TIPP

VISIE LIMBURG

2000-2004
Tender Investeringsprogramma’s Provincies

Maastricht, december 2000

 Inhoudsopgave
Voorwoord

1 SAMENVATTING 5
1.1 Bedrijventerreinen 5
1.2 Revitalisering 7
1.3 Duurzaamheid 7
1.4 Organisatie bedrijventerreinenbeleid 7

2 BEDRIJVENTERREINENBELEID 9
2.1 Bedrijventerreinenvisie 1996 9
2.2 Resultaten marktverkenningen en vertaling naar beleid 9
2.3 Vertaling naar locatiebeleid 12
2.4 Bedrijfslocatie monitor 14
2.5 Aanverwant ruimtelijk beleid: toeristisch beleid 15

3 KWALITATIEVE AANBODSITUATIE 17
3.1 Revitalisering bedrijventerreinen 17
3.2 Bereikbaarheid bedrijventerreinen 18
3.3 Extensief ruimtegebruik 20
3.4 Bedrijfsverzamelgebouwen 21

4 DUURZAAMHEID 23
4.1 Duurzaamheid: beleid en beheer 23
4.1.1 Beheer 25
4.2 Industriële ecologie 25
4.3 Collectief ruimtegebruik (zie ook § 3.3 en 3.4) 25
4.4 Multimodaliteit (zie ook § 3.2) 25
4.5 Personen vervoer 26

5 INVESTERINGSKLIMAAT 27
5.1 Ligging en bereikbaarheid 27
5.2 Productiestructuur 27
5.2.1 Landbouw 29
5.2.2 Nijverheid (industrie en bouw) 29
5.2.3 Commerciële diensten 30
5.2.4 Niet-commerciële diensten 30
5.3 Bestuurlijke samenwerking 31
5.4 Ondernemerschap 31
5.5 Arbeidsmarktsituatie 32
5.6 Technologische ontwikkeling 33
5.7 Woonmilieu 34

6 ORGANISATIE BEDRIJVENTERREINENBELEID 37
6.1 Plannen, uitvoeren en monitoren van het ontwikkelen van
nieuwe bedrijventerreinen 37
6.1.1 Planning 37
6.1.2 Uitvoering 37
6.1.3 Monitoren 38
6.1.4 Rapporteren 38
6.1.5 Bijstellen activiteiten en beleid 39
6.2 Plannen, uitvoeren en monitoren van revitalisering 39
6.3 Regionale samenwerking 40
Provincie Limburg

6.4 Selectiviteit in uitgifte 41

6.5 Grondverwerving 41
6.6 Subsidies / Financiering 41

BIJLAGE 1: Projecten TIPP in het kader van bedrijventerreinenbeleid

BIJLAGE 2: Uitvoeringsprogramma Provincie 2000/2004

inhoudsopgave
 Voorwoord

In 1999 heeft het Ministerie van EZ de ‘Nota Ruimtelijk Economisch Beleid’ uitgebracht.
In deze nota is onder andere het beleid ten aanzien van bedrijventerreinen opgenomen.
Er wordt geconstateerd dat de discrepantie tussen vraag en aanbod van bedrijventerreinen
en de dreigende schaarste nog steeds een fors probleem vormen bij het behouden en
aantrekken van bedrijvigheid. Bovendien worden kansen gemist om economische ontwik-
keling te combineren met een verbetering van het milieu. Het ministerie van Economische
Zaken heeft daarom een aantal instrumenten ontwikkeld om ervoor te zorgen dat het
aanbod van bedrijventerreinen toeneemt en beter aansluit op de kwalitatieve vraag van het
bedrijfsleven. Dit beleid en de instrumenten zijn vervolgens vastgelegd c.q. uitgewerkt in de
convenant EZ-IPO-VNG-V&W ”Samenwerking in de Regio”.
Een van deze instrumenten is de ‘Tender Investeringsprogramma’s Provincies’ (TIPP).
TIPP is een subsidieregeling en bouwt voort op de StiREA, de tenderregeling van de
afgelopen jaren van het ministerie van Economische Zaken. TIPP heeft een looptijd van
2000-2003 met een totaal budget van ƒ 300 mln..
Met de TIPP regeling beoogt het ministerie van Economische Zaken ”een stimulans te
geven aan (in potentie) haalbare projecten gericht op het tijdig voorzien in bedrijfsterreinen
en/of bedrijfsruimte waarnaar in de regio vraag is.” De uitvoering van de regeling is in
handen gelegd van de provincies. De provincies kunnen bij het ministerie van Economische
Zaken programma’s indienen met projecten. Jaarlijks honoreert het ministerie de vijf beste
programma’s met een subsidie (ƒ 10 – 15 mln.). Vervolgens moet de provincie de bijdrage
verdelen over de projecten.
Om in aanmerking te komen als provincie voor subsidie uit de TIPP regeling dient een visie
geschreven te worden met een beschrijving van de huidige en toekomstig gewenste situatie
voor het regionaal economisch investeringsklimaat, de daaruit voortvloeiende kansen en
knelpunten en de gekozen oplossingsrichtingen om de gewenste situatie te bereiken.
Het gaat daarbij primair om de ruimtelijke-economische knelpunten ten aanzien van
bedrijventerreinen maar ook om een beschrijving van het investeringsklimaat. De in te
dienen programma’s dienen rechtstreeks aan te sluiten bij de provinciale visie. De provincie
zal jaarlijks in overleg met gemeenten het programma vaststellen.

De voorliggende visie wordt in het kader van de uitvoering van de TIPP regeling geschreven
en geeft een beeld van het bedrijventerreinenbeleid zoals dat door de provincie Limburg
wordt gevoerd. Deze visie is dan ook een directe afgeleide van het beleid zoals dat in
het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) is vastgelegd. Wel is aan de doorwerking
van beleid verder inhoud gegeven. Het POL wordt door Provinciale Staten vastgesteld
medio 2001.
Deze visie heeft formeel enkel werking in het kader van de uitvoering van de TIPP regeling.
Evenzeer als in de voorbereiding van het POL, hecht de Provincie grote waarde aan
samenwerking met de regionale partners; gemeenten en intermediaire organisaties.
Het ruimtelijk-economisch beleid voor bedrijventerreinen is in het kader van het POL in
nauwe samenwerking met de regionale partners tot stand gekomen. De Provincie ziet deze
visie tevens als een mogelijkheid om te communiceren met de regionale partners over de
wijze van samenwerking voor de uitvoering van het beleid.
Voorwoord

voorwoord
Provincie Limburg

1
SAMENVATTING
De TIPP visie beoogt een afwegingskader te zijn voor
de investeringsprogramma’s in het kader van de
subsidieregeling TIPP. Op basis van een beschrijving
van de kansen en knelpunten op het gebied van te
ontwikkelen bedrijventerreinen, revitalisering van
bedrijventerreinen, duurzaamheid en investerings-
klimaat in Limburg wordt een kader gecreëerd voor
projecten die in aanmerking kunnen komen voor de
investeringsprogramma’s. De essentie van dit kader is
vastgelegd in bijlage 1 welke als kapstok fungeert voor
de samenstelling van de investeringsprogramma’s.
In deze samenvatting wordt een korte beschrijving
gegeven van het beleid waarop bijlage 1 is gebaseerd.
1.1 Bedrijventerreinen
Marktverkenningen hebben de basis gevormd
voor het bedrijventerreinenbeleid van de
provincie Limburg zoals dat nu wordt vastgelegd
in het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL).
Het POL is het beleidsplan van de Provincie
waarin het fysieke omgevingsbeleid voor Limburg
voor de periode tot 2008 wordt vastgelegd.
Het POL zal in de loop van 2001 door Provinciale
Staten vastgesteld worden.
De marktverkenningen zijn vertaald in
segmenten en vervolgens in marktgebieden.
De segmenten betreffen; bedrijvenparken,
modern gemengde terreinen, gemengd-plus
terreinen, transport- & distributieterreinen.
Door te segmenteren krijgt het bedrijventerrein
een bepaald profiel en is bestemd voor bepaalde
doelgroepen. Daarnaast is de herkomst van
bedrijven van belang bij de planning van het
aanbod aan bedrijventerreinen. In zijn alge-
meenheid geldt dat 90% van het bedrijven-
terreinenareaal uitgegeven wordt aan bedrijven
uit de regio vanwege verplaatsing of uitbreiding
van de huidige vestiging. De bedrijven die
verplaatsen en uitbreiden zijn gebonden aan
geografische (deel)gebieden vanwege afzetmarkt,
hoofdstuk 1 • pagina 5
1
relaties met andere bedrijven, de aanwezigheid
van voorzieningen (kennisinstellingen, infra-
structuur e.d.) en de beschikbaarheid van het
personeel. In Limburg is sprake van een gedif-
ferentieerd patroon van marktgebieden
waarbinnen de bedrijventerreinen hun ”klanten”
hebben. Door het werken met marktgebieden
wordt een koppeling gelegd tussen geografische
deelgebieden en de gehanteerde segmentering.
De volgende marktgebieden worden onder-
scheiden.
1. Bedrijventerreinen in de stedelijke gebieden:
stedelijke terreinen.
2a. Bedrijventerreinen met een marktgebied op
de schaal van de COROP-regio:
logistieke/industriële terreinen.
2b. Bedrijventerreinen met een marktgebied op
de schaal van de COROP-regio: specifieke
vraagsegmenten.
3. Bedrijventerreinen voor de opvang van (klein-
schalige) verplaatsers in de plattelandsregio’s:
regionaal verzorgende terreinen en lokale
terreinen.
4. Locale terreinen met vaarwatergebonden
bedrijvigheid, Regionale Overslag Centra
(ROC’s) en solitaire bedrijven: Overige
terreinen.
De marktgebieden zijn in beeld gebracht in de
toegevoegde kaart ”Marktgebieden bedrijvigheid”.
In de marktverkenningen is gewerkt met twee
scenario’s om de behoefte aan bedrijventerreinen
voor de periode 1997-2015 vast te stellen.
• Een basisscenario waarin de behoefte berekend
is op basis van autonome ontwikkelingen
met een economische groei van 2,75% (EC-
scenario).
• Een taakstellend scenario waarbij rekening is
gehouden met beleidsintensiveringen op basis
van provinciaal beleid en regiospecifieke
omstandigheden die niet zijn opgenomen in het
model voor het basisscenario.
Op basis van feitelijke ontwikkelingen hebben wij
een deel van het taakstellend scenario toegevoegd
aan het basisscenario. Het betreft de behoefte
aan regiospecifieke terreinen in de automotive-
en chemiesector in de Westelijke Mijnstreek en
de clustering van activiteiten rondom de veiling
ZON. In het vervolg zullen wij dan ook spreken
Samenvatting
van het basis+-scenario.
Voor zowel het basis+-scenario en het
taakstellend scenario is de behoefte aan
bedrijventerreinen verdeeld over de te onder-
scheiden marktgebieden met hun specifieke
 segmenten. Vervolgens is voor beide scenario’s
per marktgebied de behoefte gesaldeerd met de
het aanbod (per 1-1-1997).
Door de saldering ontstaan er voor de beide
scenario’s tekorten. Deze tekorten noemen wij de
planningsopgave. Uitgangspunt voor de
planningsopgave is het basis+-scenario.
Het surplus van het taakstellend scenario wordt
aangehouden als strategische reserve.
Mocht blijken dat de feitelijke uitgifte hoger is
dan het basis+-scenario dan kan de strategische
reserve ingezet worden.
De planningsopgave is in beeld gebracht in de
toegevoegde kaart ”Bedrijventerreinen, kantoren
en retail”.
Vanuit de planningsopgave kunnen de volgende
conclusies worden getrokken voor Noord-
Limburg, Midden-Limburg en Zuid-Limburg.
Daarbij worden hier enkel de knelpunten weer-
gegeven.
Noord-Limburg
Stedelijk gebied Venlo; Korte termijn knelpunt
omdat de harde plannen niet tijdig op de markt
komen.
Stedelijk gebied Venray; Voor de periode tot 2010
heeft Venray nog een planningsopgave van 35-
70 ha voor respectievelijk stedelijke terreinen aan
transport en distributie. In overleg met de
Provincie zal een locatiekeuze gemaakt worden.
Naar verwachting zal deze locatie in 2004 gereed
zijn.
Midden-Limburg
Stedelijk gebied Weert; Voor de korte termijn kan
een probleem ontstaan omdat Weert geen harde
plannen heeft. Weert heeft nog een plannings-
opgave van 50 tot 70 ha netto voor de behoefte
aan stedelijke terreinen en transport en distri-
butie. De Provincie opteert voor een locatie
binnen de grenzen van het stedelijk gebied.
Naar verwachting kan deze locatie in 2002 gereed
zijn. Indien deze locatie dus snel ontwikkeld
wordt, kan een korte termijn probleem
voorkomen worden.
Stedelijk gebied Roermond; Spoedige realisatie
Keulsebaan-Zuid noodzakelijk. Roermond heeft
nog een planningsopgave van 15-20 ha netto voor
Provincie Limburg
de behoefte aan stedelijke terreinen. Voor deze
opgave is voldoende ruimte binnen het stedelijk
gebied Roermond. Naar verwachting zullen de
locaties in 2004 op de markt komen.
hoofdstuk 1 • pagina 6
Logistieke en industriële terreinen;
In Midden-Limburg is naast Weert geen ruimte
beschikbaar voor het segment gemengd plus.
Spoedige realisatie Zevenellen (gem. Haelen) is
noodzakelijk.
Na realisatie van Zevenellen is er voor gemengd
plus geen planningsopgave in Midden-Limburg.
Voor transport en distributie meer in Midden-
Limburg zal voor de middel- en lange termijn de
locatie St.Joost (gem. Echt) met een omvang van
55-75 ha netto worden ontwikkeld. Naast de
planningsopgave voor Midden-Limburg zal deze
locatie ook een functie gaan vervullen voor de
overloop van het Logistiek knooppunt Born.
Zuid-Limburg
In Zuid-Limburg is de toekomstige bedrijven-
terreinensituatie problematischer vanwege
beperkte ruimtelijke mogelijkheden. Dit vereist
een zorgvuldige afweging. De localisering van een
deel van de planningsopgave en strategische
reserve wordt nog uitgewerkt in een POL
aanvulling Bedrijventerreinen Zuid-Limburg.
Stedelijk gebied Westelijke Mijnstreek; Voor de
planningsopgave voor stedelijke terreinen 15-
40 ha netto zijn nog maar beperkte mogelijk-
heden in deze regio. Oplossingen zullen gezocht
moet worden in de sfeer van optimale benutting
van restcapaciteiten, invulling van restlocaties en
herstructurering.
Stedelijk gebied Parkstad; Een mogelijk knelpunt
kan ontstaan voor het segment bedrijvenparken
als Avantis niet spoedig gerealiseerd wordt.
De planningsopgave in Parkstad van 50-80 ha
netto voor stedelijke terreinen zal in overleg
tussen Provincie en de regiogemeenten
uitgewerkt worden in locaties. De verwachting is
dat voor deze opgave voldoende locaties
beschikbaar zijn.
Stedelijk gebied Maastricht; Spoedige realisatie
Maastricht/Eijsden noodzakelijk.
Maastricht heeft een planningsopgave van 50-
75 ha netto voor de behoefte aan stedelijke
terreinen. De localisering vindt plaats in de POL
aanvulling.
Logistieke- en industriële terreinen; Voor het
segment gemengd plus is nog slechts 15 ha
beschikbaar. Spoedige realisatie van Trilandis
met 45 ha is noodzakelijk.
Voor het segment gemengd plus in Zuid-Limburg
is de planningsopgave 10-20 ha en voor transport
en distributie 25-45ha. De localisering vindt
plaats in de POL aanvulling.

Functiespecifieke terreinen
De locatie luchthaven Maastricht-Aachen Airport
en omgeving zal in ieder geval de opgave
van 42 ha netto voor platformgebonden en
luchthavengerelateerde bedrijven moeten
huisvesten. Deze planningsopgave wordt ook
uitgewerkt in de POL aanvulling.
Eén van de criteria waarop de TIPP aanvraag
getoetst wordt is de vergelijking van de provin-
ciale prognoses c.q. tekorten met de landelijk
gehanteerde cijfers van de Bedrijfslocatiemonitor
(BLM) van het CPB; en wel het GC-scenario
(Global Competition dat uitgaat van 3,25%
economische groei) voor de periode tot 2010.
In de weging van de provinciale cijfers binnen de
TIPP regeling moet echter wel verdisconteerd
worden dat de planningsopgave c.q. tekorten sec
als criterium de regionale bedrijventerreinen
problematiek onvoldoende tot uiting brengen.
Immers in het tekort komt niet tot uitdrukking
dat een groot aantal plannen in de vorm van
harde plannen nog gerealiseerd moet worden.
Terwijl deze plannen wel in het aanbod zijn mee-
genomen. Dit betekent dat de BLM cijfers (tekort
in 2010, 160 ha) gecorrigeerd dienen te worden
met 790 ha, waardoor het tekort voor Limburg
op 950 ha komt.
Met betrekking tot toerisme worden landschaps-
park Gravenrode/Strijthagen en (mogelijk)
‘kwaliteitsslag toerisme’ als knelpunten
aangemerkt.
1.2 Revitalisering
De provincie Limburg heeft de revitalisering-
behoefte van bedrijventerreinen in de laatste
jaren opnieuw in kaart gebracht. Op basis van
het door de provincie Limburg uitgevoerde
onderzoek naar de behoefte van de te revita-
liseren bedrijventerreinen, zijn de volgende
soorten bedrijventerreinen te onderscheiden:
1. Oudere terreinen die gelegen zijn binnen
stedelijke gebieden (spoor 1)
2. Terreinen die eind ‘70- en ‘80-er jaren zijn
ontwikkeld aan de rand van de stedelijke
gebieden (spoor 2)
3. Terreinen gelegen in het buitengebied van
Parkstad Limburg en Venlo (spoor 3)
Projecten worden geselecteerd op basis van
hun functie binnen het provinciaal bedrijven-
terreinenbeleid, de omvang van de problematiek
en het draagvlak bij de gemeenten en bedrijven.
Bij revitalisering dient evenals bij de aanleg van
hoofdstuk 1 • pagina 7
1
nieuwe bedrijventerreinen duurzaamheid als
uitgangspunt te worden gehanteerd.
De Provincie zal in eerste instantie inzetten op
spoor 1: oudere terreinen die gelegen zijn binnen
stedelijke gebieden, aangezien in de stedelijke
gebieden de schaarste het grootst is. Onder de
stedelijke gebieden in deze worden verstaan
Venlo, Roermond, Westelijke Mijnstreek, Heerlen
en Maastricht.
Met betrekking tot bedrijfsverzamelgebouwen
wordt in de komende jaren niet zozeer ingezet op
bedrijfsverzamelgebouwen voor een brede econo-
mische doelgroep (behoudens locale ”verversing”
van de huidige portefeuille en invulling van een
enkele witte vlek) maar meer om bedrijfs-
verzamelgebouwen voor specifieke groeisectoren
als ICT, life sciences en logistieke services.
Met name ten behoeve van de startende bedrijven
in deze sector is een gerichte ontwikkeling
gewenst.
1.3 Duurzaamheid
De Provincie wil dat alle bedrijventerreinen zich
duurzaam ontwikkelen en ziet dat als een inte-
grale opgave, gericht op het versterken van de
concurrentiekracht, het behoud van een aantrek-
kelijk vestigingsklimaat in combinatie met
milieu- en terreinwinst. De provincie ziet het
functioneren van een vorm van bedrijventerrein-
management als voorwaarde voor de duurzame
ontwikkeling van een bedrijventerrein. Zij zet in
het kader van het duurzaamheidbeleid primair in
op industriële ecologie, collectief ruimtegebruik
en multimodaliteit. Zij ontwikkelt een scan
waarmee de concrete mogelijkheden per terrein
in beeld kunnen worden gebracht en op hun
praktijkwaarde onderzocht. Het gaat daarbij
ondermeer om energie-uitwisseling, hergebruik
van afval, meerlaags bouwen, gedeelde parkeer-
en opslagfaciliteiten, efficiënt woon-werkverkeer
en bundeling van goederenstromen. Een nieuwe
ontwikkeling is het vastleggen van de maximale
milieubelasting op bedrijventerreinniveau.
De provincie is voornemens deze aanpak in een
experiment toe te passen.
1.4 Organisatie bedrijventerreinenbeleid
Samenvatting
De grootste zorg voor de Provincie is de verschil-
lende doelstellingen ook tot uitvoering te laten
komen. Daarbij heeft de Provincie op onderdelen
zelf een actieve rol bij de uitvoering dan wel dat
 de Provincie zich (mede) verantwoordelijk voelt
om de ontwikkelingen en uitvoering op provin-
ciaal niveau te volgen. De Provincie wil met
gemeenten en uitvoerende organisaties tot
afspraken komen over de verdeling van verant-
woordelijkheden.

