Professional Documents
Culture Documents
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
Hkk[ky nfj;k lkgsc lr lqd`r cUnh NksM+ eqfDr ds nkrk uke fu'kku lghA
xzUFk foosd lkxj
Hkk[ky nfj;k lkgsc
lk[kh & 1
lkxq# er n; ee] in iadt d# /;kuA
ykspu dat eTtu djks] lq?kj lar lqtkuAA
pkSikbZ
va t u xq # in etu fdtS A vk[kj e/kq j euks g j fntS A 1A
lrxq # inq e inkjFk fytS A ve`r iz s e lq / kkjl fitS A 2A
gjs o ks iki ru rki 'kjhjkA fo"ke O;kf/k ru ykxq u ihjkA3A
lTtu tu lq [ k lkxj uhdkA x;ks fogk; dq e fr lc QhdkA4A
fulq o klj xq u vrhr vekukA /kU; /kU; xq # Kku c[kkukA5A
vfr v/khu yhu in ghrkA Hk;ks txr ea g foey iq u hrkA6A
ts f g dq y HkfDr Hkko cS j kxkA djs foos d lks la r lq H kkxkA7A
/kU; lks xka o Bka o iz / kkukA gks f ga iq u hr Hktu xq # KkukA8A
vkiq rjfg rkjgha dq y lkFkkA rjfu Hko ty gks f ga lukFkkA9A
HkDr cjks c j rq y s uk dks b Z A lq j ia f Mr u` i tks tx gks b Z A 10A
lk[kh & 2
HkfDr foosd fopkfj ds] vgs nhid fny KkuA
vfr v/khu yhu in ikou] ifjey ?kzkuh vekuAA
pkSikbZ
fcuk foos d Hks [ k lHk jks x hA lrxq # iz s e uk Kku la ; ks x hA11A
niZ . k nkx nj'k fdfe ikos A eq # pk eS y dje lc ykos A 12A
eka t s eS y h lks eq d q j fuja r kA foey iz s e lq f ejfga lHk la r kA13A
n; lkQ lkp lrckuhA fcuk lkp dk ehp c[kkuhA14A
da p u dka p dk ;g gS ys [ kkA lks u k lq x U/k lk/kq tu is [ kkA15A
ikjl ijls Hko fu%dya d kA jgk dq / kkrq /kkrq fu%'ka d kA16A
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
pkSikbZ
lrxq # er lr foey fojks x kA vfr lq x U/k lkxj ufga lks x kA41A
eq f Dr fojkx HkkX; xq # KkrkA fo"ke ljks o j lks ufg jkrkA42A
okj ikj ufga HkeZ fojks / kkA f=fo/k rhu rki ru lks / kkA43A
ts f g oj ns f g cgq f j ufga vkos A yks H k ls ykHk eq f Dr Qy ikos A 44A
vkfn foUnd jfo rgka u tkos A lq e u lq x U/k xa / k lc vkos A 45A
jtuh ja x rgka ufga ns [ kkA ufga rgka 'k'kh lkxj ufga is [ kkA46A
ftfe ufga tkou cht va d q j kA lgt gh ve` r gS Hkjiq j kA47A
,s l u ia F k ifFkd fdfe x,A lq j fr jFk iou pfy Hk,A48A
rkij ga l oa ' k xq . k jktS A lq j fr Mks f j rgok Nfo NktS A 49A
ru eu /ku ftfUg vius fdUgkA djs foos d 'kCn yo yhukA50A
lk[kh & 6
lrxq# ls ifjp; djks] ikath iaFk fopkjA
vVy jkt in ikbgks] Hko ty tkfga u gkfjAA
pkSikbZ
tS l s okfjt okfj les r kA ty vkS tyt nq u ks fut gs r kA51A
tS l s Hk` a x k Hkko Qw y ekrkA HkkS jl cl drfga u tkrkA52A
tS l s f'ko 'kfDr jl Hkks x hA ;g xq . k iz s e gS lnk la ; ks x hA53A
tS l s pkf=d fpr vuq j kxkA jgr ,d jl nq t k u tkxkA54A
tS l s pUn pdks j fpr pks H kkA fnO; n` f "V fny bfe dfj yks H kkA55A
tS l s ekrq lq r fgr dj tkuhA ikys cgq fof/k iydfga vkuhA56A
tS l s nq [ kh lq [ kh /ku ikos A T;ks a vkos R;ks a tru djkos A 57A
