Dick Bruna

‘Ik ben nooit ouder dan vier geworden,

ik verwonder me over alles; dat moet
ook wel als je deze boekjes wilt maken’
............................................................................................
schrijf ik dat op want inmiddels ben ik bang dat
Vincent Andriessen
.........................................................................................
ik dat weer ga vergeten.’

Ook kinderen zijn een bron van inspiratie. ‘We

wonen tegenover een schoolplein waar ik zo nu
Ondanks 120 boeken, zijn en dan iets zie gebeuren wat me op ideeën
brengt. Bovendien heb ik zes kleinkinderen.
leeftijd (82) en miljoenen Die zie ik dan een naam op een hut schilderen
die ze hebben gemaakt of ze maken een deur in
op de bank werkt Dick die hut die helemaal niet open kan. Dat zijn
Bruna nog steeds zeven dingen die blijven hangen en misschien ooit
weer gebruikt worden in een boekje.’
dagen in de week. Zo nu en dan worden ook ideeën aangedra-
gen door ouders. Zo ontstond bijvoorbeeld een

E
en vriendelijke oude man boekje over Nijntje die in het ziekenhuis ligt en
met grijs golvend haar en oma Pluis die doodgaat. Taboeonderwerpen
een fraaie snor. Wie hem zijn er niet. ‘Nee, ik geloof het niet. Maar het
niet zou herkennen, zou blijven natuurlijk wel boekjes voor kinderen.
niet vermoeden dat deze Vader en moeder Pluis die gaan scheiden, dat
man die dagelijks nog zie ik bijvoorbeeld nog niet zo snel gebeuren.’
door Utrecht fietst een van
de bekendste Nederland- Ieder boekje begint met twaalf ideeën voor te-
se nog levende ontwerpers is. Dick Bruna: inter- keningen, pas daarna volgt de tekst. De teke-
nationaal bewonderd en beroemd in Japan. Hij ningen worden met de hand gemaakt. Van een
verkocht wereldwijd meer dan 85 miljoen boe- computer moet Bruna niets hebben. Voorwer-
ken en is multimiljonair. Maar wel een die tot pen die hij nog niet eerder heeft getekend, zoals
op het bot bescheiden is gebleven en zelfs op een jampot, worden eerst natuurgetrouw ge-
zijn 82ste iedere dag blijft doen wat hij het lief- schetst en pas later vereenvoudigd. ‘Uit het
ste doet: figuurtjes tekenen. hoofd lukt me dat niet, ik moet zo’n jampot dan
Hij zit aan een houten tafel in zijn atelier in echt zien als ik die teken.’
de binnenstad in Utrecht. Geen luxueus De definitieve tekening wordt uiteindelijk
grachtenpand maar op de zolder van een onop- gekopieerd op een plastic vel zodat Bruna met
vallend pandje waar nog twee appartementen behulp van gekleurde knipsels kan bepalen
in gevestigd zijn. Hij had al jaren zonder zorgen wat welke kleur zal krijgen in de tekening. Een
van zijn successen kunnen genieten maar dat is nieuw boekje maken duurt maanden.
niets voor hem. Net terug van een maand va- De boekjes hebben standaard twaalf teke-
kantie met de hele familie in zijn huis in Frank- ningen en twaalf pagina’s tekst met op iedere
rijk: ‘Ik ben blij dat ik weer aan de slag mag.’ pagina vier regels. Het klinkt als een onaange-
Bruna heeft verschillende figuren verzon- name beperking, maar niet voor Bruna. ‘De
nen: Boris Beer, Snuffie, Betje Big. Maar hij is meeste verhaaltjes kunnen prima in die hoe-
vooral bekend als vader van Nijntje. Het konijn- veelheid pagina’s verteld worden. Alleen bij de
