Tac CCCXXXVIII Opnoxe axageamtje ayxa 1 ymeTHocTs, Oxemere MeTopHjckux Hayka, Kr. 3 — 1983, Glas CCCXXXVIII de l'Académie Serbe des Sciences et des Arts, Classe des Sciences historiques, No 3 — 1983. BOJMCIAB J. BYPUB CJIMKA U UCTOPUJA ¥Y CPEDIBOBEKOBHOJ CPBUJM Oeaj pad je nucan c ocehawem saxsaanocru mojum ywUTemuma u npeT- rodNuyuma y Axademuju, Ceerosapy Pa- Gojuuhy u Teopeujy Ocrpozopexom. Onu cy. ce, mpe cxopo nora cexa — jedan o6jaurasajyhu noprpere cpnexux ¢sa- @apa, a dpyeu rymavehu crearawa u oGuvaje Busanrunaya — narcsuau na ‘eay esponcne nayke xoja je orxpusaza nauena cpedwosexoene noauruuke u dp- maeHKe udeoaozuje. Vs pumexux Tpaquumja “« xpwuthanckor nommara cBeTa Koy BusanTwnaya je m3pacno cxBaTae © YHMBepsayHOM sHaYeHy HeuxOBe ZpKaBbe M UpKBe. BuzanTujckm yap je nomarao mpaBo, Kao HacwIeqHMK PMMCKMx WapeBa wu Kao usaGpanMK Boxwxujn u HaMecHMK Xpucros wa 3emsu, Za Gyme rocnogap cBeTa, a meroBa 7pKaBa ce cmaTpama 3a jequuHy, yHusepsamHy uapesmuy. Cau cy Hapogu, mo TOM BepoBaHy, on BusantTuje 3aBucuM, a cBM Bragapu Gum pacunescy mompehenm. Ms TakBor cxBaTaiba poyuma ce wyeja oO VYLearHO] TOpowMIM cpeyHOBeKOBHUX BNayapa M Hapoya, Ha uMjem ce seny Hama3M0 BM3aHTMjcKM Wap Kao oral. Mohne syagape Ha ‘MCTOKY M 3anazy OH je Ha3“Ba0 Gpahom, Mabe cHHOBMMa, a Hemo0- cpeyHo mo_noxHuMa o6pahao ce caMO THTYOM M3 BM3aHTKjCKOT qpopexor yeTpojersa.! Boguo je ou, cumuHo craposaBeTim™ Wape- BMMa, Wjvm ce KMeHWMa yKpaltasao, “sa6pann Hapon Pomeja, Kao mrro je Bor ompegmo.* Iapurpagcka upKBa Texuna je, nonyT reser cms nero eed spheric t epee ncupniom Gx6smorpadujom no 1973, rope, mpesicranmex1 OK Das byzantinische Hetracherbid herausgegeben von H. Hunger, Darmstadt 1975, Koq Hac moce6xo: Ocrporopceu, Ca6parxa deaa, 5, O eeposamuma a clectekume Dussnaneya, Deepen ivi 10, 238—329. Ha ‘Sanany y nocnenie wpeme: J. Déer, Byzanz und das abendlindische Herrschertum, Sigmaringen 1977. * Vameby ocraamx, Ttakobe mHoroGpojunx 7¢ Treitinger, Die ostrimische Kaiser, und Reichsiden, Darmstadt 1966 130-182, passizn crenHpao TEOMOP ANATHOCT118 BJ. Bypuh Uapersa, 2a 6yze rnapa ocranMm cecTpMHcKuM, mOMecHMM UpKBeHMM opraHmsautjama.* Vneana mpencrasa BysanTuuaua o cebu gocrurna je spxyxan, y X sexy x ona je onpehusana yuyrpaumse u cnomamme noHa- iae BM3aHTUjcKMx ycTaHoBa, 4aK M y mojeqMHOcTHMa. Ucruna, NOJMTMKe M UPKBeHe NpoMeHe yTHUase cy, ¢ BPeMeHOM, Ha #3MeHE y “geamHoj cam — yona3suno je no pasmmumTux mpeomourKUx Kpv3a M oycTynama of yraphewux mormeya — asm ce, 6e3 o6supa Ha Upysarohaparba MpysimMkKaMa, cyurrmHa cayypasa cBe 20 mocaez- wux JaHa Byusantujckor uapersa.! Cp6u cy, mocne symesexosHix HacTojama, nog Crecbanom Hemamom yuspcruim gpxaBHOCT, a noq apxwenvcKonom Casom ocamocTamwm upKsy. O6pasopaHum normapapuma uuje Guna He- MO3HaTa BUSaHTMjCKa MpeqcTaBa O HMMA CaMMMa, M OHM cy, omMax, mpermm qa ce y my yspcre Ha HauWH KOju je 6uo mpuKnayzaH ¥ux0BOM BUbewy. Taya cy cmarpasm ya uM je MecTo Ha qHY xuje- Papxujexe ecrsuue, jep je Bor ompeguo na Tpu umajy qapese, Yrpu Kpamene, a Cp6 »ynane.’ Y6p30 3aTMM, 3ACJTyTOM MOHaxa Case Hemamuha 1 Heropux HenocpeaHMx HacTaBybaya y Gorocnopy, TaKBO TuleqMUITe je TOYeNO 7a ce Mera. YmecTo npasHe nogpehewocru u chopmamie saBmMcHocTu usrpaheno je cacBum apyxunje, susantnj- cKOM PaBHONpaBHyje cXBaTalbe COncTBeHOT Mon0xKaja. OHO ce mje MOrNO 3aCHMBaTH Ha PMMCKOM Hacwehy, Koje ce yTkamo0 y jo6ap Reo BusanTujcke nommuxe ugeomoruje, Hero jemmHO Ha xpy- mihanonom mpezamy, To] Apyroj cacrasHMyn BMsaHTujcKor oGpacua Bact: Tipegcraze o ce6u 1 cpojum Hajsyumm ypxKanHuMm 1 UpKBeHMM noctojancrsennuma Cp6u cy y cperHemM BeKy McKa3MBaM Kpo3 KWOKEBHE TeKCTOBe — xaTuja, Ouorpacpuje u cay26e — u Kpos mpaBHa JOKyMeHTa, mocebHo yBoqHe oyemKe (apeHTe) moBema. Hajpmue je y wsrpabupaty cpecru 0 ce6u ynorpebaBaH mocryrmak KHWKeBHOr Nopehea Heke muHOCTA wm forahaja us cpncKe ucTopuje ca MHOTO nosHaTijmm “ y UpKEM mMpyaHaTujum crapo- 3@BeTHIM BayapiMa UM HOBOGABETHMM CBeTMTeLMMAa, KAO HM ca 36uBaibyMa 43 HMuxOBOr wuMBOTa. HeKaz ce ynopehupame y3a3a00 *H. Muaam, I[pasocaasxo ypxeeno npago, Beorpan 1926, 315—325; 1. Borgauoph, Ussupewe Cpncne u Busanrujcne ypxee, O xxesy Jlasapy, Beorpag_ 1975, 83—84, passim. ‘Ct. na mpmmep I Dujéev, La crise idéologique de 1203-1204 et ses répercussions sur la civilisation byzantine, Cahiers de travaux et de confe- rences, I, Paris-Sorbonne 1976. * T. Ocrporopexu, Cp6uja u susanrujena rujepapruja Opxaea, O KHesy Jlasapy, Beorpan 1975, 125—137 (c mpyrom mrreparypam). “IL. Borganoswh, o. c, passim; J. Tapanmmic, Koauxo je ce. Caea Kao auxnocr mozao da yruve ua ocreapere aeroxeaauje Cpncxe ypnee? Casa Hemanwh — Cem Casa, Mcropuja » mpename, Beorpan 1979, 55—62 (ca crapujom mereperypom).Casa « ueTopuja y cpentonexonio) Cp6njr 119 wu Ha creme metapocbe.? Cpnckm macy cy Hapo4unTO ma3sMnm Kay 6“ yoBsomunn y cumOommuHy Be3y cplicKe BemMKOpOCTOjHMKE ca cTaposabeTHuM — a TaKBMx je ynopehema Ouno yaneKo Bue of OHUX ¢€ HOBO3aBeTHMM JbyQMMa u forahajuma — ya us Crapor 3apeTa uzaGepy caMo OHe JIM4HOCTM mM MpuimKe Koje 64 Gune mpu- (KzayHe CpIICKMM, Tj. OHe KOje cy, Kpos TyMavetba orarja xpyuthaH- cKe upKse, 6une HOCMOUM xpmUhaHcKMx BpyIMHA MIM CBeqOTAHCTBA © HenOymaHO] Bepu. Kao n06pm nosHaBaoum xpmuhanckux o6ja- mmeHa Crapor 3apeTa, cpickm muciM Gu, MoHeKay, CTaBbanM 20 3Hawa fla je Hekm momahn yocTojancrseHMK yaK Guo u Behm of craposazeTuor, jep je mpumuo TajHy xpurrema.® 7 Ha ochopama osaxemx mopebera mpaTHo cam omHoc MaMehy cpeqibo- BeKOBHe KIAJOKEBHOCTU UM CIMKapcTpa y HeKONKO paylopa: Ucropujcxe xomno- suyuje cpnexom cauxaperey cpedwee eka u uTose KwUMeEKE naparene I, 360pH#x pazosa wcrutyra, VIII, 2 (Beorpaa 1965) 69—90; ibid, I, SPBM, X (1967) 121148; ibid, iI, '3PBM, XI (1968) 99-127; Tpu @ozabaja y cpncxoj Opacaeu XIV eexa u wuroe odjex y cauxaperey, 3a mAKoBHe ymeTHocTa 4 (Hos Can 1968) 67—100; Loza Nemanjiéa u starom srpskom slikarstvu, Peristil, 21 (Zagreb 1978) 53—55; Ceeru Caea Cpncxu — nosu Mewaruje Bozoxocay u dpyzu Kupua, 3u1Y, 15, Kura Crerosapa nevis (Hosu Caz 1979), 93—100. ene oman On. Case 0 Maxo naxnsmuje “rane crapyx narpujapxa Tlajcwja woxesyje orpomHy mopehera vcropyjonux Teriocm Moje con oOpehysy ca amanoowna mo Onipor sebera 7 y omHocy Ha Mopebera ¢ mpexcrasyyayima Hopor saseta. Iipumepu “3 Crapor apera cy cnezehu: Anam, Kajnu, Asem, Hoje, Aspam, Vicax, Mojcnje, Usmja, Jaxos, joo, Vcyc Hass, Jlawnz, Conomon, Asecanom, Cancon Jlamma, Jos, ga ReKy cpKexy mevopetjeny mrwioct. On wopeseserivm soraiocrn Jememo cy M_BeoMa peTxo nommbaH: Cymeox Boronpuman, Joanm i ‘Ana, enoctosmm Tlerap, Masne, Toma m Jyna. On cpeTuTema Bute Of ocTamUx Tpenmer nopehersa Tpercrasea nap KowcranTmH, fOk cy ADYTH mayaeTHH: Anroruje Bexmxn, Huxoxym, Josan Jlecrswemun, Jmorrpuje, Casa Ocsehenm, Sores, Aseucesmeicem Aranacuje Anexcanapyjcnn ™ mpenono6un Bapaaam ™ Joacac. Koy cpnoxux nacaya x3 XIV 1 XV sexa spsmne Cp6a caermrenma cy, NecTo McTuijaHe Ha Taj Haw UrnO cy mpeMaitiane oe Koje cy moceqonamt nexosn OnGmmjckn ysopx. 3a apxmermcxona JIamaa Il, cs. Casa je mpe- saannasmo y Gorosubey craposanerie Tmpopoxe m mpaotie — Mcanjy, Jese- wuza, Jaunna, Hapyxojonocopa, Aspama, JaKosa, Mojcuja — a wpa Mst- ayn “je, fiesictet, Feegeie Soar ae See, 65 ieee Meee. _ Apxiemncxon xr lletmao If Mueort xpaneea u apruenucrona cpncvus, I. , Beonpay 1935, 118, 188 (name: Janno II). Tpuropyje TawOnax aorcmt na je xpax Cretban [evatck Ono seh on Cymeona Boronpyarta »Jep yxomsxo je Gnaroxat (Hosn sazet) Beha on ceHKe saxona (Crapy saner) YTomKo cy u caymMTedH OnaronaTn Behn OX Teja ceuKe’. CpmcKn Kpam je Guo myapuja 1 ox Comomona, jep amje nocrao ,po6 2keHcKHM cmacTuMa", cx je mpytieo Bory vactuje nap of taposa Awemesux m 2Kprasa Hojensrx, jep je cam 610 xpmea; aor myxa xoje je mpenpneo m crora mo je Gyo xpurrext, nocTao je Behn pesHurex Bora HeTo » cam wap Masux: Crape cpncre Guozpaguje XV u XVII eexa, npeseo JI. Mspxoswh, Beorpan 1936, 3, 34 (game: Cpnexe Guozpaguje XV u XVII eexa); Cp6.2ax, 2, mpupenno B. Tpx-120 __B. 4. Bypuh Capa Hemaisuh je, jour kao xumangapcKm mouax 1 eTyqeHMaku uryMaH, mMuLyhA © OLly cTBOpHO oOpacye mM obpas0Bac yriopwumie Tauke HA KoOje Cy ce WerOBM KWKEBHM creGeHMIM OcmAaBam, paspabyjyhu ux “ mpoumpyjyhu. 3a mera je Hemata, o, TpeHyTKka Kaga Ce OMmpenzemMo 9a MOHAaIIKM 2KMBOT Na JO CMpTu, MMao OcobmaHeE MCKILY4MBO CTaposaBeTHUX NaTpyjapaxa u WapeBa: rocrosyGuBocr 1 Bepy Aspamosy, xemy Unujuny 3a ysner y Heb60, Jocucbosy qo6py Hapas, ConomoHosy mpemyspoct, Jlapuyosy xporKoct, Ha CzeToj Topu yo6u0 je Boxujy 62arozat Kao Mojcuje na Cunajy, a cuHoBn cy My mpenemu Mout y Cp6ujy Kao cuHosu Jakosmesu o4eBo Ten0 y o6ehany sempy.? Tipunkom mpenaje mpecrona cuny Crecbany — mpwua Cana —_Hemama je ynosopuo nacnequuKa na Hapomy 6yne yunrem y no6py “ ya naam xpuuthancrso, macyhn cBoje cTayo, ,Moj Uspanm", M Boyehu ra Kao Jocuch jarme.!? Casyio nopeheme Cumeona-He- Matbe c JaKopoM, a cuHoBa ¢ Jocutbom ™ upyrm™m JaKopmesvm m0- TOMUpmma HajuspasuTuje je umeomomKe npupoge, jep je U3 Hera uspacno, Beh Koq Case, a mororopo Koq Jlomenrujasia, BepoBame Aa je Hemawa xzpyrm usm norm Vspaum, a ga cy Cp6x Hos Vispaxeum, wsa6panu Hapod Tox BMEMbOM 3aurTHToOM.!! Capyie craposapeTHe mpacmmKe 3a Hematpy, merose cnHose x“ Rapog, Jomentujan je gorpagmo no sanputenor borocnoBcKor cxBa- Tata y KOjemM cpncKa 7pxKaBa, BAyapM M CTAHOBHMIM Hamre HA crap Uspaum. Cp6u cy, mo memy, Kao crapu Jygejun, 64m une- amHM Hapoy, mpeyBohen Gorommanmm sohama. Ox je cpoje cra- HOBMITe CaomluTMO y w%uTUj“ma Cs. Cane u Cs. Cumeona Hemawe ynopebyjyhu, Ha Bume mecra u y pasmmMunTym Tpenyiwma, Cumeona ca Jakosom, a Casy ca Jocucbom.!? Us rx nopehera mome ce CayMHUTM HTaBa ipya Byier uyeonourkor cmucma. Hematsa K Awa, Kao Hexaq Jaxos u JIuja, Oumm cy nocsehenu Pacrxosum Poheem;? kao uTo je Jaxos Hajsume soueo csor mpermociemmer @yxosuh, mpeseo Tl. Borjanosuh, Beorpan 1970, 343, 363 (name: Cp6eax). 