Miary pooenia:

Klasyczne: rednia arytmetyczna, rednia harmoniczna

Pozycyjne: dominanta, kwantyle

Obliczanie redniej arytmetycznej:

potrzebne informacje o wartociach cechy dla wszystkich jednostek !!!!
Dane surowe:
x

1
N

x
i 1

Szereg rozdzielczy punktowy

x

1
N

i 1

i 1

xi ni xi wi

r liczba klas
xi - warto cechy w i-tej klasie
ni - liczebno i-tej klasy
n
wi i - czsto i-tej klasy
N

Szereg rozdzielczy przedziaowy

r
1 r
x x i ni x i wi
N i 1
i 1
r liczba przedziaw
i - rodek i-tego przedziau
x

Obliczanie redniej harmonicznej:

Materia surowy

Szereg rozdzielczy punktowy

Szereg rozdzielczy przedziaowy

Obliczanie dominanty (mody):

(warto cechy najczciej wystpujca)
Szereg rozdzielczy przedziaowy o jednakowej rozpitoci przedziaw

D x0 D

n D n D 1
wD wD 1
hD x 0 D
h
n D nD1 n D n D1
wD wD1 wD wD1 D

x 0 D - dolny koniec przedziau dominanty

n D , wD , - odpowiednio liczebno i czsto przedziau dominanty

n D 1 , w D 1 - odpowiednio liczebno i czsto przedziau poprzedzajcego przedzia

dominanty
n D 1 , wD 1 - odpowiednio liczebno i czsto przedziau nastpnego po przedziale
dominanty
hD - rozpito przedziau dominanty

Szereg rozdzielczy przedziaowy o rnej rozpitoci przedziaw

D x0 D
gdzie:
k i ni

hmin
hi

k D k D 1
h
k D k D 1 k D k D 1 D

Kwantyl rzdu p
Definicja
Kwantylem rzdu p ( p 0,1 , oznaczanym poniej K p nazywamy tak warto cechy, e
co najmniej p 100% jednostek populacji ma warto cechy nie wiksz ni K p i
jednoczenie co najmniej 1 p 100% jednostek populacji ma warto cechy nie mniejsz ni
Kp .
Typy kwantyli
a) Mediana kwanty rzdu (oznaczana na wykadach i wiczeniach Me) dzieli populacj
na dwie czci

b) kwartale (kwantyle rzdu , 2/4 , ) dziel populacj na cztery czci

p

1
4

kwartyl dolny zwany rwnie kwartylem pierwszym(oznaczany na wykadach i

wiczeniach Q1 )

2 1

4 2

3
4

kwartyl drugi rwny medianie

kwartyl grny zwany rwnie kwartylem trzecim(oz naczany na wykadach i

wiczeniach Q3

c)

kwintyle (kwantyle rzdu 1/5, 2/5 ,3/5, 4/5) dziel populacj na pi czci

d)

decyle (kwantyle rzdu 1/10, 2/10, ,9 /10,) dziel populacj na dziesi czci

e)

centyle lub percentyle (kwantyle rzdu 1/100, 2/100, ,99 /10,) dziel populacj
na sto czci; obliczane, gdy populacji liczy co najmniej kilkaset jednostek

Obliczanie kwantyla rzdu p:

a)

Dane surowe i szereg rozdzielczy punktowy

Mediana:
Porzdkujemy dane rosnco.
Gdy N nieparzyste, to mediana jest rwna wartoci stojcej na pozycji

N 1
2

Gdy N parzyste, to mediana jest redni arytmetyczn wartoci stojcych na pozycjach

N
N
1
i
2
2

kwartale pierwszy i trzeci

Brak jednej obowizujcej metody. Poprawna jest kada metoda dajca wyniki zgodne z
definicj kwantyli rzdu i . .

a)

Szereg rozdzielczy przedziaowy

kwantyl rzdu p
K p x0 p p N ncum x x0 p

hp
np

x0 p p wcum x x0 p

hp
wp

p rzd kwantyla
x 0 D - dolny koniec przedziau, w ktrym znajduje si kwantyl
h p - rozpito przedziau, w ktrym znajduje si kwantyl
n p , w p - odpowiednio liczebno i czsto przedziau, w ktrym znajduje si kwantyl
ncum x x 0 p oraz wcum x x 0 p - suma odpowiednio liczebnoci i czstoci w
przedziaach poprzedzajcych przedzia, w ktrym znajduje si kwantyl

Mediana - kwantyl rzdu

1
h
1
h
N ncum x x0 Me Me x0 Me wcum x x0 Me Me
2
nMe
2
wMe

Me x0 Me

x0 Me - dolny koniec przedziau, w ktrym znajduje si mediana

hMe - rozpito przedziau, w ktrym znajduje si mediana

nMe , wMe - odpowiednio liczebno i czsto przedziau, w ktrym znajduje si mediana

ncum x x0 Me oraz wcum x x0 Me - suma odpowiednio liczebnoci i czstoci w

przedziaach poprzedzajcych przedzia, w ktrym znajduje si mediana
(liczebno lub czsto w szeregu skumulowanym dla przedziau poprzedzajcego przedzia
mediana)

Kwartyl pierwszy (dolny) - kwantyl rzdu 1/4

1
hQ1
1
hQ1
N ncum x x0Q1
x0Q1 wcum x x0Q1
4
nQ1
4
wQ1

Q1 x0Q1

x0Q1 - dolny koniec przedziau, w ktrym znajduje si kwartyl pierwszy

hQ1

- rozpito przedziau, w ktrym znajduje si kwartyl pierwszy

nQ1 , wQ1 - odpowiednio liczebno i czsto przedziau, w ktrym znajduje si kwartyl

pierwszy
ncum x x0Q1

oraz wcum x x0Q1 - suma odpowiednio liczebnoci i czstoci w

przedziaach poprzedzajcych przedzia, w ktrym znajduje si kwartyl pierwszy
(liczebno lub czsto w szeregu skumulowanym dla przedziau poprzedzajcego przedzia
kwartyl pierwszy)

Kwartyl trzeci (grny) - kwantyl rzdu 3/4

3
hQ 3
3
hQ 3
N ncum x x0 Q 3
x0 Q 3 wcum x x0Q 3
4
nQ 3
4
wQ 3

Q3 x0Q 3
x0Q 3

hQ 3

- dolny koniec przedziau, w ktrym znajduje si kwartyl trzeci

- rozpito przedziau, w ktrym znajduje si kwartyl trzeci

nQ 3 , wQ 3

- odpowiednio liczebno i czsto przedziau, w ktrym znajduje si kwartyl

trzeci
ncum x x0Q 3

oraz wcum x x0Q 3 - suma odpowiednio liczebnoci i czstoci w

przedziaach poprzedzajcych przedzia, w ktrym znajduje si kwartyl trzeci
(liczebno lub czsto w szeregu skumulowanym dla przedziau poprzedzajcego przedzia
kwartyl trzeci)