1916 1925

, 2013

10

14

17

20

23

29

33

36

()

41

2-3 19119

45

53

()

49

57

60

63

65

, : !

67

70

75

77


,
,
1948, ,
, , ,
,
, , ..
.
- ,

- . :
,

, , ,
.

,
,

, ,
, ,
,
, ..


1917 1925, l Ordine Nuovo (
, ,
) l Unit,

,
, .
,

, ,
: , ,
, -
- ,
, , () ..
, ,

.
,
,
, ,
,

 ( 1919 ),

.
,
( )
, ,
,
.
,
1921
, ,
, ,

.


.

,
( )
. , ,


, .
, ,

;
, ,
.
.
, , (
)
. , :
,
, . ,
,
. , , : ,

,
, . ,
. ,
,
. ;
, :
.


. ,
, , ,
. ,


.
; .
; , ,
, ,
; , , ,
. ;
.

,
.
6


.
.
,
,
, , .
,

, .
, .

.
, , !
[ Avanti! ( ), 22
1916]
:
http://www.liberliber.it/mediateca/libri/g/gramsci/scritti_politici_volume_1/pdf/scritt_
p.pdf


. , ,
1. , .
.
, , , .
.
.
,
,
,
,

.
. , .
, ,
, ,
. ,
, ,
( ) ,
, , . ,
,
, ,
, ,
, ,
,
.
, .
, ,
, ,
.
, ,
, , ,
. , , ,

, ,
, , ,
, ,
, . ,
,
, . ,
, :
1

Friedrich Hebbel, Diario (), Scipio

Slapater, . Carabba, Lanciano 1912 (Cultura dell anima), p. 82.
( . 2127). Hebbel :Grido del Popolo 27
1916, : 1.
. 2.
.
. ;

, , ,
, ;
, ,
,
, ,
.
, ,
,
.
. ,

, ,
. ,


,
.

, .
, ,
, . ,
,
. , ,

, .
,
, , .

, .
,
,
, .
, . ,
.
[ La citt futura (
), 11 1917.
() ()
.
,
.
.]
: http://www.antoniogramsci.com/cittafutura.htm#indifferenti


1

,
,
.

. , ,
.
.

, , ,
, .

.
,

.
.
2
, .

. ,


.
3

( , ;)
.
, ,
-. ,
,

.
(
, )
, ( )
(
), ,
, ,
.
.
10

 , .
, .
.

.
4
. :
.
5

.
:
.
,
.

,
.
.
6
:

. .
.
, ,
.
, .
, , .

( Critica sociale
) ,

, .
, .
, ,
,
.
, . ;
homunculus: , .
,
,
,
, .
11

 2, ,

, ,
.

,
.
.

.
:
:
. , ,
-,
.
,
.
7
,
,
. , ,
: ,

. , (
, , ,
, )
,
, , ,
,
.


.
,
[
].
8


.
. , ,
,
.
2

dbcle della scienza (...)

12

 , , ,
. .

.
. .

.

, .
9
.
. ;
;
, .
. ,
,
,
. ,
1 = 1.000.000,
.
. [
]. ,

.
La Citt future, 11
1917]
:
http://www.liberliber.it/mediateca/libri/g/gramsci/scritti_politici_volume_1/pdf/scritt_
p.pdf

13



.
,
,

( ,
), ,

,
,
.
,
. ( , ,
). .
,
.
, ,
,
, , .
.

. ,
, ,
,
.
,
, ,
, , . ,
.
. ,
,

.
, ,
, ,
, , ( )

,
,
, ,
.
.
( ...),
.
,
, ,
. ,
, ,
14

 . , ,
, , , , ,
[]3
. , ,
,
. , , ,
.
,
. ,
,
.
,
,
.
,
, -
, ,
, .
.
.
, .
. ,
, .
, , ,
. ,
, .

. ,
, , ,

,
,
.
.
, ,

;
, . .
,

.
,

. , ,

, , ,

, ,
3

15

.
.
, .
,
,
, .
, .
.

. ,
, ,

. , ,
.

,
.

, ,
, ,
, ,

.
[ Avanti! 24
1917. , 5 1918, Grido
del popolo :
Grido del popolo.
Avanti!,
.]
: http://www.intratext.com/IXT/ITA3063/__PS.HTM

16



.

