BUEU NA SA

XENTE

COLEXIO PBLICO DE BUEU


Maio 1994 N 2
2 O CANDIL

Co gallo das Letras Galegas de 1994 os alumnos e mestres do Colexio P-
blico de Bueu (Pontevedra) queremos render unha homenaxe a tdolos no-
sos maiores representados nun puado de xente que dalgn xeito est rela-
cionada coas diversas actividades da cultura do noso pobo.
Non quixeramos esquecer a ningun, todos estn na nosa memoria.
A amplitude de facetas, personaxes,..., a prema de tempo e espacio, obr-
ganos a escoller con maior ou menor acerto, pero coas mellores intencins.
... lembrmonos dos esquecidos en soos de ilusin...
Isto non pretende ser mis do que : Unha breve miscelnea de
xente que levaron e levan a Bueu no seu corazn e que nos servirn como a
luz do candil para abri-los camios do noso porvir.
A bibliografa e fontes de consulta empregadas foron por: entrevistas
directas, Gran Enciclopedia Gallega, prensa rexional, folletos divulgativos,
libros citados nas biografas...

Pobo que vives na xente
historias de ledicia, traballo e suor.
Mrate! e honra o teu sangue de mar
en membros con memoria dos rapaces de futuro.

Coordina: Arturo Snchez Cidrs
Colaboran: Alumnos de 8 C. P. de Bueu
Benito Fernndez Alonso, X. Manuel Cervio Meira
e X. Lus Fernandez. Aldegunde

Dep. Legal: PO-2-96
ISSN: 137-1994



3 O CANDIL



NUNO TREEZ NUNO TREEZ NUNO TREEZ NUNO TREEZ.

Apelido que posiblemente corresponda a
unha forma reducida de "Prez ou Fernndez".
Con toda posibilidade este xograr fose da
nosa comarca xa que nas sas composicins fai
constantes alusins a San Clemeno, santo que
tia unha ermida (hoxe na runa) na illa do
Santo do Mar, situada nas proximidades da
praia de Lapamn.

"E fui eu fazer oraon a San Clemeno..."

As sas composicins pertencen o xnero
chamado "Cantigas de amigo" e mis
concretamente s "Cantigas de romara".
Na primeira delas, unha moza chora pola
ausencia do seu "amigo", que marchou sen o
seu consentimento:
Des quando vos fostes d'aqui
meu amigo, sen meu prazer,
ouv'eu tan gran coita des y,"
A continuacin ela promete a San
Clemeno, que se a a vingar:
San Clemeno do mar,
se mi d'el non vingar,
non dormirei."
Como San Clemeno non cumpriu as sas
peticins, ela enfadouse con el, prometendo
non volver mis sa ermida:
Non vou eu a San Clemeno
orar e fao gran razn
ca el non mi
tolhe a coita
que trago no meu coraon."
fin, as sas peticins son atendidas, na
mesma ermida recibe a nova de que o seu
amigo xa tornara:

Estava-m'en San Clemeno
u fora fazer oraon,
e disse-me o mandadeiro,
que mi progue de coraon:
agora verr'qui voss' amigo "

JOAN DE CANGAS JOAN DE CANGAS JOAN DE CANGAS JOAN DE CANGAS

Viviu entre mediados e finais do sculo
XIII. Non temos mis datos del c seu nome,
unido a uns poucos versos que fan referencia
romara de Sanamedio (Beluso). Sabedores da
pertenza de Bueu concello de Cangas ata o
sculo XIX (1821) polo que o nomeamos a
partir de agora coma: JOAN DE BUEU.
As sas composicins, igual cs de Nuno
Treez, pertencen xnero chamado "Cantigas
de amigo"
Na primeira delas unha moza dirxese o seu
"amigo" citndoo na ermida de Sanamedio.
Amigo, se mi gram ben queredes.
id'a San Mamed'e veer-m'edes:
oje non mi menades, amigo.
Pois mi aqui ren non podedes dizer,
id'u ajades comigo lezer:
oje non mi menades amigo.
Serei vosqu'en San Mamede de Mar,
ne ermida, se mi-o Deus aguisar;
oje non mi menades, amigo."
Na segunda das cantigas presntanos
moza tentando de convencer a sa nai para que
lle dea permiso, para acudir a Sanamedio cita
co seu namorado.
En San Mamed'u sabedes
que viste-lo meu amigo
oj'ouver'a seer migo;
mia madre, f que devedes,
leixedes-mi-o ir veer."
Na terceira das cantigas, amsanos a
tristura da moza ver que o seu amado non
acudiu cita na ermida.
Fiu eu, madr', a San Mamed'u me cuidei
que veess'o meu amigu'e non foi i ..."

4 O CANDIL


MANUEL A. BARES
________


MAS PROSA

(COLECCIN DE ARTCULOS)


CON UN PRLOGO

de
J. J. GARCA VELLOSO

BUENOS AIRES
Imp. de EL CORREO ESPAOL. Calle 25 de Mayo 460-68
1899
MANUEL A. BARES GIRLDEZ MANUEL A. BARES GIRLDEZ MANUEL A. BARES GIRLDEZ MANUEL A. BARES GIRLDEZ

Nado en Bueu en xaneiro de 1855 e finou en Bos Aires o 6 de abril
de 1945. Estudiou Maxisterio en Pontevedra, desde moi mozo
colaboraba na prensa rexional, sobre todo no xornal "La Repblica".
Emigrou a Arxentina, establecndose na cidade de Mercedes onde
traballou nunha empresa e fxose moi coecido polos seus artigos no
xornal "El Pueblo", colaborando ademais con outros moitos xornais e
revistas da Arxentina, e sobre todo no "Eco de Galicia" e "El Correo
de Galicia", ambos de Bos Aires.
En 1889, volveu a Galicia, e en Madrid publicou un libro titulado
"Prosa", animado por Curros Enrquez. Xa na Arxentina, publicou
"Ms prosa" (Bos Aires, 1889); "Los Sermones del Padre Gonzalo
(Bos Aires 1907), Delenda est Germania. Contribucin al estudio de la guerra europea de 1914"
(Bos Aires, 1917-18), "La Nacin espaola y el Nacionalismo vasco" (Bos Aires, 1922); "Las
formas de y la guerra" (Bos Aires, 1921), e un pequeno folleto dedicado a facer unha breve
semblanza de Emilio Castelar.
No ano 1911 promoveu unha subscricin en pro do "Gimnasio", sociedade recreativa do seu pobo
natal, polo que cando no ano seguinte volveu a Bueu, foi nomeado presidente honorario da mesma. En
1913 volve a Arxentina onde, entre outras actividades, funda o banco de Galicia.
O 25 de Abril de 1925, foi elixido socio da Real Academia Galega.

