resimlerini ve makine paralarnn mekanik alma artlarn inceleyiniz ve rendiiniz komutlar animasyon ve simlasyon iin uygulaynz.
12
Window mens altndan Tile Vertically (ekran resim saysna gre dikey blme) komutu seilir. Resimleri yerletirir.
13
14
Birletirme seimi Bir izgiyle u nokta arasnda akan. Paralel olarak birletirir. Dik olarak seer. Teet olarak birletirir. Merkezi birletirme
15
Birletirme seimi olarak Concident seilir. Eksenler seilerek Tamam denilir. Paralar birletirilir.
16
Ayn eksende, dorultuda, kenarda vb olan izilen nesneleri birletirir. Paray eksende, dorultuda, kenarda vb kaydrr. Paray eksende, dorultu, kenarda vb ynnde dndrr.
Simlasyon mens.
Dorusal hareket yapmay salar. Dairesel hareket yapmay salar. Dnerek dorusal hareket yapmay salar. Yerekimi dzlemsel hareket yapmay salar.
Tablo 2.1: Montaj sayfas komutlar ve Trke karlklar
17
Settings: Hareket edecek nesne seilir. Hareket yn seilir. Hareket mesafesi belirtilir. Apply : Uygula Done: Yap Kutucuk iaretlenirse montaj paralar aras mesafe otomatik hesaplanr. Srkleme ubuunda mesafe istenilen lde belirtilir.
ekil 2.10: (Explode) Patlatma mens
Deerler girildikten sonra Animator mensnden New yeni komutu seilir. Aadaki grnt meydana gelir.
18
Zaman izgisi
stenen yerden balar. Zaman izgisini bytr kltr. Animasyon sihirbaz Hareket ekilleri Normal Balangtan srekli, Batan ve sondan srekli hareket salar.
Tablo1.2:Animasyon mens
Buradan Collapse komutu seilerek ileri dmesine baslr. Animation Control Options animasyon kontrol seenekleri belirir. 19
Son dmesine tklanarak ilem bitirilir. Animasyon mensnden Play seilerek animasyon grntlenir.
20
Paralarn birbirine gre hareketinin belirlenmesi iin ilgili paralara dn veya dorusal hareket salayacak olan motor hareketini eklememiz gerekir.
Linear Motor
Paraya eklendii zaman parann dorusal hareket etmesini salar.
Hz ayar yaplr.
21
dmesine ekil 2.18 de grld gibi para zerinde hareket yn belirir. tkland zaman hareket ynnn deitii gzkr. Tamam denilip klr. Simlasyon hazrdr.
Tamam demektir. ptal demektir.
Komutu seilerek simlasyon altrlp ekranda grntlenir. Para belirtilen ynde hareket eder.
Rotary Motor
Paraya eklendii zaman parann dairesel hareket etmesini salar.
Hz ayar yaplr.
22
dmesine ekil 2.20 de grld gibi para zerinde hareket yn belirir. tkland zaman hareket ynnn deitii gzkr. Tamam denilip klr. Simlasyon hazrdr.
Tamam demektir. ptal demektir.
Komutu seilerek simlasyon altrlp ekranda grntlenir. Para belirtilen ynde dnme hareket eder.
Linear Spring
Paraya eklendii zaman parann yay yrngesinde hareket etmesini salar.
23
ekil 2.22 de grld gibi para zerinde hareket yn belirir. ki son nokta seilmelidir. Tamam denilip klr. Simlasyon hazrdr.
Tamam demektir. ptal demektir.
Komutu seilerek simlasyon altrlp ekranda grntlenir. Para belirtilen ynde yay yrngesinde hareket eder.
Gravity
Paraya eklendii zaman parann yerekiminde dzlemsel hareket etmesini salar
G seenekleri
24
ekil 2.24 te grld gibi ekran zerinde hareket yn belirir. Tamam denip klr. Simlasyon hazrdr.
Tamam demektir. ptal demektir.
Komutu seilerek simlasyon altrlp ekranda grntlenir. Para belirtilen ynde yer ekim ynnde dorusal hareket eder.
25
26
LEM BASAMAKLARI
NERLER
Yandaki resimleri iziniz. Birinci resmi Part1 olarak kaydediniz. kinci resmi Part2 olarak kaydediniz. Resimleri kapatmaynz. New yeni komutu ile Assembly montaj sayfas anz. Window penceresinden Tile horizantally yatay yerleim veya tile vertically dikey yerletirme komutunu seiniz.
