You are on page 1of 48

Osteguna

Azaroaren 11
2010. VIII. urtea
2.295. zenbakia

1,10
www.berria.info

Berriro kantxara
Aimar Olaizola Labritera
itzuliko da etzi, zazpi hilabete
osatzen egon ostean q 24-25

Protestei muzin eginda, indarrean jarri du


Sarkozyk erretiroa atzeratzen duen legea
Sarkozy harro azaldu da, erretiroen erregimena salbatu
duelako; oposizioak esan du 60 urtetan berrezarriko duela
erretiroa 2012an Lehendakaritzatik botatzen badu q 16

DAVID AGUILAR / EFE

Progresiboki jarriko da indarrean. Uztailaren 1etik aurrera


60 urte beteko dituztenek ezingo dute erretiroa eskatu, eta
2018tik aurrera ezingo da eskatu erretiroa 62 urte bete arte

DMemoriaren Egunean,biktimen aitortza ahotan.

Patxi Lopez Eusko Jaurlaritzako lehendakariak biktimen oroimena


aldarrikatu du Memoriaren Eguneko lehen ekitaldian. EAEko erakundeetan ere ekitaldi instituzionalak egin dituzte. Estatuaren biktimak, ordea,
oroimenetik kanpo geratu dira ekitaldi horietan; horregatik ez dute parte hartu ezker abertzaleak, Aralarrek, EAk eta Alternatibak. q 2-3

Hajar Samadi
Bidaya elkarteko presidentea

Islamak
aitortzen dizkigun
eskubideak
berreskuratu
behar genituzke
Islama eta emakumea
izeneko hitzaldia eman du
Elkarrizketa q 12
p GAUR 40 ORRIALDE

JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS

q HARIAN 2

IRITZIA 4

Lantegiak itxiko
dituzte BHk eta
Tavexek, ehun
urtetik gora
jardun ondoren

Polisarioak
ohartarazi du
Maroko gerra
piztu nahian
dabilela

Euskal Idazleen
Elkarteari diru
laguntzak erdira
jaitsi dizkio
Jaurlaritzak

BHk Gasteizkoa itxiko du,


eta Tavexek, Bergarakoa. 106
langile dituzte bien artean.
Euskal Herritik kanpo
segituko dute ekoizten. q 15

Maroko eta Polisarioa


abenduan bilduko dira
negoziazioekin segitzeko.
Aaiunen jendea urduri
dagoela dio Polisarioak q 17

Euskal idazleei laguntzak


murriztu eta erdarazkoak
sustatu nahi dituela
salatu du Ander Iturriotz
EIEko lehendakariak q 32

EUSKAL HERRIA 6

EKONOMIA 15

MUNDUA 17

q KIROLA 22

q AGENDA 27

q PLAZA 32

2 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Harian
Memoriaren Eguna D
Galdutako aukera salatu du ETAk hildako ertzainak
omendu dituzte Arkautin
biktima batek,Ajuria Enean

Biktimak hobe artatzeko


hitzarmena onetsi du CGPJk

Ajuria Eneko ekitaldian parte hartu eta


gero, biktima guztiak ezagutzeko galdutako aukera deitoratu zuen Roberto
Fernandez Mentxakak, eskuin muturrak
1976an hildako Normi Mentxakaren
semeak: Biktima asko daude, ez soilik
ETAk hildakoak. Guk 33 urte behar izan
ditugu biktimatzat onar gintzaten.

Atentatuen biktima izan direnak artatzeko eta informatzeko zerbitzuak


hobetzeko Eusko Jaurlaritzarekin lotu
beharreko hitzarmenari onespena eman
zion, atzo, CGPJ Espainiako Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren batzorde
iraunkorrak, erakunde horrek jakinarazi
zuenez.

Urteotan ETAk hildako hamabost


ertzainak omendu zituzten Arkautin,
Memoriaren Egunean. Eusko Jaurlaritzako lehendakari Patxi Lopezek gidatutako ekitaldian egon ziren hildakoen
senideak, Ertzaintza, Espainiako Polizia
eta Guardia Zibileko buruak eta hainbat
erakunde eta alderditako ordezkariak.

Ertzain batzuk, Arkautiko omenaldian. ARG

Biktimen oroimena
etorkizunaren oinarri
dela esan du Lopezek
ETA, GAL, BVE eta beste talde armatuen
biktimak gogoan izan dituzte Memoriaren
Egunaren harira antolatutako ekitaldietan
Memoriaren Eguna guztien ondarea dela
dio Legebiltzarrean irakurritako testuak
Edurne Begiristain Gasteiz
ETA, GAL, Batallon Vasco Espaol eta bestelako talde armatuen
biktimak gogoan izan dituzte erakundeek Memoriaren Egunean.
Haien oroimena aldarrikatu dute
hainbat ekitalditan, biolentziaren biktima ez ezik, ahanzturarenak ere bilaka ez daitezen, eta
beren memoria etorkizunaren
zutabea izan dadin. Memoriaren
Eguna antolatu dute, lehen aldiz,
Eusko Jaurlaritzak, Eusko Legebiltzarrak, Araba, Bizkai eta
Gipuzkoako Batzar Nagusiek eta
hainbat udalek. Ekitaldietan
ETAren biktimak izan dira nagusi. Estatu indarkeriaren biktimak, ordea, omenaldietatik
kanpo utzi dituzte, eta horregatik, EAk, Aralarrek, ezker abertzaleak eta Alternatibak ez dute
parte hartu erakunde ekitaldietan.
Goizean goiz hasi dira omenaldiak, Ajuria Eneko jauregian. Patxi Lopez lehendakaria, eta Jaurlaritzako sailburu guztiak izan
dira biktimei elkartasuna adierazten. Maixabel Lasa eta Txema
Urkijo Biktimen Arretarako
Jaurlaritzako bulegoko buruak
ere izan dira, ETA, GAL eta eskuin muturreko taldeetako 80 bat
biktimarekin batera. Gonbidatuen artean ETAren biktimak
izan dira nagusi, baina ez bakarrak: Batallon Vasco Espaolek
1980an hildako Mari Jose Bravo

del Valle eta eskuin muturreko


taldeek 1976an hildako Norma
Mentxakaren senideak ere joan
baitira ekitaldira.
Biktimen memoriari eustea
ezinbestekoa dela esan du lehendakariak, hitza hartu duenean.
Biktimak gogoratzea, euren oinazeari zentzua emateko ez ezik,
indarkeria deslegitimatzeko
tresna ere badela adierazi du.
Iragana ezin da ahaztu, etorkizunari begiratu nahi bazaio, lehendakariaren esanetan. Hala, bikti-

BVE eta ultra


eskuindar taldeen bi
biktimaren senideak
egon dira omenaldian
Agustin Ibarrolaren
eskultura inauguratu
du lehendakariak
Ajuria Enean
men memoria eta askatasuna
etorkizuneko zutabeak izango direla adierazi du. Biktimak askatasunaren ikurrak direla erantsi
du lehendakariak: Gu guztion
askatasuna eta duintasuna defendatzeagatik dira biktima, eta
horregatik izango dira herri honen zimenduak.
Memoria, egia eta justizia da,
lehendakariaren ustez, eta gertatutakoak ahazteak duintasuna
galtzea ekarriko luke: Gogora-

tzea, terrorismoaren biktimek


pairatutako sufrimenduari zentzua ematea da, ahaztea, berriz,
hilketarik edo mehatxurik ez dela
egon onartzea. Lehendakariaren ustez, sufrimenduaren oroimena aldarrikatuta, biktima guztien izen-abizenak eta haien bizipenak ere aldarrikatu egiten dira.
Hala, etorkizunera begiratu
nahi bada, iragana ezin dela ahaztu esan du lehendakariak, Agustin Ibarrola eskultorearen oroitarria inauguratu duenean. Ajuria
Eneko lorategietan egongo da hemendik aurrera burdinazko xaflaz egindako obra. Iragana gogoratzen du, baina aldi berean
etorkizunari itxaropenez begiratzen dio oroitarriak, lehendakariaren esanetan.
Ahanzturaren aurka
Ajuria Eneko ekitaldia amaituta,
haren lekukoa hartu du, ostean,
Eusko Legebiltzarrak, biktimen
aldeko osoko bilkura berezia eginez. Ekitaldi laburra egin dute
ganberan: Legebiltzarraren atarian dagoen biktimen aldeko eskulturan lore-koroa paratu dute,
Memoriaren Egunaren harira
onartutako adierazpena irakurri
du gero Legebiltzarreko presidenteak, eta biktimen aldeko minutu
bateko isilunea egin dute, amaitzeko. Memoriaren Egunaren harira irakurritako idatziak Aralar
eta EAren babesik ez duenez jaso,
testua Presidentziaren izenean
irakurri du Quirogak.
Memoriaren Egunean terrorismoaren biktima guztiak salbuespenik gabe oroitu nahi dituztela esan du Quirogak, onartutako adierazpena irakurri
duenean. ETAk, GALek, Batallon Vasco Espaolek eta bestelako talde armatuek eragindako
biktimak izan ditu gogoan, baina

Ibarrolaren eskultura inauguratu zuten Ajuria Enean. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS

EAJko ordezkariak Legebiltzarreko elkarretaratzean. Atzean, Aralarreko


legebiltzarkideen aulkiak hutsik. JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 3

13

Santi Brouard eta Josu Muguruzaren omenez,


ekitaldia antolatu dute azaroaren 20rako

Zortzi gizon atxilotu dituzte azken


egunetan, genero indarkeria leporatuta

Memoriaren Eguna D
Biktimen omenez,monolitoa
jarri dute Andoainen
Memoriaren Eguneko azken ekitaldi ofiziala Andoainen (Gipuzkoa) egin zuten
atzo arratsaldean. ETAk hildako Jose
Luis Lopez de Lacalleren izena daraman
parkean terrorismoaren biktimen
omenez eskultura bat jarri zuten eta,
ondoren, Bastero kutur etxean bildu
ziren hara joandako ordezkari politiko

azpimarratuta gaur egun euskal


herritarren elkarbizitza arriskuan jartzen duen talde bakarra
ETA dela. Hemendik aurrera biktima horien guztien ondare
izan nahi du azaroaren 10ak, indarkeriarenak ez ezik, ahanzturarenak ere izan ez daitezen,
Eusko Legebiltzarreko presidenteak adierazi duenez. Gaurtik
aurrera, urteurren honek gogora
ekarriko digu zer gertatu den eta
zerk ez duen gertatu behar, inoiz
ez.
Irakurritako adierazpenak dio
memoria biktimen eskubidea
dela, gertatutakoari buruzko
egiazko azalpena eraiki dezaten laguntzeko. Baina, iraganari
ez ezik, geroari ere aipamen egiten dio testuak, biktima guztien
memoria gordetzeak bakean eta
askatasunean oinarritutako etorkizuna lortzeko balio izango
duelako.
Hutsuneak
Legebiltzarreko omenaldian, hutsune ugari egon dira, bai legebiltzarkideen eserlekuetan, bai gon-

Lopez eta Egiguren eskulturaren aurrean. EFE

bidatuen palkoetan. Aralarreko


eta EAko parlamentarioek ez
dute ekitaldian parte hartu, Memoriaren Egunak gatazkaren
biktima guztiak aintzat hartzen
ez dituelako, eta, beraz, haien aulkiak hutsik egon dira. EAJ, PSE,
PP, EB eta UPDko legebiltzarkideek, berriz, bilkuran parte hartu
dute Jesus Egiguren PSEko legebiltzarkide eta alderdiko presidentea ez da egon.
Hutsuneak egon dira, halaber,
osoko bilkura bertatik bertara jarraitu duten biktimen artean,
GAL, Batallon Vasco Espaol eta
eskuin muturreko talde armatuen biktimarik ez baita joan Legebiltzarreko ekitaldira. ETAren
biktimek eta senideek bete dituzte gonbidatuen aulkiak: Covite,
AVT eta Buesa eta Miguel Angel
Blanco Fundazioetako ordezkariak izan dira, besteak beste.
Ajuria Enean eta Eusko Legebiltzarrean ez ezik, Batzar Nagusietan eta zenbait udaletan ere
biktimak omendu dituzte, eta
han ere Memoriaren Eguneko
idatzia irakurri dute. Arabako
Batzar Nagusietan EAE-ANVko
lau ordezkariak, EAko biak eta
Aralarrekoa ez dira adierazpenaren irakurketan egon. Gipuzkoan, Aralar eta Alternatibako batzarkideek ez dute omenaldian
parte hartu, eta Bizkaiko Batzar
Nagusietan EAko, ANVko, Alternatibako eta Aralarreko batzarkideen hutsunearekin irakurri
dute idatzia.
Eguerdi partean, berriz, omenaldia egin die Eusko Jaurlaritzak ETAk hildako hamabost ertzainei, Arkautiko akademian
(Araba). Patxi Lopez lehendakaria eta Rodolfo Ares Herrizaingo
sailburua izan dira ekitaldian. Lehendakariak ETAk hildako ertzainen sakrifizioa nabarmendu du: Haiei esker, gaur askeagoak gara, baina ez dugu sekula
ahaztuko ordaindu zuten prezioa. Lehendakariak esan du
ETAk Ertzaintza jomugan duela
askatasunaren eredu delako,
eta hargatik, hildako ertzainen
memoria harro aldarrikatzeko
eskatu du.
Memoriaren Egunaren amaierako ekitaldia Andoainen (Gipuzkoa) egin dute. Han, erakundeek
indarkeriaren zazpi biktimari
omenaldia egin diete.

eta biktimen senideak. Memoriak


gogoratzen digu terrorismoa ez dela
oraindik amaitu, adierazi zuen Patxi
Lopez Eusko Jaurlaritzako lehendakariak. Estanis Amutxastegi Andoaingo
alkateak, berriz, ETA, Triple A eta Batallon Vasco Espaol taldeek Andoainen
hildako zazpi herritarrak izan zituen
gogoan. Ekitaldi horren bidez Andoaingo herriak biktimekin zuen zorra kitatu

duela adierazi zuen alkateak. Ekitaldi


nagusian izan ziren, besteak beste, ETAk
hildako Andoaingo bost herritarren senideak, Maixabel Lasa Biktimen Harrerako
Bulegoko zuzendaria, Rodolfo Ares
Herrizaingo sailburua, Rafaela Romero
Batzar Nagusietako presidentea, Jesus
Egiguren PSE-EEko presidentea, Borja
Semper Gipuzkoako PPko burua eta
Martin Beramendi H1ekoa.

Aralarrek deituta, atzo Gasteizen egin zuten elkarretaratzea. RAUL BOGAJO / ARGAZKI PRESS

Biktima guztientzat aitortza


aldarrikatu dute bilkuretan
Sufrimendua edozein
dela ere, biktima
guztiak aintzat hartzeko
eskatu du Aralarrek
elkarretaratze batean
Erredakzioa Gasteiz
Memoriaren Egunak motibazio
politikoak eragindako biktimak
ahaztu dituela salatzeko, hainbat
elkarretaratze egin zituzten atzo
Euskal Herrian. Aralarrek Biktima guztiak, errekonozimendu
osoa lelopean egin zuen bilkura,
goizean, Gasteizko Andre Mari
Zuriko plazan. Lau Haizetara
Gogoan eta Genozidioaren Biktimen elkarteek, berriz, manifestazioa egin zuten Donostiako Bulebarrean, arratsaldean.
Eusko Legebiltzarra biktimen
omenezko bilkura egiten ari
ziren bitartean egin zuen Aralarrek elkarretaratzea. Erakundeen omenaldia jaso duten biktimak alde batera utzi gabe,
Aralarrek beste biktimen aitor-

tza aldarrikatu nahi izan


zuen.Gaur instituzioek gonbidatu dituzten biktimekin dago Aralar, baina baita gonbidatuak izan
ez diren biktimekin ere. Guztiekin, adierazi zuen Jon Abril
koordinatzaileordeak. Hala, frankismoak eta estatuko indarkeriak eragindako biktimentzat
aitortzak eta errekonozimenduak erabatekoa izan behar
duela aldarrikatu zuen Abrilek
elkarretaratzean.
Euskal Herrian sufrimendu
anitz eta ugari daudela, eta
horiek ezin direla baztertu esan
zuen Abrilek. Ezinbestekotzat jo
zuen erakundeek eta gizarteak
egiten duten lanarekin biktima
guztiak aitortzea, sufrimendua
edozein delarik ere. Edozein
biolentziaren ondorioz biktima
diren guztien aitortza behar da.
Izan ere, bakarrik bide horretatik
egin ahal izango da aurrera, Abrilen ustez.
Aralarreko koordinatzaileordeaz gainera, Eusko Legebiltzarreko lau parlamentarioak, eta
Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoa-

ko Batzar Nagusietako Aralarreko batzarkideak egon ziren elkarretaratzean, hainbat herritarrekin batera. Gainera, Norma
Mentxaka ultraeskuindar batek
1976an Santurtzin (Bizkaia) hildako emakumearen seme-alabak
ere egon ziren bilkuran.
Amnesiaren eguna
Lau Haizetara Gogoan Plataformak eta Genozidioaren Biktimen
elkarteak deituta, manifestazioa
egin zuten iluntzean Donostian.
Lau Haizetara Gogoan plataformak amnesiaren eta zigorgabetasunaren egun gisa definitu
zuen atzokoa.
Protestarekin, Memoriaren
Egunaren izaera partziala
eta sektarioa salatu zuten
hainbat lagunek, atzoko omenaldiak
frankismoaren
eta
estatuko terrorismoaren biktimak baztertzen dituelako.
Halaber, genozidio frankistaren biktimen oroimena, eta
egia, justizia eta askatasuna
aldarrikatu zituzten manifestazioan.

4 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Harian Iritzia

Eztanda

kin konformatzen dela bat, baina akordatu egin behar duela nola kontatu
duen, ezinbestekoa baita lehen aldian
bezalaxe kontatzea, dena berriro errepikatzea, ezer ez ahaztea, gezurrak egiaaiatu saiatzen naiz, baina batzueren tankera har dezan, egiaren lekua har
tan ezin izaten dut egia esan, ikaradezan, hura baino ederrago ager dadin,
garri zaila egiten zait, xehetasunak
ondo kimatutako bonsai bat kamino
sartu beharko nituzkeela iruditzen zait,
bazterrean hazten den belar txarra
baita ezdeusenak ere, edo batez ere
baino ederrago agertzen den gisa
ezdeusenak, hori dela egia, eta gero
berean.
pentsatzen dut hori ere ez dela iristen
Asteguna zen, gaueko hamar
egia izatera, egia hor dabilela, galterdiak. Ez zebilen inor Easo pladuta, inork ez duela harrapatuko
zan. Bat-batean, eztanda izugajakitun, inork ezingo duela guztiz
rria entzun nuen. Tabernan sartu
oratu sekula, eta nork bere egia
nintzen. Zer izan da hori?
harrapatzea badela nahikoa
Realak bigarrena sartu du,
ezinezko, hortik aparte
poza lehertu da Anoetan.
egiak harrapatzen ibiltzeMerezi du Donostiak
ko, hori guztia pentsatzen Jira
2016ko Kultur Hiriburua
dut, eta azkenean gezurra
Xabier
Gantzarain
izatea. Akustika ona du.
ondo samar kontatzeare-

Zuzendaria:
Martxelo Otamendi
Zuzendariordea:
Enekoitz Telleria
Edizio arduraduna:
Lurdes Huizi
Argitaratzailea:
Euskal Editorea SM
Publizitatea: Iragarri SM
Lege gordailua:
SS-0662/03
Batzorde parekidea:
0712I84059
Egoitza nagusia:
Martin Ugalde kultur parkea.
Gudarien Etorbidea, z/g.
20140 Andoain.
Telefonoa:
(0034) 943-30 40 30
Faxa: (0034) 943-30 09 43
Webgunea:
www.berria.info
Posta elektronikoa:
berria@berria.info
Publizitatea:
publi@iragarri.net
Harpidetza saila:
(0034) 943 - 30 43 45
Date: 11/11/2010
Exemplaire: 2.295
Editeur: Euskal Editorea s.l.
Directeur de publication:
Martxelo Otamendi
Comission paritaire:
0712I84059
Delegation Labourd:
Lisses 3, 64100-Baiona.
Tel.: (0033) 559256220.
Fax: (0033) 559254303.
E-mail: lapurdi@berria.info
ORDEZKARITZAK
Araba: Bizenta Mogel, 6.
Posta kodea: 01008
Gasteiz. Telefonoa:
945-15 04 52. Erredakzioko
faxa: 945-14 83 07.
Posta elektronikoa:
araba @berria.info.
Bizkaia: Uribitarte kalea, 18,
3. C. Posta kodea: 48001
Bilbo. Telefonoa:
94-435 26 00. Erredakzioko
faxa: 94-423 49 75.
Posta elektronikoa:
bizkaia@berria.info.
Lapurdi: Lisses, 3. Posta
kodea: 64100 Baiona.
Telefonoa: 559-25 62 20.
Faxa: 559-25 43 03.
Posta elektronikoa:
lapurdi @berria.info.
Nafarroa: Iratxeko Monasterioa, 45, 13. Posta kodea:
31011 Iruea. Telefonoa:
948-36 66 22.
Publizitatea: 948-36 66 23.
Posta elektronikoa:
nafarroa@berria.info.

berria

Lubakietan

gana lerratu zait: hemengo jendetza dezimatua izan zen,alabaina,Verdun eta


Chemin des Damesko lubaki lokaztuetan.Guretzat trintxerak dira.Etxe bakoitzetik gizon bat edo batzuetan bizpahiabakoaren prezioa emendatu diguru,anaidi osoak hots,amildu ziren
te,Bettencourt aferan lekuko batek
XX.mendeko aurreneko egiazko harateNS zuzenki aipatzen du bost ehun eurogian.Armadara deituak kanoi zitzigaiak
ko billete arrosez bete gutunak erdietsi
ziren,bereziki laborari haurrak,hauek
lituzkeelako,150 urtez Pirineotako glabaitziren soziologikoki nagusi garai
ziarren zama %85ez gutxitu omen da
haietan.
eta Pariseko gobernu berria datorren
Frantsesa ikasirik eta euskara
azaroaren 22tik aitzina osatuko da:
ahantzirik itzultzen ziren haEliseo Akademy.Hargatik gaur jai
boroxienak,maingu,kolpadugu iparraldean,lehen mundu getuak,mutur xitxifrikatuak,halurraren bukaera oroituz.
zinatuak.Horien guztien ondoIgandean Oragarreko elizako
rengoak gara.Eta caporal
kalostrapean sartu naiz.
tabako grisa erostezina
Ezko eta egur zahar usaisuertatzen zaigu jagoitik.
na.Beti bezala begia mar- Bira
Armistiza baten premolean zerrendaturiko
Itxaro
Borda
mian gaude naski gaur ere.
herritar zenduen izenen-

Etxean otso
Jose Inazio
Basterretxea
EITBko administrazio
kontseiluko kidea

hulezia handiko
uneak bizi ditu
ETBk. Maremagnum digital eta politikoaren lehietan
itota, iparra ez eze, lau puntu kardinalak galdu ditu komunikazio-enpresa publikoak. Dagoen egoeran
egonda, ahalegin sendo eta, batez
ere, profesionala egin beharko ditu
zulotik ateratzeko.
Inguru naturalaren merkatua
erosionatu du ETBk. Hori da bere
gurutzea. Ataka gaitzean den telebista suspertzeko, irizpide eta lemazain berriak behar dira ardura-postuetan.
Dentista zaharren sindromea
Errespetua galdua dio ETBk bere
merkatu naturalari. Eritasun historikoa da hori telebista autonomikoan. Sarritan praktikatu du ETBk telebista-esklusioa unean uneko Zuzendaritza Nagusiaren ideario politikoarekin bat egin izan ez duten
talde eta erkidegoekin.
Min ematen zuten haginak ateratzen zituen dentista zaharrak gure
herrian, erauzi egiten zituen, beste
konponbiderik ez zegoelakoan.
ETBk horixe bera egin du bere historian, eta kale egin du behin eta berriz: ahoa konpondu ordez, hortzik
gabe utzi ditu hortzoiak.
EAJren garaietan, ezker abertzalea erauzi zion dentista zaharrak
kate publikoari. PSE-PPren garaiotan, dentista zaharrak eskuin abertzalea erauzi du ETBtik. Eta ezker
abertzalearekin, militar nahiz zibila izan hori, aurrekoek erabilitako
gutxiespen-politika berbera berpiztu du Zuzendaritza Nagusiak.
Herriko etxe eta eskuin espainiarrarentzako moduko telebista egin
nahi dute oraingo telebista-ardura-

dunek, antza. Baina esparru horretan, ETB baino hobeagoak diren kateak ditu entzuleriak gustuko.
Telebista Publikoko zuzendaritzek helburu eta emaitza politiko
partidistak eta bat-batekoak profitatu dituzte beren historian zehar,
eta telebistaren hilobia aitzurtzen
joan dira pixkanaka. Hogeita hamar urtean, leize-zulo beltzera erori
da telebista. ETBk ez daki nori zuzentzen zaion, ezta inori zuzentzen
bazaio ere.
Alderdi politikoen morroi izan dira kate publikoaren gidariak, eta ez
profesional burujabeak. Horra hor
paradoxa nagusia.
Harriekin igeriketan
hitzak ederrak, bihotza faltso, zioen Goizuetako Trabukorenak kantatzeko leloak. Hitzak
ederrak ditu Zuzendaritza Nagusiak diharduenean elkarbizitzaz,
kultura-aniztasunaz, herria egituratzeaz eta euskararen sustapenaz.
Baina eskasak ditu oinak, ez baitu
asmatzen aurrera egiten predikatzen dituen bide horietan.
Ahulezia diskurtsibo nabarmena
du ETBk. Ez du diskurtso propiorik, bereizgarririk. Besteren urratsen jarraipen hutsa praktikatzen
du, modu nabarmen eta nekagarrian gainera. ETBk ez du begi propiorik auzo hurbila nahiz mundu
urrunagoa interpretatzeko, eta bestek diseinatzen dutenaren kopia
egiten eta pantailaratzen du. ETB
ez da gai bere produktuari balio
erantsi beregainik emateko.
Gauzak horrela, publikorik gabe
eta zer kontatu berezkorik gabe, ez
dago argi zein den ETBren errentagarritasun soziala.
Lehiatueta osatuda zerbitzu publikoak egin behar duena. Lehiatu
da: besteei gaina hartzen saiatu.
Osatu da: bestek utzitako zuloak estali. ETBk lehiatu behar du telebista pribatuekin. Eta osatu behar du,
haiek egiten ez dutena eta gizarteak
demandatzen duena.

Baina ETBk ez daki hori egiten.


Eta, noraezeko bide eroan traba bat
aurkitzen duenean, tragediaren bidea hartzen du: zentsura informatiboa, espediente-mehatxuak langileei eta zigor politikoa oposizioari. Hirugarren Munduko edozein diktadore merkek egin lezakeen modu
latz berean dihardu. Beregaintasun
editoriala amets da egungo ETBn.
Jardunbide sektario horrexek betetzen dizkio patrikak harriekin,
igeriketan ikasi nahi lukeen erraldoiari.
Hurbil behar luke dimisioen orduak
Balioetsi egin behar da telebista publikoa. Gizarte modernoak behar
duen komunikabide eraginkorra da
telebista, dela ohiko pantailetan
kontsumitua, dela ordenagailu bidez haztakatua. Telebista publikoa
da, besteak beste, herri baten isla
publikoa, gizarte baten erradiografia, erkidego baten amets eta idealen biltegia. Ez partidismoaren paradigma.
Blanca Urgell Kultura Sailburuari entzun diogu inoiz audientziak
emendatu behar dituela ETBk, informatiboen independentzia dela
ohiko telebisten altxorretako bat,
zerbitzu duina eskaini behar duela
edozein enpresa publikok, inbertsio
egokiak egin behar dituela delako
herri-enpresak aurrera aterako ba-

ETBren audientziak
ez du gora egingo
auzokoaren ezbehar
eta paella-txapelketen
irudien bidez.
Ez horregatik bakarrik.
Herri bati dagokion
telebista oso bat
demandatzen du
ETBren audientzia
iheskorrak

da. Baina bere zuzendaritza-taldeak


ETBn ez du hegaldatzeko haizearekin asmatzen. Urte eta erdi batean,
porrotarekin baizik ez du telebista
publikoaren otzara bete. Txantxangorri distiratsu eta arin jaio zena,
ubarroi bihurtu da: beltz eta zaborjale.
Beste zerbait eskaini behar digu
ETBk. MTVk, Intereconomak,
TVEk, FR3k edo Tele5ek eskaintzen dutenetik harago.
Eta hori ez du lortuko hurbiltasun-telebista bat eginez, oraingo
zuzendaritzari hainbat aldiz
entzun izan diogun moduan. Ez da
hori bidea. ETBren audientziak ez
du gora egingo auzokoaren ezbehar eta paella-txapelketen irudien
bidez. Ez horregatik bakarrik.
Herri bati dagokion telebista oso
bat demandatzen du ETBren
audientzia iheskorrak.
Jakina da telebista baten arrakasta edukietan eta ematen dituen
zerbitzuetan datzala. Zuzendaritza
honek abian jarri dituen eduki berrietako ezeinek ez du publikoaren
hitz ona jaso. Lehendik zetozen programek entzuleria galdu besterik ez
dute egin. Gaizki ari da.
Trabak asko izango dira: digitalizazioa, entzuleariaren atomizazioa,
gizarteko aldaketa demografikoak,
familien transformazioa, krisi ekonomikoa Baina aritu, gaizki ari
da oraingo zuzendaritza.
Oinarri-oinarrizkoa da lotura
emozionala sortzea zerbitzatu behar den gizartearekin. Eta lotura
emozional hori elikatzea egunero,
infidela izan daitekeen entzuleria fideltasunaren arrastora hurbiltzeko
moduko programazio eta zerbitzueskaintza erakargarria eraikita.
Gelditzen zaizkion barku apurrei
su eman aurretik, ona litzateke norbaitek etxerako bidea hartzea eta
gauzak hobeto egin ditzakeen norbaiti ateak irekita uztea. Beranduegi izan aurretik, jakina. Zeren zuzendaritzaren eraberritzea asko
atzeratzen baldin bada, agian ez da
ezer geratuko hobetzeko eta zerotik
abiatu beharko da berriz ere, hogeita hamar urte beranduago eta leherketa digitalaren zurrunbiloaren
erdian.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 5

Iritzia Harian

Espazioa

Hizpideak

Bi historikoren agurra
Iker Aranburu
iaranburu@berria.info
ekutzeen oldeak bi fabrika historiko
eramango ditu orain Euskal Herritik: Tavexek jakinarazi du Bergarako
lantegia itxi egingo duela, eta Bialsak
(BH ohiak) Gasteizen bizikletak ekoizteari utziko dio. Enpresa historikoak ziren biak, baina aspaldi galdu zuten garai bateko distira. Tavexek 2001ean itxi
zuen Bergarako beste lantegia, eta
BHk gaur egungo langileen halako hamarrekin ari zen duela urte batzuk. Aurrerantzean, atzerrian bakarrik ekoitzi-

ko dute. Itxieren lehen kaltetuak lantegietan ari ziren beharginak dira. 64 langile kalera joango dira Tavexen, eta 38
Bialsan, Eusko Jaurlaritzak erregulazio
espedientea onartzen badu.
Drama pertsonal horiei industriaren
etorkizunari buruzko kezka gehitu behar zaie. Salbuespenak salbuespen,
Euskal Herriko enpresek eta oro har,
mendebaldeko Europa osokoek gero
eta zailtasun gehiago dituzte Asiako
edo Amerikako beste batzuekin lehiatzeko. Eta sektore batzuetan lehia ezinezkoa bilakatu da dagoeneko. Nork ez
ditu nahi bizikletak 125 eurotan eta jeans parea bazkari baten prezioan?

illiam Wellman zinegilearen Yellow Sky (Zeru


horia) pelikulan, bi gaizkile John Rusell eta Gregory Peck sekulako basamortu baten aurrean daude.
Harea eta gatza, ez daukate besterik begien aurrean.
Hura zeharkatzen saiatzeak heriotza ia segurua du arrisku, baina basamortuaren beste aldean agure batek urrea
bilatu du. Eta, gainera, bere biloba ilehori ederrarekin bizi
da. Gregory Peck basamortua zeharkatu nahi du urreaz
jabetu eta neska ilehoriarekin pasio kriminala asetzeko.
John Russell-ek: Erotuta hago! Gatzezko basamortu
honek hirurogei milia ditik. Beharbada, gehiago. Baina
Gregory Peck-ek: Espazio bat duk, eta espazioak gurutzatu egiten dituk.
Aste honetan, bi presidente ohi ikusi ditugu
zinismo guztiz aitortzen moralaren eta demokraziaren
espazioaren beste muturreraino iritsi zirela beren
agintaldietan. Eta ez baitute damuaren arrastorik
erakutsi, berriro zeharkatu dute ignominiaren basamortua.

Hitz beste
Anjel Lertxundi

Zaldieroa

Kode Gorria
T
itularren ordenak pentsaraz
dezake Sanchez Dragok
hasi duela konfesioen
azken olatua, baina suposatzen
dut ez dela berria konfesio beharra, konfesore ezberdinekin;
idazlearena Albert Boadella izan
da, bi apurtzaile. Baina George
Bush ez dut uste informaturik
dagoenik horrekin, eta egin ditu
bere konfesio kakatiak ere, ez
sarraskiaren dimentsioak izututa,
geroak jarriko dizkion epitetoen
beldur ziurrenik. Zenbaiti ez
liokete memoriarik idazten utzi
behar.
Juan Jose Millas konfesore
baino konfidentetzat, entre
nosotros te dire, Felipe Gonzalezek esan duena esan du. Jordi
Evolek Jose Barrionuevori eginiko
elkarrizketa gogoratu dut, non
estolden beharrezkotasunaz aritu
zen, ia tonu Nicholsonianoan.
Gogoratzen duzue pelikula hori
zeinetan Jack Guantanamoko
koronela den eta Tom Cruise abokatu abilak kode gorriari buruz
galdetuz Por supuesto que lo
hice joder! oihukatzera erama-

Larrepetit
Uxue Apaolaza

Asko gertatzen
da tonu egokia ez
topatzearena,
agian konfesioak
handikeria
erakustaldiak
direlako

ten duen?; topatu dut, Algunos


hombres buenos. Felipe Gonzalezen tonua, baina, ez da hori;
berak ezetz esan zuela da
ziurrenik esan nahi zuena, ahal
izan eta etakide zenbait garbitu
ez zituela.
Jose Bono hurbildu da gehiago,
orduan egoera ezberdina zela
esanda, gaur kexatzen diren askok
orduan zer egingo zuketen ikusi
nahi lukeela. Zuk ezin duzu egia
jasan! () Ez daukat () gogo
izpirik ere nik ematen diodan
askatasunaren mantapean jaiki
eta oheratu eta gero (manta)
bermatzen diodan modua kuestionatzen duen gizon baten
aurrean azalpenak emateko.
Nahiagoko nuke eskerrik asko
esan eta aurrera jarraituko bazenu.
Baina ez, berriro tonuak du akatsa: Bono irribarrez ari zen, Jack ez
bezala; asko gertatzen da tonu
egokia ez topatzearena, agian
konfesioak handikeria erakustaldiak direlako epaile baten aurrean
beharrean fokuen laztanpean eginik.

Zuzendariari

BERRIAk irakurleen eskutitzak plazaratzen ditu. Ez dituzte 2.500 karaktere


baino gehiago izan behar, tarteak barne, eta BERRIAk mozteko eskubidea
du. Helbide honetara bidali behar dira, izen-abizenak eta herria adierazita:
Berria, Martin Ugalde kultur parkea, 20140 Andoain. Eskutitzak Internet
bidez bidaltzeko: iritzia@berria.info.

Berria-ri erantzuna
Egunkari horretan, 2010/11/04
egunean argitaratu zen Rakel
Lizarralde Arruti andrearen
gutun bat, ikuskatzaile mediku
baten jarduerari buruzkoa.
Horren gainean, zera adierazi
nahi dut:
Osasun eta Kontsumo Saileko ikuskatzaile medikuen jarduera, ezinbestean, tokian
tokiko Lurralde Zuzendaritzak
emandako jarraibide eta protokoloen mende dago.
Lizarralde andreak gutunean
aipatzen duen kasuan, erabat
egiaztatu dugu ikuskatzaileak
zuzenki jardun zuela, une oro,
jarraibide eta protokoloak
betez.
Onkologikoa, ospe oneko
zentroa eta Gipuzkoako biztanleentzat erakargarritasun
handikoa izaki, titulartasun pribatukoa da, eta Osasun eta
Kontsumo Sailak kontratatu

du prestazio jakin batzuetarako. Prestazio horiek eskuratzeko, baina, aurretiazko baimena


behar da, izaera publikoko
laguntza-baliabideetan oinarritzen dena.
Osakidetzako sare publikoa
askoz handiagoa da
Onkologikoarena edo itunpeko
zentroena baino, eta ongi
bermatzen ditu behar diren
prestazio guztiak,
presakoak izan nahiz programatuak izan.
Pertsona batek bere patologia premiazkotzat jotzeko
izan dezakeen ikuspegia,
ulergarria bada ere, ez da arrazoi nahikoa beste zerbitzu
batzuk erabiltzeko, hau da,
sare publiko horrek Euskal
Autonomia Erkidegoan
dituenak baino; eta Gipuzkoa
ez da, inondik inora, salbuespen bat.
Elena Elosegi Vallejo. Osasun eta
Kontsumo Saila.

6 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Harian Euskal Herria

Borrokaren balioa nabarmendu


dute, Brouard eta Muguruza gogoan
Hipokrisiatzat jo du Edurne Brouardek
biktima denak errekonozitu gabe
Memoriaren Eguna ospatu izana
Ekitaldi politikoa iragarri dute Muguruza eta
Brouarden senideek eta ezker abertzaleak
Jone Zuazo Bilbo
Azaroaren 20an, 26 eta 21 urte beteko dira hurrenez hurren, Santi
Brouard eta Josu Muguruza hil zituztenetik. Haien senideek, Muguruzaren alargun Elena Bartolomek eta Brouarden alaba Edurnek, eta ezker abertzaleko
ordezkariek, Tasio Erkiziak eta
Jose Ramon Etxebarriak, urtero
lez, omenaldi ekitaldia egingo dutela iragarri dute; ezker abertzaleko bi militanteez gain, ordezkatzen zutena ere omenduko dugu:
Euskal Herriarekiko konpromisoa eta maitasuna.
Hilaren 20an, arratsaldeko
18:00etan, La Casillan, Izan zirelako gara, irabaziko dugu lelopean
egingo den ekitaldian parte hartzeko deialdia egin dute. Egun berean, lore eskaintzak ere egingo
dituzte, Ametzolan eta Errekalden. Estatuaren estoldetan hartutako erabakien ondorioz, azaroaren 20an nahigabeko protagonistak dira Santi eta Josu. Baina
ez ditugu inolaz ere ahaztu nahi
haiek bezala euren ekarpena egin
duten, eta egiten ari diren, ehunka lagun.
Euskal Herrian testuinguru
interesgarria eta itxaropentsua
dagoela adierazi dute Muguruzaren eta Brouarden senideek,
nahiz eta estatuak etengabeko
gatazka egoerara eta sufrimenduaren luzapenera kondenatu
nahi gaituen. Haien arabera,
ezker abertzalearen apustu eta
ekimen politikoek Euskal Herria
beste agertoki batera eramateko
aukera sortu dute, baita Santik
eta Josuk amesten zuten Euskal
Herri berrira; hau da, Euskal
Herri independente eta sozialistara. Urteetako borrokaren balioa
ere azpimarratu dute: Ekarpen
militantea izan ez balitz, ez ginateke aro politiko berri baten atarian egongo. Milaka lagunek
hamarkadetan egindako ekarpena egun sortutako baldintzen
oinarria dela esan du Brouardek:
Ezker Abertzalearen oinarri
militantea delako Euskal Herri
berria sortzeko motor eta akuilua.
Eusko Jaurlaritzak atzo egindako Memoriaren Eguna ere izan
dute hizpide. Euskal Herrian da-

goen gatazkaren ondorioak alde


bietako hainbat eta hainbat pertsonak sufritu dituztela adierazi
dute. Hipokrisiatzat jo dute
gaur egungo baldintzetan halako
egun bat antolatzea: Ez dira biktima denak aintzat hartzen; adi-

bidez, frankismoak, edo estatuaren aparatuek eraildakoak. Biktimen erabilera politikoa ere salatu dute: Haien izenak alderdien
onurarako erabiltzen dituzte.
Brouard eta Muguruzaren senide eta lagunek argi utzi dute,
testuinguru honetan, ez dutela
Memoriaren Egunean parte hartuko: Ez dio egoerari ekarpenik
egiten; are gehiago, gatazkak
irauteko balio du.
Inpunitatea agerian
Felipe Gonzalezek egin berri dituen deklarazioen harira, ez dela
harritzen esan du Edurne Brouar-

dek: Guk orain dela 28 urte esaten genuena besterik ez du berresten horrek.
Hala ere, haserre agertu da
Brouard; inpunitatearen azken
aldarria dira deklarazio horiek;
inpunitatez onartzen dira estatuak egindakoak, eta hemen ez da
ezer gertatzen; alderantziz, konponbide baketsu eta elkarrizketatu baten alde egiten dutenei inolako lotsarik gabe aplikatzen diete
zigor-zuzenbidea.
Euskal mugimendu independentista amaitzeko estatuaren estrategia hau gobernu aldaketen
gainetik dagoela salatu du

Brouardek. Frankismo garaitik


gaur egun arte iraun du inpunitateak: GAL, Batallon Vasco Espaol, Triplea A, Josu eta Santiren
hilketa... Estatuaren aparatuak
daude atzean. Jon Anza ere izan
du gogoan, eta oraindik zer gertatu zitzaion inork ez duela azaldu
azpimarratu du.
Gonzalezen deklarazioek estatuaren estoldetan egin diren
hainbeste krimen legitimizatzeko asmoa dutela uste du Brouardek, baita hemendik aurrera gatazkaren konponbidea bultzatzen dutenei gertatu ahal zaiena
justifikatzeko ere.

