Professional Documents
Culture Documents
6. (a) 43,35
(b) 88,0
(c) 0,090
(d) 225
7. (a) 24,286 + 2,343 + 3,21 = 30,24 m
(b) 3,67 x 104 + 2,54 x 103 = 36,7 x 103 + 2,54 x 103 = (36,7 + 2,54) x 103
= 39,2 104 g
(c) 297,15 13,5 = 283,7 m
(d) 6,35 x 103 5665 = (6,35 5,665) x 103 = 0,69 103 m
(e) 0,012 kg + 30 g = 12 g + 30 g = 42 g
8. (a) 2,5 m x 3,14 m = 7,9 m2
2 AP
3 AP
2 AP;
3 AP
x 0,3052 m3 = 3,2 m3
4 AP
2 AP
2 AP
3 cm 5,2 cm 15,6
cm 7,4 cm = 7,0 cm
2,10 cm
2,10
21 21,2 21,11
21
3
5
36 1,8
100
5
75 3,75
100
6
100% 5%
111
2 AP
T = (3,00 0,05) s
L 2
L
42L
;T 42 ;g 2
g
g
T
T 2
42L
T2
4(3,14)2(90,0x102 )
3,949 m/s2 (4 AP; hasil antara)
(3,00)2
g L
42L
T
42LT 2 ;
2
2
T
g
L
T
0,1x102
0,05
2
g =
0,0344 3,44%
2
3,00
90,0x10
Sesuai persamaan (1-5), 3,44% dekat dengan 1%, sehingga berhak atas 3 angka
penting.
g =
3,44
3,949 0,1358 m/s2
100
42L
g = 42LT-2;
T2
2
g
s
s
1 L 2 T
g
L
0,05
0,04
2,00
100,00
g
= 0,05000 = 0,05000 100% = 5% dekat dengan 1%, sehingga berhak atas 3
g
angka penting.
g = 4(3,142)2(100,00 cm)(2,005)-2 = 987,2164 cm s-2 = 9,87 m s-2
g = 5%(9,87 m s-2) = 0,4935 m s-2
Jadi, g = (9,87 0,49) m s-2
14. (a). 45 000 mg = 45 000 10-6 kg = 0,045 kg
(b) 200 dm3 = 200 10-3 m3 = 0,200 m3
(c) 0,8
g
kg
-1
3 kg
2 kg
3 = (8 10 ) 10
3 = 8 10
3 = 800
cm
m
m
m3
[F] M.L.T 2
ML1T 2
2
[A]
L
[w] M.L.T 2
ML2T 2
(d) [s] =
[V]
L3
16.
m
M
;LT 2 L1T 2 ; tidak sama, sehingga persamaan pasti salah
; LT-2 =
F
MLT 2
m1m2
Fr 2
(M.L.T 2 ).L2
;G
M 1L3T 2
2
r
m1m2
M.M
Pangkat L; -1 = -3x + y + z; -1 = -3 + 1 + z; z = 1
Jadi, persamaannya adalah p = kgh
22.
23.
24.
25. (a)
(b)
(c)
26. (a)
(b)
(c)
27. (a)
(b)
28.
S = F1 F2 = F1 + (-F2)
|F2| = F2, sehingga
S2 = F12 + F22 + 2F1F2 cos (180 )
S2 = F12 + F22 - 2F1F2 cos
S=
(b) S = A - B
;
sin
=
2 0,68674 = 43,4
o
sin sin120
229
(c) T = B - A
2 0,2861 x = 16,6
o ; sin x =
sinx sin120
229
32 42 5 cm; tan =
40 3
Ay
Ax
4
(Kuadran I) = 53,13
3
Fy
(40)2 80 N; tan =
Fx
40
(Kuadran III)
40 3
Bx
13
(Kuadran IV)
12
= -47,29
(d) P = (20)2 202 20 2 N; tan =
Py
Px
20
(Kuadran II)
20
82 62 10 N
Arah tan =
34.
Fy
Fx
6
(Kuadran I); = 37
8
F1 = 100 N; 1 = 90
F2 = 120 N; 2 = 0
F3 = 50 N; 1 = 143
Ralat soal
Orang ketiga menarik ke arah 53 barat dari selatan dengan gaya 50 N.
