Professional Documents
Culture Documents
Yazarlar
r.Gr. Melike TAfiIOLU (nite 1, 5, 7, 8)
r.Gr. Cemalettin YILDIZ (nite 2-4, 6)
Editr
Prof. Tevfik Fikret UAR
ANADOLU NVERSTES
iii
indekiler
indekiler
nsz ............................................................................................................
ix
GRfi ..............................................................................................................
GRSEL VER OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMEL DONANIMLAR .....
Fotoraf Makinesi..........................................................................................
Tarayc...........................................................................................................
Tablet .............................................................................................................
Bilgisayar........................................................................................................
GRSEL VER OLUfiTURMADA KULLANILAN TEMEL YAZILIMLAR ........
Vektrel Temelli izim Yazlmlar ..............................................................
Adobe Freehand......................................................................................
Adobe Illustrator .....................................................................................
Corel Draw ..............................................................................................
Piksel Esasl Yazlmlar..................................................................................
Adobe Photoshop ...................................................................................
Painter ......................................................................................................
Sayfa Tasarm Amal Yazlmlar .................................................................
QuarkXpress ............................................................................................
Adobe InDesign ......................................................................................
Grnt Organizasyonu ve Sunum Amal Yazlmlar ...............................
PowerPoint ..............................................................................................
Keynote....................................................................................................
Adobe Acrobat ........................................................................................
Kelime fllem Yazlmlar ...............................................................................
Web Amal Yazlmlar .................................................................................
Adobe Fireworks.....................................................................................
Adobe Dreamweaver ..............................................................................
Adobe Flash.............................................................................................
i-Web........................................................................................................
VER DZENLEME YNTEMLER................................................................
Dosyalar ve Klasrler....................................................................................
VER SAKLAMA YNTEMLER: YEDEKLEME VE ARfiVLEME ..................
VER TAfiIMA YNTEMLER ........................................................................
SAYISAL VER FORMATLARI........................................................................
Baskya Ynelik Formatlar............................................................................
nternete Ynelik Formatlar .........................................................................
zet................................................................................................................
Kendimizi Snayalm......................................................................................
Okuma Paras ..............................................................................................
Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................
Sra Sizde Yant Anahtar ..............................................................................
Yararlanlan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ...............................................
3
4
4
5
6
7
8
8
8
9
9
9
9
9
10
10
10
10
10
10
11
11
11
11
11
11
11
12
12
16
18
19
19
20
21
22
23
23
24
25
1. NTE
iv
indekiler
2. NTE
3. NTE
27
27
27
29
29
29
31
31
31
32
32
32
33
34
34
35
36
37
38
39
39
39
41
41
42
44
44
44
44
44
46
47
49
50
50
51
52
52
54
55
56
indekiler
56
56
57
59
60
61
63
63
65
67
68
68
68
69
69
70
71
71
71
71
72
72
73
74
75
75
76
76
77
77
79
80
81
81
83
84
84
84
85
85
86
86
87
87
88
89
4. NTE
vi
indekiler
5. NTE
6. NTE
91
92
93
93
95
96
96
96
97
97
97
97
99
99
99
100
102
104
109
114
114
123
128
129
130
131
131
131
133
133
134
134
139
139
140
141
141
142
143
143
143
vii
indekiler
zet................................................................................................................
Kendimizi Snayalm......................................................................................
Yararlanlan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar ...............................................
Kendimizi Snayalm Yant Anahtar ............................................................
148
149
150
150
153
154
155
157
160
162
165
166
168
169
169
173
175
176
179
180
181
181
181
7. NTE
183
183
184
185
185
185
185
185
185
186
186
186
186
187
187
187
188
189
190
8. NTE
viii
indekiler
190
191
192
193
194
194
194
nsz
nsz
Saysal Fotoraf flleme Teknikleri kitab, evremizi sarmalayan ve kanlmaz
olarak farkl seviyelerde de olsa renmek durumunda olduumuz saysal (digital) grsellerin ifllenmesi konusunda temel bilgileri kazandrmak zere
hazrlanmfltr. Gnmz dnyasnda grsel veriler saysal olarak oluflturulmakta
ve kullanlmakta, bu verileri saysal film ve fotoraf kameralaryla, cep telefonlaryla, bilgisayarlarmzn zerindeki minik mercekler yardmyla oluflturmak
mmkn. Bunlarn yansra uydu fotoraflarndan, gvenlik kameralarna, vesikalk
fotorafa kadar her trl saysal verinin oluflturulduktan sonra ayrca ifllenme ve
dzenlemeye ihtiyac ortaya kyor.
Elinizdeki kitap her tr saysal verinin ifllenmesi iin bafllang ve temel dzeyi
kapsayan yer yer ileri baz bilgileri de ieren katmanl bir yapda tasarlanmfltr.
Konu ile ilgili olan grseller teorik bilgiyi destekleyici olarak yaratlmfl, anlatlan
konu gerek ekran fotoraf gerekse farkl rneklerle detaylandrlmfltr.
Saysallafltrma, Saysal Grsel Veri Oluflturma Yntemleri; Temel Ara Kutusu ve
fllevleri: Aralarn ifllevleri, Katman sistemi, Katmanlar ve Kanallar; Alan Seimi ve
Seim Yntemleri, Saysal alan, Seim aralar, Vektr temelli grnt oluflturma
ve Piksel Vektr Birliktelii; Rtufllama ve Onarma Aralar; Boyamak ve Yzeyleri
Dzenlemek; Saysal ortamda Grnt Oluflturma Yntemleri ve Sanatsal
Uygulamalar; zel Efektler ve Filtreler; Saysal Grnt fllemede Ton Kontrol ve
Renk Ynetimi gibi konularn akland kitabmzda ilgi ve zaman boyutuna
gre flekillenen katmanl ve uzaml bir yap oluflturulmufltur. Kitaptaki herhangi
bir konu en basit flekliyle var olabildii gibi rencinin ilgisi ve abasyla orantl
olarak daha detayl bilgiler de verebilmektedir.
Bu kitaptan yararlanacak rencilerin mmknse kitab bilgisayar baflnda ilgili
yazlmlar yardmyla alflmalarnda byk yarar olacaktr. Gnmzde pek ok
yazlm Trkelefltirilse de yaygn olarak orjinal versiyonlar mevcut. Bu yzden
men komutlarn rencilerimizin de ekran baflnda karfllaflacaklar haliyle ngilizce
olarak kullandk ancak parantez iinde de Trke karfllklarn verdik. Bylelikle
rencinin her iki dilde de kazanmlar elde etmesini hedefledik. niteleri alflrken
kitapdaki rneklerin benzerlerini de kendi bilgisayarnzda oluflturmanz, ayn sreleri denemeniz kalc bir renme oluflturacaktr. rencilerimiz, gerekli yazlmlar
renme aflamas iin, retici firmalarn web sitelerinden 30 gnlk deneme srmlerini indirerek kitabmzdan daha etkin ve kapsaml flekilde yararlanabilirler.
Bu kitabn hazrlanmasnda ok deerli ekip arkadafllarma sahiptim. Yazarlarmz
r. Gr. Cemalettin Yldz ve r. Gr. Melike Taflcoluyla son derece uyumlu
ve verimli bir sre yafladk, retim tasarm desteini Kadriye Kobaktan aldk,
zaman zaman bilgisayar atlyesi sorumlumuz sevgili Dilek Kocabafltan ok yararl
dntler elde ettik, genel koordinatrnden dizgi biriminin alflanlarna kadar sistemin her halkas bir saat gibi alflt... Bylesi bir ekibin paras olmak ok heyecan vericiydi. Tm emei geenlere yrekten teflekkrlerimi sunarm.
Baflarnzn salk ve mutlulukla srmesi dileiyle, mr boyu hep gzel
grseller dnyanz sarmalasn...
Editr
Prof. Tevfik Fikret Uar
ix
Amalarmz
N
N
N
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Veri
Veri Saklama
Yazlm
Donanm
Basma Ynelik Veri
nternete Ynelik Veri
Yaymlama
erik Haritas
Saysal Fotoraf
flleme Teknikleri
Saysal Grsel
Veri Oluflturma,
Saklama, Dzenleme
ve Yaymlama
Yntemleri
GRfi
GRSEL VER OLUfiTURMADA
KULLANILAN TEMEL
DONANIMLAR
GRSEL VER OLUfiTURMADA
KULLANILAN TEMEL YAZILIMLAR
VER DZENLEME YNTEMLER
VER SAKLAMA YNTEMLER:
YEDEKLEME VE ARfiVLEME
VER TAfiIMA YNTEMLER
SAYISAL VER FORMATLARI
rn, saysal grnt oluflturma gereci olarak nasl kullanldklarn bir daha gzden
geireceiz. Temel araclarn ardndan bilgisayarda kullanlan temel yazlmlar tanyacak ve bu yazlmlarla grnt oluflturmann yntemlerini ksaca greceiz.
Oluflturulan verilerin nasl dzenleneceini ve saklanacan gordkten sonra
ise bu verileri taflma ve yaynlama zerine karfllafltrmal olarak neler yaplabileceini tartflacaz. nitenin sonunda, grnt ifllem verilerinin bask veya internete ynelik ne gibi formatlar ile ve ne flekilde yaynlanacan saptayabileceiz.
Fotoraf Makinesi
Bluetooth: Kablosuz
haberleflme ve veri aktarma
teknolojisidir. Bluetooth
zellii bulunan bir aygt
evresinde bulunan
Bluetooth zelliine sahip
dier aralar tanr ve
balant salar.
Gnmzde dijital fotoraf makineleri hemen herkesin sahip olduu bir grnt
yakalama gerecidir. ncesinde film zerine fln pozlanmas ile grnt elde edilen analog teknik, bugn yerini saysal teknolojiye brakmfltr. Bu teknoloji birok
ynden avantaj salamaktadr. Belirli bir konu zerine alflan fotoraf ya da tasarmc, elde etmek istedii grntye pek ok fotoraf ekerek ve bunlar eleyip
istedii grnty seerek alflmaktadr. Dijital teknoloji seenekleri arttrmakta
ve bir maliyet getirmemektedir.
rnein bir gzlk ilan iin alflan bir tasarm ekibi, rnlerin fotoraflarn
ekerek ifle bafllayabilir. Tasarmclar, ilanda kullanlacak rnn belirlenmesinin
ardndan, bu rne ait pek ok farkl adan, farkl flk ve renk kalitesine sahip fotoraf arasndan seim yapmak isteyecektir. ekilecek fotorafn kalitesi ile bask
kalitesi paralel olmaldr. Bu nedenle ekim yaplan fotoraf makinesinin kalitesi
de nemli bir konudur. Bir dijital fotoraf makinesinin kalitesini belirleyen kriterlerden en nemlisi, makinenin znrlk orandr. Bunun yan sra renk ve flk
algs, ve mercein optik zoom zellii bir fotoraf makinesinin zelliklerini belirleyen unsurlardr.
Fotoraf ekimi uzmanlk gerektiren ve birok detay olan bir alandr. ekimin
amacna gre hazrlk ve ekim sreci olduka uzun srebilir. Dijital fotoraf ekiminde dikkat edilmesi gereken nemli noktalardan biri makinenin pil durumudur.
Yedek pil, zellikle fotorafnn dfl mekanda alflt zamanlarda nemli bir ihtiyatr. Ayrca ekilen yzlerce fotorafn kaydedildii hafza kart da yeterli byklkte olmaldr. htiyaca gre birden fazla hafza kart da kullanlabilir.
Dijital fotoraf makinesi ile ekilen fotoraflar, USB kablo aracl ile bilgisayara aktarlarak saysal veri elde edilmifl olur. Kablo ile balant, dijital makinenin bilgisayara direkt balants ile gerekleflebilecei gibi hafza kart okuyucusunun bilgisayara balanmas ile de gerekleflebilir. Dijital fotoraf makinelerinde bulunan
Bluetooth teknolojisi de veri aktarmada pratik zm sunarlar. Bilgisayarn ve fotoraf makinesinin Bluetooth konumunu aktif duruma getirerek kablosuz veri aktarmak mmkndr.
fiekil 1.1
Dijital Fotoraf
Makinesi.
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
N N
Tarayc
AMALARIMIZ
Tarayc; bir fotoraf, bir kitap sayfasn, el yazsn veya bir
objeyi optik olarak
okuyarak saysal veri hline dnfltrmeye yarayan bir aratr. En sk kullanlan
tarayc, evlerde de bulunan masast taraycdr. Fotokopi makinesinin flkl ala T A P
nna benzer bir yapya sahip tarayclar, taranan objeye flk Kgndererek
objenin
saysal bilgisini belirlemektedir.
Tarayc zellikle saydam ve fotoraf gibi grntlerin saysal ortama aktarlmaT E L E Vveya
Z Y O bir
N dergi ya
s gerektiinde kullanlr. Bunun yan sra el ile yazlmfl bir belge
da kitaptan alnmas gereken bir grnty saysal ortama aktarmak gerektiinde
kullanlacak en uygun ara tarayclardr.
Bir resmi tararken o resmi ne amala taradnz bilmeniz Nnemlidir.
Eer inTERNET
ternet sayfasna konulacak bir grnt ise 72 DPI gibi dflk znrlkte bir taSIRA SZDE
rama yeterli olacakken, matbaaya gidecek bir grntyse
daha yksek
znrlkte olmaldr. Matbaa iin kullanlan znrlk 300 DPI olduundan,
taraycda znrlk ayar 300 DPIa getirilerek tarama ifllemi gereklefltirilmeliD fi N E L M
dir. Taranan grnt ile kullanlacak olan grntnn oran ise boyut ile belirlenir. Yani taranan grnt 3x3 cm ise ve baskya giden l 6x6 olacaksa, tarayc
O R U
ayarlarnda byklk orjinal fotorafn iki kat, yani yzde 200 Solmaldr.
TarayclardaAMALARIMIZ
en nemli iki
ayar boyut ve znrlktr.
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
SIRA SZDE
znrlk: Birim ldeki
Pixel saysna verilen addr.
rnein elimizdeki grselin
fi cm)
NELM
1 inch karelikD(2,54
kesitini alalm, 1 inch
kenardaki pixel says o
grselin znrln
S O R U
verir.
Analog fotoraf makineleri ile ekilmifl fotoraflar tarayc yardm ile bilgisayara
D K K A T aktarlabilir.
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
SIRA SZDE
N N
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
fiekil 1.2
Masast Tarayc.
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
SIRA SZDE
Matbaada baslacak
bir katalogda kullanmak zere bir grntye ihtiyacnz olduunu dflnn. Bulduunuz grnt 2x2 cm, baslmasn istediiniz l 4x4 cm ise taraycda byklk ayarn nasl yapardnz?
D fi N E L M
Belge taramalarnda OCR (Optical Character Recognition/Optik Karakter TaS O R U olduka kullanfll bir yntemdir. Harfleri tanyarak metin hnmlama) teknolojisi
line dnfltren bu teknoloji, kitap ya da dergi gibi zerinde yaz olan bir belgenin saysal metin
dnflmesini olduka pratik hle getirmektedir. OCR tekD K K Ahaline
T
nolojisi artk hemen her masast taraycda bulunan bir teknolojidir.
Tarayclar
grntleri USB veya Firewire kablolar ile bilgisayara aktarrlar. Bir
SIRA SZDE
tarayc alrken dikkat edilmesi gereken zellikler renk kalitesi ve znrlk deerleridir. Taranan malzemelerin eflitlerine bal olarak da farkl tarayclar tercih
AMALARIMIZ
edilebilir. rnein
metin taranyorsa OCR zellikleri iyi olan bir tarayc, slayt taranyorsa bu zellie uygun aparatlar olan bir tarayc tercih edilmelidir.
N N
Tablet
K T A P
izim tabletleri grafik tasarmclar, ilstratrler, animasyon sanatlar, karikatristler arasnda olduka popler olan bir geretir. Ekranda direkt olarak izim yapmaTELEVZYON
y salayan tablet, fareye kyasla ok daha hassas alflr. Kalem ve fra ile alflmaya alflk olan tasarmc ve sanatlar, tabletin kalemi ile kt yerine ekrana izim
yaparak saysal grnt elde etmifl olurlar.
El yazs Nveya
gibi kiflisel izim ve yazlar da dorudan saysal ortama geT E R Nimza
ET
irmeye yarayan tablet basnca duyarl bir kalem ile alflr. Bu kalem ve ekrana kan izimlerin ayarlar tablete ait menden yaplabilmekte ve tablet hassasiyeti
kontrol edilebilmektedir.
Tabletlerin en yeni ve geliflmifl modelleri ise dorudan ekran zerine izim yaplabilen versiyonlardr. Bu teknoloji sayesinde kat zerinde alflma yapmaya
alflkn olan ve tercih eden tasarmc ve sanatlar, fare yerine kalem ile grntlere detayl olarak ve daha gereki biimde mdahale edebilmekte ya da sfrdan
yeni izimler oluflturabilmektedirler.
fiekil 1.3
izim Tableti.
Bilgisayar
Grsel veri ifllemede en temel ara olan bilgisayar, grsel veri oluflturmada da kulSIRAdonanm
SZDE
lanlmaktadr. Grsel veri oluflturmada bilgisayarda herhangi bir
veya internet balants olmakszn ekran fotoraf ekilerek grnt elde edilebilir. Grsel veri oluflturmak iin dier bir yntem ise internette yer alan
bilgiD grntlerin
fi N E L M
sayara indirilmesidir. Bu yntem, internet ile ulafllabilen grsel kaynaklardaki verilerin bilgisayarn hafzasna yklenmesi ile gerekleflir. Bu iki temel yntem ile
S O R U
bilgisayarda saysal veri elde edilmifl olur.
D K K A Tile elde edileEkran grnts PC bilgisayarlarda Print Screen (Ekran Yazdr) seenei
bilirken Mac bilgisayarlarda Ctrl + Shift + 3 tufllarna basarak elde edilir. Ekrandan bir
kesit almak iin ise Ctrl + Shift + 4 tufllarna bastktan sonra istenen
SIRAblge
SZDEereve iine
alnarak ekran fotoraf ekilmifl olur.
N N
AMALARIMIZ
SIRAgrsel
SZDE arama ternternette Google gibi arama motorlarnda yaplan aramalarda
cihi ile istenilen bir konu bafll zerine grseller bulunabilecei gibi, stok grnt kaynaklarndan istenilen grseller bulunarak belirli bir cret karfllnda bilgisaKD fi T NAE L P M
yara yklenebilir. Stok fotoraf siteleri profesyonel kullanm iin idealdir, istenilen
fotorafn yksek znrlkl ve kaliteli versiyonlarna ulaflmak mmkndr.
S O R U
Arama motorlarnda ise her zaman istenilen byklkte grsellere
ulafllamayabilir.
TELEVZYON
Mac bilgisayarlarda Grab adl yazlm ile ekran fotoraf ekme seenekleri
D K K AartrlabilmekT
tedir. Grab yazlm sistemin iinde hazr olarak gelir. Finder mensnde Go>Utilitiesden
N T E RSZDE
NET
Grab yazlmna ulaflabilirsiniz.
SIRA
AMALARIMIZ
K T A P
N N
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
SIRA SZDE
DK fi TN EAL PM
S O R U
TELEVZYON
DKKAT
SIRA
N T E RSZDE
NET
AMALARIMIZ
K T A P
fiekil 1.4
Bilgisayarn Ekran
Grnts.
Vektr temelli izim yazlmlar, iki boyutlu vektr grafiklerini basit geometrik elemanlarla izmek amacyla kullanlrlar. izim yaparken nokta, izgi, eri ve alanlardan yararlanan bu yazlmlarn en sk kullanlanlar arasnda Macromedia Freehand, Adobe Illustrator gelir. Corel Draw da PC kullanclarnn tercih ettii bir programdr. Masast
yayncln vazgeilmez yazlmlar olan vektr temelli yazlmlar ksaca inceleyelim.
Adobe Freehand
Geometrik izimlerde hassas kullanm ve teknik izim alannda kullanflllnn yan sra oklu sayfa zellii ile Freehand pek ok kullancnn tercih ettii bir yazlmdr. Freehand, Illustrator ile benzer ifllevlere sahiptir. Kullanm amac ve prensibi bakmndan nemli benzerlikler gsteren bu iki yazlm, kullanm biimi bakmndan kk de olsa baz farklara sahiptirler.
fiekil 1.5
Piksel esasl
yazlmlardan
Adobe Photoshop,
vektrel temelli
izim
yazlmlarndan
Adobe Illustrator,
Adobe Freehand,
sayfa tasarm
amal
yazlmlardan
Adobe InDesigna
ve QuarkXpresse
ait ikonlar.
Adobe Illustrator
En yaygn olarak kullanlan vektrel izim yazlmlarndandr. Adobe ailesinden
oluflu, Photoshop gibi programlar ile alflverifli kolaylafltrmfl, bu da Illustrator iin
nemli bir avantaj olmufltur. Illustrator, Freehand yazlmnn ierdii baz zellikleri de yeni versiyonlarnda bnyesine katarak yaygn biimde kullanm salamay
srdrmektedir. Ancak oklu sayfa tasarmnda InDesign yazlm ne kmakta, Illustrator vektrel izim amal kalmaktadr.
Corel Draw
PClerde arlkl olarak kullanlan Corel Draw yazlm her trl vektrel ilstrasyon ve sayfa dzeni alflmas iin kullanlan bir yazlmdr.
Painter
Corel ailesinin bir yazlm olan Painter, ekranda resim yapma zere kullanlan bir
yazlmdr. eflitli fra ve kalem seenekleri ile geree yakn resimsel etkilerin elde edilebildii bu yazlm izim tableti ile kullanldnda olduka gereki sonular ortaya karabilmektedir.
10
Adobe InDesign
Adobe firmasnn 2000lerde piyasaya srd InDesign, masast yaynclkta
hzla yaylan ve geliflen bir yazlmdr. Metin ve resimlere ayn ortamda hakimiyeti
ve Adobe Photoshop ile hzl alflverifli ile tercih edilen bir yazlm haline gelmifltir.
Kullanm olarak QuarkXPress, Adobe Illustrator ve Macromedia Freehand ile benzerlikler gsteren InDesign, pek ok zellii detaylaryla barndrmasna karfln
kullanc dostu bir arayze sahiptir.
fiekil 1.7
Adobe InDesign
yazlm
aldnda
karflmza bu ekran
kar.
Keynote
Mac kullanclarnn iWork serisinde kullanabilecekleri bir sunum yazlm olan
Keynote, olduka basit bir kullanma sahiptir. Varolan hazr flablonlar ile tasarm
srecini de ksaltan Keynote, slayt geifllerinde ve slayt ii animasyonlarda olduka basit ancak baflarl sonular salayabilmektedir.
11
Adobe Acrobat
Adobe ailesinin sunum ve yaym amal yazlm Acrobat, belgelerin web zerinden paylaflm veya bilgisayar zerinden sunumu iin olduka kullanflldr. Her
bilgisayarn internetten bedava indirebildii Acrobat Reader ile okunabilen dosyalar yaratmas nedeniyle sunumda oluflacak aksiliklerin nne gemesiyle tercih
edilirlii artmfltr.
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
Webde yaymlanacak bir belgenin tasarm aflamasnda kullanlan Fireworks yazlm, vektrel ve piksel bazl zellikleri bir arada kullanabilmektedir.
D K K A T Dreamweaver gibi yazlmlarda kullanlmak zere grselleri dzenleyen Fireworks web iin
kullanmda nemli bir noktadr.
SIRA SZDE
Adobe Dreamweaver
N N
AMALARIMIZ
Webde yaymlanmak zere tasarlanan bir belgeyi ister bilgisayar
diliyle, ister grsel olarak, ister iki trl tanmlamaya ve tasarlamaya yarayan bir yazlm olan Dreamweaver, teknik terim ve bilgisayar dili ile karmaflk grnse de web zerine aK T A P
lflmalarda vazgeilmez bir yazlmdr.
Adobe Flash
TELEVZYON
Animasyon ve ilstrasyonda olduu kadar internette tantm amal
kullanlan bant
reklamlar (banner) ve web sitesindeki hareketli grntler iin kullanlan bir yazlmdr. nteraktif olarak kullanlarak bafll baflna web sitesini oluflturabilecei gibi,
bir sitenin kk bir animasyon detayn da yapmakta kullanlabilir.
Web d N T E R NFlash,
ET
flnda animasyon film yapmnda dahi kullanlabilmektedir.
i-Web
Mac tabanl iflletim sistemlerinde iLife ailesinin bir rn olan iWeb, pratik kullanm ve hazr web flablonlar ile kullanc dostu bir web tasarm yazlmdr. Amatr ve profesyonel kullanclarn rahatlkla kullanabilecekleri bir yazlm olan iWeb,
her trl fotoraf ve metni kolayca kontrol ederek webde sunma olana salar.
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
12
fiekil 1.8
Kelime ifllem
yazlmlarndan
Microsoft Excel ve
Word, sunum
yazlmlarndan
Powerpoint ve Web
amal
yazlmlardan
Adobe alinesine ait
Fireworks, Flash ve
Dreamweaver'a ait
ikonlar.
D fi Uzants:
N E L M Dosya
Dosya
isimlendirmelerinde yer alan
ve ismin sonundaki
noktadan
S O R sonra
U gelen
harfli kodlamalara dosya
uzants ad verilir.
DKKAT
SIRA SZDE
Ev ya da ofisinizdeki
nemli eflya ve evraklarnz dzenleme ile bilgisayarnzdaki dosyaSIRA SZDE
lar dzenleme arasnda bir iliflki kurabilir misiniz? Dflnnz.
D fi N E L M
Dosyalar
ve Klasrler
Dzenli bir alflma ortamnn ilk adm, klasrleri etkin bir biimde kullanabilmekS O Rsisteminde
U
tir. ou iflletim
genel kullanma ynelik hazr klasrler vardr. Bunlar
genellikle Dokmanlar, Mzik, Fotoraflar, Programlar gibi ana bafllklara
ayrlmfl durumdadr. Bu bafllklar bafllang olarak olduka yararldr. Ancak veriDKKAT
ler -yani dosyalar- oaldka onlarn organizasyonu da karmaflk bir hle gelebilir, bu nedenle bu genel bafllklar her zaman yeterli olmayabilirler.
N N
SIRA SZDE
fiekil 1.9
Gnlk hayatta
kullanlan klasrler
gibi bilgisayar
klasrleri de
dosyalarn dzenli
Kbir
flekilde
T A P organize
edilmesine olanak
tanrlar.
Bilgisayarda yeni
T Ebir
L E klasr
VZYON
oluflturarak ona
isim verebilir,
bylece
dosyalarnz
kolayca
N T E R N E organize
T
edebilirsiniz.
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
13
fiekil 1.10
Mac
bilgisayarlarda
Kontrol tufluna
basarken fare ile
masastne sa
tkladnzda
beliren mende
New Folder (Yeni
Klasr) ibaresini
seerek yeni bir
klasr oluflturmufl
olursunuz.
fiekil 1.11
Klasr
Dzenlemeleri in
Bir rnek.
Aile belgeleri
Birey 1
Birey 2
Birey 3
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
14
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
Trke karakterler
D K K A Tve baz noktalama iflaretleri saysal ortamda sorun yaratabilir. Trnak
iflareti, yldz, nlem gibi ya da uluslararas olarak kullanm olmayan , fl, , gibi karakterlerin isimlendirmelerde
kullanm tavsiye edilmemektedir. Bu nedenle yukarda verilen
SIRA SZDE
rnekteki dev klasrnde yerine O harfi kullanlmfl, fotoraflar klasrnde ise
yerine g harfi tercih edilmifltir.
N N
AMALARIMIZ
fiekil 1.12
Bir klasr
aldnda, o
K klasrde
T A P yer alan
dosyalarn
isimlendirmelerinin
yansra yaratlfl
TELEVZYON
tarihi, tr ve
bykl
konusunda
bilgiler de
Ngrntlenmektedir.
TERNET
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Name (sim)
dosyann ismini
gsterir.
JPEG ve TIFF en sk
kullanlan saysal
formatlardandr. JPEG
dosyalarn uzants .jpg
iken, TIFF dosyalarn
uzants .tif fleklindedir.
Date Modified
(Son deifliklik
tarihi) dosyann
son ald
tarihi gsterir.
Size (Byklk)
dosyann
bykln
gsterir.
Kind (Tr)
dosyann
veri formatn
gsterir.
Dosyalarn isimleri dflnda, onlarn zellikleri hakknda bilgi veren baflka unsurlar da vardr. Dosyann tr, bykl ve yaratlfl tarihi bunlardan bazlardr.