De volgende activiteiten worden uitgevoerd:

• Inrichting van een monitoringcyclus van
bedrijventerreinen om de ontwikkeling van
bedrijventerreinen nog actiever te volgen en
beleid bij te stellen (planning en control).
Onderdeel hiervan is een regulier overleg met
gemeenten en samenwerkingsverbanden.
• Het stimuleren van regionale samenwerking.
• Het stimuleren van het toepassen van de selec-
tiviteitgedachte (wenselijkheidformule).
Provincie Limburg

hoofdstuk 1 • pagina 8

2
BEDRIJVENTERREINEN
BELEID
2.1 Bedrijventerreinenvisie 1996
In 1996 is door de Provincie in het kader van de
StiREA regeling de bedrijventerreinenvisie
Limburg 1996 opgesteld. Op basis van de toen-
malige planningsystematiek werd er grosso
modo van uitgegaan dat tot 2005 voldoende
aanbod aan terreinen in Limburg voorhanden
was. In deze visie zijn ook de eerste aanzetten
gegeven voor een duurzaam beleid voor
bedrijventerreinen en de eerste voornemens
gepresenteerd voor een andere organisatie van
beleid en uitvoering van het bedrijventerreinen-
beleid. De bedrijventerreinenvisie is aanleiding
geweest om in 1996 te starten met marktverken-
ningen voor bedrijventerreinen in Limburg.
Doel van deze marktverkenningen was een
marktconforme planning van bedrijventerreinen
met een ruimtelijk-economisch programma van
eisen waaraan de bedrijventerreinen dienen te
voldoen. Als tijdhorizon is in de marktverken-
ningen de periode tot 2015 aangehouden.
Voor wat betreft de behoefteberekeningen is aan-
gesloten bij de systematiek van het Rijk.
2.2 Resultaten marktverkenningen en
vertaling naar beleid
De marktverkenningen hebben de basis gevormd
voor het bedrijventerreinenbeleid van de
provincie Limburg zoals dat nu wordt vastgelegd
in het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL).
Het POL is het beleidsplan van de Provincie
waarin het fysieke omgevingsbeleid voor Limburg
voor de periode tot 2008 wordt vastgelegd.
Het POL zal in de loop van 2001 door Provinciale
Staten vastgesteld worden.
Behoefteramingen
In de marktverkenningen is gewerkt met twee
scenario’s om de behoefte aan bedrijventerreinen
voor de periode 1997-2015 vast te stellen.
hoofdstuk 2 • pagina 9
2
• Een basisscenario waarin de behoefte berekend
is op basis van autonome ontwikkelingen
met een economische groei van 2,75% (EC-
scenario).
• Een taakstellend scenario waarbij rekening is
gehouden met beleidsintensiveringen op basis
van provinciaal beleid en regiospecifieke
omstandigheden die niet zijn opgenomen in het
model voor het basisscenario.
Segmentering
In kwalitatieve zin is in de marktverkenningen de
behoefte gesegmenteerd in de typen bedrijven-
terreinen. Via segmentatie worden bedrijven-
terreinen bestemd c.q. ingericht voor bedrijven
met soortgelijke activiteiten, voor een specifieke
functie of een bepaalde verschijningsvorm.
De Provincie onderscheid daarbij de volgende
segmenten:
• Bedrijvenparken:
Specifiek bestemd voor bedrijven met hoog-
waardige (productie en/of R&D) activiteiten of
bedrijven die een representatieve uitstraling
behoeven (hindercategorie t/m 3);
• Modern gemengde terreinen:
Dit zijn terreinen voor alle soorten bedrijvigheid
(hindercategorie t/m 4);
• Gemengd-plus terreinen:
Terreinen waar de vestiging van alle soorten
met name grootschalige bedrijvigheid, inclusief
milieuhinderlijke bedrijvigheid, is toegestaan
(hindercategorie t/m 5);
• Transport- & distributieterreinen:
Specifiek bestemd voor transport en distributie
en groothandel (hindercategorie t/m 4).
Marktgebieden
Door te segmenteren krijgt het bedrijventerrein
een bepaald profiel en is bestemd voor bepaalde
doelgroepen. Daarnaast is de herkomst van
bedrijven van belang bij de planning van het
aanbod aan bedrijventerreinen. In zijn alge-
meenheid geldt dat 90% van het bedrijven-
terreinenareaal uitgegeven wordt aan bedrijven
uit de regio, vanwege verplaatsing of uitbreiding
van de huidige vestiging. De bedrijven die
verplaatsen en uitbreiden zijn gebonden aan
Bedrijventerreinenbeleid
geografische (deel)gebieden vanwege afzetmarkt,
relaties met andere bedrijven, de aanwezigheid
van voorzieningen (kennisinstellingen, infra-
structuur e.d.) en de beschikbaarheid van het
personeel. In Limburg is sprake van een gedif-
ferentieerd patroon van marktgebieden
waarbinnen de bedrijventerreinen hun ”klanten”
hebben. Door het werken met marktgebieden
wordt een koppeling gelegd tussen geografische
deelgebieden en de gehanteerde segmentering.
 De volgende marktgebieden worden onder-
scheiden:
1. Bedrijventerreinen in de stedelijke
gebieden: stedelijke terreinen.
De segmenten ‘modern gemengd’ en ‘bedrij-
venpark’ hebben een apart marktgebied per
stedelijk gebied. Het zijn terreinen voor de
opvang van kleinschalige en middelgrote
bedrijven met een gemengd karakter (modern
gemengd) en terreinen voor hoogwaardige
bedrijvigheid in de sfeer van lichte productie,
R&D en dienstverlening (bedrijvenparken).
De bedrijven die zich op deze terreinen
vestigen hebben een binding met het betref-
fende stedelijke gebied. Ieder stedelijk gebied
heeft zijn eigen marktgebied aan bedrijven.
Voor dit marktgebied wordt een straal aan-
gehouden van 8 à 10 km.
2a. Bedrijventerreinen met een marktgebied
op de schaal van de COROP-regio: logis-
tieke/industriële terreinen
Voor de bedrijventerreinen ten behoeve van
de segmenten ‘gemengd-plus’ en ‘transport &
distributie’ is de nabijheid van de stedelijke
gebieden niet primair. Voor transport en
distributie is de nabijheid van transportassen
(met name de directe ontsluiting op het auto-
snelwegennet) essentieel. Voor gemengd plus
is de beschikbaarheid van milieuruimte een
eerste vereiste. Multimodale voorzieningen
voor vervoer over water en spoor hoeven
niet op het terrein zelf aanwezig te zijn.
De terreinen dienen te liggen binnen het
verzorgingsgebied van de multimodale
knooppunten Born en Venlo.
Deze knooppunten hebben een verzorgings-
gebied in een straal van 30 km.
De bedrijven die zich op deze terreinen
vestigen zijn grootschalige industriële en
transport- en distributiebedrijven. Voor deze
bedrijven wordt een maximale verplaatsings-
afstand gehanteerd van 15-20 km.
De bedrijventerreinen voor deze categorie
bedrijven hebben een marktgebied op de
schaal van de COROP-regio. Dus ieder
COROP-gebied is een apart marktgebied voor
deze bedrijventerreinen.
2b. Bedrijventerreinen met een marktgebied
Provincie Limburg
op de schaal van de COROP-regio: speci-
fieke vraagsegmenten
Een deel van dit aanbod is geografisch
gebonden aan bestaande economische
clusters in de regio. Het betreft de clustering
van aanverwante c.q. gelijksoortige bedrij-
hoofdstuk 2 • pagina 10
vigheid in de automotive (Industrial Park
Swentibold), chemie (DSM/Graetheide),
activiteiten rondom de veiling ZON en de
overslagactiviteiten van de logistieke
knooppunten Venlo, Born en de luchthaven
MAA.
De automotive sector in Limburg concen-
treert zich rondom NedCar. Om te kunnen
blijven concurreren is uitbreiding voor
NedCar essentieel. Tevens is een omslag
nodig van een aanbodgerichte naar een
vraaggerichte productie met een hoge
omloopsnelheid via de keten toeleveranciers
–autoproducent– aflevering product.
In verband hiermee is het noodzakelijk dat
toeleveranciers zich kunnen vestigen in de
onmiddellijke nabijheid van de autofabriek,
met een directe aansluiting op de assem-
blagelijn. Om van de groeikansen te kunnen
profiteren zet de Provincie in op de operatie
‘Bottleneck’. Dat gebeurt in combinatie met
het uitbouwen van de logistieke functie en
het bewaken van de balans met groene
projecten.
Het beleid ten aanzien van de chemische
sector in Limburg richt zich op clustering
rondom DSM in Geleen. Om te kunnen
meegroeien met de markt moet DSM
periodiek nieuwe productiecapaciteit bouwen.
De huidige locatie Kerensheide biedt hiervoor
vooralsnog voldoende plaats. Voor een inves-
tering in nieuwe grondstofvoorzieningen met
extra bedrijvigheid zijn, vanwege de grote
hoeveelheid benodigde ruimte, echter geen
mogelijkheden. Daarvoor is de aanpalende
locatie Graetheide bestemd. Zo ontstaat
ruimtelijk gezien een sterke bundeling van
met elkaar samenhangende activiteiten
binnen de chemische sector met een hoge
regionale toegevoegde waarde.
Door de luchthaven MAA zijn plannen
ontwikkeld voor een nieuw toekomst-
perspectief. Uitgangspunt is uitbreiding
van de huidige luchthavenactiviteiten.
Dit betekent dat afgeleide bedrijfsmatige
activiteiten die fysiek gebonden zijn aan de
luchthaven ook zullen toenemen. Hiervoor zal
ruimte gereserveerd worden aansluitend aan
het huidige terrein.
3. Bedrijventerreinen voor de opvang van
kleinschalige verplaatsers in de platte-
landsregio’s: lokale terreinen
De Provincie is, om markttechnische reden
als ook om redenen van duurzaamheid en
voorkomen aantasting buitengebied, van
mening dat er een terughoudend beleid

gevoerd moet worden ten aanzien van
bedrijventerreinen in het buitengebied. In de
regio’s rondom Gennep, Helden en Echt
wordt bij gebleken behoefte ruimte geboden
voor de ontwikkeling van regionaal verzor-
gende bedrijventerreinen. In nieuwe terreinen
voor lokale bedrijven wordt dan ook niet meer
voorzien.
4. Lokale terreinen met vaarwatergebonden
bedrijvigheid, Regionale Overslag Centra
(ROC’s) en solitaire bedrijven: Overige
terreinen
Voor terreinen met aan vaarwater gelegen
bedrijvigheid en solitair gelegen bedrijven
wordt in beginsel ook niet voorzien in
uitbreiding. Op basis van aangetoonde
behoefte is maatwerk voor uitbreiding
mogelijk. De aangegeven ROC’s kunnen
enige ruimte krijgen ten behoeve van alleen
overslag en aan vaarwater gebonden activi-
teiten. Om te voorkomen dat versnippering
van bedrijvigheid plaats vindt, vormen ROC’s
alleen een vervoersverzamelpunt.
De marktgebieden zijn in beeld gebracht in de
toegevoegde kaart ”Marktgebieden bedrijvigheid”.
2
de planningsopgave. Uitgangspunt voor de
planningsopgave is het basis+-scenario.
Het surplus van het taakstellend scenario wordt
aangehouden als strategische reserve. Mocht
blijken dat de feitelijke uitgifte hoger is dan het
basis+-scenario dan kan de strategische reserve
ingezet worden.
De planningsopgave is in beeld gebracht in de
toegevoegde kaart ”Bedrijventerreinen kantoren
en retail” (exclusief locale terreinen).
De beide scenario’s hebben een tijdhorizon tot
2015. In de planningsystematiek wordt uitgegaan
van een ijzeren voorraad van vijf jaar. Aangezien
de ontwikkelingstijd van een bedrijventerrein ca.
7 jaar bedraagt, kan het aanbod zich maar in
beperkte mate aanpassen aan veranderingen in
de vraag. Om te voorkomen dat voor langere tijd
tekorten optreden, wordt per marktgebied
uitgegaan van de eerder genoemde ijzeren voor-
raad van vijfmaal de jaarlijkse uitgifte. Om te
voorkomen dat de voorraad tot nul terugloopt is
een planningsopgave vastgesteld tot 2010 op
basis van de behoefte tot 2015.
De planningsopgave (netto) voor de diverse
marktgebieden in Limburg ziet er als volgt uit.

Planningsopgave Opgave stedelijke terreinen

Voor wat betreft de behoefteramingen is in eerste
instantie uitgegaan van een basis scenario c.q. Stedelijke terreinen Plannings Strategische
taakstellend scenario. Op basis van feitelijke opgave reserve
ontwikkelingen hebben wij een deel van het
taakstellend scenario toegevoegd aan het basis- Venray 15 25
scenario. Het betreft de behoefte aan regiospeci- Venlo 0
fieke terreinen in de automotive- en chemie- Weert 35 20
sector in de Westelijke Mijnstreek en de Roermond 15 5
clustering van activiteiten rondom de veiling Regio WM 15 25
ZON. In het vervolg zullen wij dan ook spreken Parkstad 45 30
van het basis+-scenario. Maastricht 65 25

Voor zowel het basis+-scenario en het taak-

stellend scenario is de behoefte aan bedrijven- Opgave logistieke/industriële terreinen
terreinen verdeeld over de te onderscheiden
marktgebieden met hun specifieke segmenten. Logistieke/industriële Plannings Strategische
Vervolgens is voor beide scenario’s per markt- Terreinen opgave reserve
gebied de behoefte gesaldeerd met het aanbod
Bedrijventerreinenbeleid

(per 1-1-1997). Het aanbod bestaat uit de Noord-Limburg 20 10

courante restcapaciteit plus harde plannen Midden-Limburg 50 10
(binnen vijf jaar uitvoerbaar, gerekend vanaf Zuid-Limburg 35 30
1997). Deze harde plannen zijn vastgelegd in
vigerende streekplannen voor bedrijventerreinen.
Voor een overzicht van deze streekplannen en de
bovenregionale bedrijventerreinen die nog in
ontwikkeling zijn wordt verwezen naar bijlage 1.
Door de saldering ontstaan er voor de beide
scenario’s tekorten. Deze tekorten noemen wij

hoofdstuk 2 • pagina 11
 Opgave voor specifieke vraagsegmenten revitaliseringsbeleid wordt verwezen naar het
volgende hoofdstuk van deze visie.
Functiespecifieke Plannings Strategische In het POL wordt de omvang van de plannings-
terreinen opgave reserve opgave en de strategische reserve van de diverse
type terreinen per regio aangeduid.
BOVO Horst 0 De verantwoordelijke gemeenten zullen binnen
Veiling ZON 0 hun regio hiervoor de locatiekeuze maken en
LK Venlo 0 planologisch vastleggen. Bij het inzetten van de
IPS Nedcar 0 strategische reserve zullen ook de resultaten van
LK Born 20 10 revitalisering en van duurzaam c.q. intensief
DSM 0 ruimtegebruik worden betrokken.
Luchthaven MAA 40
Van groot belang is de monitoring van de
feitelijke ontwikkelingen van vraag en aanbod
Opgave landelijk gebied per marktgebied/segment. Momenteel wordt
hiervoor een systeem ontwikkeld (meer hierover
Regio Plannings in hoofdstuk 6).
opgave In het POL wordt de planningsopgave vertaald
naar de diverse regio’s van Limburg. Grosso
Noord-Limburg 20 modo kan de planningsopgave in 2004/2005
Midden-Limburg 20 gerealiseerd zijn. Het POL-beleid is gericht op de
Zuid-Limburg 5 middel- en lange termijn. Op korte termijn doen
zich echter ook nog knelpunten voor.
Achtereenvolgens komen de diverse regio’s/
Vanwege terughoudend beleid in het landelijk marktgebieden aan de orde voor wat betreft de
gebied wordt voor deze marktgebieden geen korte termijn situatie en de planning voor de
strategische reserve aangehouden. middel- en lange termijn.
Om een beeld te krijgen van de korte termijn (op
basis van cijfers per 1-1-2000) vergelijken wij de
2.3 Vertaling naar locatiebeleid volgende punten:
1. De uitgeefbare restcapaciteit;
In het kader van het bedrijventerreinbeleid is een 2. Harde plannen en fasering;
marktgericht aanbod van voldoende omvang aan 3. Gemiddelde uitgifte van de afgelopen vijf jaar.
bedrijventerreinen voor de korte en middellange
termijn het vertrekpunt. Dat betekent dat Op basis van deze drie punten trekken wij een
bestaande terreinen beter moeten voldoen aan de conclusie voor de korte termijn situatie.
specifieke kwaliteitseisen waar de markt om
vraagt. Daarom zal ook ingezet worden op het
verbeteren van de kwaliteit van bestaande Noord-Limburg
locaties, waardoor in de toekomst de druk op de
schaarser wordende ruimte en de druk op het Stedelijk gebied Venlo
milieu voorkomen kan worden. Korte termijn:
In de regio Venlo is nog 40 ha netto restcapa-
Gelet op de verwachte economische ontwikkeling, citeit voor de behoefte aan stedelijke terreinen
blijft er nog een substantiële behoefte bestaan voor Venlo en transport en distributie c.q.
aan bedrijventerreinen. Meer differentiatie in het gemengd plus voor de regio Noord-Limburg.
aanbod van bedrijventerreinen is ook nood- De gemiddelde uitgifte van de afgelopen vijf jaar
zakelijk: segmentatie. Dit houdt in dat gelijk- is 25 ha. Voor ca. 230 ha zijn plannen in ontwik-
soortige bedrijvigheid via clustering zoveel keling, waaronder het project Tradeport-Noord
mogelijk bij elkaar op een terrein of in een gebied (185 ha). Gezien de restcapaciteit is de ontwik-
wordt geplaatst. keling van Tradeport-Noord essentieel. Dit terrein
Provincie Limburg

De Provincie wil de voorwaarden scheppen voor
een duurzame ontwikkeling van de regionale
welvaartsbronnen, door het selectief aanbieden
van voldoende en flexibel gesegmenteerde
productieruimten in de vorm van revitalisering
en geconcentreerde aanbodvergroting. Voor het
kan pas in 2003 op de markt komen.
Conclusie korte termijn: knelpunt omdat de
harde plannen niet tijdig op de markt komen.
Middel- en lange termijn: in POL is geen
planningsopgave opgenomen. Harde plannen
voorzien in voldoende aanbod.