Josu Muguruzaren alargun Elena Bartolome, Santi Brouarden alaba Edurne eta ezker abertzaleko kide Tasio Erkizia, atzo, Bilbon. MARISOL RAMIREZ / ARP

Vera: Adierazpenekin, Rubalcaba eta Jauregi


tiro lerrotik ateratzen ahalegindu da Gonzalez
ETAren ustezko bileraz
informazio oker edo
toxikatua jaso zuen
Espainiako lehendakari
ohiak, Veraren arabera
Erredakzioa Donostia
Espainiako Segurtasunerako Estatu idazkari ohi Rafael Veraren
ustez, Felipe Gonzalezek Alfredo
Perez Rubalcaba eta Ramon Jauregi babestu nahi ditu El Pas

egunkarian egindako adierazpenekin. Horixe da galdera; zergatik sartu gaitu [Felipe Gonzalezek] anabasa honetan?Azalpen
bakarra daukat: Rubalcaba eta
Jauregi tiro lerrotik ateratzen
ahalegindu da, urte haietan lehena gobernuko eleduna baitzen eta
bestea gobernu ordezkaria EAEn,
eta orain GALengatik erasoak jasaten ari baitira, dio Verak, Espainiako La Gaceta egunkariari
eskainitako elkarrizketan. Gauzak muturrera eramaten ari dira,
bi ministroak GALekin lotzeko,

egin berri den gobernu aldaketa


higatzeko xedez.
Espainiako gobernuburu ohiak
El Pas-en esan zuen ETAko buruzagitza lehertzeko aukera izan
eta ez zuela egin, eta zalantza duela ongi egin zuen. Veraren arabera, Gonzalezek informazio ez
kontrastatua, okerra edo toxikatua zuen ETAren ustezko bilera
hartaz. Barne Ministeriora ere
iritsi zen informazioa, baina ez genuen jaso bilera lehertzeko proposamenik. Aztertu egin zen, eta datua kontrastatu gabe zegoela, hu-

tsuneak zituela eta interesik ez


zuela ondorioztatu genuen. Ezer
ez egitea ebatzi genuen.
Ikertzeko eskaera
Laura Martinek, GALek hildako
Juan Carlos Garcia Goenaren
alargunak, Espainiako Estatuko
fiskal nagusiari eskatu dio Gonzalezen adierazpenak ikertzeko,
terrorismoaren gorazarrea
izan daitezkeelako. Martinekin
batera, Antonio Romero IUko legebiltzarkide ohi espainiarrak
egin du eskaera.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 7

Euskal Herria Harian

Iparragirre, Albisu eta beste zortzi


epaituko dituzte astelehenetik aitzina
Frantziaren jarrera
salatu eta abian jarri
nahi den prozesuaren
testuinguruan kokatu
du auzia Askatasunak

Busturian atxilotu dute


gaztea, eta Pablo Ruz
epaileak gaur hartuko
dio deklarazioa,
Auzitegi Nazionalean

Jenofa Berhokoirigoin Baiona


Frantziako Estatuak Euskal
Herriko gatazkan duen esku-sartze zuzena agerian geratuko da,
Askatasunaren irudiko, datorren
astelehenetik aurrera Parisen
eginen den epaiketan. 2004ko
urriaren 4an Ipar Euskal Herrian
eta Biarnon egin sarekada handian atxilotutako bederatzi lagun
eta beste euskal herritar bat epaituko dituzte: Mikel Albisu, Marisol Iparragirre, Mikel Negrete,
Joxe Ramon Arrano, Juan Kruz
Maiza eta Peio Alcantarilla euskal presoak eta kontrol judizial
pean diren Lurdes Urdanpilleta,
Robert Arranbide, Miriam Inzabi
eta Xabi Oxarango. Epaiketa
Parisko Asisetako auzitegian
izango da, eta abenduaren 17ra
arte iraungo duela uste da.
Epaiketan Euskal Herriaren
egoeraren alde ezberdinak aipatzeko aukera izango dela dio
Askatasunak. Hori azaldu zuten
Muriel Lucantis eta Anaiz Funosas Askatasunako ordezkariek,
atzo, Baionan egin prentsaurrekoan. Bertan egon zen baita
Amaia Rekarte abokatua ere.
Funosasek zehaztu duenez,
ezker abertzaleak hasitako prozesu demokratikoaren testuinguruan kokatu nahi dute epaiketa.
Hori dela eta, aro berri horretaz
hitz egiteko parada izango da
Parisko Asisetako auzitegian.

Erredakzioa Bilbo

Amaia Rekarte abokatua, Askatasunako ordezkariak dituela ondoan. GAIZKA IROZ

Askatasunak gaitzetsi du prozesu demokratikorantz doazen


pausoak alde bakarrekoak direla
eta Espainiako Estatuak oraindik ere pauso errepresiboak
ematen dituela. Frantziako Estatuak, berriz, isilik eta mespretxuka segitzen duela salatu
dute.
Frantzia eta bake prozesua
Joera lotsagarri eta arduragabea bazterrera utziz, euskal
herritarrek xede duten prozesu
demokratikoan inplikatzeko deia
egin nahi diote epaiketa horretan
Frantziako Estatuari.Hain
zuzen, nahiz Frantziak erran kooperazio politika eramaten duela,

Askatasunak dio Euskal Herriko


gatazkan parte-hartze zuzena
eta aktiboa duela. Hori dela eta,
prozesu demokratikoa oztopatu
ordez, antiterrorismoaren izenean eginak diren legediak bertan behera uzteko eskatuko
diote.
Hori izango da epaiketan pasaraziko duten mezuaren edukia,
Lucantisek jakinarazi duenez.
2004ko sarekadak errepresioa
gogor handitu zuela oroitarazi
zuen Rekartek. Batetik, euskal
preso politikoei aplikarazten dizkieten salbuespenezko eta ezohiko neurriak aipatu ditu, eta argi
utzi du Europako Giza Eskubideen Hitzarmenaren aurkakoak di-

rela. Adibidez, 2004az geroz dira


maison darrt kartzeletan, alta,
legearen arabera, eremu horiek
denbora gutxirako dira finkatuak. Bestetik, senideek eta hurbilekoek jasan erasoak eta mehatxuak ere salatu ditu.
Baina tratuak gogortu arren
Euskal Preso Politikoen Kolektiboa azkartuz doala ikusiz, argiki
ohartarazi du sistema horrek porrota dakarrela.
Elkartasunez, autobus bat
abiatuko da igande gauean
20:00etan Donibane Lohizunetik,
eta 20:30ean Baionatik pasatuko
da. Elkarretaratzeak egingo dira
Euskal Herriko hainbat herritan
ere.

Anoetako ekitaldiaren inguruko epaiketa, gaur


Terrorismoa goratzea
leporatu diete Alvarezi,
Otegiri eta Permachi
Batasunaren 2004ko
agerraldiarengatik
Erredakzioa Donostia
Joseba Alvarez, Arnaldo Otegi
eta Joseba Permach Espainiako
Auzitegi Nazionaleko akusatuen
aulkian eseriko dira, gaur, terrorismoa goratzeaz akusatuta,
2004ko azaroaren 14an Donostiako Anoetako belodromoan Batasunak egin zuen ekitaldi batengatik. Fiskalak hemezortzina hilabeteko espetxe zigorra eta
hamabina urteko inhabilitazioa

Iaki Bengoa
atxilotu du
Ertzaintzak,
2002ko eraso
bat egotzita

eskatu du haientzat, eta Ermuko


Foroak, herri akusazio gisa aurkeztu denak, berriz, bosna urteko
espetxe zigorra eta hogeina urteko inhabilitazioa.
Hamabost mila lagun bildu ziren ekitaldi hartan, Batasunak
Anoetako proposamena aurkeztu
zuen. Bakerako proposamen gisa
hartu zuten Euskal Herriko alderdi eta eragile gehienek. Talde
abertzaleetatik hasi eta alderdi
sozialistaraino, ekarpen baikortzat jo zuten gatazka gainditzeari
begirako metodologia ere biltzen
zuen txostena. Euskal Herritik
kanpo ere, urrats garrantzitsutzat jo zen. Eta gerora etorri ziren
elkarrizketa eta bake saioetarako
abiapuntu izan zen, nolabait.
Sei urte beteko dira, igandean,

gaur epaitzen hasiko diren ekitaldi hori egin zela.


Prozesua eragozteko saioa
Gaurko epaiketa martxan dagoen konponbiderako prozesuaren aurkako oztopo gisa aurkeztu
zuten Alvarezek eta Permachek,
auziaz hitz egiteko astelehenean
egin zuten agerraldian. Oztopo
hori Espainiako Estatuko sektore batzuk jartzen ari diren eragozpenen barruan kokatu zuten
libre diren bi auzipetuek. Badira
sektore batzuk izua diotenak konfrontazio demokratikoari, denok
hitzaren bidez aritzeari; proposamen politiko guztiak posible egingo dituen prozesu demokratikoari. Gernikako Hitzarmeneraino
iritsi badira, Anoetatik pasatu

zirelako izan dela azpimarratu


zuten, eta epaiketak, dena den, ez
duela ezker abertzaleak egina
duen apustu sendoa aldaraziko.
Jone Goirizelaiak, defentsako
abokatuak, politikotzat jo du
gaur hasiko den epaiketa, haren
ustez akusazioak oinarri juridikorik ez duelako. Direnak direlako epaituko dituzte. Bai lehen eta
bai orain konponbiderako apustua sutsu egin dutenetakoak dira
epaituko dituztenak, eta horregatik zigortu nahi dituzte.

Berria.info-k epaiketaren
zuzeneko kontaketa
egingo du Twitter bidez gaur eta
bihar. Kontakizuna jarraitzeko:
www.berria.info

Ertzaintzak Iaki Bengoa gaztea


atxilotu du gaur goizean Busturian, 2002an Bilbon ustez autobus
bat erre zuelako. Bilbokoa da gaztea izatez, baina hiru urte daramatza Busturian bizitzen. Hamaikak aldera atxilotu zuten, eta
Bengoak Busturian duen etxea
miatu zuten ertzainek 15:30 arte.
Bukaeran, etxe inguruan bilduta
zeuden lagunei oldartu egin zitzaien Ertzaintza.
Pablo Ruz Espainiako Auzitegi
Nazionaleko epaileak eman du
gaztea atxilotzeko agindua, eta,
berri agentziek zabaldu dutenez,
gaur hartuko dio deklarazioa
atxilotuari. Ertzaintzaren ikerketa batez baliatu da Ruz, Efe berri
agentziak dioenez.
Ertzaintzak dio gazte hark beste lagun batzuekin hartu zuela
parte Bilboko erasoan, eta DNA
zantzuak dituela hori baieztatzeko. Iturri horien arabera, 2002ko
otsailaren 10ean Buia auzoan autobus bat erretzea egozten diote,
eta egun hartan, gertaeren tokian agertutako DNA aztarnen
analisia berriz egin ostean erabaki dute bera atxilotzea.
Eraso hartan parte hartzea
egotzita, Aitor Fernandezi, Naiara Mallabiari eta Unai Mallabiari
zazpi urte eta bederatzi hilabeteko espetxe zigorra jarri zieten,
2005ean. Molotov koktelekin
egindako eraso haren erantzule
izatea egotzi zieten. Haiek zigortu
zituen epaian ere jasotzen zen
eraso hartan jende gehiagok hartu zuela parte baina oraindik zehazteko zegoela zeintzuk ziren.
Bilboko Indautxu auzoan mobilizazioa egin zuten atzo, atxiloketa
salatzeko.

8 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Harian Euskal Herria

Otsoportilloko
erasoa ikertzeko
mozioak
aurkeztuko dira
Sakanan
Ezker abertzaleak
udalei galdegin die
oroitarriaren kalteak
konpontzeko lanen
kostua aurreratzea

Baldintzak baldin badaude


prozesuari babesa emateko
eskatu dio Urkulluk EBri
Europako Batzordeko
Barne Gaietarako
komisarioarekin
bildu da EAJren
EBBko presidentea

Erredakzioa Iruea
Erredakzioa
Duela astebete Urbasan, Otsoportilloko leizearen parean, 1936ko
gerran frankistek fusilatutako
gudarien omenezko oroitarriari
eraso egin zioten. Hori dela eta, ezker abertzaleak iragarri du mozio
bana aurkeztu duela Sakanako
udal guztietan eraso hori salatzeko eta nondik norakoak argitzeko ikerketa abiatu dadila eskatzeko. Era berean, mozioetan udalei eskatuko zaie erasoaren kalteak konpontzeko lanen finantzaketa aurreratzea, egileak nortzuk
diren argitu eta erantzukizunari
aurre egin bitartean. Horrez gain,
azaroaren 28an, 12:30ean, ekitaldi
politiko batera deitu dute, Gora
askatasunaren aldeko borrokalariak! Faxistak alde hemendiklelopean.
Oroitarrian, Gora Espainia, sasikumeak, Zuen erruz negar egin
zuten ama guztien partez; jada ez
da bakerik izango, gerra galdu zenutelako mezuak ageri ziren. Ezker abertzalearen irudiko, egileek
azaroaren 20ko testuingurua baliatu nahi izan dute argi uzteko
bizirik daudela eta gogor borrokatuko direla 1936ko genozidioaren
ondorioz irabazitako mozkin politikoak ez galtzeko. Ezker abertzalearen arabera, herri ekimenaren emaitza da oroitarria, eta, horregatik, erasoek mina eragin badute ere, faxistek urduri egoteko
arrazoi asko dituzte.

Baldintzak baldin badaude


Euskal Herrian bake prozesu bat
babesteko eskatu dio Iigo Urkullu EAJko presidenteak EB Europako Batasunari. Buruzagi jeltzaleak azaldu duenez, ETAren indarkeria behin betiko amaitzea
izango litzateke ezinbesteko baldintza, eta EBk emandako laguntzak, besteak beste, elkarbizitza heziketarako edota presoen
bergizarteratzerako izan beharko
lirateke, Ipar Irlandako kasuan
EBk sustatutako Peace programaren bidez egin zen moduan.
Urkullu Cecilia Malsmtrom
Europako Batzordeko Barne
Gaietarako komisarioarekin bildu zen atzo, Bruselan. Ordubete
inguru izan zen harekin, eta EAJko buruzagiak egindako eskariak
harrera ona izan zuela azaldu
du alderdi jeltzaleak.
Urkulluk eginiko eskaria, baina, ez da berria. Alderdi Egunaren ondorengo astean EAJren
Ados proposamenean zehaztutako bide orria argitzen aritu zen
Urkullu, eta iragarri zuen Ipar Irlandako gatazka konpontze aldera Europako Batasunak abian jarri zuen Peace ekimena Euskal
Herriarentzat ere lortzen saiatuko dela. Halaber, Izaskun Bilbao
europarlamentariak Europako
Batzordean egin zuen eskaera,
uztailean.

DLaburrak
Hauteskunde Legearen
erreforma onartu dute
MADRIL Hauteskunde Legea-

ren erreforma tramiterako onartu du Espainiako Kongresuak,


PSOE,PP,CC UPD eta UPNren
aldeko botoekin CIU abstenitu egin da.Erreforma horren
arabera,hautetsiek kargua galduko dute alderdia legez kanpo
utzi eta hamabost egun baino
lehenago indarkeria gaitzesten
ez badute.PSOEko eledun Jose
Maria Benegasek esan duenez,
ezker abertzaleak legeari iruzur egitea saihestu nahi dute.

Gose greba utzi dute


Meauxeko euskal presoek

Izaskun Bilbao eta Iigo Urkullu, artxiboko irudi batean. M. TOA / EFE

Irailaren 26an ospatu zen


Alderdi Egunean egitasmoaren
gakoak azaldu zituenean, EAJko
buruzagiak nabarmendu zuen
bake eta normalizazio prozesu
bat hasteko lehen pausoa izan
behar duela ETAk indarkeria
mota guztiak behin betiko
amaitzea horretan bat egiten
egiten du Espainiako Gobernuarekin eta alderdi sozialistarekin. Hori eginda EAJk ordezkaritza
duen
esparru
instituzional guztietan eragiten
saiatuko dela adierazi zuen.
Diru laguntzak baino gehiago
Ipar Irlandan bizikidetza programak sustatzeko ekimena da
Peace. 1995. urtetik 1.800 milioi
euro baino gehiago inbertitu
zituen Europako Batasunak
herrialde horretan.Urkulluk
azaldu duenez, laguntza hori
terrorismoaren biktimen arretarako, bake hezkuntzarako edo

presoen bergizarteratze neurriak


sustatzeko erabili beharko litzateke Euskal Herriaren kasuan.
Urkulluren irudiko, halere,
Europako Batasunaren zeregina
ez da horretara mugatu behar.
EAD Europako Alderdi Demokratak urriaren lehenengo astean Erroman eginiko batzarrean
bake prozesuarekin engaiatzeko
eskatu zien Urkulluk alderdiko
kideei. Buruzagi jeltzaleak azaldu zuenez, besteak beste, bakearen eta bizikidetza politikoaren
aldeko adierazpen eta ebazpenak
sustatzeko babesa lortu nahi du,
beti ere aipatutako baldintzak
baldin badaude.
Gaur eta bihar berriz bilduko
da Urkullu EADko buruzagiekin.
Bruselara eginiko bidaian, halaber, Geert Bourgeois eta Bart de
Weberekin N-VA Flandriako
alderdi politikoko buruekin eta
Guy Verhofstadt Belgikako presidente ohiarekin izan da.

BAIONA AAM Amnistiaren


Aldeko Mugimenduak jakinarazi duenez, Meaux Frantziako
espetxean 26 egunez gose greban egon diren lau euskal presoek utzi egin dute protesta,
Laurence le Vert epaileak Jare
alaba jaioberriaren bisita izateko baimena eman baitio Iker
Beristain presoari. Soto del
Realgo espetxean (Espainia)
dagoen Juan Carlos Besance
presoari, berriz, haren amarekin
egin behar zuen aurrez aurrekoa ukatu zioten herenegun.

ABk Aurore Martinen


espetxeratzea salatu du
BAIONA Aurore Martin ezker
abertzaleko kidearen atxiloketa
salatu du ABk. Espainiako Auzitegi Nazionalak bigarrenez
urriaren 13an bidalitako euroagindu eskaeraren ondorioz,
herenegun atxilotu zuten. Ezker
abertzalea gogoeta garrantzitsu eta estrategiko batean
dagoela iritzita, atxiloketa hori
Espainiako eta Frantziako
gobernuen probokazio hutsa
dela uste du ABk.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 9

Publizitatea

10 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Harian Euskal Herria

AHTaren zundaketak trabatzera deitu du CADEk


Errobi-Aturri hiri
elkargoko auzapezek
deiturik, AHTaren
aurka ehunka pertsona
bildu dira Hiriburun
Aitor Renteria Hiriburu
Prefetak Lapurdiko AHTko ikerketa lanak egiteko agindua igorri
du etxeetara, eta CADEk zundaketa lan horiek trabatzera deitu
du. Horrela azaldu zuen Martine
Boucher CADEko kideak joan
den astearte gauean Hiriburun

(Lapurdi) egindako bilkura publikoan. Errobi-Aturri herri elkargoan biltzen diren auzapezek
deitu bilkuran ehunka herritar
bildu ziren, AHT xedea deitoratzeko. Pentsatzen bazuten etxeko beroan egongo ginela telebistari adi, tronpatu dira; kanpoko
ekaitzak, haizeteak eta euriteak
ez bagaitu gelditu, prefetaren mehatxuek ere ez gaituzte geldituko, adierazi zuen.
Roland Hirigoien Mugerreko
auzapezak azaldu zuen astearte
arratsaldean RFFko konpainiako
arduradunak jin zitzaizkiola herriko etxera, zundaketa lanak

Immigrazioa arazo
garrantzitsua dela
diotenen kopurua
handitu egin da

abiatuko direla erratera. Herri elkargoko auzapez guztiekin bildu


ondoren lanei ekinen dietela azaldu zien.
Zundaketa baimenak
RFFk egin behar dituen zundaketa lanak legez kanpokoak izan
daitezkeela azpimarratu du CADEk. Izan ere, prefetak lur sailetan sartzeko baimena eman dio
RFFri, ez bertan tresneria kokatzeko eta lur laginak hartzeko.
Alta, zundaketak egin ahal izateko, lan horiek egin behar dituzte.
Hautetsiek zein CADEk zundaketa lanak legearen araberakoak di-

ren aztertuko dute. Corinne Lepage hartu dute abokatu lanak egiteko.
CADEren iritziz, arrunta litzateke prefetaren agiriak lagin hartzea ez baimentzea. Hori eskatuko balu, RFF konpainiak baldintza zorrotzak bete beharko
lituzke; bertzeak bertze, lur sailaren egoeraren akta hartu eta lanek eragin litzaketen kalteak ordaindu beharko lituzke. RFF konpainiak zor handiak ditu eta,
gainera, ekimen pribatuari dagokion parte handi bat bere gain
hartzea onartu du. Egoera horretan, pentsatzekoa da RFFk eta

G Ikuspegiren barometroa (2010)


Etorkinen harremanekiko
eboluzioaz jendeak duen iritzia

Etorkinekin lotutako hainbat gairen inguruan jendeak duen jarrera (%)

ED / EZ

Europako populazioaren zahartzeak eragindako arazoak konpon ditzakete


Europara datozen etorkinek.

Erabat ados / Ados

Azken urteetan Araba, Bizkai eta


Gipuzkoako herritarrek etorkinekin duten jarrera gogortu egin
da. Ondorio hori atera du Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak. Jarrera kritikoagoa da,
eta atzerritarrak estuago hartzen
dira, azaldu zuen Xabier Aierdi
soziologoak 2010eko Barometroaren emaitzak aurkezteko egindako agerraldian. Edonola ere,
herritarrek immigrazioa ez dutela arazo larri moduan hartzen
ohartarazi zuen. Izan ere, hiru
herrialde hauek dituzten arazoen
zerrendan, bosgarren kokatu
dute.
Xabier Aierdiren esanetan,
immigrazio politika eta lan egoera uztartzeko joera handia dago.
Alegia, atzerritarrei sartzen uzteko baldintza nagusia lan kontratua izatea da gehien-gehienentzat. Estereotipoen auziari ere
erreparatu diote egindako azterlanean. Bereziki, kezkagarria da
immigrazioa eta herritarren
segurtasunik eza lotzen dituen
aurreiritzia. Eusko Jaurlaritzako immigrazio zuzendari Migel
Anjel Gonzalezek erne egon
behar dela dio, iritzi horiek hedatzea xenofobiarentzat haztegi
aproposa izan daitezkeela iritzi

1. Immigrazioa arazo
Araba, Bizkai eta Gipuzkoako
hiru arazo nagusiak zein diren
galdetuta, herritarren %2,8k
uste dute immigrazioa dela arazorik larriena. Hala ere, herritarren %15,4 k aipatu dute immigrazioa arazo larrienen artean;
iaz, %12,9 ziren. Honenbestez,
2007ko mailara itzuli da kopurua.
Xabier Aierdiren esanetan,
garai hartan pil-pilean zegoen
gaia, eta horregatik ikusi zuten
herritarrek arazotzat. Gaur
egungo igoerari, berriz, bestelako azalpena aurkitu dio soziologoak: Gehiago dago lotuta ekonomia krisiarekin. Etorkinen
kopurua hazi izana ere ez da igoera hori ulertzeko arrazoi baliagarria.

2. Elkarbizitza
Galderei erantzun dieten herritarren erdiek baino gehiagok uste
dute atzerritarrekiko harremanek ez dutela aldaketarik izan
azken urteetan. Kopuru horrek,
hala ere, nabarmen egin du behera iaztik. Gainera, orain gehiago
dira okerrera egin dutela uste
dutenak, hobera egin dutela uste
dutenak baino. Izan ere, hamarretik batek baino ez dio irizten

ED/ EZ

20,8

26

68,8
Berdin

26

8,8
14,8

12,3

4,1

Etorkinek zerga gutxiago ordaintzen dute gero jasotzen dutena baino.


42,6

18

22,8

16,6

Atzerriko etorkinen presentziak segurtasun falta eta delinkuentzia eragiten ditu.


55,7

22,6

20,5

1,2

Oro har, immigranteen etorrerak herritarren segurtasunari kalte egiten dio.


61,4

15,7

Eskubideak nola banatu nahi diren, etorkinen egoeraren arabera (%)


Denek

Legearen araberako egoera dutenek

Inork ez
28,2

70,1

Babes ofizialeko etxebizitzak

63,4

Bozkatzea

38,1

Senideak ekartzea

21,9

Gizarte laguntzak

16,7

34,5
51,8
61,9
58,6

20,5

2,4

Etorkinen etorrera arautzeko


hautatu nahi diren politikak (%)

ED/ EZ

100

Osasun zerbitzuak

Ibai Maruri Bilbo

Kontra / Erabat kontra

Etorkinek onura handiegia lortzen dute gizarte babesaren sistematik.

13

26

Ikuspegiren arabera,
etorkinen inguruko
aurreiritziak asko
hedatu dira Araban,
Bizkaian eta Gipuzkoan

Ez ados ez kontra

44,4

Hobera

Okerrera

diolako. Hori eragozteko bidea


informazioa dela iruditzen zaio
Migel Anjel Gonzalezu: Etorkinek sortzen duten aberastasuna
ezagutzera denon artean eman
behar dugu.

gobernuak iruzur egiteko tentaldia ukan dezaketela, dirua aurrezte aldera, nabarmendu du
Victor Pachon CADEko presidenteak.
RFFk mila metroko zabaleran
aztertu nahi dituen balizko ibilbideen karta aurkeztu zuten hautetsiek. Sinesgaitza bada ere, Lapurdiko ibilbide osoa gune hauskorretan barna egin nahi dute,
eta, gainera, RFFk sinetsarazi
nahi du AHTa hortik pasatzean
ez duela kalterik eraginen, nabarmendu zuen Alain Iriart herri
elkargoko presidente eta Hiriburuko auzapezak.

1
1,1
6,2
11,1

60
40

Etorkin atzerritarrak sartzea


erabat debekatzea

20

Inolako lege trabarik gabe


sartzen uztea

19,3

Zerbitzu juridikoak

15,5

63,8

14,7

Hezkuntza

14,4

59,5

20,7

Lan kontratua dutenei bakarrik


sartzen uztea

80

0
2007

2008

2009

2010

ITURRIA: IKUSPEGI

hartu-eman horiek hobetu direnik.

Etorkinek aberastasun kulturala dakarten edo ez galdetuta,


erantzunak parekoak izan dira.
%45ek inguruk baietz diote;
%46k, ezetz. Halere, etorkinen
erlijio jarduerek euskal bizimodua arriskuan jartzen dutela
uste dute hamarretik bik. Eta
erabat integratuta egoteko atzerritarrek euren kulturari eta ohiturei uko egin behar dietela irizten diotenak %26,4 dira.
Herritarren %82,4k uste dute
etorkinak direla bertoko ohiturak hartzen saiatu behar dutenak, ez alderantziz.

dute etorkinek gizarte babesetik


onura handiegiak lortzen dituztela. Ehuneko hori duela bi urte baino ia bost puntu handiagoa da,
eta 2007an baino zortzi puntu
handiagoa. Aierbek datua nabarmendu du: Nabarmen geratu da
oinarririk gabeko aurreiritzi hori
geroz eta hedatuago dagoela.
Hein berean, atzerritarrak etortzeak segurtasunari kalte egiten
diola iruditzen zaienen kopurua
ere dezente igo da: %61,4k egiten
dute bat baieztapen horrekin; iaz
baino hamar puntu gehiago. Hala
ere, bada immigrazioaren fenomenoari onurarik ikusten dionik.
Herritarren ia erdiek uste dute
Europako populazioaren zahartzeak eragin ditzakeen arazoak
etorkinek konpon ditzaketela.

4. Eragina gizartean

5. Eskubideak

Ikuspegiren Barometroaren arabera, herritarren %68,8k uste

Etorkinek izan behar dituzten eskubideei dagokienez, banaketa

3. Kultur aniztasuna

egiten dute herritarrek. Gehienek osasun zerbitzuak, doako


hezkuntza eta zerbitzu juridikoak izateko eskubidea etorkin guztiek dituztela dio. Baina gizarte
laguntzak jasotzeko, senideak
ekartzeko, bozkatzeko edo babes
ofizialeko etxebizitzak eskuratzeko legearen araberako egoera exijitu behar zaiela diote gehienek.

6. Immigrazio politika
Hamar herritarretik zortzik uste
dute lan kontratua duten etorkinei bakarrik utzi behar zaiela
etortzen. %8,6 baino ez daude
guztiei sartzea uztearen alde.
%6,2k, ordea, sarrera erabat
debekatu beharko litzatekeela
uste dute. Lanik gabe geratzen
diren etorkinak kanpora bidaltzearen kontra daude erdiak
baino gehiago. Delituren bat egin
dutenekin, ordea, kanporatzea
hobesten dute gehienek.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 11

Publizitatea

12 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Harian Euskal Herria

Hajar Samadi q
Bidaya elkarteko presidentea
Emakume musulmanen hezkuntza jasotzeko
eskubidea aldarrikatu du Samadik; herrialdez
herrialde egoera nabarmen aldatzen dela dio.

Ezin dizkigute
kendu Jainkoak
aitortu dizkigun
eskubideak
Jon Rejado Gasteiz
Islama eta emakumea izeneko hitzaldia egin zuen Hajar Samadi
Bidayak, Euskal Herriko Emakume Musulmanen elkarteko presidenteak, Gasteizko Islama Ezagutzen jardunaldien barruan, astearte iluntzean. Mendebaldeko herrietan, islamari buruz aritzean,
munduko 1.200 milioi musulmanak talde bakartzat hartzen direla esan zuen, eta oker hori bera
egiten dela emakume musulmanez hitz egitean. Eibarren (Gipuzkoa) bizi da, eta 24 urte ditu.
Nola egiten zaio aurre Mendebaldeko gizartearen homogeneizazioari?
Erlijioari gehiago eusten diogu
geure burua kokatzeko. Erlijioaren erreferentzietara jotzen
dugu, Koranera eta Sunnara.
Zein da emakumearen rola erreferentzia horietan?
Hainbat rol ditu, baina, oinarrian, emakume musulmanak
gizartean duen garrantzia gizonarena bezalakoa da. Eskubideak eta beharrak dituzte biek, eta
gizona eta emakumea osagarriak
dira islamaren barnean.
Zein da, oro har, emakumezko
musulmanen egoera gaur egun.

Ez da esaten den bezain dramatikoa. Kontraesanak egon badaude eta Mendebaldeko herriek
kontraesanak baliatu dituzte
ideiak nahasteko. Erreferentzietan oinarrituta, emakume
musulmanaren nortasuna indartu behar da. Ezin dizkigute
kendu Jainkoak aitortu dizkigun
eskubideak.
Zeintzuk dira eskubide horiek?
Asko dira. Hezkuntza jasotzeko
eskubidea dago, adibidez; eta
ezin da emakume bat nahi ez
duenarekin ezkontzera behartu.
Hori arrazoitzen duen oinarri
islamikorik ez dago.
Ez du ematen pozik zaudenik Mendebaldeko herrietan ematen den
islamaren irudiarekin...
Maltzurkeria dago, jakin badakitelako islama ez dela aurkezten
dituzten arazo batzuen erruduna, baina horrela aurkezten dute.
Emakumeari al dagozkio sortutako
arazo horietako batzuk?
Emakume musulmana tresna
bezala erabili izan dute. Otzana
dela saldu da, eta gizon baten
pean dagoela. Mendebaldeko
herrialdeek horrela erakutsi gaituzte telebistan, filmetan...
Islamak gauza batzuk agindu arren,

JUANAN RUIZ / ARGAZKI PRESS

zergatik sarri askotan ez daude


bete-betean ezarrita herrialde musulmanetan?
Boterea lortzeko lehia dagoen
heinean islamaren erreferentzietatik aldendu ziren agintariak.
Horrez gain islamaren aurreko
ohitura batzuk aldatzea prozesu
luzea da. Arabiako penintsulan,
islamaren aurretik, emakumeak
oinordetu egiten ziren, eta, islamarekin, oinordetza hartzen hasi
ziren, adibidez.
Tradizio islamikoa duten herrialdeetan atzerapausoak gertatu al dira?
Gizarteak aldatzen dira denboraren joanarekin, baita gizakien
rolak ere. Islama ingurunera egokitzeko eta gogoeta egiteko ohitura galdu da. Analfabetismoa,
pobrezia... Arazo horiengatik
eztabaida baztertu da.
Nola eragin du horrek emakumeengan?
Emakume musulmana jasoa zen,
azkarra, eta gizartearen alor guz-

tietan parte hartzen zuen: politikoan, ekonomikoan, militarrean... Emakumearen presentziak


atzera egin du, herrialdeen arabera egoera ezberdina den arren.
Iranen, unibertsitateko ikasleen
%60 emakumeak dira. Ordea,
Marokon, familia eremura dauka
mugatua bere rola.
Emakumeen eskubideen alde lan
egiten duten emakume musulmanen korronte bat dago. Deigarria da
erlijioa eta feminismoa uztartzea.
Feminismo ateoaren ikuspuntutik bitxia da, baina feminista,
musulmanek feminista eta erlijiosoa izateko aukera badagoela
diote. Ordea, emakume musulman horien aldarrikapena ez da
eskubideak eskuratzea, baizik
eta islamak aitortzen dizkien
eskubideak berreskuratzea.
Emakume musulmanen eskubideei
buruzko eztabaida orokortu al da
Mendebaldeko gizarteetan?
Buruko zapiaz ari bazara, bai.

Marokon dudan familiari bitxia


gertatzen zaio auzi hori, gaiarekin tematuta baitago jendea.
Ordea, lelo politikoak dituzten
elastikoak, edota futbol taldeen
elastikoak janzten ditu jendeak,
gatazka iturri izan daitezkeen
arren.
Zapiarekin tematu, baina beste gai
asko ez direla aipatzen azaldu duzu
hitzaldian; sexualitatea,esaterako.
Islamak alor horretan ekarpen
izugarriak egin ditzake. Al Andalusen, islamaren urrezko aroan,
sexua ez zen tabua. Agerian utzi
behar dira aipatzen ez diren gai
horiek, agian bertatik elkar ezagutzeko aukera dagoelako.
Topikoak gainditze aldera, zer egin
beharko luke emakumezko musulmanak?
Bere burua ezagutarazi. Bere helburuen berri ematean, munduko
beste emakumeen modukoa dela
ikusten denean, hobeto joango
zaigu guztioi.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 13

Euskal Herria Harian

Zortzi gizon atxilotu dituzte genero indarkeriagatik


Murchanten tratu txar
psikologikoak jasan ditu
emakume batek;
Lizartzan ito zorian
egon da beste bat
Erredakzioa Iruea
Azken egunetan zortzi gizon atxilotu dituzte emakumeen aurkako
indarkeria egotzita: bikotekideak
jotzea leporatzen zaie gizon
gehienei, bati emakume bat itotzen saiatzea eta tratu txar psikologikoak ematea, eta beste bati
bikotekide ohia mehatxatzea.
Nafarroan eta Gipuzkoan hiruna

gizon atxilotu dituzte, eta bana


Araban eta Bizkaian.
Azken bi atxiloketak Donostian (Gipuzkoan) izan ziren, atzo
arratsaldean. Herrizaingo Sailak
adierazi duenez, lehenengo atxiloketa bikote baten etxebizitzan
izan zen. Ertzainak etxebizitzara
joan ziren, bikotea eztabaidatzen
zegoela ikusita. Bertan, emakumeak adierazi zuen bikotekideak
irain egin ziola, eta, ondoren,
eskumuturretatik hartu zuela,
eta etxean egoteko atxiki zuela.
Gizonak 69 urte ditu, eta bertan
zegoela atxilotu zuten.
Bikotearen etxean aurkitu
zuten ertzainek bigarren atxilotua. Emakumea etxearen atarian

zegoen. Azaldu zuenez, bikotekideak jatetxe batean kafea gainera bota zion, eta, ondoren, etxean
zeudela gizonak bultzatu zuen,
eta lurrera erori zen. Erortzean,
besoan mina hartu zuen, ertzainek egiaztatu zutenez.
Azaroaren 9an, hiru gizon atxilotu zituzten: Gasteizen, Orozkon
(Bizkaia) eta Lizartzan (Gipuzkoan). Gasteizen Ertzaintzak indarkeria jakinarazpenaren berri
izan zuenean bikotearen etxera
joan zen. Bertan, bikoteak aitortu zuen eztabaidatzen egon zirela
eta gizonak emakumeari masail
ezkerrean jo egin ziola. Ertzainek emakumearen masaila gorritua ikusi zuten. Gizonak jarrera

iheskorra izan zuen, baina gertatutakoa onartu zuen.


Orozkon, 69 urteko gizona atxilotu zuten. Emakumeak adierazi
zuenez, bikotekideak aurpegitik
hartu zuen, eta lurrera bota
zuen. Gizona etxeko egongelan
zegoen, eta gertatutakoa aitortu
zuen. Herenegun izandako hirugarren gizon atxilotuak 49 urte
ditu, eta emakumea itotzeko
nahiarekin lepotik hartu
zuen. Emakumeak bultzatzea
lortu zuen, eta bikotekidea
aldentzea.
Nafarroan hiru gizon atxilotu
dituzte azken egunetan genero
indarkeria egotzita, Nafarroako
Foru Poliziak jakinarazi duenez.

G Datuak (2009)

EAEko osasun sisteman


ahalik eta interbentzio
gutxieneko erditzeak
bultzatzea du
helburutzat

%13
pZesarea eskariak. Ospitale
publikoetan %87 baginaren bidezko erditzeak izan ziren, eta
%13, berriz, zesareak. Osasun
sistemak %15eko zesarea erabilera hobesten du.

Izar Mendiguren Bilbo


Medizinaren esku-hartze ahalik
eta txikienarekin haurrak nola
munduratu azaldu dute Erditze
arrunterako gidan. Hainbat osasun agintarik aurkeztu zuten
atzo Bilbon, tartean Osakidetzakoek. Helburua erietxetako emakume eta profesionalak orientatzea da, erditzeak medikuen
interbentzio ahalik eta urrienarekin egiteko. Horrela nahi dute
erditzearen aurreko, bitarteko
eta ondorengo zainketa egokia
sustatzea. Egun nagusi den
ereduaren bestelakoa sortu
nahi dute, hain interbentzionista
eta medikalizatua izango ez
dena.
Gida, Euskal Autonomia Erkidegoko Ostebak eta Avalia-t Galiziako agentziak egin dute. 168
orritan bildu dituzte nola emakumearen dilatazio prozeduraren
jokaera, hala haurra jaio denean
zer egin argitzeko irizpideak.
Hainbat galdera erantzuten saiatzen da: emakumeak ospitalera
noiz joan behar duen, erditzeak
irauten duen bitartean ura edatea komeni den eta abar. Horiek
eta 70 galdera gehiago erantzuten
ditu plazaratu berri duten liburuak.
Alternatiba naturalen onurak
Gomendatzen dituzten praktika
berritzaileen artean daude ospitaleratuek medikalizazioaren
inguruko jarrera aukeratu ahal
izatea, zilbor-hestea pintzaz
berandu moztea eta oinazearen
aringarriak neurri txikitan erabiltzea.
Ur poltsen haustura artifiziala
eta umetokiaren hondoa presionatzea, adibidez, erabili behar ez

Azaroaren 7an, Murchanteko


emakume batek bikotekidea
salatu zuen, etengabeko tratu
txar psikologikoak egotzita.
Ondorioz, 52 urteko gizon bat
atzeman zuten foruzainek.
Berriozarren, 25 urteko gizon
bat atxilotu zuten, azaroaren 4an,
bikotekide ohia mehatxatu zuelako. Foru Poliziak jakinarazi duenez, bikotekidearen etxera joan
zen; atea zakarki jo, eta etxean
sartu zen. Orduan, emakumea
mehatxatu zuen.
Egun berean, Faltzesen, 40
urteko gizon bat atxilotu zuten,
bikotekidea jotzea egotzita. Eztabaida baten ondorioz jo zuela
adierazi zuen emakumeak.

21.645
pEAEko jaiotzak. Azken jaiotza
txostenaren arabera, Araban,
Bizkaian eta Gipuzkoan 21.645
ume erditu ziren. 30 eta 34 urte
artekoak izan ziren amen %43;
35 eta 39 urte artekoak %28.

