bvb

Barmhartigheid in verzen gebeiteld

Een selectie van gedachten en gedichten uit 43 nieuwsbrieven
voor het 10-jarig bestaan van de Beweging van Barmhartigheid
 bvb
Zien – Bewogen Worden – In Beweging Komen
2
2 3

Dit jaar viert onze Beweging van Barmhartigheid zijn tienjarig bestaan.
Gedenkwaardig, als je terugziet hoe ongebruikelijk het een decennium
geleden was om uit te komen voor het leven vanuit een spiritualiteit van
compassie in onze verzakelijkte wereld.
Barmhartigheid valt op vele wijzen te typeren. Een duiding die ikzelf graag
gebruik is: Barmhartigheid, een zachte kracht… Paradoxaal lijkt dat, maar het kan:
krachtig en toch zacht, in één beweging!

Paradoxen zijn het terrein van de poëzie. Misschien is het daarom, dat wat
in proza moeilijk onder woorden te brengen is, vaak zo ontroerend verbeeld
wordt in verzen. Daarom wordt het middenkatern van onze Nieuwsbrief al
sinds jaar en dag gesierd door een grote variëteit aan aforismen en gedichten:
‘Barmhartigheid, gedacht en gedicht…’.
Bestuur en redactie vonden het een mooi idee om een bloemlezing uit deze
prachtige teksten nog eens terug te laten komen in een speciale uitgave, als een
hulde aan jullie inzet in gebed, woord en daad.
Moge dit eenvoudige jubileumgeschenk jullie sterken op de weg die we allen
tezamen zijn ingeslagen:
om onze harde wereld zachter te maken en onze onderlinge liefde sterker. Blijf
zien, blijf bewogen worden en blijf in beweging komen, voor ieder medemens op ons
pad die omarming en steun nodig heeft. Een tocht vol barmhartigheid gewenst!

Marius Buiting
Voorzitter bestuur BvB

November 2008

Barmhartigheid in verzen gebeiteld

 4 5

Wij zijn geroepen om lief te hebben.

VOOR EEN LIEFDEVOL Je zou het willen roepen in deze wereld:
NIEUWJAAR tegen de soldaat in de bulldozer,
tegen het kind met de steen,
tegen de moeder van de martelaar,
tegen de terrorist met de bom op zijn lichaam,
tegen de president op oorlogspad.

Maar zeg het vooral tegen jezelf:

als je je ergert, als je boos bent,
als je bang bent, als je niet geloofd wordt.
Zeg het en deel ervan uit:
deel rijkelijk uit van zijn liefde
die elke mens in zich draagt,
gekregen van een God die zelf liefde is.

Een liefdevol nieuwjaar !

Felicia Dekkers

‘Barmhartigheid’, Marieke Koopmans

 6 7

Zou je de barmhartigheid, Wat is moeilijker dan de weg naar klare barmhartigheid?

DE BARMHARTIGHEID de gave om vanuit het hart mede te lijden, verliezen,
dan zou je alles verliezen.
Laat je door de liefde in haar onvoorwaardelijkheid leiden:
tot zevenenzeventig maal zeven keer –
dat betekent: altijd vergiffenis schenken.
DE WEG NAAR KLARE Zonder barmhartigheid kan niemand bestaan.
BARMHARTIGHEID Maar de hardheid van ons gemoed en ons eigenbelang
zijn tegenkrachten, die maar moeizaam overwonnen worden.
De pelgrimsweg is voor deze dingen een werkelijke leerschool,
want hij maakt ons tot armen in een vreemd land …

Met lichte pas zul je de ontdekking

in de richting van de ander doen. H. Andriessen

Wie zelf-vergeten leeft, zal zijn leven vervuld zien worden

van onbezorgde schoonheid.
Aan iedere vriendschap gaat innerlijke strijd vooraf.
En soms brengt het kruis licht in de ondoorgrondelijke diepte
van de liefde.

Laat je door welwillende goedheid overmeesteren

in plaats van je wil door te drijven,
doordat je anderen een slecht geweten bezorgt,
of door af te glijden in ironie.

Erken in de zuiverheid van zo’n liefde

zonder meer je eigen misstappen,
en houd er mee op de splinter te zien,
in het oog van je broeder.

