K

KA
AR
RT
TA
AW
WZ
ZO
OR
R
W
W -- A
AL
LG
GE
EB
BR
RA
A II G
GE
EO
OM
ME
ET
TR
RIIA
A
Definicja

Ukady rwna liniowych

Ukad rwna liniowych

Ukadem m rwna liniowych z n niewiadomymi x1, x2, , xn gdzie m, n N nazywamy ukad rwna
postaci: (

Rozwizanie ukadu: cig liczb x1, x2, , xn

Ukadowi temu odpowiada ukad macierzowy AX = B, gdzie
A=

; X=

B=

A macierz gwna, X kolumna niewiadomych, B kolumna wyrazw wolnych

Ukad jednorodny:
AX = 0
Ukad niejednorodny: AX = B (B0)

Ukad Cramera:

ukad AX = B gdzie A jest macierz kwadratow nieosobliw

(dla n niewiadomych jest n rwna, det A 0)

Rozwizywanie ukadw Cramera:

1. Definicja: Ukad Cramera ma dokadnie jedno rozwizanie postaci:
n stopie macierzy A,
Aj macierzy w ktrej j-t kolumn zastpiono kolumn wyrazw
wolnych B
2.
3.

Metoda macierzy odwrotnej: przeksztacamy rwnanie z postaci AX = B mnoc lewostronnie przez

A-1 do postaci: X = A-1B.
Metoda eliminacji Gaussa-Jordana:
I.
Budujemy macierz rozszerzon [A|B]
II.
Wykonujc operacje elementarne na wierszach przeksztacamy j do postaci [I|X].
gdzie A przechodzi w I (macierz jednostkowa) a B w X kolumna rozwiza.
[A|B]=

= [I|X]

Rzd macierzy
Definicja

Waciwoci:

Minor macierzy stopnia n: wyznacznik utworzony z elementw stojcych na przeciciu wybranych k

kolumn i k wierszy. Macierz o wymiarach m*n posiada
minorw stopnia k.
Rzd macierzy: stopie najwikszego niezerowego minora. Ozn. Rz(A) lub rank (A).
1)
Rzd macierzy nieosobliwej jest rwny jej stopniowi
2)
Operacje elementarne na wierszach (kolumnach) nie zmieniaj jej rzdu
3)
Rzd macierzy i jej transpozycja s jednakowe rz(A) = rz(AT)

Metody wyznaczania rzdu

1)
Z definicji, przeksztacajc macierz i badajc minory.
2)
Za pomoc operacji elementarnej przeksztacajc macierz do macierzy schodkowej: w kolejnych
niezerowych wierszach pierwsze niezerowe elementy znajduj si w kolumnach o rosncych
numerach (tworz schodki). Rzd macierzy rwny jest liczbie schodkw.

Np.

K
KA
AR
RT
TA
AW
WZ
ZO
OR
R
W
W -- A
AL
LG
GE
EB
BR
RA
A II G
GE
EO
OM
ME
ET
TR
RIIA
A
Ukady rwna liniowych

Twierdzenie Kroneckera-Capellego
Ukad rwna macierzowych AX = B ma rozwizanie wtedy i tylko wtedy gdy rzd macierzy A jest rwny
rzdowi macierzy rozszerzonej [A|B].

Rz A = Rz [A|B].

Liczba rozwiza ukadu (dla A stopnia n n niewiadomych):

1)
Rz A Rz [A|B]
- brak rozwiza (sprzeczny),
2)
Rz A = Rz [A|B] = n
- jedno rozwizanie (oznaczony),
3)
Rz A = Rz [A|B] = r < n - nieskoczenie wiele rozwiza, zalenych od n-r parametrw.

Metody rozwizywania dowolnych ukadw rwna

Definicja

rwnowano ukadw rwna

Dla A, A, B, B o wymiarach odpowiednio: mn, kn, m1, k1, Gdzie X, X s macierzami niewiadomych
przy czym (x1, x2, , xn) jest permutacj cigu (x1, x2, , xn).
Mwimy e ukady s rwnowane jeeli zbiory ich rozwiza s jednakowe.

Przeksztacenia rwnowane:
przeksztacenia te zamieniaj ukad AX = B w ukad rwnowany (o tym samym zbiorze rozwiza):
1)
Operacje elementarne na wierszach,
2)
Skrelenie wiersza zoonego z samych zer, wi
3)
Skrelenie jednego z wierszy rwnych lub proporcjonalnych, wi ~wj
4)
Zamiana miejscami dwch kolumn macierzy A przy jednoczesnej zamianie odpowiadajcych im
niewiadomych.
Metoda eliminacji Gaussa-Jordana
AX = B ukad rwna liniowych gdzie A jest wymiaru mn
1)
Budujemy macierz rozszerzon ukadu postaci [A|B]

przeksztacenia
rwnowane

2)
Na niej dokonujemy przeksztace rwnowanych doprowadzajc do postaci [A|B].
Interpretacja rozwizania:
a)
zr+1 0
- ukad sprzeczny,
b)
brak ostatniego wiersza (zerowego macierzy [A|B]) i n = r to ukad AX = B jest rwnowany
ukadowi Cramera - oznaczony, jego jedyne rozwizanie tworzy kolumna z1, ., zr.
c)
brak ostatniego wiersza i n > r ukad AX = B jest nieoznaczony (nieskoczenie wiele
rozwiza), przy czym r niewiadomych jest zalenych od pozostaych n-r rozwiza
(parametry).
r jest rzdem macierzy A.
Uwaga:

operacje nietypowe dla innych eliminacji Gaussa a tu wystpujce:

1)
Skrelenie wiersza zer,
2)
Skrelenie wiersza rwnego lub proporcjonalnego do innego wiersza,
3)
Brak elementu niezerowego w danej kolumnie ( nie mona ustawi 1 na diagonali)
przestawiamy ca kolumn wraz z niewiadom na przedostatnie miejsce ( przed B)
niewiadoma ta bdzie parametrem.