O Provisional
Xornal de Información Xeral do Instituto de Educación Secundaria "María Sarmiento"
Ano IX. Número 23
Dende xaneiro do ano 1962, data da inauguración do edificio principal,
non se volveran cambia-las máis de 300 butacas coas que conta o
magnífico salón de actos que temos no centro.
SUBSTITUCIÓN
DAS BUTACAS
DO SALÓN DE
ACTOS
Novo aspecto do salón de actos despois da remodelación
Era necesaria esta actuación
debido a que o estado das butacas
que se sacaron, fabricadas princi-
palmente en madeira, era moi malo
debido ó trillado dos materiais e a
tantos anos de uso.
A Dirección do centro tiña proposto,
en diversas ocasións e ante diferentes
estamentos, a necesidade de
substituílas pero non foi posible incluír
actuación en ningunha das obras
realizadas nos últimos anos.
Finalmente, co financiamento propio
dentro do capítulo de "reparación e
conservación de edificios", e de
entidades colaboradoras privadas,
xunto coa APA, conseguiuse afronta-
lo gasto de máis de 12.500 • que
supuxo a substitución da butacas.
Os traballos, realizados pola
empresa salmantina "Marprieh" ,
fixéronse entre as vacacións de Nadal
e o mes de xaneiro, realizándose
Viveiro
As antigas butacas foron retiradas polos
operarios de limpeza do Concello de
Viveiro e levadas ó vertedoiro
tamén o pulido do pavimento a cargo
da firma "Pulidos Goñi" de Lugo.
Anteriormente dotouse ó salón de
actos de megafonía, mesa de mestura,
cañón de vídeo, ordenador, vídeo e
DVD, ademais do pano e biombos, en
gran parte accións realizadas en cola-
boración coa "Asociación de Pais de
Alumnos número 1" que habitualmente
se amosa colaboradora en tódolos
temas relacionados coa mellora das
instalacións do centro.
Agora só queda reforma-la ins-
talación eléctrica e a substitución da
madeira dos paneis laterais que lle
confiren a esta sala unha magnífica
acústica e elegancia. Será previ-
siblemente no próximo verán se, como
se ten solicitado, se inclúe esta refor-
ma dentro dos presupostos RAM
(Reformas Acondicionamentos e
Melloras) da Delegación Provincial de
Educación de Lugo.
22 de marzo de 2002
Intercambio co
Lycée Bossuet
de Lannion
O Departamento de Francés que
coordina a Profesora Marí Luz Poch
Villar organiza, por segundo ano, un
intercambio entre os alumnos que
cursan o Francés como segundo idioma
no IES María Sarmiento e o Lycée
Bossuet de Lannión, cidade da Bretaña
francesa, irmandada con Viveiro.
Na viaxe, que comenzou o pasado
venres, día 15, e que durará ata o
próximo martes, participan 13 alumnos
que recibirán ós seus "correspondant"
no vindeiro mes de maio.
Entre as actividades que ven
desenvolver están a visita a Pleumeur
Bodou, Mont Saint Michel, Saint Malo,
castillo de Rosambo e Rennes.
De regreso farán unha parada en
Poitiers para visitar Futurescope.
No proximo número de O Provisional,
que sairá a finais de curso, faremos
unha ampla reportaxe fotográfica
do intercambio.
SUMARIO:
Subproceso de Programación
Visita a Sotavento
Os templarios na illa da Coelleira
A praza maior de Viveiro
O vello muiñeiro (2ª parte)
Viaje de la peseta...
Avance planificación estudios
Aquela marabillosa Velosolex
A carón do bues: B.B. King
Os orzamentos do 2002
Concurso: logotipo
A formación: novos tempos...
ATENCIÓN:
ata o 16 de abril poden solicitar praza,
para cursa-la ESO neste IES, os alumnos
de 6º de E. Primaria dos colexios
"Lois Tobío" e "Landro"
Páxina 2 O Provisional 22 marzo 2002

CELEBRANDO O SAN XOÁN BOSCO

EDITORIAL
"Reunión de xubilados"
¿Reforma precipitada?
Ante todo debería quedar claro que o se vai chamar "Lei da
calidade" non ten que ver nada co proceso iniciado en varios
IES de Galicia, entre eles o "María Sarmiento", que chamanos
"Mellora da Calidade", e que responde a un compromiso serio
e reflexionado sobre a nosa práctica educativa plasmándoa
nuns procesos, para despois facer unha análise dos mesmos
de cara a poder desenvolve-lo noso traballo cada vez con
máis eficacia e eficiencia; en definitiva, un propósito de mellora
contínua.
Pero quero centrarme no que din vai ser unha Lei para
mellora-la Calidade da Educación e que parece vai resolver
dun plumazo, -coa recuperación de vellas fórmulas: a "reválida",
facer "itinerarios clasificatorios" ós 14 anos..., etc.-, tódolos
problemas que hoxe en día se presentan no ámbito educativo,
espello do que acontece na nosa sociedade -tan cambiante e
competitiva-, e que, ó meu modo de ver, non son tan simples
como se queren facer ver á opinión pública. O 31 de xaneiro volveron a reunirse, primeiro para oir
A posta en marcha, con diferentes calendarios e sucesivos Misa na Capela da Residencia Betania, e logo xantaron
atrancos, do actual modelo educativo trouxo logros xuntos nun coñecido restaurante da cidade para celebra-la
importantísimos; un dos máis salientables foi a escolarización festividade de San Xoan Bosco. Este ano tiveron un espe-
ata os 16 anos. De aí xurden parte dos problemas. Creo que
deberiamos pensar un pouquiño, cunha certa perspectiva do
cial recordo para Juan Luís Otero, falecido o ano pasado.
que acontecía hai moi poucos anos, e intentar dar resposta a Na foto podemos sentado a Pedro Álvarez Expósito, de
algunhas preguntas antes de posicionarnos irreflexivamente, esquerda a dereita a Olga Rúa Trigo, Humberto del Río
como se esto puidese ser branco ou negro. Vieira, Ángel Rodríguez Vázquez, Isabel Curz Chaves, Ama-
¿Que facían, antes da Lei 1/90, os alumnos que quedaban do Aguiar Aguiar, Emilio Casariego Carballés, Enrique Pé-
na casa, ou na rúa, sen escolarizar dende os 14 ós 16 rez García, José Antonio Chao Batán e Modesto Prieto Chao.
anos?.¿Non había ese chamado "fracaso"? ou ¿era que
ignoraba a situación? Non olvidemos que a antiga FP1 actuou
como válvula de escape intencionada por parte dalgúns "Reunión de activos"
empeñados dende sempre en cargarse á Formación
Profesional. Aínda así, os centros de FP, soubemos cumpri-la
función social que nos correspondía, e pese ás dificultades
conseguimos diminuí-la poboación de rapaces en terra de
ninguén levando a moitos deles a un emprego digno.
Outro aspecto é ver se o novo sistema se aplicou con tódalas
consecuencias, ¿onde están os recursos materiais,
económicos, e humanos para levar a cabo as accións de
atención máis individualizad prevista na LOXSE?, ¿ónde está
a formación do profesorado?. Este parche, co establecemento
de diferentes itinerarios no 2º ciclo de ESO supón, na práctica,
volver á dobre vía entre o Bacharelato e a F.P. que tanto
desprestixiara a esta última. A diferenciación dos alumnos,
segundo indicadores de rendemento académico, que é o que
se pretende, discrimina, premiando ós máis listos e deixando
polo camiño ós que poden ter máis dificultades. ¿Onde está o
dereito fundamental de acceso de todos á educación e o
principio de igualdade de oportunidades e de comprensividade
propugnado pola propia LOXSE?, e, ¿onde esta tamén o debate
e a necesaria participación da comunidade edicativa?
Dado que, a nivel escolar, se traladou a data de celebra-
Ninguén pode discutir que calquera plan ou modelo non ción do San Xoán Bosco para o lúns 28, o cal xerou unha
sexa mellorable, pero pretender simplifica-la situación dicindo
ponte, algunhos profesores que residen en Viveiro queda-
que hai nunsei canto fracaso, achacándoo unicamente ó
sistema educativo é, cando menos, frívolo o mesmo que ron para xantar. Na foto podedes ve-lo grupo de "entusias-
pretender parchea-la situación desta maneira tan precipitada. tas". De esquerda a dereita (de pé) estan: Manolo Álvarez
Creo que a situación necesita un amplo debate coa Otero, Manuel Rey Fernández, José Francisco Hermida
participación directa dos sectores implicados na educación, Trastoy, José María Leal López, Néstor Timiraos Labaen,
de cara á adopción de medidas tendentes á mellora do actual Xosé Manuel Cociña Regal e Juan José Pardo Gato. Senta-
sistema sen que este perda a súa compoñente de utopía...
das están: Sabela Barcón Soto á esquerda e Mari Carmen
O Director
Vázquez Vale á dereita.
22 marzo 2002 O Provisional Páxina 3

O SUBPROCESO DE PROGRAMACIÓN
OBXECTO:
-Programar-las actividades de ensino-
aprendizaxe que se van impartir ós alum-
E STU DIO PR EV IO nos ó longo dun curso.
DESENVOLVEMENTO:
-De acordo co diagrama de fluxo do
subproceso, atendendo ó especificado na
folla de características.