RAMN RAMN RAMN RAMN BARES FARIA BARES FARIA BARES FARIA BARES FARIA
Nado en Bueu, finou o 18 de xaneiro de
1918. Estudiou para mestre, profesin que
exerceu no seu pobo. Xornalista -s veces xo-
gaba co seu nome e asinaba coma Roman B-
sar-; era membro moi activo de corais e com-
parsas, nas que destacou como letrista.
En recoecemento o seu bo facer dedicuse-
lle o nome dunha ra, na estrada da igrexa,
onde tivo a sa casa.
MATILDE BARES GIRLDEZ MATILDE BARES GIRLDEZ MATILDE BARES GIRLDEZ MATILDE BARES GIRLDEZ
Mestra de labor recoecida que se esme-
rou na preparacin de ata tres xeracins. Gran
organizadora de actividades culturais: dirixiu
grupos de teatro e comparsas.
Hoxe pode verse na fachada da sa casa en
Eduardo Vincenti,
unha placa coa sa
efixie, dedicada polos
seus antigos disc-
pulos e amigos, na
que se le :
LOS HIJOS DE BUEU EN AMRICA A
MATILDE BARES 11-XI-1932
5 O CANDIL
VCTOR SAID VCTOR SAID VCTOR SAID VCTOR SAID- -- -ARMESTO ARMESTO ARMESTO ARMESTO
Naceu en Pontevedra
(1871-1914. Fillo de
Federico Siz e de Amalia
Armesto Aldao, herdeira
do Pazo dos Picos (Bueu),
onde pasou a sa infancia
e xuventude lado da sa
avoa Dna. Carmen Aldao
Sarmiento.
Estudia Filosofa e Letras e Dereito na
Universidade de Santiago. Foi o primeiro
catedrtico de Lingua e Literatura Galaico-
Portuguesa nunha universidade espaola e un
dos mis grandes valores da xeracin do 14.
Moi mozo, s 13 anos, publicou un libro de
versos Estrofas e s 15, funda o xornal La
Guindilla. Crtico literario no xornal "La
Justicia"; colaborando noutros moitos
rexionais, estatais, americanos, e nas revistas
"Blanco y Negro" e "Galicia Literaria". As
sas obras mis coecidas son entre outras,
"Anlisis y Ensayos", La leyenda de Don
Juan, Orgenes poticos de El burlador de
Sevilla, El convidado de Piedra....
Investigador do folclore galego, recompila
romances e cantares que publica en sendas se-
leccins. Participou como letrista na partitura
da opereta La flor del agua, estreada no
Teatro da Zarzuela con grande xito cando mo-
rra..

JOHAN CARBALLEIRA (Jos Gmez de la Cueva) JOHAN CARBALLEIRA (Jos Gmez de la Cueva) JOHAN CARBALLEIRA (Jos Gmez de la Cueva) JOHAN CARBALLEIRA (Jos Gmez de la Cueva)

Fillo de Jos Juan Gmez del Campo e Rolendis de la Cueva Garca, naceu no
ano 1903, e foi fusilado o 17 de abril de 1937 en Pontevedra. De rapaz alternou a
sa vida en Vigo, onde estudiou, e na casa familiar de Bueu sita no lugar de Castrelo
(O Valado). Abandona os estudios para facerse cargo da representacin de bebidas,
que tia o seu pai morte deste. Logo emprende (1923) a sa actividade xornalsti-
ca en Faro de Vigo cuns poemas e narracins en
casteln. Colabora en revistas coma Vida Galle-
ga e Cltiga (Bos Aires). No ano 1927 inicia
unha fructfera andadura no xornal El Pueblo Gallego como co-
rrespondente do mesmo no seu pobo, comezando a emprega-lo so-
brenome Johan Carballeira. Publicou gran nmero de reportaxes
e artigos en galego - do que rematou sendo un defensor comprome-
tido-, as como un conxunto de poemas que a a recoller nun libro
que pensaba titular: Cartafol.
Pertencente Partido Galeguista. No ano 1936, representando
Frente Popular, foi nomeado alcalde de Bueu. Durante o seu curto
mandato loita polo benestar do seu pobo e sobre todo da clase campesia e marieira (lmbranse, por
exemplo, os seus artigos e xestins, con outros sindicalistas, para soluciona-lo problema do prezo m-
nimo da sardia, de gran impacto social naquel momento). Na sa memoria, e gracias s alumnos,
pais e profesores duselle o nome de Johan Carballeira Instituto de Bueu. Tamn ten dedicada
unha ra na mesma vila.

Vctor Said Armesto
MARINAS
O mar e berro
e surrisa;
trebn de versos
e xeometra.
Horizonte:
Pantasa par-os nosos olhos.

MARIEIRA DO VENTO
Marieira do vento, pra un naufragio
meu curazn est cheo de sede.
(O mar xa fun por laranxas
cousa que teen teus ollos,
como a la de Aldn o pano a Curra).

6 O CANDIL

JOS JOS JOS JOS MARA MASS GARCA MARA MASS GARCA MARA MASS GARCA MARA MASS GARCA

Nado en Bueu o 31 de decembro de 1899, falecendo no 1981. Casado con Dona ngeles Bolbar
Sequeiros. A sa vida transcorreu na nosa vila, ausentndose soamente con fins de traballo e para
poder amplia-los seus coecementos. Durante moitos aos foi o Alcalde de Bueu, faceta que
compaxinaba coas outras sas paixns: o deporte, o modelismo naval, a
arqueoloxa, historia e o estudio das tradicins populares. O contacto diario co
mundo do mar desde unha perspectiva privilexiada dlle un gran coecemento
deste e da sa xente que, unido seu afn estudioso e investigador, levouno a
fundar xunto cos seus irmns o "Museo Mass", o mellor museo marieiro, de
propiedade privada, de toda Espaa, nestes momentos a punto de pasar a formar
parte do patrimonio da Xunta de Galicia.
Dous traballos importantes fixo Jos M Mass, un deles dedicado historia
de Bueu, indito e o outro dedicado mar titulado "Barcos de Galicia de la prehistoria hasta hoy y
del Mio al Finisterre" que feito coa fin de constitur unha pequena historia do modelismo naval, pa-
sou a ser unha enciclopedia da Arte Naval.
O seu labor segue viva cos traballos de recompilacin e investigacin do seu fillo Toms Mass
Bolbar.

GASPAR MASS GARCA GASPAR MASS GARCA GASPAR MASS GARCA GASPAR MASS GARCA

Nace en Bueu en 1892, e fina en Vigo s 98 anos; casou con Amalia Bo-
lbar Sequeiros. Estudiou carreira comercial en Barcelona e Lovaina (Belxi-
ca). Cofundador, co seu irmn Jos Mara, do Museo Mass. Elixido corres-
pondente da Real Academia.
Estudioso da Historia, tanto no campo da industrializacin coma naquela
outra gran crise do trnsito do feudalismo estado renacentista. Escribiu a
biografa Pedro Madruga de Soutomayor Caudillo feudal (Santiago
1975), Origen y desarrollo de la industria corservera en Galicia, obra premiada no Concurso
Nacional do Banco de Bilbao (Vigo 1967) e Comentarios gastronmicos (1967), libro presen-
tado na feira da conserva e alimentacin de Murcia.

ENRIQUE MASS BOLBAR ENRIQUE MASS BOLBAR ENRIQUE MASS BOLBAR ENRIQUE MASS BOLBAR
Fillo de Gaspar Mass, nace en Bueu no ano 1930, amante da Arqueolo-
xa, da Lingstica e de todo o referente Historia columbina; publica en
1960 Retrouso a Coln, e varios poemas en revistas como Papeles de
San Armadans, Celtiga e Vieiros, propuxo un sistema grfico ( -m, o,
, ...) escribindo sobre este tema Problemas da ortografa galega.



