TOMASZ CZELEKO1, ANDRZEJ LIWCZYSKI1,2, WALDEMAR KARNAFEL3

OCENA WPYWU RODZAJU LECZENIA

PRZECIWCUKRZYCOWEGO NA CHOROBOWO
IOGLN UMIERALNO WPOPULACJI OSB
ZCUKRZYC WPOLSCE:
ANALIZA DANYCH NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA DOTYCZCA POPULACJI 419 350 OSB ZCUKRZYC
W OKRESIE 008-2014.
ASSESSMENT OF THE INFLUENCE OF THE TYPE OF ANTIDIABETIC THERAPY ON THE MORBIDITY AND
GENERAL MORTALITY IN THE POPULATION OF 419 350 PERSONS WITH DIABETES MELLITUS IN POLAND:
ANALYSE OF THE DATA OF THE NATIONAL HEALTH FUND FOR THE PERIOD 2008-2014.
1. Narodowy Fundusz Zdrowia
2. Oddzia Zdrowia Publicznego, Wydzia Nauki o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w odzi
3. Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorb Przemiany Materii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

STRESZCZENIE. Na podstawie bazy danych Narodowego Funduszu Zdrowia przeprowadzono retrospektywn analiz wystpowania nowych nowotworw zoliwych i umieralnoci oglnej wrd 419 350 chorych na cukrzyc leczonych jednym z lekw przeciwcukrzycowych
w okresie od 01.05.2008 do 30.09.2014 roku w Polsce.
Wrd chorych leczonych drog monoterapii stwierdzono nastpujce wskaniki wystpowania nowych nowotworw zoliwych: w monoterapii metformin 10,44/1000 pacjentolat, w monoterapii gliklazydem 14,17/1000 pacjentolat, w monoterapii glimepirydem 12,34/1000 pacjentolat, w monoterapii insulin chorych od 35 roku ycia - 16,05/1000 pacjentolat. Oglna umieralno chorych podczas leczenia wynosia odpowiednio: przy leczeniu metformin 1,61%, przy leczeniu gliklazydem 3,45%, przy leczeniu glimepirydem 2,95%, a przy leczeniu insulin 3,39%.
Sowa kluczowe Cukrzyca, leczenie przeciwcukrzycowe, nowotwr zoliwy, zapadalno, umieralno.
SUMMARY. Paper presents the retrospective cohort study using data from Polish National Health Fund data base from 01.05.2008 until
30.09.2014. The authors analysed the relations between type of the treatment of diabetes mellitus and the incidence of new cancers and all
cause mortality due to cancers in a large cohort 419 350 diabetic patients who had not reported history of cancer before 30.04.2008. The
incidence of all types of cancer was as follows:
1. metformin monotherapy - 10,44 per 1000 person-years;
2. gliclazid monotherapy - 14,17 per 1000 person-years;
3. glimepirid monotherapy - 12,34 per 1000 person-years;
4. insulin monotherapy - 16,05 per 1000 person-years.
All cause mortality indices were as follows:
1. metformin monotherapy - 1,61%;
2. gliclazid monotherapy - 3,45%;
3. glimepirid monotherapy - 2,95%;
4. insulin monotherapy - 3,39%.
Key words diabetes mellitus, antihyperglicemic treatment, cancer, incidence, mortality.