ÁMBITO DE APLICACIÓN:
-Todo o equipo docente do IES María Sar-
R EV IS IÓ N/ miento nos réximes ordinario e de A FOLLA DE CARACTERÍSTICAS
A CTU ALIZAC IÓ N ensinanzas de adultos Dado que a pretensión desta sección
de O Provisional é, simplemente,
MISIÓNS E RESPONSABILIDADES: dar a coñece-los aspectos básicos
EQUIPO DOCENTE do noso "Plan de Mellora da
NON -Analise da situación previa.
A PRO BA CIÓ N Calidade", non se inclúen as follas e
-Participar na elaboración da programación características de cada proceso ou
e do extracto. subproceso.
-Comunicación ós alumnos. Sen embargo, a folla de característi-
-Recollida de informes. cas, é un documento básico onde se
S EG UE M E NTO XEFES DE DEPARTAMENTO desenvolven cada unha das misións
-Analise da memoria. e responsabilidades dotándoas de
-Elaboración da programación e do extrac- recursos, temporalización e, o máis
to da mesma. importante, dunhas accións (as que
-Entrega ó Xefe de Estudios. nós pensamos que son máis
M EM O R IA
-Conclusións e propostas. importantes) que son obxecto de
-Elaboración da memoria. medicións para logo proceder á súa
XEFE/A DE ESTUDIOS análise de cara a establecer accións
FIN -Recibe as memorias. correctoras e de mellora do propio
COMISIÓN DE COORDIN. PEDAGÓXICA proceso.
-Aprobación.

HUMOR Por Primitivo

Páxina 4
Os templarios na illa da Coelleira
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
OS TEMPLARIOS
A Orde dos Tempalarios foi fundada en
Xerusalén en 1.119 por Huger de Payns e
outros cabaleiros franceses. Nun principio
chamáronse Pobres Cabaleiros de Cristo e
adoptaron a regra de San Agustín. Os seus
primeiros servicios consistiron en gardar a
orde en Palestina. O rei de Xerusalén,
Balduino II, instalounos nun pazo preto do
Templo de Salomón, e así no ano 1.128 foi
confirmada a orde co nome de «Templarios».
A regra era severa e só podían entrar na
orde cabaleiros nobres, irmáns laicos e sa-
cerdotes, e o grande mestre tiña o rango de
príncipe. En 1148, o Papa deulles un hábito
«manto branco e cruz vermella». A orde foise
estendendo por todo o mundo e foise
convertendo nun imperio economicamente
forte, en boa medida debido ás doazóns dos
nobres, que edificaba templos e mosteiros
alí onde se asentaba en representación do
Cristianismo, sendo o seu único xefe o Papa.
En España, establecéronse a inicios do
século XII, primeiramente en Aragón, Cata-
luña e Navarra; posteriormente, seguiron
estendéndose a Castela, León e Galicia e o
resto da Península, sendo a súa principal
función a defensa das fronteiras. Adquiriron
moita sona na Reconquista de España, o
que incrementou o seu poderío económico e
social, pois os reis en pago dos seus servi-
cios doáronlles castelos e señoríos, así Al-
fonso VII outorgoulles a fortaleza de
Calatrava o que deu orixe á importante Orde
Militar de Calatrava.
En Francia, os Templarios adquiriron gran
importancia como axentes financieros da
coroa, xa que a finais do século XIII o Temple
de París constituía unha banca á que o rei
francés pedía axuda constantemente. Pero
no 1307 o rei Felipe IV el Hermoso decidiu,
co apoio da Inquisición, acabar coa orde para
apoderarse das súas riquezas, acusándoa
de diversos delictos. Foron interrogados e
torturados 138 cabaleiros, ós que se lles
fixo confesar certos delictos como practi-
car o culto a un ídolo ou cuspir sobor dunha
cruz durante os ritos de admisión na Orde.
A investigación sobor da Orde acabou nos
Tribunais Pontificios e, finalmente, o papa
Clemente V decidiu a supresión da mesma a
través dunha bula no 1312.
Desa maneira Felipe el Hermoso apro-
piouse de tódolos bens dos Templarios, e
ademais ordenou a súa persecución por medio
do inquisidor e as tropas reais apoderáronse
dos seus castelos. Posteriormente, no con-
cilio de Tarragona de 1312, recoñeceuse a
súa inocencia, pero decretouse a súa dis-
persión. No 1331 permitiuselles entrar noutras
ordes, pero os bens deles foron repartidos
entre outras ordes, congregacións e centros
hospitalarios.
O Provisional 22 marzo 2002
Por José María Leal López
- Na foto podemos ve-la zona da illa na que, segundo se precisa no libro de
D. Enrique Cal Pardo "El Monasterio de San Miguel de la Isla de la Colleira"
deberon de estar ubicadas as antigas edificacións monásticas.
A ILLA DA COELLEIRA
Atópase á saída da Ría de Viveiro, xunto con outra illa máis pequena chamada
Gaveira, e pertence ó concello de O Vicedo. A illa colleu certa sona polos percebes e por
certas lendas que se lle foron atribuíndo ó longo da historia. O nome de «Coelleira» é
debido a que nela había moitos coellos.
A Coelleira atópase nun lugar estratéxico do Cantábrico e serviu ó longo do tempo
como porto de arribo; así, ademais de piratas, estiveron nela fenicios, gregos, viquingos,
árabes, etc. Era lugar de descanso que pola súa situación permitía controlar unha gran
extensión de mar, incluída a ría de Viveiro, e amais estaba cerca da costa.
A illa da Coelleira é unha inmensa rocha duns tres quilómetros de lonxitude; ten confi-
guración granítica e sílex e a capa de terra vexetal faina cultivable, dise que houbo
figueiras, vide e outros productos hortícolas propios desta zona, isto explica a adapta-
ción dos coellos na mesma.
Non se sabe ben desde cando estivo habitada, pero os restos atopados permiten
afirmar que xa no século V había alí unha capela dalgunha orde relixiosa e tamén serviu
de refuxio no século VI ós cristiáns cando estaban sendo perseguidos. Primeiramente,
levantaron humildes casiñas e capelas ata formaren unha comunidade relixiosa que foi
evolucionando e incluso construíron un mosteiro chamado de San Miguel da Coelleira. Os
Templarios, que fuxían da persecución a que os sometía o rei francés Felipe, instaláronse
nela no 1307 para defende-la zona de tódolos piratas que navegaban por alí, contribuíndo
coas súas doazóns económicas á mudanza da vida na illa. Permaneceron na illa durante
varios séculos, esta presencia confírmana os restos atopados: moedas, restos do
mosteiro, restos óseos e sobor de todo unha cruz dos templarios gravada nunha grande
pedra.
Hai tradicións que relatan que os Cabaleiros Templarios estiveron relacionados coa
igrexa conventual de San Francisco de Viveiro, e dise que se trasladaban dende a illa ata
Viveiro en barcas de coiro para dicir misa na capela que máis adiante serviu de primeira
igrexa dos frades franciscanos.
Dise que os Cabaleiros Templarios desapareceron da Coelleira no século XV e que
foron asasinados por orde real da Santa Inquisición; posteriormente, ó facer un inventa-
riado, apareceu un escrito que así o testemuñaba. Despois do século XV, o mosteiro de
San Miguel da Coelleiro foi habitado por outros relixiosos adicados á vida contemplativa,
alí viviu Pedro Farto. Despois de 1489, uniuse ó de San Martiño de Mondoñedo, decaendo
pouco a pouco co paso do tempo, ó igual cá illa, que ó ser abandonada no século XIX, só
ficaron nela ruínas.
Posteriormente, construíronse nela unha torre marítima e un faro, situado sobor das
ruínas do templo. Hoxe en día, segue como faro, máis perfeccionado para aviso dos
navegantes. A illa é considerada como unha paraxe natural qu serve de refuxio ás aves
mariñas migratorias.
Viveiro, febreiro do 2002
22 marzo 2002 O Provisional Páxina 5

EL • URO YA
VISITA Ó PARQUE EÓLICO DE SOTAVENTO
ESTÁ AQUÍ
Para 300 millones de ciudadanos
europeos el 1 de enero de este A Viveiro

año constituyó una fecha históri-

ca, dado que los billetes y mone-
das en euros entraron en circula-
ción e 12 países europeos, entre
ellos España.
A diferencia de los billetes, que
son idénticos en los 12 países, las
monedas tienen una cara común
y otra nacional. Sin embargo, to-
dos los billetes y monedas podrán
utilizarse indistintamente en la
"zona euro".
De hecho, el euro se ha venido
utilizando desde el 1 de enero de
1999 en las transaciones banca-
rias, y Europa ha comenzado ya
ha beneficiarse de sus ventajas.
Una moneda única facilita mucho
la vida diaria; por ejemplo para
los viajes y negocios.
La tarea principal del Banco
Central Europeo, conjuntamen-
te con los bancos centrales de los
países de la zona euro (ver cua-
dro siguiente), consiste en remon-
tar el poder de compra de la nue-
va moneda.
Sonia Villarmea Guerreiro 2ºA
PAÍSES QUE ADOPTARON EL EURO
ALEMANIA FRANCIA ITALIA
AUSTRIA GRECIA LUXEMBURGO
BÉLGICA ESPAÑA PAISES BAJOS
FINLANDIA IRLANDA PORTUGAL
Para chegar a SOTAVENTO hai que ir ata Momán e, dende alí, colle-la
estrada LU170 que enlaza Guitiriz con As Pontes
O primeiro de febreiro, os alumnos
de 4º de ESO, grupo A (son os que
cursan a Tecnoloxía como materia
troncal) e mais os de 1º de Bacharelato
Tecnolóxico disfrutaron dunha xornada
lectiva no parque eólico experimental
de Sotavento, situado entre os
municipios lucenses de Monfero e
Xermade, a uns 10 Kms. ó sur de As
Pontes.
Neste parque combínanse a
actuación tecnolóxica e comercial (a
potencia instalada é de 17,56 Mw.,
suficiente para abastecer a todo o
concello de Viveiro), coa divulgativa e
formativa a través da aula pedagóxica,
espacio múltiple, no que os alumnos
tiveron acceso a todo tipo de informa-
ción relacionada coas enerxías renova-
bles, principalmente sobre a eólica
Candamíl
Luís Mel Galocha, Xefe do Departa-
mento de Tecnoloxía do IES María
Sarmiento, María José Riveira Villar e
Pedro Rafael Rivera Fernández,
ámbolos dous profesores de Tec-
noloxía, acompañaron ós alumnos e
complementaron a información dada
polos técnicos de Sotavento.
Os profesores valoraron a
importancia que para os alumnos
tiveron, ademais dos contidos
científicos adquiridos nos diferentes
talleres, a actitude de valoración da
enerxía nas súas vidas e creación da
conciencia para alcanzar un desenvol-
vemento sostible.
O grupo aproveitou a ocasión para
celebrar un xantar nun coñecido
establecemento rural da Comarca.