ENRIQUE MASS BOLVAR


RETROUSO
A COLN



VIGO # MCMLX

7 O CANDIL

GONZALO GONZALO GONZALO GONZALO TORRENTE BALLESTER TORRENTE BALLESTER TORRENTE BALLESTER TORRENTE BALLESTER

Nace no Ferrol en xuo de 1910, a sa infancia transcorre na compaa dos
seus pais pos diversos lugares, ata que s 21 anos vn a vivir a Bueu, por
motivos de traballo do seu pai. A sa primeira muller era da Banda do Ro,
Josefa Malvido, mestra que finou no ano 1958. Moita a xente que se lembra
del e cntanos historias onde admiracin co persoeiro mesturase coa saudade
dos anos mozos nun marco de beleza natural.
A catalogacin de Torrente Ballester como escritor difcil. El mesmo se considera prximo s
poetas do 27; pertence estirpe dos narradores, capaz de crear mundos propios, ben dotados e
autnomos como na triloxa " Los Gozos y las sombras (El seor llega; Donde da la vuelta el aire;
La pascua triste), onde se narra un mundo (Bueu) basicamente galego e extremadamente rico, que
non alcanzara a popularidade ata o xito na TV.
Publicou dentro do xnero dramtico,entre outras, as seguintes: "Siete ensayos y una
farsa"(1942), e "Don Jun". Outras obras de interese son: La saga y fuga de J.G."(1972), El
Quijote como juego", "La isla de los jacintos cortados".... Entre os moitos premios obtidos,
sinalamos como os mis relevantes o Premio Nacional de Literatura, Premio da Crtica, Prncipe de
Asturias s Letras, etc. membro da Real Academia Espaola desde o ano 1975.

STAFFAN MRLING STAFFAN MRLING STAFFAN MRLING STAFFAN MRLING
Etnlogo sueco que foi feito prisioneiro polo embruxo da Illa de
Ons, onde casou. Profesor do Instituto de Historia e Cultura Naval, au-
tor dun libro titulado As embarcacins tradicionais de Galicia (o libro
foi editado en 1989 pola Consellera de Pesca), onde fai un estudio ex-
haustivo dunha importante ferramenta dos pobos que dependen do mar.
JUAN SANTOS ROS JUAN SANTOS ROS JUAN SANTOS ROS JUAN SANTOS ROS
Persoa singular e cunha visin do mundo algo especial. Filsofo andante, un da e
outro, a de Bueu a Vigo cargado de plas de eucalipto, loureiro e outras plantas
aromticas e medicinais, e froitos que colla longo do camio que reparta
xenerosamente en Vigo.
Nomeado e homenaxeado en captulos, de alomenos, das obras Espaoles con
clave de Juan Aparicio e El plido visitante de Jos M Castroviejo, e en dous
artigos xornalsticos asinados por lvaro Cunqueiro e noutros como os de Faro de
Vigo, onde Bene chmalle El Herbolario, e Castroviejo describiu vez que nos anuncia a sa
morte, baixo o ttulo: Muri en el camino.
Lmbranse das palabras que con fondura de filsofo empregaba: disen... e, sobre todo,
energmeno. Finou na beirarra de Tirn (Moaa) a Bueu.
8 O CANDIL


JOSE SANTOS ROS JOSE SANTOS ROS JOSE SANTOS ROS JOSE SANTOS ROS- -- -MA MA MA MA
Irmn de Juan Santos. Home estrovertido e bo conversador; coecido, entre ou-
tras cousas, polo Poeta do Vio. Algunhas veces asinaba coma El solitario de la
casilla.
JORGE SANTOS GARCA JORGE SANTOS GARCA JORGE SANTOS GARCA JORGE SANTOS GARCA

Fillo de Jos Santos Ros, publicou o libro Los Mayas y las incgnitas del
imperio antiguo (1981) de grande importancia para o estudio dos temas
relacionados coa cultura Maia, e dentro desta sobre o seu calendario; escollida, a
primeira parte, como texto na Universidade Complutense de Madrid.


JOS BERNRDEZ SANTACLARA Pasarin JOS BERNRDEZ SANTACLARA Pasarin JOS BERNRDEZ SANTACLARA Pasarin JOS BERNRDEZ SANTACLARA Pasarin

Nado no 1906 e finou en xullo do 1993. O sobrenome de Pasarn venlle de cando xogaba ftbol.
Marieiro de moi rapaz, faise cun oficio en terra, zapateiro, a raz de problemas de sade. Loitador
polos humildes, consegue liquida-la crise entre marieiros e armadores, tal como
reza na memoria e portada do seu libro: Rosas
salvajes (1986). Estivo preso durante 4 anos por ser
republicano. No seu encerro foi onde naceu a sa
primeira poesa.

LUS ROS D LUS ROS D LUS ROS D LUS ROS DO OO OPAZO PAZO PAZO PAZO
Poeta, nace en Bueu no ano 1930, emigra a Francia s 32 anos, onde exerce a profesin de za-
pateiro que se dedicaba en Bueu. No ano 1991
recompila parte da sa obra nun pequeno libro de
poemas que titula Enxebre, presentado na casa de
Cultura de Bueu.

MANUEL ALDAO PORTAS MANUEL ALDAO PORTAS MANUEL ALDAO PORTAS MANUEL ALDAO PORTAS
Nace en Bueu 11 de xaneiro de 1937. A sa labor de investigacin levoulle a efectuar, entre
outros, un minucioso estudio dos muos, c ttulo Muos de auga na pennsula do Morrazo
(Premio de Investigacin 1982, concedido pola Deputacin Provincial de
Pontevedra); e como recoecemento sa traxectoria cultural o Concello de
Bueu, concdelle un diploma. Entre outros traballos ten: Inventario dos
cruceiros e cruces da pennsula do Morrazo; ndice histrico de Bueu,
O bote polbeiro de Bueu....

ROSAS SALVAJES
Son, nacidas entre dos montaas
cogidas entre zarzales
hijas del sol y la luna
y besadas por los mares...
.... A mia pluma malpocada
escribe os meus sentimentos!
Non fago mis que cavilar
en Bueu, o meu nacemento,
9 O CANDIL

X.CARLOS DURN, MANUEL E JOS VERDE, BELARMINO BARREIRO X.CARLOS DURN, MANUEL E JOS VERDE, BELARMINO BARREIRO X.CARLOS DURN, MANUEL E JOS VERDE, BELARMINO BARREIRO X.CARLOS DURN, MANUEL E JOS VERDE, BELARMINO BARREIRO
Son un grupo de entusiastas estudiosos que no ano 1991 sacaron luz un libro En la ruta del
romnico: LA IGLESIA SANJUANISTA DE ST MARA DE CELA, editada pola Deputacin
Provincial.
Nel fan unha resea histrica da parroquia de Cela e un estudio artstico da
igrexa de St Mara, marabilla arquitectnica do romnico do sculo XII. O seu
estudio compltase coa organizacin da parroquia como unidade relixiosa,
ermida de S. Lourenzo, capelas da Virxe do Portal, mosteiro de Ermelo,...
Colabora, como fotgrafo: Anxo Cabada lvarez, director do Centro de
Recursos de Bueu no Colexio P. de Bueu.