,
,
.
,
. . ,
,
,

,

, ,
, , ,

.
, ,
.
, ,

, , ,
,
,
.
,
, , .

,
,
.
, ,
.
.
,

.

.

.
. , ,

, ,
,
, ,
.
17

 ,
, .
,
: ,
, , ,
,
.
.
.

,

.
,
. , , ,

. ,
. ,

,
, , ,
.
: ,
,
,
,
.
.
, -,
. :
.

, . ,
, ,
, :
, , ,

,
, , ,
.
: , ,
,
.

, .

,
, .
18


. -
, .
,
. ,
, ,
, ,
.
, .

, ,
.

[ Il Grido del Popolo, 9 1918]

: http://www.intratext.com/IXT/ITA3063/_P12.HTM

19


; ; ,
. ,
,
.
. , ,
,
, ,
. , :
, . ,
,
, .
, , ;
: , , .
, , ,
,
, , , ,
.
, .
, .
, ,
.
,
.


.
: , ,
, ,
.
: , , .
: ,
, , :
.

. , ,
,
.
,
: .
,
,
. , ,
,
,
. . ,
.
: , .
20

 , .
, ,

.
, ,
.
, ,
.
, ,
.
( ).
, (
, ),
, .
, ,
,
,
. ,
,
, ,
, .
,
.
,
.
,
, ,
,
. ; ,
. ,
,
.
, , , ,
, .
: ,.
,
.

,
. ,
,
, ,
, ,
.
; .
, , ,

. , , ,
, ,
21

 ,
. ,
,

.
,
. ,

.

.
,
.
,
.
, ,
,

,
,
.

.
,
. ,
,
,
,
.
, , ,
,
, .
,
, ,
,

.
[ Il grido del Popolo, 4 1918]
:
http://www.liberliber.it/mediateca/libri/g/gramsci/scritti_politici_volume_1/pdf/scritt_
p.pdf

22


,
.
,
,
:
,
.
,
.

. ( )
( ) .
.



, ,
.
( ),

,
. , , ,
;

.
:
,
, :
( ) ,
,
, ,
, ,
, , , , .

.
, ,
.

: .
, ,
: ,

.
, :
. , , , ...
..., , ,
23

 ,
.
,
.
, , ,
(, , ) .

,
.
,
,
,
.
,
, .
,
.

,
.
, , ;

. ,
,
( ),
,
.
,
.
.
, , ,
,
, ,


.
- ,
, ,
(
),
, .
, -.
.
;
,
-
: , .

24

 , , , ,
,
.
, ,

- ,
.

,
. -
.

:
, ,
:

.


,

.
,
, ,


.

( )
.
:
,
, ,

. , ,

, .
,
, :
, ,
, ,
. ,
, ,
,
.
.
, ;
, ;
25

 :
, ,

. ,

. ,
,
.
.
, ,
; ,
;
.
. ,
, , ;
, ;
,
;
,
,
,
,
. .
, ,
, ,
. ,
:
,
.
(
),

.
,

,
, .
,
,

. ,
.
,
, ,
.

.
.

26

 .
, .
, ,
.
,
, .
,
.
,

, .
,
, .
,
, .
, ,
.

.

.
:
. :
, ,
: .
,
.
;
, ,
.
,

.
, .
,
. ,
. ,
. ,
.
,

.
,
.
:
,
,
, .
,
27

 . , ,
,
.
.
;
;
:
.
, ,
.
;.. ,
, ,
.
.
,
,
, ,
,
,
.
[ Avanti!, 25 1918]
:
http://www.liberliber.it/mediateca/libri/g/gramsci/scritti_politici_volume_1/pdf/scritt_
p.pdf

28



4
, ,
.
,
.
.
5
, , .
.
,
.
, ,
: ,
, , ,

!
,
. (
) , 6,
,
:
,
,

, ,
,
.
, ,
, ,
,
.

. , ,
, , ,
.
. ,
,
.
4

Balbino Giuliano (1879-1958). , .

(,
, ) (...)
5
Giuseppe Mazzini (1805-1872). , , .

(...)
6
Gaetano Salvemini (1873-1957). , (...).

29

 ,
,
, , .

,
, .
,
, ,
, ,
,
.
,
, , .

,
.

.
, , ,
,
.

,
.
, ,
.


.