CORRECCIÓN DE ERROS
Na páxina 13 de número anterior figura
unha táboa cos enclaves territoriais
situados fora das provincias ás que
pertenecen o cal non se ve
correctamente debido a un problema
técnico á hora da maquetación
(lembremos o facemos integramente
no centro).
Polo mesmo motivo, na páxina 14, o titular
"A carón do blues" figura duplicado.
Páxina 6 O Provisional 22 marzo 2002

A PRAZA MAIOR DE VIVEIRO

Por Antonio Casabella Pernas

A SÚA IMPORTANCIA
Dende sempre foi un lugar de encontro e paseo
para as xentes da vila, e tamén o escenario dos
máis solemnes e variados actos: procesións, fes-
tas patronais, manifestacións populares, cabalga-
tas, festivais, etc...
No seu pasado desenvolvíase nela unha impor-
tantísima actividade comercial, pois era onde se
facían mercados e feiras.
Hoxe en día ten lugar nela o mercado dos pro-
ductos do país (froita, queixos, ovos, mel...),que
vén celebrándose tódolos xoves e sábados, o día
primeiro e o terceiro domingo de cada mes.
Cada ano abarrótase de xente, da vila e forastei-
ros, para ve-las procesións da Semana Santa, que
están declaradas "De Interese Turístico Nacional",
ou a Mostra Folclórica Internacional, que xa vai na
súa XXII edición, e , ata hai pouco tempo , tamén
o Festival da Canción do Landro, entre outros actos
populares.
Nesta praza atópase o edificio da Casa Consis-
torial, que é do século XV, aínda que despois de
sufrir un incendio foi reformada, e, máis tarde am-
Praza maior, rincón dos ferregachos (1950) FOTO DE REMIGIO MESTRE
pliada.
Na súa fachada hai un reloxo de sol, e os símbo-
los do escudo de Viveiro: un león e unha ponte.
O resto dos edificios que rodean a praza, son CAMBIOS NA PRAZA MAIOR OUTRAS PRAZAS CON HISTORIA
tamén antigos e destaca a que foi a Casa Rectoral Ó LONGO DO s. XX. -A Praza de Lannion.
da Igrexa de Santiago, situada ó principio da rúa A Praza Maior de Viveiro tivo varios nomes ó Debe o seu nome ó irmanamento da Vila de
Pastor Díaz (hoxe unha farmacia). longo do século: chamouse sucesivamente "Plaza Viveiro con esta vila francesa. Está situada onde
de la Constitución", "Plaza de Alfonso XIII", e "Plaza antigamente estivo o Convento de Santo Domingo;
A PRAZA ANTES DO SÉCULO XX del Generalísimo". o solar foi cedido ó Concello no ano 1848 para
A orixe desta praza pódese situar no longo perío- -No ano 1942 o arquitecto Chueca Goitia, pre- establecer nel unha praza ou mercado, e foi durante
do comprendido entre os s. XIII-XV no que se vai sentou un proxecto para construír unha nova Casa anos o Campo da Feira.
formando flanqueada por tres edificios : do Concello, que ocuparía o solar da Casa Real e -A Praza da Fontenova.
-Igrexa de Santiago s. XIII mailo edificio colindante. Non se levou a cabo, pero Tamén foi coñecida coma "Praza do Forno" e
-Casa Real s. XIV esta idea retomouse na actualidade. "Praza de Maldonado". Cambiáronlle o nome can-
-Casa do Concello s. XV -No ano 1950 a praza foi reformada polo Enxe- do, no ano 1851 foi inaugurada unha fonte con catro
No ano 1840 foi derrubada a Igrexa de Santiago, neiro de Camiños Salvador Pernas: foi elevada en canos, que vertía a auga nunha pila de forma octo-
e no ano seguinte engadéuselle este solar á praza. case toda a súa extensión para facela menos empi- gonal. Servían as súas augas para o consumo
No ano 1891 inagurouse o monumento adicado a nada , desapareceron a balaustrada e arbolado, e doméstico e máis para abreba-los animais. Esta
Nicomedes Pastor Díaz. É obra de José Campa- fíxose unha escalinata ó longo do Cantón de Abaixo. fonte foi demolida a principios de século por causa
ney, e estaba situado no centro de praza, sobre un -No ano 1966 foi constuído o edificio da Biblioteca dunha epidemia que a infectou, e sustitueuse por
alto pedestal e rodeado dunha verxa de ferro, con Municipal, no solar da Casa Real. outra máis pequena.
forma circular. -A última reforma : Despois houbo un tempo no que a praza quedou
A finais do s. XIX, a Praza ocupaba un espacio No ano 1997, os Arquitectos J. feduchi Benlliure sen fonte. A que hai hoxe, ten aproximadamente
que era o dobre do que tiña na Edade Media. Estaba e P. Feduchi Canosa, presentan o proxecto de exe- vinte anos, e cando a puxeron tiña enriba a figura
pavimentada en pedra de cantería procedente do cución da Praza Maior. Neste Proxecto contemplá- dunha gaivota, que desapareceu ó pouco tempo.
derrube do Convento de Santo Domingo, e estaba base, entre outras cousas: Algunhas das Casas que rodean a Praza da
rodeada de árbores. -A construcción dunha plataforma aproximada- Fontenova consérvanse coma principios de século.
Á parte superior da praza chamábanlle Cantón mente cadrada, cun nivel único pero con suave -A Praciña da Herba.
de Arriba, e á inferior Cantón de Abaixo. Este último pendente. O nome desta praza é en realidade Praza dos
estaba separado da praza por unha balaustrada de -Bancadas con diferente número de escanos se- Catro Liñaxes, lembrando un tempo no que, en
ferro, con base e bancadas en cantería e cunha gundo o lado. Viveiro, gobernaban os Correxidores, que habían
escaleira para acceder á praza, xa que tiñan unha -O monumento a Pastor Díaz cambia de situa- ser dunha das catro familias ou liñaxes que tiñan
gran diferencia de altura. ción, pasando do centro da praza a un dos vértices, ese privilexio.
e quitándolle parte da súa base e maila verxa de Tamén foi reformada en varias ocasións :
ferro. Deste xeito pódese avistar dende a rúa Pastor No ano 1943 foi elevado o chan, trazándose
BIBLIOGRAFÍA :
-HISTORIA DE VIVERO Y SU CONCEJO. Díaz, ó mesmo tempo que se dispón dun maior xardíns, e cun surtidor no medio e bancos.
J.Donapetry Iribarnegaray. espacio para as actividades que teñen lugar na Despois da última reforma que se fixo, volve te-
-HISTORIA DE VIVERO. E.Chao Espina. praza. lo chan rebaixado, ten unha farola no centro sobre
-PROYECTO DE EJECUCIÓN DE LA PLAZA No presente ano, 2001, comezou a construcción un pedestal circular, e unha bancada de pedra en
MAYOR DE VIVEIRO. da que será a nova Casa Consistorial. dous dos seus lados. Esta praza tamén esta rodea-
J. Feduchi Benlliure. Ocupará os solares que foron da Casa Real e o da de edificios antigos, algúns deles moi ben con-
P. Feduchi Canosa. edificio veciño. servados tralas súas reformas.
-Fotos de Remigio Mestre.
22marzo 2002 O Provisional Páxina 7

O NOSO PROFESOR...