JOS MANUEL GMEZ TORRES JOS MANUEL GMEZ TORRES JOS MANUEL GMEZ TORRES JOS MANUEL GMEZ TORRES
Naceu o 16 de Abril de 1952 na Banda do Rio (Bueu). Destacado deportista, xogador de clubs de
3 e 2 divisin. Colaborador asiduo da radio e con traballos relacionados coa sa
profesin no que afecta Fisioterapia do Deporte. Agora amosa a sa faceta de
escritor, publicando un libro de carcter cientfico titulado Fisioterapia en reas de
Influencia: Salns (1992) e dentro da narracin "COLUMBUE - La gnesis de
Josber" (1994), que segundo reza na contraportada do mesmo, ven a xustificar o
desexo do autor que o mundo trinfe sobre a ciencia.

FRANCISCO "Paco Cabanillas" e J. RAMN "Pn" DOMNGUEZ SOBRAL FRANCISCO "Paco Cabanillas" e J. RAMN "Pn" DOMNGUEZ SOBRAL FRANCISCO "Paco Cabanillas" e J. RAMN "Pn" DOMNGUEZ SOBRAL FRANCISCO "Paco Cabanillas" e J. RAMN "Pn" DOMNGUEZ SOBRAL
Francisco Domnguez, nace en Bueu en 1918, morrendo no ano 1983. un dos atletas mis
destacados que deu a nosa vila, coecido no campo do atletismo como
Sobral I, foi campin de Espaa de 100 metros (1943) -record non superado
nunha dcada-. O seu irmn, Jos Ramn "Pin" (Sobral II) tamn subiu
podio obtendo unha medalla de bronce nos mesmos campionatos. Foron
integrantes do equipo de relevos 4x100 nos campionatos de Espaa, celebrados en Montjuich
(Barcelona) o mesmo ano.
AMADOR LORENZO LEMOS AMADOR LORENZO LEMOS AMADOR LORENZO LEMOS AMADOR LORENZO LEMOS
Nace na Banda do Ro o 9 de setembro de 1954. Comeza a destacar no C.D.Bueu
e desde os 19 anos ficha polo filial do R.Madrid (Castilla) e a partir deste momento
comeza a sa excelente carreira en equipos de 1 divisin do ftbol espaol
(R.Madrid-Hrcules-Barcelona...).
Defendeu as cores nacionais non s como xuvenil senn como sub-21 e foi
convocado para a seleccin olmpica. Na actualidade e debido a unha lesin sufrida non se dedica
deporte como profesional.


10 O CANDIL

JOS MANUEL BLACH QUINTEIRO JOS MANUEL BLACH QUINTEIRO JOS MANUEL BLACH QUINTEIRO JOS MANUEL BLACH QUINTEIRO
Nace en Bueu o 18 de Setembro de 1956. De moi mozo, 18 anos, forma parte da Seleccin Galega
e da Nacional dentro da sa categora. A sa traxectoria deportiva transcorre no Ourense e no Burgos
(na 1 divisin), neste equipo sofre unha lesin que lle obriga a abandona-lo deporte. Actualmente
reside en Burgos .

JESS PREZ PIEIRO Suso JESS PREZ PIEIRO Suso JESS PREZ PIEIRO Suso JESS PREZ PIEIRO Suso Pieiro Pieiro Pieiro Pieiro
Nado en Bueu o 18 de setembro de 1956. Poeta e atleta. No ano 1975 consegue a
mellor marca de Espaa, quedando campin infantil en lanzamento de disco, . Medalla
de ouro (1976) e campin nos xogos internacionais da FISEC en Francia. Medalla de
bronce en lanzamento de martelo nos campionatos de Espaa (1976). Record provincial absoluto de
Lanzamento de martelo desde 1975 ata 1985. con 5556 m .

FERNANDO DE LA RA Y FREIRE FERNANDO DE LA RA Y FREIRE FERNANDO DE LA RA Y FREIRE FERNANDO DE LA RA Y FREIRE
Cura prroco de San Martio de Bueu, foi Inquisidor do Santo Oficio para o Arciprestado do
Morrazo e fundador do Pazo de St Cruz no sculo XVII, antiga capela dos Santos Reis,....

MANUEL CABODEVILA MANUEL CABODEVILA MANUEL CABODEVILA MANUEL CABODEVILA
Nado en Beluso, emigrou a Amrica onde, como prctico dun vapor e, por orde do goberno ar-
xentino, traballou no levantamento de mapas e na exploracin de rexins do ro Bermejo (afluente
do ro Paraguai).

HIGINIO PREZ GARCA E LUS BUCETA MERA HIGINIO PREZ GARCA E LUS BUCETA MERA HIGINIO PREZ GARCA E LUS BUCETA MERA HIGINIO PREZ GARCA E LUS BUCETA MERA
D.Higinio, mestre anda lembrado con ledicia por algn dos seus discpulos. Con Lus Buceta,
foron os promotores da Biblioteca Municipal de Bueu.
Lus Buceta, avogado (secretario do concello). Desde 1927 a 1930 dirixiu gran nmero de obras
Cadro de Declamacin Bueu, algunha delas escritas por el mesmo tales como El Padrn
Municipal, Cuarenta aos despues, Leccin de celos... Nesta poca tamn aparecen escritos seus na
prensa (Faro de Vigo e El Pueblo Gallego) case que sempre na pxina das festas dedicadas a Bueu.

DIDIO RIOB BUSTELO DIDIO RIOB BUSTELO DIDIO RIOB BUSTELO DIDIO RIOB BUSTELO
Nado o ano 1890 e fillo de Manuel e Dolores, casado con Mara Antonozzi, foi o
ltimo propietario e administrador da Illa de Ons, onde se aforcou en outubro do
1936.

FRANCISCO ESCNEO FRANCO FRANCISCO ESCNEO FRANCO FRANCISCO ESCNEO FRANCO FRANCISCO ESCNEO FRANCO
Nado en Bueu en 1903 e morto dun tiro durante a Guerra Civil, segundo se di, tentar
escapar do crcere que haba preto do concello. Ten unha ra dedicada seu nome na
Banda do Ro, onde viva e tia unha taberna-tenda.
11 O CANDIL

JOS M JOS M JOS M JOS M ESTEVEZ ESTEVEZ ESTEVEZ ESTEVEZ CASTRO CASTRO CASTRO CASTRO

D. Xos Mara Estevez nado en 1900 e faleceu en xaneiro de 1984. Home
preocupado pola cultura. Deixounos unha recompilacin abondosa de datos e
apuntes (documentacin histrica, persoeiros, actividades sociais, polticas e
relixiosas, curiosidades, etc) dun longo perodo da historia do seu pobo, proxecto dun
libro que, desde O Candil, lle desexamos a sa pronta edicin.