Dosyalarn trlerini ilerleyen blmlerde detayl olarak inceleyeceiz. Bu aflamada
ise, uzantlar hakknda bilgi sahibi olmamz yeterli olacaktr. Dosyalara kullanc
tarafndan verilen isimler dflnda, bu ismin ardndan gelen ve genellikle harften
oluflan kodlamalar bulunmaktadr. Bu kodlar, o dosyann hangi yazlmda yaratlmfl olduunu ve/veya hangi yazlm(lar) tarafndan okunabileceini bize gsterir.
Dosyann yaratlfl tarihi ve saati bize, o dosyay en son ne zaman ele aldmz
hakknda ipular verebilir. Bykl ise, o dosyay taflyabileceimiz yntemi
belirlememizde bize yardmc olabilir.
Dosyalarn dzenlenmesinde tm bu bilgiler bize baflka bir avantaj da sunar.
Mac iflletim sisteminde bir pencerenin iinde klasrn iindeki dosyalar liste hlinde baktmzda, yukardaki blmde isim, yaratlfl tarihi, byklk ve
tr bafllklarndan birine tkladmzda, listenin o baflla gre yeniden sralandn grrz. Bu bir klasrde en son ele alnan belgeyi kolayca bulabilmemize, veya rnein JPEG formatndaki fotoraflar, TIFF formatndaki fotoraflardan kolayca ayrt edebilmemize ya da alfabetik olarak isim srasna gre belgelerimizi sralayabilmemize yardmc olur. Klasr penceresinin en altnda bulunan satrda ise bu
klasrde toplam ka genin bulunduu ve ka genin daha sabileceinin bilgileri bulunmaktadr.
15
fiekil 1.13
Klasrlere renk
vererek organize
etmek, klasr
skfltrarak
boyutunu
kltmek,
oaltmak, silmek
veya iindekilere
gz atmak iin
klasr seili
durumdayken
File mensndeki
seeneklerden
faydalanabilirsiniz.
(Yeni Pencere)
(Yeni Klasr)
(A)
(Bilgi ver)
(pe at)
(Etiketle)
SIRA gznzn
SZDE
alflma masanzn zerinin dzenli olduu hliyle dank olduu hlini
nne
getirin ve karfllafltrn. Hangi halinde daha verimli alflabilirdiniz?
D fi N E L M
Bir belgeyi kaydederken, yani bir yazlmda alflrken o belgeyi bilgisayarn hafzasna almas iflleminde, bilinmesi gereken baz pf noktalar vardr. Bunlarn en
O Rzerinde
U
nemlilerinden biri masastnde dosya brakmamaktr. GncelSve
alfllan dosyalar masastnde yer alabilir, ancak bilgisayarn kendi hafzasnda daha
gvenli bir ortamda olacaktr. Tpk bir alflma masas zerindeD rastgele
braklan
KKAT
kt belgeler gibi, bilgisayar masastnde braklan dosyalar da kaybolabilir, yanlfllkla pe atlabilir. Ayrca bilgisayarn kmesi veya hafzann zarar grmesi giSIRA SZDE
bi durumlarda, masastndeki belgelerin kurtarlmas daha zordur. Bu nedenle
bilgisayarn Dokmanlar klasrn kullanmak daha doru bir seim olacaktr.
Masastnden kolay ulaflm iin ise ksayol oluflturma seenei
iyi bir zm olaAMALARIMIZ
SIRA
bilir. Yine takip edilen ifller, veya henz tamamlanmamfl ifllerinSZDE
bulunduu bir
gncel klasr ile, tamamlanmfl ve aktif olarak kullanmda olmayan dosyalarn bulunduu bir klasr oluflturmak faydal olacaktr. Gncel klasr,KD masastnde
durafi T N AE L P M
bilir veya ksayolu oluflturulabilir. Ancak ykl dosyalarn masastnde yer almas bilgisayarn hzn da azalttndan, tamamlanmfl ifllerin bulunduu klasr mutS O R U
laka masastnden kaldrlmal ve arflivlenmelidir.
TELEVZYON
N N
AMALARIMIZ
K T A P
N N
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
SIRA SZDE
P
DK fi TN EAL M
S O R U
TELEVZYON
DKKAT
NTERNET
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
16
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
Veri saklama, verileri oluflturmak kadar byk bir nem taflr. Bunun en basit sebebi fludur; eer verilerinize ulaflamyorsanz onlar yeniden retmeniz gereklidir.
Bu sre, olduka skc ve zorlu bir sretir. Bu nedenle, grnt ifllem zerine
alflrken -veya saysal ortamda herhangi bir belge olufltururken bile- o verinin yedeklenmesi gerekmektedir.
Yedeklemek en basit anlamyla, ulafllabilecek yedek bir veri kayna oluflturmak demektir. Bilgisayarnzda oluflturduunuz bir belgeyi olduu gibi bilgisayarda brakmanz, bilgisayarnzn baflna gelen bir kazada iindeki veri ile birlikte
kaybolabilme ihtimalini de yannda getirir. Bellekleri yanan bilgisayarlar, virs nedeniyle kaybolan/silinen/ulafllamayan belgeler... bunlarn nne geebilmek iin
mutlaka yedekleme alflkanlna sahip olmak gereklidir.
Yedekleme, zellikle bir ifl zerinde alflmann sona ermesiyle sz konusu
olur. Ancak bu ifle bal olarak da deiflebilir; ok uzun soluklu ve zahmetli bir
alflma yaplrken, ifl sresince belirli aralklarla yedekleme yaplmas gereklidir.
rnein bir kitap yazarken ya da ok elemanl bir tasarm ifli srecinde mutlaka
yedek alnmaldr.
Bunun iin en uygun yntem, gnmzde giderek geliflmekte ve yeni modellerini grmekte olduumuz harici taflnabilir belleklerdir. USB balants ile bilgisaSIRA
SZDE
yara kolayca
balanabilen
ve istee bal olarak pek ok farkl kapasitelerde sahip
olunabilecek taflnabilir bellekler, kullanclara belirli aralklarla ve zahmetsizce yedek alma flans
tanmaktadrlar. Bilgisayarnzda alflmakta olduunuz belgeyi, taD fi N E L M
flnabilir bellee kopyalamanz yedekleme yapmanz iin yeterlidir. alflmay bilgisayarda devam ettirerek, belli aralklarla alflmann yeni versiyonunu taflnabilir
S O R U
bellee yeniden
kopyalamak baflvurulabilecek en kolay ve salkl zmdr.
Bilgisayara USB
D K ile
K A Tbalanan taflnabilir bellek veya USB belleklerden dorudan alflmak
doru deildir. Dosyalar zerinde alflma yaparken, mutlaka bilgisayarn kendi belleindeki belge zerinde
alfllmal ve alflmann ardndan harici bellee kopyalanmaldr. Bu
SIRA SZDE
hem daha hzl hem de daha gvenli bir yoldur.
N N
fiekil 1.14
AMALARIMIZ
Bir Taflnabilir
Bellek ve Yannda
K USB
T Logosu.
A P
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
17
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
N N
Arflivleme adna CD-ROM ve DVDROMlar pratik zmler salarlar. Arflivlenmek istenen belgeleri dzenleyerek TOAST
AMALARIMIZ
(Mac), NERO (PC) gibi yazlmlarla CD ve
DVDlere basmak, 10-15 dakikalk, zahmetK T A P
siz ve ucuz bir ifllemdir. CDler 700 MB gibi
bir kapasiteye sahipken, DVDler 4 GB gibi
bir kapasiteye kadar bilgi depolayabilirler.
TELEVZYON
Bu medyaya uygun olarak depolama ve etiketleme sistemleri de piyasada rahata bulunabilmektedir. Dosyalar, renkli CD zarflar, CD defterleri, amatr bir arfliv iin yeterNTERNET
li bir dzenleme yaplabilmesine olanak tanr. st yzeyine zel yazclar ile renkli bask yaplabilen ve bylece iinde ne olduu hakknda bilgi sahibi olunabilen Printable CD ve DVDlerin yan sra, LightScribe teknolojisi ile CD veya DVD yazcnz ile hem ierii hem de st yzeydeki
tasarm CD veya DVDnize basma flansnz olabilir.
Baz retici firmalar, arfliv kalitesinde 300 yla kadar dayanabilen DVDler retmektedirler. Ancak yine de bu medya profesyonel kullanmda yzde yz gvenilir
deildir. Bir iki yl arayla arflivleri kontrol etmek, alflp alflmadklarna bakmak,
gerekirse CD ve DVDleri oaltmak gerekir. CD ve DVDden daha stn gvenilirlie ve kapasiteye sahip HD-DVD ve Blu-Ray teknolojileri de baflvurulabilecek yntemler arasndadr. Ancak tm bu disklerin, izilmeye ve gnefl flna karfl hassas
olduklarndan iyi korunmalar gerekmektedir.
En iyi zm her zaman iin iki ayr formatta arflivleme yapmaktr. Diske arflivlemenin yan sra sunucularn belleklerinde arflivleme yapmak, pek ok profesyonel tasarm flirketinin baflvurduu yollar arasndadr. Bunun yannda, a balants
ile ulafllabilen sunucular da belirli cretler karfllnda bilgilerinizi barndrabileceiniz bir alan salamaktadr.
Bu yollar ve yntemler ile bilgilerinize yllar boyu ulaflabilir ve alflmalarnzn
lmsz olmasn salayabilirsinz. Ancak unutulmamas gereken nemli bir nokta
da saysal formatlardr. Kulanlan formatlarn eflitlilii kimi zaman bir dezavantaj
hline gelebilir; bu nedenle arflivleme yaparken mmkn olduka genel ve yaygn
formatlar tercih edilmelidir. Gerektiinde birden fazla format ile alflmalarn farkl versiyonlar kaydedilmelidir. Yllar boyunca deiflen ve yenilenen saysal formatlar arasnda -DVDniz 10 yl sonra bile gayet iyi alflyor olsa da- iindeki dosyanz isim veya format sorunu ile alamyorsa eer bu, arflivlemenin anlamn kay-
SIRA SZDE
fiekil 1.15
Diskleri Taflmak ve
Saklamak Amal
AMALARIMIZ
Bir Dosya Sayfas.
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
18
fiekil 1.16
USB Bellek.
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Veri taflmak, verileri oluflturduktan sonra karflmza kan admlardan biridir. Basit
gibi grnse de bilinmesi gereken baz pf noktalar, verinin taflnmasnda nemli
kolaylklar salar. Veri taflma konusu iki ayr blmde incelenebilir. Bunlardan birincisi, veri taflma gereleridir. kincisi ise veri taflma formatlardr. lk olarak veri
taflma gerelerinden bahsedecek olursak, karflmza en geerli ve en kullanfll gere olarak USB bellekler kar. USB
bellek ncesinde kullanlan Floppy
Disklerin yerini alan ve gvenilirlii ile
ne kan USB bellekler ayn zamanda
olduka pratiktirler. Bir anahtarlk kadar
kk olan bu bellekler, ortalama 8 GB
SIRA SZDE
gibi bir kapasiteye sahiptirler. Bu kapasitenin altnda ya da stnde farkl modelleri ve markalar bulunan USB bellekD fi N E L M
ler, ou ifl iin yeterli bir taflma gereci
grevi grmektedirler.
S O R U
Kelime ifllemDyazlmlarna
ait dosyalar olduka az yer kaplarken, yksek znrlkl foKKAT
toraflar ortalama kapasitede bir USB bellei hemen doldurabilir. Bu nedenle ok sayda
fotoraf taflyabilmek
iin daha yksek kapasiteye sahip harici bellekler kullanlmaldr.
SIRA SZDE
N N
K T A P
E L Yaymlama
E V Z Y O N Yntemleri
1. nite - Saysal Grsel Veri Oluflturma, Saklama, DzenlemeT ve
K T A P
TELEVZYON
19
NTERNET
Verilerin gnderilmesinden nce bilinmesi gereken noktalardan biri ise verilerin saysal formatlardr. Karfl tarafn alabilecei byklkte bir dosya ve aabilecei trde bir format seimi, iflin ilerleyifli bakmndan byk nem taflr. Bu nedenle formatlarn ve skfltrma yntemlerinin de bilinmesi gereklidir.
20
21
zet
Her ekilen fotoraf, her taranan belge, yazl her sayfa bir grsel veridir. Saysal ortamda -yani bilgisayar
ortamnda- grsel verileri oluflturmak iin farkl yntemler vardr. Bir sayfa yaz yazabilmek iin kt ve
kaleme ihtiya duyarz, fotoraf ekmek iin ise fotoraf makinesine. Ayn flekilde bilgisayarda da farkl
ara ve gereler, grsel veri oluflturabilmemizde bize
yardmc olur.
Grsel veri oluflturma ara gerelerini, donanm ve yazlmlar olarak iki gruba ayrmak mmkndr. Donanm, bilgisayarn kendisine, fotoraf makinesi ve tarayc gibi cisimlere verilen addr. Yazlmlar ise donanmlarn ifllemesini salayan iflletim sistemleri ve eflitli ifllevlerin kolayca grlmesini salayan programlardr.
Donanmlar fiziksel olarak yer kaplarken, yazlmlar bilgisayarn hafzasnda yer kaplar.
Pek ok farkl ama iin retilmifl yazlm vardr. Grsel Veri Oluflturma konusu ana bafllnda bu amalar
genel olarak alt gruba ayrabiliriz. Kelime ifllem yazlmlar; klavye aracl ile yaz yazmaya yarayan, metinleri ve ifllemleri belirli bir dzene koymaya yarayan yazlmlardr. Vektr tabanl yazlmlar; grntleri matematiksel olarak oluflturan ve bunu yaparken nokta, izgi, daire, kare, gen gibi basit geometrik formlardan
yararlanan yazlmlardr. Piksel tabanl yazlmlar ise belirli kk alanlarn -yani piksellerin- boyanarak grntnn oluflmas prensibi ile iflleyen yazlmlardr.
Sayfa dzeni elde etmeye yarayan yazlmlara, masast yaynclk yazlmlar ismi de verilebilir. Bu yazlmlar
ile basma ynelik dergi, kitap gibi ok sayfal yayn
retilebilmektedir. Sunum amal yazlmlar, genellikle
ekranda veya projeksiyon makineleri ile sunulmak zere hazrlanan grnt ve yazlarn organizasyonuna ynelik yazlmlardr. Web amal yazlmlar da internette
yaymlanmak zere grsel ve yaznsal bilgilerin tasarlamas zerine retilmifl yazlmlardr.
Yazlmlarn ne amaca uygun olduunu saptayabilmek
alflmalarn verimli olmasn salayacaktr. Bir baflka
deyiflle, bir ifle bafllamadan o iflin ne alanda kullanlacan bilmek, hangi yazlm ve donanmlara ihtiya duyulacann belirlenmesinde en nemli noktadr. Bu
nedenle yazlm ve donanmlar hakknda genel bir bilgi edinmek, grsel veri oluflturma yolculuumuzda
nemli bir bafllang noktas olacaktr.
Grsel veri olufltururken internette varolan kaynaklardan yararlanmak mmkndr. En yaygn yntemlerinden biri olan Google gibi arama motorlarnda resim
arama yntemi olduka hzl ve pratiktir. ok eflitli
grsellerin bulunmasna yardmc olan arama motorlarnda dikkat edilmesi gereken nemli bir husus ise telif hakkdr. Telif hakk baflkasna ait olan bir grnty kullanmak ve yaymlamak yasal degildir. Bu nedenle kullanlan grntnn genel kullanma ak olup
olmadn renmek ve mmkn olan her koflulda
kendinize ait zgn grsel verileri kullanmak tercih
edilmelidir.
Bu nite, saysal formatlarn nasl olufltuunu ve ne
ifle yaradklarn incelemektedir. Bu formatlarn neredelerde ve ne amala kullanld, grnt ifllem alflmalar srasnda nelere yarayabilecekleri aktarlmaya
alfllmfltr.
Bilgisayar dosyalar, tpk gnlk hayatta kullandmz
evrak dosyalarna benzer. Bu isim benzerlii, kullanmn benzerliinden yola karak ortaya konulmufltur.
Tpk evrak dosyalarnda olduu gibi bilgisayar dosyalarnda da nce bir dosya yaratlr, sonrasnda organize
edilir, saklanr. Dosyalarn saklanma dzenleri olduka
nemlidir; nk bu dzen kullanfll bir dzen deilse
o dosya bir daha bulunamayabilir.
Saysal ortamda dosyalarn dzenlenmesi ve saklanmas iin farkl yntemler vardr ve olarak bu yntemler
arasndan uygun olan tercih edilir. rnein bir veriyi
baflka bir bilgisayara aktarmak istenildiinde bir USB
Bellek kullanlabilirken, verinin bir ka yl sonra bile
kullanlabilecek flekilde saklanmas gerekiyorsa bir harici harddisk veya DVDye kaydedilmesi tercih edilmelidir. Bu yntemler eflitlilik gsterebilir, ancak nemli
olan hangi ama iin hangi yntemin verimli olacan
belirleyebilmektir.
Saysal formatlar, veri trleridir. Verilerin ne tr bir yazlm ile oluflturulduunu gsteren saysal formatlardr.
harfli uzantlar ile dosya adlandrmalarnda da yer
alan saysal formatlar, verilerin kullanma elveriflli halde
kaydedilmesi iin gereklidir. nternette kullanlacak bir
grsel ile byk boy bask alnacak bir grselin veri
formatlar farkldr. Bunun nedeni ise internete ynelik
verilerin dflk znrlkl, baskda kullanlacak grsellerin ise (internete ynelik grsellere kyasla) byk
boyda ve yksek znrlkl olmas gerekliliidir.
Her formatn kendine zg zellikleri vardr. Baz formatlarn ortak noktalar olduu gibi, baz formatlar ise
uygun olmayan ortamda kullanldnda sorun yaratr.
Bu nedenle saysal format trleri hakknda genel bir
bilgi sahibi olmak, grnt ifllem alflmalarn salkl
bir flekilde ilerletebilmek bakmndan nemlidir.
22
Kendimizi Snayalm
1. Afladakilerden hangisi grsel veri oluflturmada kullanlan temel donanmlardan biri deildir?
a. Fotoraf makinesi
b. Tarayc
c. Tablet
d. Harici bellek
e. Bilgisayar
2. Afladakilerden hangisi grsel veri oluflturmada kullanlan yazlmlarndan deildir?
a. Adobe Photoshop
b. Adobe Illustrator
c. Fotoraf makinesi
d. QuarkXPress
e. Microsoft Word
3. Afladakilerden hangisi piksel tabanl bir yazlmdr?
a. Tarayc
b. QuarkXPress
c. Microsoft Word
d. Microsoft Excel
e. Adobe Photoshop
4. Hafza Kart teriminin en doru tanm afladakilerden hangisidir?
a. Dijital fotoraf makinesinin ekilen fotoraflar
depolad bir karttr.
b. Dijital fotoraf makinesinin merceinin yaklaflma orandr
c. Dijital fotoraf makinesinin pilidir
d. Bir objeyi optik olarak saysal veriye dnfltren
aratr
e. Piksel tabanl bir yazlmdr.
5. Analog fotoraf makinesi ile ekilmifl bir fotoraf
bilgisayara nasl aktarlr?
a. PowerPoint ile
b. Tarayc aracl ile
c. Adobe Illustrator aracl ile
d. izim tableti aracl ile
e. Fotoraf makinesinin optik zoom zellii ile
23
Okuma Paras
30. evlilik yl dnmleri iin Kemal Bey, efli Figen Hanma bir srpriz yapmak istiyordu. Evliliklerinin ncesinde, dnleri srasnda ve sonrasnda ekilen fotoraflar bir araya getirmek ve tm bu fotoraflar yldnmlerinde Figen Hanma sunmak istiyordu.
fle eski fotoraflar taramayla bafllayan Kemal Bey, fotoraflar 150 DPI znrlkte ve bire bir byklkte
(%100 oranda) tarad. Buradaki amac fotoraflarn iyi
bir bykle sahip olmas idi. Bu yzden 72 DPI yerine daha byk bir znrlk tercih etti. 300 DPI taramak ise daha ok yer kaplayacandan 150 DPIin yeterli bir znrlk olduuna karar verdi. ekilen yeni
fotoraflar ise dijital olduundan, bilgisayarndaki dosyalarna ulaflarak istedii fotoraflar seti. Tm bu dosyalar tek bir klasrn iine kopyalayan Kemal Bey, bu
klasr bir DVDye yazarak saklamay da dflnyordu, nk tarad fotoraflar ileride torunlarnn da
grebilmesini istiyordu.
Kemal Beyin yapaca sunum, yl dnmlerinde gidecekleri restoranda bulunan bir projeksiyon cihaznda
yaplacakt. Kemal Bey buraya kendi bilgisayarn gtrecek ve balanty kurduktan sonra kendi bilgisayar
ile sunumu bafllatacakt. Sunum iin kullanm kolay
olan Powerpoint yazlmn seen Kemal Bey, fotoraflar eskiden yeniye kronolojik olarak sralad. Fotoraflarn altna yaz alanlar da aarak fotorafn hangi ylda ve nerede ekilmifl olduunu yazd. En son slayta
Nice 30 yllara! yazan Kemal Bey, o gece bu sunumu
baflaryla tamamlad ve Figen Hanm ile mutluluk anlarn doya doya izlediler.
1. d
2. c
3. e
4. a
5. b
6. c
7. b
8. e
9. a
10. d
24
anda o eflyay bulmamzda sorun yaratr. Bu gruplamalarn kendi iinde bir dzeni de vardr, bu dzen
kifliden kifliye deiflebilir. rnein, st ve yumurta
buzdolabnn kapak raflarna, sebzeler sebzelie, peynir st rafa, baz rnler de buzlua konulabilir. Bilgisayardaki dosyalarn dzenlenmesi de buna benzer;
aranlan fleylerin kolayca bulunmas en nemli prensiptir. Her kullanc diledii gibi yeni dzenleme biimleri gelifltirebilir, ancak bu dzenleme biimi kullancnn kolayca hatrlayabilecei, kullanfll bir biimde tasarlanmaldr.
Sra Sizde 4
Saysal fotoraf teknolojileri ile birlikte ekilen fotoraf
says eskiye oranla olduka artmfltr. Bu, fotoraf dosyalarnn organizasyon problemini de yannda getirmifltir. Fotoraflarn organizasyonunu kolaylafltran pek ok
yazlm vardr. Bu yazlmlar, fotoraflar tarih veya trlerine gre ayrmada yardmc olur. Siz de bu yazlmlardan faydalanabilir, ektiiniz fotoraflar ekim tarihine gre gzlemleyebilirsiniz. Bunun yan sra fotoraflar baz bafllklar altnda toplamak da iyi bir fikirdir.
rnein farkl flehirlerde ektiiniz fotoraflar, o flehirlerin isminde klasrler oluflturarak saklayn veya portreler bafll altnda, ektiiniz tm portre fotoraflar
barndrabilir ya da kifli isimlerine gre yeni klasrler ile
alt gruplamalar yapabilirsiniz.
Sra Sizde 5
Her bireyin kendine zg bir dzen anlayfl vardr. Baz insanlar dank ortamlarda rahat edebilirken, bazlar asla byle bir dzensizlie dayanamaz. nemli olan
alflma veya yaflama ortamnda rahat edebilmektir. Konu alflmak olunca rahatln yan sra pratiklik, hz ve
verimlilik de iflin iine girer. Bu kavramlar, alflma ortamnn dzeni kullanfll ve belirli bir dzene sahip olma gerekliliini getirir. Aranlan dosyalarn kolayca bulunmas, iflin hzla bitirilmesine olumlu katklar salayacaktr. Bilgisayardaki arama motorlarnn yardm sayesinde artk aranan bir dosya ok daha byk kolaylkla
bulunabilmektedir. Ancak dosyalarn isimlendirmesi,
fazla kopyalarnn silinmesi ve masastnn bofl tutulmas dikkat edilmesi gereken unsurlardandr. Masastnn pek ok dosya ve klasrle dolu olduu bir ortamda, tpk ou insan gibi, bilgisayar da kolay alflamaz ve gecikmeler yaflayabilir.
Yararlanlan ve Baflvurulabilecek
Kaynaklar
Adobe Photoshop CS3 Yetkili Eitim Klavuzu
(2007). stanbul : Medyasoft Yaynlar.
Adobe Illustrator CS3 Yetkili Eitim Klavuzu
(2008). stanbul: Medyasoft Yaynlar.
Simmons, J. (2007). The Designers Desktop Manual.
svire : Rotovision Yaynevi.
Adobe Illustrator CS3 Yetkili Eitim Klavuzu.
(2008). stanbul: Medyasoft Yaynlar.
Adobe Photoshop CS3 Yetkili Eitim Klavuzu
(2007). stanbul: Medyasoft Yaynlar.
Simmons, J. (2007). The Designers Desktop Manual,
svire: Rotovision Yaynevi.
http://www.corel.com/servlet/Satellite/gb/en/Product/1191272117978 (15.05.2010)
http://www.adobe.com (10.05.2010)
www.rapidshare.com
25
Amalarmz
N
N
N
N
N
Anahtar Kavramlar
alflma Alan
Aralar
Panel
Seenekler ubuu
erik Haritas
Saysal Fotoraf
flleme Teknikleri
Temel Aralar,
Menler, Yardmc
Pencereler ve
fllevleri
GRfi
PROGRAM LE ALIfiMAYA
BAfiLAMAK
ARALAR KUTUSUNU KULLANMA
ARA SEENEKLER VE PALETLER
28
fiekil 2.1
D
A
B
C
F
G
Yukarda Photoshop uygulamasnn Mac OS srm gsterilmifltir. Windows srmnde de dzen genelde
ayn olup detaylarda kk farkllklar gsterebilir.
A. Men ubuu, B. Ara Seenekleri ubuu, C. Ara Kutusu, D. Dosya Arama Dmesi, E. Palet Yuvas,
F. Paletler, G. alflma Alan
Varolan bir dosyay amak iin File > Open seeneinden ilgili klasrden dosya
seilir ve a komutuyla almas salanr. fiekil 2.2de programn dosya ama penceresi grnmektedir. Varolan dosyalar amak iin en ok bu yntem kullanlr.
fiekil 2.2
File > Open
seeneinden ilgili
klasrden dosya
seilir ve a
komutuyla
almas salanr.
29
F
D
Dosya arama penceresi, basit bir dosya arama ve ama ara biriminden ok daha fazlasdr. Bu pencere, kullanc tarafndan ihtiyalar dorultusunda yeniden
dzenlenebilecek alanlar ve paletler ierir. Bu zellii sayesinde dosya arama penceresinin kullancsna ait zellikler taflmas salanp zellefltirilebilir.
30
fiekil 2.4
Marquee (Kayan ereveli
seim alan) aralar
dikdrtgen, yuvarlak, tek satr
ve tek stun seimler yapar.
Ara kutusundaki
grnen ve gizli
durumdaki tm
aralar.
Move (Taflma)
aracseimleri, katmanlar ve
klavuzlar kaydrr.
Magic Wand (Sihirli denek)
arac benzer renkteki alanlar
seer.
31
fiekil 2.5
Ara kutusunda
yannda kk
gen olan
aralarn zerinde
grnmeyen farkl
aralarn olduu
anlafllmaldr.
Onlara ulaflmak
iin imleci bu
aracn zerinde
basl tutmak
yeterlidir.
Aralarla birlikte en ok
kullanlan tufllar, shift, alt
ve option tufllardr.
fiekil 2.6
Klavyede en ok
kullanlan tufllar.
Shift
(Deifltirme)
tuflu
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
32
fiekil 2.7
Resim
penceresinin
bytlp
kltlmesi ve
kaydrlmas.
Ara seenekleri
ubuu ara
kutusundaki seili
araca gre
deiflen
seenekleri taflr.
Paletler; Layers (Katmanlar), Channels (Kanallar), Paths (Vektrel izim Seenekleri), History (Yaplmfl fllem Sras), Action (Otomatik fllem Sras), Tool Presets
(Ara Ayarlar), Color (Renk Oluflturma), Swatches (Renk Ktphanesi), Styles
(Stiller), Info (Bilgi), Navigator (Gezinti), Brushs (Fra Ucu), Character ve Pharagraph (Yaz Karakteri ve Blou) gibi yardmc pencerelerden oluflur.
33
fiekil 2.9
Window
seeneinden
btn paletler
listesine
ulafllabilir ve bu
listeden grnr
hale getirilip
gizlenebilirler.