18

Medycyna Metaboliczna, 2015, tom XIX, nr 3

www.medycyna-metaboliczna.pl

WPROWADZENIE
Wiele bada epidemiologicznych w rnych populacjach na wiecie przedstawia zaleno pomidzy cukrzyc
typu 2 aryzykiem wystpienia raka. Naley zwrci uwag,
e otyo razem zcukrzyc typu 2 s niezalenymi czynnikami, ktre zwikszaj ryzyko wystpienia choroby nowotworowej, ale igorszego rokowania iumieralnoci. (1)
Uchorych na cukrzyc typu 2 wykonano wiele bada
i metaanaliz, ktre wskazuj, e cukrzyca typu 2 niesie
ryzyko wystpienia nastpujcych nowowtworw zoliwych: trzustki, pcherza moczowego, wtroby, jajnika,
piersi ukobiet, trzonu macicy, nerki, odka, jelita grubego, tarczycy, biaaczki szpikowej ichoniaka. (2-7)
Cukrzyca typu 2 ma wiele przyczyn patogenetycznych iwspistnieje ztakimi sytuacjami klinicznymi jak:
otyo, hiperinsulinemia, hiperglikemia, zwikszony
stres oksydacyjny iprzewleke zapalenie (1).
Jednym z czynnikw, ktry moe przyczyni si do
zwikszenia ryzyka raka u chorych na cukrzyc typu 2
w sposb bezporedni i poredni jest hiperinsulinemia.
Hiperinsulinemia pobudza mitogenez, wpywa na wzrost
mitogenny ato zkolei moe przyczyni si do onkogenezy.
Istnieje wiele doniesie, ktre wskazuj na zwizek
pomidzy cukrzyc typu 2 awystpieniem raka, ale ileczeniem przeciwcukrzycowym.
Jednak do chwili obecnej nie mona precyzyjnie okreli zwizku pomidzy leczeniem cukrzycy a wystpieniem raka, gdy wystpuje wiele czynnikw zaciemniajcych iograniczajcych. Jednoczenie ogoszono wyniki
bada, ktre s rozbiene, jeli chodzi o zwizki stosowanego leczenia uchorych na cukrzyc awystpieniem
nowotworw. (1)
Zaobserwowano, e leczenie cukrzycy, ktre powoduje
zwikszenie stenia insuliny moe mie wpyw na wzrost
ryzyka wystpienia nowotworu. Jak wynika zwielu publikacji metformina zkolei moe mie wpyw ograniczajcy
ryzyko wystpienia raka uchorych na cukrzyc typu 2.
Przedstawione powyej pogldy wymagaj potwierdzenia przez przeprowadzenie dugoletnich, prospektywnych iwieloorodkowych bada pod wzgldem ich wpywu onkogennego. Jedno z ostatnich doniesie na temat
dziaania ochronnego metforminy na wystpienie nowotworw poddaje wwtpliwo te dane istwierdza konieczno
dalszych bada. (9)
Ponisze doniesienie przedstawia wpyw rodzaju leczenia cukrzycy na wystpienie nowotworw zoliwych
na podstawie bazy danych Narodowego Funduszu Zdrowia wPolsce wlatach 2008 - 2014.

MATERIA IMETODY
wiadczenia zdrowotne w Polsce s finansowane
przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) na podstawie

