Professional Documents
Culture Documents
Dzieje
li g
ht
f or
p o l oni a
www.light4pl.org
Stary Testament
Nowy Testament
Ewang. Listy
Rozmiar Lata Historii Ilo ksig Temat Kluczowe sowo Jezus Chrystus widziany:
W sercu moim przechowuj sowo twoje, abym nie zgrzeszy przeciwko tobie. Ps. 119:11
Nieudana ludzka prba przypodobania si Bogu poprzez uczynki Prawo: Prawo przyszo przez Mojesza... (Jn.1:17) w ponad 300 proroctwach jako baranek paschalny w Przybytku i ofiarach
Osoba i dzieo Jezusa Chrystusa, ktry daje nam zbawienie aska: ...aska i prawda przyszy przez Jezusa Chrystusa. (Jn.1:17) w ciele i krwi (Mat. -Jan) w nauczaniu apostow (Dz. - 3Jn.) w jego powtrnym przyjciu (Obj.)
Adam
przed 4000 pne
Noe
?
Abraham
2000 pne
Mojesz
1500 BC
Dawid
1000 BC
Ezdrasz
500 BC
Jezus
4 BC AD 33
Piotr
Pawe
Jan
AD 100
Historia Mesjasza
Po potopie
Po krace wiata
li g
ht
f or
p o l oni a
www.light4pl.org
Poezja Historia
przed 4000 BC
2000 BC
Jezus
Adam
przed 4000 BC
Noe
2500 BC ?
Abraham
2000 BC
Przed potopem
Stworzenie
Gen. 1-2
Po potopie
Potop
Gen. 6-9
Upadek
Gen. 3
Rozwj grzechu
Gen. 4-9
Rozwj narodw
Gen. 10-11
Sem 600
Potop
Heber 464
Abraham 175
Genesis 3:6
Genesis 2
e drzewo to ma owoce powiedz kamieniowi, dobre aby si sta chlebem wszystkie krlestwa podliwo oczu e byy mie dla oczu wiata dam ci godne podania dla rzu si w d; anioom pycha ycia zdobycia mdroci bd ci strzegli
Strona 2
10 11 12 13 14
pokolenie
li g
ht
f or
p o l oni a
www.light4pl.org
2000
1500
1000
500
Jezus
Ludzie
Abraham
2000
Ludzie
Patriarchowie
2166 Narodziny Abrama 1991 1876 Egipt Pocztek Izrael wchodzi rodkowego do Egiptu Krlestwa
Niewola w Egipcie
1750 1760 Kodeks Hammurabiego Pocztek Hittytw
Przymierze z Abrahamem
Gen. 12:1-3 Gen. 13:14-17 Gen. 15:1-21 Gen. 17:1-27 Gen. 22:15-18 Fundament nastpnych przymierz
1 pokolenie Abraham Abraham czowiek wiary, uwierzy Bogu W Ur, Bg obieca mu: ziemi, potomkw i bogosawiestwo. Po odejciu Lota, Bg znw obieca mu: ziemi i potomkw. Odnowienie przymierza poprzez ofiar ze zwierzt. Odnowienie przymierza i zmiana imienia oraz znak obrzezanie. Potwierdzenie przymierza z powodu posuszestwa. Ziemia: Palestyskie przymierze: Deut. 30 Nasienie: Dawidowe przymierze 2Sm. 7 Bogosawiestwo: stare Ex.19 i nowe przymierze Jer.31.
yzny Pksiyc
PaddanAram Cypr
Hara n
mier Teraha
Urartu Niniwa
Morze rdziemne
Jeruzalem
Babilon Ur
Ty gr ys
t fra Eu
Uz
Powoanie Abrahama
Jzef: Boy czowiek, Ezaw: wiatowy czowiek, maa wiara ufajcy Bogu obietnicy Bracia: niemoralno, Izaak woa do Boga i Jakub: pod koniec brak oddzielenia od uwierzy Bogu szuka Boga wiatowoci
Czerwone
Pustynia Arabska
Zatoka Perska
Zbudowa otarz. Izaak zbudowa otarz: Jakub zbudowa otarz: Nikt nie wybudowa Gen.12:7-8; 13:4; 22:9. Gen. 26:25. Gen.33:20; 35:1,3,7. otarza
Strona 3
Zwycistwem nad grzechem jest wiara, ktra bierze Boga za Sowo i jest niezalena od okolicznoci. Hbr.11:8-22. 1Jn.5:4.