Roger Schutz
 8 9

Zoveel mensen hunkerend

ZOVEEL MENSEN naar warme ogen die helen,
naar handen die delen,
naar een hart dat klopt.

Zoveel mensen gedeukt, gebroken,

geen mens meer.
Toon je gezicht, wees begaan met hen.

Kom, kom als geroepen.

Ze zijn zo gediend met jou.

Caroline Kennis

‘Bloesem’, Hans van der Hulst

 10 11
Als er bitterheid is
om het onrecht dat jou werd aangedaan,
moge in jouw hart dan zachtheid komen Als ze als kind de warmte
DE ZACHTE KRACHTEN en de wil om recht te doen. – van de zomer had gekend
als ze die warmte in haar
Als er kwaadheid in je is winter nooit had verloren
om alles wat je moest ondergaan als ze als kind de warmte
moge in jouw hart dan mildheid groeien van een nest had gekend
en de wil om goed te doen. had het haar leven lang
niet zo gevroren.
Als er haatgevoelens zijn
om wat werd stukgemaakt,
moge liefde dan je wonden helen Liselore Gerritsen
en je pijn verzachten.

Als er angst is
om het kwaad dat nooit leek op te houden,
moge er dan vrede en rust komen
en ruimte om te leven.

Als er wanhoop in je is
om nooit eindigende kwetsingen,
moge er dan hoop groeien in je hart,
nu de toekomst er anders uitziet.

Als er onbegrip is
voor het handelen van deze mens
moge barmhartigheid dan je hart verruimen
tot mededogen en aanvaarding.

Als er vele ‘waaroms’ blijven, waarop geen antwoord komt,

moge jou dan wijsheid gegeven worden
om het verleden los te laten en verder te gaan.

Mientje Luiken
12 13

Mij is van vóór de bron

BEWOGEN het leven toegevallen.
Wetend dat ik breken kon
won het geheim in mij.

Wat mij bezieling gaf

was amper te bevroeden.
De ervaring achteraf
gaf mij enig vermoeden.

Ik werd gezien, bewogen

door wie ik hoorde roepen.
Ik werd gemaakt, gebogen
aan wie ik aandacht schonk.

Zo weet ik hoe ik won:

wadend in de levensstroom
kon ik met schroom ontwaren
het geheim vóór de bron.

Paul Bruggeman

fr. Henri Boelaars o.s.b.

 14
Een grootmoedig hart
EEN GROOTMOEDIG HART bekommert zich niet
of er grenzen zijn,
als het verder kan geraken,
of het moet té moeilijk zijn;
niets kan het tevreden
stellen:
zijn geloof toch stijgt
zo hoog, dat het smaakt
een ‘k weet het niet wat,
dat slechts
goed geluk doet vinden.
Johannes van het Kruis
15
Is er een kracht die geneest?
EEN KRACHT DIE GENEEST Als wij op de bodem van ons kunnen zijn,
Als wij pijn hebben, ziek zijn,
of eenzaam door de dagen gaan:
is er een kracht die ons doet opstaan?
Kom mij niet aan met mooie woorden.
Zeg niet dat lijden een zin heeft, een doel.
Als de afgrond zich opent en nergens houvast is,
troost mij dan niet met andermans pijn.
Kom mij niet aan met schoonheid en zon.
Maar waak met mij in de grot van de smart.
Begrijp de volle omvang van mijn klacht.
Kleineer mij niet, laat mij mijn waardigheid.
Wie weet … in de nacht tussen jou en mij
roert zich een Kracht die geneest.
Catharina Visser
 16 17

Er stond een meisje met een heel klein handje

EEN WINTERDAG kruimels te strooien voor een mus of wat,
scherp oplettend wie al iets had gehad.
En de haaibaaien gaf ze een standje.

Het was een langgerekte monoloog.

De telkens weerkerende felle krijs
van soms een meeuw bracht haar niet van de wijs,
ze had die rustverstoorder scherp in het oog.

In het heelal hield zij de zaken bij.

Soms deed ze passen. De sneeuw kraakte.
Met een schel stemmetje prees ze en laakte.
En met dat kleine handje voerde zij.