TEODORO RAÚL GONZÁLEZ GONZÁLEZ XADE

O novo programa de Xestión
(XADE) quedou instalado
definitivamente no IES María
A persoa... Sarmiento. Esta aplicación xa
Cando o "Dire" me dixo que escribise algo foi pre-instalada a comenzos
do ano 2000, pero rexeitouse a
sobre Teodoro Raúl González González, tardei súa utilización debido ás
un pouco en reaccionar... ¡ah, sii!, Teo, si Teo, importantes deficiencias de
porque así é como o coñecemos todos, porque é funcionamento que presentaba.
moi asequible para tódolos alumnos. Unha vez subsanadas, pre-
téndese o seu uso para o
Eu diria que é un profesor tranquilo e pacífico, tratamento de toda a xestión
iso é, pacífico sobre todo. A min dáme Bioloxía administrativa e académica do
e, a verdade, gústame moito as súas clases. centro en substitución dos
anteriores Xacem, ES2, Tilo e CF.
Agora anda enfrascado cun ordenador que lle
puñeron no laboratorio co que "pretende" que
vexamos nun sei cantas preparacións e bichiños. CHARLA
A ver se o consigue. Por empeño non ha de
Luís Villaverde López, Direc-
queda-la cousa...
tor do IES Ánxel Casal - Monte
O funcionario... Alto de A Coruña, estivo no
centro o 21 de xaneiro para dar
Concursou para o IES "María Sarmiento" de unha charla ós grupos de
Viveiro a comenzos do curso 1999-2000. Antes traballo de Calidade.
estivera destinado, durante case unha década, Lembremos que o Ánxel
no IES de Caldas de Reis; un "cambio de aires" Casal forma parte, xunto co IES
foi o que motivou a Teo a vir para a Mariña María Sarmiento, e outros catro
máis, da Rede Galega de
Occidental.
Centros para a Calid-ade (G-1).
É Xefe do Departamento de Bioloxía e -Teo, nun momento entrañable da súa
infancia en Cea (Ourense)-
Xeoloxía dende o 1 de outubro de 1999.
Alumna O Provisional
8 anos na rúa

VIAXE Á
CITROËN E URO
Os alumnos dos Ciclos de
"Carrocería" e de "Electrome-
cánica do Vehículo", xunto cos
do Programa de Garantía
Social de "Auxiliar de Mante-
mento de Motocicletas",
visitaron a factoría de Citroën
na cidade de Vigo, apro-
veitando a mesma viaxe,
estiveron en UROVESA,
fábrica de vehículos especiais
afincada no Polígono do
Tambre, en Santiago.
-Momento da visita na zona franca de Vigo- Un grupo de alumnos do noso
Con esta viaxe pretendeuse centro participará na I Edición
que os alumnos coñeceran de mento, Manuel Rey Fernán- ra", un novo proxecto Leonardo Nacional de "El PAÍS de los es-
forma directa os procesos dez, Rafael Fernández Eiríz, para a realización dunha tudiantes" que convoca o diario
máis modernos que se están Sergio Gómez Campo e José estancia formativa nas cidades "El País". Será un periódico
a empregar hoxe en día na Luís Fdez. Rodríguez. de Milán e Toscana, en Italia. concebido, elaborado e editado
fabricación de automóbiles, ó Polo María Sarmiento parti- polos alumnos a través de
O Departamento está
ser Citroën pioneira no sector. cipará, Miguel Vilela, Profesor Internet. Esta actividade estará
preparando tamén, en cola-
Acompañaron ós alumnos de Organización e Procesos de coordinada polo Profesor de
boración cos do IES "Coroso",
os Profesores do Departa- Mantemento de Vehículos. Lingua e Literatura Galegas,
"Porta da Auga" e "A Xunquei- Xosé Cabana Cabana.
Páxina 8 O Provisional 22 marzo 2002

O VELLO MUIÑEIRO (2ª PARTE)

Por Ana Martínez

Miles de historias coma estas me

contaba o fareiro, pero agora
vouvos falar do muiñeiro que vive
en terras de meus avós, pois, como
xa vos dixen é un home solitario
dende que o muíño parou de
funcionar, esquecido pola xente que
deixou de sementar e comezou a
mercar a fariña e mailo pan. Dende
entón el non fala con ninguén, di
meu avó que ata deixou de falarse
coa María, a filla de Manola, que,
segundo di a xente, andaban
xuntos, pero ás agachadas porque
Manola dicía que era moi vello para
a rapaza. E foi ela a que dixo que o
muiñeiro estaba decepcionado con
todo o pobo, que matara o seu
muíño e por iso non quería saber
nada de ningún deles. Dende que
María dixera eso, ninguén pasaba a
visitalo por temor ás malas
contestacións, porque bo home era,
pero cando se emperrenchaba había
que escaparlle

.Eu tiña moitas ganas de coñecelo xa
que me parecía un home moi interesante
e sabio, pero nunca me atrevín a dicirlle
a meu avó que me acompañara ata o
muíño e moito menos dicirlle que ía eu
soa. Pero o mes pasado con iso das cas-
tañas puiden baixar ata a fraga sen facer
dubidar a ninguén de que ía ata o muíño,
pois todos sabían o interese que tiña
sobre o muiñeiro.
Puxen o mantelo de miña avoa ó lombo,
collín un caldeiro e unha esbila e aló fun
ata a fraga, de vez en cando paraba
nalgún castiñeiro a apañar algunha cas-
taña, pero non collía moitas porque a
maioría estaban xa medias podres. Non
tiña máis que o fondo do caldeiro delas
e decidín deixar de collelas e baixar ó
muíño. Fun ata aló abaixo e vin que por
riba do pequeño río había unha pequena
ponte feita con varios troncos. Cruceina
con moito entusiasmo levada polo
devezo de coñecer a aquel home, de
facerme amiga del e así escoitar dos seus
beizos as historias que gardaba coma
tesouros.
Xa diante da porta, petei amodiño,
pero ó ver que non me abría, petei ben
forte, pero nada, así que decidín
empurrala. Abrina ós poucos, pero non
había ninguén, só un trespés, un pote e
unha mantas desas de liño como as que
garda miña avoa no armario da esquina.
Ó ver que non estaba decidín marchar e
seguir apañando castañas. A ilusión que
tiña esvaeuse; crucei de novo aquela
ponte e cando comezaba a camiñar fraga
arriba vin que baixaba un home. A emo-
ción percorreu o meu corpo, pois aquela
figura ó achegarse, ía tomando a forma
do muiñeiro: un home baixo, delgado,
co pelo medio longo e sobor dos papos
rubos destacaban os seus ollos
pequeniños, pero donos dunha mirada
intensa.
El seguiu a camiñar como se non me
vise; cando estivo preto de min,
saudeino, dinlle as «boas tardes», pero
el seguiu cara adiante coma se nada; fun
tras del, pero meteuse dentro do muíño
e pechou a porta. Estiven un bo pedazo
alí de pé ata que me decidín a petar na
porta; ó ver que non me abría,
empurreina ben forte, pero esta vez es-
taba trancada por dentro. Berreille
pedíndolle que me abrira, que o quería
coñecer, que me parecía un home moi
interesante; pero recibín o silencio por
resposta. Volvín insistir, asegurándolle
que se non me abría, íame ver alí cada
vez que saíse e entrase, porque non pen-
saba moverme de alí ata que falasemos.
Despois de dicir iso fiquei pegada ó
muíño, só se oía o vento, o correr do río,
as pólas das árbores e algún que outro
paxaro. O latir da natureza era máis forte
cá decepción que bulía en min, e
pareceume tan fermoso escoitalo que,
sen decatarme, estaba a expresar a emo-
ción que sentía en voz alta, ata dixen
que entendía ó muiñeiro, que entendía
por que quedara alí, sen querer saber
nada do moderno mundo noso. Naquel
intre abríronseme os ollos para
ensinarme que nada hai tan fermoso
coma a natureza, sen oír o ruxir cheirento
dos coches, sen ver as fábricas
emporcallar o aire co fume que despren-
den e sen ver todos eses edificios que
están a construír.
Sentín andar na carabilla, e de segui-
 22 marzo 2002
da vin que a porta se abría; pregunteille
se podía entrar, pero non me contestou.
Eu, de todas formas, entrei e fiquei de pé
fronte a el, que estaba sentado enriba
das mantas, ó carón dun candil; pero
seguía mudo, así que comecei
preguntandolle cómo podía vivir só co
que tiña alí dentro. El respondeume e
por fin puiden escoitar
a voz dese home, unha
voz rouca, algo
tremerosa, pero ó
mesmo tempo forte;
respondeume que por
detrás tiña unha
pequena cabana con
algunha que outra
ferramenta para poder
traballar a madeira e la-
brar un pequeno terreo
que posuía preto de alí,
e con iso xa lle
abondaba. Eu díxenlle
que sería incapaz de vi-
vir só con iso, pero
axiña me contestou que
vivía das lembranzas
que gardaba e que elas
o facían chorar e rir,
sobre todo cando re-
cordaba os turróns que
eran os burros; dicía
que ían cargados ata alí e, unha vez que
lles quitaban o peso, non había quen os
movera, ou cando regresaban pola fari-
ña igual perdían media tarde a causa
deles xa que non entendían nin arre nin
so; pero o mellor era cando comezaban
a dar couces e tiraban a xente. Ver iso
non era o mellor, senón ollar as caras
que poñían os donos dos animais.
Cando rematou de contarme aquilo,
levantou as mantas, apartou unhas zo-
cas que había debaixo e díxome que sen-
tase se quería. Sentei sobre as mantas,
que estaban fronte á maquinaria do
muíño e pregunteille por qué non quería
falar con ninguén.
-Ves iso -dixo sinalando para a muda
maquinaria do muíño-, hai tempo que non
ten vida, deixaron morrer o meu
compañeiro, pero eu non o abandonarei
e ficarei sempre ó seu lado.
Esa foi a resposta que me deu e
despois díxome que debía irme, que xa
comezaba a escurecer. Decateime que a
súa voz magoada e suplicante non me
daba outra opción senón a de deixalo
O Provisional
só, así que apoiei as mans no chan para
incorporarme, pero non din feito, pois a
miña esquerda bateu nas zocas e unha
delas deu a volta; vin que na sola tiña
unha chapa de metal, polo que a miña
curiosidade non puido deixar de pregun-
tar por qué tiñan aquilo. El dixo que era
para que non se gastasen tan axiña e
non ter que facer tantas. Logo
pregunteille cómo aprendera a facer
nelas.
-»Cando tiña sobre doce anos,
aprendín a facelas. No pobo había un
home, «Xan da Cova lle chamaban, que
facía nelas, eran as mellores zocas que
se vían. Ía todos os domingos á misa e,
cando remataba esta, era o primeiro en
saír para amosar as súas zocas,
estendíaas sobre un corpo enriba dun
mantelo e poñíase a facer nelas; eu do-
mingo tras domingo miraba para el
engaiolado e así aprendín eu. Este home
non tiña casa, vivía axudando a traballar
as terras ós veciños a cambio de comida
e un lugar onde durmir. Sempre dicía que
estaba a facer unha cova e que cando a
rematase xa non volvería durmir en
ningunha casa. A xente non lle cría nada
pois considerábano medio tolo e esta-
ban afeitos a oír as súas fantasías. Pero
de alí a dous anos ou tres rematou a súa
cova e deixou de ir traballar. Aínda que
nunca faltaba os domingos á saída da
misa coas súas zocas para trocalas por
Páxina 9
alimentos. Por iso, aquel domingo en que
non apareceu a xente se preocupou por
el, malia que pensaron que ó estar tan
tolo igual se esquecera do día que era,
pero non xa cando ó seguinte volveu
faltar. Decidiron ir ata a cova a ver se lle
acontecera algo malo. Cando berraron
por el e lle preguntaron por qué non
fora á misa, díxolles que
tiña moito traballo pero
que xa se verían o do-
mingo. E así foi,
presentouse na igrexa,
pero non coma sempre
senón que levaba un
traxe novo: un traxe feito
coas cortezas das
árbores. A xente cando
o viu quedou abraiada,
pero o interior da igrexa
e a misa obrigaban ó si-
lencio. Coma sempre foi
o primeiro en saír para
expor as súas zocas.
Cando os demais fomos
saíndo vimos alí as súas
zocas, pero non os oito
ou dez pares que soía
traer, senón unha chea
deles; ó primeiro non nos
demos conta, pero
deseguida nos
decatamos de que todas as zocas eran
do pé esquerdo.
A partir dese día, a xente ofrecíalle
roupa, pero el dicía que xa a tiña, que
aquela que levaba era a súa roupa; os
veciños xunto co crego íanlle levar co-
mida, e el, ata o día que lle chegou a
morte, foi tódolos domingos á misa co
seu traxe de corteza e as súas zocas do
pé esquerdo. Agora cada vez que se ve
unha árbore sen corteza dise que a colleu
o vello Xan da Cova para facer un traxe
novo. E de Xan da Cova aprendín, dun
home solitario como son eu agora.»
-Concluíu.
Dito isto, volveume repetir que xa era
hora de que me fora porque xa escurecera
e na casa de seguro que habían estar
preocupados por min. Cando estaba
saíndo, preguntoume quen era meu avó
e eu díxenlle que era neta de Antón; el
non dixo nada máis, así que me despedín,
non sen antes preguntarlle se podía vol-
ver algún día; el díxome que lle gustara
poder falar con alguén despois de tanto
tempo. -continúa e remata no proximo número-
Páxina 10 O Provisional 22 marzo 2002