Paralarn isimlerini tutup montaj sayfasna srkleyip braknz. Montaj sayfasn tam ekran yapnz. View mensnden Tempory Axes sanal eksen oluturunuz. Mate komutunu seiniz.
nce silindirin eksenini sonra dikdrtgen parann eksenini seiniz. OK tamam seip komuttan knz.
27
Hareket edecek paray ve hareket ynn seiniz. Distance hareket mesafesini giriniz. Applyve Done"uygula ve tamam seiniz. Animator mensnden NEW komutunu seiniz.
28
Linear motor: Dorusal hareket Rotary motor: Dnme hareketi Linear spring: Dnmeli dorusal hareket Gravity:Yerekimi hareketi Dnme hareketi yaptralm. Direction yerine dnecek paray yani silindiri seiniz. Velocity hzn seiniz. Tamam seiniz. Simulation mensnden Calculate Simulation(Simlasyonu hesapla) komutunu seiniz.
Dnme simlasyonunu greceksiniz. Montaj srasnda montaj sralarn doru olarak belirtiniz. Dnme, teleme yapacak nesneleri doru olarak seiniz. Hangi nesnenin dierini hareket ettireceini belirleyiniz.
29
1.
Aadaki hangisi sanal eksen anlamna gelir? A) Planes B) Axis C) Temporary axes D) Origins
2.
Aadakilerden hangisi dnen motor anlamna gelir? A) Linear motor B) Linear spring C) Rotary motor D) Gravity
3.
Aadaki komutlardan hangisi ile para kaydrlabilir? A) Move component B) Rotate component C) Smart fastaners D) Exploded view
4.
Aadaki komutlardan hangisi ile ekran dikey olarak bleriz? A) New window B) Cascade C) Tile horizantally D) Tile vertically
5.
Aadaki komutlardan hangisi ile ayr malzemeleri birletiririz? A) Insert component B) Mate C) Edit component D) Smart fastaners
6.
Aadaki hangisi eksen anlamna gelir? A) Planes B) Axis C) Temporary axes D) Origins
7.
Aadakilerden hangisi dorusal motor anlamna gelir? A) Linear motor B) Linear spring C) Rotary motor D) Gravity
30
8.
Aadaki komutlardan hangisi yer ekimi anlamndadr? A) Gravity B) Rotate component C) Smart fastaners D) Exploded view
9.
Aadaki komutlardan hangisi ile ekran yatay olarak bleriz? A) New window B) Cascade C) Tile horizantally D) Tile vertically
10.
Aadaki komutlardan hangisi bileenleri bulmak, nizlemek ve geerli montaja eklemektir? A) Insert component B) Mate C) Edit component D) Smart fastaners
31
Yukarda lsz verilen ekli gerekli komutlara girerek animasyonunu ve simlasyonunu yapnz?
32
DEERLENDRME LE
DEERLENDRME KRTERLER
1 2 3 4 5 6 7 boyutlu kat modeli izebildiniz mi? Part 1 olarak kaydedebildiniz mi? Montaj sayfas aabildiniz mi? Parann hareket ve ynn seebildiniz mi? Mesafeyi( Distance)girebildiniz mi? Animasyonu yapabildiniz mi? Simlasyon yapabildiniz mi?
Evet
Hayr
33
1.
Aadaki hangisi sanal eksen anlamna gelir? A) Planes B) Axis C) Temporary axes D) Origins
2.
Aadakilerden hangisi dnen motor anlamna gelir? A) Linear motor B) Linear spring C) Rotary motor D) Gravity
3.
Aadaki komutlardan hangisi ile para kaydrlabilir? A) Move component B) Rotate component C) Smart fastaners D) Exploded view
4.
5.
Aadaki komutlardan hangisi ile llendirme yaparz? A) Sketch B) Smart dimension C) Line D) Arc
6.
Aadaki hangisi eksen anlamna gelir? A) Planes B) Axis C) Temporary axes D) Origins
7.
Aadakilerden hangisi dorusal motor anlamna gelir? A) Linear motor B) Linear spring
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz.
C) Rotary motor
D) Gravity
34
35
36
KAYNAKA KAYNAKLA
AKBABAOLU Ahmet, SolidWorks, Ders. Notlar, Tarsus, 2005. AKBA mit, SolidWorks Ders Notlar, Bursa, 2005. GLESN Mahmut, SolidWorks Ders Notlar,Ankara, 2005. UMTA A., SolidWorks 2004,ALFA Yaynlar,stanbul, 2004. UMTA A., SolidWorks 2005,ALFA Yaynlar, stanbul, 2005. www.umtas.com.tr (umta A.. internet sitesi) www.alfakitap.com.tr (Alfa Kitap internet sitesi)
37