Han G. Hoekstra

‘Workshop: Barmharigheid verbeelden’, Fraters uit Kenya en Indonesië

 18 19

Ik hoorde het van een zeerwaarde Amper kleren

GOD WOONT IN DE en hoogbejaarde dominee: AIDS-WEZEN hongerige blik
FOKKE SIMONSZSTRAAT de Here wou met onze aarde niet wetend wat de toekomst brengen zal
niet één dag langer meer in zee. hun morgen is wezenlijk
hun avond nog een vraag ...
Al zouden wij hem overstelpen
met eredienst en dankgebed, Onvoorstelbare verwoesting
het zou geen ene moer meer helpen: van hun jeugd.
er werd een punt achter gezet. Waar zijn hun vlinders?
Waar zijn hun vleugels?
Maar zie: daar was diezelfde morgen Waar is hun spontane lach?
zo’n rotjong in de grote stad
een doodziek duiffie aan ’t verzorgen Hun jonge benen
dat-ie op straat gevonden had. kunnen nauwelijks dragen
het gewicht
‘Kristus, wat mot je dan? Wat wil je? van de veel te zware last ...
Ja, kijk me maar es effe an.
Godsallejeisis, beest wat tril je.
Leg nou toch effe rustig, man.’ Christianne van de Wal

Toen heeft de Heer Zijn toorn bedwongen,

want hij kreeg schik in het geval.
Hij spaarde dus de kleine jongen
zijn zieke duif en het heelal.

Willem Wilmink
 20 21

Als er maar één begint te keren

HET WEDERZIJDSE
in de baaierd, de orde van verdeel en heers
waarbij de zwakken ondergaan,
waar er maar één begint te delen en te dienen,
daar groeit het wederzijdse
het delen in de zwakheid van de ander
en het elkaar dienen zó dat er geen zwakken
geen zwarten en geen blanken meer,
maar enkel mensen zijn

Inge Lievaart

‘Barmhartigheid’, uit een serie van

Marieke Koopmans
 22 23

Velen zijn zich bewust van het leed in de wereld: Heer, maak mij een instrument van uw vrede.
INNERLIJKE VREDE hun hart is vol mededogen. INSTRUMENT VAN UW VREDE Waar haat is, laat mij liefde zaaien
Zij weten wat er gedaan moet worden actief in de politiek, waar onrecht is, vergiffenis
in de milieubeweging of op sociaal gebied waar twijfel is, geloof
om te proberen dingen te veranderen. waar wanhoop is, hoop
Maar als ze de kracht missen om zo’n leven vol te houden waar duisternis is, licht
kan het zijn dat ze ontmoedigd raken waar droefheid is, vreugde.
nadat ze zich een tijdlang intensief hebben ingezet.
Werkelijke kracht ligt niet in de macht, O goddelijke Meester,
noch in geld of wapens, geef dat ik niet zozeer zal zoeken,
maar in diepe innerlijke vrede. getroost te worden als te troosten
begrepen te worden als te begrijpen
bemind te worden als te beminnen.
Thich Nhat Hanh
Want door te geven, ontvangen wij
door te vergeven, worden wij vergeven
door te sterven (aan het zelf)
ontvangen wij het eeuwige leven.

Franciscus van Assisi

 24
Zie mijn mensen, zie hun ogen,
Zie mijn mensen
kwetsbaar in hun onvermogen
om elkander aan te kijken
en hun harten te bereiken:
wees met mededogen om hen bewogen.
Zie mijn mensen, zie hun handen,
vol van het verlangen branden
om gemeenschap op te bouwen
maar hun harten niet vertrouwen:
wees met mededogen om hen bewogen.
25
Zie mijn mensen, hoor hun woorden,
die hun goede wil verwoorden
om zich aan elkaar te binden
maar het hart niet kunnen vinden:
wees met mededogen om hen bewogen.
Zie mijn mensen, hoor hun vragen,
naar geluk dat op zal dagen
als zij onbevreesd het wagen
naar elkanders naam te vragen:
eindeloos bewogen door mededogen.
Barmhartigheidslied van de Fraters van Tilburg
Bij gelegenheid van het 150-jarig bestaan van de Congregatie CMM
geschreven en gecomponeerd door Henk Jongerius – 1994
 26
Er is nog zomer genoeg
ER IS NOG ZOMER wat zou het loodzwaar tillen zijn
wat een gezwoeg als iedereen
niet iedereen terwille was
als iedereen niet iedereen
op handen droeg.
Judith Herzberg
27
Maar op een dag was er dat wonder,
Maar op een dag ik zag je spelen met een kind,
je was zo blij en zo bereikbaar
je stond te lachen in de wind.
‘k Begreep dat je ‘de liefde’ kende,
de warmte en de tederheid,
bij ’n kind kon je je diepste-zelf zijn,
bij ouderen was je door de tijd
je houding en je woorden kwijt…
Margreet van Hoorn
 28 29

