Xhemjeti Erven Pasha, 'i Xhemjetl, Mledh mishlizin n' Babi - Al, Edh u thot: Zotn t m, Mbasi duel

mri i Xhemjetit, Qi shkaf sht tebaj e Mbretit: 5 T' jet kush t' jet, mashkull a fmen: << Osmanli >> me u quajt me men; E se t' gjith at mbas sodit, Mohit do t'i bishin rodit, Prej t cillit kishin dal. 10 Ylqja e Mbretit mar n' at fjal Uli kryet e pa u trazue, Fis e gih z me i harrue, << Osmanl >> tue quejtun vehten. Edh ksht, u ngjatt Zoti jeten! 15 U shkrn m'nj Turk e Zejbek, Lac, Harap, Armen e Grek, Bedun e Jahud, E s jan kombe n' Turk, Kush pa u ankue, kush pa b z, 20 Thue se 'i nan t' gjith i kisht' b. Ve shqyptarve s' po u h n'kok Me u b vllazen me tjer shok E << Osmanl >> me qujtun vedin. Kta Turkn njofin e Mbretin: 25 Dr dik edhe Xhemjetin; Por kombsn nuk duan me ndrrue, Gih as doke me harrue; E kristjan e muamedan, Geg e Tosk, Shqypnija mar 30 Prap se prap quhen << Shqyptar >>. Medj kta, zotn t m, Njitash s' voni i a kan h Me shkrue shqyp libra e fletore, Me il shkolla n' gih arbnore: 35 E m teper, s nper dham, Pos se s' duen me dhn nizam, Jan tue lyp autonomn, Per me qit m' vedi Shqypnn, Edh Turkut m mbas sotit 40 Mos me i l t' dheta si motit; Ve me ngref ata 'i far Shtetit: Po e jo nen hije t' Mbretit: E m' vedvedi me u sundue, Pash as beg mos me ndigiue: 45 Si t'i a bajm hallit s' e d.... Xhavid Pasha, 'i Turk i R, Kqyr ' k mrr trimi e ' k thn: Nji, per b, gjall nuk do ln! Se Shqyptart po ishin bel, 50 Hajrin kush kurr mos me u a p, Ve se sherrin. S' d a e dini, Se, q' se Turku s' pari hini N Shqypn e dr m sot,

Jo m pak: po e tham me lot! 55 Se psdhetekater her M'n Shqyptart t' jan lshue poter Me arm n' dor, e t' na kan r, Ball per ball me n t' u vr, Si t' isht' kn Turku me Shkj. 60 Medj ngusht shum her na e prne, Pse zant pushken po e kishin. Prandaj hundt m' grusht u duen shtyp, Qi kurr n' mend m mos t' u bjere, Pis Arnaut ata tue kn, 65 Xhemjetit me i qit telashe. Sinan Pasha, 'i plak me mjekerr: Javash, burra, zn e u thot: Se Shqyptart jan fis i vjetr: S' marrin grushta si << manovt >>. 70 Katerqind e disa vjet Jan, qi hm na n Shqypn: Kush k b m shum gajret Se Shqyptari per Turk? N Jemen kan ardh me n, 75 N'Sebastopull kan derdh gjak; Fyt - a - fyt jan pr me Shkj: Kan mrr krena n' Karadak. N' luft uxhunin kta e kan b; T'mbramt te hika e t' part te meta 80 Jan pjek n' diell jan ngr n' murr: Per Daulet s' u sht dhimtun jeta. E po 'bm na per Shqyptar? ' t' mir na atyne u kem' pertr?... Cilla pun, thoni, u kthye mar 85 ' se na gjindemi n' Shqypn?... Na i kem' djeg e i kemi pjek, I kem' zjerr shpijet e toket; Vjerr m' konop, i bm me dek, U kem' prish kan'n e doket. 90 I kem' rrah nper milazima, Shnjerzue i kem nper agallar: I kem' fik nper myltezima Rep i kem'nper tasildar. Kund ndo'i ur a u kemi lshue? 95 Se jan rrugat qi u kem' il ? Ndonji shkoll a u kem' ndertue? Shtek t' shperthyem a u kem mshil?... Kuerdo t' jet kysmet me i dal Turkut dore Shqyptarija, 100 Pos faltoresh, ku me u fal, N' Shqypn 'i shj a e ln Turkija?... Pse m' at her duem qi Shqyptari Gjithmon rob t rrij nen n, T' harroj gjhen qi i la i Pari, 105 T' mohoj vendin ku ka l? Per me fol kah shpirti del, Faj Shqyptarit nuk i vhet, Pse me Turk sod kapet tel, Vendi vend pse nuk i zhet. 110 Me topuz, mor faqja e bardh, Me Shqyptar nuk ndreqet gj; Ve me t' amel rreth tue i ardh, Per t e shtn deken me b.