3a HenosnaTor Pasaluriammia xHea Jlasap je, ca cB0jux oco6uHa, 610 yasmuie- ‘Eujm On craposapertior Jopa: Cp6eax, II, 167—160; oa Koncrawraa Drn0- Sopa Neonor Crean je Hamwatmo Camcona, jep je osora nobemuna 2eHa, kao wrTO Hyje ma7a0 y cnaGocr 4 O¥ajarbe Kao HeKaga apopox Ummja: Cpncxe Guoepaguje XV u XVII eexa, 46. * Cnucu ceeroza Case u Creeana Mpeosenuanoza, npeseo JI, Mupxosuh, Beorpay 1939 (mame: Cnucu), 111, 144 (Appam), 113 (Conomon » Jocub), 133 (Jamon), 137 (Amrja), 146 (Mojomje); Cp6rax, I, 9, 25, 31. 1 Ibid, "133. Bem 6poj osaxeux epa wopebeiba KOR ctapux cpncmx maya ca6pao je P. Jby6vamonuh, Sur le symbolisme de Uhjstoire de Joseph du nartex de Sopoéani, Cryamje i3 apenioseKopHe yMeTHOCTA “ymrypHe uctopuje, Beorpaz 1982, 40—61 + Tomewnsjan, Kusoru ce. Case u ce. Cuaeoxa, rpeneo J. Mupxosuh, Beonpan 1938, 39, 54, 94, 222293, 242, 263, 306 (mame: Jomenrujan). 8 Jlomentssj: 9,Canna x ucTopija y cpeqisopexomto} Cp6uji 121 cuna Jocucba, Tako je 1 Hemama my6vo Hajmnaher Pacrxa;'* o6a oua, He nosHaBajyhu Boxjy mpomucao, 6un4 cy oxamourhoHM Hiux0- BMM IIpuBpemeHyM ry6MTKoM: cTrapo3zaseTHU nlaTpujapx mporzajom Jocucpa y Ermmar, Hemarma ognackom Casmumm ua Czery Topy.! Anu, o60jnya Mnaguha onpequnu cy o4eswma cyqOuHy y crapocTu: Jaxos je ormuiao 3a cuHom y Erunat, rye ra je sarexao Ooraror, a Hemama ua Caety Topy, rae my je cmH crekao 2yxoBHo GoraTcTBo.'® ‘Tum noysurom, KOjMm je ,,cBMMa yKa3a0 llyT 1 O6HOBMO YeRa CBETUM Tlyxom", Hemara je 3acnyxuo ga ce Ha3s0Be ApyruM JaKoBbeBum venom, HoBuM VMspaumom.” IIpexo mera, 6narocnopom Boxjum, cMHOBM werosy ,,6mmue HasBaH1 og Bora Hosn Uspanmhann, a Hapon, ,,360r meToBe BeNMKe CMepHocTu u Goromy6a", ,u3s6pamem Boxjum‘.'8 3aro cy cMHOBM M Hapoy mpeHenM HeroBe MOUITM Kao Jaxosa “3 Ervmta, camo urro je ,Hopu Uspanm nouao us Crete Tope, rae je gocrurao xpmuthaHcko casputexcrso.'® Jlomeutujan je mpencrasuo u Capy kao Tsopya HoBor Mspa- Yisba M w3abpaHor Hapoya. Capa je, Kao Jocuch, momcTakao Hematy —Jaxkosa Ha MoqBur; on je 64> myxoBEM noxcrpexay Hematunor mpeo6paxaja 1 OcHwBay weronor Ky.Ta.** Amu Capa je 3a Jomentu- jana mpe cpera 640 HoBM Mojcuje: sakonoganay Kojn je qobu0 of Bora He Taémmue 3aKkoHa Ha KaMeHy, Hero AyxoBHe noyKe KOjmma je ,“cmyumo 3aKoH 1 mpocsermo orayacTso"."! On je “mao Mm opyre Mojenjese oco6une: sepy “ GopG6eHocr 3a KeHY YMCTOTY, Kao MH moh, creyexy Boxujom munouthy, ga uum uyna. Capa je Kao Mojeuje mponopegao Hapomy Bepy, MOqM3a0 UpKBe, MOcTaBMO enmK- cKone “ cBeurreHyKe u Tako mpuseo Tocnogy caspuien Hapoy.” Baro je 1 OH ¢ npasoM Ha3BaH HoBuM Mspaumom.** Teogocuje je, ocnoHMpmm ce Ha Capmne u JomenrujaHone ence, ocrao qocneqaH y TBphemy ya je CpOuja ca mBOjuyom cBojux mpeqpogHMKa Hos Uspaum u na je men Hapog, CaBuHom sacmyrom ocmo6ohern of mpemectu u ocBeTeH MpaBocsaBsem, Boxjn wapog.* Vi 3a Teonocujesor caspeMenuka, apxvermekona Huxogzuoa, musouthy Boxjom, jasvo ce, Kao HOB Aspam, ,,cBeTM Hamr rocnoquH Cumeox, HOBM MMpoTOYaL, y HOBOpohenom M3pamny, y cprickoj semen“, q0K je meros nog, cp. CaBa, ,,kao HeKM HebomapHM opad... O6HOBKO cpncky semsy cpetum JIyxoM... 1 mpaBoBepHoM BepoM yTBpAMO". Cp6u cy, 4 3a mera, Kao Jynejun y nppom Uspanmy, Gunn ,,cunosn 17 Tbid., 54. 8 Tbid., 39, 54, 222—223, 263, passim. ® Ibid. 94, 306. % Thid., 192, 195, 198, passim. * Ibid., 194, 197, 208. * Ibid., 197, 198. * Ibid., 192, 194. * Crape cpncke Guozpaguje, mpenco M. Baumh, Beorpaa 1924, 81, 116, 145, 149; Cp6eax, I, 205, 255, 419.122 __B. J. Bypah Bora acupora‘.