ustawy (10) oraz rozporzdze Ministra Zdrowia z niej

wynikajcych (11,12).
Wykonywanie wiadcze u chorych z rozpoznaniem
nowotworw zoliwych grup C albo nowotworw niezoliwych od D00 do D50 oraz Z51.1 iZ51.2 odbywa si
wramach lecznictwa zamknitego czyli umowy szpitalnej. Organizacj, finansowanie irozliczenie takich wiadcze okrelaj zarzdzenie prezesa NFZ. (13,14)
Wraz zwprowadzeniem wroku 2008 systemu rozlicze jednorodnych grup pacjentw (JGP) finansowanie
terapii jest realizowane w systemie tego rodzaju grup.
Wcelu przeprowadzenia analizy na danych sprawozdawanych bdcych wbazie NFZ wykonano zapytanie do
SQL (Structured Query Language) do baz danych.
Za niepowtarzalny identyfikator pacjenta zosta uznany numer PESEL. (15) Doprecyzowanie numeru PESEL
pacjentw z cukrzyc i ze wiadczeniami rozpoznania
ileczenia nowotworw nastpio wkilku etapach.
Przedstawiono postpowanie poniej.
W okresie od 1 maja 2008 roku do 30 kwietnia 2009
roku znaleziono w zasobach Narodowego Funduszu Zdrowia sprawozdania ze wiadcze zwizanych
zcukrzyc, zrozpoznaniem gwnym cukrzyca zrozszerzeniem: E10.X cukrzyca insulinozalena, E11.X
cukrzyca insulinoniezalena, E12.X cukrzyca zwizana zniedoywieniem, E13.X inne nieokrelone postacie cukrzycy, E14.X cukrzyca nieokrelona. Wtym
samym czasie zarejestrowano, czy pacjent zrealizowa
recept na jakikolwiek lek zgrupy: A10A.X (insuliny),
A10B.X (doustne leki przeciwcukrzycowe), testy diagnostyczne. cznie stanowio to (nr PESEL) 2 146 728
przypadkw.
W okresie od 1 stycznia 2004 do 30 kwietnia 2008
roku znaleziono sprawozdania zwykonanych wiadcze,
wktrych rozpoznano nowotwory zoliwe grupy C inowotwory niezoliwe grupy D00 do D50, Z51.1 lub Z51.2
wsumie 305 411 wedug nr PESEL.
Osoby zrozpoznaniami nowotworowymi przed
30.04.2008 nie byy analizowane wdalszej czci pracy.
Wrd pozostaych pacjentw tzn. wrd 1 840 973
osb wyodrbniono grupy pacjentw, ktrzy przez
okrelony czas od pocztku otrzymywali leki przeciwcukrzycowe wformie monoterapii np. tylko gliklazyd,
tylko glimepiryd, tylko metformin, tylko insulin. Wyodrbniono 419 350 osb u ktrych stosowano jeden
z w/w lekw i sprawdzono sprawozdania wiadcze
zrozpoznaniem nowotworu zoliwego C.
Dat pierwszego sprawozdania wiadcze zrozpoznaniem nowotworu uznawano arbitralnie za rok wystpowania nowotworu uosoby okrelonej wg PESEL.
Daty zgonw analizowanych chorych pozyskiwano
zCentralnego Wykazu Ubezpieczonych.
Wszystkie dane liczbowe opracowano przy wykorzystaniu narzdzi SAS Statistica oraz metod zapyta SQL.

Medycyna Metaboliczna, 2015, tom XIX, nr 3

www.medycyna-metaboliczna.pl

19

WYNIKI BADA
Dane statystyczne oglne
Wokresie od 1 maja 2008 roku do 30 wrzenia 2014
roku zidentyfikowano 419 350 osb z cukrzyc, ktrzy
leczeni byli przez obserwowany okres jednym lekiem.
Wtabeli 1 zestawiono liczb chorych wposzczeglnych podgrupach monoterapii oraz zestawiono czny
czas obserwacji.
W tab. 2 zestawiono podzia na pe, redni wiek
iodchylenia standardowe wposzczeglnych podgrupach
monoterapii.
W podgrupie w ktrej chorzy otrzymywali insulin,
wyodrbniono 2 kohorty chorych: pierwsz - w ktrej
wiek chorych wynosi do 34 roku ycia wcznie i drug wktrej wiek chorych wynosi od 35 roku ycia wcznie.
Wystpowanie nowych nowotworw zoliwych.
Wtabeli 3 zestawiono liczby nowych nowotworw
zoliwych w poszczeglnych podgrupach monoterapii