Paletler ve Konumlar
Photoshop programnda yukarda da belirtilen ok eflitli paletler vardr. Hepsinin
bir arada kullanlmas ok nadir grlebilecek bir durumdur. Kullanma gre palet gizlemek ve grnr klmak mmkndr. Hatta kullanma gre paletleri gruplamak da mmkndr. Tm paletlerin listesi Window mensnn altnda
grlebilir. Bu menden istenen paletlerin almas ya da kapanmas salanabilir.
Yannda onay iflareti bulunan paletler ak anlamndadr. Ak hle gelen paletler,
varsaylan baz gruplamalarla birlikte grnebilir. Bunlar olas kullanm sklklarna gre gruplandrlmfltr. Ancak kullanc paletleri kendi ihtiyalarna gre de dzenleyebilir. Bunun iin bir palet grubundaki paleti fare yardmyla baflka bir gruba taflmak mmkndr.
fiekil 2.10
Paletleri
srkleyip
ekrandaki
konumlar
deifltirilebilir.
Ara seenekleri
ubuunun yan
tarafna
konumlandrmak
mmkndr.
Paletlerin sol alt
kflesinden
srkleyip
byklkleri de
deifltirilebilir.
34
SIRA SZDE
History (Yaplmfl
ifllem sras) paletinde ifllemler sonsuz sayda geri alnabilir mi?
D fi N E L M
D fi N E L M
fiekil 2.11
Sgeri
O Ralmak
U
iin
Edit>Undo
seenei
Dkullanlr.
KKAT
History
paletiyle ise birden
fazla ifllemi geri
SIRA
SZDE
almak
mmkndr.
AMALARIMIZ
S O R U
DKKAT
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
35
36
zet
Program alfltrldnda ekranda solda kaydrlabilen
bir ara kutusu, st tarafta bir men ubuu, onun altnda ara seenekleri ubuu, kaydrlabilen paletler
ve alan dosyaya ait bir alflma alan yeralr. Genellikle palet gruplar resim alannn sanda, ara kutusu da
resim alannn solunda bulunur. stee bal olarak her
ikisinin de yerleri deifltirilebilir.
Ara kutusunun zerinde; seim aralar, taflma aralar, boyama aralar, onarma ve dzenleme aralar, n
ve arka renk seme aralar ve grntleme aralar bulunmaktadr. Kullanlmak istenen aracn zerine bir kez
tklayarak imlecin o aracn kabiliyetine brnmesi salanr. Bir ara seiliyken klavye tufllarnn yardmyla dier bir araca geme ksayollar kullanlabilir. Bir aracn
seeneinin kflesinde grlen kk ok, grnmeyen
gizli aralarn gstergesidir. Bu ara penceresinin zerinde tklanp biraz beklendiinde gizli olan aralarn
listelenmesi salanabilir.
Seenekler ubuu men ubuunun altnda ve ekrann st tarafndadr. Ara kutusundaki her bir aracn
kendine ait eflitli zellikleri vardr. Seilen herhangi bir
aracn bu seenekleri, ara seenekleri ubuunun zerinde belirir. Ara kutusu zerinde seili olan araca gre, ara seenekleri ubuunun zerindeki seenekler
de deiflir.
37
Kendimizi Snayalm
1. Photoshop programnda aralarn bulunduu blme ne ad verilir?
a. Paletler
b. Men ubuu
c. Ara seenekleri ubuu
d. Palet yuvas
e. Ara kutusu
6. Birden fazla eylemi geri almak iin afladaki paletlerden hangisi kullanlr?
a. Layers (Katmanlar paleti)
b. Channels (Kanallar paleti)
c. History (Yaplmfl ifllem sras paleti)
d. Colors (Renk paleti)
e. Brushes (Fra seenekleri paleti)
38
Okuma Paras
Grafik tasarm kursu verilir
Gnmzde diye sze bafllamak istiyordum fakat ne
kadar doru bir tabir olur bilmiyorum ama en azndan
son birka yldr eminim hepiniz bir direkte, billboardda, afiflte ya da herhangi bir ilanda mutlaka byle bir
ilan okumuflsunuzdur.
Dikkat ekmek istediim konu sektrn kanayan yaralarndan biri hi flphesiz. Sektrden biri olarak bu tarz
ilanlar beni rahatsz ediyor. Sadece sektrmz anlamnda da deil aslnda. Her dnem o dnemin popler
meslekleri ile ilgili srekli yaflanan, rutin dngleri olan
sorunlardan biri lkemizdeki. Ancak ben sadece bizim
sektrmzde yaflanan ksmn ele almaya alflacam.
Malesef bu tarz ilanlar lkemizdeki iflsizler ordusunun
ceplerindeki son paralarn almaktan teye gitmeyen
hayal tccarlarnn verdii ilanlar. Popler meslek dallar ile ilgili birka haftalk kurslarla insanlara gelecek vaadi vererek onlarn dar olan btelerini tamamen son kurufluna kadar boflaltmaktan teye gitmeyen kursuklar.
Evet Ayflecik - Sezercik dnemleri flimdi kursuklar dnemine brakt yerini.
Ve buradan sektre hazrlanan yarnn ustalarna sesleniyorum. erisinde tasarm geen tm kurslarda, gerekten tasarm eitiminin yer alp almadn arafltrmadan bu tarz kurslara ya da eitim merkezlerine rabet
etmemelerinin altn iziyorum. ok basit bir rnekle
anlatmak istiyorum. Bir daktilo kursu ilanlarna Yazarlk Kursu Verilir diye yazabilir mi ? Ya da ok hzl daktilo kullanabilen biri, ok iyi roman yazabilir mi ? Tabi
ki hayr cevaplarn duyar gibiyim. Ancak konu tasarm
olunca tasarm ile ilgili birka program anlatp ilanlarna Grafik Tasarm Kursu Verilir yazan o kadar ok
eitim merkezi var ki. Nasl edebiyat kurallarn bilmeyen biri roman yazamaz ise renk ve tasarm bilgisi olmayan biri de tasarm yapamaz; ortaya kan alayan tasarmcklar kar.
Bu konuda eitim veren lisans ve lisans st kurumlarn varlna dikkatleri ekmek istiyorum. Gzel sanatlar
eitimi veren fakltelerde neden o kadar renk ve tasarm bilgisi ieren ve yllar sren temel sanat eitimleri
var ? Gereksiz eitimler olsayd onlarda rencilerine
direk olarak birka tasarm programn retir mezun
ederlerdi. Buradan dergimizi okuyan milli eitim kurum
ve kurulufllarnn yetkililerine de seslenmeyi bir bor biliyorum ve sapla saman birbirinden ayrn diyorum.
39
1. e
Sra Sizde 1
Bytele yaplan bytme kltme ifllemlerinde sadece resim alannn ekranda grnen oranlar deiflir.
Resim dosya boyutu hep ayn kalr. Resim dosya boyutu Image>image size blmnden ya da ll resim
krpma aracndan deifltirilebilir.
2. b
3. a
4. b
5. d
6. c
7. d
8. e
9. a
10. c
nce.
Sra Sizde 2
History (Yaplmfl fllem Sras) paletinde ifllemler sonsuz sayda geri alnamaz. Photoshop > Preferences >
Performance seeneinde seilmifl olan say kadar geri
alabilir. Bu saynn en fazla 1000 almas mmkndr.
Saynn artmas programn bilgisayar belleinden ald
miktar arttrdndan istenmeyen durumlarla karfllafllabilir.
Yararlanlan ve Baflvurulabilecek
Kaynaklar
Adobe Yaratc Ekibi. (2004). Adobe Photoshop CS
Yetkili Eitim Klavuzu, stanbul: Medyasoft
Yaynlar
fiener A. (2006). Photoshop Magazin, stanbul.
Amalarmz
N
N
N
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Katman (Layers)
Harmanlama (Blanding)
Katman Efekti (Styles)
Kanal (Channels)
Maske (Mask)
erik Haritas
Saysal Fotoraf
flleme Teknikleri
Katmanlar,
Kanallar ve
Maskeler
GRfi
KATMANLAR HAKKINDA
KANALLAR
MASKELER
Katmanlar, Kanallar ve
Maskeler
GRfi
Layers (Katmanlar) ayn yzey zerine stste konulmufl geirgen asetat levhalar fleklinde dflnlebilir. En stten bakldnda tm sayfalar tek bir sayfaymfl
gibi grnr ama aralarndan herhangi bir katmana ulaflp dier katmanlarla iliflkisini kolaylkla deifltirebilmek mmkndr. Adobe Photoshop katmanlar zerindeki bir resmin farkl ksmlarna ayr ayr ulaflmamza imkan verir. Bylece resmin farkl yerleri farkl flekilde dzenlenebilir ve bu da uygulamalarda snrsz esneklik salar.
fiekil 3.1
Katmanlar ayn
resim alan
zerinde geirgen
asetat sayfalar
gibidir.
KATMANLAR HAKKINDA
Photoshop dosyalar bafllangta arka plan (background) katmanndan oluflur. Resim alanna yaplacak eflitli farkllklar farkl katmanlar oluflturularak yaplrsa bu
geriye dnk deiflikliklere imkan verir. Sonuca daha abuk ve daha az uraflarak
ulafllmasn salar. Bir resim alanndaki btn katmanlar bafllangta saydamdr.
Katmanlar Layers (Katmanlar) paleti araclyla dzenlenir.
42
fiekil 3.2
A. Bafllangta Background halinde olan
resim alanna B. de yeni bir resim alanndan
kopyalanan bulutlar yapfltrld. Bulutlar
otomatik olarak yeni bir katman olarak
geldi.C. de ise Background katmanndan
seilip kopyalanp yapfltrlmfl dekupe uak
var. Yapfltrlma ifllemi otomatik olarak yeni
bir katman olarak geldi.
Opacity (Geirgenlik)deeri
dfltke alttaki katman
grnmeye bafllar.
Katman Paleti
Katmanlar paleti
mens
fllem yaplabilecek
katman
Kilitli katman
Katman n grnts
p kutusu,
katmanlar silmek
iin kullanlr.
Katmanlar
birbirine
balar
Stil etkisi
oluflturur.
Maske
katman
aar.
Renk dolgu
katman
aar.
Katmanlar
dosyalar.
Yeni katman
oluflturur.
43
fiekil 3.4
Katman paleti mens
Yeni katman olufltur
Katmann aynsn olufltur
Katman sil
Gizli katmanlar sil
Yeni gurup olufltur
Seili katmanlardan gurup olufltur
Guruptaki tm katmanlar kilitle
Tanml nesneye dnfltr
indekileri dzenle
Katman zellikleri
Harmanlama seenekleri
Maske olufltur
Seili katmanlar bala
Bal katmanlar se
Seili katmanlar birlefltir
Grnen katmanlar birlefltir
Btn katmanlar birlefltir
Hareketlendirme seenekleri
Palet seenekleri
Katman palet seeneklerine, katman mensnn en altndaki seenekten ulafllabilir. Bu pencereden katman nizleme pul grnts ile ilgili seenekler grlr.
fiekil 3.5
Katman temsili
resmini
dzenlemek iin
balam mens
kullanlr. Balam
mensnden
temsili resim
grnm zellii
seilebilir.
44
Arka plan katmann normal katmana dnfltrmek iin arka plan katmanna ift
tklanp veya Layer>New>Layer From Background seimi yaplr. Bylece arka plan
katman da normal bir katmana dnflmfl olur ve normal katmanlara yaplabilecek
ifllemlerin tmne almfl olur. Normal bir katman arka plana dnfltrmek iin de o
katman seilip, Layer>New> Background From Layer seimi yaplr.
Katman yn sras tm resmin doru alglanmas adna nemlidir. Sralamann deifltirilmesi resmin btnn bozabilir. Resmi dzenlerken katmanlarn yn srasn deifltirip dier katmanlarla farkl konumlandrmalar salanabilir.
45
fiekil 3.7
Katman paletinin zerindeki Opacity (geirgenlik ) deerini %100n altna ekildiinde katman altndaki
katman gstermeye bafllar. Deer kldke geirgenlik artar.
Yine normal flartlarda bir katman dier katmanlarla normal Blending Modes
(Harmanlama) seeneindedir. Harmanlama seeneiyle bir katmandaki piksel
gruplarnn dier katmanlardaki piksel gruplaryla farkl biimlerde iliflkilendirilmesi salanabilir.
fiekil 3.8
Normal harmanlama seenei
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
AMALARIMIZ
N N
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
46
Katman paletinde zincir fleklinde bir balant grnr. Bu simge katmann seili olan katmana bal olduunu gsterir. kiden fazla katman birbirine balanabilir. Balants kaparlmak istenen katmann yanndaki zincir simgesine tklanp
devredfl kalmas salanabilir.
fiekil 3.10
Birbirine
balanmfl
katmanlar
hizalarn
bozmadan taflmak
ya da transform
seeneklerinden
herhangi birini
ayn anda hepsine
SIRA SZDE
birden uygulamak
mmkndr.
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
D katmanlar
KKAT
Birbirine bal
sadece taflma ve transform seeneklerinin hepsini etkilemesini
salar. Tmne birden Image>Adjustmens ve Filters pencerelerinden herhangi bir ifllem
yaplamaz. SIRA SZDE
N N
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
47
Degrade ynleri
Degrade trleri
Degrade
penceresinden hazr
trler seilebilecei
gibi yeni trler de
eklenebilir.
Degrade bafllang ve
bitifl rengi
A
Renkten renge ve resimden renge degrade oluflturulmas. Renkten renge geifl iin, ara kutusunda 1 nolu
iflaretli renk seme pencerelerinden renk seilir. Daha sonra degrade arac seiliyken ara seenekleri
ubuundan iflaretli olan 2 nolu alandan degrade tr seilir. A penceresinde grld gibi fare yardmyla
geifl yn ve uzunluu belirlenir.
Ara ubuunun alt tarafndaki iki renk kutucuu renkten renge yaplacak degradenin bafllang ve bitifl rengini gsterir. Degrade renkleri belirlendikten sonra
ara kutusundan degrade aracyla resim alanna istenen ynde ve istenen uzunlukta imle hareketiyle degrade uygulanr. Bu alandan degradenin renkleri seilebilecei gibi degrade arac seiliyken, ara seenei ubuundan hazr degrade de seilebilir.
Renkten resme degrade uygulamak iin, ara seenei ubuundan renkten
opasiteye olan seenei iflaretlemek gerekir. Bu uygulama birbaflka yntemle de
yaplabilir. Katman paletinin altndaki Create a new fill or adjustment layer (yeni
dolgu katman yarat) seeneinden de yaplabilir.
48
fiekil 3.12
Resimden renge
katman paleti
zerinden degrade
oluflturulmas. Bu
yntemle yaplan
degrade yeni bir
katman ve ona
paralel bir maske
katman
araclyla yaplr.
Resimden resime geifl uygulamak iin de geifl yaplacak iki resim katmanndan stte olana maske katman ekleyerek yaplr.
fiekil 3.13
Resimden resime degrade
oluflturulmas. Geifl
yaplacak resimlerin farkl
iki katmanda olmas
gerekir. stte bulunan resim
katmann paralelinde bir
maske katman oluflturulur.
Ara ubuu zerindeki
renk fleim pencerelerinin
birinin tam siyah birinin de
tam beyaz olmas gerekir.
Bununla birlikte ara
seenekleri ubuunda
degrade seeneinin
siyahtan beyaza geifl
olarak iflaretli olmas
gerekir. Btn bunlardan
sonra maske katmannn
zerine geifl yn ve
uzunluunda fare
yardmyla geifl uygulanr.
49
Katman paletinin
altndaki fx
iflaretine tklayarak
kan stil
penceresinden
katmanlara stil
kazandrlabilir.
Bir katmana stil verilebilmesi iin katmann baz blgelerinde boflluklarn olmas
gerekmektedir. Bir katmanda boflluk olan blgeler damal bir doku fleklinde grlr. Bu doku bulunduu blgenin bofl olduunu gsterir. Damal alanlar alt katmanlarn grnmesini salar. fiekil 3.15te ksmen bofl olan bir katman grnyor.
fiekil 3.15
Katman stili
verilebilmesi iin
katmann baz
blgelerinin boflluk
olmas gerekir.
Tersi durumda
verilen stil
grnemeyebilir.
50
Metin katmannn
iinde T harfi
grnr ve otomatik
olarak iinde yazan
ayn zamanda
katmann ad olur.
Ara kutusundaki yaz aracn seilip resim alanna tklandnda otomatik olarak
yaz katman oluflur. Yazlan yaz ara seeneklere ubuu ya da karakter paletinden
dzenlenebilir.
51
fiekil 3.17
Katmanlar
gruplayp
ulafllmasn
hzlandrmak iin
katman kmesi
oluflturmak
kolaylklar salar.
Katman kmeleri
Yanlarndaki kk
oklarn yn deifltirilerek
iindeki katmanlarn
grnp gizlenmesi
salanabilir.
52
KANALLAR
Channels (Kanallar) bir resim alannn iindeki piksellerin renk yapsyla balantldr. Ait olduu renk kanalnn bir tr maskesi olarak da deerlendirilebilirler.
Kanallar, Men ubuu>Image>Mode seeneinde iflaretli olan renk yapsna gre bilgi taflr.
Resim belgenin hangi kanalda olacan kullanlmas dflnlen ortam belirler. Resim belgesi ekran ortamnda kulanlacaksa RGB, basl malzeme zerinde
kullanlacaksa CMYK katman fleeneinde alfllmaldr. Belge siyah beyaz kullanlacaksa GRAYSCALE seeneinde olmaldr.
fiekil 3.19
Kanallar, Men
ubuu>image>
mode seeneinden
belirlenip
deifltirilebilirler.
53
fiekil 3.20
%50 Threshold
Halftone/Round
Halftone/Line
Gri tonlu bir resim tamamen siyah beyaz tonlara indirgenerek tram denilen farkl yarm ton etkilerine
dnfltrlebilir.
54
fiekil 3.22
Gri tonlu bir resim
tek renk ya da
birka rengin
karflmna
Duotone (ki Renk)
fleeneinden
dnfltrlebilir.
MASKELER
Maskeler ve kanallarn kullanm da Photoshopun vazgeilmezleri arasndadr.
Maskeler basit anlamda snger ve flablon ile yaplan basit perdeleme mantna
benzetilebilir. Sngerdeki boyay sadece alan pencereye rasgelen yerler alr. fiablon tarafndan kapatlan yerler boyay almaz ve korunur. Programdaki maskelerin
alflma mant da ayn bunun gibidir.
Maskeler, resim alanndaki ifllemlerden etkilenecek ve etkilenmeyecek alann
pratik olarak ayrlmasn salayan yardmclardr. Tpk boya yaparken boyann bulaflmasn istemediimiz alanlarn bantla kapatlmas gibi photoshopta da bu bantlarn yerine maskeler kullanlr. Maskeler bir defa oluflturulduktan sonra kaydedilip tekrar tekrar kullanlabilir. Maskeler farkl katmanlara ve resim alanlarna taflnabilir.
fiekil 3.23
Maske, yaplacak
ifllemden tm
alann deil ksmi
bir alann
etkilenmesi iin,
baz alanlar
koruma altna
alrken baz
alanlarn etkiye
ak braklmas
ifllemidir.
55
Hzl maske oluflturmakla, kanallar paletine baklacak olunursa bir alfa kanal
eklendii grlr. Bu alfa kanalndaki doluluk ve boflluk oranlaryla piksel alanlarnn yaplacak ifllemlerden etkilenme oranlar belirlenir. Bu alfa kanalndaki tam
dolu yerler (kanalda tam siyah grnen yerler) tamamen kapatc olup altnda kalan piksel gruplarn korur. Alfa kanalndaki tam bofl yerler (kanalda tam beyaz grnen yerler) yaplacak ifllemlerden tam etkilenecek yerleri gsterir. Maske alanlar tam dolu ve tam bofl alanlar dflnda yarm tonlar da ierebilir. Bu da yaplacak
ifllemin o alan ksmen etkilemesini salar. Bu alanlarn gri deeri siyaha yaklafltka etkilenme oran da artar. Maske alanna siyah eklemeler yaparak seim alann
azaltrken, beyaz eklemeler yaparak maske silinir ve seili alanlar arttrlabilir.
fiekil 3.25
Yandaki resim alannda sadece gkyzn biraz daha koyultmak istediimizde, gkyz dflndaki alan
seip korunmasn salayp, geri kalan blgeyi koyulafltrmak Quick Mask (Hzl Maske) ile olduka kolaydr.
56
Maskeli alan daha sonra tekrar kullanmak iin seim>seili alan kaydet (Select>save selection)
seeneinden kaydedip, tekrar ayn yerden seimi getirip (load selection) iflaretleyek istenen alan
seilmifl alana dnfltrebiliriz.
Alfa Kanallar
Alfa kanallarn dzenleyerek ve kaydederek kalc maskeler oluflturulabilir. Alfa
kanallar kaydedildikten sonra baflka resim alanlarna da taflnabilir. Bir alfa kanalnn sahip olduu boyut ve znrlk deerleri ait olduu resim alanyla ayndr.
Alfa kanallar temelde iki amala kullanlr.
a. Maskelemek
b. Spot renk kanal oluflturmak
fiekil 3.27
Maske alan
kaydedildiinde
kanallar
penceresine yeni
bir Alfa kanalnn
eklendii grlr.
Alfa Kanal
Katman Maskeleri
Katman maskeleri bulunduklar katmana eklenebilen maskeleme katmanlardr.
Layer>Add Layer Mask seenei ya da katman paleti zerindeki ilgili dmeden
oluflturulurlar. Bulunduklar katmandaki piksel gruplarnn grnrlklerini etkilerler. Koyu blgeler kapatc, beyaz blgeler de grnrlk salar. Bunlara Vek-
57
tr maskeleri de denir. Ara kutusundaki kalem aracyla photoshop programnda vektrel alanlar oluflturmak mmkndr. Resim alan zerine kalem aracyla izim yaplmaya bafllandnda otomatik olarak Vector Mask (Vektr Maske) katman oluflturulur. Vektr izimi aslnda katman maske yardmc alan zerinde olur.
Gerek resim alannn sahip olduu renk alan yardmc vektr maske alanndaki
izim tarafndan maskelenir.
fiekil 3.28
Vektr maske
zerindeki tam
siyah tonlar ait
olduu
katmandaki alan
gizler. Tam beyaz
alanlar ise ait
olduu
katmandaki
alanlar tam
gsterir. Gri
alanlar ise yar
geirgendir.
Siyahtan beyaza
geen degrade bir
alann eriyerek yok
olmasn salar.
58
Extract (Ayklama), orijinal resmin bir kopyasn kendi penceresinde aarak dekupe iflleminin kendi zel yazlmnda bamsz olarak yaplmasna ve rtufllanmasna olanak tanmaktadr. Extract paletindeki aletler ve ilave pencereler kullanm
ok basit fonksiyonlar iermektedir.
Extractin ana mant, dekupe yaplacak objenin etrafnn serbeste izilerek,
iinin boyanmas (maskelenmesi) ve deiflik ayarlar uygulanarak, boyanmamfl
olan alanlarn silinmesidir. Silme ifllemi uygulanan (boflaltlan) arka zemin fleffaf
olarak gerekleflmektedir. kinci aflama ise, silinmesi ve/veya silinmemesi istenen
alanlarn tekrar yerine konulduu rtufl iflleminin yaplmasdr.
Extract dekupe uygulamasnn ayr bir Layer da yaplmas daha uygun olur.
Kenar Vurgulama Edge Higlighter aleti seilir ve dekupe yaplacak objenin kenarlar boyanr.
Boyama ifllemi yaplmadan nce mutlaka Tool Options penceresindeki ayarlarn dzenlenmesi gerekir.
fiekil 3.29
Daha nce
bahsedilen seim
yntemleriyle
alflan renciler
fotorafn
fonundan ayrmak
ok kolay deildir.
Ama Extract
(Ayklama)
zelliiyle sa gibi
ok zor blgeler
bile kolaylkla
fonundan
ayrlabilir.
59
zet
Katmanlar ayn yzey zerine stste konulmufl geirgen asetat levhalar fleklinde dflnlebilir. En stten
bakldnda tm sayfalar tek bir sayfaymfl gibi grnr ama aralarndan herhangi bir katmana ulaflp dier
katmanlarla iliflkisini kolaylkla deifltirebilmek mmkndr. Adobe Photoshop katmanlar zerindeki bir
resmin farkl ksmlarna ayr ayr ulaflmamza imkan
verir. Bylece resmin farkl yerleri farkl flekilde dzenlenebilir ve buda uygulamalarda snrsz esneklik salar. Resim alann katmanlarla organize etmek, yeni katman oluflturmak, katmanlar semek, katmanlar grntlemek ve gizlemek, katmanlar yeniden dzenleyerek
srasn deifltirmek gibi ifllemler Layers (katman) paletinden gereklefltirilir.
Normal flartlarda bir katmann Opacity (geirgenlii)
%100 dr ve stteki katmanlar altta kalanlar rter. stteki katmann alttaki katman da gstermesi istendiinde 100den sfra kadar deiflen oranlarda geirgen olmas salanabilir. Deer kldke katmann grnrl de azalr. Yine normal flartlarda bir katman dier katmanlarla normal biimde harmanldr (Blending
Modes). Harmanlama seeneiyle bir katmandaki piksel gruplarnn dier katmanlardaki piksel gruplaryla
farkl biimlerde iliflkilendirilmesi salanabilir.
Bazen katmanlar birbirine balayp birlikte alflmak
gerekebilir. Katmanlar balayarak birlikte taflnmalar
ve biim deifltirilmelerini salamak mmkndr. Bu
sayede birliktelikleri ve hizalar korunmufl olur. Katman
paletinde zincir fleklinde bir balant grnr. Bu simge katmann seili olan katmana bal olduunu gsterir. kiden fazla katman birbirine balanabilir.
Farkl katmanlar tek katmana dnfltrmek iin katman palet seeneklerinden merge layers (katmanlar
birlefltir) seenei kullanlr. Bu ifllem bir daha ayrlmak
istenmeyen katmanlar arasnda yaplmaldr. Ara ubuunun alt tarafndaki iki renk kutucuu renkten renge yaplacak degradenin bafllang ve bitifl rengini gsterir. Degrade renkleri belirlendikten sonra ara kutusundan degrade aracyla resim alanna istenen ynde
ve istenen uzunlukta imle hareketiyle degrade uygulanr. Bu alandan degradenin renkleri seilebilecei gibi
degrade arac seiliyken, ara seenei ubuundan
hazr degrade de seilebilir.
Channels (Kanallar) bir resim alannn iindeki piksellerin renk yapsyla balantldr. Ait olduu renk kanalnn bir tr maskesi olarak da deerlendirilebilirler. Kanallar, Men ubuu>image>mode seeneinde iflaretli olan renk yapsna gre bilgi taflr. Resim belgenin
hangi kanalda olacan kullanlmas dflnlen ortam
belirler. Resim belgesi ekran ortamnda kulanlacaksa
RGB, basl malzeme zerinde kullanlacaksa CMYK
katman fleeneinde alfllmaldr. Belge siyah beyaz
kullanlacaksa GRAYSCALE seeneinde olmaldr.
Maske oluflturmann ilk adm maskelenecek alan seim aralarndan biriyle semektir. Seim yapldktan
sonra Quick Mask (Hzl maske) oluflturmak seeneine tklanr. Bu seenekte seilmifl alann dflndaki alanlarn krmz geirgen renkli asetata benzer bir tabakayla kapland grnr. Bu korunan blge anlamna gelir. Yaplacak ifllemlerden sadece beyaz net grnen
alan etkilenir. Hzl maske seeneinde maskeli alana
eklemeler ya da karmalar yapmak mmkndr.
Katman maskeleri bulunduklar katmana eklenebilen
maskeleme katmanlardr. Layer>Add Layer Mask seenei ya da katman paleti zerindeki ilgili dmeden
oluflturulurlar. Bulunduklar katmandaki piksel gruplarnn grnrlklerini etkilerler. Koyu blgeler kapatc, beyaz blgeler de grnrlk salar. Bunlara Vektr
maskeleri de denir. Ara kutusundaki kalem aracyla
photoshop programnda vektrel alanlar oluflturmak
mmkndr. Resim alan zerine kalem aracyla izim
yaplmaya bafllandnda otomatik olarak Vector Mask
(vektr maske) katman oluflturulur. Vektr izimi aslnda katman maske yardmc alan zerinde olur. Gerek resim alannn sahip olduu renk alan yardmc
vektr maske alanndaki izim tarafndan maskelenir.