Prandej vet kishe me thn, 115 Se s' sht mir Shqyptart me i ngr: Le t' a ljm ket pun m' nja'n n E mos t' sjellim kot bel. At her ua sht Turgut Pasha, Streh ngerthye do vetlla t' trasha, 120 E t' k nis me ligjirue, Mir tue u mat, fort tue u mendue: I u ngjatt jeta zotnis s' uej! Per mos daim me mif n' uj E Turkn m'' e v n' rrezik, 125 Qi m' u d pllam e perik, Kish' me thn, zotni t m, Se do shtrue 'i her kjo Shqypn: Se Shqyptarve m' dr u do hyp Mir per veshsh, edh, me i zdryp: 130 Mir me i zdryp e mir me i shtyp, Qi m' u a zjerr at zburth lirije E at kllap autonomie, Qi pat nis ka pak me i Zn, Qsh se dor Mbreti u pat dhn, 135 Tash do vjet, me u ba << milet >>: Kuer Kongresit t Berlinit, Stambolla tue kn rrethue, Na bn fjal per pun t' kufinit E gaperr Europa u ue, 140 Me i a lshue Malit t Z Hot e Grud, Plav e Guc. Jo, po, besa, zotn, Q' se << milet >> u b Shqypnija Edh dor dha ksaj Turkija: 145 Per nji idare masllahat: Me rrok armt me dal n shpat Bregut t' Cemit, e me u vr Ball per ball me hasmin Shkj Si t' kisht' kn Shteti me Shtet, 150 Kan marr, po, Shqyptart gajret Me mendue, se edhe pa n Mund t rrnohej gjall mb dh: Se mos heret, sado von: N' per miq t' vet e hasem t' on: 155 Mund t' u shkepshin prej Sulltanit, Si do tjer Shteten t' Ballkanit, Edh m' vedi me u sundue, Pash as beg per pa ndigjue. E k t' vshtir nji her me resht 160 Harushan me krye n' qyp t' mjaltit; Se mandej i a shkul ti vesht, Por qypit s' e shkep per s' t' gjallit. Prandej vet kishe me thn, Se kjo pun fjet nuk do ln. 165 Se t' bjer mini nper mjekerr Anishk, tha 'i burr i vjetr, PO mos t' ilte shtekun tjerve... Pos Shqyptarsh: manje mir n' mend: Kem' Jemen e kem' Armen, 170 Kemi Grek e kem' Zejbek, Me Qerkez me Lkurazez, Me Bulgar grtha luftar, Qi po i lshuem na p Shqypns