iodsetki zpodziaem na pe wokresie od 1 maja 2008

roku do 30 wrzenia 2014 roku wg danych Narodowego
Funduszu Zdrowia wPolsce.
Odsetek chorych u ktrych wystpiy nowe nowotwory zoliwe w podgrupie leczonej metformin wynosi 5,46%, wpodgrupie leczonej glimepirydem wynosi 6,39% a w podgrupie leczonej gliklazydem wynosi
6,93%. Wpodgrupie leczonej insulin wprzedziale wiekowym do 34 roku ycia wcznie odsetek nowych nowotworw zoliwych wynosi 0,66%, podczas gdy wpodgrupie od 35 roku ycia wcznie odsetek ten wynosi
6,81%. Wgrupie chorych leczonych insulin do 34 roku
ycia wcznie odsetek ten by 10-krotnie niszy.
Na podstawie bazy danych NFZ nie sposb wiarygodnie rozrni typ cukrzycy. Wikszo chorych leczonych
od pocztku insulin przed 35 rokiem ycia naley zduym prawdopodobiestwem uzna za chorych na cukrzyc typu 1.
W tabeli 4 zestawiono wskanik wystpowania nowych nowotworw zoliwych u chorych

Tab. 1. Zestawienie liczby chorych i zsumowanego czasu obserwacji w poszczeglnych grupach monoterapii.
Monoterapia
GLIKLAZYD
GLIMEPIRYD
METFORMINA
INSULINA do 34 roku ycia wcznie
INSULINA od 35 roku ycia wcznie

Liczba chorych
68 915
68 566
147 738
36 231
97 900

Zsumowany czas obserwacji w miesicach

4099341,8
4260197,2
9279544,9
2403243,87
4952120,09

Tab. 2. Zestawienie podziau na pe z uwzgldnieniem redniego wieku i odchylenia standardowego w okresie rozpoczcia
obserwacji.
Monoterapia
GLIKLAZYD
GLIMEPIRYD
METFORMINA
INSULINA do 34 roku
ycia wcznie
INSULINA od 35 roku
ycia wcznie

Liczba chorych

Pe mska

Pe eska

27 499
27 068
58 279
16 567

redni wiek (w latach)

standardowe odchylenia
57,06 23,96
52,57 24,93
52,30 21,45
18,27 18,27

Liczba chorych
41 916
41 498
89 459
19 664

redni wiek (w latach)

standardowe odchylenia
60,11 23,41
55,60 24,10
53,35 21,22
19,77 10,34

45 533

60,57 13,58

52 367

64,53 14,84

Tab. 3. Wystpowanie nowych nowotworw zoliwych w poszczeglnych podgrupach monoterapii (w procentach)

zpodziaem na pe wokresie od 1 maja 2008 roku do 30 wrzenia 2014 roku.
Monoterapia
GLIKLAZYD
GLIMEPIRYD
METFORMINA
INSULINA do 34 roku
ycia wcznie
INSULINA od 35 roku
ycia wcznie

20

Pe mska

Liczba nowych
nowotworw
zoliwych

Odsetek (%)

4 781
4 330
7 982
239

6,93%
6,39%
5,46%
0,66%

Liczba
nowotworw
2 307
2 114
3 712
89

6 627

6,81%

3 435

8,39%
7,81%
6,37%
0,57%
6,56%

3 193

Odsetek

Medycyna Metaboliczna, 2015, tom XIX, nr 3

www.medycyna-metaboliczna.pl

Pe eska
Liczba
nowotworw
2 474
2 216
4 270
150

Odsetek
5,90%
5,34%
4,77%
0,76%
7,01%

wposzczeglnych podgrupach monoterapii wprzeliczeniu na 1000 pacjentolat.

Wrd chorych leczonych lekami doustnymi najniszy wskanik wystpowania nowych nowotworw zoliwych obserwowano wpodgrupie leczonej metformin
i wynosi on 10,44 na 1000 pacjentolat. Odpowiednio
wpodgrupie leczonej glimepirydem wynosi ten wskanik 12,34/1000 pacjentolat awpodgrupie leczonej gliklazydem wskanik ten wynosi 14,17/1000 pacjentolat.
Uchorych leczonych insulin wpodgrupie do 34 roku
ycia wcznie, wskanik ten wynosi 1,19/1000 pacjentolat, podczas gdy wpodgrupie od 35 roku ycia wskanik ten wynosi 16,05/1000 pacjentolat.
Umieralno oglna wrd chorych zcukrzyc inowymi nowotworami zoliwymi.
Wtabeli 5 zestawiono liczby iodsetki zgonw wposzczeglnych grupach monoterapii (umieralno oglna)
u chorych na cukrzyc, u ktrych wystpiy nowe nowotwory zoliwe, wokresie od 1 maja 2008 roku do 30
wrzenia 2014 roku wg bazy danych NFZ wPolsce.
Najwysz umieralno ogln stwierdzono w podgrupie leczonej gliklazydem - 3,45% a nastpnie insulin od 35 roku ycia - 3,39%. W podgrupie leczonej