VIAJE DE LA PESETA A
TRAVÉS DEL TIEMPO
Hasta
la primera
mitad del siglo
XIX convivieron
en España mone-
das de épocas dife-
rentes: los reales, onzas,
duros, escudos, pesos, maravedíes,
pesetas e incluso sestercios del antiguo
Imperio Romano. Todas eran aceptadas
como instrumentos de pago y cambio en todo
el territorio.
El 19 de octubre de 1868, la peseta se
convertía en moneda oficial y única de
España. Se dividió en céntimos y se acuñaron
piezas de 10, 5, 2 y 1 céntimos.
Las monedas de 25 pesetas aparecieron
el 15 de marzo de 1871, pero no alcanzaron
popularidad hasta casi cinco años más tarde.
Las monedas de 100, 200 y 500 pesetas
tienen grabados en el canto diferentes
motivos (flores de lis, estrías o pequeñas
coronas y aros) para evitar que los pícaros
limaran las piezas de oro y plata.
En 1876 se lanzaron las primeras monedas
de 25 y 10 pesetas, que incorporarían
despues la imagen de Alfonso XII.
Diferenciar las monedas de distinto valor
afinales del siglo pasado requería una cierta
atención. Las piezas de oro , se sometían al
proceso de "hincar el diente"; si la mordedura
no quedaba marcada en la superficie de la
moneda era señal de que no era de oro, o
que no era de buena ley. Las monedas de
plata se garantizaban "botándolas" contra
el suelo. Se suponía que el sonido de la plata
auténtica era tan característico que permitía
distinguirlas de las que eran de calamina o
de simple cobre recubiertas de plata.
El duro, que desde 1869 representaba la
moneda de plata de cinco pesetas, dejó de
acuñarse en 1899. Cuando volvió a aparecer,
50 años más tarde, ya no era de plata, sino
que se acuñaba inicialmente en níquel, un
metal que demostraba su idoneidad para la
fabricación de monedas por la alta
resistencia a la corrosión y fácil laminación.
Duró poco, porque algunos sectores
industriales empezaron a fundir las recién
estrenadas monedas para utilizar su
preciado y escaso material en procesos de
niquelado, componentes electrónicos y como
elemento esencial para la fabricación de la
familia de aceros altamente inoxidables.
Las autoridades monetarias paralizaron
en 1951 su fabricación y decidieron retirarlas.
A finales de 1957 comenzó a acuñarse un
nuevo duro, con un peso de 5,57 gramos y
un 25% de níquel aleado con cobre. Su salida
estuvo acompañada de la aparición de las
nuevas monedas de 25 y 50. Las tres piezas
tuvieron una vida legal de 40 años, hasta su
retirada en 1997.
Ahora, a comienzos de nueblo siglo,
estrenamos nueva moneda: el euro.
MARTA HERMIDA PORTO - 1ºA

La Guerra de Sucesión (1705-1714) a la Corona Española entre el pretendiente EL NOMBRE DE EUROPA

francés Felipe de Borbón y el Archiduque Carlos de Austria ocasionó que la palabra
El nombre de Europa procede de la mito-
peseta se intridujera en la Lengua Castellana.
logía griega: e aquí la historia:
La peceta (piececita), diminutivo de peÇa (pieza), se aplicó en el siglo XV a las "Europa, hija de Agenor, rey de Fenicia y
monedas de plata y en la Edad Media se utilizó para designar a "el real de a dos". de Telefasa, fue sorprendida por Zeus mien-
La peseta es la unidad monetaria de España desde 1868. En septiembre de ese tras jugaba con una amiga en la orilla del
año, los revolucionarios, para modernizar España, instauran la unidad monetaria mar. El dios quedó perdidamente enamora-
dentro del sistema métrico decimal que sustituiría a los "reales" y a los "escudos" que do de ella y se transformó en un toro para
circulaban por el país. acercarse a las jóvenes sin despertar sos-
Durante el reinado de Fernando VII se abandonó esta nomenclatura. En 1836, con pechas. Las muchachas, confiadas, se pu-
Isabel II, comienza la emisión de monedas de 1 peseta (5 gramos de plata), destinadas sieron a acariciarle y Europa se subió a su
a pagar el sueldo de las tropas durante las Guerras Carlistas, fijándose de forma lomo. Entonces, el se elevó por los aires y
definitiva como moneda de referencia, y única legal en España, después del exilio de se dirigió hacia el mar, hundiéndose hasta
la Reina, con el Gobierno Provisional presidido por D. Francisco Serrano, Duque de la sus profundidades. De esta manera llegó a
Torre. En 1874 el Gobierno concede monopolio del control monetario al Banco de Creta, lugar en el que le reveló a Europa su
verdadera identidad.
España.
Se unió a la muchaha debajo de un plata-
En un principio la peseta se dividía en céntimos y con los diferentes valores que
nar que, desde entonces no pierde su ver-
señala mi compañera Marta en el trabajo anterior. dor. Europa le dió a Zeus tres hijos y Zeus
Como anécdota señalaré que la peseta se conoció popularmente como "rubia" a te otorgó tres dones: una lanza que no erra-
partir de la primera moneda en bronce (anteriormente eran de plata) durante la Guerra ba en el blanco; Laelepe, un perro que no
Civil; tambien en esta época, debido a la escasez de metales, circulaban discos de perdía nunca la presa; y Talo, un autómata
cartón con el valor de 1 peseta. de bronce que vigilaba la isla de Creta para
La peseta convivió con el euro desde enero hasta finales de febrero, fecha en la matar a los extranjeros que se acercasen.
que dijimos definitivamente adiós a la peseta como moneda de curso legal. De la Europa mitológica procede el nom-
OLGA SÁNCHEZ - 1ºA bre de nuestro continente"
SARA BOUZA - 2ºB
22 marzo 2002 O Provisional Páxina 11

VIAXES
O próximo lúns, día 1 de
abril, iniciarán a viaxe final de
etapa educativa, os alumnos
de 4º de ESO. Irán á Comu-
nidade Valenciá para visitar,
entre outros lugares, o Parque
temático Terra Mítica.
Tamén sairán de viaxe 30
alumnos de 1º de Bacharelato
premiados polo INJUVE polo
seu expediente educativo.
Será a Málaga durante os
mesmos días. No próximo
número de O Provisional
informaremos detalladamente
das dúas viaxes.

XORNADA
SOBRE O
ACCESO Ó SUG
A Consellería de Educación,
a través da Sociedade de
Desenvolvemento Comarcal,
organiza unha xornada de
difusión sobre o acceso ó
Sistema Universitario Galego.
En Viveiro celebrarase o
próximo martes, día 2 de abril,
no Teatro Pastor Díaz, onde
asistirán os alumnos do IES
María Sarmiento (2º de Bacha-
relato LOXSE, 2º curso de
Ciclos Superiores e 3º curso
de F.P.-2).