Gidaren aurkezpena atzo goizean egin zuten, Bilbon. MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS

Ohiko erditzeetan teknika


naturalak lehenesteko gida
aurkeztu du Osakidetzak
diren praktiken artean dauzkate.
2007an onartu zuten egitasmoa
eta 2008an abiarazi zuten lantaldea. Ideia emakumeen elkarte
batetik atera zen. Besteak beste,
Donostia, Gasteiz eta Bilboko
erietxeetako hamazazpi profesionalek hartu dute parte argitalpenean. Horietako bat da Luis Fernandez Gurutzeta Ospitaleko
erditzeen arduraduna. Froga
zientifiko bidez erdiketan
erabiltzen diren tekniken eraginkortasuna eta kalteak aztertu
ditugu.
Erditze normalaren atentzioari buruzko praktika klinikoaren
gidaren arabera, baliozko arrazoia egon behar da prozesu naturalean esku hartzeko. Ez da inolaz ere profesionalen erabaki klinikoa ordezkatu nahi. Ez dugu
epidurala ez jartzeko eskatzen, al-

ternatiba hobeak daudela adierazi baizik. Esaterako, ur berotan


gorputza murgiltzeak erditzearen mina arintzen du.
Horregatik, 2.700 gida banatuko dituzte erietxetako langileen

artean; liburua Interneten ere eskura dago.


Txaro Kintana adituaren iritziz, medikalizatutako sistemaren erabilera gehiegizkoa da.
Erditze arrunten arriskua esku

hartutako jaiotzena baino txikiagoa da. Hori dela eta, 2006an


Espainiako osasun sistemako
zentroetan izandako jaiotzetatik
%62 tresnarik gabekoa izan ziren.
2009an, 21.645 jaiotza erregistratu ziren EAEn. Ospitale publikoen %86 baginaren bidezko erditze izan ziren, eta %13 zesareak,
2006an baino %10 gutxiago. Mundu osoko parametroek zesarearen aplikazioa %15ekoa izatea hobesten dute. Adin tartea ere aldatu da: 2009an, ama izan zirenen
%72k 30-39 urte arteko adina zuten.

14 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Harian Euskal Herria

%15,2

Aralarrek argibideak eskatu


ditu Motxo-ren istripuaz

pNafarroako Elizaren diru sarreren


igoera, 2009an. Nafoarroako Elizak
26,1 milioi euro jaso zituen 2009an.
2008ko datuekin alderatuz, %15,2
egin dute gora diru sarrerek. Nafarroako elizbarrutiak ezagutarazi duenez,
eliztarren diru ekarpenei esker izan da
gorakada hori.

DONOSTIA Aurreko astean jo zuen hondoa

Motxo ontziak, Zumaia eta Deba arteko babestutako itsaslabarretan, eta istripu hari buruzko
argibideak eskatu ditu Aralarrek. Erregaiaren
isurtzea larria izan da, eta horri itsasontzia han
geratu izanak eta denboraleak eragindako kalteak gehitu behar zaizkio, salatu zuen Patxi
Aierbek, Gipuzkoako batzarkideak.

4,4

Etxerik gabeko gizon bat


hilik azadu da Gasteizen

pEspainiak Ebro arroko herriei


emandako milioi euroak. Uholde
arrisku adierazgarria duten eremuen
kartografia sistema garatzeko, 4,4
milioi euro eman dizkie Ebro arroko
herriei Espainiako Ingurumen, Landa
eta Itsas Ingurune Ministerioak.

GASTEIZ Etxerik gabeko gizon bat hilik agertu

zen asteburuan Gasteizko aparkaleku batean.


Gizona pentsioduna zen, eta udalaren etxebizitza sozial batean bizi zen alokairuan. Baina,
albistea eman duten informazio iturrien arabera, urriaren 19an uko egin zion alokairua ordaintzeko jasotzen zuen diruari, eta kalera itzuli zen.
Aralarrek argibideak eskatu ditu.

DONOSTIA MU Mondragon Unibertsitateko


Enpresa Zientzien Fakultatearen mende erdiko
historia biltzen duen liburua idatzi du Jose Antonio Azpiazu idazleak. Azpiazu bertako ikaslea
izan zen. 50 urte hauetan bertan ikasi duten
ikasleen testigantzak eta argazkiak bildu ditu
liburuan. Etorkizuna, gainera, bermatua
dago, adierazi zuen Lander Beloki dekanoak.

Laburrean

MUren Enpresa Zientzien


Fakultatearen 50 urteak

Erredakzioa
Madrilen (Espainia) 2008ko abuztuan gertatutako hegazkin istripua giza hutsegite batek eragin zuela uste dute adituek. Spanair konpainiaren txostenak dio pilotuek arreta galdu zutelako
gertatu zela ezbeharra. El Peridico egunkari katalanak atzo
ezagutarazi zuen txostenaren edukia. Identifikatu gabeko hirugarren pertsona bat omen zegoen kabinan, eta pilotuak ez ziren
ohartu ez zituztela hegaletako aleroiak zabaldu. Adituek auzipetuta dauden Spanairreko bi teknikariak errugabetzen dituzte,
prozedurari jarraituz jardun baitzuten. Bertsio hori ez dator
bat JK5022 Hegaldiko Kaltetuen Elkarteak aurkeztutako txostenarekin. Hegazkinak errelean zuen akatsa erabakigarria izan
zela uste dute kaltetuek.

Irudia qDonostia

Liburu aurkezpena, atzo. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS

Barajasko hegazkin istripua


giza hutsegite bati
egotzi dio Spanairrek

BIKAIN ZIURTAGIRIAK BANATU DITUZTE


Bikain ziurtagiriarekin saritu ditu Eusko Jaurlaritzak 44 enpresa. Donostiako Kursaal jauregian
egin zuten ziurtagirien banaketa ekitaldia, eta
300 lagun inguruk hartu zuten parte. Han izan ziren, besteak beste, Blanca Urgell Kultura sailbu-

Hilberriak

ESKELAK
(0034)943 30 40 30
eskelak@iragarri.net

rua, Mikel Ugalde Euskaliteko zuzendaria eta Ainhoa Rotaetxe Confebaskeko ordezkaria. Enpresa
eta erakundeetan euskararen kalitatezko presentzia, erabilera eta kudeaketa egiaztatzen ditu Bikain ziurtagiriak. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 15

Ekonomia Harian

Euskal Herritik at
daramatzate
BH bizikleta ekoizleak eta Tavex ehungintza
enpresak Gasteizko eta Bergarako lantegiak
itxiko dituztela baieztatu dute
Ehun urtetik gorako enpresak dira bata zein
bestea, eta 106 langile dituzte bien artean
Miren Garate
Historiko izateb hasi eta historiaren parte bihurtuko dira; bai,
behintzat, Euskal Herrian. Ehun
urte, batek; eta 164, besteak. BH
bizikleta ekoizlea eta Tavex ehungintzako enpresa dira. Atzo baieztatu zuten batak zein besteak
Gasteizko eta Bergarako lantegiak ixteko asmoa dutela. Lanean
jarraituko dute, baina atzerrian.
Era guztietako bizikletak egiten ditu BHk: besteak beste, haur
bizikletak eta profesionalentzakoak. Gipuzkoan egin zituen aurreneko urratsak, Eibarren hain
zuzen. Cosme, Domingo eta Juan
Beistegi anaiek sortu zuten, hortik dator izena ere. Hazteko asmoz, Gasteizera aldatu zen gero,
1959an. Han eman du azken mende erdia. Urterik oparoenetan 500
langile ere izan zituen. Gaur
egun, 47 ditu. Haietako 38 kaleratzeko espedientea aurkeztu zuen
aurreko ostiralean. Gainerakoak, lantegia likidatu artean egongo dira. Ahalik eta azkarren
amaitu nahi dituela lanak zehaztu du zuzendaritzak.
Gasteizen jarraituko dugu.
Hemen lan egiteak ekoizle-saltzaile harremanak eskatzen
duen malgutasuna ematen
digu, esan zion orain lau urte BERRIA-ri Jose Miguel Arakamak,
BHko atzerriko salmenten arduradunak. Iritzia aldatu du, ordea,
enpresak. Portugalen eta Txinan
dituen lantegietan garatu nahi
du negozioa. Datu bat eman die
langileei. Portugalen Gasteizen
baino %300 gehiago ekoizten
dute orain, eta prezio askoz
lehiakorragoan.
Langile batzordeak ere onartu
du Gasteizko lantegia ez dela besteak bezain lehiakorra. Hala ere,
oraindik ere bideragarria dela
diote. Joaquin Alonso CCOOko
langile batzordeko ordezkariak
adierazi duenez, zuzendaritzak
espedientea aurkezteko emandako iazko datuak ez dira errealak.
25.000 bizikleta egitea zen helburua. 18.000 egin zituzten. Joan den
urtean, ordea, beste pabiloi batera aldatu zirela azaldu du, eta bi
hilabetean geldirik egon behar
izan zutela. Horrek eragin zuen
produkzioaren jaitsiera. Likide-

zia aldetik ere ez dagoela arazorik


nabarmendu dute langileek.
2006an eta 2007an irabaziak milioi bat eurotik gorakoak izan ziren, eta 2008an ere milioi erdi baino handiagoak.
Espedientea erretiratzeko eskatu diote BHri. Alonsok gogoratu du urteak daramatzatela hala-

BHk aurkeztutako
iazko datuak ez direla
errealak dio langile
batzordeak
Tavexeko langileen
erdiek 53 urtetik gora
dituzte; gazteena
42 urteko da

Era guztietako
bizikletak egiten ditu
BHk. Tavex jean
galtzetan dago
espezializatuta, baina
beste produktu
batzuk ere egiten ditu.
BERRIA

ko neurriak jasaten. Gasteizko


lantegiaren aldeko apustua egiten zutela promes egin ziguten,
lehiakor egin nahi zutela, baina
250 lanpostu galdu dira. Azaroaren 19ra arte izango da kontsultetarako epea. Oraingoz bi bilera
egin dituzte.
Azken jean oihal-enpresa
BHrik gabe, baina bizikleten
ekoizpenak aurrera jarraituko du
Euskal Herrian, beste enpresa batzuen eskutik. Alabaina, jean galtzetarako ehunak egiten zituen
bakarra zegoen: Bergarako Tavex. Aurrerantzean, bat ere ez,
itxi egingo dutelako. 64 langile geratuko dira kalean. Kontratuen
etetea negoziatuko du orain lan-

G BH bizikletak
pSorrera. 1909an sortu zen.
Armagintza enpresa zen eta
1923an ekin zion bizikletak
egiteari.
pUrte garrantzitsua.
1959an Gasteizera aldatu
zen enpresa. Han bizi izan
ditu urterik oparoenak. Garairik onenetan 500 langile izatera ere iritsi zen. Gaur egun, 47
ditu eta haietatik 38 berehala
kaleratu nahi ditu.
pBeste lantegiak. Txinan eta
Portugalen ere ekoizpen lantegi bana du.

G Tavex
pSorrera. Tavex Algodonera
1846an sortu zen Bergaran.
Hasieran, lanerako arropentzako ehunak egiten zituen.
pUrte garrantzitsua.
1970ean jean galtzetarako
ehunak ekoizten hastea
erabaki zuen. Gaur egun,
etxerako eta dekoraziorako
oihalak ere egiten ditu.
2006an Brasilgo Santista taldearekin bat egin zuen
pBeste lantegiak. Herrialde
Katalanetan, AEBetan, Herbeheretan, Brasilen, Marokon, Mexikon eta Argentinan ditu ekoizpen zentroak. Nazioarteratzeari
garrantzia eman dio.

gile batzordeak. Langileen erdiek


53 urtetik gora dituzte, eta gazteena ere 42 urtekoa da.
Enpresak ez du erabakiari
buruzko xehetasunik eman
nahi izan, ez du azaldu zergatik itxiko duen. Sektoreko
munduko enpresa garrantzitsuena da Tavex taldea,
orain lau urte Brasilgo Santista enpresarekin bat egin
zuelako. Bigarren hiruhilekoan haren fakturazioa nabarmen igo da. Irailean, kasu,
327,7 milioi eurokoa izan du, iaz
epe berean baino %40 handiagoa.
Nazioarteratze estrategia
Tavex sortu zenean, Katalunia
zen inguruko ehungintza industriaren erreferentea. Laneko
arropentzako oihalean espezializatu zen aurrena. 1970. urtean
etorri zen aldaketa. Orduan erabaki zuen enpresak denim oihala egiten hastea, jean oihala,
hain zuzen. Bost urte geroago
kontratu garrantzitsua lortu
zuen. Izan ere, Levi Strauss
marka entzutetsuak Tavex
hautatu zuen bere galtzen
hornitzaile bakartzat.
90eko hamarkadatik, denim ehunez gain, bestelako produktuak ere egiten
ditu, hala nola etxerako
eta dekoraziorako oihalak. Nazioartean hedatzeko estrategiari ere
buru-belarri heldu dio.
Gaur egun, Herrialde Katalanetan, AEBetan, Herbehereetan, Brasilen, Marokon,
Mexikon eta Argentinan ditu
ekoizpen zentroak. Horrez
gain, beste hainbat herrialdetan merkaturatzen du.
Bergarakoaz gain, beste
lantegi bat ere itxi zuen orain
bi hilabete Tavexek: Txileko
Chiguayante hirikoa. 370 langile zituen han. Balio erantsi
handiagoko produktuen aldeko apustua egin nahi duela
esan izan du enpresak. Bai
Bergaran eta bai Txilen oinarrizko ehunak egiten zituzten,
balio erantsi txikikoak.

16 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Harian Ekonomia

Langile bat hil da Tebasen,makina batek harrapatuta


Harrobiko harria
ehotzeko makina bat
garbitzen ari zela
barruan geratu da,
atera ezinik
Erredakzioa Iruea
Langile bat hil zen atzo arratsaldean Tebasko harrobian (Nafarroa), harria ehotzeko makina batean harrapatuta geratuta. Hildakoak, 33 urteko S.I.M.-ek, 11 urte
zeramatzan Tebasko harrobian

lanean. Hormigoi plantako langilea zen. Ezkonduta zegoen, eta bi


alaba zituen. LAB sindikatuak
egindako zenbaketaren arabera,
68 lagun hil dira aurten Euskal
Herrian lanean ari zirela.
Foruzaingoa arduratu da gertatutakoaren ikerketaz. Nafarroako Gobernuaren lehen azalpenen arabera, langilea harria
ehotzeko makina bat garbitzen
ari zen, makinaren barruan, eta
bertan harrapatuta geratu zen,
oraindik argitu ez diren arrazoiengatik.
Lan istripuetan ohikoa izaten

ez bada ere, enpresaren jabeak,


Cetya taldeak, jada egin du istripuaren lehen ikerketa, eta jakinarazi du lehen balorazioa: Guztiak
erakusten du bai enpresak bai

Enpresak esan du
gertatutakoak
zorigaiztoko istripu
bat dirudiela
langileak ezarritako segurtasun
neurriak bete zituztela. Beraz, zorigaiztoko istripu bat izan dela dirudi. Cetya taldeko administra-

zio kontseiluak, zuzendaritzak


eta langileek beren dolumina
agertu diote hildakoaren familiari.
Cetya taldeak lau harrobi ditu,
guztiak Nafarroan: Bearinen,
Castejonen, Murietan eta Tebasen.
UGT ikerketa zorrotzaren eske
Nafarroako UGTk lan istripuari
buruzko ikerketa zorrotz bat
eskatu du. Enpresei gogorarazi
die segurtasun neurriak bete
behar dituztela, eta Administrazioari exijitu dio zain ditzala lan

osasunean egiten diren irregulartasunak. Zigorrak jarri behar


baditu zigorrak jartzeko eskatu
dio, lantegi seguruak eta osasungarriak lortzeko.
Atzokoa ez da aurten Tebasen
gertatu den lan istripu bakarra.
Apirilaren 6an Atarrabiako (Nafarroa) P.C.M. 32 urteko kamioi gidaria hil zen Alaizko harrobitik
gertu. Kamioia harrobira joateko
bidetik atera zen, erreten batera
erori, eta iraulita geratu zen. Gidaria kamioian harrapatuta geratu zen, eta hilda zegoen suhiltzaileek atera zutenean.

Berrikuntzarako
Europak dituen
arazoak aztertu
dituzte BGC+i
kongresuan

Dibisen gerrak
baldintzatutako
goi bilera hasiko
dute gaur
G20koek Seulen

Arrisku kapitalaren eta


politika instituzional
egokien falta ohartarazi
du Michael Scharage
MITeko adituak

AEBek eta Txinak


beren dirua
ahultzeko hartutako
neurriek kritikak
eragin dituzte

Mikel Carramiana Barakaldo

Jakes Goikoetxea

Krisia aukera bihur daiteke, eta


horretarako giltza berrikuntzan
dago. Lelo horrekin egin zuten
atzo BECen Business Global Conference BGC+i kongresua, nazioarteko enpresak eta adituak gonbidatuta. Europako Batasuneko
kultura berritzailea izan da eztabaidagaietako bat, AEBetako eta
Asiako herrialdeen aldean dituzten gabeziak azaleratu dituztela.
Michael Schrage MITeko adituak ez du uste berrikuntzarako
izaera desberdina dagoenik hiru
eremu horietan. Aldiz, bestelako
osagaien falta sumatzen du Europan eta Euskal Herrian, besteak
beste, ideia berritzaileak merkatura eramateko arrisku kapitalaren falta. Era berean, Schragek
funtsezkoa deritzo instituzioen zereginari, eta puntako ideiak dituzten ekintzaileak erakartzeko tresnak sortu beharraz hitz egin du:
Berritzaileak Bilbon edo Donostian zergatik ez diren ezartzen aztertu beharko dute politikariek.
Leslie Young Asia-Pacific institutuko zuzendariak, bestalde,
Txinaren eredu berria jorratu du.
Adituak gogorarazi du Asiako
erraldoia kostu gutxiko produktuak ekoizten hasi eta urtero patente gehien egiten dituen herrialdea bihurtu dela.
Eusko Jaurlaritzako Industria
eta Berrikuntza Sailak antolatu
du BGC+i biltzarra, SPRIren bitartez, eta Juan Ignacio Goikolea
sailburuordea izan da bertan.

G20koen goi bilera da, baina Ameriketako Estatu Batuen eta Txinaren arteko aurrez aurrekoa bihurtu da hasi aurretik. Dibisen gerra
da G20koek gaur eta bihar Seulen
egin behar duten goi bilerako gai
eta tentsio iturri nagusia.
G20a osatzen duten herrialde
gehienek hilabeteak daramatzate
Txina estu hartzen: bere dirua,
yuan-a, balio duena baino apalago eustea leporatzen diote, horrela Txinaren esportazioak merkeagoak izateko. Yuan-aren balioak
herrialdearen ekonomiaren sendotasunaren eta merkatuen gorabeheren araberakoa izan behar
duela esan izan diote etengabe.
Baina Txinari kargu hartzen
zioten herrialdeen batasuna hautsi egin da, eta lehen Txinaren diru politika kritikatzen zutenek
orain Ameriketako Estatu Batuena ere (AEB) kritikatzen dute.
AEBek jo eta su lanean jarri baitituzte dolarrak inprimatzeko makinak: 600.000 milioi dolar sartuko ditu sisteman, bonu publikoak
erosiz.
Krisiaren irteera orekatuagoa
lortzea da Seulgo goi bileraren
helburu nagusia, baina munduko
bi potentzia nagusiek sistema desorekatzen duten neurriak hartu
dituzte, beren interesak babesteko. Jarrera horiek leundu nahi dituzte Seulen. Bitartean, munduko finantza sistema arautzeko
neurriak, klima aldaketa... galduta geratuko dira agendan.

Franois Fillon lehen ministroa eta Brice Hortefeux Barne ministroa, atzo, Eliseon. IAN LANGSDON / EFE

Ipar Euskal Herrian erretiroa


62 urtera arte atzeratzen
duen legea indarrean dago
Erabaki zaila izan
arren, Sarkozy harro
azaldu da erretiroaren
erregimena salbatu
duelako
Iker Aranburu
Frantziako Auzitegi Konstituzionalaren onespenaren ondotik, Nicolas Sarkozyk ez du egun bakar
bat ere galdu nahi izan erretiroaren erreformaren legea indarrean jartzeko. Herenegun arratsaldean izenpetu zuen Errepublikako presidenteak, eta atzo goizaz
geroztik dago agerkari ofizialean.
Indarrean, beraz.
Erreformaren puntu nagusiak
antzemateko, ordea, hilabete batzuk itxaron beharko dira. Uztailaren 1ean, erretiroa hartu eta
pentsioa eskatzeko eskubidea

galduko dute 60 urte betetzen dutenek. Beste lau hilabete itxaron


beharko dute 1951ko uztailaren
1etik 1952ko ekainaren 30era arte
jaiotakoek. Urtero, beste lau hilabete gehituko zaizkio, eta
2018rako ezingo da 62 urte bete
arte erretiratu. Gainera, erretiro
saria oso-osorik eskuratzeko adina 65 urtetik 67ra igoko da, progresiboki hori ere. Aurrerantzean, beren soldaten %10,55 Gizarte
Segurantzara kotizatu beharko
dute langile publikoek.
Lege honekin, banaketa bidezko erretiroaren erregimena
salbatu dugu. Frantziarrak segur
izan daitezke erretiroa izango dutela eta pentsioen mailari eutsiko
diotela, azaldu du Sarkozyk Ministroen Kontseiluan. Erreforma
zaila izan dela eta kalean protesta handiak izan direla aitortu
du presidenteak, baina horrek ez
du atzera eginarazi: Beti uste

izan dut nire eginbeharra zela [legea] gauzatzea.


Herriaz trufatzen ari da
Oso bestelako iritzia du oposizioak, eta ohartarazi du 60 urterekin
erretiroa hartzeko eskubidea berrezarriko duela 2012an Sarkozy
lehendakaritzatik botatzen badu.
Sindikatuek hilaren 23rako deitu dute erreformaren aurkako bederatzigarren protesta egunera.
Litekeena da azkena izatea, parlamentuak legea onartu zuenetik
indarra galdu baitu mugimenduak. Edonola ere, sistema bidezkoagoa eta solidarioagoa sortzeko irekitzen ari den borrokan parte hartzeko asmoa
adierazi du LABek. Gobernuak
herriaren arbuioari erakutsitako mespretxua salatu du sindikatu abertzaleak. Berriro ere,
gobernua ordezkatzen duen herriaz trufatzen ari da.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 17

Mundua Harian
Mendebaldeko Sahara D Agdaim Izik

Arrantza akordioak sahararrei mesede


egingo diela frogatzeko eskatu du EBk
Europako Batasuna (EB) eta Marokoko Gobernua arrantza
akordioa ari dira negoziatzen, orain indarrean dagoena hurrengo urteko martxoan iraungiko delako. Haatik, Europako Batzordeak ez du argi bukatzear dagoen akordioak sahararren interesak gogobetetzen dituen eta, beraz, hitzarmena luzatzea komenigarria den. Ezer itxi aurretik, hori dela eta, datu argigarriak
emateko eskatu dio Bruselak Rabateko gobernuari.
Aste honetan bildu dira EBko eta Marokoko ordezkariak, arrantza akordioaz hitz egiteko. Horri esker, Europako ontziek Marokoko
eta Mendebaldeko Sahararen itsasoetan egiten dute arrantza;
haatik, arrantzarako baimenen truk jasotzen dituen irabaziak Marokok ez ditu sahararren artean banatzen. Hori salatzeko zabaldu
zuten, besteak beste, Agdaim Izik kanpalekua.

Kolonoak, denda bat harrikatzen, alboan Marokoko Polizia dutela, Aaiunen (Mendebaldeko Sahara). EFE

Aaiunen gerra zibila


leher daitekeela dio
Fronte Polisarioak
Itxuran egoerak baretzera egin badu ere
jendea urduri dagoela eta Maroko
gerra piztu nahian dabilela ohartarazi dute
Abenduan eta hurrengo urtearen hasieran
bilduko dira berriro Maroko eta Polisarioa
Ixiar Zubiaurre
Barealdia iritsi dela dirudien
arren, oso urduri daude denak.
Kolonoak sahararren etxebizitzetan sartu ziren indarrez, eta dozena bat lagun atxilotu zituzten.
Baina ez da datu zehatzagorik,

Ramdan Mesaud Larbik Giza Eskubideen Defentsarako Saharako elkarteko presidenteak adierazi duenez. Zurrumurruak soilik
iristen zaizkigu. Izan ere, jendea
etxean itxita dago, eta iristen zaizkigun albisteek oso nahasiak dirudite. Gauza bakarra ez du jar-

tzen zalantzan Larbik: Beldurra


bai, beldur handia du jendeak.
Aaiungo kaleetan gauzak ez
dira bere onera itzuli; Marokoko
Poliziak premiatuta, kolonoak sahararren etxeetan sartzen dira
noiznahi; Agdaim Izik kanpalekuaren antolatzaileen bila dabiltza. Haiek atxilotzeko agindua
eman du, izan ere, Rabateko gobernuak. Mendebaldeko Saharako hiriburutik, Isabel Terrazas
kooperante kataluniarrak adierazi du hamar lagun atzeman zituztela atzo, baina gehiago ere
izan daitezkeela. Marokok
Aaiungo kolonoak erabiltzen
ditu, borrokak pizteko, uste du

Abidin Bucharaia Fronte Polisarioko kideak. Hori dela eta, hurrengo orduetan sahararren eta
marokoarren artean gerra zibila lehertzeko arriskua dago.
Kale kantoietan bururik gabeko gorpuak agertu dira, eta bala
zauriak dituzten hilotzak; tartean hildako haurrenak daude, salatu du Mohamed Uld Salek
SEAD Saharako Errepublika
Arabiar Demokratikoko Atzerri
ministroak. Jendea zeharo izututa dago horregatik. Kolonoen
auzoetako irudiak ari da zabaltzen Marokoko telebista, eta dena
lasai dagoela dirudi. Baina sahararren auzoetan kolonoek bertako bizilagunak hiltzen dituzte, eta
haien hilotzak kalean botata uzten dituzte gero. Benetan izugarri
da; Augusto Pinochetek Txilen
egindakoa gogorarazten dit,
adierazi du Atzerri ministroak.
Joan den astelehenean Agdaim
Izik kanpalekua hutsarazi zuen
Marokok indarrez. Euren eskubide sozial eta ekonomikoak aldarrikatzeko, 20.000 sahararrek baino gehiagok zabaldu zituzten haimak kanpalekuan. Haatik, segurtasun indarrek denak txikitu zituzten. Horregatik lehertu dira
liskarrak Mendebaldeko Saharako hiriburuan. Fronte Polisarioak
emandako datuen arabera, ordutik Marokok hemeretzi saharar
hil ditu, 700 bat zauritu eta 160 bat
desagerrarazi. Rabateko gobernuak, haatik, bestela zenbatu ditu biktimak; horrek emandako
kopuruak ez baitu bat egiten Polisarioak zabaldutakoarekin.
Kanpalekuaren aurkako operazioan eta ondorengo egunetan
segurtasun indarretako hamar
kide hil dira, Marokoren arabera.

G Datua
pProtestak Euskal Herrian.
Euskal Herriko hainbat hiritan
sahararren aldeko protestak
egin dituzte astelehenetik.
Gaurko ere antolatu du protesta
bat Zumaiako Darahli elkarteak: gertatua salatzeko, elkarretaratzea egingo dute gaur Donostiako Bulebarrean.

Sahararren artetik, berriz, bakarra zendu da. Halaber, Aaiungo


kaleetan izua zabaltzen ari direnak sahararrak direla zabaldu du.
Negoziazioak
Marokoren eta Fronte Polisarioaren arteko elkarrizketa ez-formalak hasteko zirela erabaki zuen
Rabatek desegitea Agdaim Izik
kanpalekua. Polisarioaren ustez,
negoziazioak zapuztu nahi zituen
operazioarekin, eta elkarrizketen
porrota eurei leporatu gero. Horregatik erabaki zuen Polisarioak
mahaian esertzea, nahiz eta saharar askok uste duten, ikusitakoak
ikusita, Marokorekin hitz egitea
ez duela merezi.
AEBetan egindako bilera amaitu ondoren, haatik, irtenbide baketsu baten alde ahalegina egiten
jarraitzea erabaki dute bi aldeek.
Hala jakinarazi du Christopher
Ross NBEko Mendebaldeko Sahararako ordezkari bereziak:
Marokok eta Fronte Polisarioak
benetako eztabaidak eta mamitsuak izan dituzte. Elkarrekiko
errespetuz aritzeko asmoz jardun
dute. Hala ere, biek baztertu dute
bestearen proposamena.
Gauza bakarrean jarri dira
ados Maroko eta Polisarioa: beste
elkarrizketa saio bat egitean,
hain zuzen. Datorren abenduan
eta urte hasieran bilduko dira
auzi sahararraz hitz egiteko. Haatik, UNHCR Iheslarientzako Nazio Batuen Goi Mandatariak proposatutako neurriei ere heldu diete bileran. Iheslariak bisita
ditzaten, airez eta lurrez bidaiatzea erraztu nahi die UNHCRk familia sahararrei.
Aste honetako gertakariek
Mendebaldeko Saharara begira
jarri du beste behin nazioartea.
Haatik, Marokoren aurrean erantzun epela eman du. Espainiak
bereziki, Polisarioak salatu duenez. Madrilek uzkur geratzea
erabaki du; Frantzia baino uzkurrago, nahiz eta hori Marokoren
aliatua den, adierazi du Ahmed
Bujari Polisarioak NBEn duen ordezkariak. Espainiak ukatu du,
baina hainbat iturrik zabaldu
dute gertatu aurretik ere Madrilek bazuela kanpalekuko erasoaren berri.

18 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Harian Mundua

Gutxienez
200 kolera kasu
atzeman dituzte
Haitiko
hiriburuan
Segurtasun
nazionaleko arazotzat
jo dute gaitza
agintariek; dagoeneko
583 lagun hil dira
Erredakzioa
Kolera izurria okerrera egiten ari
da egunetik egunera Haitin. Hildakoak dagoeneko 583 dira, eta
datozen egunetan kopuruak gora
egingo duen beldur dira agintariak. Izan ere, Port-au-Prince hiriburuan beste 200 kasu atzeman
dituzte. Horiek hala, agintariek
segurtasun nazionaleko arazotzat jo dute gaixotasuna, eta hari
aurre egiteko neurri bereziak
hartu dituzte.
Denbora asko beharko dugu
izurriari aurre egiteko, aitortu
zuen atzo Osasun Publikorako
Ministerioko arduradun Gabriel
Timotheek. Lerro hauek idazteko
unean 10.000 lagun inguru ari ziren koleraren aurkako tratamendua jasotzen uharteko erietxeetan. Timotheek zehaztu zuenez,
kasu gehien atzeman dituzten eskualdeetan garbitasun arazoak
dituzte. Herritarrak ohartarazi
behar ditugu neurriak hartzearen garrantziaz.
Zentro bereziak
Haitiko nahiz nazioartetik joandako medikuak gaixoak artatzeko zentro bereziak zabaltzen ari
dira egunotan hiriburuan, non
azken egunetan nabarmen hazi
den kutsatu kopurua. Askoz
gehiago zabalduko da ziurrenik
datozen egunetan, eta datorrenari aurre egiteko prest egon behar
dugu, azaldu du Amerikako Osasun Erakundeko presidenteordeak, Jon Andrusek. Hiriburuko ur
zikinentzako hoditeria hondatuta geratu zen urtarrileko lurrikararen ondorioz, eta horrek azkartu egin du gaitzaren zabaltzea.
Atzo bertan beste bi kasu atzeman zituzten.

AEBetako Pioneer konpainiak maputxeen abereen bazkalekuetan eraikitako gas biltegi bat, artxiboko argazki batean. BERRIA

Argentinako lurren %10 atzerritarren esku daude gaur egun, eta natur baliabide preziatuen eremu
dira horietatik gehienak; egoera aldatzeko neurriak eztabaidatzen ari da asteotan Legebiltzarra.

Etxea nire, giltza zure


Gorka Berasategi Buenos Aires

rgentina salgai dago.


Hala diote Argentinako lurren salmenta politika salatzen dutenek. Azken urteetako erabakien
ondorioz, lurren %10 atzerritarren esku daude. Hau da, Euskal
Herria halako hamar kanpotarrena da. Gainera, baliabide estrategikoei dagozkien lurrak direla
kontuan hartuta, horiek biltzen
duten boterea esanguratsuagoa
bihurtzen da.
Salmentak kolpetik egin zuen
gora 90eko hamarkadan, Carlos
Menem presidente ohiak atzerriko kapitala soberan dagoen lurra erostera gonbidatu zuenean.
Lurraren prezio baxuak inbertsiogileak erakartzen lagundu
zuen. Horrez gain, kontrol neurriak eta legedi zorrotzak baztertuz, estatuko erakundeek salmenta errazteko beharrezko prestutasuna adierazi zuten. Azken
urteetan, beraz, nazioarteko
hainbat enpresak ez diote izkin
egin Menemek eta ondorengo presidenteek egindako gonbitari, eta
herrialde osoan lur sail erraldoiak saldu dira. Batez ere, petrolioa, gasa, ura, meak eta lur sail
emankorrak dauden tokietan.
Joera horrek ez du etenik izan
azken urteetan, eta atzerritarrei
Argentinako lurretan inbertitzeko egiten zaie dei, etxe agentzien
webguneetatik eta AEBetako eta
Erresuma Batuko egunkarietako
iragarkietatik. 2006ko urtearen
amaieran 400.000 km koadro zeuden salgai.
Egoerak zenbait sektore politikoren eta nekazaritza elkarteren
errezeloa piztu zuen hasieratik.

Hogei urteotan lurren atzerriratzearen kontrolerako hainbat


lege proiektu bazterreratu dituzte agintariek. Aldarrikapena, ordea, ez da bertan behera geratu,
eta egungo politikarekin kritikoak diren taldeek eztabaida berriz
ere agenda politikoan txertatzea
lortu dute. Ondorioz, Legebiltzarra bi lege proposamen aztertzen
ari da asteotan. Bata, Argentinako Nekazarien Federazioak oposizioko zenbait diputaturen laguntzaz landutako proiektua, eta,
bestea, gobernuko alderdiak osatutakoa. Pablo Orsolini UCR oposizioko alderdiko kidearen ustez,
subiranotasun kontua da gaia,

Salmentak kolpetik
egin zuen gora 90eko
hamarkadan, Menem
presidenteari esker
Benetton familia
italiarra Argentinako
lur eremu pribaturik
handienaren jabe da
lur sailen azken erosketak ez baitira helburu produktiboarekin
egin, estatuarentzako estrategikoak diren baliabideak kontrolatzeko baizik.
Lurjabe aberatsak
Lurren atzerriratzearen inguruan egin diren ikerketek salmenta operazioen tamaina irudikatzen laguntzen dute. Patagonia saldua (Gonzalo Sanchez) eta
Lurrak S.A. Hildako nazio baten
kronika (Andres Klipphan y Daniel Enz) lanetan xehetasunez aipatzen dira zein lur mota eskura-

tu dituzten Argentinako eremuetan inbertitu dutenek.


Ikerketa horiek adierazten dutenez, Argentinako lurjaberik
handienak munduko gizon aberatsenen zerrendan agertzen dira,
eta, herrialdera iritsi bezain pronto, irudi filantropikoa lantzen
saiatu dira iritzi publikoaren aurrean. Jabe berrien diskurtsoak
eta opariek batzuen oniritzia ekarri dieten arren, biztanleriaren zati bat lurraldean izan ditzaketen
ezkutuko interesen beldur da.
Benetton familia italiarraren
kasua da ezagunena. Argentinako lur eremu pribaturik handienaren jabe da sendia (10.000 km
koadro, Nafarroa Garaiko azalera). Patagonian ekoizten duen artilea merkaturatzen du. Inguruko herrietan liburutegia, gimnasioa eta anbulantziak eman ditu
opari. Estatua iristen ez den tokietara heldu da hark emandako
laguntza, eta herritar askoren
onarpena jaso du trukean. Maputxeen lur aldarrikapenekin, ordea, talka egin du. Benettonek dituen lurrak aberatsak dira petrolio eta gas kopurutan.
Douglas Tompkins estatubatuarrak Txilen eta Argentinan
erosi zituen lurrak (9.000 km koadro guztira). Elkarte ekologiko
baten buru da, eta erositako eremuak natura babesteko direla dio
Tompkinsek. Patagonian dituen
lurrak aberatsak dira gas, petrolio, mineral eta ur gezan. Argentinako ipar-ekialdean, berriz, natur
parke garrantzitsuenetako baten
jabe da, Iberako zingira izenekoa.
Hain justu, ur eremu guaraniarrean kokatua dago zingira, munduko ur geza erreserbarik handienetakoan.

Joseph Lewis, Planet Hollywood eta Hard Rock Cafe kateen sortzaileak Patagoniako hainbat
ibai jaiotzen diren lurrak erosteko kudeaketak abiarazi zituen,
eta Escondido lakuaren inguruko
eremuaren jabe da. Lewisek ere
ur geza kopuru handien gaineko
kontrola du bere lurretan.
Ekoizpen tradizionala
Badira ekoizpen eredu tradizionalagoarekin Argentinara etorri
diren lur erosleak ere. Oro har, esplotazio intentsiboko jarduerak
dira, eta eragin nabarmena dute
kokatzen diren lurraldeetako bizilagunengan. Dela sortzen dituzten lekualdatzeengatik, dela industriak sortzen duen kutsadurarengatik.
Esaterako, herrialdearen iparmendebaldean AIG multinazionalak Saltako probintziaren %7
du berea. AIGk, beste enpresa batzuen gisara, Saltako oihanak desagerrarazi ditu. Zuhaitzen ordez, sojaz landatutako zelaiak
daude orain, eta hainbat talde indigena (wichiak, tobak eta diagitak) beraien bizitokietatik indarrez kanporatu dituzte.
Oraingoz Argentinak ez du lurren salmenta mugatzen duen legedirik, eta kanpoko kapitalak ez
du oztoporik. Babes ekologikoa
duten lurrak saldu dira, estatuarentzako baliabide estrategikoak
dituzten eremuak utzi dira kanpotarren esku eta segurtasun nazionalerako garrantzitsutzat jo
izan diren lurrak saltzeko ere ez
da izan eragozpenik. Legebiltzarrak erabaki beharko du orain lur
salmentari mugarik ezarriko
dion ala merkatuak libre jarraituko duen, arriskuak arrisku.

2010eko azaroaren 11a, osteguna berria 19

Mundua Harian

Israelek PANeko Parlamentuko


presidenteordea atxilotu du

DLaburrak

NBEko Segurtasun
Kontseiluaren
premiazko batzarra
antolatzeko eskatu du
Mahmud Abbasek

BAGDAD Irakeko hiriburuko

hainbat tokitan eztanda egin


zuten atzo goizaldean kristauen
aurkako hamalau lehergailuk.
Barne Ministerioaren arabera,
gutxienez zazpi lagun hil dira
eta horietatik hiru dira kristauak. Bonben eraginez, 30
pertsona daude zaurituta.

Jon Fernandez
Palestinaren eta Israelen arteko
zuzeneko negoziazio prozesuari
oztopo bat gehiago jarri dio Benjamin Netanyahuren gobernuak.
Soldadu israeldarrek Mahmud al
Ramahi PAN Palestinako Aginte
Nazionaleko Parlamentuko presidenteordea eta Hamaseko diputatua atxilotu zuten atzo goizean
Zisjordaniako Ramala hirian.
Israelek joan den martxoan
utzi zuen aske Ramahi, 32 hilabetean espetxean egon ostean.
Oraindik ere Gazan jarraitzen
duen Gilad Shalit soldadu israeldarra 2006an bahitu izana leporatuta espetxeratu zuten ordukoan
Ramahi, beste hamarnaka palestinarrekin batera. Oraingoan ez
dute atxiloketaren arrazoirik
eman. Atzoko espetxeratzea Israelen krimen berri bat dela
adierazi du Hamasek, eta argi utzi
du ez dutela amore emango era
horretako neurrien ondorioz.
Izan ere, 1.000 preso palestinar askatzeko eskatzen du Hamasek
Shalit libre uztearen truke.
Negoziazioa kolokan
Jerusalem ekialdean kolonia
judu gehiago eraikitzeko Israelgo
gobernuak astelehenean onartutako plana da negoziazioa bertan
behera geratzeko mehatxurik
handiena. Berez, palestinarrak
dira Har Homa eta Ramot auzoak, eta 1.300 etxebitiza eraikiko dituzte haietan. Halaber, enpresari
israeldar batek beste 800 etxebi-

Zazpi lagun hil dituzte


Iraken hainbat erasotan

Torien egoitza hartu dute


ikasle britainiarrek

Jerusalem Ekialdeko Har Harem auzo palestinarrean kolonia judua eraikitzen, atzo. MIRIAM ALSTER / EFE

tzia eraikiko ditu Zisjordaniako


Ariel kolonian, lur pribatuak direla-eta Defentsa Ministerioaren
baimenik ez duela behar aprobetxatuz.
Mahmud Abbas PANeko presidenteak behin eta berriz esan du:
Ez da negoziaziorik egongo, kolonietan eraikitzen jarraitzen duten bitartean. Hala, Segurtasun
Kontseiluaren premiazko batzarra antolatzeko eskatu zion atzo
NBEko bere ordezkariari, Jerusalem Ekialdeko eta Zisjordaniako
kolonien azken zabaltzeari buruz
eztabaidatzeko. Benjamin Netanyahu presidente israeldarrak, berriz, ez du harremanik ikusten
bake prozesuaren eta Jerusalemeko eraikuntzaren artean.
Abu Rudaina PANeko bozeramaileak salatu du Jerusalemen
zein Palestinako beste edozein lurraldetan egindako edozein eraikuntza legez kanpokoa dela. Nazioarteko lege ebazpenek koloni-

zazioa debekatzen dute, azpimarratu du. Horrez gain, Rudainak


Israeli eta AEBei gogorarazi die
azaroaren 22a bitartean okupatutako lurretan eraikitzeari uzten
ez badiote Jerusalem ekialdeko
lurrak barne Abbasek erabaki
dezakeela Palestinaren auziaren
konponbidea NBEren esku uztea.
Egun horretan bukatuko da Arabiar Ligak Washingtoni negozioazioa bideratzeko emandako
epea. Osterantzean, bakerako negoziaketa ofizialki etentzat emango du Arabiar Ligak.
Nazioartearen etsipena
Nazioarteak etsipen handiz
hartu du Israelen azken erabakia.
Neurri hori bake prozesuarentzat
ez dela lagungarria izango adierazi zuen Barack Obama presidenteak. Hillary Clinton AEBetako
Estatu idazkariak ostera esperantzari eutsi zion atzo. Oraindik
ere israeldarren eta palestina-

rren arteko bake akordioa posiblea eta beharrezkoa da. Bere gobernuak PANi emango dion diru
laguntza baten berri ere eman
zuen Clintonek: 150 milioi dolar,
aurrekontua orekatu eta etorkizuneko palestinar estatuaren bideragarritasuna bermatzeko.
Europako Batasunetik ere kritikak jaso ditu Netanyahuren gobernuak Catherine Ashton EBko
diplomazia zuzendariaren ahotik. Koloniak zabaltzeko plana berriz pentsatzeko eskatu dio Israeli
Ashtonek.
Barack Obamak bultzatuta
abiatu zen israeldarren eta palestinarren arteko zuzeneko negoziazioa joan den irailaren 2an, bi
urtez etenda egon ostean. Hala
ere, irailaren 26an kolonietan
eraikitzeko debekua amaitu zenetik bertan behera geratu da bakerako elkarrizketa. Kolonien zabaltzea da, hain zuzen ere, elkarrizketarako oztopo nagusia.