60
Kendimizi Snayalm
1. Afladakilerden hangisi Layers (katman) tanmlamaktadr?
a. Resim alann stste alanlardan oluflturmak
b. Resim alanna farkl ton, renk ve efektler katmak
c. Resim alann renklere ayrmak
d. Resim alanna boyut farkllklar uygulamak
e. Farkl resim dosyalarn amak
2. Afladakilerden hangisi katmann geirgenliini
salar?
a. Merge Layers
b. Opacity
c. New Channels
d. Add Layer
e. Layer Style
3. Katmanlar birbirine geici olarak afladakilerden
hangisiyle balanr?
a. Katman zellikleriyle (Layer Properties)
b. Yeni kanal oluflturulmasyla
(Create New Channels)
c. Katman zinciriyle (Link Layers)
d. Yeni dosya oluflturulmasyla (Create New Set)
e. Yeni maske oluflturulmasyla (Add Layer Mask)
4. Afladakilerden hangisi maskeyi tanmlamaktadr?
a. Bir alann dier alandan farkl bir renge sahip
almas
b. Resim alanndaki renk geifli
c. Bir alana filtre uygulanmas
d. Bir alann flablonu
e. Bir alana izim eklenmesi
5. Afladakilerden hangisi dekupe iin kullanlr?
a. Opacity (Geirgenlik)
b. Layers (Katmanlar)
c. Extract (Ayklama)
d. Channels (Kanallar)
e. Styles (Stiller)
61
Okuma Paras
Layer Mant
Her bir katta istediiniz rengi, istediiniz resmi, malzemeyi, kullanabilirsiniz. Yani ne isterseniz yapabilirsiniz,
ancak background bir alflmann en alt katman, bir binann son noktasdr.
Grafik tasarm programlarn renmeye baflladm zamanlarda tabi ben de herkes gibi Photoshopla baflladm ifle ama nedense ilk bafllarda Photoshop program
bana biraz ar geldi. Ar gelmesinin en byk nedenlerinden biri Photoshopun Layer Mantn bir trl
kavrayamamfl olmamd.
Staj dnemimde bu skntm aflmam salayan bir ustamn bana bu konuda sylemifl olduu Layer ve Background rneini sizlerle paylaflmak istiyorum.
Sizlerle beraber bir helikopter kiralyor ve alflmakta
olduumuz 3 katl binamzn en stnde birka tur attktan sonra durup, binamza tepeden baktmz hayal
ediyoruz. Tepeden baktmzda sadece binamzn at
kat grnyor gzmze. Aramzdan bir gnll belirliyoruz, aflaya ip sarktp onu binamzn atsna indiriyoruz. atnn belli bir ksmn bizim iin tahrip etmesini istiyoruz. Arkadaflmzda bizim iin atnn zerinde belli bir noktay yok ediyor (Yani bizim iin byk
bir alan ayor; Hayal edin! Hayalleri olmayanlar bizden
deildir.).
Biraz nce at katnn tamamndan baflka bir fley grmezken, arkadaflmzn amfl olduu delikten, artk atnn haricinde alan blge kadar da 3. kat grme flansna kavuflmufl oluyoruz.
Bu rnei duyar duymaz kafamda layeri neden amam
gerektii ve nemini yavafl yavafl anlamfltm. Hem dinliyor hem de not alyordum. Bu notlar benim iin flyleydi;
Layer zellikleri:
1- Photoshopta ve Image Ready CS2de amfl olduumuz her dokmana tepeden yani kuflbakfl baktmz,
2- Her tasarm sanki bir bina gibi infla etmemiz gerektiini,
3- Tasarmm infla ederken her kullanacam tasarm
aracm yeni bir blmde (Katman) oluflturmam gerektiini,
4- Layern gerek anlamnn aslnda kat, katman, blm olduunu,
5- Bu katmanlarn zerinde ifllem yapabileceimi,
6- Bu katmanlara gerektiinde efekt uygulayabileceimi veya silebileceimi,
62
Background zellikleri:
1- Background yok edilemez.
2- Backgroundun altnda baflka bir katman aranamaz.
3- Background taflnamaz.
4- Background silinemez ama boyanabilir ve dier layerler gibi ifllem yaplabilir.
5- Backgroundn sralamadaki yeri deifltirilemez. Background bizim iin hep en alt katmandr.
flimdi de dilerseniz zellik olarak yazmadmz ama
hem layer hem de backgroundu ilgilendiren zelliklere
bakalm. Layerlarn, seim aralarn kullanarak, istediiniz blgesini yok edebilir veya silebilirken (Transparen grnt modu), background iin bunu sylemek
imkansz. nk backgroundun altnda baflka hi bir
fley aranamayaca iin onu silmenize Image Ready CS2
program izin vermiyor.
Siz backgroundda iken seili bir blge oluflturabiliyorsunuz. Hatta o blgeyi silmek iin klavyeden delete tufluna da basabilirsiniz. Seili blgenin iindeki pixeller
yok olur ama transparan bir grntye ulaflmanz mmkn deil. Backgroundda Image Ready programnn sizin iin sunduu fley sadece seili blgeyi ara kutunuzda bulunan renklerinizden biri ile doldurmak olacaktr.
Gn gelir bir gn backgroundunuzu layera yani katmana evirmek isterseniz o zaman yapmanz gereken fley,
layer panelinde bulunan background yazsnn zerine
iki kez tklamak olmaldr. Karflnza gelecek olan dialog penceresinden backgroundunuza yeni bir isim verebilir ve backgroundunuzu layera dnfltrebilirsiniz.
Umarm benim Photoshop kullanmam kolaylafltran bu
rnek sizin iinde yararl olur. fiimdi gelelim genel hatlaryla layer panelinin ayrntlarna...
Karflmzda noktasal tabanl grafik tasarm programlarnnn temelini oluflturan layer paneli... Layer paneli sayesinde yeni layer aabilirsiniz. Var olan layerlarn yerlerini deifltirebilirsiniz. Mevcut layerlar silebilir veya
birlefltirebilirsiniz. Bunun dflnda layerlara efekt uygulayabilirsiniz. ki layer birbirine harmanlama kiplerini
kullanarak etkileflimini salayabilirsiniz. Var olan layerlarn Opacity deerine (Grnmezliklerine) mdahalede bulunabilirsiniz. Yukarda belirttiimiz rnekleri artrmamz mmkn. Dilerseniz ayrntlar bir dahaki saymzda tamamlayalm. Grflmek zere... Hepinize kolay gelsin...
Kaynak: Photoshop Magazin Austos 2006
Opacity (Geirgenlik)deeri
dfltke alttaki katman
grnmeye bafllar.
Katmanlar paleti
mens
fllem yaplabilecek
katman
Kilitli katman
Katman n grnts
p kutusu,
katmanlar silmek
iin kullanlr.
Katmanlar
birbirine
balar
Stil etkisi
oluflturur.
Maske
katman
aar.
Renk dolgu
katman
aar.
Katmanlar
dosyalar.
Yeni katman
oluflturur.
63
Yararlanlan ve Baflvurulabilecek
Kaynaklar
1. a
2. b
3. c
4. d
5. c
6. a
7. e
8. e
9. d
10. b
Sanat andafl fiiflmann Freak isimli bu alflmas taranmfl dokular ve fotoraflarn farkl
kanal ve katmanlarda birlefltirilmesiyle oluflturulmufl sanatsal bir saysal grnt ifllem rneidir.
4
Amalarmz
N
N
N
N
N
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Seim
Seim Alan
Seim Aralar
Rtufllamak
Onarmak
Kopyalama Mhr
(Clone Stamp)
Doku Mhr (Pattern Stamp)
Yama (Patch)
Ton Dzenlemesi
Renk Dzenlemesi
erik Haritas
Saysal Fotoraf
flleme Teknikleri
Alan Seimi ve
Onarma Aralar
Alan Seimi ve
Onarma Aralar
SEME fiLEM VE SEM ARALARI HAKKINDA
Eylem komutu verilmeden nce o eylemin geerli olaca alann tanmlayacak seimin yaplmas gerekmektedir. Resimler zerinde ifllem yapabilmek iin, ncelikle o ifllemi yaplacak alan seebilmek nemli bir noktadr. Salkl bir grnt ifllem yapabilmek iin salkl bir seim yapmak gereklidir. Seim yapmak ayn zamanda seilmeyen yerlerin ifllemden etkilenmemesi anlamna da gelir.
Bir resimdeki bir alan semek ve ifllem yapmak iki aflamaldr. ncelikle seim
aralarndan biriyle dzenlenmek istenen resim paras seilmelidir. Daha sonra
seili olan o piksel grubuna taflmak, temizlemek, filtre uygulamak gibi ifllemler uygulanabilir. Bu seim ifllemleri 4 farkl arala yaplabilir:
Marquee Tools (Geometrik Alan Seim Arac)
Lasso Tools (Kement Arac)
Magic Wand Tool (Sihirli Denek Arac)
Pen Tool (izim Kalemi Arac)
Belirli bir alan iin kullanlacak seim aracn semek genellikle o alann zelliklerine baldr. Temelde farkl seim tr vardr:
Geometrik Seimler: Bir resimdeki dikdrtgen alan semek iin Rectengular Marguee (dikdrtgen seim arac) kullanlr. Bu aracn arkasnda gizlenen Elliptical Marquee (oval seim arac) arac yuvarlak alan seiminde
kullanlr. Single Row Marquee (yatay tek piksel alan seim arac) bir piksel
yksekliinde bir satr ve Single Column Marquee (dikey tek piksel alan seim arac) 1 piksel geniflliinde bir stunu semek iin kullanlr.
Serbest Seimler: Lasso (kement arac) arac fare yardmyla bir alan zerinde srklenerek serbest bir seim ifllemi yaplabilir. Polygonal Lasso (kfleli kement) aracyla bir alan etrafna tklayarak dz izgilerle farkl sklklarda tklayarak ve tklanan ilk noktaya dnlerek kfleli seim alan oluflturulabilir. Magnetik lasso (manyetik kement) arac da dier iki kement aracnn
bileflimi gibi kullanlr. Bu seim arac daha ok seilecek alan kontrastlklar
taflyorsa kullanflldr.
Renk Tabanl Seimler: Magic Wand (sihirli denek) arac belli bir renk
benzerlii taflyan blgeleri kolaylkla semede kullanlr. Bu blgeye tek bir
tklamayla benzer tm piksel grubunu semek iin kullanlr. Tolerans aral deerine gre bu seimin snrlar geniflletilebilir. Bylece benzer gurup
alanlar da seime dahil edilebilir.
66
fiekil 4.1
A
Ara kutusunda
farkl zelliklere
sahip seim ve
taflma aralar
vardr:
A. Marquee
(Geometrik Alan
Seim) arac
dikdrtgen,
yuvarlak, tek satr ve
tek stun seimler
yapar.
B. Magic Wand
(Sihirli Denek)
arac benzer renkteki
alanlar seer.
B
C
C. Lasso (Kement )
serbest, okgen (dz
kenarl ve manyetik
kenetleyen) seimler
yapar.
D. Pen (izim
Kalemi) arac apa
noktalar
oluflturarak vektrel
izim yapar.
E. Path Selection
Tool (Vektrel izgi
Seim Oku) arac
apa noktalarn,
yn izgilerini ve
yn noktalarn
semeye ve taflmay
salar.
fiekil 4.2
Dzgn
dikdrtgen, kare,
daire ve oval gibi
geometrik seimler
ara kutusunun
en stndeki
Rectengular
Marquee arac
seilerek yaplr.
67
fiekil 4.3
Fare hareketiyle
serbest seim alan
oluflturmak iin
Lasso (Kement)
grubu seim
aralar kullanlr.
Grup farkl
kementten oluflur.
fiekil 4.4
Resim alanndaki
mavi blgeye sihirli
denek aracyla
tklandnda ayn
snr iindeki
btn yakn mavi
tonlar seilebilir.
kinci bir farkl
blge seimi
yapabilmek iin
shift tufluna
basarak tklama
yapmak gerekir.
68
Sihirli denein kapsam alann geniflletip daraltmak iin sihirli denek arac seiliyken ara seenekleri ubuundaki Tolarance (Tolarans) kutucuuna deer
vererek deifltirilebilir. deal deer resmi, alannn zelliine gre deiflir.
Herhangi bir seim aracyla seim yapldktan sonra, yaplacak ifllemden etkilenmesi istenen alan belirlenmifl olur. Bu alann dfl bir anlamda korumaya alnp yaplacak ifllemden etkilenmemesi salanmfl olur. Seilen piksel grubunu taflnmak
istenirse ara kutusundaki Move (Taflma) arac seilmelidir. Tek katmanl bir resim alannda alfllyorsa, alan taflndnda taflnan piksel grubunun yerini alt zemin rengi alr. Birden fazla katmanda alfllyorsa alt katmann piksel grubunun
grnmesi salanr. Taflma ifllemi bu alan seimden karana kadar yaplan ifllem
kalc hale gelmez.
69
fiekil 4.6
Seme Alann
Kopyalayarak
Taflma.
Herhangi bir seim alanyla bir blge seildikten sonra farkl bir seim arac seip
varolan seim alanna yeni eklemeler yapmak mmkndr. Bu ifllem iin ikinci bir
alan ekleme girifliminden nce klavyenin Shift tufluna basmak gerekir.
Tam tersine alan eksiltmek gerektiinde ise bu kez klavyenin alt tufluna basarak istenen blgenin karlmas salanabilir.
fiekil 4.7
A
B
C
Seim aralarn klavye kombinasyonlaryla birlikte kullanp alan eklemek ve alan karmak pratik olarak
kullanlabilir. A. Bir alan seiliyken ikinci bir alan daha eklemek gerektiinde, seime bafllamadan nce shift
tufluna basp imlecin yukardaki gibi olduu grldkten sonra seime devam edilmelidir.
B. Bir alan seiliyken ikinci bir karma gerektiinde, seime bafllamadan once alt tufluna basp imlecin
yukardaki gibi olduu grldkten sonra seime devam edilmelidir.
C. Kesiflen iki seim alannn sadece kesiflim yerinin seim alan olarak kalmas istenirse alt ve shift tufllarna
birlikte baslmaldr.
70
B CDE
Dikdrtgen seim arac seildiinde ara seenekleri ubuu stteki grnm alr.
A. Seili olan ara, B. New Selection (Yeni seim), C. Add to Selection (Seim alan ekle), D. Subtract from
Selection (Seim alan kar), E. Intersect with Selection (Kesiflen alan), F. Feather (Kenar yumuflamas),
G. Seim alan boyutlar.
A. Ara tr gstergesidir. Ara kutusunda seili olar arac gsterir. Seili olan araca gre ara seenekleri de deiflkenlik gsterir.
B. New selection (Yeni Seim) fonksiyonudur. Yeni bir seim alan oluflturmak
iin kullanlr. Bu seimden nce aktif bir seim alan varsa fareyle bir noktaya tkland anda yok olur ve yeni bir seim alan oluflturmak iin fareyle yaplacak bir
hareketi bekler.
C. Add to selection (Seim Alan Ekle) alflma alannda seim alan varsa bu
alan yok olmaz. Bu yntemle istenilen sayda seim alan oluflturulabilir. Bu fonksiyon klavye tufl kombinasyanlarndan Shift tufluna denk gelmektedir.
D. Subtract from Selection (Seim Alanndan kar) seenei varolan seim
alanndan alan eksiltme fonksiyonudur. Aktif bir seim alan iinden belirli bir blgeyi seim dfl brakmak iin klavyeden Alt/ Options tuflunu basl tutup, seim
aralarndan biriyle aktif seim alan iinde kalan piksellerden bir blm seip,
fareden el ekildii anda tanmlanan bu alan aktif seim alanndan karlr. Seim
ifllemleri zerinde ekleme, karma yaparken klavye tufl kombinasyonlarn kullanrken bu ikonlara dikkat edilmelidir.
D. Intersect with Selection (Ortak Alan) fonksiyonu kesiflen alan kullanmay
hedefler. alflma sistemi, aktif bir seim alan zerinde oluflturulacak ikinci bir seim alan ile arasndaki ortak oluflan piksellerin seili kalmasn salar. Klavye tufl
kombinasyonu Shift+Alt/Options tufllardr.
F. Feather (Kenar Yumuflatma) fonksiyonu seilen alann kenar keskinliinin
deiflimini salar. Deer sfr iken kenarlar keskin bir alan seilir. Deer bydke kenarlar eriyip yumuflar.
G. Alan Boyutlar seenei normal seenekteyken istenilen boyut seimi yaplrken, dier seeneklerde sadece girilen deerlerde sabit alan seimi yaplabilir.
71
fiekil 4.9
Daire ya da oval izerken alt
tufluna basarak bafllang
noktasnn daire/ovalin merkezi
olmas salanabilir. Daire izerken
shift tufluna basmak izimin tam
daire olmasn salar. A. Alt tufluna
baslmakszn yaplan daire izimi.
B. Alt tufluna baslarak yaplan
daire izimi.
A
fiekil 4.10
Klavyedeki ok tufllarn
kullanarak seim alannn
hareket etmesi salanabilir.
Ayn ifllemi komut tufluna
baslyken yaparsak seim
alan iindeki piksel
grubuyla birlikte hareket
eder.
72
Yumuflatma
Dzgnlefltirme
fiekil 4.12
SIRA SZDE
SIRA SZDE
Oval aracyla yaplmfl bir seim yan tarafa kopyalanp taflnmadan nce farkl kenar yumuflatma (Feather)
fi N Eyok,
L M B. Yumuflatma deeri 5 piksel, C. Yumuflatma deeri 20 piksel.
deerleri verilmifl: A. YumuflatmaDdeeri
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
S O R U
D K Kverilen
AT
Piksel cinsinden
tm deerler farkl znrlkl resimlerde farkl etki verir. rnek olarak fiekil 4.12de C resmi iin verilen 20 piksellik yumuflaklk ls daha yksek
znrlkl
birSZDE
resim alannda daha az yaylma gsterir.
SIRA
N N
73
fiekil 4.13
Hepsini se
Seim dfl brak
Seim (Select)
mensnn iinde
seilmifl bir alanla
ilgili seenekler
vardr.
Tekrar se
Tersini se
Btn katmanlar
Katmanlar seim dfl brak
Ayn katmanlar
Renk Seim
Kenar ifllemek
Kenar izgisi
Dnfltrmek
Kfle yuvarlaklafltrma
Kenar geniflletme
Kenar daraltma
Kenar yumuflatma
Kaydedilmifl seilmifl
alan getir
fiekil 4.14
Alan seimi
yaptktan sonra
alflma alannn
herhangi bir
yerine kontrol
tufluna basarak
tklarsak flekildeki
seim mensne
ulaflabiliriz.
74
fiekil 4.15
Yandaki fotorafn
sadece ten rengi
tonlarn semek
baflka bir seim
aracyla ok
zahmetli bir ifl
olabilecekken Color
Range penceresinin
yetenekleriyle
olduka kolaydr.
75
fiekil 4.18
Ara kutusundaki
Crop (Krpma)
aracyla boyut ve
znrlk
deerleri de
verilebilir. Deer
verilmeden nce
resim alann
nceki deerleri gz
nnde
bulundurulmaldr.
76
77
Document Size
Resim alannn cm
cinsinden lleri
Resulation
znrlk deeri
B
Yukardaki A kutusunun
znrl 5 dpi, B
kutusunun znrl ise
10 dpidir.
78
79
fiekil 4.21
Edit>Free Transform ve Transform seeneklerinden seilmifl bir resim
alannn boyutlarnda ve ynlerinde deifliklik yaplabilir.
Kltlmfl ve as deifltirilmifl
resim alan (transform)
80
fiekil 4.22
Image>Adjustments seeneinden renk ve ton dzenlemeleri ve deifliklikleri yaplr.
Ton Dengesi
Otomatik Ton Dengesi
Otomatik Kontrastlk
Otomatik Renk
Ton Erisi
Renk Dengesi
Parlaklk/Kontrastlk
Siyah/Beyaz
Renk / Doygunluk
Renksizlik
Renk Karfllafltrma
Renk Deifltirme
Semeli Renk
Resim alan
renk kontrol
seenekleri
Ton Haritas
Fotoraf Filtresi
Iflk/Glge
Pozlama
Ters Ton
Ton Eflitleme
Tirelefltirme
Posterize
eflitlilik
Renk ve ton
kyaslama
penceresi
Renk Modu
Resmin hangi amala kullanlaca hangi renk moduyla olacayla direk balantldr. En ok kullanlan renk modlar siyah beyaz resimler iin gray scale, ekran
dosyalar iin RGB, baslacak renkli resimler iin de CMYKdr.
fiekil 4.23
Resim
Modu
(Image>
Mode)
penceresi.
Tire
Gri Ton
ki Ton
Dizinli Renkler (256 renk)
Ekran Renkleri (Red Green Blue)
Bask Renkleri (Cyan Magenta Yellow Black)
Ton Renk Sistemi (L-lightness, a-yeflil-krmz ekseni, b-mavi-sar
ekseni)
oklu Renk Sistemi
8 Birimli Renk Sistemi
16 Birimli Renk Sistemi
32 Birimli Renk Sistemi
Renk Tablosu
81
Koyu Tonlar
Orta Tonlar
Ak Tonlar
Image>Adjustments
>Levels
seeneinden
resmin sahip
olduu ton dalm
grafii grlebilir.
Grafiin her
geninin de bir
tona sahip olmas o
resmin salkl bir
tonlama tafldn
gsterir.
82
fiekil 4.25
Image>Adjustment
s>Color Balance
seeneinden
resmin sahip
olduu renk
dengesi
deifltirilebilir.
83
84
85
Clone Stamp:
Kopya Mhr Arac
fiekil 4.29
Kopya mhryle resim alannda farkedilmeyen dzeltmeler yaplabilir.
Pattern Stamp:
Doku Mhr Arac
fiekil 4.30
Doku mhryle
ktphanedeki
dokular resim
alanna
uygulamak
mmkndr.
86
Onarm fra aracn kullanmak kopya mhrnde olduu gibi nceden alt tufluyla belirlenen bir alandaki piksel grubunu ikinci tklanan yere taflma temeline dayanr. Kopya mhrnden ayrlan taraf taflnan piksellerle tafld yerdeki pikselleri karfltrp ortak bir noktada buluflturmaktr.
fiekil 4.31
Onarma fras arac seiliyken, taflnmak istenen dokunun zerine alt
tufluna baslyken tklayp, kapatlmak istenen blgenin zerine doku taflnr.
Dier onarma aralarndan biraz farkl alflr. Onarlmak istenen blge kement
aracyla alan seiyormufl gibi seim alanna dnfltrlr. Bylece dzeltme yaplacak alan belirlenmifl olur. Daha sonra bu seim alan benzemesi istenen blgenin zerine srklenip braklr. lk seilen blge srklenip braklan blgenin karflm halini alr.
fiekil 4.32
Yama arac seiliyken, dzeltmek istediimiz blgeyi kement ile seim yapar gibi seip,
seilen alann dolmasn istediimiz blgenin zerine srklediimizde, ilk blge
srklediimiz blgenin dokusuyla yamanr.
87
88
Anlk grnt
oluflturma simgesi
89
zet
Resimdeki bir alan semek ve ifllem yapmak iki aflamaldr. ncelikle seim aralarndan biriyle dzenlemek
istenen resim paras seilmelidir. Daha sonra seili olan
o piksel grubuna; taflmak, temizlemek, filtre uygulamak gibi ifllemler uygulanabilir. Belirli bir alan iin kullanlacak seim aracn semek genellikle o alann zelliklerine baldr. Temelde farkl seim tr vardr:
geometrik alan seimi (geometrik alan seim aralar),
serbest alan seimi (kement aralar) ve piksel grubu
bazl (sihirli denek).
Herhangi bir seim aracyla seim yapldktan sonra,
yaplacak ifllemden etkilenmesi istenen alan belirlenmifl
olur. Bu alann dfl bir anlamda korumaya alnp yaplacak ifllemden etkilenmemesi salanmfl olur. Seilen
piksel grubunu taflnmak istenirse ara kutusundaki Move (taflma) arac seilmelidir. Tek katmanl bir resim
alannda alfllyorsa, alan taflndnda taflnan piksel
grubunun yerini alt zemin rengi alr. Birden fazla katmanda alfllyorsa alt katmann piksel grubunun grnmesi salanr. Taflma ifllemi bu alan seimden karana kadar yaplan ifllem kalc hle gelmez. Seilmifl
bir blgeyi iindeki pikseller olmadan taflmak mmkndr. Seim yapldktan sonra, ara kutusunda hl
seim arac seiliyken imleci seim alannn iine srkleyerek seim aracnn seilmifl alan taflma aracna
dnflmesi salanr. Bu durumda yaplacak taflma ifllemi iindeki piksel alanlarnn dflnda sadece seim alannn taflnmasn salar.
Ara kutusunda Move (taflma) arac seilmifl olmasa bile klavyede option tufluna basarak imlecin seili alann
stne geldiinde taflma aracna dnflmesi salanabilir. Seilmifl bir alan, klavyedeki oklar araclyla farkl flekillerde taflmak mmkndr. Alan seiliyken taflma yaplacak ok ynne tklandnda seilmifl alan tklama ynnde sadece bir piksel ilerler. Ayn ifllem shift
tufluna baslyken yapldnda, seilmifl alan befl piksel
uzunluunda ilerler. Seilmifl alann iindeki piksel grubunun da taflnmas istenirse komut tufluna baslarak
alann her tklamada bir piksel ilerlemesi salanr. Option tufluyla birlikte shift tufluna da baslrsa seilmifl
alan iindeki piksellerle birlikte her tklamada befl piksel uzunluunda hareket eder.
90
Onarma aralarnn temel alflma prensibi resim alanda var olan salkl dokular hasarl blgelere taflmaktr. Bu yntemle resim alannn kendi iindeki piksel
gruplarn kullanarak sorunlu piksel gruplar yokedilir.
Bu yntemle farkedilmesi g ya da imkansz resim dzeltmeleri yaplabilir. Onarma aralarn kullanarak katmanlar aras hatta farkl belgeleraras doku transfer etmek olasdr. Farkl bir resim alanndan doku taflnyorsa, iki farkl resim alannn znrlk ve renk seeneklerinin ayn olmasna dikkat edilmelidir. Kopya mhr ara kutusundaki mhre benzeyen aratr. Mhr arac seiliyken ara seenekleri ubuundaki bilgiler mhr aracn daha etkili kullanabilmek iin gerekli
detay bilgilerle donanr. Arac kullanmak iin setikten
sonra ncelikle alt tufluna basp resim alanndan taflnacak alan tanmlamak gerekir. Taflnacak alan belirlendikten sonra alan taflyacak uygun mhr ucu fra paletinden seilir. kinci tklama alt tufluna baslmakszn
nce
onarlacak blgeye uygulanmaya bafllanr. Doku mhr arac kopya mhr aracnn altnda gizlenmifl bir
aratr. Kopya mhr aracnn zerine uzunca tklayp
ulafllabilir. Doku mhr daha nceden doku olarak
tanmlanmfl hazr dokular taflmak ve uygulamak iin
kullanlr. Onarm frasn kullanmak kopya mhrnde olduu gibi nceden alt tufluyla belirlenen bir alandaki piksel grubunu ikinci tklanan yere taflma temeline dayanr. Kopya mhrnden ayrlan taraf taflnan
piksellerle tafld yerdeki pikselleri karfltrp ortak bir
noktada buluflturmaktr. Dier onarma aralarndan biraz farkl alflr. Onarlmak istenen blge kement aracyla alan seiyormufl gibi seim alanna dnfltrlr.
Bylece dzeltme yaplacak alan belirlenmifl olur. Daha sonra bu seim alan benzemesi istenen blgenin
zerine srklenip braklr. lk seilen blge srklenip braklan blgenin karflm halini alr.
91
Kendimizi Snayalm
1. Serbest seim iin afladaki aralardan hangisi
kullanlr?
a. Kement arac
b. Geometrik seim arac
c. Damlalk arac
d. Kalem arac
e. Fra arac
92
Okuma Paras
Seim ve Mask
...
Konumuzun geen saysnda Mask'lar hakknda tanmlama yaparken belirli blgeleri snrlayarak, etkinin istediimiz noktalarda gerekleflmesine yardmc olur demifltik. Seimler Mask ifllemlerinden nce, ister bir noktaya renk doldurmak, ister belirlediimiz bir erevede
yaplacak efekt, renk uygulamas, silme, kopyalama gibi zel ifllemlerde belirleyici bir konudur.