tS l s d`f"k djs fdlkukA ful oklj rs g h rRo lekukA58A
,s l s fpr xfg djks fopkjkA xgks iz s e lrxq # in lkjkA59A
,lks xq . k xfg iz s e lq / kkjhA jgks cjks c j ykxq u dkjhA60A
lk[kh & 7
,ds eu ,ds n'kk] ,ds xq.k xfg ikjA
Hko esa HkVfd vVds ufga] xfg fytS d#okjAA
pkSikbZ
Nks M + g q vks V diV dk eks V kA tkds diV lks b tu [kks V kA61A
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lk[kh & 10
lrxq# in ikou djs] inqe >yds 'kh'kA
rhu yksd ds drkZ] fpUg ijk txnh'kAA
pkSikbZ
dke ks / k nq b Z ohj gS HkkbZ A budh xfr fojys yf[k ikbZ A 91A
dUnz i y?kq nh?kZ ks / k fopkjhA cls dgka dfg, fu#okjhA92A
vgs cz k.M v[k.M dgkos A dj[kk iou n; es a vkos A 93A
tc n; es a djs va d q j kA vfr iz p .M gks ; gks ; cyohjkA94A
dUnz i da n yk tk; fNikbZ A vfr =kl HkkS fudV uk vkbZ A 95A
ks / k 'khry ru ds ri x;A rc dUnz i iz x V gks ; jgs A96A
dkfefu dud 'kks H kk cgq HkkrhA fp= mjs g ns [ ks pgq dka r hA97A
HkkS g s a cku deku tks rkukA rc dUnz i mB Hk;s fnokukA98A
lk[kh & 11
yksHk NksHk izhfr dfj] jgs u;u eg ykfxA
vfr izh; izse jluk jl] jfl ofl yhUgks ikfxAA
pkSikbZ
eqfu efr jfr xfr dUnzi dkekA xqaFkfg xzafFk lks cgq fof/k okekA99A
LokjFk la x z g loZ l:ikA 'kfDr la x ja x lc Hkw i kA100A
lks eu exu vkuUn lks g kbZ A Hkou Hkkjtk HkfDr u vkbZ A 101A
jru inkjFk tru djkbZ A lq [ k lEifk cgq fof/k prq j kbZ A 102A
os n cdfga lks Hks n u tkukA xq # vkS fl[k tks LokjFk lkukA103A
,ds xfr efr jgs lekbZ A ehu eka l cx bfe dfj[kkbZ A 104A
efr ejky dh eje u tkukA dfN;k dkx diw r c[kkukA105A
fof?kfu Hkje Hko Hkjefga lks b Z A vfr nq % [k nk:u ;eiq j gks b Z A 106A
xq # vkS fl[kkou yhUgkA u;u fogq u deZ lks dhUgkA107A
vkre ?kkr gS iki les r kA efj efj tx es a gks ; Qs f j iz s r kA108A
lk[kh & 12
tc yfx n;k u njls] ijls ikgu tkfuA
dgs nfj;k nj Nsfd,] cgq fof/k djrs gkfuAA
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
pkSikbZ
n;k fcuk D;k /keZ c[kkukA fcuk n;k fdfe xq . k ifgpkukA109A
gjuh xmok ,ds tk;kA :f/kj ,d xq . k nq t k uk vk;kA110A
ehu eka l efnjk dj la x kA vgs vikou iki mra x kA111A
Qy vkS Qw y va d q j tr vgbZ A ;g lq [ k la r lnk xq . k dgbZ A 112A
vadqj oh;Z nwoks foyfx fojksxkA dfj tho ?kkr [kkfga p<+ yksxkA113A
ia f Mr os n foey xq . k X;krkA vfr iz f l) lq u fg u` i ckrkA114A
vt;k ekfj eka l eq [ k fn,A lks f}t tUe vdkjFk fd,A115A
fo"k; iz h fr jluk jl thdkA ns g h vk'kh"k opu lHk QhdkA116A
ukS xq . k dka / k fryd jfp yhUgkA us e /keZ feF;k le dhUgkA117A
,s l u fuxe fu#iu dhUgkA egk iki rki flj yhUgkA118A
lk[kh & 13
gal ca'k cx lkFk dfj] eku ljksoj tkfgA
cx dqlqaHk ls izhfr dfj] oks; eqDrk gy [kkfgAA
NUn rksej & 3
bfe rksej NUn fopkjh] lc Kku xq.k fu#okjhAA
bfe gal oa'k xEHkhj] oks; ekuljksoj rhjAA