tje ontstond in 1955 tijdens een vakantie in Eg- boeken Kerstmis en Ruben en de ark van Noach
mond aan Zee. Op dat moment werkte hij bij de heb ik meer tekst gebruikt. Die boeken hebben
uitgeverij van de familie waar hij omslagen van ook een ander formaat.’
boeken illustreerde. De inspiratie voor het te-
kenen kwam van kunstenaars als Matisse, U bent nu 82 en heeft nog lang geen zin om te
Mondriaan en Rietveld. stoppen. U heeft twee zoons en een dochter. Zit
Zijn Nijntje — in het buitenland bekend on- uw opvolger onder hen?
der de naam Miffy — is wereldberoemd. Bru- Hij schudt resoluut zijn hoofd. ‘Nee, niemand
na’s boeken zijn in meer dan vijfenveertig talen gaat mij opvolgen. Dat heb ik nooit gewild. Als
verschenen. Het konijntje is vooral erg popu- ik ga, dan houdt het op. Gelukkig dat ook geen
lair in Japan. Het beheer en de exploitatie van van mijn kinderen de behoefte voelt om mijn
de rechten rondom Nijntje en de andere figu- werk voort te zetten.’
ren wordt sinds de jaren zeventig verzorgd door
zijn bedrijf Mercis. U heeft ook boekomslagen en affiches ge-
maakt. Wat vervult u met de meeste trots?
Waarom is Mercis destijds opgericht? ‘Ik ben eigenlijk nooit trots. Maar de tijd dat ik
‘In die tijd reed er in Engeland een raceauto affiches maakte, vond ik wel erg leuk. Proberen
rond met een afbeelding van een beer die ik om een zo pakkend mogelijk beeld te maken,
ooit getekend had. Maar die auto’s crashen na- het liefste met zo min mogelijk tekst. Dat is een
tuurlijk ook zo nu en dan. Ik vond dat dat niet uitdaging. Er is wel eens een man naar mij toe-
paste bij tekeningen voor kinderen dus is er gekomen die de trein had gemist en een half-
toen besloten om de bescherming van de af- uur moest wachten op de volgende. Hij vertelde
beeldingen professioneel aan te pakken.’ me dat hij tegenover een affiche van mij had ge-
zeten en zich tijdens het noodgedwongen
Nijntje vertoont ook een opmerkelijke gelijke- wachten geen moment had verveeld. Dat vind
nis met het Japanse figuurtje Hello Kitty en het Dick Bruna: ‘Ik vind dat ik het meeste op Boris Beer lijk. Een beetje ondeugend.’ Foto: Peter Boer ik dan wel heel leuk om te horen.’
Belgische katje Musti. Wordt daar ook tegen
opgetreden? hetzelfde gebleven al die jaren. Hij staat op tus- Waarom kijkt Nijntje — en ook alle andere ka- U werkt nog altijd zeven dagen in de week. Een
‘Vroeger durfde ik dat nooit hardop te zeggen Workaholic sen half vijf en vijf, maakt een ontbijtje en perst rakters — altijd strak in de lens? workaholic?
maar die figuren zijn gewoon gejat. Tegen Hel- sinaasappelsap voor zijn vrouw. Iedere dag ‘Dat heeft met de eenvoud te maken die ik na- ‘Ja, ik kan niet goed thuis zitten. Zo nu en dan
lo Kitty was niets te beginnen omdat in Japan Genieten van mijn maakt hij ’s ochtends een tekeningetje voor streef. Ik probeer uit te gaan van het platte vlak. blijf ik zondagmiddag wel eens thuis maar dan
destijds geen juridische bescherming kon wor-
den gezocht en in België hebben we het er bij
pensioen? Ik moet er haar dat op het glas met sap wordt gelegd zodat
er geen vliegen in kunnen komen. Soms is het
Als iets ruimtelijk is, probeer ik net zo lang te
tekenen totdat ik het herkenbaar tweedimensi-
werkt mijn vrouw me al snel weer het huis uit.’