Bu ynyle seim ifllemleri de bir maskeleme trdr.
Seim ifllemlerini tmyle amaca ynelik tanmlamak
ve kullanmak gereklidir. nk, seim ifllemleri ilk bakflta ok sradan bir fonksiyon olarak grnse de alflma srecini zaman olarak uzatabildii gibi ksaltabilir
de. Birok forumda tartfllan sa dekubesi ya da buna
benzer klasik yntemlerle seimi ok zor ve zaman alan
seim ifllemleri iin yine klasik yntemlerin dflna klmas gereklidir. Bu seim ifllemlerinde hazrlk sreci
sonucu direkt olarak etkileyeceinden dflnsel n hazrlk yaparak ifle bafllanlmaldr. Rastgele atfllar ender
tesadflerin dflnda sizleri baflarya ulafltrmaz.
Alpha kanallar yardmyla normal yollarla seimi ok
zor ve zahmetli olan rnek grselimiz' deki ince dallar
rahat ve baflarl bir flekilde setik. alflmann gerek
uygulama sonucu her iki sayfada uygulanmfl olarak
gryorsunuz. Bu teknikte en nemli bafllang noktas, uygun kontrastla sahip renk kanallarndan bir tanesini semek ve onu oaltmak. Sonrasnda Levels,
Curve gibi tonlar zerinde deifliklik yapmaya yarayan
aralar kullanarak alflmay tamamlamak.
Seim aralarn nasl kullanrz;
Bu bafllk bir ounuza tandk ve bildik grnebilir.
Ama biz konunun btnl asndan ifli en temelinden alarak derinlefltirmek istiyoruz. Photoshop'un toolbox aralar arasnda en fazla sayya sahip ara trlerinden biri de seim aralardr. Seim ifllemleri iin farkl
zelliklerde bu denli fazla ve alternatifli aralarn olmas bu iflin nemini gstermektedir. Bu alternatifler iinde sunulan tm aralarn kullanm biimlerini, iflin mantn gzeterek renmeli ve kullanmalyz. Yaplan ifllemler birbirine benzeyebilir, bazen bir ifllemi yakn sonular yakalayarak farkl ara ve yollarla da yapabiliriz.
Bunda bir terslik yoktur. Photoshop'ta doru ve yanlfl
olmadna inanyorum. Dorularmz ve yanlfllarmz
yaptmz iflin neticesine gre deiflir ve Photoshop
dnyasnda nemli olan sonutur. Mflterileriniz veya
93
Yararlanlan ve Baflvurulabilecek
Kaynaklar
1. a
2. c
3. e
4. b
5. c
6. a
7. c
8. b
9. d
10. e
Sanat andafl fiiflmann bu alflmasnda farkl ortamlardan gelen grsellerin baflarl bir seme
ve ayrma iflilile yaratc birlefltirilmesi gzlenmektedir.
Amalarmz
N
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Saysal Ortam
Vektr
Vektrel Grnt
Piksel
Piksel Bazl Grnt
Vektrel izim
Alan
izgi
Yaz
erik Haritas
Saysal Fotoraf
flleme Teknikleri
GRfi
VEKTREL TEMELL ZM
YAZILIMLARI
VEKTREL fiLEMLER
SANATSAL UYGULAMALAR
96
Yine ok nemli bir avantaj, vektrel grsellerin znrlk sorunu olmayfldr. Yani vektrel olan bir grsel istenildii lde bytlebilir ya da kltlebilir. Bu ifllemde hi bir kalite kayb yaflanmaz. Oysa piksel bazl bir grsel ancak znrlnn yettii oranda baslabilir veya yaymlanabilir.
zellikle yaznn arlkl olduu tasarmlarda vektrel yazlmlar kullanlr, bunun sebebi harflerin keskin ve okunur grnmesi gerektiidir. Herhangi bir znrlk probleminde yaznn okunurluunda sorun olabileceinden metin yer alan
tasarmlarda vektrel yazlmlar tercih edilir. Bunun dier bir sebebi ise vektrel
yazlmlarn yaz tasarm yapmaya elveriflli olufludur. Yaz ile ilgili her tr detay
vektrel yazlmlarda bulunur. Piksel bazl yazlmlarda ise yazya dair seenek ve
bu seeneklerin kullanm kolayl vektrel yazlmlara oranla daha kstldr.
Adobe Illustrator
Adobe Illustrator bask, multimedia ve internet ortamlarna ynelik grafiker oluflturma konusunda endstri standard haline gelmifl bir izim programdr. Kullanm
alan olduka genifltir, ancak zellikle detayl izimler, amblem/logo tasarmlar ve
afifl, ambalaj gibi hemen her grafik rnde kullanm yaygndr. ok ynl izim
aralar ve doala yakn fra eflitleri ile piksel bazl bir grnty vektrel hale
dnfltrmeye yarayan Trace (izim Kopyalama) seenei Adobe Illustrator yazlmn ne karan zelliklerden bazlardr. Adobe ailesinden oluflu, Photoshop gibi programlar ile alflverifli kolaylafltrmfl, bu da Illustrator iin nemli bir avantaj
olmufltur. Illustrator, Freehand yazlmnn ierdii baz zellikleri de yeni versiyonlarnda bnyesine katarak yaygn biimde kullanm salamay srdrmektedir.
Macromedia Freehand
Geometrik izimlerde hassas kullanm ve teknik izim alannda kullanflllnn yan sra oklu sayfa zellii ile Freehand pek ok kullancnn tercih ettii bir yazlmdr. Freehand, Illustrator ile benzer ifllevlere sahiptir. Kullanm amac ve prensibi bakmndan nemli benzerlikler gsteren bu iki yazlm, kullanm biimi bakmndan kk de olsa baz farklara sahiptirler.
97
Corel Draw
PClerde arlkl olarak kullanlan Corel Draw yazlm her trl vektrel ilstrasyon ve sayfa dzeni alflmas iin kullanlan bir yazlmdr. Freehand ve Illustratorla kullanm amac ve prensibi bakmndan benzer ifllevlere sahiptir.
VEKTREL fiLEMLER
Vektrel bir izim yapmak nokta ve izgilerin sayfa zerinde retimi ve organizasyonu ile bafllar. Vektrel programlarda sayfa, nceden belirlenmifl standart ller
ile alr. Bu lleri modifiye etmek veya farkl seenekler yaratmak mmkndr,
ancak standart olarak A4 boyutunda bir sayfa ilk aflamada uygun bir tercih olacaktr. Adobe Photoshoptan ve piksel bazl yazlmlardan farkl olarak bu nitede sz geen vektrel izim programlarnda sayfann dflnda bofl alanlar da bulunur.
Bu alanlar baskda grnmez, ancak izim yaplrken aktif olarak kullanlabilir.
Vektrel yazlmlarn pek ounda en temel flekillerden olan kare ve daire gibi
flekilleri izmek iin hazr aralar mevcuttur ancak bundan daha detayl bir flekil izilmesi gerektiinde farkl aralardan faydalanlr. fiimdi tm bu aralar ve zellikle yukarda ad geen yazlmlarn ortak aralarn yakndan tanyalm.
A4 boyutu uluslararas
standartlarda ve Avrupada
yaygn olarak kullanlan bir
lektir. 21 x 29.7 cm
llerinde olan A4, vektrel
yazlmlarda standart olarak
alr. Letter ise dier bir
sayfa standarddr ve
ABDde kullanlr.
SIRA SZDE
SIRA SZDE
Aralar paneli vektrel izim yazlmlarnda genellikle sol kenarda yer alr. Panelde yer alan aralar genel olarak flu gruplara ayrabiliriz: Seim aralar, izim araD fi N E L M
lar, yaz aralar, taflma ve zum aralar. ncelikle izim aralarn tanyacak, daha sonra bu yaplan izimlere mdahale yntemlerini dier aralar araclyla gS O R U
receiz.
D fi N E L M
S O R U
D K Kgetirdiinizde
AT
mlecinizi ara paneli zerindeki aralardan herhangi birinin zerine
o
aracn ismi belirir. smin yannda parantez iinde bulunan harf ise o aracn klavye
ksayoludur.
SIRA SZDE
DKKAT
N N
SIRA SZDE
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
D fi N E L M
K T A P
K T A P
S O R U
S O R U
TELEVZYON
DKKAT
TELEVZYON
DKKAT
SIRA SZDE
NTERNET
SIRA SZDE
NTERNET
98
fiekil 5.2
Adobe Illustrator,
Adobe Freehand ve
Adobe InDesign
ara panellerine
genel bakfl.
Grntleme Aralar
99
SIRA SZDE
D fi N E L M
Line (Dz izgi) arac iki noktann birleflmesiyle oluflan doru fleklinde izgiler izer. izilen izgiler dz bir izgi halinde oluflur ve devam etmez. Bir izgi izmek
S O R U
iin fareyi tklamanz ve srklemeniz yeterlidir.
Aralarn alt menlerini bamsz bir ara paneline dnfltrmek mmkndr.
D K K A T Bunun iin
araca tkladktan sonra ara grubu belirene kadar fareyi basl tutup ve imleci sa uta yer
alan ayrma blmne getirerek fareyi brakabilirsiniz (Bkz. fiekil 5.3).
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
S O R U
DKKAT
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
fiekil 5.3
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Aralarn alt
K T A P
menlerini
bamsz bir ara
paneline
dnfltrmek
TELEVZYON
mmkndr.
NTERNET
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
100
S O R U
Belirli llerde
izimi yapmak istediinizde Rectangle (Dikdrtgen) Arac seD K Kdikdrtgen
AT
ili iken sayfann bofl alanna tklayn. Karflnza kan pencerede en ve boy bilgilerini girebileceiniz alanlar olacaktr. Buradaki bilgileri istediiniz dorultusunda doldurarak
SIRA SZDE
iziminizi yapabilirsiniz.
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
N N
okgen,
spiral ve yldz izerken belirli tufllara basarak bu nesnelerin fleklini
AMALARIMIZ
kontrol edebilirsiniz. izim yaparken fareyi tklayp srkleme aflamasnda klavyede bulunan yukar ve afla ok tufllarna basarak bir okgenin kenarlarn, bir yldK artrp
T A P azaltmak mmkndr. Bir kenar veya noktay stte sabit tutzn kflelerini
mak iin Shift tufluna basabilirsiniz. yarap sabit tutmak iin CTRL (Windows)
veya Command (Mac OS) tuflunu basl tutabilirsiniz. Bir flekli izerken taflmak iin
L E V Z Y O N basl tutabilirsiniz.
ise bofllukT Eubuuna
K T A P
TELEVZYON
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D NTfiERNNE LETM
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
ngilizcede DPencil
K K A Tkurflunkalem, Pen ise mrekkepli kalem anlamna gelir. Ancak bu
izim aralarn daha kolay ayrt edebilmek amacyla Pencil arac Serbest izim Kalemi,
Pen arac SIRA
ise izim
Kalemi olarak tanmlanmfltr.
SZDE
N N
fiekil 5.4
apa noktalar ve
AMALARIMIZ
yn tutamalar.
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
En sk kullanlan izim arac olan Pen (Kalem), dz, apraz izgileri apa
noktalar aracl ile izer. apa noktalar (Anchor Points) izginin aralklarn
belirler ve izginin blmlerini birbirine balar. apa noktalar fare ile her tklamada otomatik olarak oluflur. Bu noktalara daha sonrasnda mdahale etmek de
mmkndr.
izgi izmek iin:
Pen aracn sein ve izginin bafllamasn istediiniz yere tklayn.
izginin bitmesini istediiniz noktaya da tkladnzda izgi belirecektir.
Buradan itibaren yeni bir yere tkladnzda izgi tkladnz dorultuda izilmeye devam eder.
izginin bitmesini istiyorsanz ara panelinin en stnde solda bulunan siyah ok iflaretine, yani Selection (Seim) aracna tklayn.
101
fiekil 5.5
Sada en stteki
izgi grubu Line
Segment (izgi
Paras) Arac ile,
ikinci grup Pencil
(Serbest izim
Arac) ile, nc
yani en alttaki
izgi grubu ise Pen
(izim Kalemi) ile
izilmifltir.
102
Yan yana bir afla, bir yukar bakan yarm daireler izmek iin bir nceki
izimde olduu gibi nce izginin bafllamasn istediiniz yere tklayn ve
yukarya doru srkleyin, ikinci noktaya tkladnzda yine imleci aflaya
doru srkleyin. nc noktay koymak istediiniz yere gelin ve fareye
tkladktan sonra yukarya doru srkleyin.
Yan yana yukar bakan yarm daireler izmek istediinizde yine bir nceki
izimde olduu gibi nce izginin bafllamasn istediiniz yere tklayn ve
yukarya doru srkleyin, ikinci noktaya tkladnzda yine imleci aflaya
doru srkleyin. Bu noktada ALT tufluna basl tutarak yn tutamalarna
mdahale edebildiinizi greceksiniz. Alttaki yn tutamacn ALT tufluna basl haldeyken
SIRA SZDE tutup, yukardaki yn tutamacnn yanna srkleyin. Bylece bir sonraki noktay koyduunuzda eim yine yukar doru olacaktr.
Yarm daireye bitiflik dz izgi izmek istediinizde yarm daireye ait son aD fi N E L M
pa noktasnn zerine bir kez daha tklayn. Bylece yn tutamac sfrlanr
ve dz izgi izmeye elveriflli hale gelir. Bunu yaptktan sonra dz izginin
S O R istediiniz
U
bitmesini
noktaya tklayn ve dz izgiyi izin.
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
N N
TELEVZYON
DKKAT
SIRA SZDE
NTERNET
AMALARIMIZalan oluflturma mant ile alflr. Renkli bir grnt ancak bir
Vektrel programlar
alan oluflturulmas ile meydana gelir. Bir izimde iki ana blmden bahsedebiliriz:
D fi N E L M
izgi ve izginin iinde kalan alan. izgi ile ilgili renk ve kalnlk deiflikliklerini
K T A P
Stroke (Kontur) mensnden, alan ile ilgili renk ve doku deiflikliklerini ise Fill
S O R U
(Dolgu) mensnden
yapabiliriz.
TELEVZYON
Adobe Illustratorda
D K K A T kapal alan olmakszn i alann doldurulma seenei vardr. Ancak
Macromedia Freehand yazlmnda bir alan kapal olmadka (yani bafl ve sondaki izgiler
birbirine birleflmedike)
o alana renk verilemez.
SIRA SZDE
N N
fiekil 5.6
AMALARIMIZ
izgilerin baflna
D K K Aya
T da sonuna ok ucu eklemek iin Adobe Illustratorda Effect>Stylize>Add Arrowheads (Ok ucu ekle) komutunu seerek istediiniz ok trn izginin baflna veya sonuna
SIRAekleyebilirsiniz.
SZDE
NTERNET
fiekil 5.7
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
Fill (Dolgu)
NTERNET
NTERNET
103
10 pt
20 pt
30 pt
104
105
Macromedia Freehand yazlmlar, kitap, dergi tasarm, afifl tasarm gibi tipografik
dzenlemelerin arlkl olduu tasarmlarda kullanc dostu bir ortam salar.
Vektrel yazlmlarda yazlar metin alanlar ierisinde yer alrlar. Bilgisayardaki saysal font bilgisi yazlma aktarlr ve yaz grntlenir. Ancak ayn tasarm
baflka bir bilgisayarda aldnda seilen yaz karakterinin o bilgisayarda olmamas durumunda sorun yaflanr. Bu durumda yerine baflka bir yaz karakteri seilmesi gerekir. Bunu engellemenin bir yolu alfllan fontlar da dosya ile birlikte taflmaktr.
Dier bir yol ise yazlar flekile dnfltrmektir. Bu seenek Adobe Illustrator
ve Adobe InDesignda Create Outlines (Dfl izgi Olufltur) komutu, Macromedia
Freehandde ise Convert to Paths (izgiye Dnfltr) komutu ile gerekleflir. Bu
komut ile birlikte yaz bilgisi izim bilgisine dnfltrlmfl olur. izgisel ve sanatsal bir etki istenildiinde yazya bu modda mdahale etmek daha kolaydr. Ancak ok nemli bir nokta fludur ki, yaz izime dnfltrldkten sonra yeniden
yaz bilgisine dnfltrlemez. Bu nedenle yaznn akan metin hali her zaman
saklanmaldr.
Uzun metinlerin yer ald dergi, kitap gibi tasarmlarda yazlar nceden Microsoft Word gibi yazlmlarda yazlr. Sonrasnda bu yazlar vektrel yazlmlara aktarlr. Vektrel yazlmlarda salkl iflleyen formatlar doc (Word Document), txt
(Text Only), rtf (Rich Text Format) gibi formatlardr. Bu formatlarda kaydedilmifl
belgeler tm biimlendirme zellikleri ile birlikte vektrel yazlma aktarlrlar.
Bir metin alan amak iin:
Type (Yaz) aracna tklaynz.
Metni oluflturmak istediiniz noktaya tklaynz ve yaz erevesi oluflturmak
zere fareyi srkleyiniz.
Alan bir metin alanna nceden yazlmfl bir metni armak iin:
Yaz alannn seili olmasna dikkat ediniz.
File>Place komutuna tklaynz ve alan pencereden yerlefltirmek istediiniz metni seiniz.
Bir metin alanna stnlar amak iin:
Yaz alannn seili olmasna dikkat ediniz.
Type>Area Type Options (Yaz Alan Seenekleri) mensne gidiniz.
Columns (Stunlar) bafllnn altnda Number (Stun Says) seeneine istediiniz stun saysn giriniz.
Stn genifllii iin Span, stun aras boflluk iin ise Gutter alanlarna deer
giriniz.
fiekil 5.11
Vektrel ortamda
oluflturulmufl bir
yaz.
106
fiekil 5.12
Yaz alanna
iliflkin ayrntlara
ulaflmak iin Type
(Yaz)
mensnden Area
Type Options (Yaz
Alan Seenekleri)
paneline girilebilir.
fiekil 5.13
Area Type Options
(Yaz Alan
Seenekleri) Paneli.
Yaz alan
Genifllii ve
Ykseklii
Sra says
ve aralk llerine
iliflkin bilgiler
Stn says
ve aralk llerine
iliflkin bilgiler
Yaz Alan
Boflluk Ayarlar
Yaznn Akfl Yn
107
fiekil 5.14
Bir metni iki stun
haline getirmek
iin Area Type
Options (Yaz Alan
Seenekleri)
panelindeki
Columns (Stun)
saysn 2 olarak
deifltiriniz.
108
109
fiekil 5.16
Character
(Karakter) Paneli.
Yaz Karakteri
Karakter Stili
Satr Aras Boflluk
Karakter Boflluu
Karakter Boyutu
Harf Aras Boflluk
fiekil 5.17
Paragraph
(Paragraf) Paneli.
Bloklama Seenekleri
Sol ve sa metin blou boflluklar
Paragraf boflluu
Paragraf ncesi ve Paragraf sonras boflluk
Tireleme
110
kinci yntem olarak rehber grntden faydalanlarak izim aralar ile manuel olarak izim yaplabilir. Bu seenek Trace (izim Kopyalama) komutunun yeterli olmad veya istenen sonucu vermedii durumlarda kullanlabilir.
Rubik Kb: Renkli kare
alanlarn yan yana
getirilmesi amacn taflyan
bu zeka oyunun ad Rubik
Kbdr.
111
fiekil 5.19
Yazlma
File>Place
(Dosya>Yerlefltir)
komutu ile bir
grnt
arabilirsiniz.
Siyah alanlarn olduu katmann zerine yeni bir katman daha oluflturulmufltur (Buradaki sebep, st ste gelecek grntlerin birbiriyle karflmasn ve birbirinin gerisinde kalmasn nlemektir.).
fiekil 5.21
Yeni bir katman
amak iin Layer
(Katman)
mensnn
altndaki New
Layer (Yeni
Katman Yarat)
seeneine
tklaynz.
112
izilen siyah alann ardnda kalan orjinal resimi tekrar grebilmek iin siyah
alann olduu katmann sol kenarndaki gz ikonuna tklanarak bu katman
gizlenmifltir.
fiekil 5.22
Layer
(Katman)larn sol
kenarnda
bulunan gz
ikonuna tklayarak
katmanlar
gizleyebilir, alttaki
katmann
grnmesini
salayabilirsiniz.
113
K T A P
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
N N
SIRA SZDE
fiekil AMALARIMIZ
5.25
Layer Options
(Katman
Seenekleri)
K Paneli.
T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
114
SANATSAL UYGULAMALAR
Bu blmde bir sembol izimini aflamalarn tanyacak ve bu sembol kullanarak
bir afifl tasarm yapldn greceksiniz. Bu blmde izilmek zere seilen sembol uluslaras olarak tannan barfl semboldr. Bu sembol, izimi kolay ancak pek
ok izim aracnn kullanld bir flekle sahip olduu iin vektrel izimi pekifltirSIRA
SZDE olacaktr.
mede iyi bir
alflma
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
Barfl sembol izimini yapmak iin ncelikle kalnl olan bir daire izmemiz
gerekir. Dier elemanlar daireyi izdikten sonra iine yerlefltirmek daha pratik
olacaktr. S O R U
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Dairenin izgi
Stroke (izgi Kalnl) seeneinden vermek mmkndr, anD kalnln
KKAT
cak bir sembol iziminde genelllikle tercih edilmez. Bunun sebebi, sembol bytlp kltldnde Stroke (izgi Kalnl) ile verilen izgi kalnlnn da deiflken olufludur.
SIRA SZDE
Bunun yerine izgi kalnln manuel olarak izim aracl ile yapmak daha dorudur. Yani iki izgi izip, izgilerin aralarn alan haline getirmek ve bu alana renk vererek sembol izmek
ok daha doru bir yntemdir.
AMALARIMIZ
N N
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
fiekil 5.26
izime
bafllamadan nce
cetveller ile
dairenin konumu
ve ls
belirlenmifltir.
Kenar cetvellerden
ortaya doru
rehber izgiler
ekilmifltir.
Kenar Cetveli
(Gizli/Gster)
Rehber izgiler
(Gizli/Gster)
115
Ellipse (Daire/Elips)Arac
Ellipse (Daire/Elips) arac ile dflta kalan cetvellerin kesifltii kfleden bafllayarak fareyi srkleyiniz. Fareyi srklerken Shift tufluna basmanz gerekmektedir, bylece daire elips deil tam daire olacaktr (Bkz. fiekil 5.27).
fiekil 5.28
Daireyi izmek iin
sol st noktadan
sa alta doru
fareyi tklayarak
srkleyin.
116
kinci daireyi izmek iin bafllan noktas olarak birinci dairenin orta noktasn alnz. Orta noktadan dfla doru izim yapabilmek iin daireyi izmeye baflladktan hemen sonra Shift ve Alt tufllarna ayn anda basnz. Bylece fareyi srklerken daire iten dfla doru byyor olacaktr.
fiekil 5.29
kinci dairenin
izimine biraz
nce izdiiniz
dairenin orta
noktasndan
bafllaynz. Shift ve
alt tufllarn basl
tuttuunuzda
ortadan dfla doru
byyen bir daire
izebilirsiniz.
kinci daireyi i cetvellere dayanacak bykle getirdikten sonra fareyi braknz. Bylece i ie ve belirlenen et kalnl mesafesinde yer alan iki daireyi oluflturmufl olursunuz.
Bu iki daireyi tek bir alan haline getirmek iine renk verebilmek adna yaplmas gereken bir ifllemdir.
117
fiekil 5.30
ki dairenin arasn
alan haline
getirmek iin Object
(Nesne)
mensnden
Compound
Path>Make
(Birleflik izgi>
Yap) seeneini
seiniz.
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
DKKAT
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
fiekil 5.31
Compound Path
(Birleflik izgiler)
K T A P
komutunun
uyguland ve
uygulanmad
rnekler.T E L E V Z Y O N
NTERNET
118
Bir halka oluflturduktan sonra yapacamz ikinci ifllem bu halkann ortasndan geen bir stn olacaktr. Yine cetvellerden yararlanarak halkann orta
noktasnn iki yanna gelecek flekilde cetvel ekin.
Tools (Aralar) panelinden Rectangle (Dikdrtgen) aracn sein ve halkann
tam st blgesinde ve iinden bafllayarak sol cetvelin bulunduu noktadan
bafllayarak alta doru dikdrtgeni izin.
fiekil 5.32
Halkay ortadan
kesin stunu
izmek iin ortaya
bir cetvel
ekilmelidir.
119
fiekil 5.34
Daire ve stun
izimleri
Pathfinder (fiekil
Bulucu)
panelindeki Add to
Shape Area (fiekle
Ekle) komutu ile bir
btn haline
getirilmifltir.
120
Rotate (Dndrme) Aracn setikten sonra obje fare ile tklanp srklendiinde a deifltirir. Ancak bu izimde dnme ekseninin objenin tam ortasndan deil, st noktasndan merkez alnmas gereklidir. Bu nedenle ortada bulunan daire iinde art biiminde grnen sembol fare ile tutarak ana
dairenin orta noktasna gelecek biimde taflynz.
Bu ifllemi gereklefltirdikten sonra Rotate (Dndrme) Arac ile fareyi srkleyiniz ve istediiniz aya geldiinde fareyi braknz.
Bu aflamada yapacamz ifllem bu al dikdrtgenden olduu yerde bir tane daha oaltmaktr. Bunun iin Object>Path>Offset Path (Obje>izgi>izgi Kaydrma) seeneinden yararlanabiliriz. Macromedia Freehand yazlmnda bu seenek Clone (Klonlama) olarak geer. Offset Path seeneinde
kan mende verilen deer 0 olduunda objenin tam stne aynsndan bir
tane daha kopyalanmfl olur.
121
fiekil 5.37
Offset Path (izgi
Kaydrma) seenei
ile dndrlmfl
olan yarm
dikdrtgenin tam
zerinde bir
kopyas oluflur.
Bu kopyalanan dikdrtgenin simetrisini alarak (yani yanstarak) tam karflsndaki dikdrtgeni de konumlandrmfl olacaz.
Bunun iin sadece sol tarafta duran klonlanmfl dikdrtgenlerden sadece bir
dikdrtgenin seili olduuna emin olun.
Rotate (Dndrme) Aracna basl tutuunuzda alt ara olarak Reflect
(Yanstma) aracn greceksiniz. Bu araca iki kez tklayarak Horizontal
(Yatay seeneini sein ve 90 derecelik a ile yansmas iin Angle (A)
blmne 90 yazn. Bylece klonlanan dikdrtgenin simetrik yansmasn oluflturdunuz.
122
fiekil 5.38
Kopyalanan
dikdrtgene Rotate
(Dndrme) arac
ile saa doru a
verilir.
Son olarak yaplmas gereken tm bu elemanlarn birbirine birlefltirilmesi ifllemidir. Bylece halka ve dikdrtgenler tek bir obje haline gelecektir ve ara
izgiler yok olacaktr.
Bunun iin Window>Pathfinder (Pencere>izgi Bulucu) panelini anz ve
bu panelin sol st kflesinde yer alan Shape Modes (fiekil Modlar) bafll altndaki ilk ikona yani Add to Shape Area (fiekle Ekle) opsiyonuna tklaynz.
Seili olan objeler bylece tek alan haline gelecektir.
fiekil 5.39
izilen tm flekilleri
bir btn haline
getirmek iin, tm
flekilleri seip
Pathfinder (izgi
Bulucu)
panelinden Add to
Shape Area (fiekle
Ekle) seeneini
tklaynz.
Add to Shape
(fiekle Ekle)
123
Sembol izimi bylece tamamlanmfltr. Bu noktadan sonra sembolnz istediiniz boyuta getirebilir, iine veya izgisine istediiniz rengi veya dokuyu verebilirsiniz.
Bu alan atmzda barfl sembol arkada kalmfl oldu. Turkuaz alan arkaya
alarak barfl semboln grnr klmak iin turkuaz alan seili iken fareye sa
tklayarak (MacOS sisteminde Ktrl tuflu ile tklayarak) Arrange (Dzenle) bafllndan Send to back (Arkaya Gnder) seeneine tklayalm. Bylece turkuaz alan en arkaya gitmifl ve barfl sembol ne kmfl olacaktr.
124
fiimdi st alanda kalan bofllua BARIfi yazmak iin alflalm. Type (Yaz)
aracna tkladktan sonra yaznn bafllamasn istediiniz alana tklayarak
klavyeniz ile BARIfi yaznz. Yaz zelliklerini ise stte bulunan Control
(Kontrol) panelinden deifltirebilirsiniz.
fiekil 5.41
Alana yaz eklemek
iin Type (Yaz)
aracna tklaynz
ve klavye ile
BARIfi yaznz.