LONDRES David Cameronen


gobernuaren murrizketen kontrako manifestazioa egin zuten
atzo 50.000 ikasle inguruk Londresen. Manifestazioa torien
egoitza aurretik pasatu zenean
kristalak hautsi eta barrura
sartu ziren ehunka ikasle. Liskarren ondorioz gutxienez bi polizia zauritu ziren, The Guardian
egunkariaren arabera.

Kartzela batek su hartu,


eta hamasei preso hil dira
SAN SALVADOR El Salvadorreko Ilobasco hiriko kartzelan sua
piztu zen atzo. 16 preso bertan
hil ziren, eta Ilobascoko ospitalera eroan zituzten 26 zauritu.
Justizia eta Segurtasun Ministerioaren arabera, sua ez zen
matxinada baten ondorio izan.

Hamar pertsona zauritu


dira Afganistanen
KABUL Afganistan ekialdeko

Jalalabad hiriko musika denda


batean bonba bat lehertu zen
atzo,eta hamar zauritu eragin
zituen.Zaurituen artean dagoen
dendariaren esanetan,CDak
erosteko itxura egin zuen batek
jarri zuen bonba dendan.Momentuz,inork ez du bere gain
hartu atentatua.

20 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Erdiz erdi
Etxebizitza merkatua D Prezioak

Gehiago jaitsiko direla batzuek; ezetz, beheko muga jo dutela dagoeneko besteek. Aditu asko egunero
etxebizitzen merkatuari buruz hizketan. Zeinen iritziak aditu, norberaren esku.

Ausartu edo zain egon?


Miren Garate Donostia

sana eta izana bi gauza


direla dio esaera zaharrak. Etxebizitzen merkatuan oinarrituta, zer
da gertatzen ari dena, eta zer esaten dutena? Nork hitz egiten
duen, hori da kontua. Datuak
daude, alde batetik, emaitza
objektiboak itxura batean.
Horien arabera, azken lau urteetan metro koadroaren prezioa
%10 eta %25 artean merkatu da
batez beste. Eraikuntza geratu
egin da. Orain bost urte lau etxe
eraikitzen ziren, eta orain bakarra. Eta bat hasterako bi etxe eta
erdi amaitzen dituzte. Emaitza:
19.600 etxeko stock-a dago Hego
Euskal Herrian.
Zenbaki dantza horrek zenbaterainoko aldaketa ekarri duen
etxebizitzen merkatura ez dago
hain argi, ordea. Behin eta berriro prezioak jaisten ari zirela
entzun, erosteko asmoz galdetzera joan, eta aldaketarik ez igarri.
Hara zenbaiten kasua. Etxea
erosteko garaia dela ere maiz
esan da azken hilabeteetan. Zer
egin behar du asmo horrekin
dabilenak, pausoa ematera
ausartu ala denbora gehiagoan
zain egon? Alokatzea egokiagoa
da?

Etxe berrien prezioak bederen


ez direla jaitsiko diote eraikitzaileek. Haien argudio nagusia da
lurrak garesti ordaindu dituztela
eta ez dutela gehiago jaisteko tarterik. Bestelako datuak eman
ditu Espainiako Etxebizitza
Ministerioak. Haren arabera,
Araban %40 inguru merkatu da
metro karratua 2007tik; lur sailak
gehien ordaindu ziren urtetik,
alegia; Gipuzkoan %20, eta Nafarroan eta Bizkaian antzeko mailan dabil metro koadroa.
Materialaren eta langileen kostuak ere ez direla murriztu da
eraikuntza enpresek ematen
duten beste arrazoietako bat;

kostu berberak dituztela, alegia.


Hala, kontrakoa gertatzeko arriskua ere ikusi dute. Hau da, hasitako obrek maila berean jarraituz
gero etxe hutsunea sortzeko
arriskua dagoela ohartarazi dute,
eskaerak denbora asko daramalako geldirik dagoeneko.
Kopuru ezberdinak
Eraikitzaileen eta bezeroen artean etxe agentziek egiten dituzte
bitartekari lanak. Orain urtebete
egindako elkarrizketan, salneurriak ez zirela askoz gehiago jaitsiko esan zion BERRIAri Genaro Kortajarena Gipuzkoako etxe agentzien elkarteko presidenteak.
Onartu du ordutik doituz joan di-

rela prezioak, eta saldu diren


gehienak jabearen eta bezeroaren
negoziazioen ondorio izan direla.
Ahal den moduan tira egiten ari
gara, baina salmentak geratuta
daude, azaldu du. Susperraldirik
ez, beraz, oraingoz.
Etorkizunean zer gertatuko
den ez dakiela adierazi du. Egunero agertzen da adituren bat
zerbait ezberdina esaten. Salneurrien gainbeherarik, ordea,
ez du espero. Beheraka handia
egon da, orain posible da unean
uneko doiketa batzuk egotea,

PREZIOAK
4.180 m2
Etxe garestienak Gipuzkoan daude.
Urtebetean %3,1 merkatu dira,
Nafarroan eta Araban baino gutxiago.

LURZORUA
297,95 m2
Araban merkatu da gehien lurzoruaren
prezioa. Metro koadroak 2007an baino
%40 gutxiago balio du.

Lurraldea 2006

Araba
3.643
Bizkaia
4.133
Gipuzkoa 4.888
Nafarroa 3.344

Lurraldea 2004

2005 2006 2007 2008 2009 2010


Araba
371,83 400,48 466,93 499,73 463,83 463,68 297,95
Bizkaia
298,1 323,55
311,5 321,08 328,1 338,7 320,45
Gipuzkoa 409,53 388,53 424,88 457,35 454,45 373,43 369,43
Nafarroa 165,5 155,8 149,5
181,9
196,1 195,87 182,5

Krisia hasi zenetik etxeen eraikuntza geratu egin dela Hego Euskal Herrian diote Espainiako Etxebizitza Ministerioko datuek. GARI GARAIALDE / ARGAZKI PRESS

baina ez du ematen askoz gehiago jaitsiko direnik. Krisia handituz geroztik Gipuzkoan etxeak
%15 eta %20 merkeago daudela
dio. Bigarren eskukoetan igarri
da gehiago, berriak antzeko mailan baitaude.
Logikoa da etxe agentziek
gehiago ez direla merkatuko esatea; eurak saltzen aritzen dira,
adierazi du Borja Mateok, La verdad sobre el mercado inmobiliario
liburuaren egileak. Hilabete
amaieran argitaratuko du, eta
merkatuaren egoera hobeto ulertzeko gakoak ematea da haren
helburua.
Zertan engainatzen gaituzten
galdetuta, hainbat adibide eman
ditu: 2003tik 2006ra etxebizitza-

2007 2008 2009 2010 *


+/3.687 3.450 3.139 3.029 -3,3%
4.165 3.873 3.710
3.712 -0,4%
4.398 4.367 4.269 4.180 -3,1%
3.221 2.871 2.610 2.524 -4,1%
* 2010eko datuak lehen hilabeetakoak dira
Iturria: idealista.com webgunea

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 21

Erdiz erdi

Etxebizitza merkatua D Prezioak


ren burbuila zegoela ukatu
zuten; 2005etik 2007ra salmentak
egonkortu egin zirela; 2007tik
2009ra prezioen jaitsiera; eta
orain, jaitsi behar zuten guztia
jaitsi direla diote. Guztia gezurra izan dela uste du.
Ziur dago salneurriak gehiago
jaitsiko direla oraindik, %30 edo
%40 gehiago ere bai. Ez da iritzi
hori duen bakarra. Aurreikuspen
harrigarria egin du Nazioarteko
Ordainketen Bankuak ere.
2050era bitartean%75 ere jaits
daitezkeela uste du. Espainiari
eta Alemaniari buruzko datua
da. Portugalen jaitsiera are handiagoa izango dela dio, %85ekoa
hain zuzen. Erakunde horren
arabera, 1970 eta 2009. urteen
artean etxeen prezioak %300 igo
ziren Espainian.
Merkatzea gizartearen zahartzeak eragingo duela dio, biziitxaropena luzatzen ari denez
eskaera gutxitu egingo delako.
Tesi onargarria iruditzen zait,
Japonian eta Alemanian ere %50
jaitsi dira 90eko hamarkada erditik, esan du Mateok.
Argi eta garbi du ez dela etxea
erosteko garaia. Erosiko zenuke

zerbait jakinda balioa galduko


duela?, dio. Alokatzearen aldekoa da Mateo. Eta, batez ere, alokairu zaharrak negoziatzeko
garaia dela uste du. Izan ere,
haren esanetan, salmenta prezioak baino ere gehiago jaitsi dira
alokairuarenak. Errenta ordain-

Posible da doiketa
batzuk egotea, baina
ez du ematen askoz
gehiago jaitsiko direnik
GENARO KORTAJARENA
Gipuzkoako etxe agentzien elkarteko
presidentea

Errenta ordaintzea
dirua botatzea da, baina
zer da maileguaren
interesak ordaintzea?
BORJA MATEO
Etxebizitza merkatuan aditua

Ezin dugu onartu


etxebizitza babestuekin
diru publikoa
galtzeko luxua
IAKI ARRIOLA
Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza sailburua

tzea dirua harrika botatzea dela


uste dute askok. Hala da, baina
zer da mailegu baten interesak
ordaintzea jakinda erosten ari
zaren hori balioa galtzen ari
dela?.
Hilabeteko alokairuaren eta
maileguaren artean ez dago alde
handirik gaur egun. Fotocasak
egindako ikerketaren arabera,
Araba, Bizkai eta Gipuzkoan,
batez beste, 11,25 euroan alokatzen da metro koadroa. 90 metro
koadroko etxe batengatik, beraz,
mila euro baino gehiago ordaindu behar dira hilabetero. Nafarroan merkeago daude errentak:
8,16 euroan. Horrek ez du Mateoren iritzia aldarazten: Pentsa,
orain interes tasak oso baxu
daude, eta, hala ere, sekulako
ahalegina egin behar izaten da
hipoteka ordaintzeko. Igotzen
direnean jendea gai izango da
ordaintzeko?.
Urrian, %1,495eko batez bestekoa izan du hipoteka gehienak
kalkulatzeko erreferentziatzat
erabiltzen den Euribor indizeak.
Hori kontuan hartuta, 30 urtean
ordaintzeko 160.000 euroko mailegua duenak, %0,5eko diferentzialarekin, 591 euro ordaindu
behar ditu hilabetean. Inongo
interes tasarik ez izanez gero, 444
eurokoa izango litzateke hilean
ordaindu beharreko kuota. Urtean, beraz, 1.764 euro ematen diz-

kio bezeroak finantza erakundeari dirua uztearen truke.


Egoera aldatzeko hainbat baldintza beharko direla gaineratu
du. Langabezia jaitsi egin beharko da, stock-a murriztu, alokairuen prezioek jaisteari utzi
beharko diote eta finantza erakundeak berreskuratu. Hori guztia gertatu arte denbora asko
pasatuko da.
Babestutakoak, garestiago
Merkatuak esango du etxeen prezioek zein joera hartzen duten hurrengo hilabeteetan. Bada, ordea,
argi dagoen gauza bat: etxebizitza
babestuen salneurriak garestitu
egingo dira Araban, Bizkaian eta
Gipuzkoan. Hilabete erdialdetik
aurrera babes ofizialeko etxeek

%12 gehiago balioko dute, eta


etxebizitza sozialek, %21 gehiago.
Tasatutakoak gutxiago garestituko dira, %10. Haatik, alokairu
soziala merkeago izango da. Familiako diru sarrera %30era jaitsi
ondoren, orain %20 edo %25era
jaitsiko da.
Ezin dugu onartu diru publikoa galtzeko luxua, esan du Iaki Arriola Etxebizitza sailburuak.
Helburua da etxeen prezioak aski
izatea eraikuntza kostuak estaltzeko. Azken hogei urteetan egindako igoerarik handiena izango
da, normalean KPIaren bueltan
garestitu izan baitira. Krisiak eragin du etxebizitza babestuen eraikuntzan ere. Joan den urtean
3.100 egin ziren; aurreko urteko
erdiak, hain zuzen.

STOCK-A

19.600

Espainiako Etxebizitza
Ministerioak emandako datuen
arabera, Hego Euskal Herrian
19.600 etxeko soberakina dago.
Eraikitzen hasitako etxe kopurua
nabarmen jaitsi da.

Lurraldea 2009

Araba
Bizkaia
Gipuzkoa
Nafarroa

+/4.269 22,1%
4.496
4,1%
4.448 4,3%
6.389 -18,5%

ERAIKITAKOAK
6.000
Iaz nabarmen jaitsi zen Hego Euskal Herrian
eraikitzen hasitako etxe kopurua. Nafarroan, kasu,
6.000 egiten hasi ziren 2006an; iaz, 1.063.

ERAIKITZEN HASITAKO ETXEAK


Lurraldea 2003 2004 2005 2006
Araba
2.793 2.046 3.185 2.954
Bizkaia
5.521 5.042 3.760 3.481
Gipuzkoa 5.312 4.706 5.042 3.380
Nafarroa 6.630 6.944 6.552 6.000

2007 2008 2009


2.567 1.006
618
4.846 2.554 1.206
3.856 2.643 2.031
5.014
3.172 1.063

ERAIKITZEN AMAITUTAKO ETXEAK


Lurraldea 2003 2004 2005 2006
Araba
1.416 2.593 2.404 1.479
Bizkaia
3.579 4.744 4.421 4.325
Gipuzkoa 2.961 3.077 4.326 3.990
Nafarroa 4.386 4.820 4.577 5.900

2007 2008 2009


2.739 2.786 2.189
4.417 2.671 3.533
3.637 3.626 3.060
5.636
5.811 3.894

Iturria: Espainiako Etxebizitza Ministerioa

22 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Kirola
Portugaletek ezustean
hartu nahi du Getafe,
amets egiten jarraitzeko
Espainiako Kopako finalhamaseirenetan lehian
geratzen den talderik apalena
da Portugalete. Hirugarren Mailan jokatzen du Bizkaiko taldeak, baina hori ez da arazo izan
maila handiagoko taldeekin
nor baino nor aritu dadin. Orain
bi aste La Florida estadioan
gertatutakoa ikusi besterik ez
dago. Getafek partida hasi eta
berehala sartu zuen gola, baina
etxeko taldea gai izan zen suspertu eta berdintzeko. Hala
amaitu zen joaneko partida,
banakoarekin, eta emaitza horrek oraindik aukera ematen die
bizkaitarrei gaur Getafen (Espainia) ustekabea eman eta final-zortzirenetarako sailkatzeko. Javi Luaces Portugaleteko
entrenatzailearen arabera, Getafek %80ko aukera du aurrera egiteko. Hala ere, ez dago
jokatu aurretik amore emateko
prest. Normalena guk galtzea
da, baina zergatik ezin dugu irabaztearekin amets egin?.

Iraola, Gabilondo, Llorente atzean ageri da, tapatuta eta Gurpegi, Gabilondok sartutako gola ospatzen, atzo, San Mamesen. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS

Laurdenarekin, herren
Athleticek soilik lortu du Espainiako
Kopako final-zortzirenetarako txartela,
eskas jokatu arren, Alcorconi 2-0 irabazita
Osasunak (2-1), Realak (2-1) eta Real
Unionek (6-1) galdu egin dute etxetik kanpo
Unai Zubeldia
Lautik hiru kalera. Horixe da Espainiako Kopako final-hamaseirenetako itzuliko partidek utzitako ondorioa. Portugaletek gaur
jokatuko du bere partida, eta joaneko 1-1ekoarekin, Getafe estutzeko aukera txiki bat badaukate
bizkaitarrek gaur Madrilen
(20:00). Baina Osasuna, Reala eta
Real Union Espainiako Kopatik
kanpo daude dagoeneko. Hirurek
galdu egin zuten, gainera, atzo,
etxetik kanpo. Osasunak, partida
txukuna egin arren, 2-1 galdu
zuen Deportivoren zelaian, eta joaneko partidan 1-1 berdindu zutenez, galiziarrek egin dute aurrera.

Realak ere txukun jokatu zuen


atzo, baina 2-1 galdu zuen Almerian, eta 5-3 geratu zen azkenean
kanporaketa. Eta Real Unionek,
irabazten hasi arren, 6-1 galdu
zuen gero Sevillaren aurka joanekoan 0-4 galdu zuten gipuzkoarrek, eta 10-1 amaitu da kanporaketa.
Portugaleteren ametsarekin,
Athleticek soilik jarraitzen du bizirik Espainiako Kopan. Zuri-gorriek 0-1 irabazi zuten joaneko
partidan, Alcorconen aurka, eta
atzo ere 1-0 irabazi zuten. Ez zen
partida ikusgarria izan Alcorconek aukera politak izan zituen
bigarren zatian, eta Gabilondoren gola iritsi arte (26. min.), Aur-

tenetxeren aukera argi bat bakarrik izan zen jokaldi aipagarri bakarra. Distirarik gabe, baina askorik sufritu gabe egin zuten aurrera bilbotarrek.
1-0ekoarekin Igor Martinezek
bigarrena sartzeko aukera izan
zuen 55. minutuan, baina Alcorcon lotsagabe aritu zen hortik aurrera. Bisitariek hiru aukera on
eduki zituzten, eta etxeko zaleak
haserretu ere egin ziren. Baina
Orbaizek 2-0ekoa lortu zuen 91.
minutuan, eta gaitz erdi.
Osasuna hamarrekin, ezinean
Golen bat sartu beharra zeukan
atzo Osasunak aurrera egingo bazuen, eta sartu zuen berea. Baina
Rikik 53. minutuan sartu zuen golak ezerezean utzi zuen iruindarren ametsa. Rikiren golak, eta
Sergioren txartel gorriak. Erdiko
atzelaria atzo itzuli zen zelaietara,
eta bigarren zatiaren hasieran,
bost minuturen bueltan, bi txartel hori atera zizkion epaileak. Deportivok 1-0ekoa sartu eta Sergiok
txartel gorria ikustea, biak bat
izan ziren.
Bitxia bada ere, itxuroso ekin
zion partidari Osasunak, eta atzeko lerroa asko aurreratuta, sufritzen hasi zen Deportivo. Gorritxoek bost korner izan zituzten alde
lehen ordu erdian, eta bederatzi
lehen zati guztian. Lekicek gertu
eduki zuen 0-1ekoa 15. minutuan,

eta Monrealek ere bai hurrengo


minutuan, areaz kanpo egindako
jaurtiketa baten bidez. Baina ondoen jokatzen ari zenean ez zuen
golik sartu Osasunak, eta bat gutxiagorekin geratu zenean banakoa lortzeko gai izan zen Lekic, 62.
minutuan Osasunarekin lehen
gola sartu zuen atzo aurrelariak.
Hori bai, pozak oso gutxi iraun
zien iruindarrei, Lassadek gol
ikusgarria sartu zuelako bi minutu geroago. Vadocz saiatu zen azken unera arte 2-2koa sartu eta final-zortzirenetako txartela lortzen, baina saiakeran geratu zen
guztia.
Osasunaren moduan, Realak
ere 2-1 galdu zuen, eta iruindarren
moduan, donostiarrek ere hainbestean jokatu zuten. Txukun hasi eta txukun amaitu zuten partida Martin Lasarteren jokalariek,
baina joanekoan galdu zuten kanporaketa (2-3). 0-1 aurretik jarri
eta Almeria estutzea zen Realaren asmoa, baina etxekoak jarri
ziren aurretik atzo, 20. minutuan,
Goitomen golari esker. Griezmann eta Sarpong hegaletan jarrita, eta Xabi Prieto punta-erdi
lanetan ari zela, aukera onak sortu zituen Realak. Griezmannek
argi-argia eduki zuen 8. minutuan, eta Sarpongek zutoinera bidali zuen baloia 30.ean. Baina 10ekoarekin amaitu zen lehen za-

tia, eta bigarrena hastearekin batera sartu zuen Ulloak 2-0ekoa.


Hiru gol behar zituen Realak luzapena behartzeko, eta Agirretxek 2-1ekoa lortu bazuen ere (50.
min.), beste behin ere, hasterako
geratu dira donostiarrak Espainiako Kopatik kanpo.
Real Unionen ametsa, berriz,
ondo hasi zen, baina amesgaizto
itxuran amaitu zen. Joaneko partidan 0-4 galduta, gozatzera joan
ziren irundarrak Sevilla aldera,
eta gozatuz hasi zuten partida,
Romok korner batean sartutako
golari esker (12. min.). Erabat nagusi izanda, ordea, sei gol sartu zituen gero Sevillak. Alfaro (15.
min., penaltiz), Rodri (27. min.),
Bernardo (41. min.), Cigarini (57.
min.), Jose Carlos (73. min.) eta
Acosta (85. min.) izan ziren golegileak.

GFinal-hamaseirenak
Kanporaketa Joanekoa Itzulikoa
Racing-Kordoba
0-2
3-1
Espanyol-Valladolid 2-0
1-1
Real Madril-Murtzia 0-0
5-1
Zaragoza-Betis
1-0
1-2
Sevilla-Real Union
4-0
6-1
Vila-real-Ejido
1-1
2-0
At.Madril-U.Las Palmas5-0
1-1
Levante-Xerez
3-2
1-2
Deportivo-Osasuna
1-1
2-1
Almeria-Reala
3-2
2-1
Bartzelona-Ceuta
2-0
5-1
Athletic-Alcorcon
1-0
2-0
Getafe-Portugalete
1-1 20:00
Valentzia-Logroes
3-0
21:00
Sporting-Mallorca
1-3
21:00
Malaga-Hercules
0-0
22:00

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 23

24

Aimar Olaizola BERRIArekin mintzatu da ia


zazpi hilabete geroago lehiara itzuli bezperan

Dusko, arazo bat daukagu

Athletic larunbatean ariko


da Real Madrilen aurka

Caja Laboral Baskonia 88


Zalgiris Kaunas
92

FUTBOLA Athleticek larunba-

tean, hilak 20, jokatuko du Real


Madrilen zelaian, 22:00etan,
Espainiako Ligako hamabigarren jardunaldian. Beste bi euskal taldeak igandean ariko dira.
Osasunak Sporting hartuko du,
17:00etan; eta Realak Atletico
Madril, 21:00etan.

Caja Laboral Baskonia. Ribas (7),


Logan (7), San Emeterio (5), teletovic (17), Barac (4) hasierako boskotea Huertas (14), Oleson (4),
Bjelica (3), Rancik (24), Haislip (3).
Zalgiris Kaunas.Watson (11), Milaknis (6), Salenga, Watson (11), Jankunas (12) hasierako boskotea Pocius (16), Kalnietis (14), delininkaitis
(9), Klimavicius (2), Begic (18).
Markagailua. 22-24, 41-43 (atsedenaldian); 63-64 eta 88-92.
Epaileak. Zuemblicki, Taurino eta
Maricic. Baskoniako San Emetgerio
kanpoartu zuten faltengatik.
Bestelakoak. 9.6000 ikusle Buesa
Arenan.

Itxakok bigarren zatian


irabazi dio Leoni (26-41)
ESKUBALOIA Itxakok 26-41
irabazi zuen atzo Cleba Leonen
pistan, bederatzigarren jardunaldiko aurreraturiko partidan,
eta ABF ligako lehen postuan
jarraitzen du. Atsedenaldira
hamabosna iritsi ondoren,
nafarrek 11-26ko partziala lortu
zuten bigarren zatian.

Zalgirisek partida ona


jokatu, eta Baskonia
zigortu du; arabarrei
apur bat zaildu zaie
Top 16ra iristeko bidea

Contador: Pozik nago,


aurrera egin dezakegu

A.Urbistondo
Jim Lovell astronauta estatubatuarrak Houston, arazo bat daukagu esaldi ezaguna bota zuen
Apolo 13 ontzitik aspaldi, 1970. urtean. 40 urte geroago, hitz aldaketa egin, eta beste modu batera
esan dezakegu esaldia: Dusko,
arazo bat daukagu. Arazo hori pibot handi, borrokalari, eraginkor
baten hutsunea da. Hutsune handia. Aurkariak beldurtuko dituen
morrosko bat falta du Baskoniak,
baina egun, ez dauka pieza hori.
Beno, pieza, eduki, badauka, baina gurina baino bigunagoa da saskipean. Bigarren zati osoa aulkitik ikusi zuen Stanko Baracek, lehen zatian kantxan eman zituen
minutuetan hankapean ibili zuelako Mirza Begicek. Hankapean
esaten denean, txikitu egin zuela
esan nahi da: puntuak, txapelak,
erasoko erreboteak, blokeoak...
Baracek buruan zeukan saltsa
ikusita, alternatibak bilatu zituen Dusko Ivanovicek. Haislip
aurrena, Rancik ondoren, Teletovic hurrena... Horiek ahal zutena
egin zuten, baina lesio batetik atera berria den jokalariak, edo 2,06
neurtzen duten hegalekoek ezin
dute ezer egin 2,20 neurtzen duen
dorrearen aurka. Hori Baracen
zeregina da. Erreboteetako estatistikak bere kasa erakusten du
nondik lortu zuen garaipena Zalgirisek: 43 errebote hartu zituen,
horietatik 17 erasoan. Baskoniak,
erdiak baino gutxiago: 21.
Zalgirisek oso partida ona egin
zuen. Polita, baliabideez betea,
eta talentu askoko jokalariekin.
Ezustean utzi zituen atzo Gasteizera hurbildu ziren asko. Begicek
egindako txikizioa luze gogoratzekoa izan zen: 18 puntu jaurtike-

DLaburrak

TXIRRINDULARITZA Alberto
Contadorrek atzo aitortu zuen
pozik dagoela haren auziaren inguruko informazioa Espainiako Txirrindularitza Federazioaren esku dagoelako. Orain
jada aurrera egin dezakegu,
esan zuen atzo txirrindulari
espainiarrak.

Marcelinho Huertas ahalegin betean, atzoko partidan Zalgirisko jokalari bat atzean uzten saiatzen. R. BOGAJO / ARP

ta bakarra huts eginda, sei errebote, bi txapel, behartutako bost falta... Begic izan zen onena, baina
asko egin zuten partida ona: Jankunasek 13 errebote hartu zituen,
eta gaina hartu zion gogogabetuta bezala aritu zen San Emeteriori. Travis Watsonek ere 11 puntu
eta zazpi errebote lortu zituen.
Barrutik eraginkor, eta kanpotik amorragarri. Delininkaitisek
ezinezkoak ziruditen hirukoak
sartu zituelako azken unean, Pociusek sekulako jokalaria izateko

G Euroliga
Lehen ligaxkako 4. jardunaldia
Atzo
Emaitza
Caja Laboral Baskonia-Zalgiris 88-92
Asseco Prokom-Partizan
62-69
Gaur
Ordua
Khimki-Maccabi
18:00
A multzoko sailkapena

1. Zalgiris
2.Maccabi
3.Khimki
3.Caja Laboral Baskonia
5.Partizan
6.Asseco Prokom

J I
4 3
3 2
3 2
4 2
4 2
4 0

G PA
1 +5
1 +13
1 +6
2 -3
2 -13
4 -26

lehengaia duelako, eta Kalnietis


eta Milaknis langileek ere ezin
hobe egin zuten bere lana: bina hiruko bakoitzak.
Egurra defentsan
Zalgirisen garaipenak beste protagonista bat eduki zuen: Asa Petrovic entrenatzailea. Lezio taktikoa eman zion Ivanovic herrikideari, eta Baskoniaren erasoko
sistemak buruz ikasi zituela erakutsi. Teletovic ezeztatu zuen
Jankunasek, eta oso oldarkor aritu ziren pase lerroak zailtzeko asmoz. Asmatu egin zuten, eta Baskoniak arazo franko izan zuen ia
beti joko dinamikoa egiteko. Ez
zuen asmatu antzera jokatzen.
Tarteka epaileek ez ziotela utzi
ere esan liteke, baina horretara
ere moldatzen jakin behar da.
Jokalari askoren zama astuna
eraman zuen bizkarrean minutu
askotan Baskoniak: Bjelica, Barac, San Emeterio, Oleson, Pau
Ribas. Asmatu ezinik. Loganek
ere ez zuen partida biribila egin,
eta Teletovicek eta Rancikek bakarrik eman zuten neurria. Eta
halere partida irabazteko aukera
izan zuen. Huertasek, ordea, saskiraketa zailenak egiteko dohaina du, eta errazenak kale egiteko.

Garaipenak tantaka egin zuen


ihes, askoz lehenago. Begicek,
Jankunasek edo beste norbaitek
erasoan hartzen zituzten erreboteei esker. Porrota ez da larria,
baina Baskoniak etxean egindako akatsa konpondu beharko du
Belgraden hurrengo astean. Pibotaren arazoak luzeago joko du.

Euskal Herrian ariko da


berriz Iturriagaetxebarria
TXIRRINDULARITZA Hurrengo
denboraldian Lointek Bizkaiko
taldean ariko dela jakinarazi du
Eneritz Iturriagaetxebarriak.
2005ean Orbea utzi zuenetik,
Italiako hainbat taldetan ibili
da. Maiatzean lepauztai haustura hirukoitza izan zuen, eta
ezin izan du korritu aurten.

24 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Kirola

Ia zazpi hilabete geroago, Aimar Olaizola


pilotalekuetara itzuliko da etzi. Labriten
bukatuko da belauneko ebakuntzarekin
hasi zen sendabide gogorra,
berrindartze-lan ordu asko eta autoz
eginiko milaka kilometroren ondoren.

203 egun

Aimar Olaizola Tolosako Beotibar pilotalekuko harmailetan eserita, atzo goizean eginiko entrenamendu gogorraren ondoren. JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS

Imanol Magro Tolosa

altza zuriak ez ditu


probatu aspaldian,
eta etzi, agian, pixka
bat estutu beharko ditu gerrialdean. Apirilaren 24tik,
eskuin belauneko lotailuak hautsi zituen eguna, aurkezpenen batean edo bestean jantzi ditu bakarrik. Ez dut uste taila aldatu beharko dudanik, kilo pare bat galduko nituen asko jota, azaldu du
Aimar Olaizolak (Goizueta, Nafarroa, 1979) entrenamendu saioa
bukatu berritan. Gehiago direla
dirudi, lauzpabost bat, oso argal
dago, bizarrarengatik izango da,
gaur ez dut egin, kar-kar. Umoreko dago, larunbatean itzuliko
da jaialdietara, eta jokatzeko irrikan dago. Beste gako bat Anizeto
Lazkano Asegarceko teknikariak
azaleratu du: Gaur entrenamendu oso ona egin du, eta hori saio
gogorra izan dela kontuan hartuta. Ia bi hilabete daramatza kideekin lanean, eta hobekuntza nabarmena omen da.

Euriak gogor jotzen du Tolosako Beotibar pilotalekuko teilatuan, eta Olaizolak zazpi hilabete
begiratu du atzera oroimenaren
erretrobisorean. Labriten lesionatu zeneko irudiak gogoratzea
ez du gustuko. Belaunak alde batera egiten du eta ez dut gustuko telebistan irudiak ikustea.
Beste lesioekin, aldiz ez zitzaidan
pasatzen. Gurutzebidea etzi bukatuko da, berriz ere Labriten,
justizia poetikoa dirudi. Ez dakit
zenbat egun izan diren, 24an zazpi
hilabete, zenbatu du hatzekin.
203 egun dira, asko, pilotari batentzat jokatzea da garrantzitsuena eta horiek egun asko dira.
Sufrimendua zenbatzea ez da
erraza, eragindako ahalegina, berriz, denboran neur daiteke, edo
kilometrotan. 26.000 izan dira
guztira, autoz, Goizueta-GasteizGoizueta joan-etorriak dituen
248ak egunero ia bost hilabetez
eginda. Iigo Simon Asegarceko
medikuak pilotariak tarte horretan izandako diziplina goratu du
jendaurrean, eta Olaizolak hor

ikusi du berrindartze prozesu azkarraren gakoa. Egunero joan


naiz, astero bost egunez, larunbatean eta igandean izan ezik, egun
horietan belaunak atseden hartzen zuen. Egun bakar batean ere
ez dut kale egin. Halako lesio batean egun batean kale egitea asko
da. Baina norberaren hobekuntzarako denean ez da hain nekeza...
Nik uste kotxeak dagoeneko bakarrik egiten duela bidea!. Kilometro eta ordu asko ziren bakarrik,
buruari bueltak emateko ongarria. Hasieran izan nuen denboraldi pattal bat, baina hobekuntzarekin animatu egin nintzen.
Mikel Sanchez medikuak aldatu zion hautsiriko lotailua, eta
Itsaso Sanchez fisioterapeutarekin egin du lan egun gehienetan.
Bost edo sei orduko saioak ziren
egunero: igerilekuan ibili, fisioterapia, ariketak ezberdinak, ultrasoinuak, belauna luzatu eta tolesteko makina, iskiotibialak indartzeko... Egunetik egunera ez
nuen hobekuntza nabaritzen, baina astetik astera bai. Oraindik ez

Gasteizera joan naiz


egunero, behin ere kale
egin gabe. Autoak bidea
bakarrik egiten daki!
Aurrekoa izatea ezin
dut helburutzat jarri.
Ahalik eta maila onenera
iristea da helburua
Alboetara egitean
nabaritzen du gehien
lesioa, norabidez oso
bizkor aldatzean
AIMAR OLAIZOLA
Asegarceko pilotaria

du tratamendua bukatu, aurrerantzean jarraitu beharko du,


aste pare batez. Ebakuntza arrakasta izan zen, eta, paradoxikoa
bada ere, emaitza on horrek behartzen du lanean jarraitzera.
Lotailuan jarritako bi zurda puskak handiak eta indartsuak dira,
eta ondo itsatsi direnez lotailua
lodia da. Horrek hasieran hanka
erabat luzatzea eta tolestea zailtzen du, eta, horregatik, hasieran
gehiago kostatu zitzaidan. Orain
ondo luzatzen dut, baina tolestean nabaritzen dut molestia. Hori,
jokatuz kenduko zait.
Prozesu luzea izan da, baina gorabehera gutxikoa. Abel Barriolaren kasua ez zuen urruneko erreferentzia, eta leitzarrak atzerapauso asko izan zituen. Olaizolaren kasuan, baina, epeak behar bezala bete dira. Egun bateko
hanturaz haratago ez du arazorik
izan. Berrindartze prozesuan dena ondo irten zait, eta esan beharra dago esku honetan egon naizela. Gero, nik ere gogor egin dut
lan. Belaunekoa ez da izan lesio

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 25

Kirola

hasieran pixka bat egongo naiz.


Aurreko lesioetatik badakit lehen
partida e z dela erraza izaten. Bigarrenerako ez du askorik itxaron
beharko, bi egun geroago jokatuko baitu, Tolosan. Enpresan hitz
eginda harturiko erabakia da. Nire helburua da binakako txapelketaren aurretik ahalik eta partida gehien jokatzea.
Badaki zaila izango dela aurreko mailara iristea, noizbait iristen banaiz. Dena dela, asko kostako zait, beldurra kentzea ez da
erraza, ez da hilabete batean lortzen. Ez du aurreko mailara itzultzeak itsutzen, helmugak beste
modu batera zehaztu behar ditu.
Aurrekoa izatea ezin dut helburutzat jarri, ahalik eta gehien hobetzen saiatu behar dut, eta ahalik eta azkarren. Aurreko mailara
iristen banaiz, hobeto; eta horretarako, hasieran behintzat, lan
oso gogor egin beharko dut .
Besaburuko giharreko lesioa
igaro ondoren, 2003an, Olaizola
aurrekoa ez zela zioten zale askok.
Txapelak irabazita isilarazi zituen ahots kritikoak, eta esperientziarengatik daki berriz ere sor
daitezkeela halako iritziak. Lortu edo ez, betiko kontuak dira.
Etorri behar bada etorriko da, eta
bestela ez. Hotzean aztertuta,
baina, ondo daki zer falta zaion
oraindik. Aurrera eta atzera
ondo egiten dut korrika. Baina ni
aurrelaria naiz, eta alboetara egitean nabaritzen dut lesioa, eta norabidea oso bizkor aldatzean.

larri bakarra, baina bai gogorrena. Besoko eta bizkar alboko


zuntz hausturek pazientzia beharrezkoa dela irakatsi zioten, eta ez
da atsekabetu. Hasiera gogorra
izan zen, babes handi horrekin
ezin nuelako ezer egin: ez gidatu,
kostata lo egin... baina makuluekin hasi nintzenean dena aldatu
zen. Lehen lesioa balitz, agian
gehiago kostako zitzaidan, baina
ondo eraman dudala uste dut.
Izan ditu egun txar batzuk ere.
Horietan, gertukoek jasan naute, neska-lagunak berarekin bizi naizelako eta etxekoek.
Urtebetetze oparia
Etzi 31 urte beteko ditu Olaizola
II.ak, eta enpresak egin dio opari
gozoena, baina ez omen da ospakizun zalea. Egun hori, urtemugarengatik baino, partidarengatik
izango da garrantzitsua, onartu
du. Jokatzearen erabakia mediku, fisioetarapeuta eta enpresaren artean harturikoa izan da, eta,
noski, pilotariarena berarena.
Ez nago urduri, agian partidaren

Belaunari begira
Galtza zuriak lisatzeko garaia iritsi zaio, baina oraindik ez dio belaunari begiratzeari utzi. Onartu
du egunero aztertzen duela, orbaina azken hilabeteen oroigarri
balitz bezala. Egunero du une bat
bakarka buruhausteak eman dizkion giltzadurarekin. Etxean aztertzen dut. Hasieran, ebakuntza
egin berritan, handitutan ikusten nuen, eta orain hori begiratzen dut. Luzamenduak egitean,
izotza jartzean... Nahi gabe bada
ere begiratzen diozu.
Hilabeteotan ia ez du pilotalekurik zapaldu, anaiaren botillero
egin duenean bakarrik, baina telebistaz eman dituzte ia partida
guztiak ikusi ditu. Inbidia hor
zuen, eta itzulerarako ordu gutxi
falta direnean ez du irrika ezkutatu. Niri pilotan jokatzea gustatzen zait, gozatu egiten dut. Jokoaz hitz eginez burura etorri zaio lesioaren ondoren kantxa bat
zapaldu zuenekoa. Iigo Abadekin izan zen, Gasteizen. Beldur askorekin aritu nintzen, eta hala ere
sekulako ilusioa egin zidan.
Solasaldiaren bukaerarako
utzi ditu eskertzak, eta zerrenda
luzea da: medikuak, Mikel, fisioterapeutak, Itsaso eta Maite, etxekoak eta neska-laguna, eurek
aguantatu nautelako, enpresa,
teknikariak, kideak... Entrenamendu txarrak egitera behartu
ditudalako. Ez da Olaizola izango etzi poztuko den bakarra.

DLaburrak
Jaunarenak abenduaren
29an egingo du debuta
ESKU-HUSKA Aspek Jon Jau-

narena 18 urteko leitzarra eta


Jose Javier Zabaleta etxarrendarra , 19 urtekoa, fitxatu ditu
hiru urterako. Jaunarenak abenduaren 29an egingo du debuta,
Tolosako Beotibarren. Zabaletaren debuta noiz izango den
zehazteke dago.

Albisu Cabrerizo II.aren


aurka, gaur, Ataunen
ESKU-HUSKA Jon Ander Albisuk eta Luis Cabrerizok 2. Mailako lau terdiko txapelketako
final-laurdenetako azken partida jokatuko dute gaur, Ataunen.
Irabazleak astelehenean Rico
IV.aren aurka jokatuko du, Tolosan. Bestalde, Barriolak eta
Gonzalezek atzo Iruean eginiko larunbaterako lau terdiko
partidarako pilota aukeraketan
ez zen inolako arazorik egon.