hoofdstuk 2 • pagina 12

Stedelijk gebied Venray
Korte termijn:
In de regio Venray is nog 40 ha netto restcapa-
citeit en 15 ha aan harde plannen voor de
behoefte aan stedelijke terreinen voor Venray en
transport en distributie c.q. gemengd plus voor
de regio Noord-Limburg. De gemiddelde uitgifte
van de afgelopen vijf jaar is 8 ha.
Conclusie korte termijn: geen knelpunt te
verwachten.
Middel- en lange termijn:
Voor de periode tot 2010 heeft Venray nog een
planningsopgave van 35-70 ha voor respec-
tievelijk stedelijke terreinen en transport en
distributie. In overleg met de Provincie zal een
locatiekeuze gemaakt worden. Naar verwachting
zal deze locatie in 2004 gereed zijn.
Logistieke- en industriële terreinen
Aanbod en locaties planningsopgave zijn
gesitueerd binnen stedelijke gebieden.
Functiespecifieke terreinen
De plannen voor de functiespecifieke terreinen
voor het BOVO segment in Horst en de veiling
ZON zijn in uitvoering.
Midden-Limburg
Stedelijk gebied Weert
Korte termijn:
In de regio Weert is nog 30 ha restcapaciteit voor
de behoefte aan stedelijke terreinen voor Weert
en voor het segment gemengd plus. De gemid-
delde uitgifte van de afgelopen vijf jaar is 10 ha.
Conclusie korte termijn: voor de korte termijn
kan een probleem ontstaan omdat Weert geen
harde plannen heeft.
Middel- en lange termijn:
Weert heeft nog een planningsopgave van 50 tot
70 ha netto voor de behoefte aan stedelijke
terreinen en transport en distributie.
De Provincie opteert voor een locatie binnen
de grenzen van het stedelijk gebied.
Naar verwachting kan deze locatie in 2002 gereed
zijn. Indien deze locatie dus snel ontwikkeld
wordt, kan een korte termijn probleem
voorkomen worden.
Stedelijk gebied Roermond
Korte termijn:
In de regio Roermond is nog 25 ha restcapaciteit
voor de behoefte aan stedelijke terreinen voor
Roermond. De gemeente Roermond heeft vele
jaren over een geringe voorraad beschikt.
De huidige restcapaciteit is in 1999 tot stand
hoofdstuk 2 • pagina 13
2
gekomen door de verkoop van strategische
gronden van het bedrijf Solvay aan de gemeente.
In de planning zit nog de ontwikkeling van
Keulsebaan-Zuid (hard plan) met een omvang
van 35 ha netto. Na verwachting zal dit terrein in
2001 op de markt komen. Vanwege een grote
inhaalvraag in deze regio is de beschikbaarheid
van Keulsebaan-Zuid zeer urgent.
Conclusie korte termijn: spoedige realisatie
Keulsebaan-Zuid noodzakelijk.
Middel- en lange termijn:
Roermond heeft nog een planningsopgave van
15-20 ha netto voor de behoefte aan stedelijke
terreinen. Voor deze opgave is voldoende ruimte
binnen het stedelijk gebied Roermond.
Naar verwachting zullen de locaties in 2004 op de
markt komen.
Logistieke en industriële terreinen
Korte termijn:
In Midden-Limburg is naast Weert geen ruimte
beschikbaar voor het segment gemengd plus.
In de regio Roermond is het terrein Zevenellen
(gem. Haelen) in ontwikkeling (hard plan) met een
omvang van 50 ha ten behoeve van het segment
gemengd plus in Midden-Limburg.
Naar verwachting zal dit terrein in 2001 op de
markt komen.
Conclusie korte termijn: spoedige realisatie
Zevenellen noodzakelijk.
Middel- en lange termijn:
Na realisatie van Zevenellen is er voor gemengd
plus geen planningsopgave in Midden-Limburg.
Voor transport en distributie in Midden-Limburg
zal voor de middel- en langetermijn de locatie
St.Joost (gem. Echt) met een omvang van 55-
75 ha netto worden ontwikkeld. Naast de
planningsopgave voor Midden-Limburg zal deze
locatie ook een functie gaan vervullen voor de
overloop van het Logistiek knooppunt Born.
Zuid-Limburg
In Zuid-Limburg is de toekomstige bedrijven-
terreinensituatie problematischer vanwege
beperkte ruimtelijke mogelijkheden. Dit vereist
Bedrijventerreinenbeleid
een zorgvuldige afweging. De localisering van een
deel van de planningsopgave en strategische
reserve wordt nog uitgewerkt in een POL
aanvulling Bedrijventerreinen Zuid-Limburg.
Stedelijk gebied Westelijke Mijnstreek
Korte termijn
In de Westelijke Mijnstreek is nog 110 ha
restcapaciteit voor de behoefte aan stedelijke
terreinen. Voor 15 ha is nog een hard plan.
 De gemiddelde uitgifte van de afgelopen vijf jaar
is 20 ha.
Conclusie korte termijn: geen knelpunt te
verwachten.
Middel- en lange termijn:
Voor de planningsopgave voor stedelijke terreinen
15-40 ha netto zijn nog maar beperkte mogelijk-
heden in deze regio. Oplossingen zullen gezocht
moet worden in de sfeer van optimale benutting
van restcapaciteiten, invulling van restlocaties en
herstructurering.
Stedelijk gebied Parkstad
Korte termijn:
In Parkstad is nog 135 ha netto restcapaciteit
voor de behoefte aan voor stedelijke terreinen
en gemengd plus. Voor 50 ha zijn nog harde
plannen in ontwikkeling waaronder Avantis
(GOB Aken-Heerlen) voor het segment bedrijven-
parken. De gemiddelde uitgifte in deze regio is
20 ha.
Conclusie korte termijn: een mogelijk knelpunt
kan ontstaan voor het segment bedrijvenparken
als Avantis niet spoedig gerealiseerd wordt.
Middel- en lange termijn:
De planningsopgave in Parkstad van 50-80 ha
netto voor stedelijke terreinen zal in overleg
tussen Provincie en de regiogemeenten
uitgewerkt worden in locaties. De verwachting
is dat voor deze opgave voldoende locaties
beschikbaar zijn.
Stedelijk gebied Maastricht
Korte termijn:
In de regio Maastricht is nog 15 ha restcapaciteit
voor de behoefte aan stedelijke terreinen.
De gemiddelde uitgifte is 5 ha. Dit zet grote druk
op de realisering van het terrein Maastricht/
Eijsden (hard plan). Dit terrein heeft een omvang
van 40 ha netto waarvan 10 ha verdwijnt i.v.m.
aanwezige dassenburchten.
Conclusie korte termijn: spoedige realisatie
Maastricht/Eijsden noodzakelijk.
Middel- en lange termijn:
Maastricht heeft een planningsopgave van 65-
90 ha netto voor de behoefte aan stedelijke
terreinen. De localisering vindt plaats in de POL
aanvulling.
Provincie Limburg
Provincie
Basis+ Strategische Bandbreedte
reserve
385 ha 170 ha 385-555 ha
hoofdstuk 2 • pagina 14
Logistieke- en industriële terreinen
Korte termijn:
Voor het segment gemengd plus is nog slechts
15 ha beschikbaar. Spoedige realisatie van
Trilandis met 45 ha is noodzakelijk.
Middel-en lange termijn:
Voor het segment gemengd plus in Zuid-Limburg
is de planningsopgave 10-20 ha en voor transport
en distributie 25-45 ha. De localisering vindt
plaats in de POL aanvulling.
Functiespecifieke terreinen
In de Westelijke Mijnstreek zijn het terrein
Graetheide, NedCar en Holtum-Noord als harde
plannen voor functiespecifieke terreinen in
ontwikkeling. Deze terreinen liggen qua planning
op schema. De locatie luchthaven Maastricht-
Aachen Airport en omgeving zal in ieder geval de
opgave van 42 ha netto voor platformgebonden
en luchthavengerelateerde bedrijven moeten
huisvesten. Deze planningsopgave wordt ook
uitgewerkt in de POL aanvulling.
2.4 Bedrijfslocatie monitor
Eén van de criteria waarop de TIPP aanvraag
getoetst wordt is de vergelijking van de provin-
ciale prognoses c.q. tekorten met de landelijk
gehanteerde cijfers van de Bedrijfslocatiemonitor
(BLM) van het CPB; en wel het GC-scenario
(Global Competition dat uitgaat van 3,25%
economische groei) voor de periode tot 2010.
Voordat wij de vergelijking maken met het GC-
scenario merken wij op dat het onderzoeks-
instituut OTB concludeert dat het basis+
scenario van de Provincie en het European
Coordination (EC) scenario van BLM wat betreft
de behoefte raming gelijk zijn.
De provinciale prognose is in eerste aanleg via
dezelfde systematiek tot stand gekomen als de
BLM. Het basisscenario is gebaseerd op het EC-
scenario (2,75% economische groei).
Echter vervolgens is op basis van regiospecifieke
omstandigheden en beleidsintensiveringen van
de Provincie het taakstellend scenario tot stand
BLM
GC-scenario 2015
540 ha

gekomen. Ondanks dat er sprake is van verschil
in systematiek is een vergelijking van de
uitkomsten i.c. de berekende tekorten uiteraard
te maken.
In de toelichting op de TIPP visie wordt een
vergelijking gevraagd voor de periode tot 2010.
De provinciale prognoses zijn echter voor de
periode tot 2015. In de planningsystematiek van
de Provincie wordt immers rekening gehouden
met een ijzeren voorraad van vijf jaar. Het ligt
dan ook voor de hand om de vergelijking te
maken op basis van de behoefte tot 2015.
In de BLM systematiek worden prognoses
gemaakt voor de periode tot 2010 respectievelijk
2020. Wij hebben zelf de mediaan bepaald van
deze cijfers voor de prognose tot 2015.
Vergelijking van de planningsopgave met het
tekort volgens het GC-scenario levert het
volgende beeld op:
Conclusie: Provinciale prognoses liggen in lijn
met de BLM-prognoses.
In de weging van de provinciale cijfers binnen de
TIPP regeling moet echter wel verdisconteerd
worden dat de planningsopgave c.q. tekorten sec
als criterium de regionale bedrijventerreinen
problematiek onvoldoende tot uiting brengen.
Immers in het tekort komt niet tot uitdrukking
dat een groot aantal plannen in de vorm van
harde plannen nog gerealiseerd moet worden.
Terwijl deze plannen wel in het aanbod zijn mee-
genomen. Voor wat betreft de knelpunten voor de
korte termijn verwijzen wij mede naar de vorige
paragraaf en bijlage 1. Dit betekent dat de BLM
cijfers (tekort in 2010, 160 ha) gecorrigeerd
dienen te worden met 790 ha, waardoor het
tekort voor Limburg op 950 ha komt.
2.5 Aanverwant ruimtelijk beleid:
toeristisch beleid
De Provincie wil een duurzame ontwikkeling en
versterking van het maatschappelijk en eco-
nomisch belang van de sector toerisme en
recreatie, op een zodanige wijze dat het regionaal
toeristische inkomen wordt vergroot en de
waarden van het fysieke milieu en de laagdyna-
mische functies behouden c.q. versterkt worden.
Het waarmaken van deze doelstellingen is in
grote mate afhankelijk van de ontwikkelings-
mogelijkheden van bestaande bedrijven.
Het provinciaal beleid voor de sector toerisme en
recreatie is op drie pijlers gebaseerd:
1. Versterking van de organisatie van de sector
(partnership);
hoofdstuk 2 • pagina 15
2
2. Ontwikkeling van regionale toeristisch-recrea-
tieve visies als basis voor concrete projecten;
3. Een ruimtelijk beleid dat de noodzakelijke
dynamiek mogelijk maakt.
De Provincie richt zich op de totstandkoming van
een organisatiestructuur waarin partnership
tussen bedrijfsleven, VVV’s en overheden
centraal staat. Op basis van een duidelijke afba-
kening van taken en verantwoordelijkheden
wordt gezamenlijk gewerkt aan de doelen.
De Provincie treedt op als mede-initiator van dit
proces. De oprichting van het Limburgs Bureau
voor Toerisme (LBT) is hiervan een voorbeeld.
Het beleid is gebaseerd op toeristische regio-
visies, die per toeristische regio (Zuid-Limburg,
het Land van Peel en Maas, Maasplassen/WCL
en de Noordelijke Maasvallei) worden opgesteld
door Provincie en partners. In de visies wordt het
ambitieniveau vastgelegd, en het toeristisch
product dat de partners gezamenlijk willen
ontwikkelen. De Provincie draagt zorg voor de
onderlinge afstemming, onder andere via het
LBT. Duurzaamheid is hierin van belang.
De visies zijn bepalend voor de investerings-
programma’s van overheden en vormen de basis
voor concrete activiteiten van bedrijven en VVV’s.
Gemeenten moeten de keuzen ook ruimtelijk
vertalen in hun beleid, zowel in stimulerende als
in beperkende zin.
De sector heeft fysieke ontwikkelingsruimte nodig
om zijn wezenlijke economische en maatschappe-
lijke positie waar te kunnen maken. Als gevolg
van markttrends en ontwikkelingen, zoals toene-
mende kwaliteitseisen bij de consument en wette-
lijke bepalingen, wordt vanuit de toeristisch-
recreatieve bedrijven een steeds grotere claim op
de ruimte gelegd. Voorbeelden zijn de vraag naar
grotere standplaatsen bij campings, en het
moeten voldoen aan aangescherpte brandveilig-
heidsvoorschriften.
Basis voor het realiseren van de doelen van de
regiovisies vormen de kwalitatieve verbetering
van de bestaande bedrijven, en nieuwe inno-
vatieve ontwikkelingen die bijdragen aan het
Bedrijventerreinenbeleid
realiseren van het beoogde toeristische product
en passen binnen de omgeving. Daarnaast is nu
al duidelijk, dat het toeristisch product
aanvulling behoeft met een (beperkt) aantal
(middel)grote dagattracties (100.000 á 300.000
bezoekers, zoals de Internationale Tuinen van
Strijthagen). Binnen de regiovisies wordt een
keuze gemaakt voor de ontwikkelingen die pas-
sen binnen het regionale toeristische product.
Ook de landbouw kan een waardevolle bijdrage
 leveren, mits kwalitatief aangepast aan de eisen
zoals die door de markt gesteld worden, en het
een aanvulling vormt op het bestaande toeristi-
sche aanbod. Een voorbeeld is een dagrecreatieve
voorziening c.q. activiteit op agrarische bedrijven.
Bij de doorgroei van bestaande bedrijven, vooral
de verblijfsrecreatieve, treedt spanning op met
doelstellingen die voor natuur en landschap zijn
vastgesteld. Een belangrijk deel van deze
bedrijven is van oudsher namelijk in of tegen
ecologische structuren gelegen, en ondervindt
substantiële beperkingen bij uitbreidingen ten
behoeve van het inspelen op de markt en/of wet-
en regelgeving. Dit staat op gespannen voet met
het gegeven dat een bedrijf moet renderen om
ook blijvend in staat te zijn te investeren in
kwaliteit van het bedrijf èn de omgeving.
Te denken valt aan nieuwe voorzieningen, nieuwe
vormen van dienstverlening, landschappelijke
inpassing, architectuur, gebruikte materialen en
milieuzorg. Het hiervoor benodigde financieel
draagvlak kan schaalvergroting vereisen.
Hierbij is evenzeer aan de orde, dat de sector
een wederzijdse afhankelijke relatie met de
omgevingskwaliteit heeft.
Binnen het bestaand beleid wordt gestreefd naar
concretisering van de voorwaarden i.c. criteria
waaronder uitbreiding van bestaande voor-
zieningen mogelijk is. Voorts wordt voorgestaan,
om keuzen tussen natuur en toerisme op
(sub)regionale schaal te maken, waardoor beide
winnen. Dit in tegenstelling tot adhoc lokale
afwegingen.
Verder wordt via het majeure project ‘kwaliteits-
verbetering buitengebied’ onderzocht op welke
wijze méér ontwikkelingsruimte voor de sector èn
voor natuur en landschap gecreëerd kan worden.
Niet alleen door afwegingen te maken op regio-
nale schaal, maar ook actief een betere regionale
Provincie Limburg
hoofdstuk 2 • pagina 16
verdeling tussen beide ruimtevragers tot stand
te brengen, onder andere via sanering en
verplaatsing.
Naast het buitengebied worden nieuwe groot-
schalige vormen van stedelijke recreatie steeds
belangrijker (vermaakcentra). Hiervoor moet
samen met de gemeenten een visie worden
ontwikkeld. Hier liggen grote raakvlakken met
het Grotestedenbeleid.
Momenteel spelen twee knelpunten ten aanzien
van toerisme.
In de regiovisie voor Parkstad Limburg staat het
landschapspark Gravenrode/Strijthagen
centraal. In dit gebied van en gesitueerd tussen
de gemeenten Kerkrade en Landgraaf worden een
aantal grootschalige dagrecreatieve voorzieningen
ontwikkeld of zijn er voorzien. Het gebied wordt
ontwikkeld als herkenbare eenheid. Om dit
mogelijk te maken, moet de algemene ontsluiting
drastisch verbeterd worden.
In POL is als majeur project opgenomen ‘kwali-
teitslag toerisme’. Binnen dit project wordt
gewerkt aan het oplossen van de spanning
tussen economie/toerisme en natuur &
landschap. Wezenlijk onderdeel van dit project
vormt het op regionale schaal bezien van het
probleem en de oplossingsrichtingen. Zo wordt
beoogd om campings in de gevoelige beekdalen te
verplaatsen of te saneren, ten gunste van het
bieden van extra ruimte aan andere bedrijven,
dan wel opvang van nieuwe bedrijven op de
plateaus. Het betreft dus een collectieve aanpak,
waarbij gebruik wordt gemaakt van een saldo-
regeling op regionaal niveau. Momenteel wordt
nog in IPO verband nagegaan of dit project onder
de definitie bedrijventerrein valt. Uitvoering in
2003.

3
KWALITATIEVE
AANBODSITUATIE
3.1 Revitalisering bedrijventerreinen
De directe en indirecte potenties van revita-
lisering worden ook onderkend door de provincie
Limburg. Binnen het beleid, gericht op het
creëren van kwalitatief hoogwaardige bedrijven-
terreinen wordt dan ook door de Provincie, naast
uitbouw van bestaande c.q. ontwikkeling van
nieuwe terreinen (zie hoofdstuk 2), ingezet op
revitalisering van bestaande terreinen. Door de
Provincie is in 1999 de nota Uitwerking Revita-
liseringsbeleid vastgesteld.
De kwaliteit van bedrijventerreinen is een belang-
rijke factor in het kader van het streven naar een
optimaal vestigingsklimaat. Helaas is functionele
veroudering van terreinen niet altijd te
voorkomen. Revitalisering is dan noodzakelijk.
Na een geslaagde revitalisering en daaraan
gekoppeld een nieuwe beheerconstructie dient
er een zodanig vestigingsklimaat op een terrein te
ontstaan dat bedrijven minder snel verhuizen.
Ideaaltypisch zou er nog maar één verhuismotief
mogen overblijven voor bedrijven: alleen
verplaatsen wanneer de groei van het bedrijf niet
meer op de huidige locatie is te ondersteunen.
Op deze wijze kan via revitalisering indirect
ruimtewinst worden geboekt. Een winst die op
termijn onmisbaar lijkt te worden, gezien de
verwachting dat de druk op de bedrijven-
terreinenmarkt zal blijven bestaan.
Naast de indirecte ruimtewinst op termijn heeft
revitalisering ook directe voordelen. Deze hebben
meer betrekking op de kwalitatieve upgrading
van een terrein, het delen van gemeenschappe-
lijke voorzieningen door bedrijven en kosten-
reductie door gezamenlijke inkoop (energie,
water, beveiliging, vervoersmanagement, et
cetera). Daarnaast is er in beperkte mate mis-
schien nog directe ruimtewinst te boeken door
herschikking van individuele locaties op te revita-
liseren terreinen. Echter de bestaande infra-
structuur en verkaveling in combinatie met te
hoofdstuk 3 • pagina 17
3
respecteren eigendomsverhoudingen beïnvloeden
sterk de mate waarin de bestaande ruimte effi-
ciënter kan worden verdeeld.
In 1996 is door Heidemij de aard en omvang van
de verouderingsproblematiek van bedrijven-
terreinen op landelijk en regionaal niveau in
kaart gebracht. Dit onderzoek is echter enigszins
gedateerd. In het Heidemij rapport wordt nog
uitgegaan van forse ruimtewinst. Het blijkt uit
onderzoek, landelijk als ook in de provincie
Limburg, dat de te verwachten directe ruimte-
winst bij revitalisering van bedrijventerreinen
beperkt zal zijn.
De provincie Limburg heeft de revitaliserings-
behoefte van bedrijventerreinen in de laatste
jaren opnieuw in kaart gebracht. In de Nota
Uitwerking Revitaliseringsbeleid is als definitie
voor revitalisering gehanteerd: het geschikt
maken van een terrein dat als gevolg van functio-
nele veroudering niet meer aan de moderne en
toekomstige vestigingseisen van de bedrijven
voldoet. Doelstelling van het revitaliseringsbeleid
is om de komende jaren circa 5 revitaliserings-
projecten te realiseren. Speerpunten voor provin-
ciaal beleid zijn:
1. Efficiënt ruimtegebruik
2. Milieuwinst
3. Profilering/segmentering
4. Beheer
5. Verbetering bereikbaarheid
Op basis van het door de provincie Limburg
uitgevoerde onderzoek naar de behoefte van de te
revitaliseren bedrijventerreinen, zijn de volgende
soorten bedrijventerreinen te onderscheiden:
1. Oudere terreinen die gelegen zijn binnen
stedelijke gebieden (spoor 1)
Voorbeelden hiervan zijn Beatrixhaven,
Bosscherveld in Maastricht, de Koumen, de
Vrank, In de Cramer in Heerlen, Spekholzer-
heide in Kerkrade, Borrekuil in Geleen,
De Veegtes in Venlo. Deze terreinen zijn
over het algemeen verouderd, zeer dicht
bebouwd en zullen naar verwachting betrek-
Kwalitatieve aanbodsituatie
kelijk weinig ruimtewinst opleveren.
Vaak dient de infrastructuur verbeterd te
worden, dient uitplaatsing van bedrijvigheid
plaats te vinden, dient een oplossing gevonden
te worden voor uitbreidingswensen van
bedrijven en is er sprake van een geluidszone
die geen ruimte meer biedt. In het algemeen
is slechts incidenteel sprake van bodem-
problematiek. Deze terreinen bieden kansen
voor creatieve oplossingen van efficiënt
ruimtegebruik. De mogelijkheden voor
 duurzaamheidsprojecten op het gebied van
afval, water en energie zijn meestal wel
aanwezig.
2. Terreinen die eind ‘70- en ‘80-er jaren zijn
ontwikkeld aan de rand van de stedelijke
gebieden (spoor 2)
Voorbeelden van dergelijke terreinen zijn
Dentgenbach en De Beitel. In deze tijd was er
nog geen sprake van schaarste, de grond was
relatief aantrekkelijk geprijsd. Bedrijven die
zich vestigden (met name grootschalige indus-
triële bedrijven) wilden beschikken over een
strategische grondreserve. Op deze terreinen
is ruimtewinst te boeken, indien de huidige
eigenaren bereid zouden zijn een deel van hun
gronden af te stoten. Op deze locaties is
echter geen sprake van revitaliseringsproble-
matiek. De terreinen voldoen nog steeds aan
de eisen van de huidige tijd. Tengevolge van
de ruime opzet doen zich weinig problemen
voor met betrekking tot de infrastructuur,
parkeren, e.d. Gezien het feit dat het relatief
jonge terreinen betreft is er meestal ook geen
sprake van bodem- of geluidproblematiek.
3. Terreinen gelegen in het buitengebied van
Parkstad Limburg en Venlo (spoor 3)
Voorbeelden van deze terreinen zijn Haenrade
Worm, Bouwberg, Hendrik e.o., Ora et Labora,
Keulse Barrière etc. Op en om deze terreinen
is zeer veel ruimtewinst (>50 ha) te boeken.
Indien echter prioriteit wordt gegeven aan
de omliggende natuurfunctie kan deze
ruimtewinst sterk beperkt worden. Groot
probleem bij deze locaties is, dat ze zeer
perifeer gelegen zijn, slecht ontsloten zijn, een
groot imagoprobleem hebben en een ernstige
bodemproblematiek kennen. Vanuit de markt
is gebleken dat onder de huidige omstandig-
heden deze terreinen niet aantrekkelijk zijn
voor bedrijfsvestiging. Absolute voorwaarde
voor het revitaliseren van deze locaties is dan
ook dat de externe bereikbaarheid middels
aanleg van de zgn. Buitenring, dan wel
Rijksweg 74, verzekerd is. Tot op heden is dat
niet het geval.
Uitgaande van de reguliere exploitatietechniek is
het nog steeds goedkoper om een geheel nieuw
bedrijventerrein te ontwikkelen. Revitalisering is
Provincie Limburg
duur en vergt onrendabele investeringen.
Naast bijdragen door het bedrijfsleven, zal ook
de overheid meebetalen. De maatschappelijke
opbrengsten (wegwerken milieuhygiënische
problemen, duurzaam ruimtegebruik) rechtvaar-
digen een dergelijke bijdrage. Gelet op het belang
hoofdstuk 3 • pagina 18
van revitalisering zal ook de Provincie bereid
moeten zijn tot het leveren van een bijdrage in
het tekort. In de periode 1999-2003 zal hiervoor
in het kader van het Basisakkoord (ca. 5 miljoen
euro tot 2003) ingezet worden in geselecteerde
majeure projecten. Deze projecten worden
geselecteerd op basis van hun functie binnen het
provinciaal bedrijventerreinenbeleid, de omvang
van de problematiek en het draagvlak bij de
gemeenten en bedrijven. Bij revitalisering dient
evenals bij de aanleg van nieuwe bedrijven-
terreinen duurzaamheid als uitgangspunt te
worden gehanteerd.
De Provincie zal in eerste instantie inzetten op
spoor 1: oudere terreinen die gelegen zijn binnen
stedelijke gebieden, aangezien in de stedelijke
gebieden de schaarste het grootst is. Onder de
stedelijke gebieden in deze wordt verstaan Venlo,
Roermond, Westelijke Mijnstreek, Heerlen en
Maastricht.
Het beleid is erop gericht de komende jaren ca.
vijf bedrijventerreinen in de stedelijke gebieden te
revitaliseren. In overleg met de gemeenten is op
dit moment prioriteit gegeven aan de volgende
projecten:
• Beatrixhaven in Maastricht;
• Wijngaardsweg in Heerlen;
• Spekholzerheide in Kerkrade;
• De Veegtes in Venlo;
• Willem-Alexander in Roermond.
Afhankelijk van de snelheid waarmee andere
revitaliseringsprojecten in de stedelijke gebieden
uitvoeringsrijp worden kan deze lijst worden
uitgebreid.
In de Westelijke Mijnstreek zijn nog geen initia-
tieven om te komen tot een revitaliseringsproject.
Gezien de tekorten voor de middellange en de
lange termijn in deze regio en de beperkte
ruimtelijke mogelijkheden in deze regio vindt de
Provincie het belangrijk om samen met de
gemeenten een revitaliseringstraject in de regio
op te zetten.
3.2 Bereikbaarheid bedrijventerreinen
Belangrijke vestigingsplaatsfactoren voor onder-
nemers zijn de bereikbaarheid en ontsluiting van
bedrijventerreinen. Naast een goede ontsluiting
via het wegennet (bijvoorbeeld ligging aan
autosnelweg) is voor bepaalde bedrijven ook
ontsluiting via vaarwater en/of spoor van belang.
Op basis van de inventarisatie uitgevoerd in het
kader van de revitaliseringsnota van de Provincie
kunnen een aantal conclusies worden getrokken.