Daha sonra baz bulut izimleri yapacak ve bunlar turkuaz alana yerlefltirme ifllemini gereklefltirecegiz. Bulutlar sayfann zerine veya bir kenarda
izmek mmkndr. Kenarda izip sonra sayfa zerine taflmay deneyiniz.
Bulutlar izmek iin Tools (Aralar) panelinden Ellipse (Daire/Elips) aracn seiniz. Yan yana ve st ste 6-8 tane daire ya da elips izerek bunlar
Window>Pathfinder (Pencere>izgi Bulucu) panelini ap ve bu panelin
sol st kflesinde yer alan Shape Modes (fiekil Modlar) bafll altndaki ilk
ikona yani Add to Shape Area (fiekle Ekle) opsiyonuna tklayarak birlefltiriniz
(Bkz. fiekil 5.42).
125
fiekil 5.42
Bulut izimleri
birka dairenin
birlefltirilmesi
yoluyla yaplmfltr.
Bulut izimlerinin dfl izgisini kaldrp i alann beyaz renk ile doldurunuz.
fiekil 5.43
Daha nce izmifl
olduunuz barfl
sembolne izgi
kalnl vermek
iin Stroke (Dfl
izgi) panelinden
faydalannz.
126
Sembolmz bu izimde beyaz renge sahipti ve bulutlar da beyaz renk olduundan iki obje birbiri ile karflt. Bunu engellemek iin sembol iziminin
kenarlarna siyah dfl izgi verdik. Bulutlarn arkasnda kaldn grnce ise
sembol seerek ve fareye sa tklayarak (MacOS sisteminde Ktrl tuflu ile
tklayarak) Arrange (Dzenle) bafllndan Bring to Front (ne Getir) seeneine tkladk.
fiekil 5.44
Bulutlarn
arkasnda kalan
barfl semboln
ne almak iin
Arrange>Bring to
Front
(Dzenle>ne
Getir) komutunu
seiniz.
Son olarak arka planda yer alan turkuaz alana degrade vermek istedik ve
Window>Gradient mensnden Gradient (Degrade) panelini atk. Degradeyi oluflturacak iki rengi bu panele srkleyerek degrademizi elde etmifl
olduk.
fiekil 5.45
Gradient (Degrade)
Paneli.
127
Afifl alflmamz bylece tamamlanmfl oldu. Vektrel yazlmlarn zellikleri olduka eflitlidir. Ancak temel baz prensipleri rendikten sonra Help (Yardm)
menlerinden veya yardmc kitaplardan faydalanarak yazlm kullanmadaki yetkinliinizi artrmak mmkndr.
fiekil 5.46
Tamamlanmfl
alflma.
SIRA
SZDE
Verilen Barfl Sembol izim rneini siz de bilgisayarnzda izmeyi
deneyiniz.
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
128
zet
Vektr temelli yazlmlar izim ve yaz zerine
younlaflan alflmalar iin kullanlan yazlmlardr. Temel olarak matematiksel koordinatlara dayal olarak alflr. Piksel temelli yazlmlarda her
bir kk pikselin yani karenin bofl/dolu veya
farkl renklere sahip olmas yntemiyle oluflan
grnt, vektrel temelli yazlmlarda koordinatlar belirlenen iki (ya da daha fazla) noktann birleflme bilgileri ile meydana gelir.
Vektrel yazlmlarda boyama yerine izim
yapmadan bahsedilebilir. izimler apa noktas
denilen noktalar yardm ile yaplr. Bu noktalar
koordinatlar belirler ve aralarnda da renk ve
kalnlk gibi bilgilerin bulunduu izgiler taflrlar.
Vektrel yazlmlar eflitli izgiler (doru, eri,
apraz vs.), geometrik alanlar (kare, dikdrtgen,
daire, okgen vs.) aracl ile izim yapar. Bun-
larn dflnda daha karmaflk flekilleri de izebilirler. Ancak temel olarak basit geometrik flekillerin
ve apa noktalarndan oluflan izgilerin farkl biimlerde kullanm ile alflrlar.
Vektrel yazlmlar zellikle metin ile btnleflik
alflmalarda vazgeilmezdir. Bunun sebebi ise
vektrel yazlmlarn znrlk sorunu olmayfl ve yaz tasarmna hakimiyeti daha detayl olarak yapabilmesidir.
Piksel temelli grntleri vektrel temelli grnt haline dnfltrmek mmkndr. Bu Live
Trace (Otomatik izim) gibi seeneklerle kolayca yaplabildii gibi daha detayl sonular iin
manuel olarak izim de yaplabilmektedir. Bu
zellik ile birlikte kullanldnda, vektrel programlarn kullanm alan olduka genifl ve yaratcla ak bir alandr.
Vektrel izim ile defter kapa tasarm alflmas. Tasarm: Ahmet Kkbudak, 2009.
129
Kendimizi Snayalm
1. Afladakilerden hangisi vektrel bir yazlm deildir?
a. Adobe Photoshop
b. Adobe Illustrator
c. Adobe InDesign
d. Corel Draw
e. Macromedia Freehand
2. Vektrel yazlmlarla ilgili afladaki ifadelerden hangisi yanlfltr?
a. Vektrel grseller matematiksel koordinatlar olan
noktalarn birbirine birleflmesi ile oluflurlar.
b. Vektrel grsellerde znrlk sorunu yoktur.
c. Herhangi bir znrlk probleminde yaznn
okunurluunda sorun olabileceinden metin yer
alan tasarmlarda vektrel yazlmlar tercih edilir.
d. Vektrel bir grsel bytldnde kalite kayb
yaflanr.
e. Vektrel yazlmlar yaz tasarm yapmaya elverifllidir.
3. Afladakilerden hangisi vektrel bir izim arac deildir?
a. Pen (izim Kalemi) Arac
b. Pencil (Serbest izim) Arac
c. Rectangle (Dikdrtgen) Arac
d. Eyedropper (Damlalk)
e. Ellipse (Elips/Daire) Arac
4. Afladakilerden hangisi Rectangle (Dikdrtgen) Arac alt mensnde yer almaz?
a. Rectangle (Dikdrtgen) Arac
b. Type (Yaz) Arac
c. Ellipse (Elips/Daire) Arac
d. Poligon (okgen) Arac
e. Star (Yldz) Arac
5. apa Noktasnn tanm afladakilerden hangisidir?
a. Piksel esasl bir yazlmdr.
b. Type (Yaz) Aracnn alt mennde yer alan bir
aratr.
c. Vektrel bir izimde izginin koordinatlarn belirleyen ve izginin blmlerini birbirine balayan noktalardr.
d. Bir fonttur.
e. izilen bir objeyi dndrmeye yarayan bir aratr.
130
Okuma Paras
Bir Semboln yks
Belki de dnyann en yaygn sembollerinden biri olan
barfl sembolnn geldii yeri, kkenini hi dflndnz m? Pek oumuzun evresinde ska rastladmz, barfl sembol olarak bildiimiz bu sembol hakknda kimi fleyler duymuflsunuzdur. nsan yzn temsil ettiini, barfl gvercininin ayak izinden geldiini vs.
Gerek kfl noktasn rendiinizde olduka flaflrabilirsiniz.
Semboller ardnda bir yky, ya da bir grsel iliflkiler
zincirini barndrr. Kullanldklar toplumlar ve kltrlerde bir birlikte karar verilmifllik ve anlam konusunda
hemfikir olma temeline dayanr. Bu yzden kimi zaman, barfl sembolnde olduu gibi gerek kfl noktasn, kkenini bilmezken anlamn bilebiliriz.
Sembolleri anlamlandrma srecinde eer yeterli bilgiye sahip deilsek, benzefltirme yoluna baflvururuz. Benzefltirme iin yeterli ipularna sahipsek bu yaklaflm sonu verebilir, ancak barfl sembolnde olduu gibi biim bize pek bir fley arfltrmaz ise, sonuca gitmekte
yetersiz kalrz.
Barfl sembolnn ilk ortaya kfl 1958 ylnda ngilterede Nkleer Savafla Karfl Dorudan Eylem Komitesinin yrtt Nkleer Silahszlanma Kampanyas
(CND-Campaign For Nuclear Disarmement) ile iliflkilidir. Bu komitenin bir yesi olan Gerald Holtom, ngilteredeki Kraliyet Sanat Akademisinden mezun, profesyonel bir tasarmc ve sanatyd. Barfl sembol tm
pankartlarda ve kampanya malzemelerinde kullanlmak
zere Gerald Holtom tarafndan tasarland. Barfl sembol ilk kez 1958deki Paskalya Yortusu srasnda ngilterenin nkleer silah imalatn protesto etmek iin ya-
plan eylemde, toplum nne kt. Bu sembol hazrlanan pankartlarda, lmden hayata ve kfltan bahara kavramlarn taflyan, siyah zerine beyaz ve yeflil zerine
beyaz renkteydi.
Gerald Holtom bu sembol tasarlarken tm dnyada
bu kadar yaygnlaflacan ve kabul greceini dflnmemiflti. Barfl sembolnn temel kfl noktas denizcilikte kullanlan, uluslararas bir iletiflim boyutuna sahip
olan semafor alfabesinin N ve D harfleridir. Semafor
kodlaryla oluflturulan N ve D harfleri kampanyann slogan Nuclear Disarmement (Nkleer Silahszlanma)
szcklerinin bafl harflerini belirtir. evresindeki daire
ise dnyay sembolize eder ve tm elamanlar st ste
bindirilerek tm dnyada nkleer silahszlanma kavram sembolize edilmifltir
1958deki kullanmnn ardndan barfl sembol yaygnlk kazanmfl, Atlantik Okyanusunu aflarak Martin Luther Kingin arkadafl Bayard Rustinin insan haklar kampanyalarnda, sonralar Vietnam karflt gsterilerde, ardndan 1968de Pragda Sovyet tanklarna karfl koyan
gruplarn elinde, Arjantinde ve Dou Timurda cunta
karfltlarnn gsterilerinde kendini gstermifltir.
Barfl sembolnn bir dier ilgin taraf ise, tescilli bir
sembol olmayfl ve dolayl olarak zgrl imleyen
bu semboln tm kullanmnn da zgr olmasdr.
Kaynak: T. Fikret Uarn Grsel letiflim ve Grafik Tasarm adl kitabndan alnmfltr.
131
1. a
Sra Sizde 1
Vektrel izimler pek ok alanda kullanlabilir. Teknik
izimlerden, logo ve amblemlere kadar vektrel izim
pek ok yerde karflmza kar. Yaz ile birliktelii pratik
olduundan, detayl tablolar ve flemalarda, basit ya da
daha kapsaml ilstrasyonlarda en sk kullanlan grsellefltirme biimi vektreldir. Ksaca fotorafn yer almad ya da baflka bir deiflle izgi arlkl olan grsellerde
vektrel yazlmlar araclyla izim yapmak kanlmazdr. Siz de izim yapabileceiniz grselleri deerlendirebilir, vektrel mi yoksa piksel bazl yazlmlarla m
yaplmfl olduunu tahmin etmeye alflabilirsiniz.
2. d
3. d
4. b
5. c
6. a
7. e
8. b
9. a
10. a
Sra Sizde 2
90 ve 103. sayfalar arasnda gsterilen barfl semboln
izebilmek iin siz de bilgisayarnzn karflsna gein ve
izim yapmaya alfln. Tm admlar dikkatlice okuyarak ve uygulamaya alflarak nce sembol, sonra da
yaplan afifl alflmasn Adobe Illustator yazlmnda tamamlamayabilirsiniz.
Yararlanlan ve Baflvurulabilecek
Kaynaklar
Adobe Photoshop CS3 Yetkili Eitim Klavuzu
(2007). stanbul: Medyasoft Yaynlar.
Adobe Illustrator CS3 Yetkili Eitim Klavuzu
(2007). stanbul: Medyasoft Yaynlar.
Lupton, E, Phillips, J.C. (2008). Graphic Design: The
New Basics. New York: Princeton Architectural
Press.
Simmons, J. (2007). The Designers Desktop Manual,
svire: Rotovision Yaynevi.
Uar, T. F. (2004). Grsel letiflim ve Grafik Tasarm.
stanbul: nkilap Yaynevi.
Amalarmz
N
N
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Vektr
Raster
Bitmap
Kalem Arac
Yaz Aralar
rnek alflma
erik Haritas
Saysal Fotoraf
flleme Teknikleri
Saysal Ortamda
Grnt Oluflturma
Yntemleri ve
Sanatsal Uygulamalar
Bitmap Grafikler
Bitmap resimler raster resimler olarak da adlandrlr. Bu resimler piksel olarak bilinen karelerden oluflan bir sistemi esas alr. Her kareye (piksel) belirli bir konum
ve renk deeri atanr. Bitmap grntlerindeki esas nesne veya flekiller yerine piksel gruplarnn dzenlenmesidir. Bitmap grafikler bu sistemle oklu renk ve geifl
seenekleri oluflturabildiinden fotoraflar zerinde alflmaya uygun koflullar salar. Bu zellik raster grafiklerin avantajdr. Bu tr grafiklerin olumsuz taraf da hazrlandklar piksel younluunun (znrlk) zerinde bir boyuta bytldklerinde ayrntlar kaybolmaya bafllar ve piksel dediimiz kare dokular grnmeye
bafllar.
fiekil 6.1
Raster grnt
bytldnde
piksel denilen
yap tafllar
grnmeye
bafllar.
134
Vektrel Grafikler
Vektrel izim:
Matematiksel koordinatlar
zerinde konumlandrlmfl
noktalarn doru ya da eri
izgilerle birlefltirilmesi
temeline dayanan saysal
izim trdr.
Vektrel grafikler vektr denilen matematiksel noktalar tarafndan tanmlanan izgiler ve erilerden oluflur. Bu grafikler yeniden boyutlandrldklarnda keskin kenar grntlerini korurlar. Vektr izimler farkl boyutlara leklenebilecek yaz
ve logo gibi grafik resimler iin uygundur.
fiekil 6.2
Vektr grafikler
ne kadar
bytlrse
bytlsn
kenar keskinlii
bozulmaz.
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Photoshop programnn boyama ve dzenleme altyaps ylesine gldr ki kullanm olanaklar kullancsnn hayal gcyle snrldr. Bir fotorafn tonlar ve
renk dzeltmeleri gibi basit dzenlemelerden, farkl zamanlarda ve ortamlarda
oluflturulmufl grntlerin, gereki bir gzlemle ayn ortamdaymfl hissini uyandran karmaflk dzenlemelere kadar birok ifllem bu programda yaplabilmektedir.
Programn etkinlii kullancsnn yetenekleriyle snrldr.
Her bir proje iin kullanlabilecek paletler farkllk gsterebilir. alflmaya baflSIRA alann
SZDE dzenlemek verimlilii arttracaktr. Bu sebeple kullanlmalarken alflma
yacak paletleri gizleyip kullanlacaklar grnr klmak ekran kargaflasn azaltacaktr.
D fi N E L M
zel bir proje iin bir boyama alflmas yaplacaksa, alflmaya bafllamadan nce alflma alann belirlemek gerekir. Image Size (Resim Alan Boyutlar) pencereS O R U
sinden alflma
alannn boyutlar ve znrl istenen aralklara getirilmelidir.
znrlk Dve K Resim
Boyutu konusunu daha detayl anlamak iin 6. niteyi gzden
KAT
geiriniz.
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
135
fiekil 6.3
Bir resmi
tasarlamak beyinde
bafllar. ncelikle
dflnlen fotoraf
dzenlemesini
destekleyen farkl
fotoraflar
bulunmaldr.
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
DKKAT
N N
SIRA SZDE
fiekil 6.4
Bir resim
alanndanAMALARIMIZ
kopyalanp baflka
bir resim alanna
yapfltrlan
beklenenden
K daha
T A P
byk ya da kk
gelebilir. Bunun
sebebi iki resim
TELEVZYON
dosyas arasndaki
znrlk ve
boyut farklldr.
NTERNET
136
Bir resim alanndan baflka bir resim alanna grnt taflndnda iki grnt
arasnda boyut ve znrlk fark olup almad anlafllr. ki resim arasnda oran
istenen aralktaysa birlikte kullanlmalar sorun yaratmayacaktr.
fiekil 6.5
A resminde
znrlk ve
boyut olarak
uyumlu iki resim,
B resminde de
boyut ve
znrlk
olarak kk bir
flemsiyenin
bytld
SIRA
SZDE
zaman ortaya
kan netsizlik
sorunu aka
D grnmektedir.
fi N E L M
SIRA SZDE
D fi N E L M
A
S O R U
D K K A gereinden
T
Bir resim kesitinin
fazla bytlmesi netsizlik sorunlar ortaya karabilir.
DKKAT
N N
Dekupe:
Bir resim alannn
SIRA SZDE
iindeki bir figrn ya da
objenin etrafndaki alanlarn
temizlenmesi ifllemi.
AMALARIMIZ
S O R U
fiekil 6.6
K T A P
A resminde dekupe
ifllemi resim
ekranda
T E bytlerek
L E V Z Y O N hassas
bir flekilde
yaplabilirken, B
resminde obje
ekranda kk
NTERNET
kald iin
yeterince detaya
girme ve doru
kenar elde edilmesi
olduka zordur.
Seim aralaryla
SIRA SZDE resim dekupesi yaparken ifllemin ekranda olabildiince bytlerek yaplmas hatal kenar ihtimallerini azaltr. Yeterince bytmeden yaplacak dekupeler doru kenar elde edilmesini zorlafltrr. Detaylara girilmedii iin
doru bir AMALARIMIZ
kenar temizlemesi yaplmasn mmkn klmaz.
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
Unutulmamaldr ki doru bir kenar seimi sonraki aflamalarda resim btnlnn kalitesinde nemli bir rol oynayacaktr. Programda yaplabilecek belki de
en hassas ifllemi bu kenar seim ifllemi oluflturmaktadr. Bu ifllem iin aceleci davranmayp titizlikle harcanacak zaman sonraki aflamalarda kendini gsterip uygulaycsna grnt ifllem kalitesi olarak geri dnecektir.
137
fiekil 6.7
Bir nceki
aflamada yaplan
kenar seim
hatalar sonraki
aflamada baflka bir
resme taflndnda
katlanarak byr.
Bu durum yaplan
alflmalar
inandrclktan
uzaklafltrp bofla
karr.
Kenar seim ifllemi farkl yntemlerle yaplabilir. Kement aralar bu tr ifllemler iin en ok kullanlan aralardandr. Seim blgesi tamalandktan sonra kenar
keskinliinin bir miktar eritilmesi iki farkl resim blgesinin uyumunu kolaylafltracaktr. Geifl dozunu fazlaca abartmamak gerekir. Geifl abartldnda sonradan
bilgisayarda yaplmfl etkisi oluflturup inandrcln yitirecektir.
fiekil 6.8
Kenar
seimlerinden
sonra kenarlara
uygulanacak
Feather Selection
(Yumuflatma Etkisi)
olas seim
hatalarn aza
indirip taflnan
blgeye uyumu
kolaylafltracaktr.
138
fiekil 6.9
Srf yapan figur
normal
harmanlama
seeneinde
eklendiinde
ortama aitlik
duygusu zayfken,
ikinci resimde
harmanlama
seeneklerinden
Limonisity seenei
ile srf yapan figr
ortamn bir paras
hline gelmifltir.
Resim dzenlemesinde gnefl etkisini arttrmak iin baflka ortamda fotoraf filtresiyle ekilmifl bir gnefli varolan gneflin olduu yere yerlefltirme alflmasnda
harmanlama seenekleri yine nemli bir rol oynamaktadr.
fiekil 6.10
Gnefl fotorafn
da doru bir
harmanlama
seeneini
kullanarak ortama
ait bir grnm
almas kolayca
salanmfltr.
Harmanlama aflamasndan sonra srf ve gnefl katmanlarndaki istenmeyen lekeler doru fra ular seilerek silinmelidir. Fra ucu bykl ve kenar yumuflaklk seviyesi etkin kullanldnda byk alanlar silerken ok ifle yarar.
fiekil 6.11
Silgi ve fra ucu
kombinasyonlar
ok katmanl resim
dzenlemelerinde
sklkla kullanlr.
139
Fra ular birok ara seeneinde kullanlr. Bir nceki ifllemde silgi ucu olarak kullanlan fra ular sradfl seeneklerle resim alanna farkl etkiler vermek
amacyla da kullanlabilir.
fiekil 6.12
Filtreli fotoraf
ekimlerindeki
parlt hissini
verebilmek iin,
drt sivri kfleli
yldz fleklindeki
fra ucu seilip
fotorafik bir
parlama etkisi
verilebilir.
140
fiekil 6.14
izim kalemi
ara kutusu
penceresi.
Dz izgiler izmek
Dz izgiler fare ile tklanarak oluflturulur. izim kalemi aracn setikten sonra ilk
tklama yolu bafllatma zellii taflr. Bundan sonraki her tklama bir ncekiyle arasnda dz bir izgiyle birlefltirilir. izim sonlandrlmak istendiinde ara kutusuna
gidip izim kalemi zerine tekrar tklamak yeterlidir.
Vektrel izim yaparken Paths paletinde yaplan izimler Work Path (alflma
izgisi) ad altnda geici depolama alan olarak grlr.
fiekil 6.15
Dz izgi izmek
ve Work Path
(alflma izgisi)
penceresi. Kalem
aracyla tam yatay
dikey ve 45
derecelik alarda
izim yaparken
klavyedeki shift
tufluna baslyken
izim yaplr.
141
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
KKAT
Eri bir izgiden sonra dzgn bir izgi izmek iin fareyle ayn apaD noktasnn
zerine
alt tufluna basarak tekrar tkladktan sonra izime devam etmek gerekmektedir.
SIRA SZDE
N N
SIRA SZDE
fiekil 6.16
AMALARIMIZ
apa noktalar,
AMALARIMIZ
yn tutamalar ve
bileflenler.
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
Byle apa noktalarna yumuflak apa noktalar denir. Yumuflak eriler, yumuflak noktalarla balanrlar. Kfleli yollar ise keskin kfle noktalaryla balanrlar.
NTERNET
142
fiekil 6.17
Taflma ve seme
aralar. Siyah ok
tm izim alann,
beyaz ok ise belirli
bir apa noktasn
ya da yn noktasn
taflr.
Ara kutusunda kalem aracnn altnda bulunan Add Anchor Point Tool (apa
Noktas Ekle) aracyla varolan bir vektrel alana apa noktas eklenebilir. Yine ayn yerde gizli bulunan Delete Anchor Point Tool (apa Noktas Sil) aracyla varolan
apa noktas silinebilir.
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
D K K A her
T ne kadar kenar keskinlik sorunu olmasa da dolgu ve izgi rengi reVektrel alanlarda
sim alan znrlnde grnr.
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
143
Renk ktphanesinden seilen renk alann iine opak olarak dolar. Katmanlar
paletinden bu alann geirgenlii deifltirilebilir.
144
fiekil 6.21
nceden
tasarlanan afifl
iin gereken
grseller bulunur
ya da
oluflturulur.
Bir nceki rnek alflmada olduu gibi bu alflmada da resim alannn boyut
ve znrlk deerlerini ayarlayarak ifle bafllanmaldr. Sonradan dnflm salkl olmad iin boyut, znrlk deerlerine bu aflamada karar verilmelidir.
alflma alan kullanlabilecek en byk llerde alfllmaldr. Bu aflamada bilinmesi gereken ikinci nokta oluflturulacak tasarmn bask ortamnda m, saysal ortamda m oaltlaca sorusunun cevabdr. ok renkli bir alflma olacaksa ve
bask yntemiyle oaltlacaksa CMYK, yine ok renkli olacaksa ve saysal olarak
oaltlacaksa RGB renk modunda alfllmas sonraki aflamalarda renk sorunlarn
aza indirir.
fiekil 6.22
Vektrel
programda
oluflturulmufl bir
izim
oluflturulduu
programda
kopyalanp,
photoshoptaki
resim alanna
yapfltrlabilir.
Yapfltrma iflleme
yine vektrel ya
da raster olarak
yaplabilir.
145
fiekil 6.23
Farkl bir
programdan ya
da farkl bir
resim alanndan
kopyalanp zemin
resim alanna
getirilen her resim
otomatik olarak
yeni bir katmana
yapfltrlr.
Resimler ilk yapfltrldklarnda Free Transform (Serbest Dnflm) deifliklikleri erevesiyle birlikte gelirler. Boyut ve a gibi deformasyonlar bu aflamada yaplabilir.
fiekil 6.24
Maske katman zerindeki siyah alanlar kapatc beyaz alanlar ise geirgen
alanlar gsterir. Gri alanlar ise tonu koyulduka geirgenlii azalan bir yap
taflr.
146
fiekil 6.25
Zemin katmann
seip logonun ve
dnyann sol
stne rast
gelecek bir
parlama etkisi
vermek iin
filtrelerden Lens
Flare (Mercek
Yansmas) efekti
grselin etkisini
artracaktr.
fiekil 6.26
Yaz aracnn
seilmesiyle ara
seenekleri
ubuundaki
tm bilgiler
yazyla ilgili
hale dnflr.
Bir resim alanna yaz eklemek iin ara kutusundan T yaz aracn semek gerekir. Bu arala resim alannn tklanan yerine yaz yazlmaya bafllanabilir. Tklamayla birlikte katmanlarda yaz katman belirdii de gzlenir. Photoshoptaki yaz
zellikleri bir kelime ifllem programndaki yaz zellikleri ile byk benzerlik gsterir. Baflka bir programda edinilen alflkanlklar bu programda da srdrlebilir.
Kelime ifllem programlarndan fark, yazlara ek olarak btn grnt ifllem etkilerinin verilebilmesidir.
147
fiekil 6.27
Tasarm
tamamlandktan
sonra retim
trne gre
gereken
dnflmler
yapldktan sonra
yeni bir isimle
kaydedilir. Daha
sonra ihtiya
duyulmas durumu
dflnlerek
tasarmn katmanl
(psd) hali ayrca
saklanmaldr.
148
zet
ki ana bilgisayar grafii kategorisi vardr. Onlarla alflmaya bafllamadan nce aralarndaki fark anlamak gerekir. Photoshop programnda her iki grafik tryle de
alfllabilir. Bitmap resimler raster resimler olarak da
adlandrlr. Bu resimler piksel olarak bilinen karelerden oluflan bir sistemi esas alr. Her kareye (piksel) belirli bir konum ve renk deeri atanr. Bitmap grntlerindeki esas nesne veya flekiller yerine piksel gruplarnn dzenlenmesidir. Vektrel grafikler vektr denilen
matematiksel noktalar tarafndan tanmlanan izgiler ve
erilerden oluflur. Bu grafikler yeniden boyutlandrldklarnda keskin kenar grntlerini korurlar. Vektr
grafikler farkl boyutlara leklenebilecek yaz ve logo
gibi grafik resimler iin uygundur.
Photoshop programnn boyama ve dzenleme altyaps ylesine gldr ki kullanm olanaklar kullancsnn hayal gcyle snrldr. Bir fotorafn tonlar ve
renk dzeltmeleri gibi basit dzenlemelerden, farkl zamanlarda ve ortamlarda oluflturulmufl grntlerin, gereki bir gzlemle ayn ortamdaymfl hissini uyandran
karmaflk dzenlemelere kadar birok ifllem bu programda yaplabilmektedir. Programn etkinlii kullancsnn yetenekleriyle snrldr.
Pen Tool (izim Kalemi Arac) Path (izgi) ad verilen
dz ve eimli izgiler oluflturur. izim kalemi arac izim ve seim arac olarak kullanlabilir. izim kalemi
arac dzgn ve przsz vektrel hatlar izer. izim
kalemi aracyla oluflturulan hatlar vektrel olarak bytldklerinde kenar bozulmas olmaz ve sonsuz oranda
bytlme olana salarlar. izim kalemi arac vektrel izimler iin kulllanlabilecei gibi, kontroll bir seim arac olarak da kullanlabilir. Bu ynyle de kalem
arac olduka etkin olarak kullanlabilir. Dier seim
aralarnda ok pratik olmayan geriye dnk deifliklikler bu arata kolaylkla yaplabilir.