** Uneja o Hematsu 1 Casm Kao cTBapaolima KM mpen- BozHuuma Hosor Uspanma nocreneno ce yracuna y XIV sexy. Huje, mehytum, yrpxyna mucao o Cp6uma Kao usa6paHom Hapory, og Bora nocseherom, camo urro cy ce Taya Ha eropom 4eny Hana- 3use Apyre Bobe: no IamOnaxy Crecban Jlevaucku,” a no Koncran- Tuy Dunosocy aecnor Crea u gecnor Bypab.2” Cp6x cy ce, uak “ y XVI sexy, Kanga je cno6ona 6una usry6sexa, okymBasm, Kao Hopi Mspamhanu, oxo rpobHuye mecnora Cresana Bpanxo- suha y Cpemy, Kao oko husora 3asera.2® Cpncxm mucun cy y cpemisem Bexy ynopebusasm cpoje pnayape uM UPKBeHE AOcTOjaHcTBeHMKe mM ca APYTMM cTaposaBeTHMM JMuHO- cTuMa, ca ujuM cy ce oco6uHama, ycxnahenm c xpuuthanckum CXBaT@HeM, MOrNle NOMCTOBeTHTH ILMXOBe BPIMHE UNM, MAK, ca “mjuM cy ce 2KMBOTHKM yOrahajuma moKnanana 36mBarma 13 wKMBOTA cpnckux mpezsoquu«a. Usrnega ya um je Ovna cepxa 7a mpeyctase Cpbxjy y vem m mene Biayape Kao ucTopyjicKN opas cTapo- sapeTue cya6une Uspanmaua.” Y rom xrewy croju y Bpxy, no O6UMHOCTU 3aXBATA M KOJIMYMHM TeKcTOBa, U7eja 0 HOBOM VUspanpy, apyrum Vspanehanuma u usapanom wapory, Koja ce 3aumme ca Cymeouom Hemawom 1 cp. Capom. Taxpom Cp6xjom, tama ua crapn Uspemm, nanan cy Kpasbesu CIMHHM CTapOsaBeTHMM WapeBima 0 MHOTYM cBOjMM Oco6mHama, Ou cy 642 6oromnomazann Hop Jasna, npemyyzpu yzpyrm Cono- MOHM, paTHMun “1 Bohe Kao Ucyon Hasyam Tegeorm, Camco mo cxasu, Josu no munocphy, Usmuje no ourrpym mpema jeperuipma, a Hop Mojeuju no no6ezama non Boxjum suaxom.? Yerpnaecrt BeK, ¢ apxvenuckonom Jlanunom II, yseo je kommapamje 13 cpemibo~ BeKOBHOT poMaHa o AneKcanapy BenMKom: Kpas Muayrun ce y3Be- urqao Ha 3emsbu Kao AnexKcanyap, Jlewancku ce wa Ben6yxry opeHyao AmeKcaHzpoBoM caBom, 40K je 6yrapcKu wap 7ox“Beo mopas Kao JJapuje.*! Cronehe xacuuje, cnegehu ucro utBo, Kou- cTanTuH @yno0s0d HasBao je KHe3a Jlaszapa uszunom, a mecnora * Jb. Crojanommh, Crapu cpncxu sanucu u xarnucu, 1, Beorpax 1902, Gp. 52, emp. 22. ™ Cpnexe 6uoezpaguje XV u XVII eexa, 33-34. *" Ibid. 46, 117, 120. M nenosuara Céeepesa Kojn je, uameby 1453. % 1459. ommoao mpeHoc mourmjy anoctota JIyKe y Cmeqepeso, Ha3pa0 je upucyTHe cpncke noriabape U Hapoy| ,,cMHOBMMA JaKoBsbesuM, HoBuM Vspa- HOM, ILYAMMA XPHCTOMMeHUTHM, HapowoM cReTuM": DB. Sp. Radojitié, Anto- logija stare srpske knjiZevnosti, Beograd 1960, 190, 343. * Cp6max, II, 423. ™ Hajnommysmje opo mopehere mocroju xox Jomewrujana, 222—223, 299303. ™” Ct. nan. 8. # [anno II, 106, 138, 141. 3a_cMegepepcxor Geceqmxa 13 cpeauite XV Beka xecnor ‘Bypah je cpojum no6eqama HaxMalumo Axmna, Camcona i AnexcaHapa: D. Sp. Radojitié, o. c., 195. M y Bysasnsju je nowenkom XIV Beka Nopehee uapa c jyHalyma aHnKor BpeMewa 610 y Moau: H. Pago- mesuh, Ioxeaaxa caosa yapy Axdpoxuxy II HMaaeonozy, 36opuxKk paqoBa Bu3ayTonowKor uuctutyra XXI (Beorpaa 1982), 69, 72.Canna 1 ncTopyja y cpeibopexosHoj Cp6ijx 123 Crecbana AnekcaHyzpoM; cmH Huje 3aBKgeo ony Ha moGeqama, Kao y pomaiy, Beh je rajmo om MnamocTu 2KeJby 7a ce c HAMM TAaKMMuH y moqusamy upKasa.* S3auyhyjyhe je ga y crapoj cpmcKoj Krmu- 2KeBHOCT tama Mam Opoj Kommiapamja nomahux BeMKOTOCTOjHMKA ¢ amunoctyma “3 Hosor 3apera. Anocrosmma Ilerpy, Tasny » Tom mpv6svoxenu cy camo Hemata u Capa, a MOHeKOM Of alocTona, Kao ,,CaIMKOROCTOJHUK", M HEKM MCTAaKHYTUjM CpncKM apxmenmcKor.®? Cxopo fa cy “3y3eTHM HaBomK y KOjmma cpnicKM UPKBeHM jOCTO- jancrBeHuum cneze npymepe xpwuthanckux oraua, Kao cs. Capa Kupuna Anexcanypujckor u Vrmatuja Boronocya.*4 Cpnexm sia- apm jour cy jeq“Ho cmuasm ume Honor Koncranruna, jep cy, Kao TpsM wap xpwuhanwH, “mam Onarogat Xpucrosy u nox Kpcrom no6ehupam MHONIeMeHMKe U HeBepHUKe, MO¥eR on Crecparia IIpBo- BenuaHor, mpexo Musnyruua, Jlevanckor u Jlyurana, cpe Wo Aecnora Crecpaxa.*® I[pyra semmka vgeja o gzuHacrujn Hemamuha “ mnxoBMM HacnegHuima y Cp6uju, ocnomeHa Taxohe na Crapu saset — MMCa0 © IBMXOBOM ,,cBeTOM KopeHy, 6uaropozHoM cTa6my “ 103K sBepe“ — pahana ce, Kpo3 KHbWKeBHOCT M yBORe y MOBeJbe 3HATHO cnopuje “ “3rpahueana mocteneno.* Kon sehyne mucata XIII sexa, w3 Hemawunor KOpeHa cy m3paczmM uM pasrpanasm ce HacjleqHMUM, MulaqMue, W32aHUM “ uBeTOBM KOju cy no Boxjoj som. Jomenrujan je Tepgvo ga je Bor nogapwo Hemawu GnarogaT ya ce om wera poge GrarouecTuBu HacneqHMI Kao WITO je HeKaq oApemMO a ce meby Jynejuyma pone Boroporuua Xpucroc.” Tex je y no6a = a cancre: Guoepaguje XV u XVII eexa, 47, 63. jas, 231—232 (Hemarsa Kao anoctor Terap ocmo6obex 13 aimee 169, 215; Cp6ax, I, 51, 55, 71 (cs. Capa Kao amocrom Mazae); Crape cpnexe Guozpaguje, npeneo M, Baumih, 100 (cs. Capa Kao arocton Towa). Co, Come, apanersenos Kinet nanpijapx Jedpem mommy ce »paBHoanoctomm' — UITO Mu, MHate, uuje penaK cay4aj: Crape cpnexe Guoepaguje, 249; CpOnax, 1, 227, 425; CpOmax, Tl. 243, 259. Homomsa je, ce, crekao wax Tetpoay pesuocr: CpO.eax, "II, 229. % CL. B. J. Bava, Ceeru Caea Cynowu — noo Wewaruje Boeonocay u opyzu Kupua, o. 3 flonterrragjars, 276 (0a Crecbasta Tignosesrseene); Hawao 1, 112; Cpéaon, TE, 05 (oa pane Muuryrata); Massaro Cp6ax, Il, 339 (ga xpamba Crecbana [evancKor); D. Sp. Radojitié, 6, et o ‘(ea mapa Ayuiatia); Cpnene Guoepaguje XV u XVII eexa, 62 (sa neomora Cretbata). * Cf. V. J. Durié, Loza Nemanjiéa u starom srpskom slikarstou, 0. c. * Jour 3a apxwermcxona Cany I, Hemata je ,.l06ponmomia 