laten zitten. Ik dacht daar toen milder over, niet aan denken een eenvoudige tekening maar hij is er op ande- onaal kan weergeven. Hetzelfde ook met Nijn- Wat voor een effect had dat op het gezin?
maar het is natuurlijk gewoon een schending re dagen ook wel een halfuur zoet mee. De teke- tje en de andere karakters. Ze kijken de lezer- ‘Mijn kinderen hebben mij natuurlijk wel ge-
van mijn rechten. Nu zou ik wel een rechtszaak ningen gaan over wat er die dag gaat gebeuren tjes recht aan of ze staan met hun rug op het mist in hun jeugd. Ik merk dat ik nu veel meer
zijn gestart. Het doet me pijn om de figuren te — een verjaardag bijvoorbeeld — of iets wat ze papier.’ tijd bezig ben met mijn kleinkinderen dan ik
zien. Ze worden gemaakt met een computer, de Plagiaat samen hebben beleefd. Als hij vertrekt naar vroeger met mijn kinderen besteedde. Ik was er
liefde ontbreekt, dat zie je er aan af.’ Ik durfde het nooit te zijn atelier staat zijn vrouw op.
Hij woont tien minuten fietsen van zijn ate-
In hoeverre zijn Nijntje en Dick Bruna met el-
kaar te vergelijken?
wel tussen de middag en las ze ’s avonds een
boekje voor, maar achteraf denk ik wel eens dat
Over de omzet doet zijn bedrijf Mercis geen me- zeggen, maar Hello lier vandaan. ’s Morgens stopt hij onderweg al- ‘Ik ben de schepper van Nijntje dus ze zit na- ik misschien wat meer tijd met ze door had mo-
dedelingen, maar het vermogen van Bruna zelf tijd bij een café voor een kop koffie en de krant. tuurlijk wel heel dichtbij. Dat kan niet anders. gen brengen.’
wordt door maandblad Quote geschat op enke- Kitty en Musti zijn Rond acht uur zit hij achter zijn bureau te teke- Maar zelf vind ik dat ik het meeste lijk op Boris
le tientallen miljoenen. gewoon van mij gejat nen. Tussen de middag even naar huis, een
slaapje en ’s middags weer terug naar het ate-
Beer. Een beetje ondeugend.’
‘Annie M.G. Schmidt heeft ooit gezegd dat ze
Na honderdtwintig boekjes moet het volgende
een makkie zijn, toch?
U lijkt om dat geld niet veel te geven? lier voor brieven en de administratie. Genieten nooit ouder dan acht is geworden. Zo ben ik ‘Ik blijf het moeilijk vinden om zo’n tekening
Bruna lacht bescheiden. ‘Nee, het doet mij bij- CV Dick Bruna van zijn pensioen? ‘Daar moet ik niet aan den- nooit ouder dan vier geworden. Dat moet je ook zo eenvoudig mogelijk te maken. Ik ben een
zonder weinig, maar ik heb natuurlijk makke- ken.’ een beetje houden om deze boekjes te kunnen perfectionist, het moet altijd honderd procent
lijk praten in deze situatie.’ 1927 Geboren in Utrecht maken. Ik kan me nog altijd over een heleboel zijn.’ Dan, bijna verontschuldigend. ‘Ik ben
1945 Begint met het ontwerpen Nijntje is in de loop van de jaren veranderd. Ze zaken verwonderen. Tijdens de vakantie heb ik ook helemaal niet zo’n geweldige tekenaar. Ik
U houdt niet van dure spullen, kleren of restau- van boekomslagen heeft een iets kleiner en ronder hoofd en min- bijvoorbeeld een tijd lang gefascineerd naar heb nooit een opleiding gehad en er is verder
rants? 1953 Begint met schrijven en te- der scherpe oren gekregen. Hoe komt dat? mijn kleinkind van drie gekeken. Hoe die ener- ook niets wat ik kan. Er zijn bovendien veel col-
Hij moet even nadenken. Met enige twijfel: ‘Ik ‘Die veranderingen zijn me zelf ook pas opge- giek door het zwembadje stapt.’ lega’s die veel beter kunnen tekenen. Zo’n Pe-
ga natuurlijk wel eens uit eten.’ Dan schiet hem kenen van kinderboeken, vallen toen ik de tekeningen bij een tentoon- ter van Straaten bijvoorbeeld die heel snel zo’n
iets te binnen. Bijna triomfantelijk: ‘De auto is eerste boek De Appel stelling eens naast elkaar zag hangen. Ze zijn Hoe ontstaan de ideeën voor de boekjes? tekening kan maken, daar heb ik veel bewon-
na negen jaar verkocht en nu heb ik een 1955 Eerste Nijntje boek nooit bewust doorgevoerd. Maar ieder keer ‘Veel ideeën vallen me te binnen als ik op de dering voor.’
nieuwe.’ 2006 Opening Dick Bruna Huis wanneer ik Nijntje weer teken, probeer ik haar fiets zit. Dan zie ik bijvoorbeeld een bepaald Die bewondering is er ook voor juffen op
weer zo goed mogelijk op het papier te krijgen. raam met een opmerkelijke vorm of een bijzon- scholen. ‘Sommige kunnen zo heel snel op het
Voor zijn leeftijd ziet hij er erg vitaal uit. Het lo- in Utrecht Ik probeer het steeds weer beter te doen. Daar- der huisnummer dat ik kan gebruiken. Of ik be- bord een Nijntje tekenen. Keer op keer. Dat
pen gaat wat minder de laatste tijd maar hij 2009 Presentatie 120ste boekje door is ze in de loop van de jaren beetje bij beet- denk opeens een tekst voor een verhaaltje.’ La- vind ik heel knap. Dan denk ik wel eens: kon ik
fietst nog steeds. De dagen zijn min of meer je veranderd.’ chend: ‘Dan stop ik wel direct met fietsen en dat ook maar zo snel.’

pagina 15, 29-08-2009 © Het Financieele Dagblad