149
Kendimizi Snayalm
1. Bitmap grafik anlamna gelen kelime afladakilerden hangisidir?
a. Vektr
b. Raster
c. izim
d. Tipografi
e. Fotografi
10. Kalem aracyla vektrel izim yaparken eri izgiden sonra dz izgi nasl izilir?
a. Kalem arac ara kutusundan tekrar seilir izime devam edilir.
b. Resim alannn bofl yerine tklanr ve izime devam edilir.
c. Resim alannn dflna tklanr ve izime devam
edilir.
d. apa noktasnn zerine alt tufluna basarak tklanr ve izime devam edilir.
e. Ynlendirme noktasna tklanr ve izime devam
edilir.
150
Yararlanlan ve Baflvurulabilecek
Kaynaklar
1. b
2. b
3. c
4. e
5. d
6. b
7. c
8. a
9. b
10. d
Yantnz yanlfl ise Bitmap ve Vektrel Grafikler konusunu yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Bitmap ve Vektrel Grafikler konusunu yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Bitmap ve Vektrel Grafikler konusunu yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Bitmap ve Vektrel Grafikler konusunu yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise rnek Fotoraf Dzenleme
alflmas konusunu yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Bitmap ve Vektrel Grafikler konusunu yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Bitmap ve Vektrel Grafikler konusunu yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Bitmap ve Vektrel Grafikler konusunu yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Bitmap ve Vektrel Grafikler konusunu yeniden gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Balant Noktalar, Yn izgileri, Yn Noktalar ve Bileflenler konusunu
yeniden gzden geiriniz.
Tevfik Fikret Uarn Ne Mutlu Bir Dfl Olana alflmas el ile retilmifl grsellerin ve bir fotorafn
sanatsal bir biimde kullanmna farkl bin rnektir.
151
7
Amalarmz
N
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Efekt
Filtre
Blur (Bulanklafltrma)
Noise (Parazit)
Sharpen (Netlefltirme)
Texture (Doku)
Vektr Tabanl
Piksel Tabanl
erik Haritas
Saysal Fotoraf
flleme Tenkikleri
zel Efektler ve
Filtreler
GRfi
PKSEL TABANLI EFEKT VE
FLTRELER
154
SIRA SZDE
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
SIRA SZDE
N N
AMALARIMIZ
K T A P
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
7. nite SIRA
- zelSZDE
Efektler ve Filtreler
SIRA SZDE
N N
Artistic (Sanatsal) Filtreler ile, resimsi, sanatsal grntye sahip bir grsel elde etmek mmkndr. Colored Pencil (Boya Kalemi) filtresi varolan
grnty renkli
AMALARIMIZ
kalemlerle izilmifl gibi gsterir. Cutout (Karton) filtresi varolan grnty renkli
kartonlardan kesilmifl gibi detaylardan arndrarak kaba bir hale getirir. Dry Brush
K T A P yarar. Film
(Kuru Fra) kuru fra teknii ile bir grselin kenarlarn belirlemeye
Grain (Film Greni) grntye gren ekler. Fresco (Duvar Resmi) kaba fra darbeleri ile resimsel bir etki yaratr. Neon Glow (Parlak flk) seilen renk ile grnty
L E V Z Yfra
O N ular ile
yumuflatarak bir parlama ekler. Paint Daubs (Fra Darbeleri)T Ebelirli
resme farkl mdahalelere olanak verir. Palette Knife (Resim Ba) altta tuval varmfl gibi bir grnt ile neredeyse saydam bir resim grntsn elde etmek iin
kullanlr. Plastic Wrap (Plastik Folyo) grnty sanki plastik folyo ile kaplanmfl
NTERNET
gibi gsterir. Poster Edges (Posterize) bir grntnn ierdii renkleri azaltarak detaylarndan arndrmaya yarar. Rough Pastels (Kaln Pastel) toz pastel ile boyanmfl
havasn vermek iin kullanlr. Smudge Stick (Bulafltrma ubuu) bir grselin detaylarn yumuflatarak ak renk alanlarn fln arttrr. Sponge (Snger) resmi sanki sngerle boyanmfl gibi kaba bir hava verir. Underpainting (Astar Boyama) resmi tuval zeminde transparan olarak aktarp, zerine yeniden boyanmfl gibi gstermek iin kullanlr. Watercolor (Suluboya) ise grnty suluboya teknii ile resmedilmifl gibi gstererek detaylardan arndrr.
SIRA SZDE
155
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
156
fiekil 7.3
Artistic (Sanatsal)
Filtreler .
157
fiekil 7.4
Artistic (Sanatsal)
Filtreler.
Sponge (Snger)
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
Watercolor (Suluboya)
AMALARIMIZ
DKKAT
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
TELEVZYON
NTERNET
158
olanak tanr. Motion Blur (Hareket Bulankl) belirli bir hareketi ya da hz gstermede elverifllidir; yalnzca belirlenen ada bulanklk yaratarak grntye hareket verir. Radial Blur (Dairesel Bulanklk), Spin (Dnme) seenei ile ise dairesel
hareketler iin, Zoom (Yaknlafltrma) seenei ile de objenin yaknlaflmasn gsteren hareketler iin uygundur; fotoraf makinesini dndrerek fotoraf ekmifl gibi grsellere ve bir objenin ekrana doru hareketini gsterildii durumlara Radial
Blur komutu aracl ile de ulaflabilirisiniz.
Blur komutunun Box Blur, Shape Blur, Smart Blur ve Surface Blur gibi farkl
trleri de vardr. Box Blur (Kutu Bulanklk) seili alandaki pikselleri komflu pikselleri ile birbirine benzetme prensibi ile alflr. Shape Blur (fiekilsel Bulanklk)
netlii belirlenen flekli baz alarak uygular. Smart Blur (Akll Bulanklk) bulankl olduka kontroll bir biimde gereklefltirebilmek adna detayl bir menu sunarken, Surface Blur (Yzey Bulankl) ise resimdeki objenin dfl kenarlarn koruyarak i rengini ve przlerini gidermede pratik zmler sunar.
fiekil 7.5
Blur
(Bulanklafltrma)
Filtreleri.
Blur (Bulanklk)
159
fiekil 7.6
Blur
(Bulankllafltrma)
Filtreleri - Shape
Blur (fiekilsel
Bulanklk).
fiekil 7.7
Blur
(Bulanklafltrma)
Filtreleri - Lens Blur
(Mercek
Bulankl).
160
fiekil 7.8
Blur
(Bulanklafltrma)
Filtreleri - Radial
Blur (Dairesel
Bulanklk).
D fi N E L M
Kaldrmda dururken
SIRA SZDEnnzden geen arabalar baflnz sabitleyerek nasl grdnze
dikkat edin. Geen arabalar net mi grnr? Bu grnty hangi efektin verebileceini
dflnnz.
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
161
fiekil 7.9
Brush Strokes
(Fra Ucu)
Efektleri.
Spatter (Lekeleme)
162
fiekil 7.10
Distort (Bozma)
Filtrelerine Filtreler
Mensnden Girifl.
163
fiekil 7.11
Distort (Bozma)
Filtreleri.
Pinch (imdik)
Glass (Cam)
164
fiekil 7.12
Distort (Bozma)
Filtreleri.
Shear (Bkme)
Spherize (Krelefltirmek)
Twirl (Sardrmak)
Wave (Dalga)
ZigZag (Zikzak)
165
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
Reduce Noise (Parazit Azaltma) Men Seenekleri
S O R U
S O R U
AMALARIMIZ
K T A P
D fi N E L M
N N
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
166
Crystallize (Kristalize)
Facet (Elmas)
Fragment (Fragman)
Mosaic (Mozaik)
Pointilize (Noktalama)
167
fiekil 7.15
Pixelate
(Piksellefltirme)
Filtrelerinden Color
Halftone (Renkli
Tram) ve
Cyrstallize
(Kristalize)
filtrelerinin farkl
deerler
girildiinde ortaya
kan sonular.
fiekil 7.16
Pixelate
(Piksellefltirme)
Crystallize
(Kristalize)
filtresinin Cell Size
(Hcre boyutu)
belirlendii men.
Crystallize (Kristalize)
168
Orjinal Fotoraf
Clouds (Bulut)
Fibers (Lif)
fiekil 7.18
Render
(Canlandrma)
Filtreleri- Lens Flare
(Mercek Yansmas)
ve Lighting Effects
(Iflklandrma
Efektlerine ait
rnekler ve men
seenekleri.
169
D fi N E L M
D fi N E L M
Sharpen filtresi mensnde yer alan seenekler, birbirine benzer deerde ve renkS O R Unetlefltirmede
lerde piksellerin aralarndaki fark arttrarak bulank bir grnty
kullanlr. Sharpen (Netlefltirme) genel bir netlik salarken, gerektiinde Sharpen
More (Daha ok Netlefltirme) komutu ile netlik artrlabilir. Sharpen Edges (Kenar
DKKAT
Netlefltirme) renk alanlarnn birbiriyle bulufltuu noktalar netlefltirmede kullanlr.
Bu ifllemin daha kontroll bir flekilde yaplabilmesine ise Unsharp Mask (Netlik
SIRA ise
SZDE
Maskesi) komutu kullanlr. Smart Sharpen (Akll Netlik) komutu
flk ve glgelerdeki netliin kontrol edilmesine izin vererek genel netlik oluflturmaya yarar.
AMALARIMIZ
SIRA SZDE
Sharpen (Netlefltirme)
Filtresi; hafif bulank
S O R U
fotoraflarda keskin bir
netlik salamak iin
kullanlr.
DKKAT
N N
K T A P
TELEVZYON
Orjinal Fotoraf
NTERNET
Sharpen (Netlefltirme)
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
fiekil 7.19
Sharpen
(Netlefltirme)
K T A P
Filtreleri.
TELEVZYON
NTERNET
170
171
fiekil 7.21
Sketch (izim)
Filtreleri.
Orjinal Fotoraf
Charcoal (Kmr)
Chrome (Krom)
Photocopy (Fotokopi)
172
fiekil 7.22
Sketch (izim)
Filtreleri.
Reticulation (A)
Stamp (Damga)
Chrome
Conte Crayon
Halftone Pattern
Note Paper
Plaster
Reticulation
Torn Edges
Water Paper
Charcoal
Graphic Pen
Photocopy
Stamp
173
D fi N E L M
SIRA SZDE
D fi N E L M
SIRA SZDE
S O R U
D fi N E L M
DKKAT
fi N E L M
fiekilD7.24
S O R U
SIRA SZDE
S O R U
SIRA SZDE
DKKAT
AMALARIMIZ
SIRA SZDE
K T A P
AMALARIMIZ
TELEVZYON
K T A P
DKKAT
N N
N N
DKKAT
AMALARIMIZ
SIRA SZDE
K T A P
AMALARIMIZ
TELEVZYON
K T A P
NTERNET
TELEVZYON
NTERNET
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
174
fiekil 7.25
Stylize (Stilize)
Filtreleri.
Orjinal Fotoraf
Diffuse (Datma)
Emboss (Gofre)
Extrude (Uzatma)
Solarize (Solarize)
Tiles (Karo)
Wind (Rzgar)
175
fiekil 7.26
Texture (Doku)
Filtreleri.
Patchwork
Grain
Mosaic Tiles
Stained Glass
Texturizer
176
fiekil 7.27
Texture (Doku)
Filtreleri.
Orjinal Fotoraf
Craquelure (atlak)
Grain (Gren)
Patchwork (Krkyama)
SIRA SZDE
SIRA SZDE
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
177
Blending Options
(Harmanlama): Layer
Effects (Katman Efektleri)
seenekleri Blending
Options (Harmanlama)
altnda yer alr.
fiekil 7.28
Layer Effects
(Katman Efektleri)
penceresine
ulafllmasn
salayan men
Blending Options
(Harmanlama)
seeneine tklanr.
178
fiekil 7.29
Layer Effects
(Katman Efektleri)
penceresi.
SIRA SZDE
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
K K A T efektinde bir objenin zeminden uzakln Distance(Mesafe) seeDrop ShadowD(Glge)
nei ile azaltp oaltmak mmkndr.
DKKAT
SIRA SZDE
N N
fiekil 7.30
Layer Effects
AMALARIMIZ
(Katman Efektleri).
K T A P
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
Glow (Parlama)
Bevel (knt)
Emboss (Grinti)
179
zet
Grsel efektler bir grnty pekifltiren, anlam katan
ve daha net alglanmasn salayan yardmc elemanlardr. Anlama bal olarak olduka eflitli seeneklerden
biri ya da birka ile bir grntye olduundan ok daha doru bir iletiflim kurmak iin mdahale edilebilir.
Temel efekt ve filtreleri genel olarak flu gruplarda toplayabiliriz: Artistic (Sanatsal), Blur (Bulanklaflmak),
Brush Strokes (Fra Ucu Efektleri), Distort (Bozmak),
Noise (Parazit), Pixellate (Piksellefltirmek), Render (Canlandrmak), Sharpen (Netlefltirmek), Sketch (izim),
Texture (Doku) ve Stylize (Stilize Etmek)dir.
Artistic (Sanatsal) Filtreler ve Sketch (izim) Filtreleri
resim ve izim tekniklerini taklit eden efektleri barndrr. Bu efektler ou zaman kullanfll gibi grnse de,
resim tekniinin ya da izimin kendisini kullanmak
efekti ile teknii taklit etmekten daha zgn ve estetik
sonular elde etmeye yardmc olacaktr. Blur (Bulanklaflmak) Filtresi zellikle hareket verilmek istenen grntlerde kullanma elverifllidir. rnein bir uan
hzla uup geiyor olduunu gstermek iin Motion
Blur (Hareket Bulankl) filtresinden faydalanlabilir.
Brush Strokes (Fra Ucu Efektleri) yine izim tekniklerinden bazlarn barndrr. Distort (Bozma) fotoraf
makinesinin merceinden ileri gelen yamukluklar d-
180
Kendimizi Snayalm
1. Afladakilerden hangisi grnty bulandrmak iin
kullanlr?
a. Blur (Bulanklafltrma) Filtresi
b. USB bellek kullanmak
c. Trace Contour (Kontur izimi) Filtresi
d. Belgeyi TIFF olarak kaydetmek
e. Stylize (Stilize) Filtresi
2. Afladakilerden hangisi filtrelere ulaflmak ve filtreleri bir arada grmek iin kullanlr?
a. Motion Blur (Hareket Bulankl)
b. PSD
c. Katmana sa klikle tklanr
d. Filter Gallery (Filtre Galerisi)
e. Drop Shadow (Glge Dflrme)
5. Afladakiden hangisi eski fotoraflardaki toz ve izgileri yok etmek iin kullanlr?
a. Brush Strokes (Fra Ucu Efektleri)
b. Shear (Bkme)
c. Add Noise (Parazit Ekleme)
d. Dust & Scratches (Toz ve izik)
e. Render (Canlandrmak)
181
4. c
5. d
6. a
7. e
8. d
9. c
10. d
Yantnz yanlfl ise Blur (Bulanklafltrma) Filtresi blmn tekrar gzden geiriniz.
Yantnz yanlfl ise Piksel Tabanl Efekt ve Filtreler blmn tekrar gzden geiriniz
Yantnz yanlfl ise Layer Effects (Katmanlarla
Efekt Uygulama) blmn tekrar gzden geiriniz
Yantnz yanlfl ise Layer Effects (Katmanlarla
Efekt Uygulama) blmn tekrar gzden geiriniz
Yantnz yanlfl ise Noise (Parazit) Filtresi blmn tekrar gzden geiriniz
Yantnz yanlfl ise Blur (Bulanklk) Filtreleri
blmn tekrar gzden geiriniz
Yantnz yanlfl ise Sketch (izim) Filtreleri
blmn tekrar gzden geiriniz
Yantnz yanlfl ise Sharpen (Netlefltirmek) Filtreleri blmn tekrar gzden geiriniz
Yantnz yanlfl ise Render (Canlandrma) Filtreleri blmn tekrar gzden geiriniz
Yantnz yanlfl ise Pixelate (Pikselasyon) Filtresi blmn tekrar gzden geiriniz
Sra Sizde 3
Fotoraf zerinden izim yaparken pek ok detayla
karfllaflrz. Bu detaylardan arndrmak izim yapmay
da kolaylafltracaktr. Artistic (Sanatsal) Filtrelerde bulunan Accented Edges (Vurgulanmfl Kenarlar), Ink Outlines (Mrekkepli Kontur) ve Stylize (Stilize) filtrelerinde
bulunan Find Edges (Kenar Bulma) ve Trace Contour
(Kontur izimi) seeneklerinden biri ile fotorafta yer
alan objeler yalnlafltrlmfl bir flekilde izim etkisine
ulaflr.
Sra Sizde 4
Sol st kfledeki efekt Blur filtrelerinden biri olan Radial Blurdeki Spin seenei ile oluflturulmufltur. Sa stteki efekt ise yine Blur filtrelerinden Radial Blurden
Zoom seenei ile oluflturulmufltur. Alttaki filtrelerin
her ikisi de Pixelate (Piksellefltirme) filtre grubuna aittir.
Soldaki Crystallize (Kristalize), sadaki ise Color Halftone (Renkli Tram) filtreleridir.
Yararlanlan ve Baflvurulabilecek
Kaynaklar
Adobe Illustrator CS3 Yetkili Eitim Klavuzu
(2008). stanbul: Medyasoft Yaynlar.
Adobe Photoshop CS3 Yetkili Eitim Klavuzu
(2007). stanbul: Medyasoft Yaynlar.
Simmons, J. (2007). The Designers Desktop Manual,
svire: Rotovision Yaynevi.
Amalarmz
N
N
N
N
Anahtar Kavramlar
Renk
Iflk
Ton
Gamut
Renk Alan
RGB
CMYK
Kontrast
Doygunluk
erik Haritas
Saysal Fotoraf
flleme Teknikleri
Saysal Grnt
fllemede Ton
Kontrol ve Renk
Ynetimi
GRfi
RENK VE TON NEDR?
RENK ALANI VE GAMUT
RENK MODLARI
MONTR AYARLARININ
YAPILMASI
TON KONTROL VE RENK
YNETM
SIRA SZDE
D fi N E L M
D fi N E L M
S O R U
S O R U
DKKAT
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
184
fiekil 8.1
Renkler flk ile
varolur. Iflk tm
renkleri iinde
barndrr.
Kaynak: T. Fikret
Uar Grsel
letiflim ve Grafik
Tasarm
kitabndan
alnmfltr.
Beyaz Iflk
KIRMIZI
TURUNCU
SARI
YEfiL
MAV
LACVERT
MOR
Prizma
Dier Renkler
Krmz Elma
Dier Renkler
Krmz Cam
nsan gz, belli bir aralktaki dalga boylarna sahip renkleri grebilmektedir. Bilgisayar monitrlerinin flk ile ortaya kan renkleri farkl bir arala, matbaada bask ile elde edilen renkler ise daha kstl bir arala sahiptir. Bu aralklara Gamut ad
verilmektedir. nsan gznn grebildii renkler en genifl arala, monitrn gsterebildii renkler bundan daha kstl bir arala, baskda elde edilen renkler ise daha da snrl bir arala sahiptir. Altn rengi, fosforlu renkler gibi baz zel renkler ise
matbaada ancak zel mrekkep kullanarak elde edilir. Bu renklere Spot Renk ad
verilir. Spot renk gibi zel renkler ve baz CMYK renkleri bilgisayar monitrlerinde
tam olarak grntlenemez. Bu da, bilgisayar ve bask teknolojilerinin birbirinden
farkl yntemler kullanarak renk elde etmesinden kaynaklanr.
fiekil 8.2
Toplamsal Renk
Metodu (Sada) ve
karmsal Renk
Metodu (Solda).
Cyan
Krmz
Yeflil
Mavi
Sar
Siyah
Magenta
Magenta
Beyaz
Sar
Yeflil
Beyaz
Cyan
Mavi
Siyah
185
RENK MODLARI
RGB
SIRA SZDE
SIRA SZDE
RGB renk modu red (krmz), green (yeflil) ve blue (koyu mavi) renklerinden oluD fi Nrenk
E L M modeline
flur. Bu renkler st ste eklendike beyaz elde edildiinden RGB
toplamsal renk modeli ad da verilir. Hibir renk yokken tamamen siyah olan bir
alanda, bu rengin karflm ile beyaz elde edilebilir. Bilgisayar
teleS Omonitrleri,
R U
vizyonlar ve projeksiyonlar bu yntemle renk elde ederler.
KKAT
R, G ve B renklerinin her birinin 256 deerinin kombinasyonu ile RGBD modunda
16.7 milyon renk elde edilebilmektedir. Tm renkler iin ayn deer verildiinde gri tonlar elde
edilmekte, tm renkler maksimum deerde iken beyaz, tm deerlerSIRA
minimum
SZDE (yani sfr)
deerde iken ise siyah renk elde edilmektedir.
CMYK
AMALARIMIZ
AMALARIMIZ
Red
(Krmz)
Blue
(Mavi)
S O R U
SIRA SZDE
K T A P
T SIRA
E L E V SZDE
ZYON
Cyan Magenta Yellow Black
(Ak (ingene (Sar) (Siyah)
D fi N E L M
Mavi) Pembesi)
N N
Grntnn tamamen siyah beyaz olduu renk modudur. Siyahtan beyaza doru
tm tonlarn bulunduu bu renk modunun baskda elde edilmesinde
siyah
K T A sadece
P
mrekkep kullanlr. Siyah mrekkebin az ya da ok kullanlmas ile gri tonlar elde edilmifl olur. Grayscale modundaki bir grntnn her bir pikseli 0dan (yani
siyahtan) 255e (yani beyaza) kadar toplam 256 gri tonundanT Ebirine
L E V Z Ysahiptir.
ON
Green
(Yeflil)
DKKAT
N N
CMYK renk modu cyan (ak mavi), magenta (koyu pembe), yellow (sar) ve black
(siyah) renklerinin bir araya gelmesi ile oluflur. Pigment esasl bu renk modelinK T A P
de, tm renklerin karflmas ile siyah elde edilir. Hibir renk yokken tamamen beyaz olan bir alanda renkler karfltka farkl renkler ve sonunda siyah elde edilir.
Bu renk pigmentlerinin flk aracl ile rengin tmn emerek grnmesi nedeTSIRA
E L E VSZDE
ZYON
niyle bu renk modeline karmsal renk modeli ad da verilir.
Matbaalarda kullanlan ofset bask sistemleri, lazer yazc ve mrekkep pskrtmeli (inkjet) yazc gibi baskya ynelik sistemler bu yntemle renk elde eder.D Kfi yani
siyah renk,
NELM
koyu deerleri belirlemede yardmc renktir. Bu zelliinden Ntr
ve
T E R N E T Blue ile
karfltrlmamas iin siyah renk K harfi ile temsil edilir. Dier renkler ise bafl harfS O R U
leri kullanlarak ksaltlmfltr.
D fi N E L M
NTERNET
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
Bitmap
Grntnn sadece %100 siyah ve %100 beyaz noktacklardan elde edilmesi ile
T E R N E T bakldnoluflur. Siyah ve beyaz noktalarn sk veya seyrek kullanm ile Nuzaktan
da gz bu alanlar gri deerler olarak alglar. Bu zellik, grntnn daha az renk
bilgisini barndrmasna, dolays ile daha az yer kaplamasna neden olur. Ayrca,
tek renk bir bask iin, zellikle serigrafi gibi baz bask teknikleri iin Bitmap
grntler olduka pratik zmler sunar.
NTERNET
186
CMYK
Bitmap
187
SIRA SZDE
SIRA SZDE
ekilen fotoraflar, elde edilen grntler her zaman istenen kaliteye sahip olmayabilir. Iflk sorunlar, renk farkllklar bir fotorafn yeterince iyi grnmemesine
neden olur. Grntler kimi zaman cansz kimi zaman olmasD gerektiinden
fazla
fi N E L M
sar renge sahip, ou zaman istenildii kadar etkili olmayan bir hldedir. Bu gibi
sorunlar zmek iin ton kontrol ve renk ynetimine baflvurmak ve gerekli ayarS O R U
lar yaparak doru grnty elde etmek mmkndr.
D fi N E L M
S O R U
Ton Kontrol
DKKAT
N N
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
SIRA SZDE
TELEVZYON
D fi N E L M
NST OE RRNUE T
DKKAT
Brightness SIRA SZDE
(Aklk/Koyuluk): Rengin
aklk koyuluk orann
belirler. Bu ayar, rengi sabit
tutup flk ile oynayarak
rengi beyaza AMALARIMIZ
ya da siyaha
doru yaklafltrarak aar ya
da koyulafltrr.
N N
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
188
cih edilebilir; ancak daha profesyonel ton ynetimi iin kullanm tavsiye edilmez.
Bunun nedeni grntnn kalitesini dflrerek ve fazla kaba biimde deifltirerek
mdahale eden bir komut olmasdr.
fiekil 8.4
Brightness/Contrast
Ayarlarnn
Yapld Men.
SIRA SZDE
SIRA SZDE
Contrast (Kontrastlk):
Kontrast deeri grntnn
D five
Nflk
E L deerlerinin
M
renk
ztl zerinde oynamaya
yarar. Kontrastlk arttka
griStonlar
O R ve
U ara deerler yok
olur.
DKKAT
SIRA SZDE
N N
AMALARIMIZ
Histogram (Ton Dalm):
NTERNET
fiekil 8.5
Levels (Ton
Seviyesi) Kontrol
paneli.
Levels (Ton
Seviyesi) Seenei
AMALARIMIZ
189
190
fiekil 8.7
Ton Kontrol
Ayarlar.
SIRA SZDE
SIRA SZDE
Renk Ynetimi
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
Renk ynetimi,
D fi N bir
E L Mgrntnn ideal renklerine yaknlaflmas iin yaplan ayarlarn
btndr. Bir fotoraf ekilirken fln yetersiz olmas ya da doru flk kullanlmamas fotorafn koyu sar grnmesine yol aabilir. Yine ekilen fotorafn renkleri
S O R U
istenildii kadar canl grnmediinden renk ynetimine ihtiya duyulabilir.
D K Kton
A T kontrolnn ardndan yapmak, renklerde varolan aksaklklar belirRenk ynetimini
lemek asndan kolaylk salayacaktr.
N N
SIRA SZDE
Renk ynetimi iin bafllca ayarlar Color Balance (Renk Dengesi) ve Hue/Saturation (Renk/Doygunluk) kontrol panellerinden yaplr.
AMALARIMIZ
K T A P
TELEVZYON
TELEVZYON
NTERNET
NTERNET
191
rinde genel deifliklikler iin kullanlan Color Balance (Renk Dengesi) paneli,
Brightness/Contrast (Aklk/Koyuluk ve Kontrast)ta olduu gibi basit renk ayarlar iin uygundur. Daha profesyonel ve detayl renk ayar iin Levels (Ton Seviyesi)
ve Curves (Ton Erisi) kontrollerini kullanmak ve her renk iin ayr ayarlar yapmak daha doru olacaktr.
fiekil 8.8
Renk Ynetimi.
Color Balance (Renk Dengesi) kontrol panelinde ortaya kan renklerin azl ve okluunu oku saa/sola hareket ettirerek belirleyebilirsiniz. RGB bir grselde krmzy
azaltmak iin Red blmndeki oku eksi deere gelecek flekilde ilerletebilirsiniz.
Hue/Saturation (Renk/Doygunluk)
Hue/Saturation kontrol paneli grntnn rengini, doygunluunu ve aklk/koyuluunu ayarlamaya yarayan bir paneldir. Kontrol panelinin en stnde yer alan
Hue seeneindeki ok saa/sola ilerletildiinde grntnn rengi deiflir. Bu deiflim renk emberindeki renklerin dizilimine gre gerekleflir. rnein krmzlar
turuncu ve daha sonra sar olurlar, ok daha da ilerlerse sardan yeflile, yeflilden maviye doru renkler deiflir.
Saturation (Doygunluk) seeneinde, rengin doygunluuna mdahale edilir.
Doygunluk azaldka renk grileflir ve pigmentlerini yitirir, doygunluk arttnda ise
renkler daha parlaklaflr ve tm renkler daha da gl bir flekilde ne kar. Ok saa doru ilerlerken renkler doygunlaflmakta yani glenmekte, sola doru ilerlediSIRAgrntye
SZDE
inde ise gcn ve doygunluunu kaybederek siyah beyaz bir
doru
yaklaflmaktadr.
Lightness (Aklk/Koyuluk) seeneinde, flk artrlp azaltlarak aklk ve koD fi N E L M
yuluk deerleri belirlenir.
Tm ayarlamalar yaplarak OK tufluna basldktan sonra istenen deifliklikler elS O R U
de eldilmifl olur.