,

.
,
.
,
.
,
, ,

,
,
,
. , ,
,

, .
,

30


,

.
,
,

,
-.


, .

.


. ,
. ,
,
.
, ,
,
: ,
,
.
, ,
,

.

,
,
,
,

.


,

. , ,
,

,

,
.
31


(ragione ragionante). ,
,
*, ,


.
* Energie Nove
. . ,
,


.
.
, , ,
,
,
, , ,
,

.
[ 1919 Energie Nove

(1901-1926).]
: http://www.intratext.com/IXT/ITA3063/_P1T.HTM

32



,

.
;

, ,

; ,

;

,
,
,
, , ,
.
,
.

.
,
, ,
,
,
,

.

,
, ,
, , ,
.
,
,
,
.
,
, ,

, ,
,
.


, . .
,
33

 , ( )
( ).

, , ,

.

.

.
, ,

.
, ,
.


.

.


.
,
,
: , .
:
.

.
, ,

,
.
.
15
( ), ,
,
(, ,
).

: , ,
,
,
,
,
,
..
, ,
,

.
34

 ,
.
(
) ,
,
, ,
,
.
,
, , ,
, .
, ,

,
,
,
,
.

.
,
.

: ,
.
,
.

, .
.
, ,
,

.
.


1905 .
.

.
[ L Ordine Nuovo, 21 1919]
: http://www.antoniogramsci.com/democrazia.htm

35

, ,
.
,

,
.

, -.
:

.
: , ,

.
.
,
.
.

.

.

(
) .

,

.
.
,
,
, ,

: ,
.

.
, ,

. , ,
,

.
36



.

, .
,

, ,
.
, ,
,
.
,
,
.
-
,
.
, ,

, - .

.
:

, .
:

,
( )

,
, .
, , ,
:
, ,
, ,
.

.
,
, .
, .

.

, .
, .
, , ,
37

 .
. ,
,
.

. ,
, ,

, .
, ,
, .
,
, .
, , ,

, ,

, .

.
, ,
.
:
, .

, .
,

.
,

, .
, ,
,
,
,
.
.
.
, , ,


, ,

.
: ,
, -
.
38

 .

,
,
.
. ,
, .
,
.
.

.

. ,
,
,
,
.
, ,

- .

,

,
,
,
, , ,

,
.

.

, , ,
.

, .
.

, ,

, ,
. ,
,
,
,
( )
.
39

 .
.


.
, ,
. , .
.

,
,

. ,

, , ,
,
.
[ L Ordine Nuovo 12 1919]
:
http://www.liberliber.it/mediateca/libri/g/gramsci/scritti_politici_volume_1/pdf/scritt
_p.pdf

40

,
,
,
- .
.
, ,
,
.

,
, ,

.
,
. ,
, ,
,


.
,
.

.
.

,


,
.
,
,
,

.
,
,
,
,

,
.
,
,
41

, , ,

.
, ,
,
.


. ,
,

,
.
,
,
,
.
,
, ,
, ,
.
, .
.
, ,
.
,
.
, .


, .
.
,

, ,
. ,
, ,
, , ,
.
,

.
.
,
, .

.
, .
,
42

 . ,
,
.


.


.
,
, , ,
,
,
, ,
,

, .
,
, ,

,
.
.

().
( ) .
,

. ( )
,

, , .

.

. ,
,
,
, .

, ,
, ,
.
, ,

,

. ,
,
43

 .
,
.
.

, ,
. ,
,
. , ,
.

,
.

100.000 3.500 .
( )

.
,
,
.

.


.



, .

.
[ L Ordine Nuovo, 11 1919 ]
:
http://www.liberliber.it/mediateca/libri/g/gramsci/scritti_politici_volume_2/pdf/scritt_
p.pdf

44

 2-3 1919

2-3
. (


,
), -
.
, ,

, , , , :
, (
, ,
),
, ,
, .
:
, ,

. , , ,
:
,
, , ,
, ,
, ,
-
, ,
. ,
,
,

,
:
. .

:
, , .
, ,
.

.

,
, ,
, ,
, ,
45



.
,
, , , .
, , ,

:
, ,

, , ,
-
.
,
. ,

.

,
, , . ,

,
,
,
, , ,
,
. , , ,
, , ,
7

,
,
, . , ,
.
, ,
. ,
, .
, .