Over het algemeen is de aansluiting met
rijkswegen en regionale wegen goed. Wel zijn er
een aantal capaciteitsproblemen waardoor file-
vorming ontstaat. Om op termijn deze capa-
citeitsproblemen op te lossen dienen de infra-
structurele projecten, zoals deze in § 5.1 zijn
benoemd, uitgevoerd te worden.
Ten aanzien van de bestaande ontsluiting via
water zal met name bij de Beatrixhaven
(Maastricht) en Willem Alexander (Roermond)
aandacht worden gegeven aan het intensiveren
van het gebruik van de aanwezige haven.
Voor de Beatrixhaven geldt verder dat de
verbetering van de spoorontsluiting aangepakt
zal worden.
Vanuit de visies welke momenteel voor diverse
revitaliseringsprojecten worden gemaakt zullen
naar alle waarschijnlijkheid nog aanvullende
infrastructurele knelpunten naar voren komen.
Het feit dat een bedrijventerrein over een of
twee ontsluitingsmodaliteiten beschikt, houdt
niet automatisch in dat er ook nog kavels
beschikbaar zijn met directe aansluiting op spoor
en/of water. Het belangrijkste bij bedrijven-
terreinen aan spoor of water is dat er faciliteiten
zijn voor overslag van de ene naar de andere
modaliteit, zonder dat die gebonden zijn aan een
bedrijf. Daardoor wordt de noodzaak om per
bedrijf een directe aansluiting op het spoor en/of
het water te hebben minder.
In Noord- en Midden-Limburg zijn drie bedrijven-
terreinen met restcapaciteit gelegen alleen aan
vaarwater, namelijk Haven Wanssum te Meerlo-
Wanssum, Beringe in Helden en Aan Veertien te
Nederweert. Echter, het is voor bedrijven
praktisch niet meer mogelijk gebruik te maken
van de vaarwegen op deze twee laatste terreinen.
Figuur 3.2
Voorraad bedrijventerrein naar ontsluitingswijze, per 1 januari 2000
Voorraad aan
bedrijventerreinen
in ha
Noord- en Midden-Limburg 373
Zuid-Limburg 503
Limburg 876
Bron:
ETIL, Bedrijventerreinen aan bod in Limburg, 2000
hoofdstuk 3 • pagina 19
3
Eén bedrijventerrein is gelegen aan spoor,
namelijk Industriepark Roerstreek te Roermond.
Twee bedrijventerreinen zijn gelegen aan spoor èn
vaarwater, dit zijn Venlo Trade Port in Venlo en
De Kempen in Weert. Wel is het terrein
Zevenellen (EPZ Buggenum) momenteel in
ontwikkeling, waarbij zowel aansluiting op spoor
als op water is gepland.
In Zuid-Limburg zijn er minder bedrijven-
terreinen met restcapaciteit met diverse
ontsluitingsmogelijkheden. Feitelijk zijn alleen
het terrein Julia in Kerkrade en Holtum-Noord,
naast de ontsluiting via de weg op een andere
wijze ontsloten, respectievelijk via spoor en
water. Ook zal in de nabije toekomst door een
gedeeltelijke herontwikkeling van de Haven Stein
nog extra voorraad aan water beschikbaar
kunnen komen in Zuid-Limburg. In het provin-
ciaal beleid is geen planningsopgave benoemd
voor bedrijven die een directe aansluiting aan het
spoor c.q. water nodig hebben. Uitgangspunt van
beleid is dat ruimte gezocht wordt op basis van
concrete behoefte.
Naast de hierboven genoemde categorie bedrijven
wordt door de Provincie wel een actief beleid
gevoerd voor de vestiging van multimodale voor-
zieningen met een verzorgingsfunctie op regionale
schaal. Inzake multimodaliteit en beleid wordt
verwezen naar § 4.4.
Waarvan hectares …
Kwalitatieve aanbodsituatie
…uitsluitend …uitsluitend …zowel
gelegen aan gelegen aan gelegen aan
vaarwater spoor vaarwater
als spoor
28 - 8
30 17 -
58 17 8
 3.3 Extensief ruimtegebruik
Bij de planning van bedrijventerreinen doet zich
ook het NIMBY verschijnsel voor.
Maatschappelijk gezien is het draagvlak groter
voor de vestiging van “schone” bedrijven dan voor
grote ruimte vragende bedrijven in de hogere
milieucategorieën. Uiteraard speelt dit item ook
in Limburg en manifesteert zich met name in de
segmenten transport en distributie en gemengd
plus. In de planningsopgave zijn er voor beide
segmenten nog tekorten voor ca 40% van de
planningsopgave. Inzet van het provinciaal beleid
is dat ook voor deze segmenten locaties ingevuld
worden. Voor wat betreft de behoefte c.q.
planningsopgave verwijzen wij naar het vorige
hoofdstuk.
Ruimte voor transport en distributie
Binnen dit segment gaat het om de volgende
bedrijvigheid:
• Transportbedrijven, distributieve bedrijven,
groothandelsbedrijven en logistieke dienst-
verleners;
• Distributieactiviteiten van productiebedrijven.
Het belang van logistiek in de voortbrengings-
keten neemt steeds meer toe. Productiebedrijven
besteden in toenemende mate hun logistieke
activiteiten uit aan logistieke dienstverleners.
De logistieke bedrijven zijn ook doende om
via logistieke innovatie en nieuwe logistieke
concepten extra toegevoegde waarde te gene-
reren.
Aangezien Limburg een aanzienlijke industriële
productiesector heeft met een behoorlijke toe-
gevoegde waarde dient de regio ook over goede
logistieke bedrijven te beschikken. In de gehele
logistieke sector zijn ca 3.700 bedrijven actief
met 38.000 werkzame personen (8,4% van de
werkgelegenheid).
In zijn algemeenheid geldt dat deze sectoren
ruimte-extensief zijn in relatie tot werk-
gelegenheid en toegevoegde waarde. Via het
uitgiftebeleid bestaan uiteraard mogelijkheden
om de bedrijven er toe te brengen hun beschik-
bare ruimte zo intensief mogelijk te gebruiken
(zie ook hoofdstuk 6, selectiviteit). De segmen-
tering en clustering heeft ook als doelstelling om
de ruimte intensiever te gebruiken.
Door clustering van soortgelijke activiteiten
Provincie Limburg
ontstaat er draagvlak voor gezamenlijke voor-
zieningen c.q. gezamenlijk ruimtegebruik.
Ruimte voor de hogere milieucategorieën
De discussie over deze ruimtevraag wordt vaak
gevoerd op basis van de VNG publicatie
hoofdstuk 3 • pagina 20
“Bedrijven en milieuzorg”. Voor een deel is het
een theoretische discussie; de indeling van de
VNG blijkt in de praktijk anders uit te pakken.
Bij de afgifte van de milieuvergunning blijkt in
veel gevallen dat het betreffende bedrijf feitelijk
minder milieuoverlast veroorzaakt dan wordt
verondersteld op basis van de VNG indeling.
Door technologische innovatie is in de afgelopen
jaren veel milieuoverlast teruggedrongen.
De verwachting is dat deze tendens zich ook in de
toekomst zal doorzetten. Uit gesprekken met
gemeentelijke vertegenwoordigers blijkt dat er wel
nog behoefte bestaat aan ruimte voor de hogere
milieucategorieën. De laatste jaren doet de
uitgifte zich met name voor in de volgende
branches: afvalverwerking, recycling, grind-
bedrijven, betonfabrieken en de chemie.
Op basis van de VNG indeling heeft ETIL een
inventarisatie gemaakt van het aantal bedrijven
en de werkzame personen verbonden aan de
bedrijven in de betrokken bedrijfsgroepen
conform de standaard bedrijfsindeling (SBI).
In totaliteit betreft het ca. 1800 vestigingen met
52.000 werkzame personen. Op grond van het
voorgaande moeten deze cijfers gehanteerd
worden als maximum. Immers veel bedrijven
komen in de praktijk in de lagere milieucatego-
rieën terecht.
Voor wat betreft het aantal werkzame personen
lijkt een bandbreedte van 25.000- 50.000 een
betere indicatie te geven.
Verder is het van belang om een beeld te krijgen
van de samenstelling van deze categorie
bedrijven. In de Limburgse economie is binnen
deze categorie sprake van enkele zeer grote
bedrijven zoals: DSM en Ned Car ( samen goed
voor 14.000 werkzame personen), energie
bedrijven (ca. 2.500 werkzame personen).
Deze groep bedrijven hebben een zodanige
omvang dat een verplaatsing naar een ander
bedrijventerrein niet aan de orde is. Daarnaast
bestaat de indruk dat het merendeel van de
overige bedrijven reeds goed geaccommodeerd
is op een bedrijventerrein en beschikt over de
benodigde milieuruimte.
Voor wat betreft de beschikbare ruimte voor
verplaatsers en nieuwvestigingen binnen het
segment gemengd plus is binnen de harde
plannen voor de drie regio’s in Limburg totaal
ca. 120 ha gereserveerd buiten de extra ruimte
voor DSM. Verder bestaat er in Zuid-Limburg
aanvullend nog een planningsopgave van
maximaal 20 ha. De verwachting is dat met deze
beschikbare ruimte het segment gemengd plus
voor de middellange en lange termijn voldoende
bediend kan worden.

3.4 Bedrijfsverzamelgebouwen
In Limburg beheert en exploiteert LIOF Bedrijven
Centra B.V. de bedrijfsverzamelgebouwen c.q. de
huisvesting voor starters/doorstarters. LIOF
beheert over heel Limburg 14 bedrijfsverzamel-
gebouwen met een totale bruto vloeroppervlakte
(bvo) van 29.209 m2. (7.169 m2 kantoorruimte
en 22.040 m2 bedrijfsruimte). Deze centra zijn
gevestigd in de gemeenten Maastricht,
Valkenburg aan de Geul, Meerssen, Beek, Vaals,
Heerlen, Sittard, Weert, Helden, Venlo, Venray en
Gennep. De gebouwen bestaan veelal uit
kantoren en/of hallen, al of niet met inpandig
kantoor. De grootte van de kantoren varieert van
25 tot 50 m2 en de hallen van 100 tot 250 m2.
Sommige gebouwen hebben gezamenlijke facili-
teiten zoals kopieermachines, vergader- en
presentatieruimtes, telefooncentrale en receptie.
Op het gebied van huisvesting voor startende
ondernemers werd in Heerlen in 1999
Technohouse I gerealiseerd. Dit gebouw is
specifiek gericht op starters in de ICT-sector.
Inmiddels wordt Technohouse II gebouwd.
hoofdstuk 3 • pagina 21
3
De realisatie van dit Technohouse is in drie
fasen verdeeld met een totale oppervlakte van
7.000 m2. De realisatie van de drie fasen kunnen
niet los van elkaar worden gezien, omdat het
bijeenbrengen van starters/doorstarters en reeds
gevestigde bedrijven een belangrijke wederzijdse
meerwaarde kan betekenen. Daarnaast is ook
nog een bedrijfsverzamelgebouw pal op de grens
met Duitsland in Kerkrade-Herzogenrath in
ontwikkeling.
Op basis van de behoefte in de markt bepaalt
LIOF in overleg met gemeenten en de Provincie
waar ontwikkelingen van bedrijfsverzamel-
gebouwen plaatsvinden. Daarbij zal in de
komende jaren niet zozeer gaan om bedrijfs-
verzamelgebouwen voor een brede economische
doelgroep (behoudens locale ”verversing” van de
huidige portefeuille en invulling van een enkele
witte vlek) maar meer om bedrijfsverzamel-
gebouwen voor specifieke groeisectoren als ICT,
life sciences en logistieke services. Met name ten
behoeve van de startende bedrijven in deze sector
is een gerichte ontwikkeling gewenst.
Kwalitatieve aanbodsituatie
Provincie Limburg

4
DUURZAAMHEID
Bij de ontwikkeling van bedrijventerreinen staat
duurzaamheid steeds meer centraal. Om nu en in de
toekomst te voldoen aan de vraag naar bedrijven-
terreinen is het van groot belang om kwalitatief hoog-
waardige (duurzame) bedrijventerreinen te ontwik-
kelen. Dit draagt bij aan een ontwikkelingsperspectief
waarin de verbetering van het (bedrijfs-)economisch
resultaat samengaat met een vermindering van de
milieubelasting en een optimaal ruimtegebruik.
Ten aanzien van nieuw te ontwikkelen bedrijven-
terreinen zullen er dan ook randvoorwaarden gesteld
moeten worden, gericht op duurzame bedrijfs-
processen en op een duurzame inrichting van
bedrijventerreinen. Voor wat betreft het ruimtebeslag
van nieuw te ontwikkelen bedrijventerreinen zal bezien
moeten worden welke ruimtebesparingen mogelijk zijn.
Ook zal de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen
gekoppeld worden aan optimalisering van het
bestaande ruimtegebruik door revitalisering en door
in te zetten op adequaat beheer van terreinen om
verouderingsproblemen in de toekomst te voorkomen.
In het kader van het bedrijventerreinenbeleid en bij het
bevorderen van een duurzame ontwikkeling richt de
Provincie zich op een aantal al in ontwikkeling zijnde
terreinen, grotere nieuwe terreinen en revitaliserings-
locaties. Het betreft de projecten zoals deze in
bijlage 1 zijn benoemd.
4.1 Duurzaamheid: beleid en beheer
De Provincie wil dat alle bedrijventerreinen zich
duurzaam ontwikkelen. Duurzaamheid moet een
krachtige impuls krijgen bij de ontwikkeling van
nieuwe terreinen en bij de revitalisering van
bestaande terreinen. Samenwerking organiseren
is een belangrijke factor bij de ontwikkeling van
duurzame bedrijventerreinen. Het gaat meestal
om een complex proces. Dit komt doordat
profijtelijke oplossingen vaak raken aan de core
business van betrokken partijen.
Basisvoorwaarde voor succes is dan ook een
sterk onderling vertrouwen tussen alle betrok-
hoofdstuk 4 • pagina 23
4
kenen. Bovendien maken de vele belang-
hebbenden en de noodzaak van een breed
draagvlak het proces er niet eenvoudiger op.
Het proces dat de betrokken partijen samen
moeten doorlopen moet dan ook worden
beschouwd als kritische succesfactor.
De Provincie verwacht dat bedrijven de benodigde
samenwerking zoeken en zal dit stimuleren.
De Provincie ziet het tot stand brengen van
duurzame bedrijventerreinen als een integrale
opgave, gericht op het versterken van de concur-
rentiekracht, het behoud van een aantrekkelijk
vestigingsklimaat in combinatie met milieu- en
terreinwinst. De Provincie zet in het kader van
het duurzaamheidsbeleid primair in op de
volgende duurzaamheidsaspecten zoals
opgenomen in figuur 4.1.
De Provincie zal er op inzetten dat de aspecten
uit bovenstaande tabel op hun toepasbaarheid
worden onderzocht voor de terreinen waar zij
actief bij betrokken is. Daartoe ontwikkelt de
Provincie momenteel een duurzaamheidsscan.
De scan geeft een oriëntatie op de kansen voor
een duurzaam bedrijventerrein. Het invullen van
aspecten is maatwerk. Welke inspanningen het
duurzaam ideaal dichterbij brengen, verschilt
per terrein en is ondermeer afhankelijk van de
omvang en ligging van het terrein en het type
bedrijven. Op nieuwe terreinen kan weliswaar
(veel) meer dan op bestaande, maar de weg om
tot duurzame ontwikkeling te komen is in grote
lijnen hetzelfde. De scan dient als instrument om
per terrein de in figuur 4.1 genoemde aspecten
op hun praktijkwaarde te onderzoeken.
Een nieuwe ontwikkeling op milieugebied is het
vastleggen van de maximale milieubelasting
(emissies, hinder, externe veiligheid, evt. ook
grondstoffengebruik) op bedrijventerreinen-
niveau. Voordelen hiervan zijn: zekerheid aan
bedrijven en omgeving over de milieuruimte en
–belasting, en ondernemers hebben de moge-
lijkheid om in onderling overleg te bepalen welke
milieumaatregelen genomen moeten worden.
Hierbij zijn kosten te besparen.
De stolpbenadering of een andere gebiedsgerichte
aanpak van de milieuvergunningverlening lijkt
daar goede mogelijkheden voor te bieden.
Die benadering zou kunnen resulteren in een
koepelvergunning, waaronder alle bedrijven
vallen die op hetzelfde bedrijventerrein zijn
Duurzaamheid
gevestigd. Wij hebben met deze benadering nog
geen ervaring en zullen daarom een experiment
hiermee uitvoeren. Het nieuwe logistieke/indus-
triële bedrijventerrein in Midden-Limburg lijkt
hiervoor een goede keuze. Wij sluiten echter niet
 Figuur 4.1
Prioritaire duurzaamheidsaspecten
Aspect
Industriële ecologie (§4.2)
Energie (besparing en uitwisseling,
duurzame opwekking)
Waterbeheer (collectieve zuivering,
e-water en afkoppelen hemelwater
Afval (preventie, gezamenlijk
inzamelen en verwerken, hergebruik) STIER, grondstoffenbeleid
Collectief ruimtegebruik (§4.3)
Intensief ruimtegebruik, w.o.
meerlaags bouwen, functiedeling
(collectieve parkeer gelegenheden,
goederenopslag, afvalopslag of
strategische reserve)
Ruimtelijke zonering van hinder-
veroorzakers binnen het terrein
teneinde overlast en risico’s
daarbuiten te minimaliseren)
Duurzame stedebouw (flexibiliteit,
kaveloriëntatie) en landschappelijke
inpassing, w.o. ecologische zones
en medegebruik
Multimodaliteit (§4.4)
(multimodale) ontsluiting
Vervoermanagement
Bundeling (retour)goederenstromen
Provincie Limburg
Relatie met bestaand beleid
Landelijke doelstelling
Energiebesparing/CO2-reductie;
POL, provinciale energienota en
energiebureau
POL, veerkrachtig watersysteem:
waterkwaliteit op maat, beperken
gebruik grondwater, stimuleren
rioolafkoppeling hemelwater
Limburg beste afvalprovincie
Bedrijventerreinen strategie
Stimuleringsprogramma Intensief
Ruimtegebruik (StIR). Toegepast
in streekplanuitwerking Venlo
Trade Port Noord en Nedcar
en omgeving.
POL
Terminalbeleid/Modal shift
Terugdringen groei autogebruik
in woon-werkverkeer
Verminderen congestie. Betere
benutting infrastructuur
hoofdstuk 4 • pagina 24
Voordelen
Besparing op inkoop; inkomsten uit
reststroom; nieuwe markt voor
nutssector; realiseren energie/CO2-
doelstelling
Besparing op inkoop; inkomsten uit
reststroom; nieuwe markt voor
nutssector; realiseren doelstellingen
veerkrachtig watersysteem door lager
grondwaterverbruik
Goedkopere collectieve inzameling;
inkomsten uit reststroom/besparing
op grondstoffen; realiseren
afvaldoelstellingen, verbeteren
eco-efficiëntie
Ruimtebesparing
Hinder- en risicocontouren blijven
binnen de grens van het terrein, m.n.
voor geurhinder, geluidsoverlast en
externe veiligheidsrisico’s
Uitgifte op maat mogelijk; duurzaam
bouwen mogelijk; toename sociale
veiligheid; beperkte ecologische
schade, beperkte landschappelijke
verstoring
Minder wegvervoer
Betere bereikbaarheid; minder
parkeerplaatsen nodig
Betere bereikbaarheid efficiënter
vervoer; betere leverbetrouwbaarheid