metformin umieralno oglna wynosia 1,65% awpodgrupie leczonej insulin do 34 roku ycia wcznie umieralno oglna bya najnisza iwynosia 0,066%.
Wtabeli 6 zestawiono liczby zgonw na 1000 pacjentolat wposzczeglnych podgrupach monoterapii chorych
na cukrzyc i nowy nowotwr zoliwy w okresie od
1maja 2008 roku do 30wrzenia 2014 roku wg bazy danych NFZ wPolsce.
Liczba zgonw/1000 pacjentolat wrd chorych leczonych lekami doustnymi najnisza bya wpodgrupie leczonej metformin iwynosia 3,41, wpodgrupie leczonej
glimepirydem 5,70, awpodgrupie leczonej gliklazydem
7,05. Wrd chorych leczonych tylko insulin wpodgrupie do 34 roku ycia wcznie, liczba zgonw/1000 pacjentolat wynosia 0,12, awpodgrupie od 35 roku ycia
liczba zgonw wynosia odpowiednio 8,05.

OMWIENIE WYNIKW BADA

Wwynikach naszej pracy wykazano, e zarwno zapadalno jak iumieralno oglna podczas leczenia wmonoterapii gliklazydem, glimepirydem jak iinsulin wwieku powyej 34 roku ycia s nieco wysze wporwnaniu
do zapadalnoci iumieralnoci oglnej podczas leczenia

Tab. 4. Zestawienie wskanika liczby nowych nowotworw zoliwych na 1000 pacjentolat w obserwowanych podgrupach
monoterapii wg danych Narodowego Funduszu Zdrowia za lata 1 maja 2008 30 wrzenia 2014 roku w Polsce.
Monoterapia

Liczba nowych nowotworw zoliwych

na 1000 pacjentolat
14,17
12,34
10,44
1,19
16,05

GLIKLAZYD
GLIMEPIRYD
METFORMINA
INSULINA do 34 roku ycia wcznie
INSULINA od 35 roku ycia wcznie

Tab. 5. Liczby iodsetki zgonw wposzczeglnych grupach monoterapii (umieralno oglna) uchorych na cukrzyc,
uktrych wystpiy nowe nowotwory zoliwe, wokresie od 1 maja 2008 roku do 30 wrzenia 2014 roku wg bazy
danych NFZ wPolsce.
Monoterapia
GLIKLAZYD
GLIMEPIRYD
METFORMINA
INSULINA do 34 roku ycia wcznie
INSULINA od 35 roku ycia wcznie

Liczba chorych
2 380
2 025
2 642
13
3 322

Zsumowany czas obserwacji w miesicach

3,45%
2,95%
1,65%
0,066%
3,39%

Tab. 6. Liczby zgonw chorych na cukrzyc i nowotwr zoliwy w przeliczeniu na 1000 pacjentolat w poszczeglnych
podgrupach monoterapii w Polsce w latach od 1 maja 2008 roku do 30 wrzenia 2014 roku, wg bazy danych NFZ.
Monoterapia
GLIKLAZYD
GLIMEPIRYD
METFORMINA
INSULINA do 34 roku ycia wcznie
INSULINA od 35 roku ycia wcznie