03a" (Cp6..ax, I, 17), aoK je Crecbax Tpponervann ,,206pH Kopex Koji je waaa0 mg (Hemarsme) yrpo6e" (Cnucu, 115). Tipponeruatm cmarpa aa je Cara ,1paHa muoga (Hematsia) 4 UBet HeToBor Kopexa” (Cnucu, 124). Jomentujax je mpar, y 2Kurujy ce, Cumeoua, uanpanvo mapaiery wsmeby Boroponyummor u Hema- isusor ponocmora; Hematsa je 610 ,KpacHM UBeT OA A06pora KopeHa... OHKX Koja cy TocnOMOBasM Cprickom semsbom, Ha Hemy je Guna Gnarogat na he, taro, ONTit /Onarovacrimsn OmM Kojo Ke ce OX meta power, Ma he ce. ont Kao HORM Vispanm japwr ox ierosa cemena" (Jlomexrujat, 222—223). Teo- nocitje je wtapy oby mlely yHeo y cpojy Cayax6y cn. Capm u y Sajenmen avon Cumeony 1 Canu: Hematba je, 3a wera Kopes, a Caba Tpana, waqaHax, rposg (Cp6vax, 1, 239, 265, 337, 361, 393, 397, 423).124 B.S. Bypuh kpama Munyruna, y yemy apxmenscxona Hauuna Il u werosux HacTaBbaya, Ta cTapa “yeja qospurena: Hemama je moucropehen ca cTaposaserHum Jecejem, a Herosm norom cy nocramm ,,n0n06- Huu Jecejeza Kopexa — cra6n0 noboxHKx Baagapa.** TIpeq Kpaj XIV u y moverky XV nexa reHeanoruja je usmeena — Hemarmuhu 4 WeMXOBM MOTOMIM Gu cy NOpeKnOM mOBe3saHM 3a mpsor xpmui- hanckor uapa, Korcranrvna.? Ta ugeamta Boxja mpxapa, ca MpaBOBepHMM M CBeTOpOqHUM BuaqapUMa, UPKBCHMM YOCTOjaHcTBeEHMIMa KOjM cy cnequmm mpn- Mepe amocrona “ C HapoyOM y noboxKHOcTH caspuleHym, Guna je wacTaweHa cBeTuTeuMa, jep cy MHOrM BemMKOJOCTO}HMUM y6p30 nocie CMpTM KaHOHM30BaHM. Cpnicku mmcuM cy ux BENTHAM aa 6u NOMOTIM HbUxXOBO NocBeherbe ns Ja 61 OGesbenuTH UIKperbe HMXO- Bux KysToBa.*? Buo je To nogqyxpaT Koj je ywmmex no npumepy Busantuje u LapurpagcKe upkse, u1ju cy nuci “ TeonosM, 3HaTHO » CXOTHO CBOM CXBaTalby cBeTa, yumHusm ucro. Vaxo cy Mehy Bnayapuma umanv Mate cBeTuTeba Hero Cp6u, Busanrynny cy, Takobe, csoje yapese ynopehusanu, no uctom mocrynky Kao u Cp6x, ca craposaneTHum 1 xpuuthaHckuM Bohama 1 RocTojaucrse- HMLyMa, KAO WTO cy cBoje MHOro6pojHe cBere naTpyjapxe “ emm- cKole cMaTpaIM alocTrorcKum HacnemHMiya.!! Moro cy panmje on Cp6a usrpaguan ugejy o cBojoj wsa6panoctu.” Vnaue, crero- * Tari I, 6—1, y Yeony 2Kurrisja xpama Ypoua I ouprao je resea- ZOUIKO cra6i0 Hemariha: ,,706ponioqan Koper Macaanma mppera” (Cumcot Hematsa), om uujux cy cuopa (Case “ Crecbasia Tippoperianora) youre »AOOponoxBarHe % MHOrOpasmeHe rpaHe m AO6pOMMpuCHK pajcKr UseTOR" (Parocnas, Baagueran « Ypou). Apawersoxon Nammno Il a y Cxyx6u cp, pany Msuryisy, Ha Bille Mecta, ynoTPeSmaBa MeTacbope O KpeHY, cra Taxobe: C. Panojuh, Woprperu cpncxux enadapa ¥ cpedwem eexy, Cxonme 1934, 40; M. ‘Roposuh—Jby6ramosuh, V3 npo6aem uxonocpaguje cpnexux cae- Turewa Cumeona u Case, Crapusap, .c. VII—VIII (Beonpan 1958), 79. (c Torpeumiim HaBogom). %* Cpnexe Ouozpacbuje XV u XVII eexa, 55—56, “cf, J. Mapnosuh, Kyaroeu auya xod Cpoa u Maxedoxaya, Cuexe- Peso 1965 (ca crapstjom avreparypom). “ A. Grabar, L'empereur dans Vart byzantin, Paris 1936, 95—96, passim; id. Les cycles d'images byzantins tirés de Vhistoire biblique et leur symbolisme princier, Crapmmap, ¥. ¢. XX, 36opuux ‘Bypha Bouronwha (Beorpan 1970), 133137; O. Treitinger, 1. ¢.; Das byzantinische Herrscherbild, herausg. von H. Hunger (ca wemoxynuom Gu6mnonpacbujom). Crmcax KAHOHMSOBAHMX BMGaH- TuJcKUx Blaqapa mM Wapita goHOcH, waMeby octanux, x E. TonyOvicxsti, Ucropun xaxonusayuu cearvix @ Pyccxoii yepxeu, Mocksa 1903, 379—381, “ cxparame 0 usaGpaHom Hapomy GiTHO ce pasnuKoBanO om jyaejcKor; ono je usa6paHoct sacHopao Ha xpytlthancKoj, a He HapOmHOj Npymannoct. Ha tome je moumpano « y Bwsawmiju. Cf. I. Dujfev, 0. c, 8—10; A. Paxosith, Tymavere Crapor sagera xpos eexose, Beorpag 1979, 7 fame.Cama 1 weTopja y cpensonexopHo} Cp6scju 125 PomHOCT AMHaCTHja, Ca Mare MIM BMIe MpaBa, “BBOAMIM cy OF yapa Koxctantuua.* UU zpym npasocnapuu Hapogu — Byrapu, Pyeu u I'pysnjun — yrmezamm cy ce Ha BusantTujy Kommxko u Cp6mu, anu usraema Aa wmcy TOKOM cpeqmer BeKa Ha MCTM HAYMH JOrpanMmM u 3a0- KpyKuIM cBojy NoMTM4KYy u ApxKaBHY uZeonOrKjy. Koje cy pasnuxe meby wma, Behe je nutTame Hero KOMKe cy crmuHocTu. Ussecuo je 7a cy cBoje Brayape u BemMOxe Bue cMUHKM CraposaBeTHAM “ xpwurthanckum,* anu he ocramm Hepellieno, cBe JOK ce He MCrM- Tajy onrosapajyha mecra y Kisw2KeBHOCTH, AO Koje Mepe cy cmaTpasmm aa mpunagajy u3sa6pannm Hapozuma Koje mpegpoze HoBK Uspansmu.