li g
ht
f or
p o l oni a
www.light4pl.org
2000
1500
1000
500
Jezus
Ludzie
Mojesz
1500
Dawid
1000
Czas Sdziw
1191 Gedeon pokona Midianitw 1043 Saul namaszczony na Krla
1445
aan
Morze rdziemne
7 lat podboju ziemi: 1. wejcie klinem 2. poudniowy podbj 3. pnocny podbj
Kan
Mojesza
2
10 plag
12 szpiegw
Kadesz Barnea
Edom
Egipt
Lata Pokoju 40 80
Midian
Prawo Boe
rz Mo eC r ze
Gra Synaj
Objawienie wymaga posuszestwa, a posuszestwo przynosi bogosawiestwo Deut.6:1-15; Joz.1:8; Jn.15:12-17.
ne wo
7. (13:1-16:31)
Strona 4
li g
ht
f or
p o l oni a
www.light4pl.org
Poezja Historia
2000
1500
1000
500
Jezus
Ludzie
Dawid
Salomon
1000
Eliasz
Elizeusz
852
Budda 623-543
Konfucjusz 551-479
Krlestwo
Zjednoczone Krlestwo
1043 931
Podzielone Krlestwo
722 Uprowadzenie przez Asyri Uprowadzenie przez Babilon
Uprowadzenie Powrt
586 516
Saul
Dawid
Salomon
Juda - 2 plemiona (poudnie, Jerozolima)
Eufrat
Tipsa
1011 Dawid jako krl (40 lat) nad Jud rozwj Sukces 2 Samuela 7 11 14-18 24
971
ja n ic
Cypr
Hamat
Krlestwo Salomona
Tadmor
Morze rdziemne
Fe
Jeruzalem
Damaszek
31
mier Saula
Obietnica Bunt mier Chrystusa Absaloma Dawida Grzech z Spis Betszeb ludnoci Kadesz Barnea
Petra
Synaj
li g
ht
f or
p o l oni a
www.light4pl.org
2000
1500
1000
500
Jezus
Ludzie Ezdrasz
500
Abraham
2000
Dawid Salomon
1000
Historia
Job Asaf
Izraela
Kluczowe sowo
Temat
objawi swoj potg i moc dla Joba. Joba cierpienie Suwerenno Bg nie byo rezultatem jego grzechu ale Boej suwerennoci.
5 ksig psalmw opisuj pen ekspresj ludzkich emocji i mdroci jest w Boych rkach. Dlatego przychodzi z Uwielbienie dowiadcze. Byy hymnami piewanymi w wityni w Jak zdoby mdro? Bogactwo gry (Przyp.2:6; Jk.3:17). Nie ma poza mdroci Bogiem. celu uwielbienia Boga.
Suyy do wyposaenia czytelnika w praktyczna mdro Warunki do i rozsadek. Zachca do rozwoju i mdrego zmagania si z zdobycia mdroci? Przypowieci Mdro trudnociami ycia, aby pikno i sprawiedliwo zaja miejsce gupoty i za. Co to jest boja Paska? Autor uywa rozumu i dowiadczenia do zmagania si z odwiecznym pytaniem o sens ycia. Odkry , e m dro , Kaznodzieja Marno bogactwo, praca, przyjemnoci i moc s gonitw za Dlaczego niewielu wiatrem. Jedynym sensem ycia i spenienia jest Bg. boi si Boga? Opisuje pi kno intymnej relacji mi o ci pomi dzy Pie nad Mio w Jak wybra wieczny a Sulamitk. Podkrela warto fizycznej i pieniami maestwie Salomonem system wartoci? emocjonalnej mioci w maestwie. Jak roniemy w wierze? Jak wzrasta w poznaniu Boga? Mie serce dla Boga znaczy podchodzi do ycia z Jego perspektywy. (Job 42:1-6; Ps.1; 19; 63; 73; 119; Przyp. 2:1-9.)