Liczba zgonw / 1000 pacjentolat

7,05
5,70
3,41
0,12
8,05
Medycyna Metaboliczna, 2015, tom XIX, nr 3
www.medycyna-metaboliczna.pl

21

wmonoterapii metformin. Zapadalno na nowy nowotwr zoliwy wczasie obserwacji wmonoterapii gliklazydem wynosia 6,93%, w monoterapii glimepirydem
- 6,39%, w monoterapii insulin 6,85% osb powyej
34 roku ycia. Natomiast wmonoterapii metformin zapadalno na nowy nowotwr zoliwy wynosia 5,46%.
Wyniki naszych bada ostronie potwierdzaj, e
uosb leczonych metformin, podobnie jak wwikszoci
doniesie ze wiata, wystpuje mniej incydentw choroby
nowotworowej wporwnaniu do leczonych insulin ilekami stymulujcymi wydzielanie insuliny. (16, 17, 18, 19, 20)
eby stwierdzi jednoznacznie wpyw w/wlekw na
wystpowanie nowych przypadkw raka naley przeprowadzi dalsze badania. W naszej pracy obserwowani chorzy leczeni metformin byli modsi od chorych
leczonych gliklazydem zarwno kobiet jak imczyzn,
leczone metformin osoby pci eskiej byy modsze od
pacjentek leczonych glimepirydem oraz osoby leczone
metformin byy modsze od chorych leczonych insulin powyej 34 roku ycia, zarwno u pci eskiej jak
iupci mskiej.
Wskanik zapadalnoci na raka w podgrupie do 34
roku ycia by 14,3 razy niszy ni wskanik zapadalnoci na raka uosb powyej 34 roku ycia, uktrych stosowano insulin. Na podstawie analizy bazy danych NFZ
nie mona byo precyzyjnie ustali typu cukrzycy uosb
do 34 roku ycia stosujcych insulin. Naley przyj, e
wikszo tych osb prezentowao cukrzyc typu 1.
W cukrzycy typu 1 nie obserwuje si zwikszenia
liczby nowotworw zoliwych. (21)
Wikszo populacji na wiecie wie zwikszenie
ryzyka wystpowania nowotworu z otyoci, cukrzyc
typu 2, insulinoopornoci, zwikszeniem peptydu C oraz
insulinopodobnym czynnikiem wzrostu (insulin-like growth factor-1 IGF-1) (22).
Insulina ma wpyw na stenie IGF-1. IGF-1 ma silniejszy wpyw mitogenny ni insulina. (23)
Wielu autorw przedstawia, e podczas stosowania
metforminy uchorych na cukrzyc wystpuje ograniczenie umieralnoci oglnej wporwnaniu do umieralnoci
oglnej chorych leczonych insulin i/lub lekami zwikszajcymi sekrecj insuliny. (24, 25)
Wnaszych badaniach wgrupie monoterapii metformin miertelno oglna wokresie obserwacji wynosia
1,61% wgrupie monoterapii gliklazydem 3,45%, wgrupie monoterapii glimepirydem 2,95%, wgrupie monoterapii insulin osb do 34 roku ycia 0,066% awgrupie
monoterapii osb powyej 34 roku ycia 3,39%.
Umieralno oglna w grupie monoterapii insulin
osb wwieku od 35 roku ycia bya 67,02 razy wysza od
umieralnoci oglnej wgrupie monoterapii insulin osb
wwieku do 34 roku ycia.
Badania nasze miay ograniczenia. Naley zwrci uwag na to, e byy to badania retrospektywne, nie

22

uwzgldniay czasu trwania cukrzycy, jej powika, jej

wyrwnania metabolicznego.
Nie zawsze mona byo ustali typ cukrzycy. Wzwizku ztym chorych uktrych stosowano insulin podzielono na 2 podgrupy tzn. do 34 roku ycia wcznie, wktrej
wikszo prawdopodobnie stanowili chorzy zcukrzyc
typu 1, oraz drug podgrup od 35 roku ycia.
Praca niniejsza jest doniesieniem wstpnym na temat
wpywu stosowanego leczenia wcukrzycy na ewentualne
wystpowanie nowych nowotworw zoliwych i umieralno ogln.