uit dat ook andere terreinen in aanmerking
komen.
4.1.1 Beheer
De Provincie ziet het functioneren van een vorm
van bedrijventerreinmanagement als voorwaarde
voor de duurzame ontwikkeling van een
bedrijventerrein. In de praktijk zal een duurzaam
bedrijventerrein niet zonder een organisatie
kunnen die de specifieke omstandigheden van
het betreffende terrein kent, de betrokken
partijen aan elkaar bindt, hun onderlinge samen-
werking ondersteunt en de kwaliteitszorg
vormgeeft. Zo’n beheerorganisatie wordt
aangeduid met de term bedrijventerreinmana-
gement (BTM) of ook wel met parkmanagement.
De Provincie zal dan ook het ontstaan van een
BTM actief bevorderen voor alle terreinen waar de
Provincie actief bij betrokken is.
4.2 Industriële ecologie
Bij industriële ecologie gaat het erom dat
bedrijven proberen milieubelasting te vermin-
deren door rest- en bijproducten zo te bewerken
dat zij als grondstoffen kunnen dienen voor
andere productieprocessen. Afval krijgt zo
mogelijk een winstgevende bestemming.
Bedrijven kunnen er zelfstandig of gezamenlijk
naar streven om energie, water en materialen zo
min mogelijk verloren te laten gaan.
Ondernemingen voorzien elkaar zoveel mogelijk
van grondstoffen (voedingstoffen) en benutten
elkaars afvalstromen maximaal. Deze methoden
worden in vele gevallen al succesvol toegepast
binnen individuele bedrijven, maar de toepassing
binnen een groepering van bedrijven (een
bedrijventerrein) is nog een uitdaging. Deze
uitdaging willen wij in Limburg oppakken.
4.3 Collectief ruimtegebruik
(zie ook § 3.3 en 3.4)
Bij de ontwikkeling van bedrijventerreinen zal
meervoudig en collectief ruimtegebruik in het
kader van een duurzame economische ontwik-
keling steeds meer centraal te komen staan
(zie ook figuur 4.1). Ten aanzien van nieuw te
ontwikkelingen bedrijventerreinen zullen er dan
ook randvoorwaarden gesteld moeten worden
t.a.v. een duurzame inrichting van bedrijven-
terreinen. Bij deze invalshoek wordt gekeken
naar het gebied (bedrijfsruimte, infrastructuur,
nutsvoorzieningen, etc.) waarbinnen bedrijfs-
processen zich afspelen. Door samenwerking bij
hoofdstuk 4 • pagina 25
4
het ontwerpen, ontwikkelen, beheren en
gebruiken van het gebied probeert de Provincie
in samenwerking met de belanghebbende
partijen te komen tot een inrichting van het
terrein die naast een verbetering van het
(bedrijfs)economische resultaat en een vermin-
dering van de milieubelasting, een optimaal
ruimtegebruik ondersteunt. Meervoudig en
collectief ruimtegebruik staan daarbij centraal.
Een bedrijfsverzamelgebouw is daarbij een goed
voorbeeld.
4.4 Multimodaliteit (zie ook § 3.2)
Om de groei van het goederenvervoer op te
vangen zal meer gebruik gemaakt moeten worden
van vervoer over water en spoor. In de huidige
situatie is de aanvoer en afvoer van goederen in
de vorm van gecontaineriseerde ladingpakketten
via water of spoor nog maar beperkt. Inzet van
het provinciaal beleid voor goederenvervoer is de
modal shift om te buigen in de richting van
transport over water en spoor. Het overgrote
deel van het goederenvervoer zal in ieder geval
binnen de regio’s ook in de toekomst via het
wegtransport afgehandeld worden.
Voor de segmenten transport en distributie en
gemengd plus is de koppeling met (multimodale)
transportassen van groot belang. Primair is een
directe ontsluiting op de autosnelweg.
Strategisch zullen een aantal van deze bedrijven
binnen deze segmenten in de toekomst over de
mogelijkheid willen beschikken van multimodaal
transport. De grootste kansen voor multimodaal
transport doen zich voor bij bedrijven met zeer
omvangrijke internationale goederenstromen.
Ook door bundeling van (kleinere) goederen-
stromen kan op termijn het multimodaal
transport verder groeien. Dit vereist voor de
planning van bedrijventerreinen een verdere
concentratie van toekomstige activiteiten.
Multimodale ontsluiting als voorziening hoeft niet
op het terrein zelf te liggen. In de huidige praktijk
van Limburg bedienen de multimodale
knooppunten Venlo en Born een verzorgings-
gebied in een straal van ca 30 km. In het
goederenvervoerbeleid van de Provincie Limburg
wordt ingezet op de versterking van overslagfacili-
teiten in de beide genoemde knooppunten.
Een derde multimodaal knooppunt is vooralsnog
niet aan de orde.
Duurzaamheid
Het logistiek knooppunt Born zal in de toekomst
ruimtelijk tegen zijn grenzen aanlopen. Dit geldt
zowel voor de capaciteit van de aanwezige
terminals als voor de vestiging van logistieke
bedrijven. Daarnaast zijn er door DSM plannen
 geïnitieerd voor de aanleg van een openbare rail-
terminal in aanvulling op de railterminal in Born.
Voor wat betreft de toekomstige ruimtebehoefte
van het logistiek knooppunt Born wordt
uitbreiding gezocht in noordelijke richting op de
locatie St. Joost (gem. Echt). Het is wel de
bedoeling dat de terminal voorzieningen in
afstemming ontwikkeld c.q. beheerd worden,
zodat er een netwerk ontstaat van terminal-
voorzieningen binnen één logistiek complex.
Voor wat betreft de ontwikkeling van het
logistiek-industrieel complex Venlo wordt door
Provincie en gemeente Venlo een masterplan
opgesteld. Dit masterplan zal uitmonden in een
lange termijn visie voor een duurzame ontwik-
keling van dit complex.
De knooppunten Born en Venlo worden
aangevuld met een aantal Regionale
Overslagcentra (ROC’s) als multimodale
scharnierpunten voor overslag en bewerking van
bulk- en stukgoederen.
Provincie Limburg
hoofdstuk 4 • pagina 26
4.5 Personen vervoer
In het kader van personenmobiliteit zet de
Provincie in op een beperking van de groei van
het aantal kilometers dat jaarlijks met personen-
auto’s wordt gereden. Daarbij zal prioriteit
gegeven worden aan grote bedrijventerreinen om
daar het woon-werkverkeer per auto terug te
dringen. In het kader van een EFRO-project
wordt in Limburg bekeken of en zo ja hoe het
openbaar vervoer bedrijventerreinen beter kan
ontsluiten, al dan niet via vormen van collectief
vraagafhankelijk vervoer. Daarnaast wil de
Provincie in het kader van het woon-werkverkeer
het carpoolen bevorderen en bedrijven en instel-
lingen stimuleren tot het opstellen en implemen-
teren van bedrijfsvervoerplannen.

5
INVESTERINGSKLIMAAT
5.1 Ligging en bereikbaarheid
De ligging van de provincie Limburg in Nederland
is uniek te noemen. De provincie Limburg heeft
meer buitenlandse grenzen dan binnenlandse,
daardoor heeft de Provincie bovengemiddeld te
maken met trends zoals internationalisering,
globalisering en de verdergaande Europese
integratie. Dit komt onder meer tot uiting in de
vervlechting en netwerkvorming van economische
processen over de grenzen van de Provincie heen,
het manifester worden van ruimtelijk-functionele
samenhangen en mobiliteitsontwikkeling.
Van steeds groter belang wordt de ligging van
Limburg centraal tussen de drie grote Europese
economische agglomeraties: de Randstad, het
Rijn-Ruhrgebied en de Vlaamse Ruit. Deze agglo-
meraties vormen tezamen het Noordwest
Europees Middengebied; het gebied dat vanwege
zijn ligging, de hoge ruimtelijk-economische
dynamiek en de groeiende ruimtelijk-econo-
mische samenhang ook steeds meer aandacht
krijgt in het beleid van de Europese Unie.
In Nederland ligt Limburg met de provincies
Noord-Brabant en Zeeland zeer gunstig in het
“Voorland” van de drie agglomeraties. Dit levert
bijzondere kansen voor de verdere ontwikkeling
van de netwerkeconomie, maar levert ook de
nodige bedreigingen op voor zowel de econo-
mische ontwikkelingen als voor de ontwik-
kelingen op het gebied van ruimtelijke ordening,
milieu en mobiliteit c.q. bereikbaarheid.
De aanwezige infrastructuur van weg en water is
nog redelijk gunstig te noemen. In de laatste
jaren heeft er echter al een verslechtering van de
bereikbaarheid plaatsgevonden. Het markt-
aandeel wegvervoer binnen Europa vertoont in de
laatste decennia een sterke stijging; van 50% in
1970 naar 72% in 1995. Daartegenover is het
marktvervoer per spoor van 32% in 1970 gedaald
naar 15% in 1995. De komende jaren zal het
hoofdstuk 5 • pagina 27
5
goederenvervoer nog sterk groeien. De verdere
groei van het goederenvervoer zal het hoofd-
wegennet nog meer onder druk zetten. Met name
op verschillende gedeelten van de wegen N271,
N273 en N277, de A2 stadstraverse Maastricht
en de omgeving Kerensheide hebben een slechte
bereikbaarheid. Daarnaast komt de bereik-
baarheid van de A2 tussen Roermond en
Maastricht en de A76 steeds vaker onder druk
te staan. Grote knelpunten dreigen bij de spoor-
verbindingen, zoals de capaciteitsproblematiek op
de Brabantlijn, de Maaslijn en de railverbinding
Venlo-Keulen. Ook is er nog steeds onzekerheid
over de zuidelijke bypass van de Betuwelijn en de
IJzeren Rijn.
De komende jaren zullen er dus forse inves-
teringen moeten worden gepleegd om de natio-
nale en internationale (grensoverschrijdende)
bereikbaarheid van onder andere bedrijven-
terreinen te verbeteren. Daarbij zet de Provincie,
naast modal shift (zie § 4.4), in op een verbe-
tering van de infrastructuur. Een aantal majeure
infrastructurele projecten staan in dat kader
centraal:
• A73 Venlo-Roermond;
• De koppeling van de A74 aan Nederlandse zijde
en de BAB61 aan de Duitse kant;
• N280-oost, N293 Oosttangent Roermond,
N297n, N296;
• Buitenring Parkstad Limburg;
• A2 Echt-Maastricht (na 2010);
• A76 Kerensheide-Ten Esschen (na 2010);
• Optimalisering en modernisering van de
Maasroute tot vaarweg niveau Vb en 4 laags-
containervaart tot Stein;
• Uitbouw containerterminal Born;
• Barge-terminal en verplaatsing rail-terminal
Venlo;
• Maaslijn (verdubbeling en electrificatie);
• Light-rail Maastricht-Parkstad;
• Op lange termijn eventueel zuidelijke bypass
van de Betuwelijn en IJzeren Rijn in combinatie
met noordelijke spooromleiding (na 2010).
• Op de lange termijn tevens het Ongehinderd
Logistiek Systeem (OLS) in de Westelijke
Mijnstreek.
5.2 Productiestructuur
Investeringsklimaat
De economische structuur valt onder te verdelen
in vier sectoren: landbouw, nijverheid (industrie
en bouw), commerciële diensten en niet-commer-
ciële diensten. De economische structuur van
Limburg is samengevat in figuur 5.1. Daarbij
wordt een globale verkenning uitgevoerd naar
 actuele ontwikkelingen en (veranderende)
processen binnen de sectoren.
In het kader van het provinciaal economisch
beleid valt de nadruk op functiegericht beleid;
brede, integrale inzet van beleidsmiddelen gericht
op de functionele samenhang tussen en binnen
sectoren. Het beleid richt zich daarbij niet meer
op sectoren, maar op de 4 productiefactoren;
arbeid, kennis, kapitaal en grond/infrastructuur.
(Zie de toegevoegde kaart ”Sociaal economische
hoofdstructuur”). Daarbij zet de Provincie het
volgende functie gerichte beleidsinstrumentarium
in: arbeids- en scholingsbeleid, innovatiebeleid,
acquisitiebeleid en grond/infrastructuurbeleid.

Figuur 5.1
Productiestructuur Limburg (Vestigings- en werkgelegenheids-structuur)

Niveau 1999 Samenstelling Gemiddelde verandering

per jaar 1996/1999

Vestigingen Arbeids Vesti- Arbeids- Procen- Absolute

plaatsen gingen plaatsen tuele verandering
verand.
Arbeids- Vesti- Arbeids-
plaatsen gingen plaatsen
% % %
LIMBURG
1 Landbouw 7.675 21.084 17 5 -0,4 -156 -95
2 Industrie en
bouwnijverheid 6.029 128.371 13 31 0,7 108 913
3 Commerciële
diensten 25.529 158.133 55 38 5,1 380 7.121
4 Niet-commerciële
diensten 6.852 103.511 15 25 2,4 99 2.360

TOTAAL 46.085 411.099 100 100 2,7 431 10.300

1 Landbouw 7.675 21.084 17 5 -0,4 -156 -95

2 Industrie 3.249 104.291 7 25 0,3 13 360
3 Bouwnijverheid 2.780 24.080 6 6 2,4 94 553
4 Handel en reparatie 12.420 57.278 27 14 3,5 110 1.818
5 Horeca, toerisme en
recreatie 4.951 19.720 11 5 5,4 51 932
6 Vervoer en dienstver.
t.b.v. vervoer 1.307 18.390 3 4 3,3 -3 552
7 Post en
telecommunicatie 241 5.336 1 1 10,8 12 450
8 Financiële instellingen 1.352 13.202 3 3 2,7 -40 333
9 Zakelijke
dienstverlening 5.258 44.207 11 11 8,4 250 3.036
10 Overige diensten 2.607 6.767 6 2 6,9 63 396
11 Gezondheids- en
welzijnszorg 2.671 51.052 6 12 2,8 53 1.349
12 Onderwijs 1.328 22.155 3 5 1,9 -9 411
13 Overheidsbestuur en
sociale verz. 246 23.537 1 6 0,9 -8 205

LIMBURG 46.085 411.099 100 100 2,7 431 10.300

NOORD- EN
MIDDEN-LIMBURG 22.776 183.288 49 45 2,3 145 4.043
ZUID-LIMBURG 23.309 227.811 51 55 3,0 285 6.257

NOORD-LIMBURG 12.635 105.742 27 26 2,6 82 2.534

Provincie Limburg

MIDDEN-LIMBURG 10.141 77.546 22 19 2,0 63 1.510

WESTELIJKE
MIJNSTREEK 5.833 63.649 13 15 3,5 105 2.051
PARKSTAD LIMBURG 8.125 82.856 18 20 2,1 65 1.624
MAASTRICHT EN
MERGELLAND 9.351 81.306 20 20 3,5 116 2.582

Arbeidsplaatsen van minimaal 12 uur per week.