‘* Y KacHom cpeqipem Beky Pycu cy 20Ka3s“BasmM CBeTOpoqHOCT cBOjux auuacta mosesyjyhu ux 3a cneTu KopeH KHesa Baagumupa, HoBor Koncrantuua, Kojx ux je noxperuo. Tlomaramm cy um uM cpncKK pogocnosyi XVI Beka us TogqyHanna Rojt cy uM, npexo Jaxumha, TpaKMIM MOpexno y uapy Koucrantuny.” Cacsum je apyruM myTesuMa jolla nommTu4Ka uzeomroruja SaMaqHOeBpONCKMX APRABa Y CpeTHEM BEKY WO CIMUHMX MUCIM, McTHHa 3HATHO cy2xKeHMjMx To Gpojy Kommapauja, 0 cTaposaBeTHMM “0 ogmocy npema uapy Koucramy y Busaurajm u eto) upKaX ct. Konstantin der Grosse, herausgegeben H. Kraft, Darmstadt 1074, ¢ no6pou TaxopaMont syjeja x GuGmuorpacbujom Tlocme 1955. roamse (y3 Hanlomeay o cTa- Pujoj GuGmsorpadnsjxs). “ CaGparu cmo, npumepa payM, Napaneme 43 KHSOKeBHOCTH ApyTux npapocaaBHMx Hapaya. Byrapoxu uap Mma Anexcatyjap cmatpa je 3a apynor Anexcanmpa Bexuxor “ 3a Hopor Koncrasmma, Kao uro je 10 Guo i ByuuHOKM uap Koncrantan (II. Jbmexos, CrapoOeaeapexu crpanuyu, Cocus 1968, 64, 85, 263, 457). Toraanap Byrapexe upmee nampjapx Jedrenuisje yr0- c Jepesusjom, Marjo, Tauarom, a cmanpad je vax Beksat of Mojessja bia, 273, 278, 279, 283). Y pycxoj KHsnxennoctx % Pycxoj upxax KHeS ‘Baagyemsp 4 kKHervmsa Onra wmamm cy yraeq uapa Koucrarmma 1 yapuye Jexexe; Japoctas Myzpu je Hacrapwo Baagyuspono jleno Kao ComoMoH Hasugono; Bopuc « Tue6 cy crpananam xao Jocub u Benjamin; Anex- camiap Hescxu je oxuhen enuremma Kao a je Guo en Kao Jocub, mao Coumnesty cHary, Tpemy”pocr Conomanosy, noGebypao je Kao Mojcuje i BIA, TPOcABHO ce Kao Micyc Haswa mpex Jepuxonom; Jymorrpuje Joucnu ie noGewwo Maumja rao Mojnje Asamers, a wocwo je ocoGime sarorv apyritx craposaseTumx Boba, a rovap0 cayx anocroza # uapa Koncramrmia. Cf. Tyasui, Xpecrouarun no dpeared pyccxoii aureparype, Mooksa 1973%, a S 157, 160, 161, 182, 186—187. “§ Pogocnonan 13 opemiser Tlogyxama, Kojm je mscao y ApyToj nos0- BuHM XVI Bexa, ymopehuBao je Bemmxor KHe3sa Mipana Bacubenmia c yapem , Hox je Pycujy apxao sa Hosx Mspawm:. BD. Sp. Radojitic, Koscrarrvetion, Antologiia, 246—247. “ Ha Tyaanit, 0. c., 154 [3a Bopmca u Tme6a, Koju cy »cBeTor Kopena (Bii Susanne Cajarocaapya) wazanum 1 Borom wacahexor caa Tpexpacem nperoni"], 179 (2a Tsamrnpuja JoucKara, Koj je 640, mpexo cpojux Gmoxnx mpenaxa, ,.cbetor KopeHa % Graronnonet wonarax y Borom caherom apry User ‘Mipekpacist apa Baawanspa, nooor Koncrarrma, xo} Je O- Pycky semmy“). “' Cf. Jb. Crojanopuh, Crapu cpnexu podocaosu u aeronucu, Cp. Kap- aos 1927, 56—57; D. Sp. Radojiti¢, 0. c., 246—247.12600 _ B. J. Bypuh _ _ npacwmKaMa OBOjMx Baqapa, 0 HMx0BO] KOHCTaHTHHOBCKO} Bepu “ auHacTuiKoj cperopoguoctu.** Onn cy, Kao u BusanTuau, moun Om 3ajeqHMuKe paHOxpwuthancke KIByOKeEBHOCTM uM yMetHocTu, amu cy Beh oy BpemMeHa ukOoHOopcTBa KpeHyJM concTBeHMM PasBMTKOM. Y waj6moxem cpmckom cyceycrsy, Koa Mahapa, mucana pew u YMeTHOCT LIMpMsM cy MHetbe O CBeTOCTM HMXOBe WMHACTHje, 3acHu- Bajyhu ra Ha sM4HOcTM npBor xpmuthancKor Kpasba y HMXOBOj cpemum, cp. Crecbana (Murreana).!? Cprcxa KiyxeBHOCT y cpembem BeKY — ca cBojuM >xuTHjya, Guorpadujama u cny2x6ama — camo je yenosHo ucTopujeka. Oua, ucTuHa, Huje Kenena Aa KeTOpujn 6yze HeBepHa; HB joj, 3ampano, auje Guo cabupame wmexnuya u romMx cBeqouaHcraBa 0. sbyauma w 30MBaHBYMAa, Hero HBMXOBO yKamame y KaHOHE ompehenor »xaxpa. Y crsapu, ona je spumaa, mpema cnoco6Hocruma 1 SHAY mMcla, UPKBeHO Tymayeibe yore JmsHOCTM uM WoOrahaja y cpmicKoj cpenyMan XM eH} uctopuju. Kupor je y moj yerymmo mecto zyxoBHOj ¢TBap- HOCTH Buller peya, MAeaTHO] MpercTaBu oO wyAMMA M Hapony jeqHOr xpuuthanckor gzpyuirsa. Hbena cranopmura u Mepua Ouma cy O3aKOrbeHa JaBHO Tipe HeHOr HacTaHKa, y crapoxpmuthancKoj u BUZAHTH)CKO] KHsoxesnoctu.” Cno6oga y nocrympma Huje Ouna Berka, am je, Mak, ucnobanawe mmurueBe JapoByrocTs Geto HeorpanuueHo, Kaya ce yKopewuma mehy Cp6uma, wsspumia je sHaTHMja Mpunarohazara Komnosuuyje “ o6mmKa, a u3Hegpuna je Hobe Hasope MIM cTapuje ycKmazuma ca cBojom cpequHom. Yuexocr joj je 6una npesacxogHmja Bpmuua on u3sBopHocTu. 3aTo je weno TYMAYeHE YCNOBEHO 3HAEM; Kpyr yMTanaya KOjM cy je NoTMyHO pasymesmM, mopao je, s6or Tora, OuTH HeKaya SHATHO UmspH. \CIMKAIPCTBO 13 cpeybOBeKoBHe Opbyije, 3axBabyjyhu cpeh- HMM OKONHOCTUMA, CatyBaso je, BULLIe Of OHOT 43 ApPyMx TIpaBocaBHUX SeMaJba, JIMKOBe Bulaqapa, BeyIMOWKAa, UPKBeHMX jOcTOjaHcTBeHKa, (CBeLUTeHMKa M MOHAXa; Hisje Mann HM 6poj uMKryca uM upusopa “3 HeMxoBux 2MBOTa. Moxe ce yak pehn ma Hema HMjeqHe 3Ha- wajHuje munoctu u3 mpoutnocm ynju mK Huje Guo TpemMer cmH- xapersa.