JOS NOVAS REGUEIRA JOS NOVAS REGUEIRA JOS NOVAS REGUEIRA JOS NOVAS REGUEIRA

Nado en Beluso nos anos 20, publicista en Florida (USA), onde vive na
actualidade. Crea a Fundacin Novas. En marzo deste ano sae no DOG a Fundacin
Novas - presentada xa en notara en xullo de 1993-, declarada de interese galego, pola
que se dotar de becas de estudio universitario a rapaces de Beluso ou do concello. O
seu fillo Esteban Novas, un afamado pintor e escultor.
SANTIAGO BOLBAR PIEIRO SANTIAGO BOLBAR PIEIRO SANTIAGO BOLBAR PIEIRO SANTIAGO BOLBAR PIEIRO
Oficial da armada, nado en Bueu, foi o capitn da expedicin que co gallo do V Centenario fixo o
mesmo percorrido que Colon coas rplicas das tres carabelas.

ANTONIO NORES e FAMILIA, AMALIA DOMNGUEZ, SALVADOR E PACO CARBALLAL... ANTONIO NORES e FAMILIA, AMALIA DOMNGUEZ, SALVADOR E PACO CARBALLAL... ANTONIO NORES e FAMILIA, AMALIA DOMNGUEZ, SALVADOR E PACO CARBALLAL... ANTONIO NORES e FAMILIA, AMALIA DOMNGUEZ, SALVADOR E PACO CARBALLAL...

Nestes nomes homenaxeamos a todos aqueles benefactores, que faltan por nomear (sabemos que
hai bastantes), doantes de algo de utilidade para o pobo de Bueu. O Sr. Nores promotor do antigo
Padroado San Jos, doou o solar onde est a Escola Nutica e Capela de S. Jos. Amalia
Domnguez doou a Casa n 2. Os irmns Carballal unha capela en Beluso e un solar para escola en
Bon.
CURAS PRROCOS CURAS PRROCOS CURAS PRROCOS CURAS PRROCOS

Lembrmonos dos curas prrocos e coadxutores habidos no concello nomeando s actuais: Na
parroquia de Bueu, D. Ramn Beiro Formoso e de coadxutor D. Jos Pena Collazo; en Beluso, D.
Andrs Vzquez Caneda e na parroquia de Cela, D. Victor Matnez Parada.
XORNALISTAS XORNALISTAS XORNALISTAS XORNALISTAS
Bueu un pobo onde a vocacin de comunicador deuse longo das diversas pocas de forma
sobresaliente, lmbrense algns dos escritores-articulistas xa amentados.
Como lembranza dos Ferrads, Benigno de la Torre, lvaro Agulla, Tila Currs, etc. nomeamos
algns que hoxe en da teen proxeccin, dalgn xeito, no noso Pas: Francisco Rodrguez Pastoriza:
Traballa na TVE; Santiago Davila Agulla: Director-presentador na TVG; Balbino Fraga Casaleiro:
Director Xeral do diario El Mundo; Jess Portela Medrao: Redactor Xefe do Faro de Vigo.
12 O CANDIL


JOS DIZ PAZ JOS DIZ PAZ JOS DIZ PAZ JOS DIZ PAZ
Bueu 1907 - Cela 1988. No campo da literatura popular. Autor de dous relatos e varias
composicins que formaron parte de letrias de comparsas e murgas dos anos 1933 a
1936. Magnfica voz dos labregos e marieiros fronte s seoritismos propios da vila.
Destacamos a cantiga titulada Campesinos somos (1933) e o seu conto A proba dos vios (costu-
mes de Cela), ano 1947. Actualmente est en fase de estudio a sa obra. (B. Barreiro Rosales). Algu-
nha vez empregou o pseudnimo ESOJ ZID ZAP.
FRANCISCO LANDIN FRANCISCO LANDIN FRANCISCO LANDIN FRANCISCO LANDIN
Natural de Marn. Home de ampla cultura, grande orador e sobre todo coecido pola sa faceta
musical. Escribiu para as murgas de Entroido coma os Los Marcianos, Los Nuevos Arrendatarios
e Los Murcianos para os que compuxo msica e letra.
JUAN JOS ARIAS BARREIRO JUAN JOS ARIAS BARREIRO JUAN JOS ARIAS BARREIRO JUAN JOS ARIAS BARREIRO
Nado en Bueu no ano 1.938. Cursa estudios de bacharelato, obtendo o Ttulo de Grao Superior no
Instituto de Pontevedra. En Madrid fai oposicins Corpo Xeral da Armada e Corpo de
Maquinas. Estudiou Maxisterio, mis tarde trasladase a Vigo, onde reside na actualidade,
alternando a ensinanza co traballo de Administrativo.
Ten varios premios literarios, tamn, con poesas en lingua castel. Colaborou cos
seus artigos nalgunhas revistas. O poema, LEMBRANZAS DO MAR DE BUEU, foi
premiado polo Padroado Rosala de Castro, e parte da sa obra foi publicada no Centro Galego de Bos
Aires, as como na Hermandad Gallega de Caracas.
JORGE JOS LOIRA GAGO JORGE JOS LOIRA GAGO JORGE JOS LOIRA GAGO JORGE JOS LOIRA GAGO
Nado en Bueu no ano 1963 e falecido no 1982 cando practicaba o submarinismo.
Neses momentos estudiante de Psicoloxa na Universidade de Salamanca onde dirixa
a revista universitaria Natural-mente.Torrente Ballester (Tres notas sueltas no
ABC, Sbado Cultural do 4-9-1982) dica del: Vouno a votar de menos, estas
mas de inverno... e non deixa de ser posible, senn case seguro, que un posto destinguido, na histo-
ria da poesa espaola, quedou vacante:antes de tempo e case en flor cortado
XOS CARLOS XOS CARLOS XOS CARLOS XOS CARLOS GONZLEZ GONZLEZ GONZLEZ GONZLEZ RODRGUEZ RODRGUEZ RODRGUEZ RODRGUEZ, OFraminor , OFraminor , OFraminor , OFraminor
Iniciou a sa andaina potica no mesmo instante no que arribou o porto da nosa vila de Bueu. Ca-
sou en Bueu. O seu primeiro libro POEMAS, CANCIONES Y ORACIONES est todo el
dedicado a sa dona; O segundo, ALMA DE APRENDIZ segue o mesmo camio
intimista e fraternal; no seu ltimo libro GINEBRA, BLANCO ESPRITU quere
amosar o seu afecto as xentes que lle ofrecen camios de cario e amizade.


13 O CANDIL

ARTISTAS : MSICOS, PINTORES,... ARTISTAS : MSICOS, PINTORES,... ARTISTAS : MSICOS, PINTORES,... ARTISTAS : MSICOS, PINTORES,...

Como homenaxe xente relacionada co mundo da msica, entre outros, vmonos na obriga de
amentar:
- saga dos "Paratcha" (con varios representantes a partir de 1855), s
"Portelias", Manuel Omil Pousada (Pirigallo), Lpe Estevez, Julio Villanueva,
Francisco Estevez (Paco Rn-rn)...
- Dentro da Gaita e moi relacionados coa sa ensinanza: a. Gaspar e Manuel Barros Comedeiro
(Beluso), Manuel Gmez Matnez (Bueu), Francisco Garca (A Portela), ...
- Coma directores de corais, na memoria de todos: D. Jos Pena Collazo, coadxutor de Bueu
fundador da Coral LESTONAC (Cangas,1973); D. Antonio Davila lvarez fundador da Coral
MARUSA DE BUEU que dirixe na actualidade e fundador da Coral POLIFNICA DE BELUSO
(1987), dirixida por Dona. Carmen Pereira Vzquez; e de D. Manuel Omil Estevez, mestre do
Colexio Pblico de Bueu que dirixe a Coral AGARIMOS fundada (1947) polo mestre e
musiclogo pontevedrs D. Manuel Escribano.
A tradicin das comparsas foi, e est anda, moi enraizada nas parroquias de Bueu, amentando s
Manduca (Emiliano Rosales), Pepe da Blanca, Chuco Barreiro e Silvino Dopazo Garca, (1927-
1994) rendemos homenaxe a tdolos compoentes longo do tempo.