INDITEX
Os alumnos do Ciclo
Superior de Administración e
Finanzas e do Ciclo Medio de
Xestión Administrativa viaxa-
ron á Coruña, o día 5 febreiro,
para coñecer o funcionamento
do complexo téxtil que a firma
INDITEX ten nesa cidade.
Foron acompañados por
María José Carballo, Xefa do
Departamento de Administra-
ción, e pola profesora Irma
González Rodríguez. Tanto os
alumnos coma as profesoras
valoraron positivamente a
visita pola aplicación práctica
de cara ós contidos dos
devanditos ciclos.

"O que se escoita, esquéncese; o que se

ve, lémbrase; do que se fai, apréndese."
1 1 3 MS07 0 06231
Páxina 12 O Provisional 22marzo 2002

Avance da Planificación de estudios no IES María Sarmiento

Curso 2002-03

MUNDO LABORAL
v v v v

Ensinanzas
FACULTADES
ESCOLAS UNIVERSITARIAS en Réxime de
v v Adultos
AS MESMAS SAÍDAS CA NO
idade ó comenzo do curso

BACHARELATO EN RÉXIME
2º CURSO DE CICLOS DE
GRAO SUPERIOR: ORDINARIO
INSTALACIÓNS ELECTROTÉCNICAS
PROBA DE ACCESO DESENV. PROX. CONSTRUCCIÓN
ADMINISTRACIÓN E FINANZAS 2º BACHARELATO:
v
HUMANIDADES
TECNOLÓXICO
1º CURSO DE CICLOS DE v
GRAO SUPERIOR:
INSTALACIÓNS ELECTROTÉCNICAS
DESENV. PROX. CONSTRUCCIÓN
ADMINISTRACIÓN E FINANZAS 1º BACHARELATO:
v v
HUMANIDADES
TECNOLÓXICO
ACCESO INDIRECTO
v
2º CURSO DE CICLOS DE AS MESMAS SAÍDAS
2º BACHARELATO: GRAO MEDIO: CA NA ESO
17

HUMANIDADES ELECTROMECÁNICA - CARROCERÍA- Está prevista a

TECNOLÓXICO EQUIPOS E I. ELECTROTÉCNICAS posta en
SOLDADURA- XESTIÓN ADMINISTRATIVA marcha da EDUCACIÓN SECUNDA-
v v Familia RIA PARA ADULTOS
Profesional de NIVEL III, MÓDULO III E IV
1º CURSO DE GRAO MEDIO: Mantemento e
1º BACHARELATO: ELECTROMECÁNICA - CARROCERÍA
servicios á v
16

HUMANIDADES EQUIPOS E I. ELECTROTÉCNICAS producción

TECNOLÓXICO SOLDADURA
XESTIÓN ADMINISTRATIVA
v v v
NIVEIS II

ACCESO INDIRECTO
v v

MAIORES DE 18 ANOS
OU DE 16 EN CASOS
EXCEPCIONAIS
Está solIcitado un Ciclo
PROGRAMAS DE GARANTÍA
15

4º DE ESO Xestión Administrativa

SOCIAL para impartir en réxime de
ensinanzas de adultos
v v

ACLARACIÓNS
SÓ ALUMNOS DO CENTRO, DE
14

3º DE ESO IDADES COMPRENDIDAS ACCESO INDIRECTO A CICLOS DE GRAO MEDIO (PARA OS

ENTRE 16 E 21 ANOS, QUE ALUMNOS QUE NON TEÑAN REMATADO A ESO, F.P.1, OU 2º DE
PRESENTEN PROBLEMAS BUP):
v
ESPECÍFICOS DE -TER 18 ANOS OU CUMPRILOS NO 2002
APRENDIZAXE E RISCO DE -TER CURSADO FP1, SEN REMATAR
ABANDONO ESCOLAR SEN -TER ESGOTADA A ESCOLARIDADE NA ESO
13

NINGUNHA TITULACIÓN -TER CURSADO UN PROGRAMA DE GARANTÍA SOCIAL

2º DE ESO
ACADÉMICA
ACCESO INDIRECTO A CICLOS DE GRAO SUPERIOR (PARA
No momento de peche deste OS ALUMNOS QUE NON TEÑAN REMATADO O BACHARELATO
xornal aínda no se coñece LOXSE, COU, F.P.2; OU UNHA CARREIRA UNIVERSITARIA).
1º DE ESO cales son os Programas de -TER MÁIS DE 20 ANOS OU CUMPRILOS NO 2002
12

Garantía Social que se van -TER MÁIS DE 18 ANOS E CURSADO UN CICLO DE GRAO
impartir. MEDIO DA MESMA FAMILIA PROFESIONAL
v