Het achterlijke zoontje van de buren

Een symbool,
bijna houdt mij van mijn werk; hij gilt hard
van plezier of verdriet, het valt niet te horen

Nu ik hem op heb geschreven is dit gedicht

een stapje dichter gekomen tot wat wij leven
noemen, maar de mimesis is nog lang niet volmaakt

Want hij slaat hard op een trommel en

ik zit achter mijn oude bureau en tussen ons
hangt nog de was; ach de was, een symbool, bijna.

J. Bernlef

‘De verloren zoon’, Arcabas

 30 31

Mild worden is de rijpste groei van de mens.
MILD WORDEN Het is zacht worden in je woorden,
in de klank van je stem en in heel je zijn.
De blik uit je ogen wordt een warm aanvoelen,
omdat je in de mensen om je heen jezelf herkent.
Het heeft niets te maken met zwakheid,
het zit veel dieper.
Het is de kracht die je doet ontwaken en doet leven.
Mensen, die van binnen mild worden,
beseffen wie ze zelf zijn.
Je oordeelt niet meer over anderen.
Je bent niet langer hard.
Je wilt je niet overal laten gelden
ten koste van je medemensen.
Je luistert omdat elke andere
een voortdurend wonder is.
Je geniet van zon en regen en van heel kleine dingen.
In verhouding tot de grote behoeften overal om ons heen,
– is wat wij als kleine gemeenschap kunnen doen,
maar weinig.
Daarom past ons allen bescheidenheid.
Het besef van ontoereikendheid
mag echter onze werkkracht niet verlammen.
Wij zien het als onze opdracht
samen met anderen te werken
aan een betere toekomst.
We trachten een bijdrage te leveren
om de wereld meer bewoonbaar te maken
en in de samenleving meer menselijkheid te brengen.
Uit de Leefregel van de Fraters van Tilburg

Dikwijls zie je die mildheid bij mensen

die veel geleden hebben.
Zij horen en zien alles anders.
Wie mild wordt heeft zichzelf overwonnen.
Een dankbare zucht van bevrijding welt uit je op:
je houdt van de mensen,
omdat je geleerd hebt van jezelf te houden.
Niet zoals je zou willen zijn, maar gewoon zoals je bent.

Karel Staes
32 33

Hij tast de wereld met zijn handen af,

ONTMOETING MET DE de kleinste dingen vangt hij met zijn ogen.
MINDER BEGAAFDE Ik ben verrast en vol van mededogen.
MEDEMENS
Hij wankelt bij het opstaan,
zijn bewegen is sterk vertraagd,
voorzichtig, haast verlegen
komt hij nieuwsgierig op mij af.

De woorden zwijgen in zijn mond.

Hij spreekt met heel zijn breekbaar wezen,
een open boek voor wie wil lezen.

Zijn spiegelbeeld in mij begint te leven,

wat heb ik meer dan hij om weg te geven,
is er dan toch een oerverbond?