*! Kao urro cy ocHoBHa KysITHa MecTa CPMCKMx CBeTUTesba, Buagqapa, CBeLITeHKKa UNM MOHAXa TOACTaKa cTBaparbe KIbWKEBHUX “ Cf. GuGauonpacbijy y xesrama: Das byzantinische Herrscherbild, o. ¢., 4 Konstantin der Grosse, o. c. Taxobe J. Deér, 0. c., passim. TloceOuo’ 3a yraexamse Ha uspa Koucranraa: H. Wolfram, Constantin als Vorbild fiir den Herrscher des hochmittelalterlichen Reiches, Mitteilungen des Instituts fiir Ssterreichische Geschichte, LXVIII (Graz—Kéln 1960), 226—243, “ Cf. ua mpumep Die heilige Kénige, ed. Th. von Bogyay, J. Bak, G. Silagi, Graz—Wien—Kéin 1976, ° 1. Borganosuh, Ucropuja crape cpncxe xiuaceexocru, Beorpag 1980, 2988. SC, Pagojuh, Moprperu cpnexux saadapa, passim; B. J. ‘Bypuh, Busanrujcxe @pecxe y Jyrocaasuju, Beonpay 1974, 6u6aMorpaduja y Geseul Kama © CrlOMeHHMipama.Camka 1 ucTopuja y cpenHopexopHoj Cpésqjir 127 TeKcTOBa 0 OHMMa 4Mje Cy MOUTH 4yBana MIM 3a Koje je muxOB 2KMBOT 640 Be3aH, TAaKO cy 6usa MU BMHOBHMK IMXOBMX OCHOBHUX wkounorpadcKux TunoBa y cauKapersy. Kynt — KBVKeBHO Zeno — cmmKa, y3ajamHo cy ce ycnoBmaBamn ¢ THM uITO je cmmKa, y Behuum cnyuajepa, HacTajana Kao Kpajma nocnequua riequuTa CTBOpeHUx y O6peqHOj oGnacTu. Pebhu je 6uo cnyyaj ma ce cmmKa crpapama 6e3 qy6me AyXoBHe HaMepe, caMo U3 NOpTpeTcKMX pasnora. BusantujcKa ymeTHocr je nourropana Hayeno 6McKocTu, 4aK je- AMHCTBEHOCTH TeKCTa M CiMKe, KakO y MKOHOrpatbuju ommTrexpmu- hanckux mpyKasa Tako, noroToBo, y MKoHOrpacbuju Baagapa u cBe- uiTeHMKa jeqHe cpeamHe, jep je u Ta O6macTr cmmKapcTBa, Talbym usm je6wyM HuTMMa, Guna Be3aHa 3a UpKBeHa cxpaTama. I[pKsa y Busanruju u Cp6uju uuje Hu mosHapana uucTo cBeTOBHO cmm- ‘Kaperso. TIpernocrapma ce, a HeKaq ce TO M Moy3qaHO sHa, ma cy # camxapu Guim weo6muHo yueHN yA uM Ta MM MAeONOUIKAa MTama umcy Mora 6uTm crpana.* Vmax, y mpaBocnasmy je cabopyma 6uno yTapheo ma je 3a AyXoBHy crpaHy cumKa 640 ogroBopaH enucKon Ha uMjem ce Noxpysjy ona cTBapana, 70K je cmmmapy buna mpenyuirena cno60fa pu HeHO| yMeTHM4KOj O6pagu.®> BorocmoscKa cnojesuTocT u wpejHa cmoxKeHOcT cme BehMHOM cy MpeBasmma3snne SHalba Majcropa. Crmka Kao o6peqHa KHMra Hacrajane cy Kao m0q MpvicHe capaqine AyXOBHKKa m yMeTHMKa. I[pKBeHu yocTo- jauctaenuun y cpeqwonexosHoj Cp6uju, Koju cy, moHeKag, Gum wWiaHOBM fMHacTuje, a Hajyeuthe Haj6moxu capaqHMuM Brazapa, 6umm cy, UcTOBpemMeHO, HOCMOIM cpmcKux NONMTWUKUX M UpKBeHUX ® Cf. Ha npimep: C. Pagojuwh, Xuaandapexe uxone ceeroz Case u ceeror Cumeoua Heaawe, Tnacuux, cnyxGeuu mer Cpmcke mpapocsapHe ma- Tpujapuusje, XXXIV, 2—3 (Beonpag 1053) 30—31; M. ‘Roposuh-Jby6muxopuh, ©. c,, nocebHo 80—88; B. J. Bypuh, Mcropujcne xonnosuyuje, passim 4, noce6xo, Ul, 115-116; 0. Muaowessh, Cp6u caeruremu y crapoa cpncxom cauxaperay, O Cp6maxy, Beorpax 1970, 141268, passim (ca crapujom sMrepatypom). * B,J. Bypuh, Uctopujexe xoanosuyuje, passim (ca crapwjom antepa- TyPoM). * Kao mpimep Mory nocnayxuT 6paha camkapm JopaH x Maxapuje us oxonmue Ipymena om xojux je Mpa Guo Ha BMCOKOM UIPKBeHOM TlOTOxKAjy uuTponoauTa, Z0K je ApyrM 6wo jepomonax, “iM, max, 30rpad Hexrapuje c kpaja XVI uc moyerka XVII Bexa, Kojx je Ovo enucxon y Benecy: C. Pagojymh, Majcropu ctapoz cpncxoz cauxaperea, Beorpax 1955, 42—45, 77—78: B. J. Bypwh, Paduonuya «utponoaura Josaxa sozpaga, 3orpac) 3 (Beorpaa, 1969), 18—33. 5 ©, M. Bycaaes, Couunenus, 1, C. TMerep6ypr 1908, 9; T. Ocrporopexn, Cabpana dead, 5, 182—202, noceGo 183, 188—190. Hagz0p apxxjepeja Hag CaAMKApcTBOM BpUWGIN cy cayxKOeHHMUK emmcKonMja, KaKO TO ToKa3yje jenaH BeoMa pewuT mpuMep c nogpyuja OxpycKe apxwermexonmje 43 Apyre M010 Bune XIII Beka: B. J. ‘Bypuh, Busaurujcne gpecxe, 16—17, 184—185 (ca ctapujom susrepatypom), Cam enmoxon Ivaampujaze, Apcenvije, pyKonoano je, moveTKom XIII sexa, ,34JapyMa “ ApyTwm pagmuipma“, Kaga ce nomM3a0 MaHacTup TecanjcKom Bracrenuny Koxcrarruny Masujacumy: F. Miklosich— —D. Miller, Acta et diplomata graeca Medii aevi, IV, Vindobonae 1871, 383.128 - B, J. Byputh cxpaTarba Kayla Cy OHa McKasMBaHa cmmKapcTBom.™ Ta cxpaTaia cy mpeq cmmKapuma crajana, seh nouverxom XIII nexa, nornyHo oOpasonana, a KpO3 KILMHKEBHOCT uSHECeHa yeTpecerux roqMHa uctor croneha. To u ummbenmua ya je y cycequoj Busanruju nocro- jao, neh ogasHo, uxTaB Hu3 wKOHOrpadbcKMx TwmMOBa Byrajapa “ UPKBeHUXx JOcTOjaHcTsexnuKa,” oGanesnpano ux je Ha CTporo MOUITO- Baibe ompehenor noperka cTsapu, Beh “ mHaye cBOjcTBeHO mpaBo- cnaBHOM ciIMKapersy. Y 6oratom camKapcKom Haciehy Cp6a “3 cpeqwer Beka MHOre cyeHe ¢ KCTOpHjcKoM TemaTuKoM sure, Oo KOMMOSMUMjK, Ha AaeKo mosHaTuje HM KPO3 UPKBeHO CJIMKapcTBO BeoMa pallimpeHe HOBO- saBeTHe M cTaposaBeTHe cyMKe: caxpaHa KpasbMue Ane — Ha Yenewe Boropoguue, mpsxasim ca6opu — Ha BaceeHCKe KOHIBLE, mpenoc Hemamwxux mnocMpramx ocrarakKa — Ha TpaHcnanyje MOUTujy HeKor xpuurhaHcKor cseruTema unu cTaposaperHor Ja- kona,” reneanourko cra6m0 Hemamuha — na nosy Jecejeny,” amxopu Kpamesa Cretpana Jlevanckor u Jlymana ucenog Xpuera y Aevanwma — ua traditio legis,‘ mpucycrso smanapa y umy- erpayjama Bouuhue xmmne u AkaTucra — Ha mpeqcrane Goxuh- HMX MU YCKPUNSMX CBeYaHOCTM Ha WapurpagcKom ABopy UTZ. CBe Te cpmcKe Teme y cumKapcTsy Gune cy MpeTxoqHO MK KcTOBpeMeHO MpeqMeT KHbM2KeBHOCTH, OHA Mx je NOMCTOBeTMNa c xpmuthaHcKum morahajyma u Tako ux Mpmnpemuma u, Mowe ce pehm, o3aKoHuna 3a cauKapcky ynorpe6y.