cx /kjr vkSa/kk /;ku] bfe djr fo"k;k ikuAA
bfe papy prqj gS pksj] cqf) dFkr X;ku v?kksjAA
ufga lar ear lq[k lks;] lc iki xjgqvk gks;AA
v?k lgs v?k Mj tkfu] lc txr djrs ekfuAA
ufga lk/kq loZ l:i] ik[k.M deZ vuwiAA
bfe Hks[k fofo/k cuk;] xq.k dgr ukgh vksjk;AA
tgka lar er dks Hkko] rgka dqefr [ksys nkoAA
i<+h osn foey iquhr] lc Hkje Hkko vuhrAA
ufga fujh[k u`i dNqX;ku] tho ?kkr esa ij/kkuAA
ftUgh diV dks fifBdkjh] bfe dqefr fnUgks MkjhAA
lks lar ear xq.k lkj] bfe fi;r izse mnkjAA
Hko Hkje dcfga u gks;] xq.k foey lk/kq leks;AA
bfe lkQ lar fujar] xfg X;ku lrxq# earAA
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lqd 'kkjn ukjn eqfu xk;sA ;g yhyk xfr yf[k ufga vk;sA136A
vkfn luUnu gfj vfouklhA lnk fuja t u ?kV&?kV oklhA137A
f=xq u :i gS cz l#ikA fuxe us f r dFkh dgs o vuw i kA138A
lks fuxq Z . k lxq . k gks ; vk;kA eu yhyk xfr Hks n u ik;kA139A
lk[kh & 15
lr iq#"k f=xq.k ugha] fuxZq.k lxq.k ls fHkUuA
vtj vej xq.k lrggha] ;g in lrxqj fpUgAA
pkSikbZ
oks, rks iq#"k ldy xq.k xkehA oks; ufga gksfga xksfiu ds LokehA140A
oks ; ufga Hkks x lks x gS jks x kA v{k; vej xq . k foey fojks x kA141A
rhu rki muds ufga rkikA mRifr iz y ; iq . ; u ikikA142A
iq # "k ,d eu vgS vua r kA xq . k xfg ?kS a f p bfe tx cjrkA143A
,s l u drkZ ee rs f g tkuhA lr lq x U/k uhds ifgpkuhA144A
/kks [ kk /kU/kk Hkz e ufga jgbZ A la ' k; lkxj lks ufga vgbZ A 145A
Hkxr Hks " k cgq r s tx Hk;s A ;g xq . k iz x V fojys dgs A146A
drkZ dje dky ufga phUgkA Hks [ k vys [ k fofo/k er yhUgkA147A
;ks x h ;fr if.Mr cgq K krkA f=xq . k Qa n jfp n; jkrkA148A
cz k fo".kq egs ' oj vgs A xkS j h x.kifr Q.kifr dgs A149A
lk[kh & 16
v{k; o`{k xq.k lr gSa] f=xq.k ;g lalkjA
mift fculh cgq ohjtx] nfj;k dgfg iqdkjAA
pkSikbZ
vkiq fo'oEHkj fo'o ij v;s A fuja t u bfedj drkZ Hk;s A150A
cy ikS # "k lc bfedj dgs A nkuo nS R ; lcS fefy jgs A151A
[k.Ms o ks nS R ; v[k.M u jk[kkA efg ij ohj tgka ys Hkk[kkA152A
y?kq vkS n` x HkXr ijehukA tho txr lc vgs v/khukA153A
rilh ri dfj ;ks x fojkxkA nku iq . ; rhjFk iz ; kxkA154A
eq f u if.Mr if<+ os n iq j kukA u` i ?kj lknj cgq f of/k ekukA155A
lks b dky lks b Z drkZ Hk,A ns iz f rKk lHks xq . k x,A156A
xq M + ns [ kk; bZ a V eq [ kekjhA rhfu yks d cq f ) Hkz e cs d kjhA157A
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
10
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
11
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lk[kh & 19
lk/kq vlk/kq la l kj es a ] dfga dkS M + h dfga ykyA180A
dfga HkfDr dfga Hkko es a ] dfga Mkfj ns r te tkyA181A
NUn rksej & 4
izcU/k Nan fopkfj] xfg Kku xq.k fu#okjhAA
i<+h osn foey fojksx] tgka iki iq.; ufga lksxAA
tc iqgqi o`xls lqckl] rc ?kzk.kh xq.k rsfg iklAA