JOS BENITO OTERO BAENA "Pep" JOS BENITO OTERO BAENA "Pep" JOS BENITO OTERO BAENA "Pep" JOS BENITO OTERO BAENA "Pep"
Naceu en Bueu, en 1925. Ex-alcalde de Bueu. Oterobaena, como firma,
considrase pintor de esptula e non de pincel. Excelente debuxante de temas marieiros,
sobre todo de dornas ( o autor do debuxo da portada desta revisto.). Becado pola
Deputacin Provincial de Pontevedra, e longo da sa vida artstica fixo xa mis de 20
exposicins en diversas cidades espaolas, a ltima na Sala de Arte de Caixa Pontevedra

AGUSTN MIGUEL POUSEU LOIRA AGUSTN MIGUEL POUSEU LOIRA AGUSTN MIGUEL POUSEU LOIRA AGUSTN MIGUEL POUSEU LOIRA
Nace no Brasil en 1958. o arquitecto do noso Pavilln Municipal; empeza a pintar
idade de 15 anos, expoendo das veces na Bienal de Pontevedra; obtendo a Medalla de
Prata na exposicin de Vilagarca.

JOS BENITO JOS BENITO JOS BENITO JOS BENITO DAVILA PORTELA DAVILA PORTELA DAVILA PORTELA DAVILA PORTELA
Nado o 19/12 /1932, pintor da acuarela. Entre outras exposicins, a da Casa de Cultura co ttulo
Imaxes da Beriramar
CARLOS PINTOS LLOPIZ CARLOS PINTOS LLOPIZ CARLOS PINTOS LLOPIZ CARLOS PINTOS LLOPIZ
Nado en Vigo o 2/2/1953. Desde o 1975 reside en Beluso onde est casado con
Josefa Novas. Deseador de profesin. Fai campaas publicitarias para diversas
empresas (sempre a plumilla). principio faca leo e acuarela mis agora debuxa
soamente coa pluma. Sas obras, que fai nos ratos libres, son dunha calidade
excepcional e estn repartidas por Galicia, Madrid, Valencia, Portugal,...
14 O CANDIL

ROSA ELVIRA CAAMAO FERNNDEZ ROSA ELVIRA CAAMAO FERNNDEZ ROSA ELVIRA CAAMAO FERNNDEZ ROSA ELVIRA CAAMAO FERNNDEZ
Nace en Bueu. Doutora pola Facultade de Belas Artes de Madrid; Acadmica Ordinaria da
"Academia de Artes y Ciencias de Santa Chiara de Gnova" e na actualidade Profesora Titular na
Facultade de Belas Artes de Pontevedra. Fixo ou participou nun gran nmero de exposicins, tanto
individuais como colectivas dentro e fra de Espaa (Galleria Clemente, Xenova, Italia; Palazzo
Viviani Urbino, Italia), obtendo varios premios en certames internacionais e nacionais.
FERNANDO MACAS YEZ FERNANDO MACAS YEZ FERNANDO MACAS YEZ FERNANDO MACAS YEZ
Naceu en Cambados, o 30 de xuo de 1934, actualmente exerce a sa labor docente no Colexio
Pblico de Bueu, onde o seu bo facer vese reflectido longo dos anos non s na aula, senn nos
traballos de cara s actividades culturais do noso pobo: Cabalgata de Reis, carrozas,... Non se dedica
pintura, cermica, etc de xeito profesional senn coma distraccin, entretemento e no aspecto docente.
Participou en varias exposicins no Concello de Bueu.
FRANCISCO SANTOM FRANCISCO SANTOM FRANCISCO SANTOM FRANCISCO SANTOM OTE OTE OTE OTERO RO RO RO
Nado en Bueu o 7-7-1948. Pintor impresionista. Desde o 1968-72 participou en 24 exposicins
tanto individuais coma colectivas. Tivo unha Beca de Estudios do Concello de Vigo en 1972.
Concelleiro de Cultura do Concello de Vigo.
ALEJANDRO DOMNGUEZ ANTAS ALEJANDRO DOMNGUEZ ANTAS ALEJANDRO DOMNGUEZ ANTAS ALEJANDRO DOMNGUEZ ANTAS
Nace en Bueu no ano 1961,traballa como Polica Local en Bueu, e a sa especialidade o "cmic".
JOS BENITO DUARTE PORTELA JOS BENITO DUARTE PORTELA JOS BENITO DUARTE PORTELA JOS BENITO DUARTE PORTELA
Nace en Chan de Pieiro (Beluso), no ano 1954; dedcase carpintera. Expuxo no Concello..
BENITO PIEIRO FERRADANES BENITO PIEIRO FERRADANES BENITO PIEIRO FERRADANES BENITO PIEIRO FERRADANES
Nace no ano 1962 en Bueu, traballa como administrativo e igual cs anteriores expuxo xa varias
veces no Concello de Bueu.
ANTONIO PADRN AGULLA ANTONIO PADRN AGULLA ANTONIO PADRN AGULLA ANTONIO PADRN AGULLA
Nace no 1971 en Bueu, expuxo no Concello de Bueu e no Primeiro Certame de Pintura Xove no
Teatro Principal de Pontevedra.
SU SU SU SUSO SANMARTN SO SANMARTN SO SANMARTN SO SANMARTN
Nado en Bueu en 1971. Os seus temas favoritos son os relacionados coas profesins na vila de
Bueu.
HUGO BETANCOR CASTRO HUGO BETANCOR CASTRO HUGO BETANCOR CASTRO HUGO BETANCOR CASTRO
Nace no Uruguai no ano 1959. Expuxo, entre outros, no Concello de Bueu
ISIDRO CORTIZO DEL RO ISIDRO CORTIZO DEL RO ISIDRO CORTIZO DEL RO ISIDRO CORTIZO DEL RO
Nace en Bueu no ano 1960, Licenciado en Belas Artes (profesor de debuxo no Instituto Valle
Incln), xa tomou parte en varias exposicins de mbito nacional (Valencia, Bienal de Pontevedra....)
15 O CANDIL

ASOCIACINS ASOCIACINS ASOCIACINS ASOCIACINS
longo da historia moitas foron as persoas que tiveron relacin con algn tipo de asociacin desde
aqu lembrmonos de todos citando os que hoxe, nos distintos eidos da cultura e o deporte, seguen os
seus pasos:
As Lagoas,Danzadeira,... Grupo de Gaitas: Vila de Bueu, e Manxadoira, Banda de msica
(en formacin) ,Crculo Nutico de Bueu, Sociedade de Caza e Pesca,... Club de Pensionistas e
Xubilados Vila de Bueu,... grupos de baile como Antoxo, Virxe Milagrosa,... Asociacins de
vecios, APAs,..., Club Deportivo Bueu, Cultural Deportiva Beluso, Club de Tenis, Club Ciclista,
Club de Remo, A.D. Bueu de Ftbol Sala. E unha lembranza un pouco especial, pola relacin co noso
centro escolar as APAs, grupo de baile Antoxo, Bueu At. Balonmn (representados en Bacelar
Martnez, Agulla Bravo, Esteban,...), Club de Xadrez Bueu (Xos Gestido, Salvador Castro,
Ramn...).