, .
7

( )
1905,
, .
20
. (...)

46



, , ,
,
, .

.
,
,
. ,
, :
.
,

,
.
, ,
, .
, ,
,
.


.

, .
,
, ,
,
,

, ,
(),

,
,
.
,
, , ,
.

.
, , ,
,
.
.
, ,
,
.
47

 ,
.

, ,
,
, ,
,

.
, .


.
.
,
.
.
.
,
.
, ,
. ,
,
,
.
[ L Ordine Nuovo 6 13 1919]
: http://www.antoniogramsci.com/avvenimenti.htm

48


.


,
,

.
: ! !,
: ,
, ;


; (
;

:
,

,
,

,
,
.
:

,
, ,
.
,
.
,
.
, ,

.
.
,
,
, .


.
.
,

. ,
49

 ,
, .


.
,
, ,
, .
: ,
, ,
,
,
,
, ,

.
,
, ,
. ,
:
,
.
,
,
. ,
.
, ,
, .
,
, ,
.
, ,
.
,
,
.

,
,
.

;
,
, .
,
. ,
, , ,
, .
.
50

 ,

, .
, .

, , ,

.
,
.

.
, .
,

, .

,
.

, ,
,
,


.

:
, . ,
,
,

, (!)
(!;), (L. Fabbri, Lettere ad un
socialista, Firenze 1014).
:
.


, .

,
, ,

.
,
, . ,

. ,
51

 , ,
.

,
.
,
,
,
.


, ,
,
, ,
,
.
.
.

.
,
,
. , ,
,
, ,
, .
:
.
[ Ordine Nuovo 3-10 1920]
: http://www.nuovopci.it/classic/gramsci/dianarc.htm

52

 ()
.
,


.
- ,
.
, ( )
, ( ),

.
:
1)
, , ,

2)

: , ,
,
.
,
.


.

, :
,
, ,

.

, ,

,
,

,
, ,
,
.

:
.
,
,
53

 ,
.

. ,
.
, .
,
, ,
,
.


, . ,
,
,

.

. , ,
,
, .
, ,
.

,
,
.

:
.

.

,
,

, , , ,
.

,


.
,
,
:

.
. ,
54


.
, , ,

,
.

,
.
,


,
, .
,
,
, ,

, ( )
.

.
.
, .
,
.


.

,
.
,
, ,
,
,

.

.
,
,
, , ,
,


.
,
, ,
55

 ,

.
[ L Ordine Nuovo, 12 1920]
: http://www.antoniogramsci.com/sindcons.htm

56


, ,

.
.

, ,

,

.
.
,
,

.

: , , ,
,



.


,
, .
,

.
, ,
.

.

.


.
, , .
.
,
,

.
,
, ,
57


.

. , , ,

,


.

,
,
,
,
.


,
.

, ,
,

,

. ,
, , ,
,
,

. ,
,
.
,
,
.
,

, ,
, , ,

, ,

,
,
, ,
,
,
.
58

 ,


,
.
, ,

,
,
,

,
.
, , ,
, ,
, ,
. ,
,
,
,
,
, , , ,
, , ,
, .

, ,
,

, , ,

.
, ,
, ,

, , , ( )
,


.8
[ L Ordine Nuovo, 9 1920]
: http://www.antoniogramsci.com/comunista.htm

, 1921,
.
, ,
. (...)

59



.
9 .

.

.

.
.
,
, :
, 10,
11
.


, .
,
, .

, .
191412

, ,
.
1914

.

(
,

9

1919 , ,
2000
. , ,
1920,
1921
(...)
10
(1842-1928), ,
.
(et giolittiana) (...)
11
(1844-1900). 1878 1900
, (...)
12
,
, , 7 14 1914,
.
(...).

60


) :
, .

, , . ,
13, , ,
, ,
:
-, ,
,
, , ,
... ...
: ,
,
, .
:

,
, , ,
,
, . 2 3
,
,
,

.

,


. ,
, .
, ,
,
: , , .
,
(
,
, ):
, ,
, , ,

, . , ,
, :
,
13

1915 ,
, ,
.
(...)

61


, .
,
,
, .

. ,
, ,
. , ,
. , ,
, ( )
, , ,
, .
[ L Ordine Nuovo, 2 1921.
1 1921
, .
1922 1924 1925,
. ]
: http://www.antoniogramsci.com/scimmie.htm

62


. ;
; .
.
, ,
.
.