F1x = 0 N; F1y = 100 N
F2x = 120 N; F2y = 0
F3x = 50 cos 143 = 50 (-cos 37) = 50(-0,8) = -40 N
F2y = 50 sin 143 = 50 (sin 37) = 50(0,6) = 30 N
Fx = 0 + 120 40 = 80 N; Fy = 100 + 0 + 30 = 130 N
F=
Arah tan =
Fy
Fx
130
(Kuadran I); = 1,02
80
MLT L ML2T-3
2
Jawab C
9. Dimensi daya, ML2T-3 (cara sama dengan nomor 8)
Jawab D
10. Dimensi momentum, MLT-1 (cara sama dengan nomor 8)
Jawab C
11.
x
y
z
m
M
kpxy A z ; ML1T 2 ML3 L2
t
T
M1T-1L0 = Mx + yT-2xL-x 3y + 2z
Pangkat T; -1 = -2x; x =
Pangkat M; 1 = x + y; 1 = + y; y =
Pangkat L; 0 = -x 3y+ 2z; 0 = - - 1 + 2z; z = 1
Jawab B
12. sudah jelas
Jawab E
13. x = xo x
xo = (0,2 + 5 0,01) cm = (0,2 + 0,05) cm = 0,25 cm
x = xo x = (0,250 0,005) cm
Jawab D
14. mikrometer sekrup, x = 0,01 mm = 0,005 mm
x = 5,5 mm + (37 x 0,01 mm) = 5,87 mm
x relatif =
0,005
x100% = 0,085%
5,87
Jawab A
15. 0,07060 m memiliki 4 angka penting
Jawab C
16. Luas = 12,61 x 5,2 m2 = 65,572 m2 = 66 m2 (2 AP)
Jawab E
17. R1 = 400 1%; R1 = 1%(400) = 4
R2 = 600 1%; R2 = 1%(600) = 6
R3 = 100 0,5%; R3 = 0,5%(100) = 0,5
R1R 2
Rx = R ; Rx = ..?
3
Rx =
400(600)
2400
100
R
3
x
1
2
Rx = R1R2R3-1; R R R R
x
1
2
3
R x
1% 1% 0,5% 2,5% ; Rx = 2,5%(2400 ) = 60
Rx
Jawab B
18. Nilai benar g 9,80 m/s2
Murid D menghasilkan pengukuran berulang yang baik yang berarti tepat (presisi),
tetapi nilainya jauh dari nilai benar, g = 9,80 m/s2 (berarti tidak teliti atau tidak akurat)
Jawab D
19. T = 5,00 s (sT = 0,10 s); L = 100,0 cm (sL = 3,0 cm)
L
;g 42LT 2
g
T = 2
g
s
s
1 L 2 T
g
L
3,0
0,10
100,0
5,00
0,05 5%
Jawab E
q q
1
1100 500
q1q2
3
, dari grafik tan =
2
(r ) 400 200
4
Jadi, 3 =
Jawab C
q1q2
62,6x106 106,2x106 177x1012 1,8x1010
qq
; 1 2
4
12
12 3,14
21. D + A + B = C
Jawab B
F3x = 50 cos 143 = 50 (-cos 37) = 50(-0,8) = -40 N
F2y = 50 sin 143 = 50 (sin 37) = 50(0,6) = 30 N
22. F Fx = F cos ; Fy = F sin
P = 10 N Px = 0; Py = -10
Rx = F cos
Ry = F sin 10
Diketahui R = 20 N arah OA atau = 0, artinya Rx = R = 20 N dan Ry = 0
Jadi, F sin 10 = 0; F sin = 10
F cos = 20
F sin 10 1
; tan
F cos 20 2
Jadi, sin =
1 1
5
5 5
Jawab C
23. A = 40; B = 20; = 60 cos 60 =
|A B| =
1
A 2 +B2 - 2AB cos 402+202 - 2(40)(20)
2
= 20 22 +12 - 2 20 3
Jawab B
24. P = D; (P, Q) = 90
tan =
Q
1; 45o
P
tan =
Q
1; 45o
P
(P + Q, P - Q) = + = 45 + 45 = 90
Jawab D
25. Diketahui: P dan Q dengan P = Q = x. Misal (P, Q) =
P Q 1
2;
P Q 2
P 2 Q 2 2PQ cos
P Q 2PQ cos
2
2
2
2x2 1 cos 2 1
x2 x2 2x2 cos 2
; 2x2 1 cos 4 2
x2 x2 2x2 cos 2
2
1
3
Jawab A
26. 60 + 120 + 180 240; 360 240. Jadi, mungkin
Jawab C
27. Diketahui: 1 petak = 1 N
Jawab C
28.