Bir grntye mdahale ederken grnty kopyalamak iyi bir fikirdir,
D nk
K K A T yaplan mdahaleleri geri almak her zaman mmkn olmayabilir. Ayrca bu sorunun nne gemek
adna pratik bir yol olan Adjustment Layer (Katman Ayarlar) zelliklerini (yani grntSIRA SZDE
nn olduu katman zerine yeniden mdahale edilebilir bir ek katman) kullanarak alflmak, istenilmeyen ek katman eleyebilme olasl nedeniyle tercih edilen yntemlerdendir.
AMALARIMIZ
K T A P
N N
D fi N E L M
S O R U
DKKAT
SIRA SZDE
AMALARIMIZ
K T A P
192
zet
Renk, bir objenin iinde barndrd pigmentlerin emdii fln gzmze yansmas ile oluflur. Bylece bir elmann krmz, bir yapran
yeflil olduunu alglarz. Doadaki renkleri fln bir prizmadan geirilmesiyle grebiliriz. Bu
renkler belirli bir srayla yan yana gelir, bu sralama renklerin alglanmasnda kolaylk salayan renk emberi ve renk teorilerinin oluflumunda temel alnmfltr.
Grnt ifllemde renk ile ilgili bilgiye sahip olmak, bilgisayar monitr ve ofset bask gibi farkl ortamlarda alflrken hata yaplmamas adna
byk nem taflr. rnein CMYK (karmsal)
renk modu bask iin geerli iken RGB (Toplamsal) renk modu flk ile yanstlan televizyon, monitr gibi teknolojiler tarafndan kullanlan bir
moddur. Her bir renk modu kendine zel bir
renk alanna yani Gamuta sahiptir. Bu renk alan farkl ortamlarda farkllaflr, rnein RGB renk
alan CMYK renk alanndan daha genifltir. Bu nedenle monitrler baskya uygun olarak alflabilmeleri adna kalibre edilmelidir.
193
Kendimizi Snayalm
1. Afladakilerden hangisi renk aralklarna verilen genel addr?
a. Armat
b. Gamut
c. GMYK
d. CMGR
e. RGB
7. Afladakilerden hangisi monitr kalibrasyonu yaplmas srasnda dikkat edilmesi gereken unsurlardan biri deildir?
a. Kalibrasyon yaplmadan nce ap en az yarm
saat beklenmelidir.
b. Masastnde renkli bir desen olmamal, gri renkte bir fon yer almaldr.
c. Monitr ayar binlerce renk ya da milyonlarca
renk seeneinde olmaldr.
d. Hassas bir ayar iin kalibrasyon donanmlarndan faydalanlmaldr.
e. Masastnde mor ve yeflil tonlarda renkli bir
desen olmaldr.
194
1. b
Sra Sizde 1
Renkler, fln yansmas ile oluflur. Bu nedenle karanlk bir ortamda objelerin renklerini alglayamayz. Oda
kapkaranlk olduunda objelerin formunu da gremeyiz. Az flk alan bir ortamda ise objelerin formunu alglar, ancak renklerini tam olarak belirleyemeyiz. Bu deney renklerin objelere fln yansmas ve bu yansmann gzlerimiz tarafndan alglanarak renk bilgisi olarak
beynimizde canlanmas adna iyi bir rnektir.
2. c
3. d
4. c
5. b
6. c
7. e
8. b
9. e
10.e
Yararlanlan ve Baflvurulabilecek
Kaynaklar
Adobe Photoshop CS3 Yetkili Eitim Klavuzu
(2007). stanbul: Medyosoft Yaynlar.
Lupton, E, Phillips, J.C. Graphic Design: The New
Basics. (2008). New York: Princeton Architectarol
Press.
Simmons, J. (2007). The Designers Desktop Manual,
(2004). svire: Rotovision Yaynevi.
Uar, T.F. (2004). Grsel letiflim ve Grafik Tasarm.
stanbul: nklap Yaynevi.
Erol Gnefl. Bir reklam alflmas iin farkl ortamlarn reklam kavram erevesinde birlefltirilmesi.
Szlk
195
Szlk
A
labilen
ton
kontrol
seenei
(Image>Adjust-
ments>Brightness/Contrast).
Bring to Front (ne Getir): Vektrel yazlmlarda bir izimi
ya da flekli olduu yerden ne doru getirilmesine yarayan komut (Adobe Illustrator: Object>Arrange>Bring to
Front) (Adobe InDesign: Object>Arrange>Bring to Front)
(Macromedia Freehand: Modify>Arrange>Bring to
Front).
Browser (Gz Gezdirme Olana): Kullanclarn, veri taban iindeki konu bafllklarn ksa srede taramasn salayan olanak.
Brush Strokes (Fra Ucu) Efektleri: Adobe Photoshop filtrelerinden biri olan Brush Strokes (Fra Ucu) Efektleri
sanatsal efektlerde olduu gibi grntye boyanmfl ve
izimi yaplmfl havasn verir (Filter>Brush Strokes).
196
tic>Color Pencil).
Columns (Stunlar): Bir metin alannda yer alan yaz stn-
C-
lumns).
tebeflir
ile
diyagonal
izgilerle
kaplar
(Fil-
derleme.
ge>Adjustments>Brightness/Contrast).
tresinin altnda bulunur ve bulutlu bir gkyz grnts yaratr ve bunu yaparken etkin olan katmann yerine
bulutlu doku geer (Filter>Render>Clouds).
gsterir (Filter>Texture>Craquelure).
te>Crystallize).
xelate>Color Halftone).
Cursor (mle): Bilgisayar arabirimi ve multimedya sistemlerinde fare gibi gsterge aygtlarnn ekrandaki konumlarn gsteren simge.
Szlk
197
lan Curves (Ton Erisi) Paneli tek bir izgiden oluflan bir
rir. Grafikteki diyagonal izgi dmdz bir izgi halindeyken dalm eflittir (Image>Adjustments>Curves).
Donanm: Donanm bilgisayarn kendisine, fotoraf makinesi veya tarayc gibi cisimlere verilen ad. Donanmlar fi-
Download (Afla Ykleme): Bir bilgisayardan baflka bilgisayara doru bilgi akfln belirten terim.
tistic>Dry Brush).
Duotone (ki Renkli): ki rengin bir arada kullanlmas ile
Strokes).
mifl bilgiler.
renk ile, quadtone ise drt renk ile grnt elde et-
otone).
drr(Filter>Noise>Despeckle).
(Filter>Noise>Dust&Scratches).
ter>Render>Difference Clouds).
gren ekleyerek yumuflatr ve merkezden kenarlara doru rengini aar (Filter>Distort>Diffuse Glow).
Diffuse (Datma) Filtresi: Adobe Photoshop Stylize (Stili-
198
Error (Hata): Saysal veri aktarm ya da zmlemesi yaparken oluflan bilgisayar hatas.
Extrude (Uzatma) Filtresi: Adobe Photoshop Stylize (Stilize) Filtresinin altnda bulunur ve blok ve piramitler fleklinde 3 boyutlu flekiller yaratr (Filter>Stylize>Extrude).
EyeDropper (Damlalk): Varolan bir rengi kopyalamada ya
da belirlemede kullanlan ara.
G
Gamut: Bir renk sisteminin grntleyebildii ya da basabildii renk aralna verilen isim.
Gaussian Blur (an Erisi Bulankl): Adobe Photoshop
Blur (Bulanklafltrma) Filtrelerinin altnda bulunur ve istediiniz deeri vererek bulankln artmasn veya azalmasna olanak tanr (Filter>Blur>Gaussian Blur).
lanm ok yaygndr.
Glass (Cam): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin
altnda bulunur ve bir grntnn belirlenen trdeki bir
camn arkasndan baklyormufl izlenimini yaratmada kullanlr (Filter>Distort>Glass).
ter>Render>Fibers).
in).
Graphic Pen (Grafik Kalem): Adobe Photoshop Sketch (i-
lerin drt adet kopyasn oluflturur ve yerlerini biraz kaydrarak st ste getirir (Filter>Pixelate>Fragment).
ter>Sketch>Graphic Pen).
Grayscale (Gri Ton): Grntnn tamamen Siyah beyaz ol-
Szlk
199
Italic (talik): Bir yaznn yana doru yatmfl halidir, vurgulanmas gereken yerlere dikkat ekmede ve metnin ge-
J
Join (Birlefltir): bkz. Compound Path (Birleflik izgiler).
JPEG (Joint Photographic Experts Group): JPEG format
en sk kullanlan formatlardan. Bask iin ok iyi sonu
Hard Disk (Sabit Disk): Tek bir birime takl bir ya da daha
m.
L
Layer Style (Katman Stili): Bu mende yer alan opsiyonlar
sadece seili katmana etki eder.
Layers (Katmanlar): Vektrel ve piksel tabanl grsel yazlmlarn izimlerin ya da resimlerin birbirlerine karflmalarn nlemek iin sunduu sisteme verilen ad.
Layer Effects (Katman Efektleri): Bir katmana ait olan efektlere verilen ad. Seilen efekt yalnzca etkin olan katmana etki eder. Bu zellik efektleri aktif hale getirmede veya devre dfl brakmada pratiklik de salar.
Lens Correction (Mercek Dzeltimi): Adobe Photoshop
Distort (Bozmak) Efektlerinin altnda bulunur ve fotoraf ekilirken oluflabilecek hatalar dzeltmeye yarar (Filter>Distort>Lens Correction).
Lens Flare (Mercek Yansmas): Adobe Photoshop Render
(Canlandrma) Filtresinin altnda bulunur ve fotoraf ekilirken lense gelen gnefl flnn sebep olduu parlakl taklit eder (Filter>Render>Lens Flare).
Indexed Color Mode (Indeksli Renk Modu): Bu renk modunda bir grnt toplam en fazla 256 renkten oluflur.
Renkli bir grnt Indeksli Moda dnfltrldgnde
renkler 256 renk paletinden en yakn olanna dnfltrlr ve bylece bir renk snrlamas yaplmfl olur. Renk
kalitesi ok fazla bozulmadan dosya boyutu dflrldnden multimedya ve internette kullanm iin elveriflli
bir renk modu (Adobe Photoshop: Image>Mode>Indexed Color).
Ink Outlines (Mrekkepli Kontur): Adobe Photoshop
Brush Strokes (Fra Ucu) Efektlerinin altnda bulunur ve
grnty mrekkepli kalem tarznda ince detayl izgilerle yeniden izer (Filter>Brush Strokes>Ink Outlines).
Levels (Ton Seviyesi) Paneli: Bir grntnn ton aral grntlenir ve ton kontrol iin kullanlr (Adobe Photoshop: Image>Adjustments>Levels).
Lighting Effects (Iflklandrma Efektleri): Adobe Photoshop Render (Canlandrma) Filtresinin altnda bulunur ve
pek ok farkl alt seenek ile flk ve glge zerinde oynamalar yapmaya olanak salar (Filter>Render>Lighting
Effects).
Line / Line Segment (Dz izgi) Arac: ki noktann birleflmesiyle oluflan doru fleklinde izgiler izer.
Linear Gradient (Dorusal Degrade): Bir renkten baflka bir
renge (veya fleffafa) dorusal olarak geifl yapmak iin
kullanlan seenek.
200
N
Navigation (Gezinme): Kullancnn bir veri taban program
iinde dolaflmas.
Neon Glow (Parlak Iflk): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtrelerinin altnda bulunur ve seilen renk ile g-
cuttur.
Lpi (Line Per Inch): izgi in. Nokta n. Grnt znrlk
ls. Bir in lik izgi zerine dflen noktack says.
tic>Neon Glow).
Network (A): Kablolu ya da kablosuz olarak bilgisayar sistemlerini birbirine balayan sistem. Sistemler aras bilgi
alflverifli salar.
M
Macintosh (Mac): Apple Macintosh. Grafik kullanc ara biri-
se).
Note Paper (Not Kad): Adobe Photoshop Sketch (izim)
Filtresinin altnda bulunur ve el yapm bir kat zerine
si.
Pen).
O
Ocean Ripple (Okyanus rpnts): Bir grnty suyun
altndaymfl gibi gstermek iin okyanusta oluflan dalgalar grntye ekler (Filter>Distort>Ocean Ripple).
OCR (Optical Character Recognition/Optik Karakter Tanma): Harfleri tanyarak metin haline dnfltren bu
teknoloji, kitap ya da dergi gibi zerinde yaz olan bir
belgenin saysal metin haline dnflmesini olduka pratik hale getirmektedir. OCR teknolojisi hemen her masast taraycda bulunan bir teknoloji.
Online (evrimii): Bilgisayar sistemlerinde, ak ve alflr
durumdaki a (network) ya da bir balaty belirtir.
Opacity (Opaklk): Bir katman fleffaf hale getirmek iin kullanlr. Opacity seeneindeki deerleri deifltirerek istediiniz transparanla ulaflabilirsiniz.
Optik Zoom (Optik Bytme): Dijital fotoraf makinesinin
mercei ile yaklaflma orann gsterir. 3x optik zooma
sahip bir dijital fotoraf makinesi dijital zelliklerini
hi kullanmakszn sadece mercei ile grnty 3 kat
bytebilir.
Szlk
201
Pixelate (Piksellefltirme) Filtresi: Adobe Photoshop filtrelerinden biri. Alt mensnde yer alan seenekler, birbi-
ter>Pixelate).
Place (Yerlefltir) Komutu: Adobe Illustrator ve Adobe InDesign yazlmlarnda bir resmi sayfaya armak iin kulla-
lar.
Palette Knife (Resim Ba): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtrelerinin altnda bulunur ve altta tuval varmfl
Design: File>Place).
Plaster (Oyun Hamuru): Adobe Photoshop Sketch (izim)
Filtresinin altnda bulunur ve grnty 3 boyutlu oyun
ter)
Plastic Wrap (Plastik Folyo): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtrelerinin altnda bulunur ve grnty sanki
plastik
hwork).
PC (Personal Computer): Kiflisel Bilgisayar.
PDF (Portable Document Format): Gerek vektrel, gerek-
flekillere kadar pek ok alanda kullanlabilecek en gPencil (Serbest izim Kalemi) Arac: Serbest izimler iin
nlan yuva.
Poster Edges (Posterize): Adobe Photoshop Artistic (Sanatsal) Filtrelerinin altnda bulunur ve bir grntnn ier-
(Filter>Artistic>Poster Edges).
Program: Bilgisayarn belirli bir grev ya da grevleri yerine
getirmesi iin tasarlanmfl ifade ve ynergeler btn.
PSD (Photoshop Document): Photoshop veri format olan
PSD, Adobe yazlmlar ile uyumlu bir format. Grnt
Pinch (imdik): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin altnda bulunur ve bir grntnn bir blmn
skfltrr; grntde, belirlenen deere gre, ie doru
girinti veya dfla doru knt oluflur (Filter>Distort>Pinch).
(Fil-
gsterir
olarak kullanlamamakta.
masnn altnda hemen her bilgisayar tarafndan okunaPen (izim Kalemi) Arac: Hassas izimler iin Pen arac
gibi
olan PDF format, baskya ynelik en salkl format olbilir oluflu yatar.
kaplanmfl
ile
folyo
ter>Sketch>Plastic Wrap).
R
Ram (Random-Access Memory): Rastgele Eriflimli Bellek.
Verilerin yazlp okunabildii veri saklama alan. Fiziksel
bir bafl , ortas, sonu bulunmayan hipermedya.
202
S
Saturation (Doygunluk): Rengin dolgunluunu belirler. Bir
rengin az ya da ok pigment ile doygun olup olmamas
Saturation ayarlarn deifltirerek belirlenebilir (Adobe
Photoshop: Image>Adjustments>Hue/Saturation).
Screen (Ekran): Bilgisayar, TV sistemleri gibi elektronik rnlerde grsel bilgileren grntlendii alan.
Send to back (Arkaya Gnder): Vektrel yazlmlarda bir izimi ya da flekli olduu yerden arkaya doru gtrlmesine yarayan komut (Adobe Illustrator: Object>Arrange>Send to Back) (Adobe InDesign: Object>Arrange>
Send to Back) (Macromedia Freehand: Modify>Arrange>
Send to Back).
Server (Sunucu): Bir bilgisayar ana balanarak adaki dier bilgisayarlara belirli bir hizmet sunan bilgisayar ya
da ayn bilgisayardaki dier uygulamalara hizmet sunan
yazlm.
Shadow (Glge): Seilen katmann veya izimin altna veya
iine glge dflrmeye yarar. Drop Shadow (Glge Dflrme) ve Inner Shadow (eriye Glge Dflrme) seenekleri ile istenen sonuca ulafllr.
Shape Blur (fiekilsel Bulanklk): Adobe Photoshop Blur
(Bulanklafltrma) Filtrelerinin altnda bulunur ve netlii
belirlenen flekli baz alarak uygular (Filter>Blur>Shape
Blur).
Sharpen (Netlefltirme) Filtresi: Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri olan Sharpen filtresi mensnde yer alan
seenekler, birbirine benzer deerde ve renklerde piksellerin aralarndaki fark arttrarak bulank bir grnty netlefltirmede kullanlr. Sharpen (Netlefltirme) genel
bir netlik salar (Filter>Sharpen).
Sharpen Edges (Kenar Netlefltirme): Adobe Photoshop
Sharpen (Netlefltirme) Filtresinin altnda bulunur ve renk
alanlarnn birbiriyle bulufltuu noktalar netlefltirmede
kullanlr (Filter>Sharpen>Sharpen Edges).
Sharpen More (Daha ok Netlefltirme): Adobe Photoshop
Sharpen (Netlefltirme) Filtresinin altnda bulunur ve netlii artrmaya yarar. (Filter>Sharpen>Sharpen More)
Shear (Bkme): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin altnda bulunur ve grnty bir eri yardm ile
emede kullanlr (Filter>Distort>Shear).
Sketch (izim) Filtreleri: Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri olan Sketch filtresi alt mensnde yer alan filtreler el izimi grnfl veya sanatsal grnm elde etmek iin kullanlrlar. Ayn zamanda 3 boyutlu efekt elde etmek iin de kullanlabilirler (Filter>Sketch).
Szlk
203
pen).
ter>Blur>Surface Blur)
Software (Yazlm): Bilgisayar sisteminde donanmlara yklenen pogram kodu ya da veri bileflenleri.
bakmdan az kullanlmakta.
Swatch Libraries Menu (Renk rnei Ktphanesi Me-
(Window>Swatches).
Swatches (Renk Paleti): Hazr renklerin ve yeni yaratlan
ma) Efektlerinin altnda bulunur ve grnty 3-Boyutlu hale getirerek bir krenin etrafna sarmfl gibi gsterir
hes).
SWF (Small Web Format ve Shockwave Flash): Flash Plug-
(Filter>Distort>Spherize).
lerinin altnda bulunur ve resmi sanki sngerle boyanmfl gibi kaba bir hava verir (Filter>Artistic>Sponge).
Spot Renk: CMYK ofset baskda dflnda yer alan ekstra renklere verilen addr. Altn rengi, fosforlu renkler ve gereken tasarmc tarafndan belirlenen CMYK dflnda kullanlmas renklere Spot Renk ad verilir.
Sprayed Strokes (Pskrtme Kontur): Adobe Photoshop
Brush Strokes (Fra Ucu) Efektlerinin altnda bulunur ve
grntnn baskn renkleri ile konturlar vurgular. (Filter>Brush Strokes>Sprayed Strokes)
Stained Glass (Vitray): Adobe Photoshop Texture (Doku)
Filtresinin altnda bulunur ve grnty vitraymfl gibi
gsterir. (Filter>Texture>Stained Glass)
Stamp (Damga): Adobe Photoshop Sketch (izim) Filtresinin
altnda bulunur ve grntye aa ya da linol ile baslmfl etkisi verir.En iyi sonu siyah beyaz grntlerde elde edilir. (Filter>Sketch>Stamp)
Stroke (Kontur): Dfl izgi ile ilgili mdahalelerin yapld
paneldir. Vektrel yazlmlarda izginin kalnl, rengi,
birleflme yeri seenekleri ve kesik izgi seenekleri ile ilgili seeneklere bu panelden ulafllr.
T
Tablet: Ekranda direkt olarak izim yapmay salayan tablet,
fareye kyasla ok daha hassas alflr.
Tarayc: Tarayc bir fotoraf, bir kitap sayfay, el yazsn
veya bir objeyi optik olarak okuyarak saysal veri haline
dnfltrmeye yarayan bir ara.
Texture (Doku) Filtreleri: Adobe Photoshop filtre ailelerinden biri olan Texture (Doku) Filtreleri derinlik yaratmak
ya da organik bir grnt yaratmak amacyla kullanlr.
Texturizer (Doku verici): Adobe Photoshop Texture (Doku) Filtresinin altnda bulunur ve grntye kendi setiiniz veya yarattnz dokuyu vermeye yarar (Filter>Texture).
TIFF (Tagged Image File Format): Tasarmclar tarafndan
younluklu olarak tercih edilen formatlardan biri olan
TIFF format, yksek kalitesi ile ne kan veri formatlarndan.
204
Tiles (Karo) Filtesi: Adobe Photoshop Stylize (Stilize) Filtresinin altnda bulunur ve grnty karelere bler. Karelerin bykl ve says diyalog kutusunda belirlenebi-
V
Vektrel izim: Vektrel grseller matematiksel koordinatlar olan noktalarn birbirine balanmas ile oluflurlar. Bir
lir (Filter>Stylize>Tiles).
ra zarar da verebilir.
(Filter>Sketch>Torn Edges).
Trace (izim Kopyalama): bkz. Live Trace (Otomatik izim
Kopyalama).
Trace Contour (Kontur izgisi): Adobe Photoshop Stylize
W
Water Paper (Sulu kat): Adobe Photoshop Sketch (izim)
Filtresinin altnda bulunur ve grnt slak bir kat
drr (Filter>Artistic>Watercolor).
Wave (Dalga): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin altnda bulunur. Ripple (rpnt) komutuna benzer,
Y
Yazlm: Yazlmlar donanmlarn ifllemesini salayan iflletim
sistemleri ve eflitli ifllevlerin kolayca grlmesini sala-
derpainting).
Unsharp Mask (Netlik Maskesi): Adobe Photoshop Sharpen (Netlefltirme) Filtresinin altnda bulunur ve renk
alanlarnn birbiriyle bulufltuu noktalar netlefltirme iflle-
yer kaplar.
Yn Tutamalar: Yn tutamalar vektrel izimlerde izgilerin eimini belirler. Bu tutamalara mdahale ederek
Z
ZigZag (Zikzak): Adobe Photoshop Distort (Bozma) Efektlerinin altnda bulunur ve belirlenen noktadan dflar doru dik zikzak izgiler ile grnty tafl atlmfl bir su grntsnde olduu gibi modifiye eder (Filter>Distort>ZigZag).
Zoom (Byte) Arac: Ekranda grntlenen alana yaknlaflma ve uzaklaflmada kullanlan ara.
Dizin
205
Dizin
A
E
Eps 19, 20
Equalize 79
Eraser 30, 75
Expand 110
Exposure 79, 84
Extract 57, 58
Eyedropper (Damlalk) 30, 113
Eylemleri Geri Almak 34
B
Background (Arka Plan) Katman 44
Background Eraser (Arkaplan Silgisi) 30
Balam Mens 34
Bitmap 9, 27, 53, 83, 133, 148, 185
Black&White 79, 84
Blending Options (Harmanlama Seenekleri) 177
Blur 30, 155, 157, 158, 179
Brightness/Contrast 79, 187
Brush Strokes (Fra Ucu) Efektleri 155, 160, 179
Burn (Yakma) 30
C-
Channel Mixer 79, 84
Channels (Kanallar) 32, 36, 52, 59
Clone Stamp (Kopyalama Mhr) 30, 85
CMYK 52, 59, 184-186, 192
Color Range (Renk Seim) 73
Curves 79, 187, 189, 191
alflma Alan 27, 36, 144
karmsal Renk Metodu 184
izgi Aralar 30
znrlk 4-7, 18-21, 56, 64, 72, 75-77, 84, 89, 90, 96, 104,
128, 133-136, 144
G
Gamut 184, 192
Geometrik fiekiller 99, 128
GIF 20
Gizli Ara 36
Grsel Efekt 153, 173, 179
Gradient (Degrade) 104, 113, 126
Grayscale (Gri Ton) 53, 185
H
Halftone 166, 169
Halftone Pattern (Tram Dokusu) 169
Hand (El) Arac 30
Healing Brush Tool (Onarm Fras) 86
Histogram (Ton Dalm) 188
History (Yaplmfl fllemler) 87
Damal Zemin 49
I-
Degrade 30, 32, 47, 48, 57, 59, 102, 104, 113, 126, 165, 177
Desaturate 79, 84
Distort 78, 79, 155, 162-164, 179
Dodge (Ama) 30
206
J
JPEG 14, 19, 20
L
Lasso (Kement) 30, 67
Layer Comp (Katman Eflleri) 51
Layer Effects 176-179
Layer Mask 56, 59
Layers 32, 36, 40-42, 46, 59, 68, 110
Levels 79, 81, 187, 188, 191
Link Layers (Katmanlar Bala) 46
Link Layers 46
179, 185
Pixelate 166
Png 20
Posterize 79, 155
Psd 19
Q
Quick Mask (Hzl Maske) 55, 59
R
Raster 133, 144, 148
Rectangle (Dikdrtgen) 99, 100, 118, 119, 123
Render (Canlandrma) Filtresi 168
Renk 4, 6, 17, 20, 32, 47, 52, 53, 56-57, 59, 65, 67, 73, 79, 8084, 89, 102-104, 109, 112, 113, 116, 123, 128, 133-134,
M
Magic Eraser 30
Magic Wand 30, 57, 65-67, 73
Make Work Path 143
Marguee 65
Mask 19, 20, 55-57, 59, 169
Match Color 79, 84
Merge Layers 46, 59
Metin Katman 50
Move 68, 71, 89
Multichannel 186
New Selection 70
N
Noise (Parazit) 152, 155, 165, 179
O-
Onarmak 64, 76
Opacity (Geirgenlik) 42, 45, 59
Oval ve Dairesel Seimler 71
n Alan 30
P
Palet 27, 29, 31-34, 36, 42, 43, 46, 59, 143
Patch 30, 64, 86
Pattern Stamp 30, 64, 85
PDF 19, 20
S
Save Selection 56, 74
Saydam 5, 30, 41, 155, 187
Saysal Ortam 2, 3, 5, 6, 12, 14, 16, 21, 76, 94, 132, 133, 144
Scale (Bytme-Kltme) 78
Seilmifl Alan Taflmak 68
Seim Aralar 36, 55, 59, 64, 65, 67-70, 72, 89, 97, 136, 139,
148
Seim Mens 72, 73
Seme fllemi 65
Selective Color 57, 79, 84
Serbest Dnflm (Free Transform) 77
Serbest Seimler 65
Shadow/Highlight 79, 84
Sharpen 30, 152, 155, 169, 170, 179
Sketch (izim) Filtreleri 169, 171, 172, 179
Skew (arptma) 78
Slice (Dilim) 30
Dizin
Smudge (Bulafltrma) 30
Snapshots (Anlk Grntler) 88
Sponge (Snger) 30, 155
Spot Renk 56, 184, 186
Stroke (izgi Kalnl) 114
Stylize (Stilize) Filtresi 173
Subtract From Selection (Seim Alanndan kar) 70
SVG 20
SWF 20
T
Tarayc 3, 5, 6, 21
Texture (doku) filtreleri 175
Threshold 79
Ton 53, 55, 57, 64, 73, 76, 79, 81-84, 89, 134, 145, 148, 165,
173, 182, 183, 185-189, 191, 192
Tools (Aralar) 103, 115, 118-120, 123, 124
Transparency (Transparanlk) 104, 113
U
Undo 34, 87
Usb 4, 6, 16, 18, 21
V
Variations 79
Vektr 8, 9, 11, 20, 21, 27, 36, 56, 59, 94-97, 104, 128, 132,
134, 139, 140, 143, 148
Vektrel Alan 57, 59, 142, 143
Veri 3-5, 7, 12, 16-19, 21, 148
Veri Saklama 16
W
Warp (Ekmek) 78
Y
Yaz Karakteri 32, 36, 105, 108
Yaz Tasarm 96, 104, 128
Yazlm 3, 4, 8-11, 14, 15, 17- 21, 57, 58, 96, 97, 104, 105, 109111, 120, 123, 127, 128, 153, 154, 157, 176, 187
Yedekleme 16, 17
Yn tutamalar (Direction Handles) 100
Z
Zoom (Byte) 4, 158
207