rgka lty ty lq[k dat] eu exu e/kqdj latAA
e/kq izse use fujar] ufg foyfx fogfj rqjarAA
rgka fnu fnu ef.k pan] fulqoklj izse vkuUnAA
xq.k js'ke Mksjh laokfj] rgka >wyr mfM+xu >kjhAA
rgka xkSjh x.kifr /;ku] xq.k fo|k osn c[kkuAA
rgka xjth ?ku ?kgjk;] cqan foey l?ku lqgk;AA
rgka fujf[k fuxZqu jax] Nfo NVk pefd rjaxAA
ufga d`re dkSrqd tkfu] in ijlh izsefg lkfuAA
ukgh f=fof/k rki gS vax] lHk 'kksx lkxj HkaxAA
Hko Hkje Hksn fujk'k] tu tkfga lrxq# nklAA
ufga la'k; lkxj 'kwy] ;g izk.k ifr fut ewyAA
NUn ujkp & 4
eksg fiiklk lrxq# uk'kk] lk/kq laxfr bfe in xfgvaxAA
uke fujarj nm; tarj] tqxqfr tkufg dfFklks dfgvaxAA
lc fof/k ukxj cz mtkxj] lkxj lq[k esa nq%[k nfgvaxAA
xq.k xfg ikjk fdUg midkjk] ikj cz ifjp; dfjvaxAA
lksjBk & 4
dgs nfj;k lquq lar] in iadt ifjp; djksA
bfe lrxq# dks er] cgqfj uk Hko ty vkoghAA
pkSikbZ
dklks Ny cy ;k tx djbZ A Nfy lks cM+ k fuja t u vgbZ A 182A
nku iq . ; tx tks fd,A rkds Nyr foyEc uk y,A183A
cfy ds Nys lHks tx tkukA u` i u` x Nfy dq v k es a rkukA184A
gfj'kpUn Nfy te 'kklu fn,A uhp ?kj uhj Hkjkou fd,A185A
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
12
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
13
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
14
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
15
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
pkSikbZ
rq e fgr opu dgk fu#okjhA ve` r la x z g fo"k nq f j MkjhA232A
tkdj ny cy ns f [kgks a Fkks j kA lftgS a jFk rq j s nq u ks tks j kA233A
HkDr ;q f /kf"Bj ee iz / kkukA ikjFk ohj vtZ q u letkukA234A
cks y h opu fonk rc Hk;A buds diV lnk j jgs A235A
ge ls nz k s g lnk bu dhUgkA ik.Mks i{k vkiu dfj yhUgkA236A
nq b firk gS a nq b egrkjhA rkds ykt dou gS xkjhA237A
N=h ds cq f ) vghj la x uklkA pks j h ?kj ?kj djr rek'kkA238A
cke dke la x z g lq [ k Hk,A xks i l[kk la x xk; pj;A239A
;g iz i a p h cq f ) lHk B,A ges mUgs a foxz g dfj fn,A240A
lk[kh&25
bu dj deZ gS dky dk] lHkds dhUg fouk'kA
tks u`i tx esa tkfgjk] dju pkgs lc uk'kAA
pkSikbZ
uhds fpUgk fQj ihNs Hkq y kukA cgq f j ;q ) fdUg euekukA241A
Hkyk ?kj rq e ck;u nhUgkA nyey nq " V djks cyghukA242A
lks j g tks t u N= fojkts A fNr ij pys egk cy xktS A 243A
buds lej fl[kkou fngks a A ck.ku ekfj xjn dfj fygks a A 244A
lw j ohj lc dVd fojktS A ck.k /kuq " k lcds dj NktS A 245A
bfe dfj lcls dgk fopkjhA tc gks ; ;q ) yM+ k s a ijpkjhA246A
lUeq [ k lq j k j.k es a jfg,A vxyk ika o ihNs ufga /kfj,A247A
nq ; ks Z / ku oS u lHks fud ykxkA ohj lw j lHks gks ; tkxkA248A
ea = h ea = dgs vl ckrkA yMs fHkjs tl djs fo/kkrkA249A
dkdj gkfu Hkhjr nq b Z gks b Z A ;g lc deZ dq e fr ds lks b Z A 250A
u` i cq f ) rq E gs a dkS u fl[kkos A tS l u xq . k rS l u tx xkos A 251A