Diketahui A = 8 km; C = 6 km
R = A + C; R = ?
Ax = 0; Ay = -8; Cx = 6 cos 30 = 33; Cy = 6 sin 30 = 3
Rx = 0 + 33 = 33; Ry = -8 + 3 = -5
3 3
R R x2 +R y2
+ -5 27+25 2 13 km
2
Jawab C
29.
R = F1 + F2 + F3
F1x = -2; F1y = 7
F2x = -6; F2y = 8
F3x = 3; F3y = -3
Rx = -5; Ry = 12
R R x2 +R 2y
5 2 +122 13 N
Jawab D
30. Diketahui:
F1 = 20 N; 0; F1x = 20; F1y = 0
F2 = 203 N; 90; F2x = 0; F2y = 203
F3 = 30 N; 60; F3x = 15; F3y = 153
Fx = 20 + 0 + 15 = 35;
Fy = 0 + 203 + 153 = 353
Besar
F Fx2 +Fy2
2
35 + 35 3 70 N
2
Arah
tan =
Fy
Fx
Jawab B
II. Esai
35 3
3 = 60
35
sx
N xi2 xi
; N = 5; N 1 = 4
N 1
2
Jadi, sx
1 5 642,992 3214,89
0,0265
5
4
sx
0,0265
100%
100% 0,2%
x
11,34
1,996
5
5
T
i
1
sT
N
N Ti2 Ti
1 5 19,9203 9,980
0,003317
N 1
5
4
2
sT
0,003317
100%
100% 0,17%
T
1,996
54,5 J
78,75 79 J/s
1,2 s
(h)
180 N 35 m
N.m
1050
1000 N m/s = 1 103 N m/s
6s
s
7,500 103 kg
(i) 5,0 101 m 5,0 m 4 m 0,075 102 kg/m3
1
1,35 cm = 0,015 cm = 1,50 10-2 m
90
63,65 cm
N
4
t 0,25
100% 0,25%
t
100
t
100% 4%
t
0,05
100 4 ; t = 1,25 s
t
t
100% 1% (dari 100% - 99% = 1%)
t
0,05 100%
1% ; t = 5,00 s
t
d
100% 1%
d
penting.
Rtotal = R + R = (180,0 0,121)
18. Bola, diameter, d = (10,00 0,05) mm
(a) V =
4 3 4 d 3 1 3
r = ( ) = d ; d = diameter
3
3 2
6
V
d
0,05
3
3
0,0150 1,5%
V
d
10,00
(b) Ketidakpastian relatif 1,5% dekat dengan 1% sehingga berhak atas 3 angka
penting.
(c) V =
1
(3,142)(10,00)3 = 523,7 mm3
6
m
; T = (0,0825 0,0025) s; m = (15,02 0,05) kg
k
42m
42m
;k
k
T2
k m
T
2.
k
m
T
k 0,05
0,0025
2.
0,0639 6,39% 6,4%
k 15,02
0,0825
(b)
k
= 6,4% dekat dengan 10%, sehingga berhak atas 2 angka penting.
k
k 42mT 2 4(3,14)2(15,02)(0,0825)2 87032 N/m
x
s
s
1 L 1 L
x
L 1
L 2
0,08
0,08
60,52 39,49
2,4 103
x
2,4 103 100% = 0,24% dekat dengan 0,1% sehingga berhak atas 4 angka
x
penting.
x=
60,52
(10 ) = 15,33
39,49
v2 (m/ s)2
m/ s2
x
m
x
m
s2 s
2
a
m/ s
(c) at2 =
m 2
s m
s2
103 kg
13,6 103 kg/m3
6
3
10
m
(c) 90 km/jam = 90
5 m
37,5 m/s
18 s
1N
800 N/m2
4
2
10
m
1N
7 106 N/m2
4
2
10
m
s 1 tahun
NA
(b) lama = v
[waktu]
T
(b) [Daya] =
L ML T
2
LT 1
LT 2 satuan m s-2
T
[Q] =
LT 1
LT 3 satuan m s-3
2
T
[R] =
LT 1
LT 4 satuan m s-4
T3
27. (a)
[volume] L3
L3T 1
[menit]
T
(b)
[perpindahan]
L
T2
[percepatan] LT 2
2
3
4 2
(c) [gaya][volume] MLT L ML T
2 2
g
T = 2
[T] . LT ;T T 1 (salah)
L
L
1
T = 2
L
2
[T] . L 2 ;T T (benar)
g
LT
L
.