26 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Publizitatea

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 27

Agenda

Ekitaldiak

Zure ekitaldia BERRIAn agertzea nahi baduzu: www.berria.info/zerbitzuak/agenda/bidali/

Musika
pAhetze. Xutik, Kaotiko eta Trikizio. Gaur, 22:00etan, plazan.
pAndoain. Soziedad Alkoholika. Bihar, 22:30etan, gaztetxean.
pAtaun. Lauroba. Bihar,
22:00etan, San Martin auzoan.
pAzpeitia. Gose, Anger eta
Egurra ta Kitto! taldeen elkartasun kontzertua. Bihar,
22:30ean, gaztetxean.
pDonostia. Ras-k & Pata disko
jartzailea. Gaur, 00:30ean,
Etxekalten.
pDonostia. Urko Menaiak disko
berria aurkeztuko du. Gaur,
19:00etan, Fnacen.
pDonostia. The Hostile eta Garabi. Gaur, 20:30ean, Dokan.
pDonostia. Julio Unikornio &
Delicatessen Band. Gaur,
22:30ean, Altxerri tabernan.
pBerriobeiti. La Troba Kung Fu
taldea. Gaur, 22:00etan, Movie
aretoan.
pBilbo. Jose Callejaren Acoustic Tales kontzertua, Bruce
Sprinsteenen omenez. Bihar,
21:00etan, Topalekun.
pBilbo. Lori Meyers. Bihar,
20:00etan, BBK salan.
pBilbo. Yellow Big Machine, Focusin eta Kyoto taldeak. Gaur,
20:00etan, Bilborock aretoan.
pGasteiz. Opium du Peuple.
Gaur, 20:30ean, Gora tabernan.
pGetxo. Those Radios taldearen kontzertua. Gaur,
20:00etan, Erromoko Trokazulo tabernan.
pIruea. Nafarroako Orkestra
Sinfonikoaren emanaldia. Gaur
eta bihar, 20:00etan, Baluarteko areto nagusian.
pIruea. Flamenko abestigintzaren inguruko master ikastaroa. Bihar, 17:00etan, Condestableko Civivoxen.
pIruea. Julian Cobzaru eta
Carlos Urroz musikarien emanaldia. Gaur, 21:30ean, El Molino jatetxean.

Antzerkia
pBilbo. Tortas y leche, Juan Catalina. Gaur, 00:00etan, Castaosko Udaltegian.
pDonostia. Xabinaitor, Wazemankeko aktoreekin. Gaur,
20:00etan, Antzoki Zaharrean.

Bertsolaritza
pIruea. Bertso saioa. Gaur,
20:00etan, Gurutzeko plazako
Institutuko areto nagusian.

Dantza
pDonostia. Atalak IX ikuskizuna. Gaur, 21:00etan, Viktoria Eugenia klubean.

Hitzaldiak
pBeasain. Beasaingo III. Mendi

Astea. Pedro Garciaren hitzaldia: Everest 2010. Gaur,


19:30ean, udaletxeko batzar
aretoan.
pDonostia. Zergatik da Internet arrisku gune bat? hitzaldia,
Montse Ereoren eskutik. Gaur,
19:30ean, Tomasene Kultur Elkartean.
pGasteiz. Cornejas de Bucarest
liburuaren aurkezpena. Gaur,
19:00etan, Elkar Aretoan (San
Prudentzio kalea, 7).
pGasteiz. EAEko Mugikortasun
Legea izango denari buruzko
gogoeta saioa. Gaur, Villasuso
jauregian, Aihotz plazan.

Ikastaroak
pGernika-Lumo. Dantza ikastaroak, Elai-Alai dantza taldearen eskutik. Bihar, 19:00etan,
pasealekuan, Elai-Alai taldearen lokalaren aurrean.

Ikus-entzun
pIruea. Prohibido recordar filma. Gaur, 20:00etan. (Navarreria kalea, 27).
pErmua. Welcome filma. Gaur,
19:00etan, Lobiano Kultur Gunean.
pGernika-Lumo. London River
filma. Bihar, 20:30ean, Lizeo
antzokian.
pGetxo. En el lmite del amor
filma eta solasaldia. Bihar,
21:00etan, Areetako Andres
Isasi musika eskolan.
pLegazpi. Kaxmir eta Ladakh.
Himalaia ezezaguna ikus-entzunezkoa. Bihar, 20:00etan,
kultur etxean.
pTafalla. Baaria filma. Gaur,
20:00etan, kultur etxean.
pUsurbil. Ekozinemaldia. Gaur
eta bihar, 19:00etan, Sutegi kultur etxean.
pZarautz. Radio encubierta.
Gaur, 19:00etan, Putzuzulo
Amets Fabrikan.

Bestelakoak
pAndoain. XIV. Martin Ugalde
Ipuin Lehiaketa. Gaur, 18:30ean,
Bastero Kulturguneko ekitaldi
aretoan.
pDonostia. Oier Guillan eta
Asier Sarasolak Eskuen sustraiak errezitaldia egingo dute.
Gaur, 19:30ean, Ernest Lluch
kultur etxean.
pIruea. Lander Garro bere
Kontrarioa liburuaz mintzatuko
da. Bihar, 20:00etan, Zaldiko
Maldikon.
pTolosa. Afari-txou. Bertsolariak eta komikilariak. Bihar, Iurre
Elkartean.
pTolosa. Ipuin Txokoa: gurasoak ere ipuin kontari. Gaur,
18:00etan, Errota haur liburutegia.
pZarautz. Kaiolatik gaua. Bihar,
22:30ean, Putzuzulo gaztetxean.

Slobodan abeslaria, Opium du Peuple taldearen kontzertu-ikuskizunaren une batean. JMG

La chanson punkaise Goran


Frantziako abesti
klasikoak punk erritmo
eta ikuskizun bihurtuko
ditu Opium du Peuple
taldeak Gasteizen
Erredakzioa
The Sparteensen euskal ye-ye radikalaren eta Doctor Deseoren
rock sentsualaren arteko zer edo
zer da Opium du Peuple taldea.
Frantziako chanson generoko
klasikoak eta bazterturiko harribitxiak punk abesti bihurtzen dituzte, eta agertokian erdi kontzer-

tu erdi kabaret bihurturiko ikuskizuna egiten dute.


Slobodan du izena ikuskizuna
ahotsarekin zuzenduko duenak.
Balkanetako mafioso baten,
AC/DCko Angus Youngen eta
Doctor Deseoko Francisen arteko
nahasketa bat da. Kabareteko
ahots lakartuarekin, besteak
beste, Julio Iglesiasen Je n'ai pas
chang abesten du.
Lehen diskoa 2007an argitaratu
zuten, eta aurten Best off atera
dute (bi f-rekin, hau da, ustela).
Hor, Gainsbourgen kantak biziberritzen dituzte, Sanseverinoren Maigrir, eta baita Pierre Vasiliuren abestirik absurdoenak ere

Qi cest celui la, besteak beste.


Punk espiritua bai, eta baita ziztrinkeriaren estetika ere, baina
ikuskizunean ez dago, ordea, inprobisaziorik. Kabaretari dagokion bezala, argi jolas neurtua
plazaratzen du seikoteak.
Gaur Gasteizko Gora tabernan
joko dute, eta aldibereko itzulpena egongo dela iragarri dute antolatzaileek, itzulpena zein hizkuntzara izango den argitu ez badute
ere.
OPIUM DU PEUPLE
pNoiz. Gaur, 20:30ean.
pNon. Gora tabernan, San
Frantzisko Xabier kantoian.

Bilbo Hiria lehiako pop-rocka


The Yellow Big Machine,
Focusin eta Kyoto
taldeen musika
entzun ahalko da
gaur Bilborocken
Erredakzioa
Bilbo Hiria lehiaketako pop-rock
ataleko saioa entzun ahalko da
gaur Bilborock aretoan. The Yellow Big Machine, Focusin eta Zaragozako (Espainia) Kyoto taldeak arituko dira.
Pixies, Pavement, Fugazi eta
Sonic Youth erreferentziatzat
hartzen dituela aitortu du Bilboko The Yellow Big Machine taldeak, eta igartzen da, batez ere, lehenengoen itzala ahots nagusian.
1990eko hamarkadako rock matxinorik eta freskoenari haize berria eman nahi diote. Javi Letamendiarekin (Planeta Leta) grabatu zuten lehenengo diskoa.
Azkena Paco Locorekin grabatu
dute: Im Searching for Friends.
Focusin Gasteizko hiru kidek

The Yellow Big Machine Bilboko laukotea. BERRIA

osatzen dute, eta The Simpsons


telesailetik hartu dute izena. Izan
ere, Focusin Bart Simpson bihurriari sendagileek hiperaktibitatea sendatzeko errezetatzen dioten botika da. Euskal Herriko talde gutxik duten joera hartzen
dute, hau da, ahotsa beste musika
tresna bat lantzekoa.
Azken taldeak Japoniarekin
lotura du, izenak hartzeko
orduan behintzat. Haikus taldean ibilitako hiru musikarik osatu

dute Kyoto taldea. Talde harekin


ibili ziren Bilbo Hiria lehiaketan.
Post-rocka atzera utzi, eta shoegaze-slowcore mugaldean ibiltzen dira orain, Animal Collectiveren edo Deloreanen azken
soinutik gertu. Diskoa atera berri
dute, Hans Kruegerrek nahastutakoa.
BILBO HIRIA LEHIAKETA
pNoiz. Gaur, 20:00etan.
pNon. Bilborocken. Doan da.

28 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Agenda

Eguraldia

JON ALBISU

Joera

Bihar

Larunbata, 13

Itsasoa

Igandea, 14

pItsasoko egoera. Mendebaldeko haizea iritsiko da, 4-5 bitarteko indarrarekin, eta itsaskia sorraraziko du; ipar partean,
itsaski handiko guneak eragingo
ditu. Nahiko ongi ikusiko da.
pOlatuak. 2-3 metrokoak.

Astelehena, 15

Baiona 15/8

Bakio 16/7

Donostia 15/8

Bilbo 16/6

Donibane Garazi 14/6

Eibar 13/4

Leitza 12/2

Arrasate 13/3

Amurrio 14/3

Hego-mendebala, eta
ostarteak ugarituz
pZerua. Presio altuen eragina
handituta eta hego-mendebaldeko haizearen nagusitasunak
lagunduta, ostarteak, pixkanaka bada ere, ugarituz joango
dira Euskal Herriko eremu
gehienetan. Barnealdean, goiko
hodei ugari eta urdingune dezente izango dira.
pHaizea. Hego-mendebaldekoa.
pTenperatura. Gora. Tenperatura beroenak, ipar isurialdean
eta mendi inguruetan, 13 eta 19
gradu artekoak izango dira; barnealdean, berriz, 10 eta 21 gradu
artekoak.

Maule 15/5

Balmaseda 14/4

Abaurregaina 12/0

Gasteiz 13/1 Agurain 12/2

Gaur

Egonkor, hodei eta


ostarteekin
pZerua. Aroak aldaketa nabarmena izango du, argitze
aldera. Hodeiak eta ostarteak izango dira eremu gehienetan, mendebaldeko haizearekin batera. Tenperaturak gora egingo du.
pHaizea. Mendebaldeko
haizea.
pTenperatura. Gora. Tenpe-

Iruea 13/3

Tafalla 13/2

Guardia 13/2

ratura beroenak, ipar partean eta mendialdean, 11 eta 17


gradu artekoak izango dira;
barnealdean, berriz, 7 eta 18
gradu artekoak.

Tutera 14/3

Itsasaldiak

ORDUA

METROAK

Itsasgora

07:02

3.80

Itsasbehera

13:20

1.37

Itsasgora

19:35

3.59

Itsasbehera

00:51

1.39

Isobara mapa

Eguzkia

S0RTU

07:57

Ilargia
Ilgora
Ilbete

Azaroaren 21a, igandea

Ilbehera
Ilberri

Azaroaren 28a, igandea


Abenduaren 5a, igandea

BAGABIGA

G Logika jokoa

G Sudokua

Lau gazte hauek Europa aldera jo dute, ikasketak osatzeko eta ontzeko asmoz.
Zein herrialdetara joan dira? Zein da ikasle bakoitzaren ikasgaia? Zein da haien adina?

IKASGAIA

ADINA

IKASLEA
Jon
Ander

Miren

Andrea

Jon

Ander

19 urte

20 urte

21 urte

22 urte

Biologia

Filologia

10

Informatika

11

Mekanika

12

HERRIALDEA

6
6 4

5
IKASGAIA

ADINA

Irlanda

Norvegia

Biologia

Filologia

Informatika

Mekanika

19 urte

20 urte

21 urte

22 urte

9x9-ko laukian hutsik


dauden gelaxkak bete
behar dituzu, 1etik 9ra
bitarteko zenbakiak
idatziz, eta kontuan izanik
zenbaki bakar bat ere ez
dela bi aldiz azaltzen
errenkada eta zutabe
berean, ezta dagokion
3x3-ko laukian ere.

Alemania

HERRIALDEA

Frantzia

1. Norvegiara joan denak ez du Informatika


ikasiko. Andrea ez da Norvegiara joan.
2. Mirenek 21 urte ditu, ez da Norvegiara joan
eta ez ditu ez Filologia eta ez Informatika
izango ikasgai.
3. Ander Alemaniara joan da, eta Irlandara
Biologia ikastera joan denak baino bi urte
gehiago ditu.

Andrea

Arrastoak

Miren

17:55

Azaroaren 13a, larunbata

Hitz-jokoak

IKASLEA

GORDE

EGUNA

1
8 6

7
9 5

4
2

G Esaldi ezkutua

Tx_np_rt_
tx_k__k _r_g_t_n
d_t_zt_ s_t_
h_nd__k.

Falta diren bokalak


idatzita, Richelieu
kardinal
frantsesaren
gogoeta bat
azalduko zaizu.

G Atzoko erantzunak
B
I
A
O T
L
D O
I
L A
P

IKASGAIA

ADINA

O
I
A S T R A
D O R A T
E
A U
I L I P A
O L E R
R T E N B
B O R E A
S I
A K T
I Z
B A A

I
K
U
R
K
I
S
O
U
L

M
A
D
E
I
R
A

B
R I A
E
T
S K E
E R
E A K
K
I
O L A

Esaldi
ezkutua:
Tarteka egia
esan gezurra
diozunean
sinets
diezazuten.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 29

Agenda

Aretoak

Caza a la espa
La bohme (JBA)
Los ojos de Julia
Salidos de cuentas
The Social Network
Wall Street 2

17:30 20:10
17:30
17:15 20:00
17:30 20:10
17:15 20:00
17:00 19:45

22:30
22:30
22:30
22:30
22:30
22:30

17:15 20:00
17:15 20:00
17:30
18:30
18:30
19:30 20:30
17:15 20:00
20:00
18:30 20:30
18:30 20:30
18:30 20:30
20:30
20:00
17:15 20:00
17:00

22:45
22:45

D GOLEM LA MOREA

Araba
GASTEIZ

D ABACO BOULEVARD
Boulevard merkataritza gunea (902-221622).Ikuslearen eguna: osteguna.

Agnosia
Campanilla y el gran rescate
Caza a la espia
Dejame entrar
GaHoole la leyenda de los ...3D
Gru: mi villano favorito
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Paranormal activity 2
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
Saw VI
Stone
The Social Network
The Town
Wall Street 2

16:05
16:10
16:00
15:50
16:00
16:15

18:10 20:20 22:35


18:00
18:15 20:30 22:45
18:10
18:15 20:20
18:05 20:05
18:15 20:30
18:10 20:10
18:15 20:20
18:15 20:20

22:10
22:45
22:10
20:25
22:25
22:25
20:30 22:40
15:45 18:05 20:25 22:45
17:00 19:30 22:05
19:45 22:25

16:00
16:10
16:10
16:15

D FLORIDA

Dejame entrar
GaHoole la leyenda de los ...3D
Gru mi villano favorito 3D
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Paranormal activity 2
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
Stone
The Social Network
The Town
Wall Street 2

(948-222333).Ikuslearen eguna: astelehena.

21:30
17:30 19:30
17:45 19:45
18:40 20:35 22:30
17:40 19:55 22:10
18:30 20:25 22:20
17:35
18:00 20:00 22:00
19:40 21:50
17:50 20:10 22:30
17:30 20:05 22:30
18:50
21:30

Agnosia
Caza a la espia
GaHoole 3D
Gru mi villano favorito 3D
Gru: mi villano favorito
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Los seductores
Paranormal activity 2
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
Stone
The Social Network
The Town
Wall Street 2

BASAURI

D IBAIGANE
Carancho

20:00 22:00

A proposito de Elly filma Beasainen eta Oatin emango dute gaur.

Cartas a Julieta 20:30

Wellcome 19:00 21:30

DGALDAKAO. Torrezabal. Ez dago emanaldirik.


DGERNIKA-LUMO. Lizeo Antzokia.
Ez dago emanaldirik.

GETXO

Caza a la espia
Come,reza,ama
Copia certificada
La bohme (JBA)
Los ojos de Julia
Los seductores
Pan negro
Retornos
The Social Network
The Town
Wall Street 2

16:45
16:45

17:30 20:00 22:30


19:30
19:30 22:00
17:15 19:45
17:15 19:45 22:30
17:30 20:00 22:30
17:15 19:30 22:15
22:15
17:00 19:45 22:00
17:00 19:30 22:00
22:15

DZARAUTZ. Modelo. Ez dago emanaldirik.

Lapurdi
BAIONA

D LAUREN GETXO
Arriluze z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: asteazkena.

D TRUEBA

(0559-599090).

Agnosia
Caza a la espia
Gru mi villano favorito 3D
Jackass 3D
Salidos de cuentas
Stone
The Social Network
The Town
Vivir para siempre

Agnosia
Cartas a Julieta
Caza a la espia
Dejame entrar
El americano
Los ojos de Julia
Los seductores
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
Stone
The Social Network
The Town
Wall Street 2

S.Esnaola,10 (943-271391).Ikuslearen eguna: asteartea.

Date limite
11:15 14:00
Potiche
11:15 14:00
Saw 3D
14:00
Unstoppable
11:15 14:00
Jackass 3D
Lhomme qui voulait vivre... 11:15 14:00
La princesse de Montpensier 11:15
Il reste du jambon?
Le royaume de GaHoole 3D
Les petits mouchoirs
10:45
Arthur 3
11:15
Moi mochet et mchant 3D
14:00

D YELMO GORBEIA 3D
Gorbeia merkataritza gunea (94-5460623).Ikuslearen eguna: asteazkena.

Agnosia
Avatar 3D
Caza a la espia
El americano
GaHoole la leyenda de los...3D
Gru mi villano favorito 2D
Gru mi villano favorito 3D
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
The Social Network
The Town
Wall Street 2

18:20 20:20 22:20


22:00
17:55 19:55 21:55
21:30
18:00 20:00
17:30 19:30
18:25 20:25 22:25
17:45 19:45 21:45
18:00 20:15 22:30
20:35 22:35
18:40 20:40 22:40
17:50 20:10 22:30
17:40 20:05 22:30
18:05

DAMURRIO. Amurrio Antzokia. Ez dago emanaldirik.

Bizkaia
BILBO

DIGORRE. Lasarte.
Buda exploto por verguenza 20:00

LEIOA

D CINESA ARTEA
Artea merkataritza gunea (902-333 231).Ikuslearen eguna: asteazkena.

Agnosia
Caza a la espia
GaHoole la leyenda de los...3D
Gru mi villano favorito 3D
Gru: mi villano favorito
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
Stone
The Social Network
The Town

16:00 18:00 20:10 22:20


16:00 18:15 20:30 22:45
16:30
16:00 18:00
17:00
18:30 20:30 22:30
16:00 18:15 20:30 22:45
16:30
16:00 18:00 20:00 22:10
19:15 22:30
19:00 22:00
16:30
19:15 22:00

Agnosia
Caza a la espia
Los ojos de Julia
The Town

PORTUGALETE

D GOLEM ALHONDIGA
17:15 20:00
17:00
20:00
17:30 20:00
18:30
16:30
20:30
16:30 18:30 20:30
17:15 20:00
17:15 20:00

22:15
22:15
22:15
22:15

D BALLONTI
GaHoole la leyenda de los ...3D
Gru: mi villano favorito
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Paranormal activity 2
Salidos de cuentas
The Social Network
The Town

17:30
17:45
19:45
17:30 20:00
17:45 19:45
17:30 20:00
19:45
17:30 20:00

22:05
22:10
22:20
22:25
22:15
22:30

D COLISEO
Ez dago emanaldirik.
DELGOIBAR. Antzokia.
El silencio de Lorna 21:30

Potiche
Venus noire

ERRENTERIA

D LAUTRE CINEMA

D NIESSEN ZINEMAK

(05559-555298).

(943-345291).

Le dernier voyage de Tanya


The Social Network
Draquila
En presence dun clown
Fin de concession
The american
Nostalgie de la lumiere
Des hommes et des dieux

Carancho
Izarren argia
GaHoole la leyenda de los ...3D
Gru: mi villano favorito
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Paranormal activity 2
Salidos de cuentas
The Social Network

20:00 22:30
17:15
17:30
17:45
20:00
17:30 20:00
19:45
17:15 19:45
17:15 20:00

DHERNANI. Biteri. Ez dago emanaldirik.

Campanilla y el gran rescate


Gru: mi villano favorito
Los ojos de Julia
Paranormal activity 2
Salidos de cuentas
The Social Network
The Town
Wall Street 2

18:00
18:00 20:15
17:45 20:15 22:30
20:15 22:10
18:00 20:15 22:10
17:45 20:15 22:30
17:45 20:15 22:30
22:10

D TXINGUDI
(943-635441).Ikuslearen eguna: astelehena.

DLAZKAO. Areria. Ez dago emanaldirik.

D ZUBIARTE

D COLISEO MAX OCIO


Kareaga kalea z/g (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.

19:15 22:00
19:15 22:00
19:15 22:00

19:15 22:00
19:00 22:00
19:00 22:00
18:00 20:00 22:00
18:00 20:00 22:00
18:00 20:00 22:00
18:00 20:00 22:00
19:15 22:00
19:15 22:00
19:15 22:00

D YELMO MEGAPARK

22:15
22:00
22:15

D ANTIGUO BERRI

Cartas a tres esposas (JBA) 19:15 21:45

Heroes
Izarren argia
Jackass 3D
La tropa de trapo en el pais ...3D
Los ojos de Julia
Midas Erregearen altxorra
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
Stone
The Social Network

17:00 19:45
17:15 20:00
20:00
17:15
17:00 19:45
17:30
19:45
17:15 20:00
17:15 20:00
17:00 19:45

22:15
22:30
22:30
22:15
22:15
22:30
22:30
22:15

D OCINE LA BRETXA
14 das con Victor (JBA)
Agnosia
Cartas a Julieta
Caza a la espia
GaHoole la leyenda de los ..3D
Gru mi villano favorito 3D
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Paranormal activity 2
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
Stone
The Social Network
The Town

16:30 18:30
16:00 18:10 20:15 22:30
22:30
16:00 18:15 20:30 22:45
16:00
18:00 20:00
16:15 18:30 20:30 22:30
16:00 18:15 20:30 22:45
16:10 18:00
20:00 22:15
16:00 18:10 20:15 22:30
20:15
22:15
17:00 19:30 22:00

D PRINCIPE

Avatar 3D
Caza a la espia

San Joan,10 (943-421247).Ikuslearen eguna: asteazkena.

Agnosia

17:30 20:00 22:30

USURBIL

D URBIL
Urbil merkataritza gunea (943-221622).

Agnosia
Dejame entrar
GaHoole la leyenda de los ..3D
Gru: mi villano favorito
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Paranormal activity 2
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
The Social Network
The Town

16:00 18:15 20:30 22:45


16:00 18:15
16:00
16:00 18:00
18:00 20:00 22:00
15:45 18:05 20:25 22:45
20:30 22:30
20:00 22:00
16:00 18:15 20:30 22:45
15:45 18:05 20:25 22:45
15:45 18:05 20:25 22:45

14:30
18:15
20:45
16:00
18:30
20:30
14:30
16:15

14:00
14:00
14:00
14:00
14:00

16:00 18:00 20:00 22:00


16:00
20:00 22:00
16:00
20:00 22:00
16:30
19:00 21:30
16:30
19:00
16:00 18:00 20:00 21:30
18:00
14:00 16:00
14:00
18:00
21:30

DONIBANE LOHIZUNE
17:30
17:30
14:45
17:30

21:00

17:30

21:00
21:00
21:00

14:45

14:45
14:45

Des hommes et des dieux 16:00 21:00

DHENDAIA. Les Varietes. Ez dago emanaldirik.


DKANBO. LAiglon. Moi,moche et ... 15:00

D ROYAL
Buried (JBA)
14:00
19:15
Des hommes et des dieux
14:00
Fair game (JBA)
17:50
21:40
La princesse de Montpensier
16:10
20:45
Potiche
14:00 16:00
19:45
Severn la voix de nos enfants
17:10
Venus noire
21:00
Welcome to the rileys (JBA)
18:40
Yves Saint Laurent - Pierre Berge... 15:40

DALTSASU. Iortia zinema.


Ez dago emanaldirik.
22:15

17:30 20:30
17:30 20:30
17:30 20:30

D OCINE
14 das con Victor
Agnosia
Caza a la espia
GaHoole la leyenda de los ...3D
Gru: mi villano favorito
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Los seductores
Paranormal activity 2
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
The Social Network
The Town

18:30
18:00 20:00 22:00
18:10 20:20 22:30
18:30
18:15
20:30 22:30
18:10 20:20 22:30
19:30
20:15 22:15
20:15 22:15
18:30 20:30 22:30
22:15
19:30 22:00

UHARTE

D ITAROA
(902-463269).Ikuslearen eguna: osteguna.

Caza a la espia
Dejame entrar
Diario de Greg
GaHoole la leyenda de los ...3D
Gru mi villano favorito 3D
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Paranormal activity 2
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
Stone
The Social Network
The Town
Wall Street 2

16:10 18:15 20:20 22:30


19:30 22:10
16:15 18:15
20:15 22:15
16:15 18:15
16:30 18:30 20:30 22:30
16:00 18:10 20:20 22:30
16:20 18:20 20:20 22:20
16:10 18:10 20:10 22:10
16:15 18:15 20:15 22:15
16:00 18:10 20:15 22:20
16:30
19:30 22:15
16:30
19:30 22:10
16:00
19:00 22:00

VIANA

D LAS CAAS
Come,reza,ama
Dejame entrar
Didi Hollywood
El aprendiz de brujo
GaHoole la leyenda de los ...3D
Gru: mi villano favorito
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Salidos de cuentas
Saw VI
The Social Network
Wall Street 2

DDONIBANE GARAZI. Le Vauban.


Alpha et Omega 15:00
Les arrivants 20:30

DDONAPALEU. St.Louis.

Zuberoa

IRUEA

D GOLEM BAIONA

DMAULE-LEXTARRE. Baitha.

(948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena.

19:45

17:00 19:45
19:45
17:15 19:45
17:15
17:30
17:45
20:00
17:15 20:00
17:00 19:45
20:00
17:15 20:00
17:00 19:45

22:30
22:30
22:30

22:30
22:45
22:45
22:45
22:45
22:30

Nafarroa Beherea

Le royaume de GaHoole 16:00


Resident Evil: Afterlife 20:30

Nafarroa

Nagore

17:30 20:00
20:00 22:00
17:30
22:00
17:15 19:45 22:00
17:30 20:00
22:00

TUTERA

MIARRITZE

DTOLOSA. Leidor.

(943-001200).Ikuslearen eguna: astelehena.

18:45 20:45
15:45

D LE SELECT
Potiche
Unstoppable
Lhomme qui voulait vivre sa vie
Les petits mouchoirs
Date limite
Biutiful (JBA)
La princesse de Montpensier
The Social Network
Arthur 3
GaHoole 3D

Blood Money.El valor de la una vida


Estrellas que alcanzar
Heroes
The Social Network
Vivir para siempre
Wall Street

D GOLEM LOS LLANOS


Abel
The Social Network
Wall Street 2

DHAZPARNE. Haritz Barne.

DORDIZIA. Herri antzokia. Mamut (JBA) 21:00

Erribera etorbidea z/g (94-4181672).Ikuslearen eguna: astelehena.

21:45
18:10 20:20 22:25

22:30
22:45

14:00

22:15
22:15
22:15
22:15
22:15
22:15

LIZARRA

ANGELU

D MONCINE
Potiche
Unstoppable
Date limite
Lhomme qui voulait vivre ...
La princesse de Montpensier
Les petits mouchoirs
Le royaume de GaHoole 3D
Arthur 3
Moi moche et mchant 3D
The american
Paranormal activity 2

22:30
22:30
22:30
22:30
22:30

D SAIDE OLITE

Twelve 21:00

DONOSTIA

Arraindegi eraikina (943-421371).

18:00 20:00 22:00


18:00 20:00 22:00

22:30
22:45

A proposito de Elly 20:00

Gipuzkoa

BARAKALDO

16:00 18:10 20:15


16:00 18:15 20:30
16:30
16:00
18:00 20:00
18:30 20:30
16:00 18:15 20:30
16:15 18:00
19:45
16:00 18:00 20:00

DOATI. Herri zinema.

16:00 18:00
20:00 22:00
18:00 20:00 22:00
19:00 22:00
18:00 20:00 22:00
18:00 20:00 22:00
18:00 20:00 22:00
19:00 22:00
19:00 22:00

22:30
22:45
22:45
22:30
22:35

20:00
17:30
17:30 20:00
17:15 19:45
17:30 20:00
17:30 20:00

(948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena.

18:00 20:00
16:00
20:00
16:00 18:00 20:00
18:00 20:00
16:00 18:00
16:30
19:45
19:30
18:00
16:30
16:30
19:30

D LATALANTE

DZORNOTZA. Zornotza aretoa. Ez dago emanaldirik.

18:00 20:30 22:30


17:30 20:00 22:30
17:30 20:00 22:30

D CGR CENTRE

(05559-557363).

DZALLA. Antzokia. Ez dago emanaldirik.

Leizaola Lehendakariaren kalea,

16:00
16:30
16:45
16:00
16:00
16:00
16:00
16:00
16:45
16:30
16:30

EIBAR

22:15
22:15
22:15

(94-4839244).Ikuslearen eguna: asteazkena.

16:30
16:30
16:30
16:00

A proposito de Elly 21:00

La nana
Los ojos de Julia
Mis tardes con Margueritte

SANTURTZI

Eskutza kalea,13 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.

16:00
16:15
16:00
16:00
16:00
16:15
16:15

DBEASAIN. Usurbe zinema.

22:15
22:15
22:15
22:15

22:15
22:15
22:15

D SERANTES
17:30 20:00
17:30 19:45
17:30 19:45
17:30 19:45
17:30
17:30 20:00
17:30 20:00
20:00

Adventureland 19:30

Agnosia
Caza a la espia
GaHoole la leyenda de los...3D
Gru: mi villano favorito
Izarren argia
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Midas Erregearen altxorra
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
Stone
The Social Network

D MULTICINES
Copia certificada
Izarren argia
La mosquitera
Los seductores
Midas Erregearen altxorra (Euskaraz)
Pan negro
Retornos
Vivir para siempre

DARETXABALETA. Zaraia zinema.

Mendibil merkataritza gunea (943-630223).Ikuslearen eguna: osteguna.

DMUNGIA. Olalde. Ez dago emanaldirik.

(94-6070767).

17:15 19:45 22:15


17:15 19:45 22:15

D CINEBOX MENDIBIL

DLEKEITIO. Ikusgarri. Ez dago emanaldirik.

18:00 20:30
18:00 20:30
18:00 20:30
18:00 20:30

Izarren argia
La mosquitera

IRUN

Ez dago emanaldirik.

Villarias,10 (94-4310310).Ikuslearen eguna: astelehena.

Agnosia
Buried
Caza a la espia
GaHoole la leyenda de los ...3D
Gru mi villano favorito 3D
Jackass 3D
La tropa de trapo en el pais ...3D
Los ojos de Julia
Los seductores
Origen
Paranormal activity 2
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
Saw VI
Stone
The Social Network
The Town

19:00 22:00
19:15 22:15
18:10 20:20 22:30
19:00 22:10
18:10 20:20 22:30
18:10 20:10 22:10
18:30 20:30 22:30
18:10 20:20 22:30
19:30 22:00
19:15 22:00
19:15 22:15

D KULTUR LEIOA

D CAPITOL

GaHoole la leyenda de los ...3D


Gru mi villano favorito 3D
Jackass 3D
Los ojos de Julia
Paranormal activity 2
Rumores y mentiras
Salidos de cuentas
Stone
The Social Network

18:15 20:20 22:25

(948-245400).Ikuslearen eguna: astelehena.

Bahala Na Cooperantes
Agnosia
Caza a la espia
Jackass 3D
Los ojos de Julia
The Town

D GURIDI

16:10
16:30
16:30
16:20
16:00
16:30
16:00
16:10
16:30
16:00
16:30
16:15

20:00
17:15
22:30
16:30 18:30 20:30 22:30
20:30 22:30
16:30 18:30
16:30 18:30
16:30 18:30 20:30 22:30

D SAIDE CARLOS III

DZUMARRAGA. Zelai Arizti. Ez dago emanaldirik.

San Prudentzio,6 (94-5231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.

Caza a la espia
Che,un hombre nuevo
La boheme
Los ojos de Julia
Los seductores
Mis tardes con Margueritte
Salidos de cuentas
The Social Network
The Town

Rosa Patria
Carancho
Che,un hombre nuevo
Copia certificada
Izarren argia
Los seductores
Mis tardes con Margueritte
Pan negro

DDURANGO. Zugaza.

DERMUA. Lobiano Kultur Gunea.

17:30 20:00
17:30 20:00
17:30
18:30 20:15
17:30 20:00
17:30
20:00
20:00
20:00

22:30
22:45
22:45
22:30
22:30
22:30

(948-222333).Ikuslearen eguna: asteazkena.

DDERIO. Gurea. Ez dago emanaldirik.

DELORRIO. Arriola antzokia. Ez dago emanaldirik.


20:15
18:35
18:15 20:15
17:30 20:00
18:00 20:15
17:30 20:00
17:15
17:30 20:00
18:00

16:30
16:30
16:30

21:30 22:45
22:30
22:30

D GOLEM YAMAGUCHI

DBERMEO. Nestor Basterretxea. Ez dago emanaldirik.

San Prudentzio,22 (94-5231940).Ikuslearen eguna: asteazkena.

Che,un hombre nuevo


Copia certificada
Izarren argia
La mosquitera
Los ojos de Julia
Los seductores
Midas Erregearen altxorra (Euskaraz)
Pan negro
Retornos

16:30
16:30
17:30

Larbre 21:00
Lhomme qui voulait vivre... 21:00

30 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Agenda

Komunikazioa D

Berriketan.info-ren arima

Irlen sarea
Gorka Julio

rri hauetan behin baino


gehiagotan azaldu da
jada Berriketan.info informazioaren sare sozial euskaldunari buruzko informazioa. Horregatik ez dut deskribapenik
egingo, joan eta bertan Honi bu-

ruz sakatzearekin nahikoa da


horretarako. Proiektuari subjektiboki begiratu nahi diot. Interesgarria zergatik iruditzen zaidan
esateko.
Tresnak azkartasuna eta sakontasuna uztartzen ditu. Azkartasuna behar duten gaiek tratamendua izaten dute askotan sarean, baina ondoren hauek
sakontzeko gaiak antolatzeko
aukera dago edo erreferentziatzen diren artikuluetan iruzkinak uzteko aukera ere badago.
Ka zetarien, herritarren eta
hedabideetako informazioa jario
bakar batean bistaratzen da. Hi-

tza guztien ekarpenak ikus daitezke Berriketan.info-n, baina


hauekin batera baita kazetari eta
herritarrek zuzenean emandako
informazioa ere. Kazetariak, beraz, herritarrengandik gertuago
daude bere profilaren bidez harremanetan jartzeko aukerarekin, eta herritarrak informazioak bidaltzeko aukera dute, kazetari eta Berriketan.info-ren
komunitate guztiari.
Gaiek, ekitaldiek eta orokorrean elkarrekintza guztiak interes
sareak sortzeko aukera ematen
diete erabiltzaileei. Intereseko
gaiak detektatu eta ondoren ba-

koitzak erabakitzen du zeinekin


eta nola eduki harreman horiek.
Garai berrietara egokituz,
mugikortasuna ere kontuan hartzen du. Ez dispositibo zehatz
bati lorturik, baizik eta orokorrean gailu mugikor gehienak kontuan hartuta. Berriketan.info,
beraz, sakelako telefonoetatik
jarraitu eta edukia sortzeko pentsatuta dago.
Horretaz gain, sare sozial hau
ez da isolaturik egongo eta
gehien erabiltzen diren Twitterrekin eta Facebokekin mezuak
trukatzeko gai da. Horretaz gain
etorkizunean sare sozial bana-

tuago batzuetara ere egokitu


ahal izango da. Oinarrian komunikazio horiek ahalbidetzeko
estandar irekiak erabiltzen baititu.
Baina garrantzitsuena, dudarik gabe, kazetari profesionalek
eta herritarrek emandako harrera izan da. Zuek guztiek osatzen
duzue Berriketan.info-ren komunitatea, zuek gabe komunitate hitza hutsik legoke. Lehen aldiz arima propioa duen Interneteko
sare sozial euskaldun bat sortzeko masa kritikoa egon daiteke eta
hori da garrantzitsuena.
1 berriketan.info/gorkajulio

EITBko langileek gezurretan aritzea


leporatu diote zuzendaritzari

DLaburrak

Idigorasek arlo
profesionaleko gatazka
bat esparru politikora
eraman izana gaitzetsi
dute langileek

IRRATIA Ipar Euskal Herriko

Bertsolari Txapelketako finala


zuzenean emango dute Euskal
Irratiek larunbatean, 17:00etan.
Internet bidez ere ikusi ahalko
da, lau irrati horietako webguneetan zein euskalirratiak.infon. Xan Alkat eta Ramuntxo
Christy arduratuko dira emanaldiaz, Donibane Lohizunetik.
Txapeldunak txapela jaso arte
ariko dira eta elkarrizketak eginen dituzte.

Urtzi Urkizu Donostia


ETBko zuzendari Miguel Angel
Idigorasek El Correo-n astelehenean egin zituen adierazpenek
hautsak gehiago harrotu dituzte.
Hala, EITBko langileek gaitzetsi
egin dituzte Idigorasen hitzak,
komunikabide pribatu batean
ETBko langileak iraindu eta arlo
profesionaleko gatazka bat esparru politikora eraman izana.
Horrez gain, EITBko langileak
harrituta eta haserre azaldu
dira zuzendaritzaren jokaerarekin. Salatu dute zuzendaritzak
taldeko komunikabide publikoak
erabili izana EITBko langileok
gezurretan gabiltzala esateko eta
eurak hain zuzen ere gezurretan
aritzeko.
Langileek berretsi nahi dute
frogatu ditzaketen baieztapenak
baino ez dituztela egin. Hau da,
politikako arloburu Juan Carlos
Viloriak berak idatzitako testua
inposatu nahi izan ziola erredaktore bati. Honek ez zuela onartu,
eta, azkenean, bideo hori ez zela
emititu eguerdiko albistegian.
EITBko webgunean jarri duten
bideoa arratsaldeko albistegian
emititu zena da, baina ez da Viloriaren jatorrizko bertsioa, erredakzioan moldatu eta telebistarako egokitutakoa baizik. Langileek erantzuteko eskubidea
exijitzen diote ETBko zuzendaritzari. Eta, hortaz, web orrian
agertzen den bideo horren alboan

Larunbateko bertso finala,


Euskal Irratietan zuzenean

Luis Mendizabal kazetaria


abenduan erretiratuko da

EITBko langileek elkarretaratzea egin zuten joan den astean, zentsuraren aurka. JON HERNAEZ / ARGAZKI PRESS

goizeko erredaktoreari politikako arloburuak inposatu nahi izan


zion testua argitaratzeko eskatzen diogu. Kazetariaren hasierako testua, politikako arloburuak kazetariari irakurtzeko
agindu ziona eta arratsaldeko albistegian emititutako bideoa
eitb.labsindikatua.org webgunean ikus daitezke.
Langileek, bestetik, bi bilera eskatuko dituzte: bata, Alberto Suriori, eta bestea, EITBko Administrazio Kontseiluko txandako
presidenteari.
ELA: Sorgin ehizan dabiltza
ELA sindikatuaren arabera,
EITBko zuzendaritzak bere egin
du PPren eta PSEren arteko Jaurlaritza sostengatzeko ituna, eta
euskal telebista publikoa desitxuratzeko kudeaketa egiten ari da.
Sindikatuak dioenez, ETBko arduradunek interes politiko eta
ekonomikoen nahiak gauzatzen

dituzten txotxongiloen gisa jokatzen dute: Interes horien helburua gizartean telebista publikoak porrot egitea da. ELAk, gainera, honako hau salatu du:
EITB sorgin ehizan dabil. Profesional baten lana gustukoa ez
duenean, zigortu, kargutik kendu
edota espedientea irekitzen du.
Miguel Angel Idigorasen adierazpenak, bestetik, bere kudeaketa eskasa eta jarrera autoritarioak ezkutatzeko salaketa gaiztoz eta gezurrez beteak daude,
ELAren ustez. Eta agerian uzten
dute gure irrati-telebista publikoa noren eskuetan dagoen. Horrez gain, EITB estatua uniformizatzeko tresna bilakatu nahi
dutela salatu dute. Informazioetan, gainera, euskal gehiengo sozial eta sindikalari ematen dioten
tratu baztertzailea gaitzetsi du
sindikatu abertzaleak.
Adierazpen askatasunaren
alde eta zentsuraren aurka mobi-

lizazioak antolatuko dituela iragarri du ELAk.