lk[kh & 26
jktdkt tx fofnr gS] lHk yk;d rqe ;ksxA
dqN dkjt dj nhft,] Hkyk dgs lHk yksxAA
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
16
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
pkSikbZ
rq e ea = h dh ij midkjhA fdfe ufga opu tks cks y s fopkjhA252A
d` " .k i{k ik.Mo dj fy,A ee ru ks / k cks / k ufg Hk;A253A
guks lHks nq Z t u ny uhds A ea = h ea = /kjks ;g th ds A 254A
dfj xfg pki lkot ou ?ks j kA fcu lj ck.k gks ; ufg tks j kA255A
tc yxh dq a t y fla g u ns [ kkA vkiu cy ikS # "k lHk is [ kkA256A
ds g fj nifV NifV tc vkos A da q t y da n y tk;s fNikos A 257A
lks ee ck.k /kuq " k dj jk[kkA lc ny nfy gks a i.Mks a lk[kkA258A
Hkq y s xoZ d`".k bfe dgs A gS iz i a p Hks n ufga i,A259A
tkds jkt dkt iz H kq fn;s A vkudj /ku ns f [k nq % [k vfr iS A260A
ns [ kr ;q ) lq f /k lc tkbZ A A rc ifr v,;gq ika p ks a HkkbZ A 261A
lk[kh & 27
jkt dkt lc nsf[k;k] xt xjts rsfg }kjA
ckt i[ks# gkFk fy,] ;g 'kksHkk njckjAA
pkSikbZ
gka d ;ks jFk ia F k pyh Hk;A x;s d` " .k ik.Mo tgka jgs A262A
ika p ks a tus cS B ,d lkFkkA ns [ kh d` " .k dga uk;ks ekFkkA263A
Hkw [ k I;kl ikd idkukA #tq fdUg lknj cgq tkukA264A
ik; ijlkn vk;lq fdUgkA fiNS oS u dgu rc fyUgkA265A
nq ; ks Z / ku efr HkeZ Hkq y kukA opu gekj dNq ufg ekukA266A
cks y s xoZ xjt vfr Qw y kA eerk en HkeZ eq [ k [kq y kA267A
vkiu iz H kq r k vkiq f ga dgbZ A vgs Hkq t k cy nq t k uk vgbZ A 268A
vbgsa ny rksfg lc dga nfygsA vtZqu 'kh'k /kfj folq ij efygsaA269A
dFkk opu ee cgq r lq u kbZ A fuxe uhfr dfg rs f g leq > kbZ A 270A
pq H ks n; ufg vfr dBks j kA jkt dkt lHk efg gS eks j kA271A
dfj la x z k e dke rc gks b gs a A dkVh dVd xjn lc fefygs A 272A
lk[kh & 28
v?k eTtu xoZ Hktu] lks ee rksgjs lkFkA
djksa iru nq;ksZ/ku] rqedks djks lukFkAA
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
17
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
pkSikbZ
vtZ q u vjt fdUg dj tks j hA rq e cq f ) lkxj ee cq f ) Fkks j hA273A
lfjrk flU/kq ,d ufg vgbZ A flU/kq ds xq . k lfjrk ufga ygbZ A 274A
rq e ijekre vkre tkuhA ty Fky fcEc lHks ifgpkuhA275A
lHk ?kV cz O;kid dgs A vc [kf.Mr xq . k fdfe dj jgs A276A
i'kq ia N h pjkpj ts r kA lc es a dgs opu iz H kq ,rkA277A
xq . k nks " k nq o ks dgs o foos d kA xq . k gS ,d Kku xgh Vs d kA278A
iki iq U ; rq e fg dfg nhUgkA tho ds ?kkr iki fy[k yhUgkA279A
/keZ dFks v/keZ fdfe dgs A tho dj ?kkr iq . ; ofgx,A280A
dgks tks lc ;g iz k .k gekjkA xhrk Kku ea g fdUg iz d kjkA281A
myfV iyfV uhds dfg nhtS A lkj Hkkx lks b Z Qy yhtS A 282A
lk[kh & 29
vkre njl foosd dfj] dfg fngks izHkq KkuA
niZ.k Vwd djksM+ gS] ufg nqtk dksbZ vkuAA
NUn rksej & 6
bfe lr 'kCn u lkj] rgka dk;k deZ ga d kjAA