6º DE EDUCACIÓN PRIMARIA
22 marzo 2002
Lembranzas: "aquela marabillosa Velosolex"
Din que as bicicletas son para o verán, aínda así non é tan doado
pedalear a pleno sol, á hora da sesta, polas continuas subidas e
baixadas da nosa Comarca. Imaxínense o que sería dispor dunha
bicicleta que, cando nos cansasemos, a poidesemos converter
en moto.
Este curioso híbrido de ciclomotor e
bicicleta non é ningunha innovación
dun excéntrico enxeñeiro, preocupado
polas posibles lipotimias que poidan
padece-los afeccionados á bicicleta. De
feito, a historia dos Solex remóntase ó
ano 1941, cando se empezou a producir
en Francia. En 1981 a saturación do
mercado e a aparición dos scooter
acabou coa marca Velosolex, pero ago-
ra, un fabricante húngaro decidiu pro-
bar sorte de novo con este vello cacha-
rro medio moto medio bicicleta.
Nesta derradeira etapa lévanse ven-
didas máis de 2.000 unidades deste, es-
pecialmente nas zonas residenciais
coma Marbella. Esta cifra, que colmou
as aspiracions dos seus fabricantes,
dista moito das vendas que alcanzou
antano. Entre 1941 e 1981 logrouse a
nada desdeñable cifra de cinco millóns
de exemplares vendidos.
O aparello non tivo grandes
modificacións dende hai 50 anos, aínda
que se adaptou ós tempos mellorando
algunhas das súas prestacións.
Un dos principais trazos característi-
cos non cambiou nadiña, aínda se pode
utilizar como bicicleta, gracias ós esca-
sos 29 kilos de peso. Gracias ó pequeno
motor que ten na parte dianteira, de só
49 centímetros cúbicos cun escaso
cabalo de potencia, pode alcanzar una
velocidade de 35 quilómetros por hora.
Aforro
O consumo é, loxicamente, moi redu-
cido. Con 1,4 litros de gasolina, da sú-
per, pode andar uns 100 quilómetros (é
dicir, un depósito cheo dende Viveiro
ata Lugo). Para conducilo fai falla o
mesmo tipo de permiso que para un ci-
clomotor normal, un seguro e, que
ninguén se olvide, o casco.
No é, polo tanto, un vehículo para os
amantes da velocidade. Os comprado-
res habituais son varóns, de entre 30 e
O Provisional
O motor, xunto co
depósito de combustible,
ía situado enriba da
roda dianteira
A velocidade máxima que podía alcanzar estaba ó redor dos 35 quilómetros por hora. Aínda
que levaba motor, tamén funciona cos pedais. Na actualidade pode custar uns 1000 euros.
40 anos, anos que recordan versións
anteriores da Velosolex. Isto é, unha
peza de coleccionista afeccionado, en
busca da tranquilidade e da comodidade
dos paseos en bici-moto.
Pero a idea de tranquilidade non
sempre acompañou a estes modelos. A
primera vez que a unha bicicleta se lle
engadiu un motor na súa parte dianteira
foi no ano 1895 e, entonces, era toda
una vertixinosa novidade. Pero non se
popularizou ata despois da Primeira
Guerra Mundial, que deixou a Francia
sumida na pobreza.
Inxenio
Cando non se ten cartos para llantas,
combustible ou metal, o inxenio
agudízase e sorpréndenos con ideas
brillantes coma os velomotores. Pero a
saga dos Solex non se iniciou ata que
os franceses Maurice Goudard e Marcel
Menneson se decataron do negocio
que tiñan entre mans.
O primeiro prototipo creouse no 1941,
e oito anos despois xa había 250 garaxes
de servicio por toda Francia especiali-
zados nestes vehículos tan pouco da-
dos a pasar polo taller. As versións
sucedéronse, o 1.100, 1.700 ou 3.300
sempre mantiveron a mesma filosofía de
deseño. Ademais, había fábricas de
Solex en Turín, Berlín, Londres ou
Yokohama.
Na actualidade, a única planta de
Páxina 13
montaxe que existe en todo o mundo
está en Hungría, onde 50 operarios fa-
brican, con métodos case artesanais, os
novos Velosolex. Nada teñen que ver
coa producción industrial a gran esca-
la dos ciclomotores ou dos scooter, ve-
hículos estes que acapararon o merca-
do xuvenil e que obrigaron ó peche das
fábricas de Velosolex no ano 1981.
Agora, quérese chama-la atención
dun novo tipo de consumidor cos
novos velomotores Solex. Ata o momen-
to, Francia e España son os países nos
que tivo un maior calado a reaparición
deste producto, aínda que os fabrican-
tes están intentando abrirse mercado
noutros países europeos, e incluso pla-
nean o desembarco en Miami e Cuba.
O precio oscila entre os 900 e 1.000
euros. Se dispoñen desta cantidade e
lles agrada a conducción tranquila ou,
simplemente, queren revivir vellas
lembranzas, poderán atopa-lo Solex
3.800 en establecimientos de "El Corte
Inglés", "Alcampo" e tendas "Aurgi".
Se queres saber máis sobre a
Velosolex, podes contactar co
Departamento de "Mantemento de
Vehículos Autopropulsados" do
IES María Sarmiento.
O teléfono da filial do fabricante en
España é o 91 563 97 96.
Páxina 14
A CARÓN
DO
BLUES
"B.B. King"
Cando calquera nos pregunta por un artista
de blues, o primeiro que nos vén á cabeza é
B.B. King. Non podía ser doutro xeito, é o
cantante de blues vivinte que máis discos vendeu
na historia e o máis influínte nas novas
xeracións dende mediados dos anos sesenta.
Conseguiu sacar o blues dos garitos e levalo ós
grandes estadios. Extrae da súa guitarra un son
persoal e intransferible, baseado en notas largas
cun vibrato producido polos dedos. Conta
tamén cunha particularidade, xa que
contrariamente ós seus colegas, nunca toca a
guitarra mentres canta. É o gran embaixador...
o rei do blues.
Riley King naceu o 16 de setembro de 1925
nunha plantación algodoneira de Indianola
(Mississippi). A súa nai finou cando contaba
tan só 9 anos. Criado polos seus avós comenzou
cantando nos coros góspel das igrexas e non
obtivo a súa primeira guitarra ata os 14 anos.
Durante a súa xuventude alternou o traballo
diario nos campos coa música na fin de semana.
Foi despois da guerra, en 1946, cando
decidiu mudarse a Memphis, á casa do seu primo
Bukka White. As súas primeiras gravacións
tres anos máis tarde para un pequeno selo de
Nashville pasaron desapercibidas. Foi neste ano
cando sucederon dous feitos que marcaron a
súa vida. O primeiro ocorreu cando tocando
nunha localidade de Twist (Arkansas) dous
tipos que pelexaban por unha muller chamada
Lucille, tiraron un cubo de queroseno utilizado
de estufa e prenderon lume ó local. Os dous
homes morreron e King conseguiu salvar a
duras penas a súa guitarra. Dende aquela tódalas
súas guitarras levan ese nome... Lucille. O
segundo feito foi a oportunidade que lle deu o
bluesman Sonny Boy Williamson II para cantar
unha canción no seu programa de radio. King
triunfou e foi daquela cando se lle comenzou a
coñecer como “The Blues Boy from Beale
Street”, convertido logo en “Blues Boy King”
e finalmente en “B.B. King”.
No año 1951 gravou para Sam Phillips, o
home que máis tarde descubriría a Elvis Presley.
A canción “Three O´Clock Blues” chegaría
ata o nº 1 da lista de R & B onde se mantivo 17
semanas.
Nos anos 50, acompañado por unha banda
con sección de ventos, realizou duras e
interminables xiras por todo o país. 300
actuacións por ano, chegando só en 1956 a dar
342 concertos. Nesta década chegou a colocar
unha vintena de cancións nas listas de R & B.
O Provisional
Temas como “Every Day I Have The Blues”
ou “Sweet Little Angel” aínda hoxe son
auténticos clásicos.
No ano 1962, King ficha por ABC e grava
discos como “Live At The Regal” ó que moitos
seguen considerando o mellor álbum da historia
do blues. Durante esta década conseguiu varios
éxitos máis, casou por segunda vez, gravou en
diferentes selos, chegou a pasar apuros
económicos e ata problemas co alcohol. A súa
carreira semellaba tocar fondo.
En 1970 o tema “The Thrill Is Gone”
abriulle as portas do gran público e voltou as
listas de éxito. Convertido nunha lenda viva
do blues nos últimos trinta anos ofreceunos de
todo: discos maxistrais e grabacións rutinarias.
No ano 1987 recibiu o premio Grammy
como recoñecemento ó seu traballo, repetindo
en 1992 co álbum “Blues Summit” e en 1998
con “Blues On The Bayou”.
Dende a morte de Muddy Waters, só John
Lee Hooker (tamén recentemente falecido)
podía discutirlle o título de “maior bluesman
vivo”.
Aínda hoxe podemos seguir disfrutando da
mestría deste gran ser humano... o rei... B.B.
King.
Javier Caneda González
DISCOGRAFÍA
SELECCIONADA:
- King Of The Blues
- Greatest Hits: 1951-1960
- Live At The Regal
- Live In Cook County Jail
- Live At The Apollo
- Now Appearing At Ole Miss
- Blues Is King
- Underground Blues
- Pure Soul
- Blues Summit
Máis cousas en:
http://www.bbking.com
22 marzo 2002
REGALCA
A finais de xaneiro constituíuse en
Santiago a primeira Asociación Galega que
agrupa a centros educativos que levan a
cabo proxectos en rede sobre a mellora
dos proxedementos de xestión, principal-
mente o de ensino-aprendizaxe.
Tralo acrónimo de REGALCA (Rede
Galega para a Calidade) están inicialmente
seis instituos: o María Sarmiento, Coroso
de Ribeira, Porta da Auga de Ribadeo, Daviña
Rey de Monforte, Ánxel Casal e Fernando
Wirtz, ámbolos dous de A Coruña.
A directiva está formada por Eduardo
García Mosconi, Director do IES Coroso, que
será o Presidente; Néstor Timiraos Labaen,
Director do IES María Sarmiento, Secretario;
e Álvaro Doural Leiras, do IES Porta da
Auga, que asume as funcións de Tesoreiro.
MÁIS PAPÁS
Este ano, ó igual co pasado, vai resultar
prolífero en canto a necementos tendo como
papás a membros do claustro.
Jorge Santamariña García, Profesor de
Matemáticas e Xefe de Estudios, e a súa
dona Mercedes Ballesteros Fernández,
Profesora de Inglés, foron pais dun neno o
pasado 5 de febreiro.
Tamén serán pais proximamente:
-Xan Luís Fernández Fernández, Pro-
fesor de Xeografía e Historia, e a súa dona
Marí Luz Fernández Díaz, Profesora de
Educación Física e Vicedirectora.
-Manuel José Alonso López-Leitón,
Profesor de Galego no Réxime de Adultos.
-Antonio Fraga Varela, Profesor de
Educación Física.
Noraboa a todos.
PREVENCIÓN
O Departamento de Orientación, que
coordina Pilar García López, organizou en
colaboración cos titores de 3º e 4º de ESO
unhas sesións informativas sobre a
prexención de embarazos.
Nás mesmas participaron tódolos
alumnos dese grupos, os titores, a propia
orientadora e Beni Martínez especialista en
sexoloxía que espuxo ós alumnos
diferentes temas relacionados coa
reproducción humana e a prevención de
embarazos non desexados.
Entre os pais foi moi ben collida esta
acción que se enmarca dentro do temas
transversal de educación para a saúde.
22 marzo 2002 O Provisional Páxina 15

Proximamente a Comisión Económica fará a proposta ó VIAXES DE 3º DE ESO

Consello Escolar dos
Orzamentos para o ano 2002
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
En total repartiranse uns 204.429•
(34.014.124 pts), dos cales 123.805•
(20.599.419 pts) corresponden a apor-
tacións do Fondo Social Europeo e o
restante a aportacións da Comunida-
de Autónoma.
O presuposto supón unha importan-
EVOLUCIÓN DOS ORZAMENTOS DO CENTRO
NOS ÚLTIMOS CATRO ANOS
1999
te reducción do Fondo Social e un
lixeiro incremento no da Comunida-
de Autónoma que non compensa dita
diminución. En total recibiremos
25.091 • (4.174.851 pts) menos ca
no ano 2001, o que significa un
10,93% de reducción real.
Os días 6 e 8 de febreiro, os alumnos de
3º de ESO realizaron, como actividade
extraescolar organizada polo Departamento
de Ciencias Sociais, unha excursión ó
contorno histórico de Sargadelos e ós
conxuntos etnográficos de Os Teixois e
Mazonovo en Taramundi. O obxectivo desta
viaxe foi darlles a coñecer as ferrerías
tradicionais movidas pola forza da auga e
os inicios da siderurxia moderna. Os alumnos
de 3º de ESO A, que participan activamente
no proxecto "Voz Natura" que continúa a
desenvolverse neste centro, tamén se
achegaron a un viveiro de Lourenzá co fin
de seleccionar e mercar árbores que
servirán para mellorar as zonas axardinadas
do noso Instituto.
V TORNEO DE XADREZ

O Departamento de matemáticas
2000

2001

organizou de novo o tradicional Torneo de

2002
Xadrez. Neste ano levouse a cabo cos alum-
inclúese aportación

nos de ESO, durante o 2º trimestre do cur-

so, nos recreos.
32.503.333

2002

2001
2000
por obras

O gañador foi Juan Carlos Fernández Pa-

25.561.000

25.267.293

1999

rís de 3º de ESO B que mantivo unha reñida

competición con Francisco Álvarez Acevedo
13.414.705

20,5

de 2º de ESO C . A entrega de trofeos, con-

12,8
12,2

sistentes nunhas figuras de Sargadelos alu-

9,2

sivas a este deporte, tivo lugar na data de

hoxe no hall do edificio B, lugar onde se
Fondo Social Europeo Aportacións da Comunidade Autónoma celebraban habitualmente as partidas.
(en pesetas) (en millóns de pesetas) A actividade coordinouna o Xefe de Estu-
dios, Profesor de Matemáticas, Jorge
Santamariña García.