Bron: ETIL, Vestigingenregister Limburg

hoofdstuk 5 • pagina 28

5.2.1 Landbouw
De bedrijfstak landbouw is klein in verhouding
tot de rest van de sectoren en dit beeld wordt de
laatste drie jaar alleen maar versterkt. De groei
van zowel het aantal vestigingen als het aantal
arbeidsplaatsen is negatief. Naast de econo-
mische functie heeft de landbouw vele andere
functies, waaronder het beheer van het landelijk
gebied en de zorg voor recreatieve aantrek-
kelijkheid van het buitengebied. De economische
functie van de landbouw mag dan wel kleiner
zijn dan de andere drie sectoren, het is wel een
sector die veel invloed heeft op het Limburgse
landschap. Bijvoorbeeld in de vorm van het grote
grondgebruik. Om ervoor te zorgen dat de
functies en kwaliteit van de Limburgse land- en
tuinbouw zichtbaar worden, heeft de Limburgse
Land- en Tuinbouwbond (LLTB) zich voor-
genomen de ontwikkeling van deze bedrijfstak
te versterken.
Deze sector krijgt steeds meer te maken met
concentratie en scherpe concurrentie. Dit wordt
nog eens versterkt door de EU-uitbreiding
richting Oost-Europa. Daardoor, maar ook door
stringentere milieu-, ruimte- en welzijnseisen, zal
uitval van traditionele bedrijvigheid optreden.
Kansen liggen er evenwel in nauwere samen-
werking in voortbrengingsketens van (primaire)
producent tot consument. Dit met het oog op
nieuwe, op de vraag afgestemde, producten met
een hoge toegevoegde waarde.
5.2.2 Nijverheid (industrie en bouw)
De stand van zaken met betrekking tot de
bedrijfstakken industrie en bouwnijverheid geeft
aan dat de nijverheid (nog steeds) een belangrijke
rol vervult in Limburg. De sector nijverheid is
onderverdeeld in industrie en bouwnijverheid.
Wat opvalt is het grote aandeel van industrie in
Limburg. Industrie herbergt een groot aantal
vestigingen (ca. 3.200) en arbeidsplaatsen
(ca. 104.000). De industrie is verder onder te
verdelen in: procesindustrie, metaalelectro en
overige industrie. De overige industrie herbergt
de meeste vestigingen, de procesindustrie de
minste. Anders is het gesteld met de omvang van
de bedrijven. Zo bestaat de procesindustrie uit
relatief veel grote bedrijven, terwijl de overige
industrie veel kleinere bedrijven telt.
Het vestigingspatroon van industriesectoren
vertoont een gedifferentieerd beeld.
Kennisintensieve industrieën vestigen zich voor-
namelijk in het stedelijke milieu. In de steden
bestaat daarom behoefte aan gemengde terreinen
voor bedrijven met directe afzetrelaties binnen
het stedelijke gebied. Maar ook aan hoogwaardige
hoofdstuk 5 • pagina 29
5
terreinen met een representatieve uitstraling,
aangezien het veelal ”schone” productie betreft.
Voor wat betreft de stedelijke gebieden in
Limburg bestaan er voor deze terreinen voor de
periode tot 2010 nog de nodige tekorten.
De speelruimte voor bedrijven wordt mede
bepaald door grenzen waar tegenaan wordt
gelopen. Grenzen op het gebied van ruimtelijke
ordening, milieu, mobiliteit en beschikbaarheid
van arbeidskrachten. Daarnaast heeft de grotere
verwevenheid tussen industrie en diensten, het
vormen van clusters en netwerken alsmede het
toepassen van ICT ook invloed op het gebruik van
ruimte en infrastructuur. Voor een optimale
bedrijfsvoering blijft de (fysieke) locatie echter
belangrijk. Het bedrijfsleven stelt dan ook diverse
kwaliteitseisen ten aanzien van bedrijven-
terreinen. Deze moeten ondermeer aantrekkelijk
zijn qua ondersteunende (zakelijke en logistieke)
diensten en ontsluiting.
Een vraaggestuurd voortbrengingsproces,
ondersteund door nieuwe technologieën, vraagt
aanpassingen in de bedrijfsvoering van indus-
triële ondernemingen. Kennis is daarbij het
sleutelwoord. Parallel daaraan zal stevig geïnves-
teerd moeten worden in opleiding en scholing van
personeel. Ook een verdere intensivering in
samenwerkingsrelaties (onder andere in toeleve-
rings- en uitbestedingsclusters) is een noodzake-
lijkheid. Dit heeft tevens gevolgen voor de fysieke
omgeving (industriële complexen van geclusterde
bedrijvigheid, kwantiteit en kwaliteit van
bedrijventerreinen).
De bouwnijverheid –in tegenstelling tot de
industrie– is duidelijk geringer in omvang, maar
vertoont daarentegen wel een sterkere groei.
De bouwnijverheid is een bedrijfstak met speci-
fieke kenmerken. Conjunctuurgevoeligheid
bijvoorbeeld. Deze bedrijfstak reageert sterk én
als eerste op economische ontwikkelingen.
Ander kenmerk van de sectorstructuur is het
grote aantal kleine bedrijven en slechts een
beperkt aantal grotere spelers. Ruim de helft van
de werkgelegenheid in de bouwnijverheid bevindt
zich in de burger- en utiliteitsbouw. De grond-,
weg- en waterbouw heeft het kleinste aandeel, de
bouwinstallatie neemt een middenpositie in.
In de bouw zal het gebruik van nieuwe mate-
Investeringsklimaat
rialen belangrijk worden, mede met het oog op
meer duurzame bouwmethodes. Van belang
daarbij is professionalisering van het arbeids-
potentieel en een sterke oriëntatie op kennis en
innovatie. Bouwen op de bouwplaats zal veran-
deren in monteren van elders geproduceerde
elementen op de bouwplaats.
 5.2.3 Commerciële diensten
Enkele bedrijfstakken spelen in de commerciële
diensten een belangrijkere rol dan andere; op de
eerste plaats de bedrijfstak handel en reparatie.
Deze bedrijfstak is onder te verdelen in detail-
handel en groothandel. De detailhandel laat het
hoogste aantal vestigingen en arbeidsplaatsen
van de twee bedrijfsgroepen zien. Deze bedrijfs-
groep merkt direct de effecten in het personeels-
bestand van vergrijzing en ontgroening van de
bevolking. Met de huidige krappe arbeidsmarkt
impliceert dit dat deze bedrijfsgroep moeite heeft
met het aantrekken van jongere werknemers.
Met name de trend van massa-individualisering
zal grote gevolgen hebben voor de handelssector.
De kans is groot, dat sommige schakels in de
distributieketens in belang zullen afnemen of
zelfs zullen verdwijnen. De enige kans van over-
leven is dan ervoor te zorgen, dat er toegevoegde
waarde gecreëerd blijft worden (bijvoorbeeld door
(logistieke) dienstverlening). Bedrijven in deze
sector zullen met name hun personeel daarop
moeten voorbereiden (klantgerichtheid).
Ten tweede speelt de bedrijfstak horeca, toerisme
& recreatie een belangrijke rol. Door de aanhou-
dende hoogconjunctuur en gewijzigd vrijetijds-
patroon heeft deze bedrijfstak een sterke ontwik-
keling doorgemaakt. Met name de horeca is de
laatste twee jaar sterk gegroeid. In deze
bedrijfstak zijn duidelijk de hogere consumptieve
bestedingen merkbaar die gepaard gaan met de
algehele toename in de welvaart.
De markt van toeristische producten en diensten
is eveneens onderhevig aan een veranderende en
steeds meer individuelere consumentenvraag.
De sector zal daarop moeten inspelen via hogere
flexibiliteit en kwaliteit van het aanbod. Dit moet
gepaard gaan met kennisvergaring en –uitwis-
seling tussen bedrijven en instellingen en
verhoogde inspanningen ten aanzien van
opleiding en training (professionalisering).
Een verbeterde (aanbod-)structuur kan daarvoor
de voorwaarden scheppen. Naast dit alles is
aandacht nodig voor een verantwoord ruimte-
beslag vanuit de sector, waarbij afstemming met
andere functies (natuur, wonen) noodzakelijk is.
Een derde belangrijke bedrijfstak binnen de
commerciële dienstverlening zijn bedrijfsgroepen
als accountancy en administratie, ICT en bevei-
Provincie Limburg
liging. Bij elk van deze drie bedrijfsgroepen is de
werkgelegenheid toegenomen. Vooral in de
bedrijfsgroepen ICT en beveiliging is de groei
sterk. Naast bedrijven in onder andere systeem-
ontwikkelingprogrammering en automatisering-
advisering zorgt vooral de toevoeging van de call-
hoofdstuk 5 • pagina 30
centra en telemarketing voor grote werkgele-
genheid in deze bedrijfstak. Bij de zakelijke
dienstverlening zijn het met name de uitzend-
krachten die zorgen voor de groei in de werk-
gelegenheid.
Deze sector zal als gevolg van onder andere
verdere ‘outsourcing’ van niet-kernactiviteiten in
de industrie blijven groeien. Door de toenemende
vraag naar diensten zal de sector ook een sterke
autonome groei te zien geven. Aandacht zal
daarbij geschonken dienen te worden aan het
evenwicht tussen vraag en aanbod van (gekwali-
ficeerd) personeel, waarbij de instroom vanuit de
zogenaamde arbeidsreserve kansen biedt.
Ook hier is duidelijk sprake van sterke verwe-
venheid met andere economische sectoren.
De groei van deze sector zal gevolgen hebben in
de zin van een toenemende vraag naar geschikte
kantoorlocaties.
5.2.4 Niet-commerciële diensten
De laatste sector, de niet-commerciële diensten,
is onderverdeeld in overige diensten, gezondheid-
en welzijnszorg, onderwijs en overheid. De sector
niet-commerciële diensten is qua aantal vesti-
gingen en qua aantal arbeidsplaatsen vergelijk-
baar met de industrie. Net als bij de sector
nijverheid is ook de procentuele groei van het
aantal arbeidsplaatsen binnen de niet-commer-
ciële diensten niet hoog. Alleen de bedrijfstak
overige diensten vertoont een hogere procentuele
groei.
De sector niet-commerciële diensten heeft een
tweetal belangrijke kenmerken. Deze bedrijfstak
is op de eerste plaats nauwelijks conjunctuur-
gevoelig. Als de omslag van hoog- naar laag-
conjunctuur optreedt, is dit niet meteen
merkbaar in de gezondheid- en welzijnszorg en
de onderwijs- en overheidstructuren. Tweede
kenmerk is de hoge mate van budgetafhanke-
lijkheid. Indien de economie zich gunstig
ontwikkelt, is het budget hoger en vice versa.
Deze afhankelijkheid uit zich in verschillende
bedrijfstakken. De provinciale aandacht voor
bijvoorbeeld onderwijs is gericht op kwalitatieve
aansluiting tussen vraag en aanbod op de
arbeidsmarkt. Dit betekent overigens niet dat
andere bedrijfstakken minder door de overheid
worden gesteund. Zo wordt voor de gezondheid-
en welzijnszorg jaarlijks een steeds groter budget
uitgetrokken; dit hangt samen met de toene-
mende zorgvraag mede als gevolg van de
vergrijzing en positieve economische ontwik-
keling. Verder is het zo dat deze bedrijfstak vorm
krijgt door aansturing van de overheid. De
toekomstige ommekeer van aanbodgestuurde

zorg naar vraaggestuurde zorg zal gevolgen
hebben voor de werkgelegenheid. De cliënt gaat
uiteindelijk bepalen bij welk soort instelling zorg
ingekocht wordt. Kennis van organisatiemetho-
dieken en automatiseringconcepten is daarbij
onontbeerlijk. De bestaande bottleneck van
voldoende flexibel en gekwalificeerd personeel zal
primair aandacht moeten krijgen. Opleiding en
training, maar ook verbetering van arbeids-
condities en –omstandigheden, is instrumen-
tarium waarvan gebruik gemaakt kan worden.
De overheidsbemoeienis in de zin van budget-
financiering vormt thans (nog) een belemmering
in het benodigde transformatieproces van de
sector. De (semi-)overheid wordt steeds meer
gekenmerkt door privatiseringstendensen, mede
als gevolg van liberaliseringsafspraken. Dit kan
grote gevolgen hebben voor het personeel. Er is
een sterke verwevenheid ontstaan met de sector
zakelijke diensten.
5.3 Bestuurlijke samenwerking
De Provincie werkt op tal van terreinen samen
met de gemeenten en de regio’s.
Zo is in het kader van het Provinciaal Omgevings-
plan Limburg (POL) deze samenwerking zeer
intensief. Daarbij hebben de verschillende regio’s
met betrekking tot het omgevingsplan eigen visies
ontwikkeld voor hun regio. De Provincie wil
daarmee een andere positie innemen ten aanzien
van de regio’s dan in het verleden. De Provincie
meent dat de regio’s zelf meer bewegingsvrijheid
en eigen beleidsruimte moeten en kunnen
krijgen.
Daarnaast werkt de Provincie intensief samen
met gemeenten in het kader van talloze
projecten. Zo ook op het gebied van bedrijven-
terreinen. De Provincie heeft het voortouw in de
planning van bedrijventerreinen op regionale
schaal. Voor de uitvoering in de vorm van
ontwikkeling, exploitatie en beheer van bedrijven-
terreinen ligt het primaat bij gemeenten.
De Provincie wil regionale samenwerking stimu-
leren middels een jaarlijks te organiseren
regionaal overleg tussen de gemeenten en de
Provincie op gewest-niveau. Tijdens dit overleg
kunnen de bedrijventerreinenenquête en de
analyses uit het REBIS besproken worden
alsmede actuele ontwikkelingen en problemen
op het gebied van bedrijventerreinen.
De wijze waarop de bestuurlijke samenwerking
op het gebied van beleidsontwikkeling, projecten
en regionale samenwerking verder invulling krijgt
staat uitgebreid beschreven in hoofdstuk 6.
hoofdstuk 5 • pagina 31
5
In het kader van bestuurlijke samenwerking op
provinciaal niveau is nog de ‘Alliantie Zuid’ te
noemen; een samenwerkingsverband tussen de
drie zuidelijke provincies, de werkgevers- en
werknemersorganisaties en de belangrijkste
steden in Zuid-Nederland. Ten aanzien van
mobiliteit en de bereikbaarheid van bedrijven-
terreinen worden zaken binnen de alliantie
besproken.
De Alliantie heeft intussen met de Rijksoverheid
overeenstemming bereikt over een aanpak die
ertoe zal leiden dat het beleid voor Zuid-
Nederland wordt verankerd met het beleid van
de betrokken departementen.
Door de grensligging en de EU-ontwikkeling is
het evident dat de Provincie steeds meer aan-
gewezen is op grensoverschrijdende samen-
werking. Enerzijds heeft Limburg meer dan
anderen “last” van de nog altijd sterk en dagelijks
voelbare grensweerstanden, anderzijds kan
Limburg meer dan anderen profiteren van de
kansen die de Europese integratie biedt.
Een specifiek aandachtspunt daarbij vormen de
grensoverschrijdende bedrijventerreinen zoals
Avantis tussen Heerlen en Aken.
In het kader van grensoverschrijdende samen-
werking zijn de twee Euregio’s te noemen,
te weten: Euregio Maas-Rijn en de Euregio
Rijn-Maas-Noord. In 1999 hebben de commissies
Rijnen en Wöltgens hun rapporten over de
knelpunten in de grensoverschrijdende samen-
werking aangeboden aan het Kabinet.
Het kabinet heeft de aanbevelingen van deze
Staatscommissie overgenomen, waarbij de
provincie Limburg ervan uitgaat dat het Rijk
hierin ook zijn verantwoordelijkheid neemt.
5,4 Ondernemerschap
In het provinciaal economisch beleid neemt het
bevorderen van nieuwe bedrijvigheid en meer
speciaal het beleid gericht op startende en door-
startende ondernemingen een belangrijke plaats
in. De Provincie tracht vanuit een regisserende
rol de begeleidingstructuur voor starters binnen
de provincie te stroomlijnen en te concentreren.
De Provincie onderscheidt daarbij twee groepen
starters:
Investeringsklimaat
• Een relatief kleine groep van, veelal inno-
vatieve, starters in de industrie en zakelijke
dienstverlening
• Een grote groep van starters in de overige
economische sectoren. Onder deze laatste
groep is ook de categorie starters vanuit een
uitkeringssituatie van belang.
 Vanwege het feit, dat beide groepen grote
verschillen vertonen in uitgangsituatie,
perspectief en vereisten voor wat betreft
opleiding, kennis, financieringsbehoefte, is de
Provincie van mening dat er twee verschillende
(semi-)publieke begeleidingsorganisaties nodig
zijn. Desalniettemin dienen deze op elkaar
afgestemd te zijn en met elkaar samen te werken
c.q. adequaat door te verwijzen.
De begeleidingsorganisatie voor de starters in de
industrie en zakelijke dienstverlening wordt
momenteel vorm gegeven in een samenwerkings-
verband van de NV Industriebank LIOF en
Syntens Limburg (zie ook § 3.4).
De begeleidingsorganisatie voor de overige
starters bestaat in Zuid-Limburg al enige jaren in
de vorm van het Starterscentrum zuidlimburgse,
een samenwerkingsverband van de Kamer van
Koophandel Zuid-Limburg en de Zuid-Limburgse
gemeenten. De inspanningen van de Provincie
zijn er op gericht dit initiatief te verbreden naar
Noord- en Midden-Limburg.
Beide organisaties (LIOF/Syntens combinatie en
het Starterscentrum) zijn in eerste instantie
verantwoordelijk voor advisering en begeleiding
van (potentiële) starters. Daarnaast hebben zij
een bemiddelende functie naar aanbieders (zowel
publiek als privaat) van financiering, huisvesting
en andere diensten, bijvoorbeeld op fiscaal
gebied, juridisch gebied, etc.
5.5 Arbeidsmarktsituatie
De Limburgse arbeidsmarkt wijkt op een aantal
punten af van het landelijke beeld. De parti-
cipatiegraad is lager dan landelijk. In Limburg
werkt 65% van de potentiële beroepsbevolking
(ruim 460.000 mensen), in Nederland als geheel
is dat 67%. De oorzaak van dit verschil zit in de
betrekkelijk hoge non-participatie van ouderen
en vrouwen. Daarnaast wordt Limburg
gekenmerkt door een geringer percentage
flexwerkers dan de rest van Nederland.
Andere kenmerken zijn de relatief snelle
vergrijzing en het grote aandeel van de indus-
triële arbeid.
De werkloosheid is in Limburg, net als elders in
Nederland, fors gedaald, en wel van ruim 59.000
Provincie Limburg
begin 1997 naar ruim 37.000 in april 1999.
Vooral de direct bemiddelbare werkzoekenden
kwamen de afgelopen jaren steeds sneller aan het
werk. Na een kwart eeuw van hoge werkloosheid
is de krapte op de Limburgse arbeidsmarkt
teruggekeerd. Verschillende redenen aan zowel
hoofdstuk 5 • pagina 32
de vraag- als de aanbodkant liggen daaraan ten
grondslag. Deze versterken elkaar bovendien.
Aan de vraagkant is er de werkgelegenheidsgroei
door de aanhoudend hoge economische groei.
Aan de aanbodkant wordt de groei van de
beroepsbevolking steeds geringer. Dit leidt ertoe
dat de werkloosheid snel daalt en de stille
arbeidsreserve afneemt. Deze resterende arbeids-
reserve is bovendien niet zonder meer inzetbaar.
De krapte wordt arbeidsmarktbreed ervaren.
Er is momenteel dan ook sprake van een
aanbiedersmarkt. In het algemeen blijkt dat
sectoren problemen hebben om zich duidelijk te
profileren op die markt. Daarnaast is er verschil
tussen sectoren voor wat betreft de concurrentie-
kracht van bedrijven in de werving van personeel.
Arbeidsmarktkrapte naar beroepsegment
De arbeidsmarktkrapte is met name van kwali-
tatieve aard. Dat wil zeggen dat er voor een flink
aantal beroepssegmenten weliswaar een tekort
aan direct inzetbare werkzoekenden is, maar dat
in principe voldoende niet direct inzetbare werk-
zoekenden beschikbaar zijn. Zij zijn door
Arbeidsvoorziening ingedeeld in de fasen 2 en 3
van bemiddelbaarheid. Dat betekent dat zij
begeleiding en/of aanvullende scholing nodig
hebben. Het gaat in veel gevallen om werk-
zoekenden die te weinig kwalificaties hebben,
beperkt inzetbaar zijn door een hogere leeftijd,
gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn of die om
sociale redenen op afstand van de arbeidsmarkt
zijn geraakt.
Kwantitatieve tekorten zijn er in de hogere (para-)
medische beroepen, de lagere beveiligings-
beroepen, de lagere agrarische beroepen, de
lagere administratieve, commerciële en econo-
mische beroepen, en de lagere verzorgende
beroepen. Hier zijn de tekorten zo groot dat zelfs
de inzet van niet direct bemiddelbare werk-
zoekenden (fase 2 en 3) onvoldoende mogelijk-
heden bieden om alle vacatures op te vullen.
Arbeidsmarktkrapte naar opleiding
Over het algemeen worden met name de middel-
bare en hogere opleidingen gekenmerkt door een
kwantitatief tekort. De grootste problemen doen
zich voor bij de opleidingen HBO Paramedisch,
HBO Economie en HBO Techniek. Voor het jaar
2000 worden met name voor de volgende
beroepsgroepen in Limburg grote knelpunten
verwacht; assembleurs, weg- en waterbouw-
kundige vakkrachten, verkopers, kantoorhulpen,
inpakkers en colporteurs, receptionisten en adm.
employees, ziekenverzorgenden, hulpkrachten
horeca en verzorging, verzorgend personeel,
interieurverzorgsters, asp. politieagenten,