N' pun t gjuhs e t kombss 175 Ve me d Turkn e mjer, Se s' jet tjetr tash nji her. Pse t gjitha kto kombe Ki'n me lypun Frone e Dhome, << Koobash >> me metun Mbreti... 180 Tash zotn, kjo pun nuk ban. Pra nuk k ajre as derman Per pa i ue n' Shqypn mizore, Pak me thn, njiqind taborre, Qi nji her e pik m s' parit: 185 Per me e nis punen per s' marit: Sylahin m' i a hjek Shqyptarit; Mandej m't me kap nji dr Edh shpinen me i a zbr, Qi t bindet fll prej vetit; 190 Pers aj cub tuj kn shkorretit, Guzon t' dal karsh nji Mbreti: Karsh Mbretit e Xhemjetit. Mbretn, do me thn fuq. Pa fuq, nuk ka mbretn. 195 Ma fuq, u mkam Turkija; Pa fuq na hup Shqypnja: Hup Shqypnija e Arabija, Si na hupi, ofshe! Ballkani. Turkut m' shpin i hyp dushmani! 200 Ksht k fol qaj Turgut Pasha, << Aferim >>! i thot Mishlizi, Komandr edh e ka v Mbi njiqind taborre t' zgjedhuna, Per Shqypn tue e nisun fill 205 Qi t' ngushtote shka sht Shqyptr Me quejt vedin << Osmanl >> Per mbas << qefit >> t' Turqve t' R. Kah merr dielli e hana l, Si Shqypnija 'i vend s' e k, 210 N' da per male e per kodrina, N' da per fusha e per rudina, Bjeshk e vrr edh zallina, Me kullosa e tok t' punueme Me liqj, me prroje e lume: 215 Kroje fushs e gurra shpatit: E puth deti per s' t giatit: Peshku plym nder kalimare: Gjja e gjall resh shqere shqere: End mndashi e end hardhja: 220 Ambel snin t' mush robnija: N' shndet kerthneset mar natyra, Qiella kthiellet si pasqyra: Sh' Ndr n bjeshk e Sh'Gjergj n vrr: S'k m bukur n' rrokull. 225 Me na pas gjithkush lakm. Por 'e bn? se sod, or probe, Me t' a fal Shqypnin, kush, tobe, N' e shikjon d her me s, Kaq per kob qi t' a k ms, 230 Turgut Pasha, 'i turel Me njiqind taborre ushtr, Tan erkez e Lkurazez Turkoshak e Anadollak

Manov Jevk, Lac e Zejbek 235 Me pushk n' krah, me zjarm n' sylah Njani n' << fes >> tjetri n' << qylah >> Toka e zez me 'i pas qirah; Edh m' shpin aj i a ka lshue, 240 Me Moskov, thue, sht tue luftue. Kacaleci si lshon m' ar, Fund e maje tue e msh mbar, Ksht Shqypns i u rras asqeri ' merr prej Jugut der ke Veri; 245 Edh Pasha Turgut Pasha, Idht ngerthye ato vetlla t' trasha T' k ngref top, t'k ngref havan, Edh qit k nji << ferman >>, E pa i ln kund kuj derman 250 Lyp nji her e pik m s' pari: Sylahin me hjek Shqyptari Edh armt aj me i dorzue: Mbasandej mos me guzue Kush << Shqyptr >> vedit me i thn, 255 As me majt doke e kanue As nder shkolla shqyp me zan; Shqypen shqyp jo m m' e shkrue, Por turqisht: k lyp m teper Qi Shqypnija e poshtme e eper 260 T' epte asqer, edh t late Pag e t' dheta e begajate, Gjithsi isht' mri i Turqve t' R, Ase e bn vendin fan. Kr k ardh rendi i Malcs 265 E t' kan ndie ata Krent e Malevet, Jn bashkue, kuvend kan dal: Per jet t' ande, Pasha i Mbretit; Fort n' gazep mos me na mrr, N 'edh me na ln sylahin; 270 Se kem' ndoll dis n' kuf E shpesh po na bje me u vr K me Urum e k me Shkj. Mbasandej ti po na thue << Shqyptr >> mos me quejt na vedin 275 Por m' i a njitun << Osmanli >>, Edh shqypen me e harrue. Vargje, Pash t' ngjatt Zoti jeten ! Se kto pun n' perde nuk hn. Kr na t' mbajm ligjen e Mbretit: 280 Por t preme per mbas vendit: E t' ljm pag edh t dheta, Mbas zanatit qi kem' pas E si t' shifet se Dauleti Vendin t' on e bn mahmr, 285 E jo ksht me e ln harab, At her na, Shqyptar me gjak, << Osmanl >> bhna me pn. Kaq sht mjaft, kishim me thn; E kurrkund nuk sht nevoja 290 T' hjm nder kso maklladesh t' kthella: Jo << Osmanli >>, jo << turel >> Ky << erkez >> aj << Jahudi >>... Po, Shqyptar jemi, zotn, E Shqyptar prap duem me mbet: 295