Bihar, lehendakariari galdezka
ETBko bi kazetariri diziplina espedienteak irekitzeko erabakiari
buruz galdetuko diote bihar Patxi
Lopez lehendakariari Eusko Legebiltzarreko Kontrolerako osoko bilkuran. Juanjo Agirrezabala
EAko legebiltzarkideak egingo
dio galdera. Mikel Basabe Aralarrekoak, berriz, ETBren aurrekontu proiektuan PSE eta PPren
arteko itunaz egiten den aipamenari buruz galdetuko dio. Lotsagarria da PP-PSEren gobernu
akordioa izatea ETBren albistegien lidergoa lortzeko irizpide nagusia, adierazi zuen duela egun
batzuk Basabek. Albistegien lidergoa berreskuratu nahi badute
albistegien xedeak objektibotasuna, egiazkotasuna eta interes
informatiboa izan behar direla
esan zuen Basabek.

TELEBISTA Luis Mendizabalek


(Azkoitia, Gipuzkoa, 1949),
ETB3 katean Kalifornia elkarrizketa saioa aurkezten duen
kazetariak, erretiroa hartuko du
abenduan. Horrenbestez, Kalifornia programak ez du jarraituko. Nahiz eta eskaintza batzuk
jaso dituen, kazetaritzan lan
gehiago ez egiteko erabakia
hartu duela azaldu du Mendizabalek.

Tele5 eta Telefonica


Digital+en sartuko dira
TELEBISTA Espainiako Lehiaren Batzordeko Kontseiluak artxibatu egin du Telefonica eta
Tele5 Digital+eko kontrolean
sartzeko irekia zuen ikerketa.Telefonicak eta Tele5k uko egin
behar izan diote Digital+en erabaki estrategikoetan eta urteko
aurrekontuetan beto eskubidea
izateari.Hala,hemendik aurrera
Digital+eko akzioen %22
Tele5ren esku geldituko dira,eta
beste %22,Telefonicaren esku,
eta Prisa taldeak eutsi egingo
dio orain arteko kontrolari.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 31

Agenda
Gaurko filmak

E
Fort ti

111

p ETB2, 18:40. Zuz.: William Castle.


Akt.: George Montgomery, Joan Vohs,
Irving Bacon. 1953.

Joyeux Nol

111

p France3, 20:35. Zuz.: Christian Ca-

ERCko Joan Puigcercos


Kataluniako bozez

Brian Currin
elkarrizketatuko dute

Anne Igartibururi
galdezka ariko dira

Espetxetik atera berri


direnen gizarteratzea

rion. Akt.: Diane Kruger, Benno Furmann, Guillaume Canet. Frantzia.


2005.

Edison, ciudad sin ley

11

p Antena3, 22:00. Zuz.: David J. BurKataluniako hauteskunde kanpainaren atarian, Joan Puigcercos ERCko presidentea elkarrizketatuko dute 09:20an,
Bartzelonatik zuzenean. Ondoren, Alfonso Gil PSEkoa izango
da platoan.

ETAk su-etena iragarri zuenetik


Euskal Herrian dagoen egoeraz
galdetuko dio Maddalen Iriartek
Brian Currin Hegoafrikako abokatu eta bitartekariari. Goizean,
Radio Euskadiko Boulevard
saioan elkarrizketatuko dute.

Agurne Anasagastiren, Felix


Arkarazoren eta Klaudio Landaren galderei erantzun beharko die Anne Igartiburu telebista
aurkezleak. Ondoren, espiritismoaren zilegitasunaz ariko dira
mahai-inguruan.

Kartzelatik ateratzen direnek


gizarteratzeko izaten dituzten
zailtasunez ariko dira Dani Arizalak aurkezten duen saioan.
Preso ohi bat eta Mikel Plazaola
psikoanalista mintzatuko dira
gaiaz.

Egun on, Euskadi. ETB2, 08:30.

Azpimarra. ETB1, 20:50.

Anitzele. ETB1, 22:05.

Ilargipean. Euskadi Irratia, 23:10.

ke. Akt.: Morgan Freeman, Piper Perabo, Kevin Spacey. AEB. 2005.

Buena Vista social club

1111

p Arte, 22:20. Zuz.: Wim Wenders.


Dokumentala. Alemania-Kuba. 1999.

Lou Reeds Berlin

1111

p ETB3, 22:30. Zuz.: Julian Schnabel.


Dokumentala. AEB. 2007. JBA.

Telebista

ETB 1

ETB 2

Hamaika

Antena 3

Cuatro

TF1

06:00: Marrazki bizidunak.


Nafarroan, 10:00 arte. 06:55:
Bidaide. 08:35: Mihiluze.
09:10: Sut&blai. 09:35: Kerman mintzalagun bila. 09:40:
KTX. 10:00: Erreportai bereziak. 10:30: Kresala. 11:20: Entxufatu eta errepidera. 12:15:
Kerman mintzalagun bila.
12:20: Bidaide. 12:20 Elefanteen egunkariak II 13:05 Borrokalari iaioena. 14:00: Gaur
egun. 14:45: Eguraldia. 14:50:
Kerman mintzalagun bila.
14:55: Arratsaldero. 18:00: Iparraldearen orena. 18:05: Arratsaldero. 20:00: Gaur egun.
20:45: Eguraldia. 20:50: Azpimarra. 21:20: Kerman mintzalagun bila. 21:25: Mihiluze.
22:05: Anitzele. 23:30: Pala.
Imanol - Aierbe. Munduko
txapelketa. 00:40: Azpimarra.
01:10: Azpimarra. 01:30: Musika gauak jazz.

08:00: Egun on Euskadi.


08:05: Forum. Gonbidatua:
Alfonso Roncero. 08:30: Egun
on Euskadi. Gonbidatuak:
ERCko Joan Puigcercos eta
PSEko Alfonso Gil. 10:15: Kerman mintzalagun bila. 10:25:
Rex. 11:20: Bonanza. 12:25: Kerman mintzalagun bila. 12:30:
Rex. 13:25: Navarra directo.
Nafarroarako deskonexioan.
13:30: Euskadi directo. 13:45:
Euskadi directo. Nafarroarako deskonexioan. 14:30: Robin
Food. 14:58: Teleberri. 15:55:
Eguraldia. 16:10: A2. 18:40: Zinema: Fort ti. Zuz.: William
Castle. 1953. 20:00: Euskadi
directo. 20:58: Teleberri. 21:55:
Eguraldia. 22:10: Vaya semanita. 23:40: Teleberri. 00:15: Zinema: La memoria del asesino. Zuz.: Erik Van Looy. 2003.
02:20: Kerman mintzalagun
bila.

08:00: Lazkao txiki. Marrazki


bizidunak. 08:30: Txirrita. Marrazki bizidunak. 08:50: Bilbo
esnatuz. 11:05: Lizardi bertso
txapelketa. 11:35: Arte irekia.
12:00: Ikusten. 12:30: Tertulia.
13:35: Eltzebero. 14:00: Bat eta
bat. 15:00: Esatea libre. 16:15:
Urriko igoera. 16:25: Erritmoz
bizi. 18:30: Pernando amezketarra. Marrazki bizidunak.
19:05: Tertulia. 20:00: Nire herria. Gabiria. 20:30: Gipuzkoa
kultura. 21:00: Bat eta bat.
22:00: Berbaz. Udane Goikoetxeak aurkeztutako mahaiingurua. 23:00: Sakapa.

06:00: Las noticias de la maana. 08:45: Espejo pblico.


12:30: La ruleta de la suerte.
14:00: Los Simpson. 15:00:
Antena3 noticias1. 15:50: La
previsin de las 4. 16:00: Zinema: Rehenes. Zuz.: Mark Hazen Kelly. 2009. 17:45: 3D.
18:45: El diario. 20:15: Karlos
Argiano en tu cocina. 21:00:
Antena3 noticias. 22:00: Zinema: Edison, ciudad sin ley.
Zuz.: David J. Burke. 2005.
00:00: Zinema: Salvaje. Zuz.:
Ringo Lam. 2003. 01:45:
Mam t no mires. 02:30: Adivina quien gana esta noche.

07:00: Matinal Cuatro. 09:00:


Alerta Cobra. 12:55: Las maanas de Cuatro. 13:55: Noticias Cuatro. 14:50: Deportes
Cuatro. 15:40: Tonteras las
justas. 17:05: Fama Revolution. 18:35: Dame una pista.
19:40: Callejeros aniversario.
Ms de un milln. 20:30: Noticias Cuatro. 21:15: Deportes
Cuatro. 21:30: El hormiguero
2.0. Gonbidatuak: Will Ferrell
eta Eva Mendes. 22:35: Castle. Fantasmas. La nia perdida. 01:15: Dresden. 02:05: Invasin jursica. 03:00: Cuatro
Astros.

06:45: TFou. 08:30: Tlshopping. 09:15: Seconde chance.


11:10: Ugly Betty. 12:00: Les 12
coups de midi!. 13:00: Journal.
13:55: Zinema: Le flic de Beverly Hills. Zuz.: Martin Brest.
1984. 15:55: Zinema: Superman returns. Zuz.: Bryan Singer. 2006. 18:35: Shrek faismoi peur. 19:00: Le juste prix.
20:00: Journal. 20:45: Les Virtuoses. Les Blanchisseurs.
Telesaila. 22:30: Esprits criminels. De berceau la tombe.
Les Miroirs de lme. LAnge
de la mort. 01:00: Koh-Lanta.
02:40: Reportages.

La 1

Tele 5

Arte

France 2

Pala. Imanol-Aierbe. 23:30

Vaya Semanita saioa. 22:10

06:00: Noticias 24h. 06:30:


Telediario matinal. 09:00: Los
desayunos de TVE. 10:15: La
maana de La1. 14:00: Albistegia. 14:30: Corazn. 15:00:
Telediario1. 16:05: El tiempo.
16:15: Amar en tiempos revueltos. 17:00: El clon. 17:45:
Mar de amor. 18:20: Espaa
directo. 20:00: Gente. 21:00:
Telediario2. 22:05: El tiempo.
22:15: Cuentame como pas.
23:30: Un pas para comerselo. 00:15: Como hemos cambiado. 00:45: 50 aos de...
01:15: Zinema: Hard corps.
Zuz.: Sheldon Lettich. 2006.

06:30: Informativos Telecinco. 09:00: El programa de


Ana Rosa. 12:45: Mujeres y
hombres y viceversa. 14:30:
De buena ley. 15:00: Informativos Telecinco. David Canterok eta Marta Fernandezek
aurkeztutako albistegia.
15:45: Slvame diario. 20:00:
Pasapalabra. Christian Galvezek aurkeztutako lehiaketa. 20:55: Informativos Telecinco. 22:00: Gran hermano.
01:45: Gran hermano: la casa
en directo. 02:15: Locos por
ganar. 04:00: Infocomerciales. 05:00: Fusin sonora.

14:25: LAfrique des paradis


naturels. 15:10: Le mystrieux
Rongeur tete dlphant.
15:55: A la recherche des lphants secrets. 16:40: Inukshuk. Film laburra. 16:50: Paradis perdus. 17:35: X:enius.
18:05: 360, Geo. 19:00: Arte
journal. 19:30: Un billet de
train pour... La Patagonie.
19:55: Npal, que pays des
sherpas. 20:40: Telefilma:
Lady Chatterley et lhomme
des bois. Zuz.: Pascale Ferran. 2006. 22:20: Zinema:
Buena Vista Social Club.
Xuz.: Wim Wenders. 1999.

09:10: Des jours et des vies.


09:35: Amour, gloire et beaut. 09:55: Cest au programme. 10:55: Motus. 11:30: Les
zamours. 12:00: Tout le monde veut prendre sa place.
13:00: Journal. 14:00: Toute
une histoire. 15:10: Telefilma:
Le grand Charles. Zuz.: Bernard Stora. 2005. 18:55:
Cdaujourdhui. 19:00: Noubliez pas les paroles!. 20:00:
Journal. 20:35: Envoy spcial. Mariages denfants. Le
Retour des chiffonniers.
22:50: Infrarouge. 14.18, le
bruit et la fureur.

ETB 3

ETB Sat

La 2

La Sexta

Teledeporte

France 3

14:45: Hirukiak II. 15:10: Berebiziko espioiak. 15:30: Team galaxy. 15:55: One piece. 16:45:
Galactik football. 17:10: Blue
dragon. 18:10: Nire urrearrain
maltzurra. 18:30: Nick eta
Perry. 19:00: Legendz. 19:30:
Avatar-azken aire maisua.
20:00: Viva piata. 20:20:
Avatar-azken aire maisua.
20:50: Berebiziko espioiak.
21:10: Team galaxy. 21:30: One
piece. 22:00: Abentur@roa.
22:30: Zinemateka: Lou Reeds Berlin. Zuz.: Julian Schnabel. 2007. 00:40: Zinemateka: 5 recuerdos.

07:25: Robin Food. 07:55: Forum. 08:30: Egun on Euskadi.


10:10: Pilota. 11:50: Esto no es
serio, o si. 11:55: Hitzetik hortzera. 12:55: Robin Food. 13:30:
Euskadi Directo. 14:30: Gaur
egun. 15:15: Lazkao Txiki. 15:25:
Viajes. 15:30: Teleberri. 16:20:
Eguraldia. 16:25: A2. 18:40: Pilota. 20:10: Kerman mintzalagun bila. 20:30: Euskadi directo. 21:30: Teleberri. 22:20: Eguraldia. 22:25: Aconcagua, la
aventura. 23:55: Consumidores. 01:10: Teleberri. 01:45: Forum. 02:15: Robin Food. 02:45:
A2.

11:00: Documentales culturales. 12:00: Reportero de la historia. 12:30: Para todos La2.
14:30: Miradas2. 15:00: Tres 14.
15:30: Saber y ganar. 16:00:
Grandes documentales.
16:55: Documentales naturaleza. 17:25: Documentales
culturales. 18:25: Biodiario.
18:30: Carlos V. 19:00: Alquibla. 19:30: El hombre y la tierra. 20:00: La2 noticias. 20:30:
Miradas2. 21:00: Mi reino por
un caballo. 21:35: Nube de
tags. 22:00: Imprescindibles.
23:00: Das de cine. 00:00:
Tengo una pregunta para mi.

08:10: Lo mejor de La sexta.


08:30: Futurama. 09:25: Padre de familia. 09:50: Crimenes imperfectos. 12:35: Yo, detective. 13:00: Crmenes imperfectos. Ricos y famosos.
14:00: La sexta noticias. 14:55:
La sexta deportes. 15:20: S lo
que hicisteis... 17:10: Numb3rs.
18:05: Caso abierto. 19:00:
Navy: investigacin criminal.
20:00: La sexta noticias.
20:55: La sexta deportes.
21:30: El intermedio. 22:15: Bones. 6. denboraldiaren hasiera. 00:00: Buenafuente. 01:20:
El intermedio. 02:15: Astro tv.

06:15: Paddock GP. Motoziklismoari buruzko saioa.


06:50: Saskibaloia. Baskonia
- Zalgiris. 08:30: Saskibaloia.
Unicaja - Virtus Roma. 10:10:
Urdua hiria mendiko duatloia. 10:30: Tenisa. Masters
1000 Paris zuzenean. 19:30:
Teledeporte noticias. 19:45:
Padel pro tour. 20:00: Road to
London. 20:30: Saskibaloia.
Real Madril - Brose baskets.
22:30: Teledeporte noticias.
23:00: Tenisa. Masters 1000
Paris. 01:00: Tenisa. 03:00:
Saskibaloia. 04:40: Saskibaloia.

11:45: Le 12/13. 13:00: Direct


chez vous! 13:35: En course
sur France3. 13:50: Keno. 13:55:
Toutes les idoles que jaime.
16:25: Zorro. Sil vous plat,
croyez-moi!. 16:55: Slam.
17:30: Des chiffres et des lettres. 18:10: Questions pour un
champion. 18:50: Le 19/20.
20:10: Plus belle la vie. 20:35:
Zinema: Joyeux Nol. Zuz.:
Christian Carion. 2005. 22:30:
Soir 3. 23:00: Zinema: Le inspecteur ne renonce jamais.
Zuz.: James Fargo. 1976.
00:00: . 00:30: Tout le sport.
00:35: Le match des experts.

32 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

PlazaKultura
Guri laguntza murrizteaz bat, erdal
kultura sustatzen ari da Jaurlaritza
Badirudi sentsibilitate
zentralista berri bat
ari dela indartzen
Galizieraz eta katalanez
idazten duten idazleek
euskal idazleen antzeko kezkak
dituztela berretsi zuten joan
den asteburuan,Coruan,Galeuscaren aurtengo ekitaldian
parte hartu zuten EIEko kideek.
Aro digitalaren onurez eta kalteez hitz egitera joan ginen,baina beste gauza batzuen inguruko kezka nagusitu zen,azaldu
du Iturriotzek.Badirudi sentsibilitate zentralista berri bat ari
dela indartzen.Hori intuitzen
da behintzat bai Galizian,bai
Katalunian eta bai hemen.
Horregatik,adierazpen instituzional nahiko gogorra onartu
zuten,aho batez,Galeuscaan
izandako idazle guztiek,gure
hizkuntza nazionalak iraintzen
eta ukatzen dituen egungo estatu politika salatuz.

Historia luzea du Idazleak ikastetxeetan programak. Artxiboko irudian, Mariasun Landa, Donapaleun egindako saio batean, 2000. urtean. BERRIA

Ander Iturriotz EIEko lehendakariak dio


krisiak ezin dituela Jaurlaritzak elkarteari
emandako laguntzen murrizketak zuritu
Idazleak ikastetxeetanprogramako saioak
erdira murriztuko dira, laguntza faltagatik
Juan Luis Zabala Donostia
Kezka eta ezinegon handia piztu
dute Eusko Jaurlaritzaren diru laguntzen murrizketek EIE Euskal
Idazleen Elkartearen baitan.
2010-2011 ikasturterako, 190.000
eurotik 85.000 eurora murriztu du
Hezkuntza Sailak EIEri bere programak aurrera eramateko bideratutako laguntza, eta horren ondorioz aurreko urteetan baino askoz ere saio gutxiago egingo dituzte idazleek Idazleak ikastetxeetan
programaren barruan. Kultura
Sailaren laguntzetan ere murrizketak izan daitezkeela uste dute,
eta Etxepare Institutuak eta Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak ez diete oraingoz erantzun
egindako eskariei. Krisi ekonomikoak ez ditu murrizketa horiek
zuritzen, Ander Iturriotz EIEko
lehendakariaren ustez.
Eskari handia dauka Idazleak
ikastetxeetan programak eta, salbuespenak salbuespen, oso harrera ona du, Iturriotzek dioenez.
Programa horretan parte hartzen
duten idazleak LH, DBH eta Ba-

txilergoko ikastetxeetara joaten


dira, haien liburu bat irakurri duten ikasleekin solasaldia izatera.
Hezkuntzaren diru laguntza erdira jaitsita, saioen kopurua erdira jaitsiko da. Ikastetxeen aldetik
eskaera asko jasotzen dira, eta ez
dakit zer gertatuko den ikastetxeek murrizketen berri izatean.
Programan parte hartzen duten idazleetako batzuk joan den
hilean bildu ziren, eta prest agertu ziren saio bakoitzagatik diru
gutxiago kobratzeko, saioen kopurua ahalik eta gutxien murrizteko. Baina ikusi zen hori arriskutsua izan zitekeela, horrela
geuk kitatuko genuelako Jaurlaritzaren errua, gogoratu du Iturriotzek. Horregatik, lehen bezala
kobratuko dute idazleek egindako saio bakoitzagatik, baina saio
gutxiago egingo dituzte.
Literatur bideakezin sustatu
Idazleak ikastetxeetan programaren barruan, Literatur bideak egitasmoa sustatu du EIEk 2004-2005
ikasturteaz geroztik, baina murrizketen ondorioz 2010-2011 ikas-

turtean ez du egitasmo hori sustatzen jarraitzerik izango.


Kultura Sailarekin ez dugu bilerarik egin oraindik, baina bai
Etxepare Institutuarekin eta Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzarekin, azaldu du Iturriotzek. Laguntza eskatzen dugunean, programak eramaten ditugu, gero diruarekin programa horiek gauzatzeko. Batean zein
bestean hainbat programa aurkeztu ditugu, baina oraindik ez
dugu erantzunik jaso.
Murrizketa hauek krisiak ekarri dituela esan ohi da beti, eta
neurri batean horrela da, onartzen du Iturriotzek. Baina krisiak justifika dezakeena baino
gehiago murriztu dizkigute guri
diru laguntzak. Gainera, badakigu beste leku batzuetan, krisia
egon arren, nahiko erraz eta nahiko arin mugitu dela dirua. Frogatzeko datu gehiago behar genituzke, baina uste dut euskal kulturak
gobernu honen partetik jasaten
duen gutxiespenaren ondorio ere
badirela, neurri handi batean,
murrizketa horiek. Guri laguntzak murriztearekin batera, erdal
kultura bultzatzen ari da Jaurlaritza, eta erdal kultura esaten dudanean lehen ez zegoen erdal kultura esan nahi dut.
Euskadiko Idazleen Elkartearen sorrera ere testuinguru horretan kokatzen du Iturriotzek. Erdal idazleen elkarte bat sortu da.
Salbuespenak diren arren, erdal

idazleak baitira elkarte horretan


bildutako guztiak. Eta bitxia da
jarri dioten izena, gu bezala horiek ere EIE baitira orain. Izenaren kontua aparte utzita, uste dut
egon ez zegoen gaztelaniazko literaturako sare bat antolatu nahi
duela Jaurlaritzak,eta oraingoz
horretan ari direla saiatzen. Horrek epe ertainera ez du etorkizunik, azpitik sortzen ez diren mugimenduak bidean itotzen direlako,
baina horretara jotzen ari dira.
Euskadiko Idazleen Elkarteak
Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako idazleak batzen ditu, zeinahi
hizkuntzatan aritzen direnak.

Euskal kulturak gobernu


honen aldetik jasandako
gutxiespenaren ondorio
ere badira murrizketak
Jaurlaritzak lehen ez
zegoen gaztelaniazko
literaturako sare bat
antolatu nahi du
ANDER ITURRIOTZ
Euskal Idazleen Elkarteko lehendakaria

Euskal Idazleen Elkarteak, berriz, euskaraz aritzen diren nonnahiko idazleak. Euskadiko Idazleen Elkartearen sorreraren berririk ez zuten izan EIEko zuzendaritzakoek elkarte berriak bere
burua prentsan aurkeztu zuen ar-

te, abuztuan. Geroago, bilera batera deitu ziguten, baina oraindik


ez dugu izan elkartzerik. Aurrerago egingo dugu bilera hori.
Jaurlaritzako Kultura Sailak
aurkeztu berri duen Kulturen Aldeko Hiritar Kontratuak ere jomuga nagusia euskararen mundua eta euskal kulturaren industria direla erakusten du, Iturriotzen ustez. Nazio baten nortasun
kulturala, hizkuntza, gehiago gutxietsi nahi da, eta horretarako
Jaurlaritzak esaten du kultura ez
diola lotzen hizkuntza bati edo nazio bati, norbanakoari baizik. Azken batean, gizabanakoa baldin
bada kulturaren subjektu, bere
ezaugarri guztiekin, de facto egiten dena da erdal kultura, gehiengo baten kultura izanik, indartu;
eta euskal kultura, gutxiengo baten kultura izanik, are gehiago
gutxitu. Hori guztia, gainera,
tabula rasa eginez eta irakurketa historikoak-eta alboratuz egiten da, minorizazio soziolinguistiko eta soziologiko batek dauzkan oinarri guztiak ukaturik.
Egungo Jaurlaritza egiten ari
dena lehenagotik dator hala
ere. Aurreko hirukoak eman
zuen lehen urratsa, Euskal Kulturaren Plana Kulturaren Euskal
Plana bilakatu zuenean. Han zeuden erdarazko kultura bultzatzeko oinarriak, eta oraingo Jaurlaritzakoek egin dutena da horiek garatu eta beren ikuspegi ideologikotik jantzi.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 33

34

Gose taldeak bere buruari omenaldia egin


dio disko berrian, hainbat lagun gonbidatuz

Thomas Bidegain q
Gidoilaria
Un prophtefilm arrakastatsuaren gidoia
idatzi ostean, Jacques Audiarden hurrengo
bi pelikuletan lan egingo du mauletarrak.

Zinema ekintza
politikoa da
Irune Berro Bilbo
Espetxeko mikrokosmosari buruzko Un prophte filmak Frantziako bederatzi Cesar lortu zituen iaz, eta Oscar sarirako hautagai izan zen. Thomas Bidegainek
(Maule, 1968) lortu zuen sari horietako bat: gidoi onenarena. Bilbon
aurkeztu zuen atzo, Pre-Zinebik
antolatutako hitzaldian.
Egundoko arrakasta lortu zuen filmak, Frantzian ez ezik, beste hainbat herritan ere bai.Espero zenuen?
Inondik inora, ez. Aktore nagusia,
Tahar Rahim, ez zen ezaguna, eta
filmaren heren batek azpitituluak ditu. Nahiko gordina da, eta
aurrera egin ahala, are gogorragoa bihurtzen da. Baina aktore
ezezagunekin lan egin nahi genuen, Frantziako zinemak beste
aurpegi batzuk eduki ditzan. Horretaz gain, arabiarrekin beste
pertsonaia mota bat landu nahi
genuen, betiko klixeetatik urrun.
Ez genituen nahi aurkeztu integratzeko eginahaletan bizi diren
gizagaixoen gisa, ezta gizaseme
maltzur eta droga trafikatzaile gisa ere. Arabiarrak arabiar dira,
besterik ez. Tahar Rahimek bi Cesar irabazteak izugarri poztu gintuen. Arabiarrak zineman egoki
kokatzeko urrats bat egin genuela iruditu zitzaigun.
Espetxea egiaz zer den erakutsi nahi
zenuen?
Frantziako zineman ez zegoen
kartzelaren errealitate krudela
erakusten zuen pelikularik, eta
garrantzitsua iruditu zitzaigun
horren berri ematea. Berdin dio
artistikoki edo politikoki erakutsi. Garrantzitsuena erakustea
da, erakusteak berak errealitatea
ageriagoko egiten baitu jendearen begietara. The Godfather egin
arte jendeak ez zuen mafia zegoenik ere planteatzen. Zinema ekintza politikoa da.
Garai bertsuan Daniel Monzonen
Celda 211 estreinatu zen, eta lan horrek ere arrakasta nabarmena izan
zuen. Haatik, ez dirudi gizartean interes handia dagoenik kartzeletan
etengabeak diren eskubide urraketen inguruan.Ez da paradoxikoa?
Erakustea da lehen pausoa interes edo kezka bat sor dadin. Frantzian, esaterako, eztabaida piztu

zen gai honen inguruan. Erabaki


genuen eztabaida horretan ez sartzea. Zinemagile gisa, errealitate
bat erakutsi genuen. Frantziako
diputatu batek esan zuen: Orain
ezin dezakegu esan ez dakigunik. Hori zen gure asmoa, errealitatea azaleratzea. Filmak arrakasta izan zuen; beraz, pentsatzekoa da badagoela interes imio
bat. Beharbada, aurrerantzean
jendeak egunkarian irakurtzen
duenean tipo batek bere burua hil
duela kartzelan, gogoratuko du
zeinen baldintza ankerretan
dauzkaten presoak Frantziako
presondegietan.
Espetxe baten egoera nolakoa, gizarte horren osasuna halakoa?
Herrialde baten osasun politikoa
neurtzeko aldagai nahiko adierazgarria da. Espetxeak gizartearen isla dira, mikrokosmosak. Sistema juridikoa ere neurgailu ona
izaten da.
Gidoia idazten hasi aurretik espetxeren batean izan al zinen? Nola
prestatu zinen idazteko? Nola dokumentatu?
Hiru urte eta erdi eman genituen
gidoia idazten, eta filmatzen hasi

Fleuryn sartzeko
baimena oso berandu
eman ziguten, ez zuten
nahi gu han sartzea
Urteen ondoren
kartzelan topo egin
dute korsikarrek eta
militar frantsesek
baino hiru aste arinago bakarrik
sartu ahal izan genuen Fleuryra,
Parisko espetxe handienetako batera. Ez ziguten baimenik eman
lehenago sartzeko. Ez ziguten
utzi argazkirik egiten, ezta toki
guztietara sartzen ere. Ez zitzaien
interesatzen guk espetxea bertatik bertara ezagutzea. Suitzan
desberdina izan zen; hango bi espetxetan izan ginen. Lagun bat
Fleuryn egona zen preso hainbat
urtez. Eta hark kontatu zizkidan
pelikulan azaltzen diren hainbat
istorio eta botere harreman. Plano bat ere egin zidan, eta horrekin
eraiki genuen dekoratua.

MARISOL RAMIREZ / ARGAZKI PRESS

Filmean ageri diren botere harreman


eta istorioak egiazko kontakizun batean oinarritzen direla diozu. Baina
korsikarrak oso txarto uzten ditu filmak; preso politiko gisa bainoago,
mafioso gisa ageri dira...
Gaiztoak baino gehiago, tontoak
dira korsikarrak. Aljeriako gerraren ondoren, militar asko kartzelako polizia bihurtu ziren, eta korsikarrak ziren beste asko, mafioso. Urteen ondoren, kartzeletan
elkar topo egin dute. Batzuk alde
batean; eta besteak, bestean. Kartzelan, nahiko mafiosoak dira
korsikarrak. Euskal preso politikoen antzik ez dute batere. Frantzian galdetu izan didate zergatik
ez nituen euskal presoak jarri
preso korsikarrak jarri nituen paperean, baina ez dira halakoak.
Kartzelan egon den edozeinek
daki hori. Horregatik, pelikulan
beste rol batzuetan agertzen dira.
Espetxeko poliziek darabilte jokabiderik ustelena,baina...
Onartezina da. Sistemak giza eskubideak bermatu beharko lituzke. Eta ez, gertatzen denez, horiek
sistematikoki urratu. Pelikulan,
korsikarrekin harremana mantentzea interesatzen zaie espetxeko poliziei. Euskal presoen errealitatea oso gertutik ezagutzen duten batzuek ere esan zidaten
administrazioak preso batzuen
babesa nahi duela. Egoera lehertuko litzateke bestela. Dena dela,
esan beharra daukat Korsika izugarri gustatzen zaidala, baita korsikarrak ere. Pelikula zaila egin
dugu. Arabiarrak ere agertzen
dira, eta islamistak. Beldur ginen
nola hartuko zuten. Baina, oro
har, ez da kexarik egon. Bakar bat
baino ez: Cannesen aurkeztu genuenean diputatu korsikar bat
kexatu egin zen.

Parisen aspaldidanik bizi izanagatik, sarritan joaten da Maulera. Un prophte-ren zati handi
bat han idatzi nuen. Jacques Audiarden hurrengo bi filmak idatziko ditu. Lehena prest du dagoeneko.
Zeri buruzkoa da?
Autore kanadar baten narrazio laburrekin idatzi dut. Ur parke batean, orkekin lan egiten duen emakume bat da pertsonaia nagusia.
Orkei izugarri kostatzen zaie inoren aginduetara jardutea, haien
gainetik ez baitago beste espezie-

rik. Horregatik, Psikologian lizentziadunak direnek zuzendu


behar dituzte. Unibertso hori jaso
nahi dugu filmean.
Seme bi dauzka Bidegainek:
Tasio eta Elias. Montxo Armendarizen filmagatik eta Elias Kerejetagatik. 24 urte zituenean, Kerejetarentzat lan egin zuen,
AEBetan. Gidoilari hasi aurretik
bestelako lanak egin zituen zinemaren munduan. Bulego bat ireki zuen, eta han ekoitzi zituen film
batzuekin lagundu nion.

34 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Plaza Kultura

Bularretik
Mintzora
kanpaina
egingo dute
Donostian
Erredakzioa Donostia
Bularretik Mintzora kanpaina
Donostian egiteko hitzarmen bat
sinatu dute Donostia Kulturak
eta Galtzagorri elkarteak. Haur
Liburutegi Nagusian egingo dira
gurasoei zein irakasleentzako
ikastaroak eta mintzaldiak, eta
han hartu ahal izango dira maileguan Galtzagorri elkarteak hautatutako liburuekin betetako maletak. Orixe, Amara Berri, Zuloaga Haur Eskola, Mariaren
Lagundia, Santa Maria eta Belen
ikastetxeetako irakasleek prestakuntza eta proposamenak jasoko
dituzte, eta ikastetxe horietako
ikasleek Haur Liburutegi Nagusira eta auzoetako kultur etxeetara
joko dute etxerako nahiz eskolarako liburuak hartzera.
Galtzagorri elkarteak 2007ko
abenduan jarri zuen abian Bularretik Mintzora kanpaina, haur
txikien guraso eta hezitzaileentzat, sei urtera bitarteko haurrengan irakurtzeko ohitura sustatzeko asmoz, gurasoekin eta haien
hezitzaileekin.

Villabona
antzerkiz beteko
du hilaren 27an
Antzerkizale
Egunak
Erredakzioa Donostia
Era askotako antzerki eta dantza
emanaldiak bilduko ditu, EHAZE
Euskal Herriko Antzerkizaleen
Elkarteak antolatuta, 1. Antzerkizale Egunak hilaren 27an, larunbatarekin, Villabonan (Gipuzkoa). 11:00etan bilduko dira
antzerkizaleak, errebote plazan,
eta 11:30ean kalejira eta pregoiaren irakurketa egingo dira, Porrotx eta Marimotots pailazoekin. Gero Poxpolo ta Konpainia
ariko dira, eta kale animazioa
izango da, Txerriki, Alproja, Kukuka, Labea eta besterekin.
Bazkariaren eta haurrentzako
txokolate janaren ondoren, pieza
motzak eskainiko dituzte Ixabel
Agirresarobek eta Mikel Laskurainek, Hiru Alanbrikak, Battitta
Lau Ttittak eta Abarkak, eta
20:00etan 1. Antzerkizale Saria
emango dute Gurea antzokian,
hainbat emanaldi laburren laguntzaz. Azken ekitaldia DJ Bullek gidatutako dantzaldia izango
da, 23:30ean, gaztetxean.

Gose, folk bertsioan

BOS gaur eta bihar ariko da


Euskalduna jauregian

Oskorri, Oreka TX,


Mikel Urdangarin eta
Pettik, besteak beste,
bere egin dituzte
hirukotearen kantuak

MUSIKA Bilboko Orkestra Sin-

fonikoak Jesus Aranbarri, Maurice Ravel eta Albert Rousselen


obrak emango ditu gaur eta
bihar, 20:00etan, Euskalduna
jauregiko auditoriumean, denboraldiko hirugarren kontzertuan. Philippe Bender izango da
orkestra zuzendaria, eta James
Dahlgren biolinista eta Iwona
Andrzejczak biola jotzailea
ariko dira bakarlari gisa.

Jon Eskisabel Donostia


Zuriaren, beltzaren eta gorriaren
ostean, arrosa izango da Goseren
laugarren diskoaren kolorea.
Maitasunagatik, akaso. Lagunak
bildu baitituzte Arrasateko hiru
musikariek, Goserekin kantuekin sudurraren puntan jartzen
zitzaiena egin zezaten. Izen zerrenda harrigarria osatu dute, taldearen estiloarekin technopop, Iaki Bengoaren hitzetan
zerikusirik ez duten artistak baitira gehienak. Bost urte hauetan
bidean topatu ditugun lagunak
dira. Batzuk agertokian ezagutu
ditugu; beste batzuk, trago bat
hartzen; beste batzuk, bulego batean... Oso gertu sentitzen dugun
jendea da, arrazoi askorengatik,
azaldu du Ines Osinagak.
Disko gorria (2009) aurkezteko
biran Mikel Clemente bideogileak grabatutako irudiak DVDn argitaratzeko asmoaren ondorioz
heldu da disko berezi hau. Geure
buruari egindako omenaldi txiki
bat izan da, esan du Osinagak.
Telefonoa hartu eta lagunei deika
hasi zitzaizkien. Erronka ere bazen, ikusi nahi genuen nola esaten ziguten ezetz. Haatik, ia denek onartu zuten taldearen enbidoa. Horien artean, besteak beste, Gari, Fermin Muguruza, Kutxi
Romero (Marea), Naroa Gaintza
(Amaiur plaza taldeko kantaria),
Miren Gaztaaga eta Ander Lipus
aktoreak, Pirritx eta Porrotx pailazoak (Bonberenea Txarangak
lagunduta) eta Josu Zabala daude. Gonbidatuen artean ez dago ez
trikitilaririk nahita egina dago, dio Bengoak, ezta, Makala
salbu, musika elektronikoaren
ordezkaririk ere ez dago aukeratzeko gauza handirik.
Txalapartatik albokara
Hala ere, deigarriena folk edo musika sustraidunaren ordezkaritza
zabala da. Oskorriko Natxo de Felipe, Anton Latxa eta Bixente
Martinezek Dyane 6 moldatu
dute, Oreka TX bikoteak Renato
eta Mikel Urdangarin eta Petti
kantariek azken honek Andoni
Zubiagarekin (SS-77) bikotea osatuz 16 eskailera eta Surik bai?,
hurrenez hurren. Folkak asko
batzen du, dio Bengoak ironiaz,
iaz 25. Getxofolk Jaialdian Oskorri, Oreka TX eta Urdangarinekin
bat egin zutela gogoratu ostean.
Musikan bai, baina pentsatzeko
eta izateko eran ez daude gugandik oso urrun, gaineratu du. Goseren kantuak txalaparta, albo-

DLaburrak

De Felipe eta Mendozaren


duoak Araian du debuta
MUSIKA Xabier de Felipe bioli-

Iaki Bengoa, Ines Osinaga eta Osoron, Goseko kideak. DAVID HERRANZ

ka, mandolina, steel gitarra, gitarra akustiko eta bestelako instrumentuz jantzi dituzte. Kasu
hauetan, musikari bakoitzak

Oso gertu sentitzen


ditugun lagunek guri
emandako oparitzat
hartzen dugu disko hau
INES OSINAGA
Gose taldeko kidea

Laborategiko talde bat


izanik, tematiak izan
gara eta jendeak sinetsi
egin du egiten duguna
IAKI BENGOA
Gose taldeko kidea

kantuari buelta eman eta bere


eremura eraman du. Beste ekarpen batzuk gertuago daude jatorrizkoaren bertsiotik, eta kolaborazio baten antz handiagoa dute.
Makalak, berriz, erremix bat egin

du. Gose bezalako talde baten


kasuan normalagoa zen erremixen disko bat egitea, baina harago
joan nahi genuen. Kantu guztien
pista guztiak gordeta dauzkan
Euskal Herriko talde bakarra
izango gara. Oinarri horren gainean nahi duzuna egin dezakezu;
askatasun handia ematen dizu
horrek.
Lagunek taldeari emandako
oparia Goseren zaleek jasoko
dute, DVDarekin batera. Bertan,
On egin! Mikel Clementek egindako dokumentalaz gain, Elgetan
emandako kontzertu bat eta bideoklipak bilduko dituzte. Taldeak
50 kontzertu eman ditu urtarriletik hona; oso kopuru handia gaur
egun. Arrakastaren gakoa zintzotasunean datza, taldekideen iritziz. Ez dugu sekula ukatu laborategiko talde bat garela, baina tematiak izan gara, burugogorrak,
eta deitu gaituzten leku guztietara joan gara. Jendeak sinetsi egin
du egiten duguna.

Musika industria negarrez dagoen


artean, sortzaileok ezin gara geldi egon
Lehen bi diskoak Oihuka eta Baga-Bigarekin kaleratu ostean, aurrekoa taldeak argitaratu zuen, eta gauza bera egingo
du laugarren lanarekin. Printzipioen deklarazio moduko bat da:
industria negarrez dagoen artean, sortzaileok ez gaude geldi, eta
ezin gara geldi egon. Euskal diskogintzan poltsikoak hustu egin
dira agian, baina musikagintza ezin da horregatik gelditu, adierazi du Ines Osinagak. Autoekoizpena marroi bat da. Gu ez gaude
militantziagatik autoekoizpenean; bizirik irauteko da, gaineratu
du Iaki Bengoak. Duintasun kontua da, osatu du Osinaldek.
CD-DVDa ez dute banatuko, Durangoko Azokan eta kontzertuetan bakarrik salduko dute. Ez dugu banatuko, ez duelako merezi.
Gure aurreko disko guztiak agortu egin dira urtebetean; gurekin
zenbakiak ateratzen dira, baina guk ez dugu hortik ezer jaso. Horregatik, ereiteko apustua egin dugu disko honekin.

nistak eta Arkaitz Mendoza pianistak osatu duten duoak


Araiako Andra Mari aretoan
(Araba) egingo du estreinako
emanaldia, larunbatean, hilak
13, 20:15ean, Brahms, Beethoven eta Lutoslwaskiren obrekin.
Hilaren 27an Bilboko Arriaga
antzokian ariko dira De Felipe
eta Mendoza elkarrekin.

Aretoak diruz lagunduko


ditu Eusko Jaurlaritzak
ZINEMA Espainiako Kultura
Ministerioarekin sinatutako
hitzarmen baten barruan,
Eusko Jaurlaritzak 297.044
euroko diru laguntza emango
die zinema aretoei Europako
eta Iberoamerikako filmen
emanaldiak sustatzeko, jatorrizko bertsioa eskaintzen dutenei lehentasuna emanez. Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako
zinema aretoek izango dute
laguntza eskatzeko aukera.

Zumetaren azkenaldiko
lanak, Bodega Portian
ARTEA Azken hiru urteetan

egindako lanen aukeraketa bat


jarri du ikusgai Jose Luis Zumeta artistak Gumiel de Izan herriko Bodega Portia upategiko
erakusketa aretoan (Burgos,
Espainia). Kolorez betetako formatu handiko oihalak dira erakusketan bildutakoak. Upategiko erakina Norman Fosterrek
diseinatua da.