tgka ?kkr deZ tks fdUg] lks cz ee fNu fyUgAA
bfe ns o nS R ; gS nks ; ] tks cz ,s l k gks ; AA
bfe la r lq [ k fgr vkfu] bfe ?kkr dhUgks tkfuAA
oks ; rkM+ w d k cy tks j ] ts f g n'ku pedk va t ks j AA
ee iz F ke gh fdUgks ?kkr] eq f u Kku xq . k lq [ k ckrAA
ee ohj cM+ iz p .M] xq . k vrhr xoZ v[k.MAA
ty flU/kq xghj xEHkhj] bfe dVd ds HkS HkhjAA
ty cka f /k ee la x dh'k] /kfj dkV;ks jko.k 'kh'kAA
i; fi, iq r uk tkfu] lc #f/kj ?kS a f p vekfuAA
bfe f'ko/kj prq j gS pks j ] /kjh thHk ,s a B h ejks j AA
;eq u k ty iS f B irky] dkjh ukx ukFks fo'kkyAA
xq . k
deZ
da l
fodkj]
/kfj
pks V h
iVds
okjAA
tjk flU/kq lS u lEHkkfj] lc nS r ek# iNkjhAA
xfg ds ' k dj d`ika . k] xfg ?kS a p ekjs o ks cka . kAA
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
18
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
19
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
20
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lk[kh & 33
dk;j dknj dqfVy gSa] diVh deZ csdkjA
lksbZ lueq[k tqf> gSa] fngsa tks ru eu okjAA
pkSikbZ
vtZ q u cks y s lq u ks ee LokehA lc fof/k rq e gks vUrj;kehA319A
dk;j dq f Vy lc rq e tkukA ohj /khj tx tks ] ij/kkukA320A
fNik jgs {k=h ugha lks b Z A j.k es a pys fopys fQj tks b Z A 321A
eq a g fNik; ihNs ihB djbZ A egk iki voxq . k lc /kjbZ A 322A
igys j.k ij p<+ s tks /kkbZ A Hkhj iM+ s eq a g eks M + ijkbZ A 323A
ihB ij ?kko nko tks nhUgkA vkS a / kh ijk dknj xfr phUgkA324A
ekjs iki rs g h fQfj vkos A lks ufga lueq [ k ohj dgkos A 325A
;fg Mj eS a jgks Ms j kbZ A dq y ds ?kkr iki cM+ vkbZ A 326A
cU/kq fojks / k lq H k ugha gks b Z A egk v'kq H k xkS ?kkr leks b Z A 327A
rq e ga q Kku xhrk ea g Hkk[kkA dq y ds ?kkr iki flj jk[kkA328A
lk[kh & 34
;gh Mj eSa Mjr gksa] n;k esa ee tkfuA
djks foosd fopkj ds] tkrs gks; u gkfuAA
NUn rksej & 7
bfe dgso rksej NUn] rc nSR; ny ey }UnAA
bfe dky deZ mrax] lHk dVd dfj nsa HkaxAA
fcuq 'kh'k nhls lks;] xq.k tkfu izxV lks;AA
fcuq #UM eqUM gS ghu] bfe p pykoksa fNUuAA
ufga 'kal; lkxj fdaUg] ee iki iq.; ls fHkUuAA
ee vuUr Qan ilkj] lc dVd iqgqeh MkjAA
tc ns[kk vtZqu var] bfe dky :i nqnZUrAA
bfe xjft iqgqfe dhUg] bfe [kk; lc dag yhUgAA
fQfj p nhUgks Qsfj] bfe ijs iqgqfe <sfjAA
efr HkeZ HkkS tho vku] bfe d`".k dkSrqd tkuAA
esVq vU/kdkj fodkj] lc dVd nsf[k fugkjAA
lc /kuq"k bfe dfj gkFk] /kfj ns[k lcdh ekFkAA
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
21
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
22
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
23
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
24
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lksjBk & 8
,sxqu xq.k dks Hkko] dky dfBu okth jpksAA