Ksht, Pash, na e kemi gjet, Perzt ksht edh do t' a lm. E per pun, qi lyp nizam Na s' km djelm me ue n' Jemen... A si u thon ylqeve t' Mbretit. 300 Na ktu vet vritu me Shkj, Djalin oe me u vr me Turk, Pasha Zotin, more Pash, Kurrsesi kjo pn nuk bn. Ti k ngref top e havan: 305 Perzt mshoj, t' lumshin t' dy kraht; Se edh ksht s' u rrnueka gjall. Ksht Krent kan ligjirue. Turgut Pasha fort idhnue, Fort idhnue, t' madhe k brit: 310 << Haps qafirat tash me i qit >>! E t' a dijn, se n Turk S' k Shqyptar, as s' k Shqypn, Ve k Mbret e k Xhemjet! Haps i bn Krent e Malcs 315 Qi per Mbret n' kuf t' Shqypns. Ball per ball tue u vr me Shkj, Vendin n' gjak krejt e pa'n l. At her Pasha v le Mos me il kurrkund n' Shqypn 320 Shkolla shqype, edh me shm Njat t vetmen qi ishte n' km N' Elbasan, e m' e b lm; E po u gjet kush nder Shqyptar, Qi me u marr me gazetar, 325 A me qit shqyp ndoj fletore, Tha, pa e ue nder gjykatore, Sa gjn gjat m' e shtr n' sokak, E me e rrahun me dajak, Dr qi lkura t' i plas gjak, 330 Tue i r fyellit e bylbylit. Por pse at i duhej me u ndoll S m para n Stamboll, Ksht mbasi mendue kje holl Per t'ue m' vend <<fermane>>e<<irade>>335 Hini e zgjodh per veqilade. Do Shqyptar: do kallavrade. Hasem t' lem t gjytetns, T' cillt as mnin e Shqypns Kurr me e ndie nuk kan pas dasht: 340 Pleh i ndt i mluem me kasht. Si, bje fjala, kur terthuer Jasht n' sokak me ftyr per gr Shtrn t' ngratin Hafiz Myslimin, Edh m' dr e rrahen trimin, 345 Tue kris lodra e tue ra fyelli, Dr qi i kambs i u thye kercyelli, E me gand gjith jeten mbet, Jo per tjetr << xhinajet >>; Ve pse pvet n hyqamet: 350 A isht' << Shqyptr >> a po << Osmanl >>, I pergjegj me trimn: Sado qi ishte nji << hafiz >>: Jam Shqyptr me gjh e fis. Por edh kur shtr m' sakak 355

E tue i r ishin m' dajak, Sa her pvette kajmekami, Thuej shka j? permbys per dh Jm shqyptr pergjegjte afizi, Dr qi ashti i kambs s' i krisi. 360 At her t' lir e la me shkue: Faqe t'ngrt vedit tue i shkrue. Mbasi ksht t' mjeren Shqypn E poshtnoi e e pshtuell n z, Turgut Pasha, i gjat e i holl, 365 Mori rrugn per Stamboll, Ngref mustakun, ksulen n' s, T shtat krajlat si t' kisht' thye, E jo m nji grusht Shqyptar, Ndoll t' p fis e t' p kumar: 370 Thue, plas toka i qiti jasht. Ve se shka, kishe me dasht, Turgut Pashs m' i a sht n rrasht, Se Shqypnija 'i kash e lash: Me ue 'i kasht e me t' dal gjasht... 375

Copyright gusht.2004 by " www.malsia.eu S. GjonBala