CONCURSO LOGOTIPO
Bases:
ENTIDADE QUE O PROMOVE:
O concurso está convocado polo Instituto de
Ensinanza Secundaria "María Sarmiento".
TEMA:
Concurso de bocetos para o deseño gráfico dun
logotipo que identifique e co que se transmita una
imaxe corporativa do Instituto dacordo coas
ensinanzas impartidas, a suá historia e o seu futuro.
Será empregado en todo tipo de documentos
(oficiais ou non), páxina web e calquer material
de difusión.
PARTICIPANTES:
Poderán concursar tódolos alumnos matricula-
dos, así como todo o personal (docente e non
docente) do centro.
OBRA:
A obra, orixinal e inédita, presentarase en forma-
to DIN-A4; cuna versión en cor e outra en branco
e negro (con escala de grises).
O logotipo proposto deberá ser identificable en
un tamaño de 2X2 cm; tanto en color como en
branco e negro.
Haberá que entregar una breve xustificación da
solución proposta.
PRESENTACIÓN:
Os traballos presentaranse nun sobre sin datos
personais, cun seudónimo. Dentro deste sobre,
incluirase outro sobre pechado, cos datos
personais do concursante, de modo que en todo
momento se garanta o seu anonimato.
PRAZO E LUGAR DE ENTREGA:
A data tope para a recollida dos traballos será o
día 10 de maio de 2002.
Os sobres entregaránse na secretaría do centro.
PREMIO:
O premio consistirá en 150 euros e diploma
acreditativo.
XURADO:
O xurado estará composto por membros do gru-
po de traballo de calidade.
VARIOS:
Tódolos traballos serán expostos no centro. Os
non premiados poderán ser recollidos nun prazo
de 15 días despóis da súa exposición.
A obra premiada quedará en propiedade, exclu-
siva e permanente, do centro.
A participación no concurso implica a aceptación
das súas bases.
TEATRO CAMPOAMOR
O Departamento de Lingua e Literatura
Castelá organizou, o pasado día 8, unha
viaxe a Oviedo para asistir, no teatro
Campoamor, á representación da obra de
José Zorrilla "Don Juan Tenorio".
Participaron alumnos de 4º de ESO e de
1º de Bacharelato acompañados por Inés
Suárez González, Xefa do Departamento, e
polas profesoras Carmen Fernández Bande
e aurora Graña Díaz.
VI XORNADAS
INFORMATIVAS E DE
ORIENTACIÓN
Dende o Departamento de Orientación, en
colaboración coa APA nº 1 e o Equipo Direc-
tivo vanse organizar de novo as Xornadas
Informativas e de Orientación no proximo mes
de maio, probablemente os días 27, 28 e 29.
Adicarase un día á análise da oferta edu-
cativa do centro, non faltando á cita "a
mellora da calidade", tema no que o IES Ma-
ría sarmiento é pioneiro, e outros que serán
propostos polas empresas e polos pais dos
alumnos.
Páxina 16
UN TEMA VITAL
A formación: novos tempos, novos retos
Os vertixinosos e contínuos avances tecnolóxicos permítemnos ter un acceso
inmediato a todo tipo de información. Isto provoca un estado acelerado das
nosas vidas que fai que teñamos que desenvolver habilidades técnicas o
mesmo tempo cás nosas actividades ou carreiras profesionais. Estamos pois
ante unha nova situación que nos obriga tamén a manter unha aprendizase
constante e a reformularnos o papel das institucións educativas no marco
dunha educación ó longo de toda a vida.
SOCIEDADE EDUCATIVA
Hoxe en día existen múlti-
ples posibilidades de apren-
der. O ámbito funcional fami-
lia-escola non é suficiente, isto
supón, necesariamente, unha
maior apertura dos Centros de
Ensino ó seu entorno social e
cultural e ás novas metodo-
loxías. Os propios medios de
comunicación, o mundo em-
presarial, a sociedade da in-
formación constitúen un blo-
que con responsabilidde di-
recta na educación ó marxe
do propio sistema educativo. Unha clase de deseño no IES "María Sarmiento"
Por iso, calquera institución coas novas tecnoloxías como recurso didáctico
educativa que sepa interpre-
ta-los contínuos cambios que se producen
no económico, social e tecnolóxico e o seu
impacto na actitude do estudiante cara a
aprendizaxe, deberá ser capaz de formu-
larse os seus propios procesos de ensino-
aprendizaxe e incluír, de forma inmediata,
plans estratéxicos tendentes á dotación de
medios, formación do profesorado no
manexo dos mesmos e inclusión deses
mesmos medios nas aulas como poderosas
ferramentas educativas.
IMPERATIVO PARA OS DOCENTES
Neste ámbito, o profesorado é un colecti-
vo especialmente “sensible” ante esta nova
situación porque os docentes desempeñan
un papel determinante na formación de acti-
tudes, e así que non é suficiente con trans-
mitir coñecementos, senón axudar ós alum-
nos a pensar, a facer, a convivir e a ser.
Está en xogo afronta-los retos da sociedade
da información e de fenómenos como a
mundialización.
Un novo tipo de asociación que para os
docentes require a contínua actualización
de coñecementos e competencias de
desenvolvemento profesional, de tal forma
que estean en condicións de aproveita-las
experiencias que se levan a cabo nos dis-
tintos ámbitos económico, social e cultural.
En todo isto o traballo en equipo debe
ocupar un lugar destacado nas estratexias
para mellora contínua do ensino e a súa adap-
tación á diversidade dos grupos de alumnos
e alumnas.
O Provisional
O PAPEL DAS NOVAS TECNOLOXÍAS
NA EDUCACIÓN
A estas alturas é incuestionable o papel
positivo e motivador que as novas
tecnoloxías poden aportar no eido educati-
vo. Mesmo o podemos propor coma instru-
mento de loita contra o fracaso escolar, e de
atención á diversidade, pois a maioría dos
alumnos, - incluidos ós que atopan dificulta-
des no sistema tradicional-, amosan maior
interese e aproveitan mellor as súas poten-
cialidades se empregamos como recurso di-
dáctico as novas tecnoloxías: internet, ...,
soporte audiovisual, etc. Ademáis está a
oportunidade que, as habilidades relaciona-
das cós novos medios, supoñen para o pro-
pio desenvolvemento persoal e inserción la-
boral.
Isto supón, en certa medida, modifica-lo
papel do docente que debe aceptar á análise
crítica das suás prácticas pedagóxicas. É
unha nova forma de alfabetización, que se
presenta no mundo actual como “cada vez
máis necesaria” para lograr unha auténtica
compresión da realidade.
DIVERSIFICA-LAS FORMACIÓNS
Ofrecer a todos a posibilidade de recibir
unha formación, con múltiples fins é un reto
que se nos presenta hoxe en día ás
Instittucións educativas nunha realidade na
que se está a face-lo tránsito dende a
sociedade industrial á da informción.
Tanto a xente que no seu momento non
tivo oportunidade, coma a que pretente am-
22 marzo 2002
O Provisional
Rúa: Misericordia, 58
27850 - VIVEIRO (Lugo)
Teléf.: 982.56.04.49 - Fax: 982.56.23.06
Móbil: 696.25.76.13
E-mail: ies.maria.sarmiento@xunta.es
http://www.iesmariasarmiento.net
Impreso, en papel reciclado, nos talleres
de PUBLILAR - Magazos - Viveiro
Depósito Legal: LU-402-94
Viveiro, 22 de marzo de 2002
ANO IX, NÚMERO 23
TIRADA 1.000 EXEMPLARES
DISTRIBUCIÓN GRATUÍTA a alumnos e
profesores: 880 exemplares,
por correo a antigos profesores,
institucións, centros e medios de
comunicación: 120
SUBVENCIONA:
IES MARÍA SARMIENTO
COLABORAN NESTE
NÚMERO:
PROFESORES:
Xosé Cabana, Néstor Timiraos, José
Díaz, José Mª Leal López, Primitivo,
Sabela Barcón, Teresa Escudero,
Mª Jesús Penabad, Pilar García
ALUMNOS:
Olga Sánchez, Marta Hermida Porto,
Javier Fraga Coello, Oscar Martínez
Valella, Ana Martínez, Sonia Villarmea
Guerreiro, Sara Bouza
Antonio Casabella Pernas, Mario
Aren, Elisabet Gómez, Ana Piñón Vale
EX-ALUMNO:
Martín Martínez
PERSOAL NON DOCENTE:
José López Peña, Javier Caneda
pliar e perfeccionar a formación vinculada
coas esixencias da súa vida profesional
deben ter no IES María Sarmiento un refe-
rente de Centro aberto á comunidade e a
ámbitos non sempre atendidos: lecer e tempo
libre, terceira idade, etc..
EDUCACIÓN MULTICULTURAL
Non deberíamos pechar esta reflexión sen
mencionar outra das circunstancias que
contribúen a defeni-los contextos educati-
vos na actualidade, como é a chegada tan
significativa de inmigrantes. Un novo con-
texto que supón que o centro escolar teña
que adaptarse á situación de intercul-
turalidade e asumir unha educación
multicultural. Esa nova realidade requerirá a
tolerancia como medio de integración pacífi-
ca e enriquecedora de cara a fomentar
ctitudes de respecto e comprensión doutras
culturas e de que non se leve a cabo unha
simple asimilación ás culturas hexemónicas.
Algo que na práctica educativa supón o
deseño de estratexias que permitan o
desenvolvemento pleno das capacidades da
actualidade do alumnado, dentro dun marco
interactivo de respecto e convivencia.