cgqfj u ,slks nko] Qsfj fiNs iNrkbgksAA
pkSikbZ
,s l u pfj= fd;ks ouokjhA vuUr QUn xq . k dks fu#okjhA371A
HkkjFk Hkfj vujFk lc fd;A fny ds diV dfBu er B;A372A
iki rki ik.Mo flj nh;A dq y ds ?kkr iki fy[k fy;A373A
fdUg pfj= HkeZ lc fn[k;A dky deZ djlh dj v;A374A
bu ?kj vkuUn cgq f of/k Hkka f rA jkt dkt en lc dks b eka f rA375A
Nw V k foos d ,d ufg jgs A iz H kq r k ik; iki flj Hk;A376A
iki iq . ; ofut lc vgbZ A vius gkFk vkiq ixq ngbZ A 377A
lq [ k lEifr lc fof/k prq j kbZ A voxq . k djgh nks " k iz H kq ykbZ A 378A
tc gks ; uhd vkiu xq . k xkFkkA voxq . k ijs djs iz H kq gkFkA379A
,s l u er txr xq . k ghrkA dgks foos d Kku xq . k xhrkA380A
lk[kh & 39
nso nSr tx nks; gS] fo|k osn xq.k lkjA
nSr ekfj nso dj j{kk] ;g Ny ee xq.k okjAA
pkSikbZ
jk; ;q f /kf"Bj Hkou es a x;A fua n ijr liuk bfe Hk;s A381A
dky ?kVk pgq a vks j ?ks f j vk;kA #f/kj cq U n o"kkZ >fj yk;kA382A
#f/kj ja x va x lHk Hk,A lxjh egy ,fgfof/k Hk,A383A
la ' k; lkxj cgq f of/k O;kikA voxq . k dou iki ru rkikA384A
[kks f y iyd ns [ kr rc Hk;A 'kw U ;dkj dfga utfj u v;A385A
mBs o rq j r oL= lc >kjhA vius va x ja x ns [ kq fopkjhA386A
#f/kj ja x drfga ufga ns [ kkA vpjt ckr bfe dfj is [ kkA387A
ckgj fudfy ns [ kk cz .MkA drfga u o"kZ r cq U n v[k.MkA388A
Nks f M+ va t fj ,s u es a x;s A Hkou Hk;kou ns [ kr Hk;s A389A
xq I r ea = vius fny jk[kks a A jbfu ohrs oklj gks ; Hkk[kks A 390A
lk[kh & 40
vpjt dou Hkou esa] HkeZ Hk;k eksfg vkuA
vc rks l;u lkf/k eSa lksoksa] jgks fiNksjk rkuAA
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
25
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
pkSikbZ
uha n ijr fcUn lHk ns [ kkA lxjh ls u k ?kk;y dfj is [ kkA391A
djfg lks j jks n u jhjhvkbZ A egk nq f [k ru ns f [k u tkbZ A 392A
ns f [kfga Hkou es a Hkw r cS r kykA fcuk #.M eq . M lc dkykA393A
ncjh pyfga iq g q f e ij fxjgha A 'kks j djgh vkil es a yM+ g ha A 394A
ns [ kr Hk;ks HkeZ bfe HkkjhA egk dYiuk d"V cs d kjhA395A
,s l u dky deZ HkkS HkkjhA jS f u chrs oklj mft;kjhA396A
lks p r&eks p r fpr vuq j kxkA tuq v?k iki Ns d u eks f g ykxkA397A
eq [ k ea t u fdUgks vlukukA foiz oks y k; fn;ks dq N nkukA398A
fdUg Luku la ; e xq # KkukA nf{k.kk fnUg foiz cq f )ekukA399A
eu ds Hkje rcgq ufga x;A ;g xfr yhyk yf[k ufg v,A400A
lk[kh & 41
la'k; loZ O;kfi;k] cgqfof/k fd;k mik;A
ppkZ djks d`".k ls] lquks Jo.k fpr yk;AA
pkSikbZ
pys rq j Ur d` " .k ia g x;A dj tks f j fou; opu rc dgs A401A
, Lokeh eS a vpjt ns [ kkA fo?u Hkje dky dj ns [ kkA402A
lks o r lS u Hkou es a jgs A o"kZ r :f/kj ?kVk ?ku N;A403A
ns [ kr Hkou Hkje HkkS HkkjhA lxjks egy #f/kj ja x MkjhA404A
[kks f y iyd Qs f j ns [ kr Hk;s A 'kw U ;dkj dgha utj u v;s A405A