, .
,
, , ,
.
,
,
, .
.
,
40000 ,
, ,
.
, , ,
, ,
.
,
,
. , 1919 ,
Ordine Nuovo
:
,
,
, ,
, ,
,
.

,
.
,
.

,
.

.
,
. .
, .
. ;
63

 , ,
.
,
, .
,
. ,
.
,
.
[ L Ordine Nuovo 8 1921,
,

. 3500 ,

.]
: http://www.antoniogramsci.com/uomini.htm

64


,

. ,
:
,

.


.
,
.


.
, , .
,
. ,
, ,
, ,
.
: ,
.

.
.
:
.
,
.
, , ,
,
,
.

, , ,
,
.


. ,

,
.
. ,
,
,
65

 .
,

.

,
.

. , .
,
.

;
,
. .

.
.
.


, , .
.
. ,
,

.


,
.
,
.

.
, ,

,
.


.

.
[ 8 1921 L Ordine Nuovo]
: http://www.antoniogramsci.com/illusioni.htm
66

 , :
!


. ,
,

, ,
.

,

, ,
, . ,
,
:
, ( )
, , , , , ,
,
.
, , ,
, , ,
, ,
,
,

; ; !

.
, ,
: !
!

.
, , ,
,
.

67


,
14.


.

,
. , ,

,
.
.
,
, .
,

,
.
,
.

, ,

,
, ( ,
...) .

.
,
.
,
, . .
, ,
.
,
, ,
,
,
,

.
14

(marcia su Roma)
. 28 1922


, .
30 1922 ,
( 1925)
(...)

68


. , ,
,
, ,
,
.
,
, ,
,
,
.

:
,
,

.
,
, ,

.


.
,
, ,
: ,
: !
[ L Unit 7 1924}
: http://www.antoniogramsci.com/soviet.htm

69


,
,
,
;

. ,
, , .


1921.
,
, .
.
.

.
, ,

, , ,
.
(
)
,
, ,
.
: ,
, ,
,

(
)

,
,
,
.
, ,
. ,
,
,
, ,
...

,
,
, , ,
70


.
, , .



.
,
,
.
.

. ,
,
.

, .
, ,
. ,

, 16.000 .
220.000 ,
200.000 , ,
,
19191920 .

Avanti!
, ,

.

.
,
,

,
.
.
.
:
, .
:
,

.
:
,

71


,

, ( )
,
,
.

.
, , ,

, ,
,
.


, .

, ,
, ,
,

.

,

,
.
,
.
, ,
,
,
,
...
,
,
.


:
.
, ,
,

, ,
.
, ,
, ,
72

, , .

. , ,
.
( )
,
, .

,
.
,
,

. , ,
.

.
, ,
. ,
, ,
,
,
, :
,
,
,
.
, ,
,
.
, , ,


.

, ( )
.
, , ,

.
, , , ,

,
.
,
.
73

.
, .
,
;
.
,

, ,
. ,
.
, ,
,
. ,

.15

:
, .
, ,
.
, .
,
,

. ,
,

,
,

, ,
.

, .
[ - 1925
agitprop ]
: http://www.antoniogramsci.com/preparaz.htm
15

, 20-24 1922,
:
. .
, ,
( ),
.

: ,
,
.

:
, , ,
(...)

74



Avanti!, ,
L Unit

, .

.

,

, Avanti!
.

.
,
,

, .


,
, ,
, ,
,
, .
Avanti!,
,
:
( Avanti! ),

,
( ),
. , ,
,

, , ,
, .
, ,
, : ,

.
:
.
, ,
,
, (
75

, Avanti!). ,
,
, ,
.

,
.
: ,

.


.
,
- .

:
,
, ,
.
[ 26 1925 L Unit]
: http://www.antoniogramsci.com/opportun.htm

76



.
, .
16,
, ... ...
.
.
,
.

, !

;
.

, .
.
, . ,
. , ,
. , , ,
.
,
, ,

, , .
, ,
,

.

,
,
, .
,
,
, , ,
, ,
.
[ L Unit 2 1925]
: http://www.antoniogramsci.com/estremis.htm
16

, 1918
: , , .
, ,
,
, ,
(...).

77

78