Strona 6
Prawdziwa mdro przychodzi poprzez ycie w bojani Paskiej (Job 28:28; Ps.86:11; 111:10; Przyp.1:7; 9:10). Boja Boa jest postawa podziwu i pokory przed Bogiem (Przyp.15:33), ktra prowadzi do nienawidzenia grzechu i zalenoci na Bogu w kadej dziedzinie ycia. wiecki system wartoci jest oparty na tym co widzimy a Boy system na tym co niewidzialne (2Kor.4:16-18; 5:7). Walka polega na zaniechaniu tego co widoczne na to co niewidoczne. Wybr musimy dokona w oparciu o wiar (ufa Bogu pomimo okolicznoci) a wiara jest zaufaniem. Nasza zdolno do ufania Bogu jest proporcjonalna do naszej znajomoci Boga. Im lepiej Go znamy tym wicej mu ufamy. Intymna znajomo Boga rozwija si poprzez rozmow z Nim (modlitwa) i suchaniem Jego gosu zawartego w Sowie Boym. Im wicej Go znamy tym bardziej Go kochamy i bardziej chcemy by posuszni Jego Sowu. Wiara w Boga jest zaufaniem Jemu, a ufno jest manifestowana czynami.
Opr. Piotr Starzba
li g
ht
f or
p o l oni a
www.light4pl.org
Prorocy Izraela
Eliasz Elizeusz
852
2000
1500
1000
500
Jezus
Ludzie
Dawid
1000
Ezdrasz
500
Krlestwo
Zjednoczone
Izrael Zjednoczone
931
Resztka
Niewola Powrt
415
Podzielone
722
Juda
586
Temat
Dwuczciowe poselstwo: potpienia (1-39) i odbudowy (40-66). Boy sd nad grzeszn Jud, narodami i wiatem oraz przysze zbawienie i odbudowa. Ogoszenie Boych sdw nad Jud. Bg zapowiada nowe przymierze. Pi lamentacyjnych poematw nad zniszczona Jerozolim. Usugiwanie ydom w niewoli (przed i po upadku Jerozolimy. Przysza odbudowa Judy. Boy plan dla narodw (2-7) oraz rola Izraela podczas dominacji narodw. Historia Ozeasza i jego niewiernej ony obrazem mioci Boga i duchowego cudzostwa Izraela. Plaga szaraczy obrazem nadchodzcego dnia Paskiego. Zachta do pokuty, ktra jedynie moe powstrzyma nadchodzcy kataklizm. Zapowiedz omiu zbliajcych si sdw. Objawia grzechy Izraela i wzywa do pokuty. Potpienie Edomu za niewaciwa postaw w stosunku do Boego narodu. Pokuta Niniwy na poselstwo Jonasza powoduje Boe miosierdzie w ocaleniu miasta. Pomimo Boej odpaty za grzechy Izraela i Judy, Boe przymierze bdzie zrealizowane w przyszym mesjaskim krlestwie. Przepowiednia zniszczenia Niniwy za bezbono i brutalno. Po 125 latach Niniwa zacza ponownie grzeszy. Objawienie Boego planu, w ktrym Babilon jest Boym narzdziem kary oraz ycie pod Bo kar. Dzie Paski czasem sdu oraz przyszego bogosawiestwa. Juda potpiony ale jego resztka bdzie odnowiona. Wezwanie do odbudowy wityni po niewoli babiloskiej, ktra bdzie rdem Boego bogosawiestwa. Wezwanie do odbudowy wityni po niewoli babiloskiej w wiadomoci e Mesjasz przychodzi. Wezwanie do odnowienia duchowego ycia z Bogiem, ktre niesie w sobie Boe bogosawiestwo.
Opr. Piotr Starzba
Prorocy w niewoli
Do ydw w Babilonie - Daniel (605) - Ezechiel (592)
Prorocy po niewoli
Boa dyscyplina suy do odnowienia serca czowieka by naleao w powrotem do Boga (Jer.17:5,7; Joel 2:2-13; Hbr.12:5-11).
Strona 7
li g
ht
f or
p o l oni a
www.light4pl.org
Poezja Historia
2000
1500
1000
500
Jezus
Ludzie
Ezdrasz
500
4 p.n.e.
33 n.e.