Aldundiari eman dizkio


agiriak Armando Llanosek
ARKEOLOGIA Armando Lla-

nos arkeologoak Arabako Foru


Aldundiari eman dio bere agiritegia, eta Lorena Lopez de
Lacalle Kultura diputatuak
eskerrak eman zizkion atzo, ekitaldi publiko batean. Arabako
nahiz beste lurralde batzuetako
indusketa memoriak, fitxategiak, argazkiak, planoak eta
inbentarioak daude Llanosen
agiritegian.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 35

Kultura Plaza

Musika D

Filmak entzuten

A cappella
Xabier Erkizia

erriki zendu den Dennis


Hopper aktore eta zinemagilearen Easy Rider
izan zen zinemaren historian lehen aldiz aitzinetik existitzen zen
musika pelikula narratibo batean erabili zuen filma. Horrela gelditu da behintzat idatzirik zinemagintzaren historiaren orri ofizialetan, nahiz eta horrelakoetan
gertatu ohi den bezala, datuok
edonoiz alda daitezkeen. Bertze-

la, ikusi zein erraz bihurtu den


Concha Piquer zinemaren historiako lehendabiziko ahotsa, orain
arte izendapen hori zuen Alan
Croslanden jazz kantariari aitzinduz. Kontakizun ofizialak goiti
edo beheiti, Hopperrek Steppenwolf talde hard-rockeroaren
Born to Be Wild kantua Ipar Amerikako irudikari modernoaren
askatasuna, Harley Davidson
motorraren indarra, mendebaldearen etengabeko konkista...
apologia egiteko erabili zuenean,
automatikoki ereserki berri bat
eraiki zuen, belaunaldi oso batentzako soinu banda. Orduko zinemagintzako soldatapeko konposatzaileen orkestrazioek sentimenduak eraginarazteko zuten
gaitasuna gitarra distortsionatu
eta bateria-baxu linea sinple bezain indartsu batengatik ordez-

katu zuen Hopperrek. XX. mendeko bakeroak, beraz, ez ziren


inoiz gehiago Max Steiner, Jerry
Goldsmith eta John Williamsen
orkestren erritmoan dantzatuko,
70eko hamarkadako rock gogorrak tenkaturiko elektrizitatearekin baizik.
Geroztik, zinemagile aunitzek
erabili du aitzinetik egindako musika euren filmetan. Tarantino
eta Jarmusch, adibidez, maisuak
dira horretan, eta etengabe irudi
eta soinuaren arteko elkarrizketa
berriak proposatzen dituzte euren lanetan, berdin 50-60ko musika ezezagunak ezagutzera emanez (Reservoir Dogs) edo naturaltasun osoz flamenkoa metal esperimentalarekin nahasiz (The Limits of Control). Badirudi soilik
bost orkestra partitura dituztela
eta euren artean trukatzen dituz-

tela behin eta berriz [...]. Nik horrenbertze maite dut musika,
min egiten dit paretan zintzilikatutako poster bat besterik ez izateak. Harritzekoak ez izateaz
gain, Jim Jarmuschen hitzok
errealitate nabarmen bat adierazten dute: filmetako musikaren
homogeneizazioa, bere garaian
Hopperrek xehetu zuen bera.
Soundtrack.net webguneak filmetan erabiltzen diren musiken
erregistro moduko bat sortu du,
zein film eta trailerretan zein musika erabili den jakiteko balio
duena. Eta erakustera eman duena deigarria da: filmetan gehien
erabiltzen den musika stock musika da, alegia kilora erositako
musika prefabrikatu, errepikakor eta, Jarmuschek eta Hopperrek erranen luketen bezala, aspergarria.

Iraultza robotikoa
Arkaitz Villar
hromeo kanadarren lan berria
orain arte landu dituzten elektrofunk doinuen jarraipena
da. 2007an Fancy Footwork diskoa
atera zutenetik, DJ Kicks ekimenerako prestatu zuten bilduma argitaratua zuten. 80ko hamarkada hasierako
funk elektronikoa ekarri zuten
orduan, beren abestietan horrenbeste entzun daitekeena. Egun italodisco edo space-disco-aren eragile
nagusiak dira, eta erritmo robotikoak
lortzen dituzte makinekin eta ahotsaren jokoekin.
Montrealgo bikotea Tiga, Erlend

Oye, Dizzee Rascal, Calvin Harris eta


gisakoekin lan egiten aritu da urteotan, munduko festa erraldoi eta perfektuenak sortuz. Horren erakusle
garbiena dugu Dance with Me abestia. Lan berrian, Hot Mess da linea
horri heltzen dion kantua. Don't
Turn the Lights On eta You Make
Rough ere abesti txukunak dira,
baina ez dute aurrekoek bezalako
eztanda lortzen. Datu bitxiena
Beyonceren ahizpa txikiaren partehartzea da, Solange Knowles, When
the Night Falls abestian. Disko erritmoetara gerturatzen den kantu
honek momentu alaiak ekarri ditu,
robotikoak alde batera utzi eta giza-

CHROMEO
pDiskoa: Business Casual.
pDiskoetxea:
Atlantic.

kion mundura gerturatuz. Gainera,


dantzalekuan entzuteko single perfektua da. Gero, Dont Walk Away
kantuak bi zatitan banatzen du lana,
amaierarako utziz abesti koloretsuenak: The Right Type eta Grow Up.
Egun ohituta gauden abestien
doinu eta egiturak kontuan hartuta,
80ko hamarkadara egiten duten jauzia ez da entzuteko erraza, lehen
entzunaldietan ez behintzat. Ahotsarekin sortzen dituzten melodiek,
ordea, musika unibertsal bilakatu eta
entzulegora gerturatzen dute. Egungo talde modernoetakoa da, momentuko hype-etatik urruti dagoen bakarrenetakoa.

G Argitaratu berriak

DARREN HAYMAN &


THE SECONDARY MODERN
ESSEX ARMS

ASKOREN ARTEAN
AFROCUBISM
WORLD CIRCUIT 2010

AMA SAY
REN FAN
BONBERENEA EKINTZAK

FORTUNA POP-ACUARELA

Azkenean bete da Nick


Gold ekoizle ospetsuak
1996az geroztik zintzilik zuen egitasmoa.
Orduan Habanan bildu behar zituen musikari kubatar eta maliarrak bildu baititu
hamalau urteren ondoren. Orduan ez zen
posible izan, eta trukean Buena Vista
Social Club diskoa sortu zen. Gaur egun
posible izan da, eta urteko diskorik bikainenetako bat da honako hau. Musikarien
zerrenda begiratzea besterik ez dago, disko
handi horietako bat dela konturatzeko.
Toumani Diabate, Bassekou Kouyate eta
Kasse Mady Diabate, alde maliarra zuzentzen. Eliades Ochoa, Jose Angel Martinez
eta Jorge Maturell, kubatarra. Goitik behera
gozatzeko diskoa. Oso lan ona.

Ortuellako taldea grabaketa estudiora bueltatu da... hamasei


(amasay!) urte pasa
ondoren. Orain dela bi urte taulara itzuli
ziren; dena den, denbora hartu dute kantu
berriak behar den moduan sortzeko.
Hamabi kantu hauetan diskoko pieza
pare bat instrumentu hutsezko aire laburrak dira antzinako soinu urduri eta gihartsua mantentzen dute, ohi bezala euskara
eta ingelesa nahastuz Ibon Bilbaoren ahotsari esker. Betiko indie rock melodikoa
eguneratu dute, batzuetan Mursegoren
biolontxeloaz. Xanpe musikari eta teknikariak Jose Lastraren lekua hartu du diskoaren ekoizpen lanetan, diskoko giro desberdinak definitzeko. Jarraipen naturala,
anyway. pJOSEBA MARTIN

Bakarkako ibilbideari
ekitearekin bizitako
bidegurutzea gainditzen ari da Darren Hayman. Pram Town-ek
eroso aurkeztu zigun Hefnerreko burua,
pop lelo itsaskorretatik urruti eta The
Secondary Modern taldeak ehundutako
folk moldaketei lotua, eta Essex Arms-ek
bide berari segitzen dio. Aurrekoan bezala,
ingurune jakin baten erretratua egin du,
baina ez dago derrigor hitzei erreparatu
beharrik kantu polit hauekin gozatzeko.
Triste (Be Lonely) edo alai (Nothing You
Can Do About It) jarrita ere, Essex Arms-i
lasaitasuna, goxotasuna eta edertasuna
darizkiolako ukelele, mandolina eta slide
artean. Baditu harribitxi batzuk, hala nola
Dagenham Ford. pMIKEL LIZARRALDE

pANDONI TOLOSA

36 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Plaza Bizia
Bi urte bete berri ditu Gaurko hitzablogak.
Egunero hitz bat gehitzen dio Maite Goik bere
blogeko hitzen bildumari; orain, edonork parte
har dezake, bideo bat grabatu eta sarera igota.

730 egun,
730 hitz,
11 bitxikeria

Tranpaldo

Barkatu

ditu hori osatzerako orduan. Hitzez gain, bada egunero ilustrazio bat eskegitzen
duen blogik. Eta horretan oinarriturik, tarteka
irudiak atxikitzen dizkie eguneko hitzei. Igandeak egun bereziak izaten dira askorentzat. Baita Gaurko Hitza blogarentzat ere:
Pernan Goi komikigileak bere
ekarpena egiten du berak egindako marrazki batekin. Ilustrazio
horri ahotsa jartzen dio Goik;
horrela, bien artean osatzen
dute eguneko hitza.
Gainera, aukera berri bat aztertzen dabil,
jendearen proposamenei
jarraituz: edonork hitzaren
definizioa eskegitzeko aukera.
Hitzek eta irudiek ez ezik, bitxikeriek ere betetzen dute bloga. Ingelesera, gaztelaniara eta frantsesera itzultzen ditu hitzak Goik.
Bere harridura aukeratutako hitza japonieraz ikusi zue-

nean heldu zen: Twitter sare sozialean japonierazko zein ingelesezko itzulpenak egiten dituen
Texaseko (AEB) lagun batekin
egin zuen topo. Harremanetan jarri ziren orduan; geroztik, japonierazko grafian nahiz guk
ahoskatuko genukeen moduan eskegitzen ditu hitzak estatubatuarrak
Twitterren. Ondoren, Goik bere sarrera berrargitaratu
eta japonierazko itzulpena gehitzen du bere blogean. Bideoaren
ekimenean ere parte hartu du
texasekoak: hauteskunde
hitza aukeratu du.
Ekimenaren arrakastarekin pozik dago blogaren sortzailea, eta garrantzitsuena eguneroko erabilera dela dio: Horrelako ekimenek jendearen eta sarearen indarra erakusten dute, elkarlanean lan egin dezaketela.
Eta hitzak bakarrik jarrai ez dezaten, sare batean bildu ditu denak:
Gaurko Hitza-n aurki daiteke Hitzapasa, hitzak harremanetan mantentzen
dituen jokoa.

Iz
ek
i

or
ik
nt
se

bekoz beko

jendearen
ulertu proposamei
k
z
i
Ga
nak kontuan hartzen

Sarean
aurkitu
zuen webgune batetik hartu zuen ideia;
beste hizkuntzetan egiten zena euskararekin egitea erabaki zuen orduan. Euskara irakaslea da bera, eta hasieran ikasleei begira sortu zuen bloga. Dena
den, askotariko jendeak bere bloga bisitatzen zuela ohartu zen:
euskara ikasten zebiltzanak, euskara zekitenak Horregatik,
zailtasun ezberdinetako hitzak
tartekatzen saiatzen da hiztegi
pertsonal horretan.
Hautaketa bat egunero. Hautatze horiez beteta dagoen bloga definitzeko, ordea, ez dauka Goik
hitz bakar bat: Ezingo nuke
hitz bakarra aukeratu, argi
dago euskararen ideia dagoela hor. Gehiago aukeratzekotan sareratzea, zabaltzeaedo hedatzeahautatuko nituzke, adibidez.
Maite Goik berak martxan jarritako ekimena da Gaurko Hitza
blogarena. Hala ere, Interneten
dauden blogetako ideiak nahiz

O
rto
zik

ga
te
Ar

anaka, binaka edo taldean. Hitzek, pertsonek


bezala, euren artean erlazionatzeko modua
dute. Batzuk beste baten beharra
dute; beste batzuk, aldiz, traba
egin nahian dabiltza. Okerrenera
jota, bien arteko ika-mikak puntu
eta aparte batean amaitu
dezake. Arazorik nahi
ez duenarentzat, beraz, bakarkako bidea
aukeratzea ez da aukera
txarra. Eta hala egin du
Maite Goi Gaurko Hitza blogaren sortzaileak.
Egun bakoitzeko hitz
bat. Hori da bi urte bete
berri dituen blogaren funtsa. Egunez-egun bere hiztegi propioa osatzen joan
da, eta orain, edonork utzi
dezake bere arrastoa hitzen zerrenda horretan.
Hitza aukeratzea, definizioa bilatzea eta sarean
eskegitzea da Goiren eguneroko
eginkizunetako bat. Obsesionatuta nabil hitzekin; irakurtzen
edo entzuten dudan edozerk blogerako balio ote didan galdetzen
diot buruari. Jendearen proposamenek, bere burutazioek, eta
egunean duen gogo aldarteak
hitz bat edo beste aukeratzera

eramaten dute. Hemendik


aurrera idatzita ez ezik, ikusentzunezko formatuan ere
ikasi ahal izango da hitzen
inguruan. Norberak grabatu eta igo ahal izango ditu bideoak Youtube atarira; ondoren, Goiri esteka bidaltzea besterik ez dago.
Primeran doa bideoen ekimena; helburua hamar edo hamabostera heltzea zen, eta dagoeneko 30 baino gehiago bildu ditugu.
Hamaika hitz bitxi pasa dira
dagoeneko Gaurko
Hitza blogetik;
tranpaldo, txurrunplin eta aringaringan dira erabiltzeek hautatu dituztenetako batzuk. Euskara dira denak, gezurra badirudi ere. Maite Goik
bere ikuspuntutik aukeratzen
ditu hitzak; hau da, Ordiziatik,
Gipuzkoatik: Askotan
Bizkaiko eta Iparraldeko hitzak jartzen ditut
bereziak iruditzen zaizkidalako. Niretzat bereziak dira, baina bertakoentzat agian ez; euskalkien gaia sartzen da
hor. Euskalki batekoa
edo bestekoa dela ere,
hainbat hiztegietatik egiten du
erronda hautatutako hitzak,
onartua den edo ez ikusteko.

puxtarri

Maite Alustiza Donostia

Txurrunplin

Zientziaren astean jarduera ugari, gaurtik igandera


Gasteizen, Bilbon,
Donostian eta Iruean
erakusketak, hitzaldiak,
tailerrak eta txangoak
antolatu dituzte
M.A. Donostia
Zientziak ateak zabalduko dizkio
gaur Euskal Herriko hainbat txokori: Gasteiz, Bilbo, Donostia eta
Iruea zientziaren astean murgilduko dira gaurtik asteburura bitarte.

Gasteizko zientzia asteak kokaleku berri bat izango du aurten:


Lucio Lascaray Ikerkuntza eta
Ikasketa Aurreratuen Zentroa,
Arabako Campusean.Gaurtik larunbatera bitarte egongo da zabalik azoka, eta 10:00etatik 20:00etara bisitatu ahal izango dira bertako postuak. DNA, psikolinguistika, historiaurrea, kartografia eta
elikadura izango dituzte hizpide
hitzaldi eta tailerretan. Bi txango
ere egingo dituzte: bata Guardiara, ostiralean; eta bestea Arabako
paisaia ezberdinak ikustera, larunbatean.

Bilbon Alhondigak emango dio


ongietorria zientziaren asteari.
Matematika, astronomia, geologia, fisika eta genetika landuko
dituzte. 10:00etatik 20:00etara
egongo dira zabalik postuak, eta
horietaz gain, hitzaldiak eta tailerrak ere antolatu dituzte igandera bitarte. Arkeologia museoa bisitatu ahal izango da, baita itsasontziak itsasadarretik ezagutu
eta Pagasarrira igo ere.
Donostiak ere lekuz aldatuko
du aurten zientziaren asteko
tokia. EHUko Ikasgelategian
izango da Ignacio Maria Barrio-

la eraikinean, eta gaurtik


larunbatera bitarte landuko
dituzten gaien artean daude
energia berriztagarriak, esperimentu kimikoak, robotak, kimika eta matematika. 10:00etatik
14:00etara eta 16:00etatik
20:00etara egongo da zabalik; erakusmahaiak, hitzaldiak eta tailerrak antolatu dituzte. Bi irteeretan parte hartzeko aukera ere
egongo da: Donostiako arkitektura aztertuko dute ostiralean eta
larunbatean, 11:00etan. Gainera,
Donostiako Antigua auzo inguruko fatxada eta espaloietako

bitxikeria geologikoak ezagutzeko aukera dago ostegunean,16:00etan; eta ostiralean eta


larunbatean, 11:00etan.
Zientziaren astea bi astez geratzeko dator Iruera, azaroaren
20ra arte hainbat erakusketa, tailer, hitzaldi eta bisitetan parte
hartu ahal izango da hiriko hainbat tokitan. Biodibertsitatea, ingurumena eta agrobioteknologia
izango dituzte hizpide, beste zenbaiten artean. Bisitatuko dituzten lekuen artean daude Irueko
planetarioa eta Wolkswagen fabrika.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 37

Bizia Plaza

Asteburuko proposamenak D

DLaburrak
Mendiari eta naturari
buruzko saioak Amurrion
AMURRIO Bihartik azaroaren
27ra bitarte, mendiaren eta
naturaren inguruko jardunaldiak izango dira Amurrion
(Araba), Mendiko Lagunak taldeak antolatuta. Bihar, Tajikistan eta Kirgizistan, bizikleta
lagun ikus-entzunezkoa eskainiko du Koldo Zubizarretak,
19:30ean, Katekesi aretoan.
Larunbatean, berriz, irteera
antolatu dute Candina mendira, 20:00etan.

Euskal makila borroka


ikastaroa, larunbatean
GETXO Algortako Fadura kirolMadagaskarko doinuak emango ditu Kilemak. SUSTRAIEZ BLAI

Hamargarrena, musikaz betea


Ordizia q Kilema eta La
Troba Kung-Fu taldeak
izango dira Sustraiez Blai
jaialdiaren hamargarren
urteurrenean
Nagore Rodriguez Donostia
Hamargarren urteurrena ez du
nolanahi ospatuko Sustraiez Blai
jaialdiak. Aurten ere musika
izango du ardatz, eta bere sustraiak galdu gabe, munduko musiken topaleku izango da berriro
ere. Horretarako gonbidatu bereziak izango dituzte aurten Ordizian (Gipuzkoa); La troba KungFu eta Kilema taldeak izango dira
aurtengo gonbidatu nagusiak.
Baina horiez aparte, bestelako

taldeak ere gonbidatu dituzte urteurren berezirako.


Larunbatean izango da jaialdia, eta musika arratsaldetik
gauera bitartean izango da jaun
eta jabe Ordizian. Jaialdi handia
plaza nagusian egingo dute
21:00etan. Orduan entzun ahal
izango dira La Troba Kung-Fu eta
Kilema taldeak.
Madagaskarreko magia eta doinuak eramango ditu Goierriko
herrira Kilemak. Bere herrialdeko hainbat musika-tresnarekin
eskainiko du emanaldia: marovanya, akabosya eta katsa, besteak beste. Kantari eta musika egilea da, eta hamabost urte daramatza musikaren munduan, eta hiru
disko kaleratuak ditu. Munduko
hainbat jaialditan parte hartu du.
Bestelako doinuak eskainiko

ditu Bartzelonako La Troba


Kung-Fu taldeak, Joan Garriga
buru duen taldeak. Rumba dute
estilo nagusietakoa, baina zuzeneko emanaldian ikusiko den moduan, hainbat estilo nahasten
ditu taldeak, taldekideen bidaien
isla dira erritmo desberdinak.
Arratsaldetik goizaldera
Ekitaldi nagusian, Dilshad taldeak eta Luis Caminok ere parte
hartuko dute.
Donostialdean sortutako taldea izan arren, ekialdeko dantza
klasikoa eta folklorea hurbilduko
ditu Dilshad taldeak. Horretaz
gain, tribuen dantzen lagin bat eskainiko du. Hainbat osagai erabiltzen dituzte euren emanaldietan:
ezpatak, bastoiak, zetazko abanikoak...

Perkusio doinuak eskainiko ditu,


bestalde, Luis Camino donostiarrak. 1978an hasi zuen bere karrera artistikoa, eta 1997an bakarkako ibilbideari ekin zion. Euskal
Herriko eta nazioarteko hainbat
musikarirekin lan egin izan du.
Jaialdi nagusiaren aurretik,ordea, izango da musika entzuteko
aukerarik. 19:00etan Garagartza
plazan, Acoustic Glorious taldea
egongo da, eta ondoren, Vaskandombeando batukada-taldeak
joko du kaleetan zehar. Kontzertu
nagusien ondoren ere jarraituko
du musikak, Txindoki tabernan
Lord Sassafras Dja izango da.
SUSTRAIEZ BLAI JAIALDIA
pZer. Kontzertuak.
pNon. Ordizian (Gipuzkoa).
pNoiz. Larunbatean.

degiak (Getxo, Bizkaia) euskal


makila borrokaren ikastaroa
hartuko du larunbat honetan,
09:30ean. Oiartzungo talde
batek azalduko ditu galtzear
dagoen borroka mota horren
oinarriak. Makila zelan hartu,
zelan eraso egin eta zelan aurkariari aurre egin erakutsiko
dute.

Euskal makila borroka. I. OTEGI / ARP

Iparraldeko konpilazioaren
aurkezpen bira, ostiralean
ITSASU The Sparteens, Zeze-

Sanmartinetako festetan murgildurik


Miarritzeq Asteburuan,
Euskal Herriko hainbat
herritan ospatuko
dituzte sanmartinak;
Miarritzen, esaterako
Erredakzioa
San Martin eguna da gaur, eta aitzakia horrekin, Euskal Herriko
hainbat herritan izango da festarik asteburu honetan. Miarritzen
(Lapurdi), adibidez, herriko festetan murgildurik dira asteazkenaz

geroztik, eta igandera bitartean


iraungo dute. Ekitaldi mordoa
dute asteburuan.
Larunbatean, elkarteen arteko
gastronomia lehiaketa izango da
eguerdira arte, eta arratsaldean
dantza eskolen jaialdia. Bi saiotan izango dira erakustaldiak:
14:00etan eta 20:30ean. 23 elkartetako dantzariak ariko dira saiootan. Igandean herritarren bazkaria izango dute Alegerak orkestrarekin, baita umeentzako
antzerkia ere arratsaldean.
Irurtzunen (Nafarroa) ere ospatuko dira sanmartinak, eta gaur-

koa izango da egun handia. Bazkaria, dantzaldia, txokolate jatea,


eta zezensuzkoa izango dira, besteak beste, eta folk kontzertua ostiral eta larunbatean. Igandean,
berriz, eskulangintza feria izango
dute.
Aizkorriko eta Urbiako artzainen XII. gazta lehiaketa egingo
dute Zegamako San Martingo ferian (Gipuzkoa), larunbatean.
Goizeko hamaiketatik ordubatera bitartean egingo dute lehiaketa, eta 13:30ean banatuko dituzte
sariak. Horretaz gainera, herriko
abereen erakusketa eta lehiake-

ta, artisau produktuen azoka eta


pilota partidak antolatu dituzte
larunbaterako.
Sondikan (Bizkaia) gaur egingo
dituzte ospakizunak, Izartza auzoan. 12:30ean meza egingo da.
Eta ondoren, ohorezko aurreskua
eta kalejira. Jaialdirekin bukatzeko herri bazkaria antolatu dute.
SANMARTINAK
pNon. Miarritze (Lapurdi), Irurtzun (Nafarroa), Sondika (Bizkaia) eta Zegaman (Gipuzkoa).
pNoiz. Gaur hasi eta igandera
bitartean.

naren Taldea eta LOpium du


Peuple taldeek kontzertua
emango dute ostiral honetan
Itsasuko (Lapurdi) Goxoki aretoan (20:00etan). Iparraldeko
konpilazioaren aurkezpen biraren karietara antolatu kontzertua da.

Asteburu osoko festa


prozesioaren inguruan
MURCHANTE Igandeko prozesioa. Hori da Murchanten
(Nafarroa) ospatzen diren Uzta
Onaren Kristoren festen ekitaldi
nagusia, berez. Haren bueltan,
baina, programa osoa antolatzen dute. Hala, azoka, kaleko
musika, dantzaldia eta ogi, ardo
eta intxaur banaketa izango
dira larunbatean.

38 berria 2010eko azaroaren 11, osteguna

Plaza Bizia

Ezarian D Zientzia
Litioa da material solidoetan arinena, eta
energia gordetzeko oso aproposa da. Tresna
askoren bateriak horrekin egiten dira, eta auto
elektrikoetan jartzeko azterketak egiten ari dira.

Litioa izango
da baterien
oinarria
Xabier Otamendi Donostia

uruhauste bat baino


gehiago sortu izan dituzte bateriek egungo
gizartean. Sakelako telefonotik hizketan ari den norbaiti edo ordenagailu eramangarrian lan bat amaitzear daukanari bateria agortzen zaionean,
kaosa izaten da nagusi. Etorkizunean, auto elektrikoak izango direlakoan, lan handia egiten ari
dira ikerlariak baterientzako materialik egokiena aurkitzeko. Azken urteetan, bateriak egiteko
asko erabiltzen den materiala litioa da, eta azterketa ugari egiten
ari dira horren inguruan.
Material solidoetan dagoen arinena da litioa, eta, horregatik, oso
egokia da auto elektrikoetarako.
Cegasako I+Gko zuzendari Igor
Canteroren esanetan, ordea, ez da
horregatik bakarrik egokiena.
Tentsio oso ona dauka litioak,
teknologia tradizionalek baino hiru aldiz handiagoa, 150 kilowatt
orduko gorde ditzake lehengai horrek, eta auto elektriko batek 30
kilowatt orduko behar dituenez
bere funtzionamendurako, 200 kiloko bateria izango luke. Horrek

ez du esan nahi 200 kilo litio izango lituzkeenik autoak, bateria bakoitzak mineral horren hamahiru kilo izango bailituzke aurreikuspenen arabera; gainontzekoa,
beharrezko materialen pisua litzateke. Pisu arina dauka, baina
prezioagatik ez dago gauza bera
esaterik. Izan ere, kilowatt ordu
bakoitzeko 500 euro ordaindu beharko lirateke. Beraz, 30 kilowatt
orduko beharko liratekeenez autoaren bateria bakoitzeko, 15.000
euro balioko lituzke litioz eginiko
bateria batek. Zifra horiekin zaila
da merkatuko gainontzeko autoekin lehiatzea, prezio aldetik
behintzat. Hala ere, kantitate
handitan ekoizten hasiz gero, prezioak behera egingo dutela uste
du Cantero ikertzaileak.
Ez da petrolioa legez agortuko
Petrolioa agortu egingo da egunen batean, eta gaur egun horrekiko dagoen dependentzia gainditzea espero da litioarekin, neurri
batean bada ere. Horrekin berdina gerta litekeela pentsa lezake
norbaitek, baina material hori
agortzea ez da hain erraza izango.
Izan ere, petrolioa behin erretakoan, ezin da berrerabili, baina hori

Auto elektrikoetan litio-ioizko bateria jartzeko probak egiten ari dira. BERRIA

ez da litioaren kasua. Hau da, lehengai hori birziklatzeko modua


badago. Beraz, bere berrerabilpena egitea posible izango denez, ez
da petrolioa bezala agortuko.
Litio-ioizko bateriek gainerako

15.000 euro balioko


lituzke litioz eginiko
auto elektrikorako
bateria batek
Litio-ioizko bateriak
potentzial eta energia
dentsitate handiagoak
ditu besteen aldean
baterien aldean, tamaina bera
izanda, potentzial eta energia
dentsitate handiagoak ditu. Beste bateria askok erabiltzen ez di-

renean karga galtzen dute; litioioizkoek, berriz, ez. Nikel-kadmio


sistemarekin bateria asko erabiltzen dira, baina litiozkoarekin
konparatuta, dentsitateaz gain,
baditu desabantailak. Izan ere, nikel-kadmiozko bateriak berriz
kargatzerakoan guztiz ez badira
kargatzen, beraien ahalmena gutxitu egiten da, baita bateriak
guztiz agortu baino lehen kargatzen jartzen baldin badira ere. Litiozko bateriei ez zaie horrelakorik gertatzen, nahiz eta ezin den
esan betiko direnik, denborarekin apurtu egiten direlako horiek
ere, baina ez arrazoi horrengatik.
Argazki kamera, GPS, PDA, sakelako telefono, ordenagailu eramangarri eta beste hainbat gailuren bateriak litiozkoak dira. Azken urteetan gora egin du
litioaren erabilpenak baterietan,

Energia erabiltzen ikastea denon esku dago

EEEn energiak era egokian erabiltzeko apustua egin dugu beti. Horregatik, energiaren aurreztea,
eraginkortasuna eta energia berriztagarriak jendarteratzeko lanak sustatzen jarraitzen dugu.
Era horretan, eskaintzen dugun energia-hornidurak kostu egokiena eta ingurumenaren gaineko eragin
txikiena izatea lortzen dugu. Gainera, garapen iraunkorra sustatu eta gure ingurunea babesten dugu, euskal
gizartearen ongizate-maila gutxitu edo arriskuan jarri gabe.

eta aipaturiko tramankuluen kopuruak gora egin duelako izan da


igoera. Batez ere, sakelako telefonoen kopurua igo da nabarmen.
2002an mila milioi ziren, eta orain
lau mila milioi dira munduan, eta
litiozko bateriak ibiltzen dituztenez, materialaren erabileran eragin handia izan du.
Duela urte batzuk litiozko bateriekin zenbait arazo izan ziren,
gehiegi berotuta su hartu edo lehertu egin zirelako batzuk. Ordenagailu edo telefonoetan gertatu
zen gehienbat, 160 gradu zentigradutik gora su hartzeko arriskua baitzeukaten bateria horiek.
Oker haietatik ikasita, gaur egun
konponduta dago hori guztia.
Canteroren esanetan, zaila da leherketak egotea berez, baina,
hala ere, neurriak hartu ditugu
hori eragozteko.

2010eko azaroaren 11, osteguna berria 39

Bizia Plaza

Ezarian D Zientzia

Japonia, Errusia,
Frantzia eta Hego
Korea Boliviako
litioaren atzetik
dabiltza
Munduan ez dago
Bolivian adina litio,
eta Moralesek industria
sortzea nahi du, ez
soilik lehengaia saltzea
X.Otamendi
Arpilatzaileak gure lehengaiekin salerosketan ibili ziren, balio
erantsirik eman gabe eta irabazien zatirik Bolivian utzi gabe.
Horregatik, behar-beharrezkoa
da orduko hanka-sartzeak ez
errepikatzea eta lehengai horien
nagusi bakarra Bolivia eta bertako herria dela garbi uztea. Horrela zioen Evo Moralesek 2009ko
urrian egin zuen diskurtso batean. Enpresa askotako nagusiei
buruhausteak sortzen ari da Bolivia, bera baita litio erreserba handienak dituen herrialdea munduan. Ehun milioi tona inguru
dauzkala kalkulatzen da, gainontzeko herrialde guztiek batera
baino gehiago. Mundu osoko litioaren %70 bertan dagoela diote
ikerketa batzuek.
Enpresa asko dabil lehengai
horren atzetik, baina boliviarrak
ez daude berau musu truk emateko prest. Oraindik ez da berau
gehiegi ustiatzen hasi, ordea. Iazko datuen arabera, Txilek esportatu zuen lehengai gehien mundu
osoan, %41 hain zuzen. Australiak %24 eta Argentinak eta Txinak %12 atera zituzten.
Uyuniko gatz lautada
Uyuniko gatz lautadan dago litio
gehiena, eta dagoeneko hasita
daude bertan planta aitzindari
bat eraikitzeko lanetan, eta
2011rako martxan izatea espero
dute. Sumitomo eta Mitsubishi
enpresa japoniarrek beraien adituak bidaliko dituzte laster, ikerketa batzuk egitera.
Litioaren ekoizpenerako ez
duela kiderik behar dio Boliviako
presidenteak. Litio bateriaren
industria Bolivian sortzeko prest
dauden kideak behar ditugu, hori
da oraingo erronka nagusia. Japoniarrek ez ezik, Hego Koreako,
Errusiako eta Frantziako enpresek ere metala erosteko asmoa
agertu dute. Bateriak bertan
ekoitziko dituzten enpresak irekitzeko proposamena egin dion bakarra Iran izan da, Moralesek dioenez. Gainontzeko herrialde eta
enpresak hori egitera bultzatu
nahi ditu. Uyuni 10.000 kilometro
koadroko harana da, eta bertan
industria sortzea nahi dute.

Argi Aldian
Koldo Nuez

Unibertsitate-enpresa aholkularia

Mila esker, Darla eta Jane


urtengo dinosauroen
kanpaina oso ondo joan da Teruelen. Izan
ere, beste askoren artean, Europan inoiz aurkitu diren dinosauro erraldoienen fosil
gero eta gehiago erauzten ari dira paleontologoak bertan. Aurten, esaterako, Turiasaurus baten ia 2 metroko femur baten fosila ediren dute. Dinosauro hori,
30 bat metro luze eta 40 tona,
duela 145 milioi urte bizi zen, eta
Ipar Amerikan, Argentinan zein
Gobi basamortuan aurkitu diren beste erraldoi batzuen parekoa zen. Dinosauro erraldoi zein
txikiek, dinosauro belarjale eta
lasaiek zein haragijale eta ankerrak, ikertzaile andana eta gizartea orokorrean erakarri dituzte
lehenengoen fosilak agertzen
hasi zirenetik. Hainbeste ikertu
dira, gaur egungo animalia asko
baino hobeto ezagutzen ditugula, oraindik gure artean biziko
bailira.
Gaztetatik erakargarria sentitu zen ikertzaile bat Darla Zelenitsky izan zen. Neska kanadar
hori Manitobako herri txiki bateko baserrian jaio zen, baso amaigabeen erdian. Alaba bakarra
izanda, aitak eramaten zuen gaz-

te-gaztetatik naturan ibiltzera,


eta etxean noizean behin jaten zituzten ahate zein oreinen ehizan.
Horrela sortu zitzaion Naturarekiko maitasuna. Laster, dena
den, egungoaz gain iraganekoekin ere interesatuta zen, eta horien artean, dinosauroekin batez
ere. Horregatik, Manitobako unibertsitatera joan zen geologia eta
paleontologia ikastera. Baina
Manitobako arrokak granitikoak
eta metamorfikoak dira, alegia,
fosilik gabekoak, eta behin lizentziatura amaituta, dinosauroak
ikertu nahi zituen. Horretarako,
gurasoen etxea utzi, eta mundura irten behar zuen. Zoritxarrez,
eta aurkakoa pentsatu ahal bada
ere, 1990ean oraindik oso diru gutxi zegoen ikerketa horiek aurrera eramateko. Ipar Amerikako
hainbat atetan jo zuen Darlak,
asko eta asko saiatu zen, eta, azkenik, Calgaryko Unibertsitateko katedradun ausart batek, Len
Hills doktoreak, onartu zuen berarekin masterra eta doktoretza
ikasketak egiteko.
Baina Darlak ez zituen dinosauroak besterik gabe ikertu
nahi, ez, berak dinosauroen
arrautzak eta enbrioiak ikertu
nahi zituen, eta horiek ordura

arte ia erabat ezezagunak ziren,


artean Hills katedradunarentzat
ere. Beldurrez iritsi zen nire bulegokidea Calgaryra, lehenengo
aldia baitzen etxetik urrun bizitzera irteten zela, baina argi zuen
zer egin nahi zuen, nahiz eta oso
zaila izan. Neska liraina, argala
eta itxuraz ahula baina barnean
izugarrizko indarra duena da
Darla. Egiten duenetan pasioa
jarri izan du beti, eta horrek eraman du gaur egun munduko
aditu handienetako bat izatera
dinosauroen habia, arrautz eta
enbrioietan. Horietakoen fosilak
agertzen direnean, mundu osoko
ikertzaileek zein komunikabideek jotzen dute berarengana.
Herenegun, Txilida Lekun,
Jane Goodall ikerlariak hitzaldia
eman zuen. Janek txinpantzeak
ikertzera ekin zion gaztetan, eta
horrek eraman du 50 urteren buruan naturaren eta, azken batez,
bizi ororen defentsa sutsu baina
argia egitera. Argi esan zigun
atzo gure planeta eta bertakoen
etorkizuna arriskuan jartzen dutela gainpopulazioak, aberastasun naturalen gehiegizko ustiaketak eta suntsitzeak eta, nola ez,
gertatzen ari den klimaren berotzeak. Suntsitzear zeuden txin-

pantzeak ikertu eta ondoren horien babestearen alde jo zuen, eta


horrek, nola ez, ondoren bizia
hizki larrietan defendatzera eraman zuen.
Goodallen esanetan, guztiok
dugu ardura, eta egunero egiten
ditugun ekintza guzti-guztiak
aurretik pentsatu beharko genituzke, baloratzeko noraino izango duten eragina etorkizunean
geure bizitzetan zein gure planetaren gainerako bizitzetan. Hortaz, guztiok egin dezakegu asko
Lurraren biziak aurrera egin
dezan.
Janek bere bizitza kontatzen
zuen bitartean, nire lagun Darlarekin gogoratu nintzen. Jane
duela 50 urte hasi zen lanean
txinpantzeekin, Darla duela 20
urte dinosauroekin. Biek komunean ezaugarri asko dituzte. Biak
neskak dira, fisikoki antz handikoak, itxuraz ahulak baina barne
izugarri indartsuarekin, biak oso
argiak, naturazaleak, hitz egitean zein mugitzean xuabeak. Biek
oso argi izan dute gaztarotik zer
egin nahi zuten, alegia, ordura
arte ia inork egin ez duena egin.
Biak aitzindariak izanda, autodidaktak izan dira neurri handi batean. Baina biek aholku bera
ematen dute: zerbait egin nahi
baduzu, ekin; ekin behin eta berriro, jarri zure zentzumen eta
gogo guztiak horretan, eta ezina
badirudi ere, lehenago edo geroago lortuko duzu.

Zakilixut

Ipar Euskal Herriko 22 bertsolariren potretak egin ditu Zoe Brayk. Senpereko
Larraldean dauden arren, ez dute huts egingo larunbateko txapelketako finala.

Maratila
Xabier
Etxaniz
Rojo

Begiraden errima jorietan

Itzal artean barrandari


Paper zuria, hildako bertsolari ospetsuen begirada islatzeko. Erronka handia izan da, ez nuelako haiek pertsonalki
ezagutzeko biderik, dio Brayk. Argazkiak lagun, jendeen testigantzak osagarri eta, potreta egiteko, lan-moldearen
hautaketa. Joanes Otxalderen potretarekin abiatzen da erakusketa. 1814-1897.
Datek ariketaren nondik norakoak erakusten ditu. Erronka horri teknikaren
bidez ihardetsi nahi izan diot, eta hiru
kasutan, litografia baliatu dut potretak
egiteko. Bertze potreta bat egin du zilar
arkatza baliatuz. Gaineratekoak egiteko
arkatza baliatu du.

Zoe Bray, Larraldeko erakusketan, Xalbadorren eta Mattinen potreten artean. GAIZKA IROZ

Sentimenduen zirrarak gidatzen du


marrazkia egingo duen eskua. Ikusten
ez den bertsolari mitikoaren potreta
egin behar delarik, argazkiaren interpretazioa sartzen da jokoan. Fernando
Aire Xalbador-en potreta egiteko orduan, handitu behar izan dut nuen argazki txikia, eguzkiaren eragina kendu
haren begitartetik. Emaitza ez da ikusi
ohi dugun argazkiaren sentsazio bera.
Begitarte iharra du Xalbadorrek, baina
begirada goxoa eta irribarre zabala. Biziak heriotzaren hesia gainditu eta ondoko belaunaldien lanari so, poztasuna
adieraziko balu bezala.
Bertsolari garaikideei dagokienez,
Brayk nahiago izan du potreta haien
etxean egitea. Horrela egin zuen Ernest
Alkhat zenaren potreta, hil baino bizpahiru hilabete lehenago. Bertsolarien
ingurumenetik hats hartzea zen helburua, sentimendu hori potretan adierazteko. Bertze batzuetan, bertsolariak
joan dira Brayrengana. Horrela egin zuten Sustrai Colinak eta Amets Arzallusek. Ipar Euskal Herriko bertso eskolen
sortzaile izan zen Xanti Iparragirreren
txapela txapeldunei begira.

Bushen
memoriak

egiradak hitzaren gordegiak


izaten dira. Adierazi edo ez,
barnean atxikitzen diren pentsamenduek bizia daukate begiradetan. Plazetan hitzen jostun paregabeak dira bertsolariak, eta haiek eragindako zirrarak begietatik ez ezik
belarrietatik ere sartzen dira. Zoe Brayk
magiaz beteriko bidaia proposatzen du
Senpereko Larraldea baserrian. Garai
anitzetako 22 bertsolariren potretak
egin ditu. Erran zituztenak, dituztenak
eta erran gabe gelditu zirenak, guztiak
begiradetan murgildurik. Norberari dagokio ibilbidea egin eta begitarte horien
gibelean gorderik litezkeen kodigoak
atzematea.
Larraldean dago erakusketa, eta nahi
duenak bertan ikusteko parada ukanen
du, larunbata bitartean. Bertsozaleek
ekitaldi nagusia dute egun horretan, Donibane Lohizunen, eta erakusketak ere,
harako bidea eginen du. Historiako begiradek gaurkoari so egoteko parada ukanen dute, biharko bertsolarien menturan.