Jan Kruijssen

‘Paula en Philippa’, Antoin Buissink

 34
Mededogen is het mooiste en kostbaarste wat er is.
MEDEDOGEN IS ONZE Komen we over mededogen te spreken,
BASISSTRUCTUUR dan lijkt het me bemoedigend op te merken
dat de menselijke aard in de grond zacht en meedogend is.
Ik denk dat de basisstructuur van ons lichaam meewerkt
aan de ontwikkeling van een mededogende of zachte aard.
Soms zeg ik zo’n beetje voor de grap,
dat onze handen zó gemaakt zijn
dat we er beter mee kunnen strelen dan slaan.
Dalai Lama
35
Tijdens een oponthoud in Parijs ging Rilke
RILKE EN DE BEDELARES elke namiddag wandelen met een gravin.
Zij kwamen telkens voorbij een bedelares.
Had iemand een geldstuk in haar hand gelegd
dan liet zij dat muntstuk geruisloos
in haar mantelzak glijden.
Zij dankte nooit voor de gave.
Zij keek nooit op naar de gever.
Op een dag bleef Rilke bij de bedelares stilstaan.
Hij legde in de hand van de oude vrouw één roos.
Toen gebeurde er iets ongewoons:
de bedelares richtte zich op,
greep de hand van de dichter Rilke, kuste die
en ging toen met die roos weg.
Een week lang was de arme vrouw niet meer te zien.
Toen zat ze daar weer als vroeger.
Verwonderd vroeg de gravin aan Rilke:
’Waarvan zou nu die vrouw de hele week geleefd hebben?’
Rilke zei: ‘Van de roos. Men moet aan haar hart iets geven,
niet aan haar hand.’
Jos Lammers
 36 37

Waar is brood dat mij verzadigt?

WAAR STAAT EEN Zonder eten ga ik dood.
GEDEKTE TAFEL ? Wie, wie geeft mij van zijn brood?
Of heb ik genoeg voor velen,
maar geen mens om mee te delen,
geen die naast mij zit of staat
en mijn brood mij breken laat?
Mens is dorst en mens is honger,
mens is leven van verlangen,
wachtend op iemand die hem vindt
die zich geeft, die zich verbindt.
Heb ik alles overdadig,
ben, dan nog, ik onverzadigd
tot ik er van delen mag
met één die op iemand wacht.

Huub Oosterhuis

Ad de Kok
 38 39
Oorlog, een alledaags gezicht
meedogenloze strijd
Zo schoof je door de stad overal, wereldwijd.
VREEMDELING een vreemdeling en tomeloos verloren WAR-CHILD
je mager lichaam in je slobberpak Dorpen platgebrand.
je voeten kwetsbaar en haaks op de sporen Vlammende verbijstering
van de voorbijgangers, je ogen zwarte gaten in deze duistere heksenkring.
en je mond vol drab
Een kind wordt ingezet
Zo weerloos en van alleman verlaten gedwongen om te doden.
had je een adeldom als niemand in de straat
en wilde ik je vragen: raak mij aan, mij zelfvoldane Er wordt asiel gezocht
en zegen mij met je vergane in de lopen van geweren
blik en maak mij arm en Er wordt asiel gezocht
wijd als nooit tevoren in de ogen van een kind.

Mensen, gemarteld en verminkt

Catharina Visser verjaagd verdreven
door een kindsoldaat.

Er wordt asiel gezocht

in de lopen van geweren
Er wordt asiel gezocht
in de ogen van een kind

Lees hier:
Er wordt barmhartigheid gevraagd in de wapenindustrie.
Er wordt mededogen gevraagd in kinderogen.
Spiegels van de kinderziel.
Een ziel die gedwongen werd om de oorlog in te gaan.
Zal het kind ons kunnen vergeven, wij die dit lieten begaan,
zal het kind zichzelf kunnen vergeven?

Lisette Swanenberg
 40 41

Er zijn ogen die vuur schieten

WAT BEZIELT DE ZORG er zijn ogen die uit het hoofd geschaamd worden
er zijn ogen waar de schellen vanaf vallen
er zijn ogen waarin geen licht gegund wordt
er zijn ogen waar stront in zit
er zijn ogen die verslinden
er zijn ogen van meesters die hun paarden vet maken
er zijn ogen van naalden
er zijn ogen van cyclonen
er zijn ogen waar het groen en geel voor wordt
er zijn ogen die zich sluiten voor wat is