g
2 2
2g
(a) vo
(LT-1) LT ;LT 1 T 1 (salah)
h
L
1
2h
2
(b) vo
(LT-1) L 2 ;LT 1 T (salah)
g
LT
1
31. (i)
m
42m
42m
;k
T2 =
k
k
T2
[m] M
MT 2
[T]2 T 2
(ii)
(a)
(b)
(c)
(d)
(e)
(f)
R=C+D
R=
1
42 +52 2(4)(5)( ) 21
2
Arah
C
R
4
21
sin sinD
sin sin60
1
4
3
2 3
2
2
sin
21
21
7
= 49
Arah terhadap sumbu X+, yaitu R = 270 = 270 49 = 221
(b) S = C D; (C, -D) = 60;
S=
1
42 +52 2(4)(5)( ) 61 m
2
C
R
4
61
o
1
sin s sin 180 60
sin s
3
2
sin s
2 3
61
26o
Arah s = 90 + s = 90 + 26 = 116
(c) T = D + C
Dengan cara yang sama dengan (a) dan (b): T = 61 m; s = 296,33
35. A = 3 m; B = 4 m
R = A + B; besar dan arah R
(a) = 0 R = A + B = 7 m, arah = 0
(b) = (A, B) = 60; cos = cos 60 =
R=
A 2 +B2 2ABcos
R=
1
32 +42 2(3)(4)( ) 37
2
1
4
3
B
R
Bsin 4sin60o
2
sin
35o
sin sin
R
37
37
6 2
A +4A 2 4A 2 cos
4
3 2
A 5 - 4 cos
2
10 8 cos 15 12 cos
A 2 5 +4 cos
20 cos = 5; cos =
37. Misalnya dua vektor tersebut adalah A dan B, maka A = B = 5 m; = ?
(a) R = 53 m
R=A+B
R 2 A 2+B2 2ABcos
75 50 1
= 60
50
2
Q = Qx, Qy
Rx = Px + Qx; Ry = Py + Qy; Sx = Sx - Sx; Sy = Sy - Sy
R2 + S2 = (Rx2 + Ry2) + (Sx2 + Sy2)
= (Px + Qx)2 + (Py + Qy)2 + (Px - Qx)2 + (Py Qy)2
= (Px2 + Qx2 + 2PxQx) + (Py2 + Qy2 + 2PyQy) + (Px2 + Qx2 - 2PxQy)
+ (Py2 + Qy2 - 2PyQy)
= (Px2 + Py2) + (Qx2 + Qy2) + (Px2 + Py2) + (Qx2 + Qy2)
= P2 + Q2 + P2 + Q2
R2 + S2 = 2(P2 + Q2) terbukti
39. Misal, ketiga vektor yang besarnya 3 N itu adalah A, B, dan C. Jadi, A = B = C = 3 N.
R=A+B+C
(a) R terbesar, jika A, B, dan C searah, sehingga
Rmaks = 3 + 3 + 3 = 9 N
(b) Nilai terkecil, Rmin = 0, yaitu jika (A, B) = (B, C) = (C, A) = 120
40. A = 30 N; B = 40 N; R = A + B
(a) Rmaks = 30 + 40 = 70 N
(b) Rmin = 40 - 30 = 10 N
(c) (i) 30 N + 5 N 40 N, salah tidak dapat seimbang
A 2x +A 2y 62 +82 10 m
Arah, tan =
Ay
Ax
8
(Kuadran II)
6
Arah, tan =
10,8
(Kuadran I) = 77,5
2,4
Sx2 +Sy2
Arah, tan =
10,8
(Kuadran III) = (180 + 22,2) = 202,2
26,4
R x2 +R 2y
22 2 + 8 2 2 137 N
tan R =
8
(Kuadran I) R = 20
22
R x2 +R 2y
tan R =
6 2 + -6 2 6 2 N
6
(Kuadran III) R = (180 + 45) = 225
6
(c) A = 7 N; A = 180 Ax = -7 N; Ay = 0
B = 18 N; B = 60 Bx = 7 cos 60 =
7
7 3
N; By = 7 sin 60 =
N
2
2
7
7 3
N; Cy = 7 sin (-60) = N
2
2
7
7
+ =0
2
2
7 3
7 3
+=0
2
2
R=0
(d) Dengan cara yang sama pada (a), (b), dan (c), R = 803 N; R = 0
44.