soldaten en beveiligings-hulpkrachten, proces-
operators, productieplanners, aannemers en
installateurs, bankwerkers en lassers.
De grote diversiteit van beroepen geeft aan dat
knelpunten in de personeelsvoorziening naar
verwachting over de volle breedte van de
Limburgse arbeidsmarkt zullen optreden.
Arbeidsmarktkrapte naar sector
De krapte op de arbeidsmarkt is in steeds meer
bedrijfsectoren voelbaar. Met name in de bedrijfs-
takken handel, onderwijs, gezondheidszorg,
horeca, zakelijke dienstenverlening, transport
en communicatie is de arbeidsmarktkrapte in
Limburg bijzonder groot.
Uitgaande van voorzichtige ramingen zal de werk-
gelegenheidsgroei in Limburg beperkt blijven.
De grootste groei is te verwachten in de commer-
ciële dienstverlening. Voor Limburg geldt verder
dat het aantal banen in de sectoren als chemie,
energie en bouw zal afnemen. Terwijl de
verwachte uitbreidingsvraag matig is (0,5% per
jaar tussen 1999-2004), zal de hoge uitstroom uit
de Limburgse arbeidsmarkt (vergrijzingsproces)
evenwel leiden tot een forse vervangingsvraag
(4,4%). Met name daardoor zal het totaal aantal
baanopeningen met circa 5 procent een half
procentpunt boven het landelijk gemiddelde
liggen. Daartegenover staat een verwachte
instroom van schoolverlaters van 4,2%.
Hieruit volgt een jaarlijks gemiddeld vraag-
overschot van 3.500, oftewel 0,7%. In Nederland
zal dit percentage naar verwachting ca. 0,2%
bedragen. Zonder specifieke maatregelen zouden
over vijf jaar voor 17.500 banen onvoldoende
mensen te vinden zijn in Limburg. Op de middel-
lange termijn blijven dus op de Limburgse
arbeidsmarkt op een breed vlak knelpunten in
de personeelsvoorziening bestaan. Deze mani-
festeren zich het scherpst in de handel en in de
zakelijke dienstverlening, terwijl ook gewezen
dient te worden op de overheid en de gezond-
heidszorg.
Het is duidelijk dat na een lange periode van
aanbodoverschot op de arbeidsmarkt (hoge
werkloosheid) er nu sprake is van een dubbele
problematiek op deze arbeidsmarkt. De krapte op
de arbeidsmarkt, in combinatie met het duidelijk
zichtbaar worden van de harde kern van de
werkloosheid, vraagt om een andere benadering.
De Provincie legt daarbij enerzijds de nadruk
op het toeleiden van werklozen naar de
arbeidsmarkt en anderzijds moet bestudeerd
worden in hoeverre het nog onbenut arbeids-
potentieel (de zogenoemde ‘stille reserves’) ingezet
hoofdstuk 5 • pagina 33
5
kan worden (realisatie van een flexibelere
arbeidsmarkt in Limburg). Daarbij is het de
uitdaging om voldoende zicht te krijgen op de
omvang van deze ‘stille reserves’, om in staat te
zijn deze reserves aan te boren en om daarmee
een kwantitatief en kwalitatief voldoende arbeids-
aanbod te realiseren.
In dat kader hebben partners in Limburg (sociale
partners, gemeenten, Provincie, uvi’s, arbeids-
voorziening, ROC’s, AOB en Hogeschool Limburg)
de krachten gebundeld in het ‘Vertrouwenspact
Werkgelegenheid’ om te komen tot een vraag-
gerichte en flexibele arbeidsmarkt, het zoge-
naamde ‘Maasmodel’. Dit model zal richting-
gevend zijn voor het arbeidsmarkt en werkgele-
genheidsbeleid voor de komende jaren. De kern
van het Maasmodel is dat bovengenoemde
beleidspartijen overeen zijn gekomen de
problemen op de arbeidsmarkt niet solistisch op
te pakken vanuit de taken en bevoegdheden van
de eigen organisatie, maar veeleer vanuit de
constatering dat er een gezamenlijk probleem is,
waar alleen door een gezamenlijke inspanning
een oplossing kan worden bereikt. De Provincie
vervult bij het Vertrouwenspact een essentiële,
ondersteunende rol.
Een eerste belangrijke input van het aan het
vertrouwenspact gekoppelde programma is
employability (ontwikkelen en uitvoeren scho-
lingsplannen, ontwikkeling van ontbrekende
schakels van scholingsinfrastructuur).
Een tweede input van het programma is het
Human Resources beleid (HRM) van het
limburgse bedrijfsleven (ontwikkelingsadvies-
regeling voor het HRM-beleid voor het MKB,
scholing MKB-management op HRM-gebied).
Derde en laatste input is het inzichtelijk maken
van het totale bestand aan arbeidsreserve en
meer specifiek de (re)activering van de stille
arbeidsreserves.
5.6 Technologische ontwikkeling
In Limburg zorgt de industrie voor de meeste
directe arbeidsplaatsen, maar is ook een kataly-
sator voor nieuwe werkgelegenheid in andere
sectoren. Een belangrijke beleidsuitdaging ligt
dan ook in het vergroten van de kennisintensiteit
Investeringsklimaat
en innovatiekracht van de industriële MKB-
bedrijven. Sinds 1996 bestaat er in Limburg het
Regionaal Technologie Plan (RTP). In dit plan
wordt hoge prioriteit gegeven aan de verdere
ontwikkeling en uitvoering van het technologie-
en innovatiebeleid. Daarbinnen draait alles om
de toepassing van (nieuwe) kennis in bedrijven.
 Het beleid wordt vormgegeven samen met en
uitgevoerd door instanties die het bedrijfsleven
ondersteunen bij hun vernieuwingsproces (inter-
mediaire organisaties en kennisinstellingen).
In het kader van het RTP is de zogeheten RTP-
matrix geconstrueerd. Dit inhoudelijk ontwik-
kelingskader combineert de vijf stappen van het
vernieuwingsproces binnen bedrijven (sensibi-
lisering, kennisontsluiting, verbetering, innovatie
en samenwerking) met de vier activiteitenclusters
die binnen het RTP zijn te onderscheiden:
• kennis in bedrijven;
• kennistransfer;
• nieuwe bedrijvigheid;
• flankerende activiteiten en internationalisering.
In het begin lag de nadruk met name op bedrijfs-
gerichte innovatieprojecten. De laatste jaren zijn
instrumenten ontwikkeld die zich met name
richten op voorwaardenscheppende acties
(sensibilisering, kennisontsluiting) om innovatie
binnen het bereik van een groter aantal en
minder innovatieve bedrijven te brengen. Er zijn
dan ook, naast individuele projecten, een aantal
programma’s en regelingen ontwikkeld.
Hiermee konden bedrijven op een meer gerichte
manier worden benaderd en meer bedrijven dan
in het verleden worden bereikt. Daardoor werd
het ook makkelijker om met de uitvoerende
partijen van het provinciaal innovatiebeleid (met
name Syntens en LIOF) afspraken te maken over
een gecombineerde inzet van menskracht en
middelen op een beperkt aantal programma’s en
regelingen. In het kader van het RTP lag de
nadruk van de programma’s in 1999 op bewust-
making/activering, kennis/vernieuwing, interna-
tionalisering (deelname aan EU-programma’s),
nieuwe impulsen, samenwerking en externe
kennis.
Inspelend op de huidige economische trends en
ontwikkelingen en de opkomst van de netwerk-
economie zal het technologie- en innovatiebeleid
zich in 2000 e.v. nog nadrukkelijker dan
voorheen gaan richten op kennisverankering,
netwerkontwikkeling en samenwerking.
5.7 Woonmilieu
De kwaliteit van het wonen in Limburg wordt
Provincie Limburg
enerzijds beïnvloed door ontwikkelingen op het
kwantitatieve vlak en anderzijds spelen kwali-
tatieve ontwikkelingen een rol.
Er komen steeds minder starters op de
woningmarkt. De verdunning van de bewoning
(als gevolg van echtscheidingen, vergrijzing en
hoofdstuk 5 • pagina 34
individualisering) werkt in Limburg nog steeds
door. Tevens treedt er een diversificatie in de
leefvormen en woonwensen op afhankelijk van
de levensfase. Daarbij wordt de kwaliteit van de
woning steeds belangrijker. Mensen wegen
aspecten als prijs, ligging, indeling, locatie en
omgeving tegen elkaar af.
De omstandigheden in een regio bepalen daarbij
een groot deel van de tevredenheid met de
huidige locatie en eventuele woonwensen.
Voor Limburg kunnen de volgende trends worden
geformuleerd:
• Toename van de aantrekkingskracht van
wonen in de directe nabijheid van natuur-
gebieden en groeiende recreatie in natuur, met
goede bereikbare stedelijke hoogwaardige voor-
zieningen.
• Dalend draagvlak voor grote ingrepen in het
landelijk en stedelijk gebied. Mede vanuit het
streven van mensen naar een gevarieerd en
gezond bestaan, ontstaat een toenemende
belangstelling voor de natuur en de oude stede-
lijke structuur en architectuur.
In Limburg doet zich als gevolg van de hoge
bevolkingsdichtheid en de toenemende econo-
mische groei de situatie voor dat een aantrek-
kelijke woonprovincie ruimtelijk onder druk kan
komen te staan.
Herstructurering van bestaande woonwijken
De Provincie is van mening dat in de toekomst
een steeds selectiever gebruik van de ruimte
nodig is.
Om ruimtegebruik te optimaliseren is een
belangrijke opgave voor de komende jaren de
herstructurering van naoorlogse wijken in zowel
grotere als kleinere steden. Infrastructuur,
bodemsanering, groenvoorzieningen, bedrij-
vigheid en overige voorzieningen zijn daarin
belangrijke aandachtspunten. Initiatieven voor
verbetering van de sociale en arbeidsmarktpositie
van de bewoners van de naoorlogse wijken
moeten hier zoveel mogelijk op aansluiten.
Niet-storende bedrijvigheid in of nabij deze
woonwijken, kan in dit opzicht een positieve
impuls opleveren voor de arbeidsparticipatie van
de wijkbewoners. Herstructurering is daarmee
een wezenlijk onderdeel van een integraal
stedelijk vernieuwingsproces. Het provinciale en
landelijke Grotestedenbeleid zijn, tezamen met
het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing
(ISV), belangrijke instrumenten om te komen tot
een samenhangend beleid van economische
structuurversterking, sociale cohesie en
omgevingskwaliteit. De Provincie benadrukt
daarbij een integrale benadering.

Voor de toekomst zal men zich niet zozeer dienen
te richten op de kwantitatieve invulling van de
woningbehoefte, maar veelmeer op de kwali-
tatieve invulling daarvan. Daarbij zijn onder meer
herstructurering, nieuwbouwdifferentiatie, woon-
ruimteverdeling en duurzaamheid speerpunten.
Combinaties van functies
Een ander belangrijke opgave om de kwaliteit van
het woonmilieu te verbeteren is een verbetering
van de milieukwaliteit. De Provincie wil in dat
kader de ruimtelijke inpassing van bedrijven,
bedrijventerreinen en infrastructuur enerzijds
en woningen anderzijds beter afstemmen op de
heersende of gewenste milieukwaliteit.
Dit betekent soms scheiding van functies, maar
soms juist ook een combinatie daarvan.
De milieukwaliteit zal afgestemd moeten zijn op
de lokale situatie en dat betekent dat deze dus
niet overal hetzelfde hoeft te zijn. Hierbij sluit de
Provincie aan bij de dereguleringsoperaties.
Uitgangspunt is dat de gemeenten de eerste
verantwoordelijke bestuurslaag zijn voor het
oplossen van de milieuproblemen in de woon
hoofdstuk 5 • pagina 35
5
omgeving. In deze lijn zal de Provincie, indien
mogelijk en zinvol, een aantal bevoegdheden aan
gemeenten overdragen. Het gaat dan bijvoorbeeld
om de vergunningverlening aan bedrijven van
lokaal belang met een lokale milieubelasting en
het vaststellen van bodemsaneringsplannen voor
lokale gevallen van bodemverontreiniging.
Groenvoorzieningen
Groen in en om de woonomgeving is voor het
woonmilieu van groot belang. De ruimte in
Limburg vormt een belangrijke reden voor
inwoners van Limburg om zich hier te vestigen
en te blijven vestigen.
Daarom wil de Provincie in aanvulling op de
ecologische hoofdstructuur in en nabij de
centrumsteden van de vijf stadsregio’s meer
‘mensgerichte’ natuur ontwikkelen. In de periode
tot 2010 gaat het dan gemiddeld om 100 ha per
jaar. In gebieden met waardevolle landschappen
voert de Provincie een open ruimtebeleid met
contouren en richtcijfers voor de woningbouw.
De uitwerking daarvan doet de Provincie in nauw
overleg met de gemeenten in die gebieden.
Investeringsklimaat
Provincie Limburg

6
ORGANISATIE
BEDRIJVENTERREINEN-
BELEID
De beleidslijnen voor bedrijventerreinen zijn in het
voorgaande ruim aan bod gekomen. De grootste zorg
voor de Provincie is echter of de verschillende
doelstellingen ook tot uitvoering komen. Daarbij heeft
de Provincie op delen zelf een actieve rol bij de
uitvoering dan wel dat de Provincie zich (mede)
verantwoordelijk voelt om de ontwikkelingen en
uitvoering op provinciaal niveau te volgen. Naast het
onderscheid in organisatie tussen de ontwikkeling van
nieuwe bedrijventerreinen en revitalisering wordt
aandacht besteed aan regionale samenwerking, selec-
tiviteit in uitgifte, grondverwerving en subsidies en
financiering.
Ten aanzien van het ontwikkelen van genoemde
aspecten en de programmering van de uitvoering
verwijzen wij naar bijlage 2.
6.1 Plannen, uitvoeren en monitoren van
het ontwikkelen van nieuwe bedrijven-
terreinen
De Provincie voelt zich mede verantwoordelijk
voor de ontwikkeling van nieuwe bedrijven-
terreinen en het monitoren van de uitvoering.
Het geheel van plannen, uitvoeren, monitoren,
rapporteren en het bijstellen van plannen wordt
aangeduid met de term planning en control.
Uitvoeren Plannen
Monitoren en
rapporteren
hoofdstuk 6 • pagina 37
6
In de onderstaande paragrafen wordt deze cyclus
voor het bedrijventerreinenbeleid uitgewerkt.
6.1.1 Planning
De beleidscyclus voor de totstandkoming van de
planning staat uitvoerig beschreven in paragraaf
§ 2.1. Kort gesteld wordt het ruimtelijk eco-
nomisch beleid ten aanzien van de ontwikkeling
van bedrijventerreinen vastgelegd in het POL
welke resulteert in een planning van het aantal te
ontwikkelen ha bedrijventerreinen. Op basis van
een confrontatie tussen vraag en aanbod worden
tekorten en overschotten in beeld gebracht.
Deze zijn vertaald in een planningsopgave voor de
periode tot 2010. Daarbij is niet enkel aandacht
aan omvang in hectaren geschonken, maar
tevens aan segmentering van terreinen. Op basis
van de bestuurlijke gesprekken met gemeenten in
het kader van het POL heeft er overleg plaats-
gevonden over de planning zoals deze in deze
visie is opgenomen. In overleg met de regionale
partners zijn de strategische projecten benoemd.
De planningsopgave dient voor een belangrijk
deel nog te worden vertaald in concrete locaties.
In § 6.1.4 onder het kopje Regionaal Overleg
geven wij aan op welke wijze in overleg met de
betrokken gemeenten de planningsopgave wordt
geconcretiseerd.
6.1.2 Uitvoering
Het bedrijventerreinbeleid wordt in de vorm van
projecten uitgevoerd. De verantwoordelijkheid
voor de uitvoering van de projecten is in handen
van gemeenten, samenwerkingsverbanden van
gemeenten (zoals REO Midden-Limburg), en LIOF
Bedrijventerreinen. De rol van de Provincie zal
per project verschillen. Hierbij maken wij
onderscheid in twee categorieën projecten:
majeure en overige projecten.
Majeure projecten hebben beleidsmatig een
Organisatie bedrijventerreinenbeleid
zodanige impact dat een directe bemoeienis van
Provincie nodig is. Bij de afweging of een project
majeur is spelen de volgende aspecten in meer of
mindere mate een rol.
• grootschalig karakter van het project;
• specifieke functie voor de regio;
• complexiteit qua inhoud en betrokken partijen;
• de projecten liggen op het grondgebied van een
kleinere gemeenten;
• de projecten een hoog risicoprofiel hebben;
Overigens hoeft een project niet aan alle
genoemde criteria te voldoen.
Naast de majeure projecten zullen projecten
ontwikkeld worden in de stedelijke gebieden door
 de centrumgemeenten en lokale terreinen in het
landelijk gebied.
De gemeenten zijn primair verantwoordelijk voor
de uitvoering van deze projecten. De rol van
Provincie is meer op afstand in de vorm van
ondersteunen, toetsen en subsidieverlening aan
de projecten in de stedelijke gebieden.
In 1997 is op initiatief van de Provincie gestart
met een nieuwe organisatie voor de ontwikkeling
van bovenregionale bedrijventerreinen. Hiervoor
is het takenpakket van de Industriebank LIOF
uitgebreid en is LIOF Bedrijventerreinen BV
(LIOF BT) opgericht. LIOF BT heeft als
doelstelling het proces van de ontwikkeling van
majeure projecten te ondersteunen en indien
nodig financieel te participeren in de exploitatie
van terreinen. Voor de Provincie en LIOF is
uiteindelijk de inzet een regionaal model waarin
gemeenten, LIOF en eventueel private partijen
samenwerken.
In het traject van ontwikkeling, exploitatie en
uitgifte kan de inbreng van marktpartijen
voordelen opleveren. Ook op rijksniveau wordt
nadrukkelijker ingezet op publiek-private samen-
werking van investeringsprojecten. Door de rijks-
overheid zal in ieder geval overlegd worden met
de EU voor wat betreft de inzet van overheids-
middelen in PPS-vormen en de mogelijkheden
binnen het aanbestedingsbeleid. Als Provincie
zijn wij met LIOF BT doende kennis te vergaren
omtrent PPS-constructies in relatie tot de project-
ontwikkeling van bedrijventerreinen. Mogelijk dat
LIOF BT hierin een adviserende rol kan gaan
vervullen.
Daar waar de Provincie samenwerkings-
verbanden aangaat met gemeenten eventueel in
combinatie met LIOF BT en/of private partijen
streeft de Provincie ernaar om de samenwerking
en de rol verdeling per project vast te leggen.
Hierdoor worden partijen gedwongen een heldere
rolverdeling te bepalen alsmede de formele
betrokkenheid bij het project vast te leggen.
6.1.3 Monitoren
Een goed werkend monitoring-systeem is essen-
tieel om als Provincie sturing te kunnen geven
aan de ontwikkeling van bedrijventerreinen
binnen Limburg.
Provincie Limburg
Inzicht in de actuele situatie is nodig. Daartoe
wordt jaarlijks de bedrijventerreinen enquête
uitgevoerd door ETIL in samenwerking met LIOF.
Daarbij wordt inzicht verkregen in de uitgifte van
terreinen, het ter beschikking komen van nieuwe
capaciteit alsmede prijzen van uitgeefbare kavels.
hoofdstuk 6 • pagina 38
Op basis van de enquête wordt inzicht verkregen
en worden trends zichtbaar met betrekking tot
capaciteit, (ijzeren-)voorraad, uitgiftesnelheden
en segmentering.
De normering ten aanzien van uitgiftesnelheid en
ijzeren-voorraad wordt eveneens in de analyse
betrokken. De gegevens van de enquête worden
ingebracht in een geautomatiseerd systeem
(REBIS) waardoor snel analyses kunnen worden
gemaakt. REBIS is momenteel in ontwikkeling en
zal in 2001 operationeel worden.
REBIS zal ook inzicht geven in de uitgangs-
punten van het beleid en de validiteit van deze
uitgangspunten.
Het monitoringssysteem geeft zowel de beleids-
makers als de uitvoerders van dat beleid zicht op
ontwikkelingen.
6.1.4 Rapporteren
Op basis van de monitoring wordt elk jaar een
rapportage samengesteld. Hieronder worden de
verschillende doelgroepen van de rapportage
beschreven.
BLM
Jaarlijks dient de Provincie te rapporteren aan
de Rijksplanologische Dienst (RPD) van VROM
inzake het Integraal Bedrijventerreinen Infor-
matie Systeem (IBIS). Het ministerie van Econo-
mische Zaken verwerkt de IBIS cijfers in de
Bedrijfs-locatie Monitor (BLM). Op basis van de
BLM vormt het Ministerie van Economische
Zaken een beeld van de nationale ontwikkelingen
waarop zij haar beleid kan inrichten.
Regionaal overleg
Op basis van de rapportage organiseert de
Provincie minimaal een keer per jaar een overleg
met de gemeenten over de ontwikkelingen van
bedrijventerreinen. Onderwerpen zijn; planning,
segmentering, uitgifte, (ijzeren)-voorraad, revita-
lisering (zie § 6.2) en de daaruit voortvloeiende
knelpunten. Het overleg zal minimaal bestaan uit
een ambtelijke bijeenkomst en een keer per jaar
een bestuurlijke bijeenkomst.
De ontwikkeling van bedrijventerreinen dient
vanuit een regionaal perspectief te worden
bekeken. Knelpunten en oplossingen dienen zich
vooral op regionale schaal aan. In dat kader dient
ook aan de orde te komen op welke wijze de
planningsopgave van het POL wordt vertaald
naar concrete locaties. Het regionaal overleg kan
de aanleiding zijn dat er een locatie onderzoek
wordt opgestart waarin gemeenten en/of samen-
werkingsverbanden en de Provincie betrokken
zijn.