WNIOSKI
Na podstawie przeprowadzonej analizy retrospektywnej bazy danych NFZ 419 350 chorych na cukrzyc leczonych jednym lekiem wcigu okresu od 1 maja 2008 do
30 wrzenia 2014 roku stwierdzono: 1. wgrupie leczonej
metformin wystpowanie nowego nowotworu zoliwego miao miejsce u 10,44/1000 pacjentolat, 2. w grupie
leczonej gliklazydem u14,17/1000 pacjentolat, 3. wgrupie leczonej glimepirydem u 12,34/1000 pacjentolat, 4.
wgrupie leczonej insulin do 34 roku ycia u1,19/1000
pacjentolat i5. wgrupie leczonej insulin od 35 roku ycia u16,05/1000 pacjentolat.
Oglna umieralno w poszczeglnych podgrupach
monoterapii wynosia w tym okresie: w grupie metforminy 1,61%, w grupie gliklazydu 3,45%, w grupie
glimepirydu 2,95%, wgrupie insuliny wwieku do 34
roku ycia 0,066%, w grupie insuliny w wieku od 35
roku ycia 3,39%.

PIMIENNICTWO
1. Lutz SZ, Staiger H, Fritsche A, iwsp. Antihyperglycaemic therapies and cancer risk. Diab Vasc Dis Res.
2014 Nov;11(6):371-89.
2. Huxley R, Ansary-Moghaddam A, Berrington de
Gonzlez A, iwsp. Type-II diabetes and pancreatic
cancer: ameta-analysis of 36 studies. Br J Cancer.
2005 Jun 6;92(11):2076-83.
3. El-Serag HB, Hampel H, Javadi F. The association
between diabetes and hepatocellular carcinoma: asystematic review of epidemiologic evidence. Clin Gastroenterol Hepatol. 2006 Mar;4(3):369-80.
4. Boyle P, Boniol M, Koechlin A, iwsp. Diabetes and
breast cancer risk: ameta-analysis. Br J Cancer. 2012
Oct 23;107(9):1608-17.
5. Zhang ZH, Su PY, Hao JH, iwsp. The role of preexisting diabetes mellitus on incidence and mortality of endometrial cancer: ameta-analysis of prospective cohort studies. Int J Gynecol Cancer. 2013
Feb;23(2):294-303.