R x2 +R y2
tan R =
30 2 + 10 3 20 3 km
2
10 3
3
(Kuadran I) R = 30
3
3
45.
R=A+B+C+D
Ax = 100 m; Ay = 0
Bx = 120 cos 60 = 60 km; By = 120 sin 60 = 603 m
Cx = 100 cos 120 = -50 m; Cy = 100 sin 120 = 503 m
Dx = -60 cos 60 = -30 m; Dy = -60 sin 60 = -303 m
Rx = 100 + 60 + (-50) + (-30) = 80 km
Ry = 0 + 603 + 503 + (-303) = 803 m
Besar, R = R x2 +R 2y 80 + 80 3 160 m
2
Arah, tan R =
80 3
(Kuadran I) R = 60
80
4 3 4
R (3,142)(6,38 106 )3 = 1087 x 1018 m3
3
3
= 1,09 x 1021 m3
48. 1 kmol = 6 x 1026 atom; massa 1 atom karbon = 2,0 10-26 kg
Massa 5 mol atom karbon = (5 mol)
12,0 kg
60 x 10-3
1kmol
49. vL = G M R ; [G] =
2
M2
kg
2
1 3
LT-1 = (M-1L3T-2)xMyLz
M0L1T-1 = M-x + yL3x + zT-2x
Pangkat T -1 = -2x x =
Pangkat M 0 = -x + y 0 = - + y y =
Pangkat L 1 = 3x + z; 1 =
3
+ z; z = -
2
GM
R
L T 2
massa
1
50. = panjang L ML ; panjang kawat, L
m M
1
F MLT 2
3
ML T 2 ; [] = 3 ML
2
V L
A
L
Cx = 3 cos 30 = 3(3) =
(a) R = 2C + D
Rx = 2Cx + Dx = 33 + 0 = 33
Ry = 2Cy + Dy = 3 + 3 = 6
R R x2 +R 2y
3 3
+ 6 3 7 m
2
Ry
Rx
6
2
= 49
3 3
3
(b) S = 2C D
Sx = 2Cx - Dx = 33 - 0 = 33
Sy = 2Cy - Dy = 3 - 3 = 0
Besar
S=
3 3
Sx2 +Sy2
Arah, tan =
Sy
Sx
+0 3 3
0
= 0
3 3
(c) T = C + 2D
Tx = Cx + 2Dx =
3
3
3 -0=
3
2
2
Ty = Cy + 2Dy =
3
15
+6=
2
2
2
3
3 +
2
T Tx2 +Ty2
15
15
5
2
Arah, tan =
= 71
Tx 3 3
3
2
Ty
(d) U = C 2D
Ux = Cx - 2Dx =
3
3
3 -0=
3
2
2
Uy = Cy - 2Dy =
3
9
-6=2
2
2
3
9
3 +
2
2
U U x2 +U 2y
3 3
9
3 1
2
Arah, tan =
(Kuadran IV) = -60
Ux 3 3
3
3
2
Uy
53. R = P + Q; 2R = P + 2Q; 2R = P - Q
Bukti, (P, Q) = (P, 2Q) =
R=P+Q
R 2 P 2 +Q 2 +2PQ cos (1)
2R = P + 2Q
2
2
2R P 2+ 2Q +2P 2Q cos
2R 2 P 2+ Q 2 - 2PQ cos
4R 2 P 2 +Q 2 - 2PQ cos .(4)
5R 2 2P 2 +2Q 2 .(5)
3R 2 3P 2
R=P
Substitusi ke persamaan (3)
2R2 = -P2 + 2Q2 ; 2R2 = -R2 + 2Q2; 3R2 = 2Q2; Q =
Jadi, P : Q : R = R :
R 3
:R=1:
2
R 3
2
3
: 1 = 2 : 3 : 2 (ralat kunci jawaban)
2
75 3 + -375+100 3
2
S = R = 240 m
Sx = -Rx = 753;
Sy = -Ry = 375 - 1003
Arah, tan =
Sy
Sx
375 100 3
= 57
75 3
3 3 4
4
3 (ralat kunci jawaban)
3
3
(b) R = .?
Di sini telah ditetapkan sebagai sudut lancip, sehingga
2
cos = + 1 sin2 1
4
3 0,917
3
Rx = -4 + 3(0,917) = -1,25
Resultan R = |Rx| = 1,25 N (ralat kunci jawaban)