De regionale oriëntatie betekent dat een overleg
met gemeenten enkel zin heeft wanneer dat op
regionaal niveau vorm krijgt. Daarbij moet een
balans worden gevonden tussen enerzijds de
schaalgrootte waarop bedrijventerreinen
regionaal gepland worden en anderzijds dat er
nog inhoudelijk constructief overleg mogelijk is.
In lijn met de marktgebieden zoals deze zijn
benoemd in hoofdstuk 2 stelt de Provincie voor
aan de gemeenten om de gesprekken op COROP
gebied te organiseren. COROP is een functionele
indeling. Daarbij wordt gesproken met die
gemeenten waar zich ontwikkelingen voordoen op
het gebied van bedrijventerreinen. Het betreffen
de centrumgemeenten, landelijke gemeenten met
majeure projecten en landelijke gemeenten met
een verzamelfunctie. Indien in een regio een
samenwerkingsverband actief is dan ligt het zeer
wel in de verwachting dat dit samenwerkings-
verband haar gemeenten vertegenwoordigt.
Momenteel dient daarbij te worden gedacht aan
REO en Parkstad (zie § 6.3).
Georganiseerd bedrijfsleven en overige
belangen organisaties
De rapportage wordt jaarlijks verspreid aan
organisaties en instellingen welke belang hebben
bij de ontwikkeling en revitalisering van
bedrijventerreinen.
Naar onze mening dienen de Kamers van
Koophandel (Zuid-Limburg en Noord- en Midden-
Limburg) en het Regiokantoor Zuid van het
Ministerie van Economische Zaken deel te nemen
aan de gesprekken op COROP niveau. Vervolgens
dienen de Kamers van Koophandel zorg te dragen
voor de afstemming met belangenorganisaties
zoals LWV en LOZO.
6.1.5 Bijstellen activiteiten en beleid
Op basis van de conclusies uit te rapportage en
de gesprekken met de gemeenten vinden
enerzijds wijzigingen in de geplande activiteiten
en anderzijds bijstelling van het gevoerde beleid
plaats.
✥ Geplande activiteiten
➩ Op basis van de geconstateerde ontwik-
kelingen worden projecten versneld
uitgevoerd (of vertraagd).
➩ De strategische reserves inzetten voor
projecten.
➩ Op basis van de geconstateerde ontwik-
kelingen wordt een ongewenste segmentatie
op een terrein tegengegaan door selectiever
kavels uit te geven.
hoofdstuk 6 • pagina 39
6
✥ Bedrijventerreinen strategie
➩ Op basis van gewijzigde inzichten c.q. wijzi-
gingen in de uitgangspunten van de
strategie; aanpassingen van vraag en aanbod
cijfers, heroverwegen van locaties, herover-
weging segmentering.
De wijzigingen in uitvoering en beleid worden
voorgelegd aan Gedeputeerde Staten en worden
verwerkt in het jaarprogramma.
6.2 Plannen, uitvoeren en monitoren van
revitalisering
De planning en control van revitalisering richt
zich op het revitaliseringsbeleid zoals dat in het
POL is benoemd. Op dit moment betreffen het de
vijf majeure revitaliseringsprojecten zoals deze in
POL zijn benoemd. In deze paragraaf wordt de
aandacht dan ook beperkt tot de organisa-
torische inrichting van revitalisering zonder de
gehele cyclus te benoemen.
Eerdere ervaringen leren dat de rollen van de
diverse partijen voor de start van het project
zorgvuldig gedefinieerd moeten worden.
De gemeente zal onder meer bereid moeten zijn
de trekkersrol op zich te nemen. Maar er zullen
ook voldoende garanties moeten zijn dat het
provinciale revitaliseringsbeleid gestalte krijgt in
de geselecteerde pilotprojecten. De Provincie zal
daarom intensief betrokken worden in de
begeleiding van de projecten: op ambtelijk niveau
deelname in de begeleidingscommissie.
Op bestuurlijk niveau kan worden aangesloten
bij het Grote Steden Beleid (GSB), respectievelijk
de Parkstadstructuur. Om hiervoor voldoende
zekerheid te verkrijgen wordt hierover een en
ander in de bestuursovereenkomsten van GSB en
Parkstad vastgelegd. Voor projecten welke niet
vallen onder GSB zullen aparte overlegstructuren
Organisatie bedrijventerreinenbeleid
worden opgezet.
Gelijk als bij de ontwikkeling van nieuwe
bedrijventerreinen wil de Provincie LIOF BT posi-
tioneren om namens de Provincie een belangrijke
rol te spelen bij majeure revitaliseringsprojecten.
Al naar gelang de wensen van de gemeenten kan
LIOF BT een rol hebben in de eerste fasen van
bedrijvenscans en haalbaarheidsonderzoeken en
in het verdere verloop van het project (plannen
van aanpak, opstellen van het revitaliseringsplan)
zou LIOF BT meer procesmatig betrokken
kunnen worden. Deelname in de begeleidings-
commissie is dan van belang. Al naar gelang de
rol van LIOF BT bij de ontwikkeling van nieuwe
bedrijventerreinen meer gestalte krijgt, zal ook de
 betekenis van LIOF BT voor revitaliserings-
projecten kunnen toenemen.
6.3 Regionale samenwerking
Gezien de regionale betekenis van bedrijven-
terreinen ligt het voor de hand om op een regio-
nale schaal te kijken naar de planning, ontwik-
keling en uitgifte van bedrijventerreinen, alsmede
het gezamenlijk uitvoeren van onderwerpen zoals
revitalisering en beheer. De provincie Limburg is
er voorstander van dat gemeenten zich op het
niveau van regio’s organiseren ten aanzien van
bedrijventerreinen in bredere zin.
Uitgangspunt van samenwerking is om te kijken
naar de specifieke situatie binnen de regio en
de mogelijke voordelen in beeld te krijgen ten
aanzien van:
• Gezamenlijk ontwikkelen van terreinen: Is een
regionale ontwikkelingsmaatschappij inte-
ressant?
• Uitgifte beleid; is er sprake van een grote mate
van concurrentie tussen terreinen? Kan dat
meer gestuurd worden vanuit gezamenlijke
planning en segmentatie?
• Revitalisering; is kennisuitwisseling of het
gezamenlijk opzetten van een revitalisering-
organisatie wenselijk?
• Beheer; is het gezamenlijk opzetten van beheer-
organisaties nodig of is kennisuitwisseling
zinvol?
Momenteel zijn er binnen Limburg een drietal
initiatieven waarbij regionale samenwerking
wordt beoogd.
REO
In Midden-Limburg is reeds Regionaal Econo-
mische Ontwikkeling Midden-Limburg BV (REO)
opgericht die op schaal van de regio Roermond
actief is voor bestaande en nieuwe bedrijven-
terreinen. REO is een samenwerkingsverband
van de gemeenten Roermond, Roerdalen, Haelen
en Maasbracht. Naast de gemeenten is LIOF
Bedrijventerreinen BV nog aandeelhouder.
De gemeente Echt overweegt eveneens om deel te
nemen aan REO. REO is verantwoordelijk voor de
exploitatie, verkoop, beheer en onderhoud van
bedrijventerreinen in deze gebieden. REO is
momenteel actief met een aantal grotere
Provincie Limburg
projecten waaronder de Keulsebaan Zuid
(ontwikkeling), Zevenellen (ontwikkeling en
revitalisering) en Willem Alexander (revita-
lisering).
hoofdstuk 6 • pagina 40
Parkstad Limburg
In Parkstad Limburg werken acht gemeenten
samen op basis van een gezamenlijke bestuurs-
overeenkomst om de diverse knelpunten en
problemen in de regio op te lossen. De deel-
nemende (acht) gemeenten willen zich geza-
menlijk inzetten voor een optimale ontwikkeling
van de regio op het vlak van economie, leef-
omgeving en zorg, vanuit de overtuiging dat
samenwerking de kracht van de regio versterkt
en daarmee ook de positie van de individuele
deelnemers. De inzet daarbij is dat het niet meer
moet gaan om lokale problemen, maar om een
regionale opgave. Momenteel wordt onderzocht
op welke wijze het beheer en revitalisering van
bedrijventerreinen binnen Parkstad kan worden
opgepakt.
Westelijke Mijnstreek
In de Westelijke Mijnstreek is op basis van een
analyse onderzocht welke problemen in de regio
spelen op het gebied van bedrijventerreinen en
welke van deze problemen het beste kunnen
worden opgelost op basis van regionale samen-
werking. Vier onderwerpen zijn benoemd
waarvoor regionale samenwerking binnen de
Westelijke Mijnstreek gewenst is:
• planning, segmentering en fasering van
terreinen in de regio, inclusief afstemming van
de uitgifte;
• informatie-uitwisseling en gezamenlijk
optrekken bij bedrijfsverplaatsingen;
• aanpak van eventuele toekomstige revitalise-
ringen;
• beheer van bedrijventerreinen / bedrijven-
terreinmanagement.
De regio werkt er momenteel aan om het samen-
werkingsverband invulling te geven.
De Provincie wil regionale samenwerking stimu-
leren. Het periodiek te organiseren regionaal
overleg tussen de gemeenten en de Provincie op
COROP niveau (zie paragraaf 6.1.4) heeft een rol
om regionale samenwerking te stimuleren.
Tijdens dit overleg worden de bedrijventerreinen
enquête en de analyses uit REBIS besproken
alsmede actuele ontwikkelingen en problemen op
het gebied van bedrijventerreinen.
Het initiatief om daadwerkelijk tot regionale
samenwerking over te gaan ligt primair bij de
gemeenten. Indien dat initiatief er is, dan is de
Provincie bereid om het proces om te komen tot
regionale samenwerking te ondersteunen,
mogelijk en indien gewenst in samenwerking met
LIOF BT.

Momenteel zien wij naast de reeds genoemde
regionale initiatieven nog twee regio’s waar een
regionale aanpak wenselijk zou zijn.
• Maastricht en omliggende gemeenten; vanwege
de zeer beperkte ruimtelijke mogelijkheden van
Maastricht.
• Afstemming op de as Venlo, Horst, Venray; op
een relatief klein grondgebied vinden gelijktijdig
een aantal grote ontwikkelingen plaats.
6.4 Selectiviteit in uitgifte
Om een duurzame economische ontwikkeling te
waarborgen is het belangrijk dat in de behoefte
aan ruimte op een verantwoorde manier wordt
voorzien. Het optimaal inzetten van de beschik-
bare ruimte voor economische ontwikkeling
wordt van steeds groter belang, waarbij niet meer
het maximaliseren van de afzet van hectaren
grond (kwantiteit) het uitgangspunt dient te zijn,
maar de totale ‘waarde’ van de nieuwe vestiger of
verplaatser voor de regio (kwaliteit). Door LIOF is
in overleg met de Provincie een instrument
ontwikkeld dat gebruikt kan worden bij de
afweging voor de uitgifte van kavels aan bedrijven
genaamd de wenselijkheidsformule.
Deze ‘wenselijkheidsformule’ biedt een handvat
om grondeigenaren te ondersteunen bij de
besluitvorming over een vestiging van een onder-
neming op een bedrijventerrein, door de initiële
effecten van deze vestiging, maar met name de
structurele effecten mee te wegen. Naast eco-
nomisch effecten, hebben arbeidsmarkten milieu-
effecten een prominente rol in deze integrale
afweging. Ook wanneer er voldoende ruimte
voorhanden lijkt te zijn, is het vanuit duurzaam-
heidoptiek van belang dat de beschikbare ruimte
zo optimaal mogelijk wordt ingezet.
Het instrument is opgebouwd uit een aantal
criteria en beoogt inzichtelijk te maken wat de
betekenis van het bedrijf is c.q. wat het bedrijf
toevoegt aan de regio in termen van financiële
aspecten, ruimtebeslag, milieu aspecten, arbeids-
marktaspecten en productiestructuur.
Hierdoor wordt de integrale, toegevoegde waarde
zichtbaar gemaakt, zoveel mogelijk gedifferen-
tieerd naar specifieke kenmerken voor de regio.
De methode kan gebruikt worden voor zowel
verplaatsers als voor nieuwe vestigers met een
substantiële ruimtevraag (ten minste 1 ha).
Op basis van het ondernemingsplan van de te
vestigen onderneming of instelling wordt een
waardering toegekend. Door de gedifferentieerde
hoofdstuk 6 • pagina 41
6
benadering per regio zal een onderneming op
de ene locatie beter scoren dan op een andere
(rangorde). De waardering wordt gehanteerd bij
het werven, stimuleren en wellicht ontmoedigen
dat een bedrijf zich in een regio zal verplaatsen of
vestigen en dient ook als uitgangspunt bij de
bepaling of en in welke mate de regio bereid is
‘incentives’ in te zetten of een project anderszins
te ondersteunen.
Het is niet de bedoeling van de Provincie om
gemeenten (voor zover eigenaar van de grond)
aan te tasten in hun autonome bevoegdheden
omtrent het wel of niet toelaten van bedrijvigheid
op enig terrein. Het is echter van belang dat bij
de gronduitgifte een integrale afweging wordt
gemaakt tussen economische aspecten en
grondgebruik c.q. milieu, zodat ook in de
toekomst voldoende bedrijventerreinen
beschikbaar zijn.
De Provincie zal het gebruik van de wenselijk-
heidsformule stimuleren. In eerste instantie zal
daarvoor het regionaal overleg zoals beschreven
in § 6.1.4 worden gebruikt. LIOF hanteert in haar
activiteiten de wenselijkheidsformule (acquisitie,
bedrijventerreinen).
6.5 Grondverwerving
Bij de ontwikkeling van grootschalige ruimtelijke
investeringen is de grondverwerving in toene-
mende mate een knelpunt. Marktpartijen
verwerven in een vroegtijdig stadium strategische
posities, waardoor de overheidspartijen hun
regiefunctie kwijtraken. Het publiekrechtelijk
instrumentarium (WVG, onteigening e.d.) is in
veel gevallen niet effectief inzetbaar. Door de
Provincie worden momenteel de mogelijkheden
onderzocht voor een actief grondverwervings-
beleid. Het te ontwikkelen beleid is niet enkel van
Organisatie bedrijventerreinenbeleid
toepassing op bedrijventerreinen maar heeft voor
alle beleidsvelden met een ruimtelijke component
betekenis.
De Provincie ontwikkeld beleid om als overheids-
partijen binnen Limburg beter gecoördineerd en
met meer afstemming gronden tijdig beschikbaar
te krijgen voor projecten.
6.6 Subsidies / Financiering
In het vervolgtraject zal de Provincie het proces
(mede) ondersteunen en waar nodig haar eigen
financieel instrumentarium, in de vorm van
subsidies, inzetten of als intermediair fungeren
 bij het verwerven van rijks- c.q. Europese
subsidiemiddelen. De inzet van financiële
middelen voor majeure projecten is afhankelijk
van de bijdrage aan de ontwikkeling van het
provinciaal beleid, het exploitatietekort en/of de
risico’s die zijn verbonden aan de exploitatie.
Onderstaand worden de belangrijkste subsidie-
mogelijkheden c.q.-regelingen genoemd:
✥ Reserve Grote Infrastructurele Werken (GIW)
provincie Limburg ten behoeve van cofinan-
ciering TIPP projecten voor ontwikkeling van
nieuwe bedrijventerreinen.
✥ Revitaliseringsfonds provincie Limburg.
Dit fonds is reeds gecommitteerd voor vijf
revitaliseringsprojecten en wordt tevens
ingezet als cofinanciering van TIPP projecten.
✥ TIPP regeling (aanvragen lopen via de
Provincie, hoofdgroep Economie en Gemeente-
financiën, afdeling Economische Infra-
structuur en Toerisme)
✥ Werken aan duurzame bedrijventerreinen
(aanvragen lopen via Novem)
✥ Diverse regelingen op deelaspecten van
duurzaamheid (informatie via de Provincie
Cluster Milieuzorg en Bedrijven)
✥ Stichting Intensief Ruimtegebruik (StIR)
(aanvragen lopen via de Provincie hoofdgroep
Ruimte, Groen en Verkeer)
✥ ICES
✥ Europees programma doelstelling 2 en 5b
phasing out (onder voorbehoud goedkeuring
programma begin 2001):
Provincie Limburg
hoofdstuk 6 • pagina 42
➩ Ontwikkeling en revitalisering van bedrijven-
terreinen en bedrijfsverzamelgebouwen.
➩ Betreft gedeelte van Noord- en Midden-
Limburg; onder andere de gemeenten (of
delen van gemeenten) Nederweert, Helden,
Horst, Venray, Venlo en Maasbree.
➩ Periode betreft 2000 t/m 2006
➩ Aanvragen lopen via de Provincie, hoofdgroep
Economie en Gemeente Financiën, unit
Programma’s).
✥ Europees programma doelstelling 2 phasing
out (onder voorbehoud goedkeuring
programma begin 2001):
➩ Ontwikkeling en revitalisering van bedrijven-
terreinen en bedrijfsverzamelgebouwen.
➩ Betreft gedeelte van Parkstad en Westelijke
Mijnstreek; onder andere de gemeenten
Heerlen, Kerkrade, Landgraaf, Geleen,
Sittard, Beek, Born en Brunssum.
➩ Periode betreft 2000 t/m 2005
➩ Aanvragen lopen via de Provincie, hoofdgroep
Economie en Gemeente Financiën, unit
Programma’s).
De cofinanciering door de Provincie ten aanzien
van de TIPP regeling wordt geput uit de fondsen
Reserve Grote Infrastructurele Werken en het
Revitaliseringsfonds. Deze bieden voldoende
ruimte om te voorzien in de noodzakelijke
cofinanciering.
Bijlage 1:
b
Projecten TIPP in het kader van bedrijven-
terreinenbeleid

Voor wat betreft het bedrijventerreinenbeleid

wordt voor projecten prioriteit gegeven aan vier
categorieën projecten.

I. Harde plannen die zijn opgenomen in

vigerende streekplannen met een boven-
regionale status.
Van een aantal projecten is de uitvoering
vertraagd. Veelal heeft dit te maken met proce-
dures. Deze vertraging zorgt wel voor een acuut
knelpunt in het aanbod van de desbetreffende
regio.

Project Segment Stand van Zaken Realisatie StiREA-

bijdrage

• Avantis Bedrijvenpark Nieuw 2001 (*1)

(GOB Heerlen-Aachen) goedkeuringsbesluit GS
• Trilandis Gemengd Plus Beroep RvSt 2001 7,5 mln.(*1)
(Beitel-Zuid Heerlen)
• Zevenellen Gemengd Plus
(EPZ Buggenum)
• Maastricht/Eijsden Modern gemengd 2,5 mln.
• Keulsebaan-Zuid Modern gemengd Goedkeuringsbesluit GS 2001
Roermond 2de fase
• Holtum-Noord Transport en distributie Vigerend bestemmingsplan 2001
• Industrial Parc Modern gemengd Bestemmingsplan 2003
Swentibold (NedCar) vastgesteld
• Tradeport-Noord Venlo Transport en distributie 2003
Bedrijvenpark
Modern gemengd
Graetheide Chemie Streekplan vastgesteld 2004
Bestemmingsplan in
voorbereiding

(*1) Avantis en Trilandes zijn gezamenlijk

ingediend voor StiREA.

De projecten die een StiREA bijdrage hebben

ontvangen komen niet meer voor TIPP in
aanmerking.
Bijlage 1

bijlage 1 • pagina 43
 II. De revitaliseringsprojecten
Provincie geeft aan de revitaliseringsprojecten
in de stedelijke gebieden Venlo, Roermond,
Westelijke Mijnstreek, Maastricht en
Heerlen/Parkstad prioriteit.

III.Projecten die invulling geven aan de

planningsopgave voor het POL
Het betreft de projecten ten behoeve van de
planningsopgave tot 2010 in de stedelijke
gebieden en logistieke/industriële c.q. funtie-
specifieke terreinen.

IV. Toeristische projecten

Het betreffen projecten waarbij op grotere schaal
ontwikkelingen c.q. locaties worden gecom-
bineerd waarmee algemene infrastructuur wordt
gerealiseerd. Het belangrijkste project betreft
Landschapspark Gravenrode/Strijthagen.

De lokale bedrijventerreinen worden expliciet

uitgesloten van de TIPP regeling
Provincie Limburg

bijlage 1 • pagina 44
Bijlage 2: b
Uitvoeringsprogramma Provincie 2000/2004

Onderwerp Periode toelichting:

ALGEMEEN
POL / BT 2000-2001
REBIS 2001-2002 implementeren geautomatiseerd systeem
subsidies doorlopend interne afstemming
Alliantie ZN / Incodelta 2000-2001
duurzaamheid 2000-2001 uitvoering geven aan duurzaamheid
handl. bestemmingspl. 2000-2001
grondbeleid 2000-2001
Goederenvervoer/mobiliteit 2001-2002 ROC beleid/multimodaliteit/OLS/masterplan
Venlo
Uitwerking segmentering 2001
Monitoren bedrijventerreinen doorlopend
Bestemmingsplannen doorlopend

PROJECTEN
MAA 2000-2003 realisatie van bedrijventerrein
HN II 2000-2002 realisatie van bedrijventerrein
IPS 2000-2002 realisatie van bedrijventerrein
Ei van St. Joost 2001-2003 realisatie van bedrijventerrein
Graetheide 2001-2004 realisatie van bedrijventerrein
TPN 2000-2003 realisatie van bedrijventerrein
glastuinbouw 2000-2003 realisatie van bedrijventerrein
EPZ Buggenum 2001-2002 realisatie van bedrijventerrein
te ontwikkelen BT Weert 2001-2004 realisatie van bedrijventerrein
te ontwikkelen BT Venray 2001-2004 realisatie van bedrijventerrein
te ontwikkelen BT Roermond 2001-2004 realisatie van bedrijventerrein
te ontwikkelen Hendrik VOF 2001-2004 realisatie van bedrijventerrein
revitalisering Maastricht 2000-2004 realisatie van revitalisering
revitalisering Parkstad 2000-2004 realisatie van revitalisering
revitalisering Venlo 2000-2004 realisatie van revitalisering
revitalisering WM 2000-2004 realisatie van revitalisering
revitalisering Roermond 2000-2004 realisatie van revitalisering

GEBIEDEN
Regionaal overleg COROP 2001 organiseren van overleg op COROP niveau
samenwerking WM 2000-2001 totstandkoming van regionale samenwerking
samenwerking Parkstad 2000-2001 totstandkoming van regionale samenwerking
samenwerking M’tricht e.o. 2001-2002 totstandkoming van regionale samenwerking
samenwerk. as Venray-Venlo 2001-2002 totstandkoming van regionale samenwerking
POL aanvulling Z.- en M.-Limburg 2001-2002 opstellen
planningsopgave Parkstad 2001-2002 invulling planningsopgave
verzamelterreinen Gennep 2001-2002 organiseren regionaal overleg
Bijlage 2

verzamelterreinen Helden 2001-2002 organiseren regionaal overleg

verzamelterreinen Echt 2001-2002 organiseren regionaal overleg

bijlage 2 • pagina 45
Provincie Limburg
 0

xxxxxxxxxxxxxx

hoofdstuk x • pagina 47