100
Uprowadzenie
750
Resztka
Niewola
Upadek Babilonu 539
Powrt
Sokrates 469-399 Platon 428-347 Arystoteles 384-322 331
Resztka
Hanibal 247-183 Sisero 106-43
ycie Jezusa
146
Juliusz Cezar 100-44
Historia Kocioa
Zburzenie Jerozolimy 70
ASYRIA
722
BABILON
Zerubbabel
PERSJA
Ester krlow
Nehemiasz
GRECJA
Aleksander Wielki
Cyrus Wielki
RZYM
Izrael Juda
Jeremiasz Habakuk
605
538
457
Ezdrasz
444
425
Resztka Judy
Ezechiel Daniel Ezdrasz, Nehemiasz, Aggeusz, Zachariasz,Malachiasz.
ydzi
Ponad 400 lat oczekiwania Mesjasza
Septuaginta - Stary Testament po Grecku
Prawdziwe odnowienie przychodzi poprzez wewntrzn przemian przez Sowo ni przez zewntrzne unikanie wiatowoci (Ezdr.7:10; 9:10-15; Iz.46:3-4; Dz.7:51-53).
Strona 8
li g
ht
f or
p o l oni a
Dzieje
www.light4pl.org
4 p.n.e.
33 n.e.
Historia Kocioa
100
w wityni 9 n.e.
Dyskasja
Chrzest 29
mier 33
4. Gwny tereny suby
Dziecistwo
Suba Publiczna
Tematy: Data Miejsce Odbiorcy Jezus jako Symbol Jezusa Portret Jezusa Perspektywa Materia wasny Chronologia Geografia Rozmowy Nauczanie Nacik nauczania
Mateusz
70-80 Judea
ukasz
Jan
2. W domu rodzinnym
50-70 59-63 89-95 Rzym Cezarea / Rzym Efez Rzymianie ydzi - religijni Grecy - idealici Wszyscy pragmatycy Mesjasz - Krl Suga - Odkupiciel Doskonay czowiek Syn Boy Lew Byk Czowiek Orze (sia, autorytet) (suba, sia) (mdro, charakter) (bstwo, osobowo) Czowiek - Bg Bg - Czowiek Historyczna Teologiczna Mateusz 42%; Marek 7%, ukasz 59% 92% 1 wzmianka wiecie Paschy 3-4 Paschy Gwnie suba w Galilei suba w Judei Gwnie publiczne Gwnie prywatne Przypowieci Alegorie Praktyczne i etyczne Osoba Chrystusa Wyznanie Piotra Mt. 16:16
Uczniow
Morze Galilejskie
1. Narodziny
Morze Martwe
Jezus, ywe S owo, yje w nas i poprzez nas wtedy gdy my chodzimy w zalenoci od Niego Jn.1:11-12; 10:10; 15:4; Gal.2:20.
ystusa usa Chr z e J a k u da i na my - cu
Tu
29 Pocztki
31
ie - nau
32
li g
ht
f or
p o l oni a
Dzieje
www.light4pl.org
4 p.n.e.
33 n.e.
100
ycie Jezusa
Ducha w.
Dz. 2
Zesanie
Szczepana
Dz. 6
mier
1 Podro Misyjna
Dz.13-14
Pawa
uwizienie
33
35
46-48
58-62
Dz. 28
mier
67
68
70
Jana 100
W Jerozolimie
Na kracach ziemi
Sobr
Dz. 15 Dz. 10
Pawa
Piotr u pogan
Dz. 1-7 Koci w Jerozolimie wiadectwo w miecie Moc i rozwj Kocioa ydzi Piotr 2 lata (33-35) Chway
Dz. 8-12
Dz. 13-28
Rzym
2-ga podro misyjna i jej gwny owoc
Dz.16-18.
Filipii
Koci Koci na wiecie w Judei i Samarii wiadectwo wiadectwo na prowincjach na wiecie Ekspansja Podre misyjne Kocioa i przeladowania Samarytanie Filip 13 lat (35-48) Przemian Poganie Pawe 14 lat (48-62) Misji i przeladowa
Ateny
Efez
Korynt
Antiochia Antiochia
Morze rdziemne
Samaria
Jerozolima
a de u J
Chrystusa ycie jest przekazywane innym, gdy podejmujemy inicjatyw wiadczenia o Nim w mocy Ducha witego (Mat.28:18-20; Dz.1:8).