Medycyna Metaboliczna, 2015, tom XIX, nr 3

www.medycyna-metaboliczna.pl

6. Luo W, Cao Y, Liao C, iwsp. Diabetes mellitus and

the incidence and mortality of colorectal cancer: ameta-analysis of 24 cohort studies. Colorectal Dis. 2012
Nov;14(11):1307-12.
7. Czeleko T, liwczyski A, Karnafel W.: Cukrzyca
zwiksza zapadalno iumieralno zpowodu niektrych nowotworw zoliwych wPolsce: Analiza bazy
danych Narodowego Funduszu Zdrowia obejmujca 1
840 973 osoby zcukrzyc wokresie 2008-2014. Medycyna Metaboliczna 2015,XIX (1), 28-35.
8. Nagel JM, Beeinflussen Diabetestherapien das Krebsrisiko? Der Diabetologe 2012,8,463-472.
9. Suissa S, Azoulay L. Response to Yang and Chan.
Metformin and the risk of cancer: time-related biases
in observational studies. Diabetes care 2012;35:26652673. Diabetes Care. 2013 Jun;36(6):e88.
10. Ustawa zdnia 27.08.2004 roku owiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych. (Dz.U. 2008 nr 164 poz. 1027. zpn. zm.)
11. Rozporzdzenie Ministra Zdrowia zdnia 11 stycznia
2010 r. zmieniajce rozporzdzenie wsprawie wiadcze gwarantowanych zzakresu programw zdrowotnych (Dz.U. 2010 nr 05 poz. 29. zpn. zm.)
12. Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 02 marca
2010 r. zmieniajce rozporzdzenie wsprawie wiadcze gwarantowanych zzakresu leczenia szpitalnego
(Dz.U. 2010 nr 30 poz. 157. zpn. zm.)
13. Zarzdzenie Nr 101/2007/DGL Prezesa Narodowego
Funduszu Zdrowia zdnia 5 listopada 2007 r. zmieniajce zarzdzenie wsprawie przyjcia Szczegowych
materiaw informacyjnych o przedmiocie postpowania wsprawie zawarcia umw oudzielanie wiadcze opieki zdrowotnej oraz orealizacji ifinansowaniu umw oudzielanie wiadcze opieki zdrowotnej
wrodzaju: leczenie szpitalne
14. Zarzdzenie Nr 36/2008/DGL Prezesa Narodowego
Funduszu Zdrowia zdnia 19 czerwca 2008 r. wsprawie okrelenia warunkw zawierania irealizacji umw
wrodzaju leczenie szpitalne wzakresie terapeutyczne
programy zdrowotne
15. http://www.msw.gov.pl/portal/pl/381/32/PESEL.html
16. Monami M, Colombi C, Balzi D, iwsp. Metformin
and cancer occurrence in insulin-treated type 2 diabetic patients. Diabetes Care. 2011 Jan;34(1):129-31.

17. Bodmer M, Becker C, Meier C, i wsp. Use of antidiabetic agents and the risk of pancreatic cancer:
acase-control analysis. Am J Gastroenterol. 2012
Apr;107(4):620-6.
18. Zhang ZJ, Zheng ZJ, Kan H, iwsp. Reduced risk of
colorectal cancer with metformin therapy in patients
with type 2 diabetes: ameta-analysis. Diabetes Care.
2011 Oct;34(10):2323-8.
19. Lee MS, Hsu CC, Wahlqvist ML, iwsp. Type 2 diabetes increases and metformin reduces total, colorectal,
liver and pancreatic cancer incidences in Taiwanese:
arepresentative population prospective cohort study of 800,000 individuals. BMC Cancer. 2011 Jan
18;11:20.
20. Ruiter R, Visser LE, van Herk-Sukel MP, iwsp. Lower risk of cancer in patients on metformin in comparison with those on sulfonylurea derivatives: results
from alarge population-based follow-up study. Diabetes Care. 2012 Jan;35(1):119-24.
21. Karnafel W. Otyo, cukrzyca anowotwory. Warszawa 2010,Casus BTL, 20
22. Smith U, Gale EA. Does diabetes therapy influence the
risk of cancer? Diabetologia. 2009 Sep;52(9):1699708.
23. Pollak M. Insulin and insulin-like growth factor signalling in neoplasia. Nat Rev Cancer. 2008
Dec;8(12):915-28.
24. Bowker SL, Majumdar SR, Veugelers P, iwsp. Increased cancer-related mortality for patients with type 2
diabetes who use sulfonylureas or insulin. Diabetes
Care. 2006 Feb;29(2):254-8.
25. Landman GW, Kleefstra N, van Hateren KJ, iwsp.
Metformin associated with lower cancer mortality in
type 2 diabetes: ZODIAC-16. Diabetes Care. 2010
Feb;33(2):322-6.
Adres do korespondencji:
Prof. dr hab. n. med. Waldemar Karnafel
Katedra iKlinika Gastroenterologii iChorb Przemiany Materii WUM
02-097 Warszawa, ul. Banacha 1A
e-mail: klingast@amwaw.edu.pl
tel. (22) 599 28 38

Medycyna Metaboliczna, 2015, tom XIX, nr 3

www.medycyna-metaboliczna.pl

23