S NOSOS MESTRES S NOSOS MESTRES S NOSOS MESTRES S NOSOS MESTRES
Anda que moitos xa citados, queremos ter en conta a tdolos nosos mestres e facmolo citando,
como representantes deles, s directores habidos nos Centros Escolares do Concello:

COLEXIO PBLICO de BUEU: D. Manuel Aboy Gndara D. Fernando Macas Ynez
D. Jos Lus Souto Gonzlez Dna. Esther Rosala Lois Salgado
COLEXIO PBLICO de BELUSO: D Jos Martnez Camia D. Jos Feijoo Torres
D. Rafael Alvs Pieiro Dna. Consuelo Davila lvarez
COLEXIO PBLICO de CELA: D. Antonino Sarandeses Martnez - D. Jos Luis Pedrosa Dopazo
D. Jos Barreiro Cota
COLEXIO VIRXE MILAGROSA: Sor Benilde Suescu - Sor Ana M Calles - Sor M Lusa Palomar
Sor M Jos Pedrero - Sor Matilde Gauna - Sor Sabina Martnez
Sor Mara Daz
ESCOLA NUTICO PESQUEIRA: D. Manuel Freire Lino - D. Juan Ramn Pedrosa Fernndez
D. Afonso Fernndez Rodrguez - D. Jos M Snchez Gonzlez
IESP JOHAN CARBALLEIRA: D. Nicols Barcala Tourio - D. Manuel Herva Allegue


A TODOS A TODOS A TODOS A TODOS
Sen esquecer a todos aqueles que desde calquera curruncho do mundo e calquera que sexa a
profesin ou traballo, serviron e anda serven seu pobo e sa xente.
Unha mencin moi especial e sinxela a:
-tdalas nais que con grandes sufrimentos e esforzos, traballando arreo na casa, no campo, na
venda, na fbrica,... levan adiante a familia, facendo as mis das veces de pai e de nai.
-s homes do mar que desde o traballo na costa e en tdolos mares fan que as ideas de
universalidade nos fagan querer mis home e nosa terra.
16 O CANDIL



RELACIN DE ALCALDES DE BUEU RELACIN DE ALCALDES DE BUEU RELACIN DE ALCALDES DE BUEU RELACIN DE ALCALDES DE BUEU




Salvador Marty 1838 - 1839
Alfonso Cueva 1840 - 1842
Jos Ra 1842
Narciso Galup Vergs 1843
Florencio Beumdez 1843 - 1844
Manuel Guimerns 1844 - 1846
Jun Lovera 1846 - 1852
Antonio Entenza 1852 - 1854
Ramn Pl 1854
Salvador Almoedo 1854
Salvador Marty 1854 - 1856
Agustn Pl Avalle 1856 - 1859
Benito Martnez 1859 - 1861
Ramn Pl 1861 - 1862
Manuel Antonio Bares 1862 - 1863
Manuel Gonzlez Pl 1863 - 1865
Gabriel Estvez 1865 - 1867
Manuel Gonzlez Pl 1867 - 1868
Jos Domenech Gonzlez 1868
Juan Vargs 1868
Manuel Antonio Bares 1868 - 1869
Jos Domnguez Fontenla 1869 - 1872
Agustn Gelp Serra 1872 - 1873
Manuel Gonzlez Pl 1873 - 1877
Narciso Galup Vergs 1877 - 1883
Jaime Bolvar 1883 - 1887
Manuel Gonzlez Pl 1887 - 1890
Jos Mass Ferrer 1890 - 1891
Jos Rodrguez Estvez 1891 - 1894
Miguel Nogueira Fraguas 1894 - 1895
Gumersindo Meira 1895 - 1897
Miguel Nogueira Fraguas 1897 - 1902
Jos Rodriguez Estvez 1902 - 1906
Laureano Pieiro Rodrguez 1906 - 1907
Manuel Gonzlez Graa 1907 - 1909
Clemente Lago Martnez 1909 - 1910
Agustn Garca Parada 1910 - 1912
Miguel Nogueira Fraguas 1912 - 1914
Jos Rodriguez Estvez 1914 - 1918
Jos Garca Parada 1918 - 1920
Miguel Nogueira Fraguas 1920 - 1923
Vctor Carballo Castianes 1923 - 1924
Luis Jess Prieto Garca 1924 - 1925
Camilo Davila Davila 1925 - 1930
Ventura Garca Gonzlez 1930
Francisco Domnguez Cabanillas1930 -1931
Perfecto Garca Nogueira 1931
Ramn Domnguez Ferrads 1931
L. Jess Prieto Garca 1931 - 1934
Ramn Domnguez Ferrads 1934 - 1936
Jos Gmez de la Cueva 1936
Camilo Davila Davila 1936 - 1937
Perfecto Garca Lemos 1937 - 1939
Jos Mara Mass Garca 1939 - 1971
Jos Benito Otero Baena 1971 - 1979
Xos Novas Pieiro 1979 - 1983
Manuel Freire Lino 1983 - 1995
Xos Novas Pieiro 1995 -


17 O CANDIL



ALGUNS LIBROS RELACIONADOS CO CONCELLO DE BUEU ALGUNS LIBROS RELACIONADOS CO CONCELLO DE BUEU ALGUNS LIBROS RELACIONADOS CO CONCELLO DE BUEU ALGUNS LIBROS RELACIONADOS CO CONCELLO DE BUEU


- "MS PROSA
Autor: Manuel A. Bares Girldez
El Correo Espaol - Bos Aires,1899

- "EMILIO CASTELAR
Autor: Manuel A. Bares Girldez
Imprenta J. Peuser - Buenos Aires,1900

- "LOS SERMONES DEL PADRE GONZALO
Autor: Manuel A. Bares Girldez
Talleres grf. San Martn-Buenos Aires,1907

- "EN LA RUTA DEL ROMNICO"
.A Iglesia Sanjuanista de St Mara de Cela.
Autores:Xos Carlos Durn Gallego e outros.
Edita: Excm Diputacin Provincial.

- ENXEBRE
Autor: Luis Ros Dopazo
Impres. Vilafer-Cangas

-"ILLAS DE GALICIA: Ces, Ons e Slvora..."
Autor: Estanislao Fernndez de la Cigoa.
Edita: Edicins Xeris, 1991

-"ILLA DE ONS E SALVORA:H Natural e
Humana e outros traballos"
Autor:Estanislao Fernndez de la Cigoa.
Edita: Asociacin Galega, 1989

-"CIES Y ONS:La ruta de las Islas"
Coleccin Naturaleza Gallega.
Autor: Estanislao Fernndez de la Cigoa.
Asoc. Gallega da Cultura e a Ecoloxa, 1991.