Opr. Piotr Starzba
li g
ht
f or
p o l oni a
Dzieje
www.light4pl.org
33
Po zesaniu Ducha w.
49
100
Jakub
Jan
Pawa 35
Korneliusza
nawrcenie
40
Jerozolimski
Sobr 50
uwizienie
Pawa 59-62
mier
67
68
70
Jana 100
Wpyw Piotra
Pawe jako ucze
Bg przygotowywa Pawa 3 lata w Damaszku i 10 lat w Tarsie zanim go uy.
Bg chce abymy wzrastali w zrozumieniu, e Chrystusa ycie i przeznaczenie jest take naszym yciem i przeznaczeniem (2 Kor. 4:16-18; Ef.1:3,17-19; 3:16-19; Filp.1:21; 3:20-21; 1Pt.1:3-9).
Wpyw
Pawa
Wpyw Jana
3 Podro Misyjna
1 Tesaloniczan 1 Koryntian
(50-51) (51-52) (54-55) (55) (57)
Efezjan
(60-62) (60-62) (60-62) (60-62)
1 Tymoteusz
(63-65) (63-65)
2 Tymoteusz
(66-67)
Tytus
Listy Pawa
Jakub
(40-50)
1 Piotr
(60-64) (64-67)
Hebrajczykw
(60-70) (60-68)
2 Piotr
Judy
Objawienie
(90-96) (89-95)
Ew. Marka
(50-70)
Ew. Mateusza
(70-80)
Ew. Jana
li g
ht
f or
p o l oni a
Dzieje
www.light4pl.org
33
Po zesaniu Ducha w.
49
100
Jakub
Jan
Listy Powszechne
Ksiga Kluczowe Sowo Wyszo Chrystusa Wiara a uczynki Cierpienie dla Chrystusa Temat
Wszystko przewyszajca osoba, moc i kapastwo Chrystusa winna motywowa do dojrzaoci i staoci wiary. Praktyczna lista cech charakteryzujcych prawdziw wiar miernikiem naszego chrzecijastwa. Pocieszenie i porady dla tych ktrzy cierpi przeladowanie za wiar oraz zachta postawy ulegoci w obliczu cierpie. Ostrzeenie przed wewntrznymi atakami ze strony faszywych nauczycieli oraz zachta do wzrostu w poznaniu Chrystusa. Zachta do chodzenia w wiatoci, mioci, posuszestwie oraz spoecznoci pomidzy odkupionymi ludmi i Bogiem oraz . Zachta do trwania w prawdzie i mioci oraz unikaniu faszywych nauczycieli. Pochwala Gajusa za wspieranie podrujcych nauczycieli prawdy w odrnieniu do Diotrefresa, ktry ich odrzuci. Opis zachowania i charakteru faszywych nauczycieli oraz zachta do walki o prawdziw wiar.
ci Ciaem Efezian KoChrystusa naszym Fulipian Chrystus yciem Gow Kolosan Chrystus Ciaa
wito a Zachta do czystoci ycia w obliczu przyjcia Jezusa Chrystusa. 1 Tes. przyj cie Paskie
2 Tes.
Objawienie Siedem poselstw uwielbionego Chrystusa do kociow oraz wracajcego Pana wizja sdu nad bezbonymi i nowego wiata dla sprawiedliwych.
Instrukcje w sprawach: faszywych nauczycieli, publicznej modlitwy, roli kobiet i wymaganiach na lidera w zborze. Pawe wzmacnia i zachca wsppracownika do wiernej i odwanej suby pomimo duchowego zepsucia spoeczestwa.
Podrcznik ycia Instrukcje do prowadzenia zdrowego zboru poprzez porzdki w sferze autorytetw, nauki i praktyki. w Kociele Przebaczenie
Pawa proba do Filemona w sprawie przyjcia Onezyma zbiegego niewolnika.
Autorzy ksig Nowego Testamentu nauczyli si sekretu chrzecijaskiego ycia polegajcego na podchodzeniu do problemw yciowych poprzez pryzmat wiecznoci.
Opr. Piotr Starzba