Andoni Iturrioz Larraldeko jabea, artista eta Bertsularien Elkarteko kidea


izan da erakusketaren sorburuan. Bertsolarien potretak egitea eskatu zion Zoe
Brayri. Gaizki-ulertu batetik abiatu zen
abentura, Brayk azaltzen duen bezala.
Batzuen potretak eskatzen zizkiola pentsaturik, baiezkoa eman zuen. Gero, hasitako lanari ekin behar. Eta, bi urte eta
erdiko lanaren ondotik, erakusketa txapelketari so egonen da.

Osteguna
2010eko azaroaren 11

Aitor Renteria Senpere

bai, egia da, argitalpen


hura sine die atzeratzekotan
egon ginen. Mark McKinnon
aholkularia izan zen ohartu
zena. Akatsak daude, George, esan zidan, baina nik ez
nuen ulertzen. Akaso gezurra
al zen liburuan kontatzen nuena? Non zeuden, ba, akatsak?
Kontra-azalean? Liburu honekin eta denboraren joanarekin jendea ohartuko da Bush
benetan zintzoa eta asmo oneko gizona dela. Ez, esaldi hura
perfektua zen.
Markek arazoa liburuaren
hainbat pasartetan zetzala
gaztigatu zidan. Literatura
fantastikoak muga batzuk
ditu, oso kontuan hartzekoak
lotsagarri geratuko ez bazara.
Haatik, presidente-ohi jauna,
muga zeharkatu duzulakoan
nago.
Ez, ez zebilen oso oker gure
Mark.
Muga zeharkatu nuen, bai,
baina ez Iraki buruz edo torturez hitz egin nuenean. Azken
batean, nik gerrara joan nahi
ez nuelako kontu hura guztiz
sinesgarria baitzen. Abu
Graib-eko espetxean erabilitako galdeketa teknika aurreratuei zegokienez ere ez zegoen
arazorik, gure abokatuek argi
asko utzi baitziguten ez ginela
inongo itunik urratzen ari.
Gainera, zer nahi zuten kabroi
haiek? Gozokiak ematea, ala?
Eta Azoretako bileraren pasarteaz, zer?, galdetu zidan
orduan Markek. Aznar presidentearekin bildu zinela aipatzea, tira, baina Aznar lider
igarle bat zela lau haizetara botatzea gezur horrek ez dauka ez hanka eta ez buru
Egia esan, ez nuen halakorik
idatzi izana gogoratzen.
Baina ordurako akatsak ez
zeukan konponbiderik. Beranduegi zen

berria larunbata,2010eko azaroaren 13a

testuak:Aritz Erdaide

etxe apainketa

BERRIA

LEKUA ETA ARGIA

02

etxe apainketa sukaldeak

berria
2010eko azaroaren 13a,larunbata

BISTAN. Sukaldeko elementu asko agerian jartzen dira,eta ke xurgagailua horren adibidea da. JON URBE / ARGAZKI PRESS

ETXEBIZITZEN MUINA
Sukaldea ez da janariak prestatzeko lekua bakarrik,eta azken
urteotan dekorazioa garrantzi handia hartzen ari da.
TXIKIAGOAK. Egun labeak txikiagoak dira,eta sukaldearen goialdean jar-

tzen dira. BERRIA


txebizitza batean espazio garrantzitsu bat
bereizi beharko bagenu
eta gehienbat Euskal
Herriari dagokionez,
hori sukaldea izango litzateke.
Askotan pentsatzen den baino
denbora gehiago ematen dugun
leku bat izaten da, janaria prestatzeko denbora dela, hozkailura
egiten dira bisita guztiak direla...
Etxebizitza bateko gela edo gune
guztien nolakotasuna kontuan
hartzen badugu, sukalde bateko
elementuak beti izaten dira berdinak, hau da, bertan hozkailua,
sukalde edo bitrozeramika, labea
eta harraska jarri behar izaten
ditugu, besteak beste. Dekorazio
konbinazioak, azkenean, aukeratuko ditugun armairuei edo harri
motari lotuak gelditzen dira.
Azken urteetan, ordea, dekorazio-

ak aldaketa asko izan ditu eta


sukaldeetan merkatuak eskaintzen dituen aukerak askotarikoak
dira.
Materialari dagokionez, sukaldeetan erabiliena formika izaten
da. Material plastiko horrek ematen ditu abantaila handienak,
nahiz eta silestoneren erabilera
gorantz doan azken garaietan.
Silestone tindaturiko harri xehatua da, eta altzariekin konbinatzeko erraztasunak ematen ditu.
Kontuan izan behar da sukaldeetan azken joera gero eta txikiagoak egitea dela. Funtsezko gauzak
bakarrik jartzen dira, eta betidanik ezagutu ditugun etxetresna
elektrikoak ere gero eta txikiagoak egiten dituzte. Labeak konpartimendu bi zituzten orain arte, eta
orain ohikoena bat dutenak dira,
eta hori bera gertatzen da harras-

kekin. Labeetan, pirolitikoek arrakasta handia izan dute. Mota


horretako etxetresna elektrikoak
bakarrik garbitzen direla esaten
dute, eta lana aurrezten dutela
azken batean. Beste hainbeste gertatzen da indukziozko plakekin
bitrozeramiken munduan.

Agerian
Gainerako gauzei dagokienez,
guztia agerian egon dadila saiatzen dira gaur egun erosleak. Hozkailua edo izozkailua tapatu beharrean, orain integrazio bat lortzen
saiatzen dira. Ke xurgagailuak
joera berri horren adibide argia
dira. Orain arte ke xurgagailuak
ezkutatu egiten ziren, eta armairu
bat balitz bezala agertzen. Orain
ke xurgagailuak agerian izaten
dira eta kolore eta forma askotarikoak eskaintzen dituzte. Etxetres-

ATEAK OHOLTZAK
LEIHOAK
HORMA-ARMAIRUAK
SUKALDEAK eta abar

na elektrikoen kokalekua ere aldatu dute. Lehen, ohikoena labea eta


mikrouhin labea behealdean jartzea zen, baina orain goiko partean jartzen dira, altuera jakin batean. Altzariei dagokienez, egur
kolorea oso gutxi erabiltzen da,
gainerako geletan gertatzen
denaz bestera. Tiradera gutxi jartzen dira gauzak gordetzeko, eta
jartzen direnak tamaina handikoak izaten dira, guztia leku batean
sartu ahal izateko. Jangelari dagokionez, sukaldetik bereizten da,
espazioak gero eta txikiagoak baitira. Bateratasun bat bilatzen da
bisualki, denak bateratasun bat
izatea. Koloreei dagokienez, alde
handia izaten gazte eta zaharren
artean, normala den bezala, konbinazio berriak baitaude, kolore
aukera zabal batekin, argiak bere
garrantzia hartzen duela. Sukal-

deak garbitasun eta eskuragarritasun itxura izan behar du, eta hor
argiek lan garrantzitsua betetzen
dute.
Sukalde adituen esanetan, gure
inguruan atzerapena dugu
mundu honi dagokionez. Milanen
bi urterik behin sukalde feria
garrantzitsu bat egiten da eta han
aurkezten diren berrikuntzak
urte pare bat behar izaten dute
kaleko jenderengana heltzeko.
Hala ere, bezeroak dendara sartu
aurretik informazioa bilatzen du,
merkatuan zer dagoen jakiteko,
baina berrikuntzak leku hurbil
batean ikusi arte, lagun baten
etxean adibidez, ez da ausartzen
apustua egitera, ez baitaki oso ziur
zer nahi duen azkenerako. Gaur
egun, adin kontuaz haratago, klasikoak garela onartu behar da, joerak ikusita.

altzariak etxe apainketa

berria
2010eko azaroaren 13a,larunbata

03

EROSOAK ETA
POLITAK
Altzariak dira dekorazio ororen muina,
eta,estetikaz gain,erosotasuna markatzen
dute.
aur egungo joera altzarien munduan estilo minimalistarena da. Kontuan izan
behar ditugu bi gauza, etxebizitzen neurriak gero eta
txikiagoak direla eta gazteek gero
eta denbora gutxiago pasatzen dutela etxean. Guztiak eragina izaten du, eta ohiturek ere eragina
dute altzarietan. Gela bakoitzean
behar-beharrezkoa dena bakarrik
jartzen da. Dekorazioaren barruan denak bere zeregina izan behar du, eta ezin da egon erabiliko
ez dugun zerbait. Gazteek aukeratzen duten bidea izaten da azken
hori. Koloreei dagokienez, berdina
gertatzen da: zuria, errautsa eta
beixa aukeratzen dituzte. Joan
den urtean beixa erabili zuten
gehiago, eta aurten, indarra galdu
du. Adinez zaharragoak direnak
klasikoagoak izaten dira, eta egur
kolorea eta batik bat gereziondoa
nahiago izaten dituzte. Materialei
dagokienez, gutxi erabiltzen direnak garesti suertatzeagatik, jatorrizko elementuak dira.
Gelaz gela banatzen badugu
etxebizitza, jendeak argien izaten
duen ideia logelarena izaten da.
Altzari batek garrantzia hartzen
badu etxe baten barruan, hori armairua izaten da. Arropak edo bestelako gauzak gordetzeko lotura
estua izaten du moda kontuekin.
Gaur egun, logeletako armairuei
ate irristagarriak jartzen zaizkie,
eta ez betidanik ezagutu izan ditugunak, kanporantz irekitzen zirenak. Beste aldakuntza bat zubi armairua desagertu izana da. Armairu estilo horrek ohea bere
azpian barneratzen zuen, eta
emaitza izaten zen ia gela osoa betetzen zuela eta itxura kargatua
ematen ziola.

Beste espazio garrantzitsu bat


egongela kontsidera daiteke. Etxe
batean denbora gehien pasatuko
dugun txokoa izaten da bizitzan
osoan, familia batu eta denbora
gehiena telebista aurrean ematen
baitugu. Ezin dugu ahaztu telebista ikusteko modurik erosoena sofa
baten gainean dela. Azkeneko tendentzia sofen munduan cheslong-a
dutenak dira: burua jartzeko
lekua kulunkagarria da, eta jesarlekua ateratzeko aukera ematen
dute. Materialei dagokienez, tela
leunak daude bogan, kolore grisa
edo zurian jaspeztatuak eta azken
hilabeteetan asko eskatzen ari da
jendea polilarru zuria ere. Azken
material horrek larruazalaren
ukitua izaten du, baina era disimulatuago batean, artifiziala izaten baita, eta, gainera, kolore
ugari konbinatzeko aukera ematen du. Tamainari dagokionez,
sofa handiak bilatzen dira, egongelak uzten duenaren arabera
betiere, baina 2,5 metro baino handiagoak direnak. Orain dela urte
gutxi, L itxurako sofak zeuden
modan, baina, gaur egun, atzeratuak gelditu dira erabat. Egongelako jesarlekuekin bukatzeko ezin
dira ahaztu besaulkiak. Beti etxean ezagutu ditugun motatakoak
galduz joan dira denborarekin, eta
azken tendentzia orain erlaxatzeko aukera ematen duten besaulki
independenteak dira.

Koloreak
Egongelen gaiarekin oso lotua
doan beste moda bat pareten margotze erak dira. Betidanik kolore
suabeak hautatu izan dira, konbinaketarako erraztasun gehiago
ematen baitute. Kolore gogor bat
aukeratuz gero, asko baldintza
dezake altzari baten erosketa

DESBERDINAK. Banaketa desberdina izaten duten koadroak eta apalak erabiltzen dira. BERRIA

Orain boladan
dagoena pareta bat
gainerakoetatik beste
kolore batez
margotzea izaten da
gero. Baina tendentziak arriskatuz doaz, eta orain bogan dagoena
pareta bat gainerakoen kolore
desberdin batez margotzea izaten
da. Orma desberdin horretan, gainera, kolore gogor bat sartzea da
ohikoa; pistatxo berde bat, laranja, are edo berenjena erabiltzen
dira. Efektu berezia eragiten du
begira, baina oso kontuan izan
behar dugu azkenean lortu nahi
den emaitza. Moda hauekin guztiekin bat egiteak lan eta inbertsio bat eskatzen du, eta, honekin
bat egiteko nahia badugu, gerora
begira pentsatu behar dugu
modak arin zahartzen direla. Adibidez, joan den urtean, oso modan
zegoen pareta bat arbelezkoa jartzea, baina, gaur egun, guztiz
baztertua dute hori dekoratzaileek.
Liburutegi edo apalategiei
dagokienez, gaur egun, koadro
txikiez osaturikoak dira gehien
jartzen direnak egongeletan.
Lehen izaten zuten estiloa, apal
luzeekin hain zuzen, zaharkitua

gelditu da, eta orain banaketa


handiago bat eskaintzen duten
koadro edo konpartimentuak erabiltzen dira. Dena ordenatuagoa
dagoen efektua egiten du, eta
haize berri bat ematen dio betidanik egon izan den altzariari. Telebistaren altzariari dagokionez,
aldaketa handiak izan dira. Teknologia berrien agerpenak, telebista planoekin eta, betidanik
etxean izan dugun altzarietan
aldakuntza ekarri dute, eta orain
hainbat apal eta tiradera izan
beharrean, bi tiraderako banaketak izaten dira soil-soilik. Gainera, eta egongelen gaiarekin bukatzeko, bi giro bilatzen dira gela
berean. Lehena da telebista ikustekoarena edo ohikoa, eta bestea,
gaur egun asko egiten dena, irakurtzeko txoko bat. Txoko horretan, nolabait liburu bat eroso irakurtzeko modua egiten da. Hori
ez da erraza izaten beti, egongelaren tamaina kontuan hartu behar
baita. Are gehiago gure egongelaren barruan jangela badugu.
Oraingo sukalde txikiek jangela
egongelara bidali dute berriro,
orain dela urte asko gertatzen zen
bezala. Guztia era batera jartzea
ia ezinezkoa egiten da azken finean.
Ezin ahaztu etxe batean sartzeko orduan ikusten dugun sarrera.

Leku horretan, askok ez dute ezer


jartzen, baina ohikoena armairu
txiki bat edo objetu dekoratzaile
bat jartzea izaten da. Oso erabiliak
dira orain airean dauden elementuak; hau da, ormari itsatsita agertzen direnak. Sarrerak txikiak izaten dira, eta, hortaz, bertan
jartzen dena ere ez da oso handia
izaten. Aukera izanez gero, ongi
geratzen den konbinazio bat, ispilu handi bat jartzea litzateke etxera sartu bezain laster daukagun
espazioan, eta, korridore luze bat
izanez gero, azkenean horma
armairu bat.
Etxeari azken detaileak emateko, joan den urtean, adibidez, oso
erabiliak izan ziren murko handiak; gaur egun tendentzia hori
galduz joan da. Azken moda da
detaile gutxi jartzea, aipatutako
estilo minimalista horri jarraituz.
Koadroak ere oso gutxi eskatzen
dira, eta jartzen direnak berezitasun bat dute, ez dutela markorik
izaten. Objetuen sinpletasuna ere
bilatzen da, eta horretarako mihisea bakarrik duten koadroak dira
salduenak dendetan. Hainbat
aukera ditugu merkatuan, eta
azkeneko erabakia eroslearen
esku egongo da, eta betiere gustu
onaren eta gastatu nahi edo ahal
denaren oreka horrek baldintzatuko du guztia.

04

etxe apainketa domotika

berria
2010eko azaroaren 13a,larunbata

GAILUA. Eguzki oihalak ireki eta ixteko sistema,euriaren eta argitasunaren arabera dabil. JON URBE / ARGAZKI PRESS

ETXE ADIMENDUNA GURE ESKU


Teknologiaren aurrerapena etxebizitzen oinarrietara iritsi da,eta domotikari esker,
ordenagailu eta sakelako telefonoaren bidez etxean ditugun energiarekin,
segurtasunarekin edo ongizatearekin loturiko tresna edo gailuak programa daitezke.
eknologia berrien erabilpena gero eta ohikoagoa da gure bizitzan,
eta gehienbat eguneroko zeregin arruntetan.
Interneten funtzionaltasunak
gero eta gauza gehiago batzen
ditu, eta orain ez dugu etxetik
mugitu behar zerbait lortu nahi
badugu. Aurrerapen horiek etxe-

bizitzaren dekoraziora ere heldu


dira, eta guztiak batzen dituen
jarduera horri domotika esaten
zaio.
Domotika hitza bi termino batuta sortu dute: domus, etxea latinez,
eta -tika, automatiko edo bakarrik
funtziona dezakeenaren zentsua
daukana grekoz. Domotikak, hortaz, etxe bati funtzionaltasun bat

ematen dio, eta bertan egin daitekeen guztia programatua izan daiteke, barne edo kanpo sareen bidez. Hau da, ordenagailu batetik
edo sakelako telefonoaren bitartez, etxean ditugun energia, segurtasun edo ongizatearekin loturiko baldintzak programa ditzakegu. Horrek guztiak aurrezte
energetiko bat dakar, erabilpena
mugatua gelditzen baita gure interesen arabera. Adibide argigarri
bat jartzekotan, lanean bagaude
eta momentu batean etxea berotu
nahi badugu bertara heltzerakoan tenperatura jakin bat izan dezan, ordenagailua hartu besterik
ez daukagu eta posta elektroniko

baten bidez, etxeko berogailua jar


dezakegu nahi dugun gradura.
Horrela, bertara heltzerakoan
giro beroa izango dugu. Egoera horrek alarmentzat edo gainerako
elementuentzat baliogarria ere
bada, dena distantziaz egin baitezakegu.

Aginte bereziak
Domotika instalatzea etxearen
araberakoa izaten da. Zenbat eta
etxe berriagoa izan, orduan eta
errazagoa da, oinarrizko kable eta
sareak jarrita izango baititu segur
aski. Hala ere, etxebizitza zaharragoa izanez gero ere, ez da hainbeste
arazo izaten, instalazio kontuak

AGINTEA. Etxeko nagusia agintea programatzen . JON URBE / ARGAZKI PRESS

edonon egin ahal baitira, bai frekuentzia bidez bai kableak erabiliz. Horren ondoren, mando baten
beharra besterik ez dago, telebistak duena bezalakoa izan daitekeena edota telefonia, Internet eta
ukimen pantailaz kontrola daitekeena. Gaur egun, gainera, elbarriengan pentsatutako mandoak
ere badaude merkatuan; ahotsarekin kontrola daitezkeenak, hain
zuzen.
Zerbitzu horien erabilpenak
gutxika-gutxika gero eta ohikoagoak dira, baina oraindik ez da
gertatu boom domotiko bat deitu
ahal zaiona. Hazkunde geldo
baten barruan sartuta dago
mundu hau garai hauetan. Eraikin berri ugarik, gehienbat bulegoetan, instalazio horiek jartzen
dituzte, baina neurri batean beti
ere. Etxebizitza partikularrei
dagokienez, era guztietako jendeak jartzen du domotika zerbitzua,
eta adin bereizketa nabarmenik
ez dago erabiltzaileen artean. Erabiltzaile guztiak teknologia
berrien aldekoak izan ohi dira,
baina beraien eskaerak zerbitzu
jakin batzuen inguruan izaten
dira. Alarma eta berogailu sistemak dira gehien erabiltzen direnak bigarren etxebizitza batean
jartzeko. Etxe horiek asteburu
edota oporretan erabiltzen dira,
eta domotika bezeroak kontrol
handiagoa lor dezake.
Gaur egun eraikuntza esparrua krisian dago, eta, ondorioz,
aldatu egin da negozio banaketa,
etxebizitza gutxiago egiten baitira eta instalazio gehienak etxe
partikularrek egiten baitituzte.
Hasiera batean zerbait modernoegia dela uste izatea edo beldurra
ematea normala izan daiteke,
baina, adituen esanetan, behin
nola funtzionatzen duten gauzak
jakin ondoren, abantailak dira
lortzen direnak. Gerora begira
domotika erreminta oso ohiko
bihurtzeko bidean doa, eskaintzen dituen abantaila eta zerbitzuengatik.

argiztapena etxe apainketa

berria
2010eko azaroaren 13a,larunbata

SINPLETASUNA. Horman sartutako foku txikiak daude boladan;sinpletasuna bilatzen da argi hauekin. BERRIA

HORMAKO ARGIA NAGUSI


Foku txikiak eta horman sartutakoak jartzen dira gehien. Horrelako
argiekin,sinpletasun irudia eman nahi izaten da.
so arreta gutxi jartzen diogu argiztapenari dekorazio
kontuetan. Normalean gauez bakarrik
erabiltzen dugun zerbait da,
baina, era berean, paradoxa bat
gertatzen da: argia ona bada, ez
diogu erreparatzen, baina, txarra
izanez gero, begiz jotzen dugun
lehen gauza izaten da.
Argiztapen on batek asko hobetu dezake gela, handiagoa eta
zabalagoa den irudipena emanez,
esaterako. Merkatuan begiratzen
badugu, eskaintza zabala ageri da
lanpara, foku edo bonbillei dagokienez. Gaur egun, jendeak
fokuak erabiltzen ditu gehien.
Foku txikiak eta down light edo

ZINTZILIK. Zintzilik doazen lanparak ez daude boladan.Garbitzeko lan

handia ematen dute,eta horman sartutakoak nagusitu dira egun. BERRIA

horman sartutakoak jartzen dira


gehien. Sinpletasun irudia bilatzen da, azken batean. Atzean gelditu dira tulipa handia duten lanparak eta armiarma motakoak.
Leku asko behar izaten dute, eta,
are okerragoa dena, lan gehiago
ematen dute garbitzeko garaian.
Etxebizitza berrietan, gehienbat
dekorazio kontuetan, garbiketak
gero eta pisu handiagoa du aukeraketa bat edo beste egiteko
orduan.
Katalogoek eskaintza ugari egiten dituzte. Urre kolorea, adibidez,
asko agertzen da aldizkari eta
eskuorri espezializatuetan, baina
jendeak ez du nahi izaten. Oso erabilia den joera sabai baxuetan
kokatutako fokuena izaten da;
argia ezkutatzeko joera dago nonbait, lanpara handi bat jarri beharrean. Horrek, bisualki hitz eginez, etxearen handitasun itxura
dakar. Askotan ez da presarik iza-

05

ten argiak jartzeko, jartzen den


azken gauza izaten delako, dekorazioaz ari garenean. Argi saltzaileen esanetan, gainera, Ikea eta
antzeko merkataritza zentro handiak agertzeak ondorioak izan
ditu, bertan eskaintzen diren
paperezko lanparek arrakasta
handia dutelako. Lanpara mota
hori gela baten izkinan jartzen da,
eta, argiaren indarra handia ez
den arren, jendeak apaintzeko gaitasuna hartzen du gehiago kontuan. Gau mahaietan, adibidez,
argi gutxi ematen duten lanparatxoak jartzeko ohitura hori dago.
Kolore eta indarraren arabera,
argi bat edo beste egoten da. Banaketa hori zenbakien arabera doa,
estilo bakoitzak berea baitu, eta
denda batean, adibidez, zuri
hotza, zuri beroa edo argi goria
aukeratu ahal ditugu. Ekonomiak
ere asko baldintzatzen du argi
baten aukeraketa. Garestienak
LED erakoak izaten dira; kontsumo txikikoak dira, 9 voltekoak,
baina indar handikoak. Bestelakoak argi goria egiten dutenak,
hain zuzen, garestiagoak dira
erosteko orduan, baina, gerora
begira, kontsumo aurrezpen handiago bat ekartzen dute.

Filamentua,desagertzear
Bonbillen mundua aldatzen ari
da, eta filamentuzkoak galtzen ari
dira. Gaur egun, halogenoak erabiltzen dira, bestelakoek halako bi
irauten dutelako. Autoetako faroetan eta semaforoetan aurki ditzakegu. Betidanik ezagutzen dugun
motako bonbilla batek 1.000 bat
ordu iraun dezake, eta halogenoa,
berriz, 2.000 ordura hel daiteke.
Etorkizunean, kontsumo baxuko
bonbillek 8.000 orduraino ere
iraun ahalko dute. Horiek, beharbada, oso garestiak izan daitezke
oraindik, baina gerora begira
horiek dira apustu egokiena,
dirua aurreztea ekarriko dutelako. Azkenik, argi bat erosteko
orduan, aukeratuko dugun produktuaren marka da kontuan
izan behar den beste ezaugarri
bat. Izan ere, arroparekin gertatzen den bezala klasizismo edo
klase banaketan sartzeko inongo
asmorik gabe, gaur egun marka
baten edo bestearen artean desberdintasun handiak aurki ditzakegu.

06

etxe apainketa bainugela

berria
2010eko azaroaren 13a,larunbata

KOLOREA. Kolore txuria nagusi da bainugeletan,nahiz eta kolore leun edo suabeak ere boladan dauden. BERRIA

ORDENA ETA ESTILO


HANDIKO BAINUGELAK
Kolore zuria nagusi izaten da bainu geletan,nahiz eta kolore
suabeak ere izaten diren.Tamaina askotako koadroak jartzea bogan
dago. Armairuak lotuak doaz,eta modernitate itxura ematen diote.
DUTXA. Dutxa nagusi da egun,bainuontziaren kaltetan.Bestalde,beira
mokorrak ere erabiliko dira espazioak banatzeko. BERRIA
txeko txokorik intimoena
kontsidera
daiteke,
behar-beharrezkoa gure
garbiketa pertsonal funtsezkoa betetzeko. Dekorazio munduaren barruan, aldaketa gutxien izan duen gela da,
nahiz eta kolore eta diseinu
berriak agertu diren.
Gaur egun, bainuen munduan
zuria da nagusi oraindik ere,
nahiz eta batzuek kolore konbinazio suabeen aldeko apustua egiten duten. Bogan dagoen zerbait,
tamaina askotako koadroak jartzea da paretetan. Bi tendentzia
daude: tamainu handikoak eta
txikikoak. Aukera batek edo besteak itxura egokia aukeratzeko
arrazoiak ematen dituzte. Arazoa

kontraste handiak erabiltzeko


orduan sortzen da, lortzen den
emaitzak nekatu egiten baitu
egunero erabilita. Azkeneko
modei dagokienez, bainugelatan,
altzariez edo gehigarriez hitz egin
behar da, guztiak zintzilik jartzen
baitira orain. Bainuko armairuak, adibidez, horman lotuak
doaz; itxura honek modernitate
puntu bat ematen dio, eta garbitzeko orduan, erraztasunak ematen ditu, era berean. Armairu
horiek, gainera, bi tiraderakoak
izaten dira, eta etxeko beste espazioetan bogan dagoen estilo
minimalista horri jarraitzen
diote.
Bainugela bateko beste elementu garrantzitsu bat ispilua izaten

da. Haren aurrean, haginak garbitu eta bestelako zereginak egiten


ditugu. Behar-beharrezko bihurtzen da eguneroko bizitza hedonista honetan. Ispilu txikiak
daude modan, orain arteko ohituraren kontra. Lerro zuzenek agintzen dute; iturriak ere karratuak
eta kromatuak dira. Iturriek ere
aldaketak izan dituzte, eta mokofinek mundu zabal bat izan dezakete aukeratzeko orduan. Iturri
zabalgarriak dira azken modako
elementuak, arraindegietan ikusi
ahal ditugunak bezalakoak, hain
zuzen, nahiz eta jende askok ez
duen hori aukeratzen. Estilo aldaketa horren barruan, armairuak
hormari itsatsiak jartzen badira,
bestelako elementuekin alderan-

tziz gertatzen da. Toalla edo paper


euskarriak orain dela gutxi arte
horman jartzen ziren, baina orain
horiek lurrean jartzen dira; hainbat estilo dituzten osagaiak daude
merkatuan.

Beira mokor lodiak


erabiltzeak
giroen edo espazioen
banaketa
iradokitzen du

Espazio desberdinak
Ezin da ahaztu, hala ere, puripurian dagoen azkeneko tendentzia bat; hau da, pabes edo guadiana izenekoak erabiltzea. Beira
bloke lodiek osatzen dute pabesa.
Beren erabilera nagusia giroak
eta espazioak banatzean datza,
ahaztu gabe gero eta gehiago
bainu gelaz gain etxeko beste
txoko batzuetan erabiltzen direla.
Beira horiek kolore askotakoak

izan ahal dira, eta joko handia egiteko aukera ematen dute, gure
nahien arabera. Eta ezin ahaztu
dutxen kontua. Urtez urte, bainerak galtzen doaz, jendeak ez baititu eskatzen, praktikotasun gutxi
eta leku asko behar dutelako.
Erosleek nahiago dute dutxa handiago bat jarri, 80 zentimetrokoak
edo luzeagoak, nahiz eta bainera
bat sartzeko lekua izan. Dutxen
manparak gehienbat trasparenteak aukeratzen ditu jendeak, beira
epelez ezagutzen den materialez
eginak. Eta, datu bitxi bat aipatzekotan bainuen munduan, bidetaren erabilera da. Funtzionalitate asko ez duen arren, jendeak
asko eskatzen du, bera gabe
zerbait falta den sentsazioa geratzen baita. Mundu honetan
esperientzia dutenen esanetan,
jendeak gauza modernoak oso
gustuko izaten ditu, baina
aldizkarietan ikusteko, berek
erosketa egiten dutenean ez baitituzte gauza berritzaileak aukeratzen.

tximinia etxe apainketa

berria
2010eko azaroaren 13a,larunbata

07

kotasuna erabat eraldatu dute, eta


orain posible da egongelaren erdierdian jartzea bat. Itxura hori
duen tximinia bat jarri nahi
izanez gero, etxe batean obra egiten ari garela erabaki behar da
bertan jarriko dugun edo ez. Ezingo da, adibidez, pareta ondoan
dagoen tximinia bat gela erdira
eraman. Araudiak oso argi daude,
eta sute arriskuak asko zaindu
behar dira.

Estilo ugari

GOXO. Gelak berotu ez ezik,goxotasuna ere ematen dute tximiniek. BERRIA

ETXEKO LUXUZKO BEROA


Diseinu alorrean,Italiako tximiniak nagusi dira.Tximinia ezin bada
jarri, tximinia faltsu bat edo gasezkoa jar daiteke.
txe guztietan egon ezin
den objektu bat tximinia da, eta, hortaz, luxutzat ere har daiteke, ez
agian daukan prezioagatik, baizik eta edonork ezin duelako jarri etxean. Baserri bat izan
edo bertan egoteko aukera izan dutenek oso aintzat hartuko dute tximinia batek ematen dion xarma
txoko edo egongela bati.
Antzinako telebista zen tximinia, familia guztia bere inguruan
batzea lortzen zuena. Gaur egun
kaxa katodikoak eragiten duen
baino era bateragarriago batean
beti ere, familia kideek beraien
kontuak esateko parada eskaintzen baitzuen. Erromantizismo

AUKERA. Gasezko tximiniak beste aukera bat izan daitezke. BERRIA

hori tximinien dekorazioan agertzen da, nahiz eta gaur egun hainbat estilo egon merkatuan. Gehien
erabiltzen dena landa tximinia da,
hau da, betidanik baserrian ezagutu izan dena. Hala ere, aldaketa batzuk ditu orain, sua estalita egoten
baita kristal batekin, eta gehien
erabiltzen den materiala plakomatre da. Punta-puntako diseinuak
Italiakoak izaten dira, tximinia
bat jartzeko errespetatu behar diren legeak zainduz.
Ez da erraza izaten edonon tximinia bat ipintzea, kearen isurbideak 90 gradu izan behar baititu
nahitaez ongi funtzionatzeko. Gainera, sei metro izan behar ditu
gutxienez, kea kanporantz ongi
joateko; eta goiko aldeak, kea jaulkitzen den puntuak, lau izkinak
libre izan behar ditu, haizeak bestela barrurantz egin dezakeelako.
Azken diseinuek tximinien nola-

Tximinia bat jartzeko orduan, ez


da zertan arduratu, dena dendaren esku egoten baita. Estilo kontuei dagokienez, ertz sinpleak
dituztenak dira gehien eskatzen
dituztenak, gehienak kolore beltzean. Tximinia mota batzuek
margotzeko edota papera jartzeko
aukera ere ematen dute,egongelako dekorazioarekin hobeto bat egiteko. Behin tximinia jarrita, kontuan izan beharreko zerbait
bertan erreko den egur mota da.
Guztiak ez dira berdinak, eta,
aukeraketaren arabera, bero handiago edo gutxiago ere izan dezakegu etxean.
Egurrik onena sua emateko haritza da, adibidez, eta material horren kilo batek lau volteko indarra
dauka. Pago edo artea erabiltzen
bada, gar gehiago izango du, baina
bero gutxiago. Denboraren poderioz, garrantzitsua da kebidea garbitzea, erretxinak bidea zarratu
baitezake.
Tximinia bat jartzeko aukera ez
dutenek baina beraien egongelan
antzerako zerbait nahi dutenek
aukeraren bat edo beste badute:
tximinia faltsu bat erostea, adibidez. Hainbat forma eta itxurako
tximiniak daude merkatuan. Hala
ere, arazoak ematen ditu, berogailu lana ez baitu oso ondo egiten;
bero gutxi ematen du, eta, gainera,
kontsumo handia izaten du. Beste
aukera bat badago, gas tximinia
jartzea. Beheko su mota hori gar
eta guzti etortzen da, eta, horrela,
bertan jakiak prestatu ahal ditugu. Aukera anitz, hortaz, merkatuan aurki daitezkenak, batzuk
besteak baino hobeak beti ere, baina irudimenean daukagun irudia,
su baten ondoan liburu bat irakurtzen arratsalde goxo bat igarotzea,
adibidez, egia bihurtzeko bideak
ditugu nahi izanez gero.

08

etxe apainketa elkarrizketa

berria
2010eko azaroaren 13a,larunbata

IANIRE PEREZ DEKORATZAILEA

Bezeroari zuretzat egokiena


dena aurkezten diozu,baina
azkenean berak aukeratzen du
Joera nagusia espazio argitsuak sortzea eta egongelari garrantzia ematea dela dio Ianire
Perez dekoratzaileak,eta koloreak antolatzea altzariak antolatzea baino zailagoa dela dio.
bakarrik. Kasu batzuetan, koloreak antolatzea zailagoa gerta daiteke, altzariak antolatzea baino.

Aldaketak ohikoak dira etxe


apainketako kontuetan, eta horiek
jarraitzea ez da erraza izaten. Horien berri eman digu Ianire Perez
Gernikako Muebles Gonzalez dekoratzaileak.

Batzuetan aldizkari batean ikusten ditugun gauza batzuk ez dira


ulertzen, altzaria polita izan daitekeelako baina ez oso erosoa edo
erabilgarria.Zer deritzozu horri?

Zein da etxeko erreformetan azken joera?


Etxeko gelak antolatzeari dagokionez, espazio argitsuak sortzea
da joera gaur egun. Gela bakoitzean nahiko leku egotea da gauza,
eta egongelari garrantzi handia
eman. Sukaldearen eta logelen kasuan, armairuak, jantzigela eta komuna sartzeko adina leku izatea
ere nahi izaten da. Hori da joera,
baina gero errealitatea bestelakoa
izaten da erreformatzeko dituzun
metro karratuen arabera.

Aldaketa handia dago bezero batek izan dezakeen hasierako


ideiaren eta gero, aurrekontuaegin ondoren, pertsona horrek benetan gastatu nahi duenaren artean?
Bai, aldaketa badago batzuetan.
Batzuek diseinua nahi izaten dute,
baina ikusten dutenean egur edo
laka akaberak prezioa igo egiten
duela, melaminara aldatzea erabakitzen due, bisualki berdintxoa geratzen delako. Itxura antzerakoa
da, eta askoz merkeago irteten.

Batez beste zenbat ordaintzen da


erreforma bat gaur egun?
Erreforma bati dagokionez, 60.000
eurora hel daiteke lasai asko. Altzariei dagokienez materialak
zeintzuk diren ikusi beharko litzateke.
Guk, adibidez, eskaintza bereziak izaten ditugu; 12.000 euroga-

ARITZ ERDAIDE

tik gutxi gorabehera, egongela,


hiru logela eta sarrera altzariz
jantz ditzakezu. Hala ere, badago
jendea 12.000 euro egongelan bakarrik gastatu dituena. Jarri nahi
duzunaren arabera doa guztia.

tuz, gutxi gorabehera gauzak


nola joan ahal diren azaltzen eta
aholkatzen diot. Horrekin guztiarekin fusio bat egiten duzu.

Zuk zer da lehenengo galdetzen


duzuna, bezeroak daukan ideia
edo gastatu nahi duena?

Faktore asko daude, koloreak


konbinatzea batzuetan zaila gertatzen baita. Ideia bat egin ahal
duzu, ordenagailuko 3D programak ere baitaude ehundura eta
guzti, baina benetan ikusi arte
ezin duzu jakin nolakoa izango
den emaitza. Agian, erakusketan
ez duzun oihal bat jarri nahi baduzu, ideia hori zeure buruan dago

Printzipioz, ez dut inoiz diru kontua aipatzen. Gainera, dirua kontrolatzen doan jendeak lehen
momentutik aipatzen dizu ez
duela asko gastatu nahi, hau eta
bestea nahi duela baina diru gutxi
ordainduta. Hori esaten dizuten
momentutik zuk bide bat erakusten diezu altzari zehatz batzuk,
material jakin batzuekin. Bezeroa
sartzen denean logela edo egongela apaindu nahi dut esanez, nik
erakusketan dagoena azaltzen
diot, eta gero katalogoari edo
berak dakarren planoari begira-

Zer da zailagoa altzariak konbinazea ala koloreak?

Egun,krisia dela eta,


arkitekto askok
dekoratzaile lana
egiten dute,obra
txikiak eginez

Badaude aulki batzuk diseinatzaile ezagunenak erakusketakoak bakarrik direnak, eta gero, probatu ondoren, ez dute egunerokotasunean behar duzun erosotasun
hori. Altzari batzuekin ere hori
gertatzen da, telebista eta beste
gauza bat jartzeko bakarrik balio
dutenak, adibidez. Gaztea izanez
gero, estilo minimalista batek balio ahal du, baina denborarekin, bikotekidea dela edo seme-alabak direla, lekua behar duzu gauzentzat.
Nik bien arteko banaketa bat egiten saiatzen naiz. Jendeak altzari
modernoak eskatzen ditu, baina
betiere gauzak gordetzeko lekua
izan dezatela.

Zer nahiago duzu bezero batek


egindako eskaera baten inguruan, erabateko askatasuna edo
estilo zehatz bat aukeratu ondorengo askatasuna?
Bezeroak estilo bat aukeratzeak
beti laguntzen du, oinarri bat ematen dizulako eta horren gainean
nahi duzuna egin dezakezulako.
Gaur egun, zailagoa izaten da
ideia gabe datorrenean eta zerotik
hasi behar duzunean, zer altzari
daukazun galdetuz eta abar. Estilo
batekin datorren norbaiti hiru
katalogo erakusten dizkiozu,
baina estilo bat aukeratu ez badu,
bederatzi erakutsi behar dizkiozu

berak nahi duen horretara heldu


arte.
Bi gauzak gustatzen zaizkit, baina
beti erosoagoa da gutxi gorabehera bide bat aukeratua duen norbaiten kasua. Dena oso ikasia dutenean eta guztia kontrolpean dutenean, baina, ez zait gustatzen,
horrela nire lana ez baita ikusten.

Bezero bat konbentzitzea asko


kostatzen ahal zaizu?
Normalean, berak nahi duenarekin bat egiten duzu. Gaur egun,
agian ez dira aurkezten diozun lehen proiektuarekin gelditzen, gutxienez bi aldiz aldatzen diozu
proiektua. Zuk bezeroari zuretza
egokiena edo politena dena aurkezten diozu, baina ezin duzu
ahaztu azkenean bera dela aukeratzen duena. Gauzak asko aldatzea
eragiten dizu egoera horrek.

Dekorazio batek denboraren eragina saihestu dezake?


Kolore neutroen erabilerarekin,
bai. Kolore zuria, adibidez, inoiz
modaz pasatzen ez den kolore bat
da. Zuk orain dela 30 urteko armairu zuri bat izanez gero, eta gaur
egungo etxe batean jarriz gero,
berdin balio du. Edozein gelatan,
gainera. Hala ere, gaur egun arriskuak hartzeko joera bat dago koloreei dagokienez, eta horrek bi aurpegi ditu, azken joerak dituzu, baina, era berean, atzean gelditzen ari
zara. Badaude ere bai altzari klasiko batzuk, ez direnak modaz pasatzen; estilo kolonial bat dutenak,
adibidez. Edozein girotarako balio
dute.

Arkitektoaren eta dekoratzailearen artean argi izaten da zein den


bakoitzaren eremua?
Ez, arkitekto askok dekoratzaile
izaten bukatzen dute, baina zenbaitek, hala ere, ez dute dekoraziorako gusturik izaten. Badaude dekoratzaileak arkitekto ikasi dutenak, obra handiago batzuen bila.
Gaur egun, krisia dela eta, arkitekto askok dekoratzaile lana egiten
dute, obra txikiak eginez.

Erreforma bat modu onean egiteko,zer aholkatuko zenuke?


Nik, hasiera batean, gehien erabiliko diren espazioak aldatuko nituzke. Egongela bati dagokionez,
altzariak aldatu beharrean gauza
txikiekin sartuko nintzateke, koloreak, sofako estalkia aldatuz, edo
altzari zahar bat birziklatuko
nuke, adibidez.

You might also like