-"NOTICIA PRELIMINAR DEL PRIMER
HORNO Y ALFAR DE ANFORAS GALLEGAS"-
San Martio de Bueu (Pontevedra).
Autor: Pedro Daz lvarez e M. Vazquez V.
Edita: Pedro Daz lvarez, 1988.

-"AS EMBARCACIONS TRADICIONAIS DE
GALICIA"
Autor: Staffan Morling
Edita: Consellera de Pesca, 1989.

-"ORGEN Y DESARROLLO DE LA INDUSTRIA
CONSERVERA EN GALICIA"
Autor:Gaspar Mass Garca
Edita:Pontevedra, 1966
-"COMENTARIOS GASTRONMICOS"
Autor:Gaspar Mass Garca
Edita:Cmara de Comercio-Vigo, 1967

-"PEDRO MADRUGA DE SOUTOMAYOR.
CAUDILLO FEUDAL"
Autor:Gaspar Mass Garca
Edit. Biblifilos Gallegos- Santiago, 1975

-"BARCOS DE GALICIA: DE LA PREHISTORIA
HASTA HOY Y DEL MIO A FINISTERRE"
Autor: Jos M Masso Garca.
Edita: Pontevedra, 1982

-"MUIOS DE AUGA NA PENNSULO DO
MORRAZO
Autor: Manuel Aldao Portas.
Edita: Museo de Pontevedra.

-"A ADSCRICIN MUNICIPAL DA ILLA DE
ONS"
Autor: Xos Faria Jarmardo.
Edita: Excma. Diputacin Provincial
Separata Revista E. Provinciais n 4.

-"ONS, A ARQUITECTURA DUNHA
COMUNIDADE DESAPARECIDA"
Autor: Pedro de Llano
Edita: Edicins do Castro - Sada 1981

-"ROSAS SALVAJES"
Autor: Manuel Bernrdez "Pasarn"
Edita: Manuel Barnrdez.

-"COLOMBUEU - La Gnesis de Josber"
Autor: Jos Manuel Gmez Torres
Edita: Aeriprint S.L.

-LOS MAYAS Y LAS INCOGNITAS DEL IM-
PERIO ANTIGUO
Autor: Jorge Santos G.
Edita: De. Paraninfo -1981 (Coleccin Puma)

-RETROUSO A COLN
Autor: Enrique Mass Bolbar

-TROPA DE HIDALGOS Y MAREANTES
Autor: Amancio Landn Carrasco
Edita: De. Prensa Espaola - Madrid 1970

18 O CANDIL

NDICE ALFABTICO


ABOY GNDARA, MANUEL 15
AGULLA BRAVO, ALVARO 15
ALCALDES 15
ALDAO PORTAS, MANUEL 8
ALVES PIEIRO, RAFAEL 15
ARIAS BARREIRO, JUAN JOS 12
ASOCIACINS 15
BACELAR MARTNEZ, XOS MANUEL 15
BARCALA PATIO, NICOLS 15
BARES FARIA, RAMN 4
BARES GIRLDEZ, MANUEL A. e MATILDE 4
BARREIRO COTA, JOS 15
BARREIRO Y ROSALES, BELARMINO 9
BARROS COMEDEIRO, GASPAR e MANUEL 13
BEIRO FORMOSO, RAMN 11
BERNRDEZ SANTACLARA, JOS 8
BETANCOR CASTRO, HUGO 14
BIBLIOGRAFA 16
BLACH QUINTEIRO, JOS MANUEL 10
BOLVAR PIEIRO, SANTIAGO 11
BUCETA MERA, LUIS 10
CAAMAO FERNNDEZ, ROSA ELVIRA 14
CABADA LVAREZ, ANXO 9
CABODEVILA, MANUEL 10
CARBALLEIRA, JOHAN 5
CASTRO, SALVADOR 15
CORTIZO DEL RIO, ISIDRO 14
CURAS PRROCOS 11
DAVILA AGULLA, SANTIAGO 11
DAVILA LVAREZ, ANTONIO e CONSUELO 13-15
DAVILA PIEIRO, FELIX 12
DAVILA PORTELA, JOS BENITO 13
DIZ PAZ, JOS 12
DOMNGUEZ ANTAS, ALEJANDRO 14
DOMNGUEZ SOBRAL,FRANCISCO e J. RAMN 9
DOPAZO GARCA, SILVINO 13
DUARTE PORTELA, JOS BENITO 13
DURN GALLEGO, XOS CARLOS 9
ESCNEO FRANCO, FRANCISCO 10
ESTVEZ CASTRO, JOS MARA 11
ESTVEZ, LPE 13
FEIJOO TORRES, JOS 15
FERNNDEZ RODRIGUEZ, AFONSO 15
FRAGA CASALEIRO, BALBINO 11
FREIRE LINO, MANUEL 15
GARCA, FRANCISCO 13
GESTIDO, JOS 15
GMEZ TORRES, JOS MANUEL 9
GMEZ, MANUEL 13
GONZLEZ RODRGUEZ, XOSS CARLOS 12
HERVA ALLEGUE, MANUEL 15
JOAN DE CANGAS 3
LOIRA GAGO, JORGE JOS 12
LOIS SALGADO, ESTHER ROSALA 15
LORENZO LEMOS, AMADOR 9
MACAS YEZ, FERNNDO 14
MARTNEZ PARADA, VCTOR 11
MASS BOLBAR, ENRIQUE 6
MASS GARC, JOS MARA 6
MASS GARCA, GASPAR 6
MESTRES 15
MRLING, STAFFAN 7
NOVAS REGUEIRA, JOS 11
NUNO TREEZ 3
OMIL ESTVEZ, MANUEL 13
OMIL POUSADA, MANUEL 13
OTERO BAENA, JOS BENITO 13
PADRN AGULLA, ANTONIO 14
PEDROSA DOPAZO, JOS LUIS 15
PEDROSA FERNNDEZ , JUAN LUIS 15
PENA COLLAZO, JOS 13
PEREIRA VZQUEZ, CARMEN 13
PREZ GARCA, HIGINIO 10
PIEIRO FERRADANES, BENITO 14
PINTOS LLOPIZ, CARLOS 13
PORTELA MEDRAO, JESS 11
POUSEU LOIRA, AGUSTN MIGUEL 13
RIOBOO BUSTELO, DIDIO 10
ROS DOPAZO, LUS 8
RODIGUEZ PASTORIZA,FRANCISCO 11
RA Y FREIRE, FERNANDO 10
SAID ARMESTO, VCTOR 5
SNCHEZ GONZLEZ, JOS MARA 15
SANMARTN, SUSO 14
SANTOM OTERO, FRANCISCO 14
SANTOS GARCA, JORGE 8
SANTOS ROS, JUAN e JOS 7-8
SARANDESES MARTNEZ, ANTONINO 15
SOR ANA MARA CALLES e BENILDE SUESCO 15
SOR MARA DAZ 15
SOR MARA JOS PEDRERO 15
SOR M LUISA PALOMAR e MATILDE GAUNA 15
SOR SABINA MARTNEZ 15
SOUTO GONZLEZ, JOS LUIS 15
TORRENTE BALLESTER, GONZLO 7
VZQUEZ CANEDA, ANDRS 11
VERDE LOVEIRA, JOS e MANUEL 9
VILLANUEVA, JULIO 13
XORNALISTAS 11

19 O CANDIL