cgq f j iyd Qs f j eq a n r Hk;s A djfga jks n u jkx vfr i;s A406A
yjfga Hkjgha Qsfj tkr ijkbZA ftfe ij [klgha ?kk;y lc vkbZA407A
fcuk #.M eq . M lc ns [ kkA Hkw r cS r ky dje dj js [ kkA408A
;gh fof/k la ' k; lks x tks Hk;A djs xz k l dky tuq v;A409A
tUe iz l a x la x rq e nklkA ;g vpjt fdfe Hk;k rek'kkA410A
lk[kh & 42
,slu dky dje ;g] Hkje Hk;k eksgh vk;A
rqe fclEHkj fo'o ij] eq> ls dgks cq>k;AA
pkSikbZ
dgks a lr feF;k ugha ckrkA lq u ks ;q f /kf"Bj ;g Hkz e jkrkA411A
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
26
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
27
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
28
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
29
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
30
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
jgs dgka oks ; dous ns ' kkA Jh d` " .k fut dgks la n s l kA482A
muds tk; rq j Ur ys vkoks A cgq j h fou; iz l kn djkvks A 483A
lk[kh & 49
Jh d`".k dg nhft;s] esVs dje gekjA
tkfg Hkkstu ;K lkaxh gks] mrjgh Hko ty ikjAA
pkSikbZ
gels muls n'kZ u Hk;s A foey Kku ;g cgq f of/k dgs A484A
fdUg fopkj ga l xq . k lkjkA fnO; n` f "V tkds mft;kjkA485A
dk;k iz f l) lq U nj nks uS u kA foey foey in cks y r cS u kA486A
'os r oL= ls va x fNik;kA ufg flj Vks i h Hks [ k cuk;kA487A
ufga ck?kEcj ufg e` x NkykA ufg fryd ufg 'ks y h ekykA488A
Loip HkDr lq n 'kZ u ukA cls xks i iq j ckgj xkA489A
cgqr fou; dfj rsfg ys vkoksA Hkhrj efUnj esa Hkkstu djkvksA490A
t;&t; ea x y gks ; mpkjkA cktS ?ka V gks ; >udkjkA491A
;q f /kf"Bj x;s Hkhe ds iklkA tk; fdUg opu ijdk'kkA492A
xks i iq j xka o rgka pfy tkbZ A Loip Hkxr ds cs f x ys vkbZ A 493A
Jh d` " .k dfg fnUg la n s ' kkA nq j ufg clfga fudV gS ns ' kkA494A
tkgq Hkhe Loip ds iklkA tk; opu dgks ijdklkA495A
lk[kh & 50
tkgq Hkhe Loip tgka] cksfy gks opu fopkjA
gqr izse eksn eu Hkfjgks] rksgjh lc vuqgkjAA
pkSikbZ
x;s Hkhe xks i iq j xkA HkDr lq n 'kZ u rkds BkA496A
lq u ks la r dgks fut ckrkA lHk fof/k yk;d rq e xq # KkrkA497A
jk; ;q f /kf"Bj os f x cq y k;kA rq e ijlkn egkre ik;kA498A
vk;s Hks [ k egk ny lktkA muds Hkks t u ?ka V u cktkA499A
Jh d`".k Hks n dfg nhUgkA Loip HkXr lr ds fpUgkA500A
Loip HkXr ds Hkks t u djkvks A lHk fof/k vkuUn ea x y xkoks A 501A
Loip cks y s rRo lEHkkjhA ;g y?kq opu e` F ;k rq e MkjhA502A
ds g q ds }kj efUnj ufg x;A ee iz l kn drfga ufg i;A503A
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
31
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
32
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
33
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
34
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke
lruke