“ Y Toj semmxkoj uemmu ucropujcKor cam- “ Hema cysibe la je cp. Cana Cpniceu nocpeao mim Hemoopemo Beoma MHOTO YTHUAO Ha CXBaTatba cplicKor camKapcrBa y XIII sexy: B. J. Bypuh, Bus. Gpecxe, 3134; id, Caeru Casa u cauxapcreo we20e0r 06a, Casa Hemanuh — Czemt Casa, uctopmja 1 mpename, Beompan 1979, 245—258 (ca etap#jom aurepatypom). Hecyauie je Gyo yTallaj apxuerackona Tara Il Ha ymetuoct y XIV sexy: M. Bacwh, Apxuenucxon Januao II, onax w yaernux, Cpnckt KiIDKesH race, VI, Bearpax 1926; C. Pagojunh, Yaopu u dena crapux cpnexux yaeTwuxa, Beorpag 1975, 195—210; B. J. Bypuh, Ha- cranax zpadutemcror cruna Mopaecke ukone, S6opHMK 3a AMKOBHE yer- nocm I (Hopi Cax 1965), 46—64, noce6xo 59—72 (ca crapijom avtepatyponm) = A. Grabar, L'empereur, passim; T. Velmans, Le portrait dans Vart des Paléologues, L'art et société sous les Paléologues, Venise 1971, 93—148; I. Spatharakis, The Portrait in Byzantine illuminated Manuscripts, Leiden 1976. ™ C. Pagojanh, Hoprpetu cpnexux anadapa, 4—25; B, J. Bypuh, Mcro- pujexe xomnosuyuje, IIT, 111—112. 8 C. Panojuzh, Moprperu, 33; B. J. Bypuh, cr. xosmosuyuje, 1, 81-90; II, 139—141, 145—148, A. Stransky, Decansky rodokmen Nemanjiéii, Otisk z Rogenky Krunu pro péstovdni déjin uméni_za r. 1931 (Praha 1932), 3—11, moce6uo 7; C. Pagojauh, Moprperu, 40; A. Grabar, L’art de la fin de U'Antiquité et du Moyen 4ge, I, Paris 1968, 237; B. J. ‘Bypuh, JIosa Hemawuha, |. c. * C. Pagojunh, Moprperu, 35, 52. © Ibid., 54; B. U. Aaxypset, Moprperet @ us06paaxcenuax poxcdecraencrux cruxup, Busawrua, ]Oxuve Caapane 4 apestaa Pyc, saraguan Expona, COop- HMK craTefi B yect B. H. Jlasapepa, Mocxsa 1973, 244—245. © Cf. C. Pagojumh, Moprperu, ‘passim; B. J. “Bypuh, Mer. xoanosuyuje, passim.Camka u uctopija y cperioBexaBHo} Cp6njx 129 KapeTBa camo je jeqaH neo 640 nocseheH usHOMeHy cxBaTama oO Hemanu u Cp6uju xao Hosom Uspanmy u Cp6vma Kao u3a6panom, cappuleHoM Hapoyy, C YpaBsbayiMa Y3BeNT4aHMM MMeHMMA HOBOT Jaxona, Jlanuna, Ucyca Hapuna, Teqeona 1 Koucrantyua. Ebum je 6us0 McKagaHO, KAO M MCTOPOAHMM UITMBOM, CYMITHHCKO cxBaTare cpiicke mommTuuke mM KyTypHe uZeonOrHje. Beh spo pao, uM cy ce 3a Bpeme Hemarunux yHyKa YMHOwMIa KosleHa, Ouna je casqaHa MOpomMaHa cmuKa YWiaHoOBa BaanapcKe kyhe. Tloues og Muneurese u Panocnapmese Kanene y Crygenmuy, mpexo Conokana, I'pagua, Byphesux Crynosa 1 Apua, a0 Boropoqmue Jbesvauxe, Kapana u J[evana, ona je 2upena y passmuntum BapujauTama cre 70 Kpuse Iapcrsa. Ilpenpoherm Hemamom, y sky monaxa Cumeoua, Hemammhu cy ce Xpucty umm cy My mpusasunn 3acrynanm Boropogyyom. Busantnyam cy “Many, on Bpemexa KoucranTunose munactuje ma 0 yo6a Komumua y XII sexy, nopogmaHe noprpere uvrapux JM- HacTuja, am ce oHM HMcy cayysamu.® 360r Tora wmje jacHo jecy JM caypananu very “zejy 0 poxoHayemHMKOBOM mpenBoqHMUITBy Xpuery. To cy xox Cp6a onm — Hemarsa 1 cMHOBM CMHOBa HeTOBMX — 0 xojuma Jlomerrrujan mmue ya cy og Bora 6unu 6narocnopenn JaKosmesum 6narocnosom u Aa cy Ovum y3qMrHyT y cnyxuTeRe HOBOM 3aKOHY, nocTaBum Hosm VMspavmbhanu, apyro yapeKo cBe- uireHcTBo, jep cy mpyuwm Xpuery “ Tako noctamm ocsehenu.@ To cy, ucro taxo mo Jlomentujany, 6um onn KOjm cy, caMuHO cuHOBMMa jyfejcKuM, ucroBeganM TocnOsHe MMe, OHM Ha uMjem ce ponoHavemHUKy Hamasuna 6naronar, Tako fa cy cBM Om Hera poheHn Gum Gnaroyectusu, HosM Uspaum og meropa ceMeHa, M 7a cy u cama mpocperammm Garoqahy.” Hemata je mux mpupeo Bory, Kako je Ha Bye Mecta HaBeo JlomexTujaH™ mu KaKo je To MemucaHO Y3 HeroB MK Ha MOpozM4HOj cumyn y Boropoymum JbesuurKoj.** “ C. Pagojush, Moprperu, 15—16, 20—21, 23, 27-28, 30—34, 50—53; A. Grabar, L’art de la fin de l’Antiquité et du Moyen age, 1, 236—239, “A: Grabar, L'art de la fin de lAntiquite, I, 233-235; T. Velmans, 0. ¢., 109—112, passim. “ Tomenrisjan, 39. © Tbid., 54, 233. “ Ibid., 233 (Hemarma ,paqocHo uge Ka Tocnoay, poxehnt aeny cpojy...") 239 (Hemara yun cose 1 Khepu: ,,AKo xoheTe ga GyzeTe Hacmeaymt uaperBa HebecHora, caeayjte mome yuewmy...“), 249 [Hemara he Gur apyra mpeteya yBozeh (cpoje moTomKe) y wapcrso HeGecxo], 285 (CaBa ce MONK Henan ga Gyqe Hayemny« cnacena u Ayr [Mpereva 3a 1 Cnacy, Aa MpemBogu Aeuy cadjy), 310—312 (Capsro Gorocacecko uamarate o Hewa- FSHHOM TlocpeqHMIITBy “ MmpexBo_HuuTBy). “ I. Tanwh u T. Ba6uh, Bozopoduya Jbeewwxa, Beorpag 1975, uprex va cp. 18—19 u Han. 49 Ha’ c7p. 43—44 (me je mpounrana KmysHa peu Kao ,PORMBH", a HMHK ce ga je raacnaa ,ponueir’, Tj. Hemama 6 Tpe6aro Aa je TY MpyKasan Kao npessoxum Tocnoay .KTWTopa cpricke semsbe“, cBOjnx ToTomaka). Orue u TyMa¥erse noprpera Ha c7p. 58—63. 9 Tac