en godzijdank zijn er toevallig ook nog ogen

als grote donkere ogen
van woordeloos mededogen

Adri Bosch

Victor Sonna
 42 43

Beluisteren Zelfs de kortste dag in de winter

LUISTEREN liefdevol aanwezig zijn ZO ZEKER ALS DE DAG volgt op de nacht,
er zijn met hart en ziel zo onzeker is onze hoop
het gemis erkennen en herkennen dat alle levensduister
niet minimaliseren kan opgaan in het licht.
niet afpakken
wachten en waken Toch houdt dat wankel weten,
eerbied hebben die vonk van licht uit licht
het verdriet durven aanraken ons op de been.
en weer loslaten
laten gebeuren In ons ligt een lont
in de onmacht durven staan te wachten op ontbranding
geloven in het kunnen soms tegen wens en weten in,
in de diepe levenskracht van de ander door dat wat klein en kwetsbaar
tijd maken groter is dan wij.
samen dingen doen
zich met elkaar verbinden
tekens van verbondenheid geven Marijke de Bruijne
pijn laten zijn
het lijden samen dragen
nabijheid uitdrukken
met of zonder woorden
trouwe tochtgenoot zijn
voor elkaar zorgen
hand en hart open houden
meegaan in mededogen
troosten.

Claire vanden Abbeele

 44 45

Jij kunt een schouder zijn

JIJ voor de mens in verdriet en verlorenheid.
Jij kunt een arm zijn
om een mens heen in de kou.
Jij kunt een licht zijn
voor een mens struikelend in donker.
Jij kunt een vuur zijn
voor een mens verkild in het leven.

Kunnen we elkaar laten voelen:

jij mag er zijn
jij bent goed
jij kunt een schouder zijn
jij kunt een arm zijn.

Als we elkaar laten voelen:

ik ben een schouder voor jou
ik ben een arm om je heen
een licht op je levenspad:
er zal minder eenzaamheid zijn.

Marinus van den Berg

‘Labyrinth’, Gerdien Wolthaus Paauw

 46
Nu zal het verder tot de laatste fase
– over jou en mij moeten gaan
jou die ik liefheb
al was het mijn eigen bestaan.
Nachten die zwart zijn ochtenden zon
ik de dichter jij die begon
mij aan te kijken ernstig
ik die vergeten was
dat het allemaal nog kon.
Liefde ik breng daar niets tegen in
moeilijk wordt simpel
ik in je in.
Remco Campert
47
Met grote letters wil ik schrijven:
MET GROTE LETTERS ‘Liefde is het hart van het heelal’.
Onzin, iets voor Dante - liefde is
bij elkaar zitten, zwijgen,
willen zeggen wat je al lang
weet en toch niet zeggen kunt,
zuchtend opstaan, heen en weer lopen,
spelen met de voet van een glas.
Weten: ze heeft verdriet en
er niets aan kunnen doen, angst
zien, onrust, toch blijven waar
je bent, uit het raam kijken
een hand leggen op een knie,
de klok horen tikken, gekraak
op een vreemde plek in het huis,
samen oprapen iets dat viel.
Denken aan leven, dromend
van een sterfbed met je hand
in dezelfde die je nu streelt,
mijmerend lopen op een heidepad
die zelfde vogels weer, overal
ruimte, ademhalen, in grote
ogen kijken en voor altijd weten:
liefde is het hart van het heelal.
Gabriël Smit
 48
Colofon Beweging van Barmhartigheid

Barmhartigheid in verzen gebeiteld Voorzitter

Een selectie van gedachten en
gedichten uit 43 nieuwsbrieven
voor het 10-jarig bestaan van de
Beweging van Barmhartigheid
Uitgave
Beweging van Barmhartigheid
Ontwerp en Productie
LandofPlenty
Druk
drukkerij Mart.Spruijt BV
Verantwoording
Deze uitgave heeft geen commercieel
oogmerk.
Marius Buiting
Secretaris
Tim van Oostrom
Fraters cmm Nederland
Jan Koppens
Secretariaat
Boxtelseweg 60, 5261 NE Vught
T 073-6577044
E secretariaat@barmhartigheid.nl
Gironummer: BvB Vught 9148656
Redactie Nieuwsbrief
Rina van der Hulst
De Volmer 192,
7482 HC Haaksbergen
E hrcivdhulst@hetnet.nl
Adri Bosch, Ad de Kok
Wim Maarse, Wim Verschuren

Website
www.barmhartigheid.nl
Nieuws brief#44
november 2008 | #44 | fraters cmm