KONTROL PLANI

METODOLOJS
KAPSAM
Kontrol Plan Kolon Tanmlar
1) Prototip, nseri, seri retim
2) Kontrol plan numaras
3) Para numaras / son revizyon seviyesi
4) Para ismi / tanm
5) malat / fabrika
6) malat Kodu
7) Anahtar personel/ telefon
8) Ekip
9) malat/ Fabrika onay/ tarih
10) Tarih (orj.)
11) Tarih (rev.)
12) Mteri mhendislik onay / tarih
13) Mteri kalite blm onay / tarih
14) Dier onaylar / tarih
15) Para / proses numaras
16) Proses ismi / operasyon tanm
17) Makina, cihaz, dayama, fikstr imalat paralar
Karakteristikler
18) Numaras
19) rn
20) Proses
21) zel karakteristik snflandrmas
Metodlar
22) rn/proses artnamesi/ tolerans
23) Deerlendirme/lme teknikleri
24) Numune bykl/frekans
25) Kontrol metodu
26) Aksiyon plan

KAPSAM
Kontrol Plan metodolojisinin amac, kaliteli rnn mteri beklentilerine uygun
olarak retilmesine yardmc olmaktr. Bunlar, dizayn iin metodik bir yaklam,
ve tm sistem iin katma deer kazandrc kontrol metodlarnn seimi ve
uygulanmas ile salanr. Kontrol Planlar, proses ve rnlerde karlalan
deiimleri minimize etmek iin kullanlan sistemlerin yazl bir zetini ierir. Bu
blmde verilen Kontrol Plannn ierii bu bilgilerin nasl dkmante edileceini
gstermek iin rnek olarak verilmitir. Alternatif format, en azndan formun
ierii korunduu srece, kullanlabilir. Kontrol Planlar, daha detayl olarak
hazrlanm operasyon sayfalarndaki bilgilerin yerine geemez. Bu metodoloji
yaygn olarak tm imalat prosesleri ve teknolojileri iin geerlidir. Kontrol plan,
kalite prosesinin nemli bir parasdr ve yaayan bir dkman olarak
alglanmaldr. Bu nedenle, bu blm dier ilgili dkmanlarla birlikte
kullanlmaldr.
Proseslerin kalite planlamasnn nemli bir aamas Kontrol Plannn
hazrlanmasdr. Kontrol Plan, rnlerin ve proseslerin kontrol sistemlerinin yazl
olarak tanmlanmasdr. Tek bir Kontrol Plan, ayn tip proseslerle ve ayn tip
kaynaklar kullanlarak retilen rn gruplar iin kullanlabilir. Grsel yardm iin
gerekiyorsa izimler Kontrol Planlar yannda yer almaldr. Kontrol Planlarn
desteklemek iin, proses takip talimatlar tanmlanmal ve devaml olarak
kullanlmal.
Kontrol Plan, imalatn tm aamalarnda, giri kalite kontrol, in-proses (ara
kontrol), final kontrol ve periyodik olarak yaplmas gereken kontrolleri
kapsayacak ekilde, proses ktlarnn kontrol altnda olduunu belgeleyecek tm
faaliyetleri tanmlar. Kontrol Plan gnlk imalat ak srasnda, karakteristiklerin
kontrolu iin kullanlacak proses takip ve kontrol metodlarn gsterir. Proseslerin
srekli olarak gelitirildii dnlrse, Kontrol Planlar bu proses deiikliklerine
kar revise edilebilecek bir strateji dahilinde tutulmaldr.
Kontrol Plan rnn yaam dngs boyunca kullanlr ve sreklilii salanr.
rn yaam dngsnn ilk aamalarnda kontrol plannn amac, proses
kontrolunn taslak plannn dkmante edilmesini ve iletiimin salamasdr.
leriki aamalarda, prosesin nasl kontrol edilip, rn kalitesinin nasl salanaca
konusunda imalata yardm eder. Sonuta, Kontrol Plan yrrlkte olan kontrol
metodunu ve kullanlan lm sistemini gsteren yaayan bir dkman olarak
kalr. lm sisteminde ve kontrol metodunda inceleme ve iyiletirmeler
yapldnda Kontrol Plan yeniden dzenlenmelidir.
Proses kontrol ve gelitirmenin etkin bir ekilde yrtlebilmesi iin, prosesin
temel zelliklerinin anlalm olmas gerekmektedir. Proses hakknda detayl bilgi
edinmek iin eldeki tm bilgiler kullanlarak karma disiplinli alma grubu
tarafndan Kontrol Plan hazrlanr. Bu bilgiler;

Ak Diagramlar
Sistem/Dizayn/Proses Hata Tr ve Etkileri Analizi (FMEA)
nemli Karakteristikler
Benzer paralardan edinilmi deneyimler
Proses hakknda alma ekibinin bilgisi

Tasarmn gzden geirilmesi

Optimizasyon (en iyileme) metodlar (QFD, DOE vb)

Kontrol plan oluturma ve kullanmann faydalar u ekilde sralanabilir:

Kalite:

Mteri
Memnuniyeti:
letiim:

Kontrol Plan Metodolojisi israf azaltr ve rnn kalitesini

dizayn, retim ve montaj aamalarnda ykseltir. Bu formal
yaklam proses ve rnn kapsaml bir ekilde
deerlendirilmesini salar.
Kontrol planlar proses
karakteristiklerini
ve
bu
karakteristiklerin
deiim
nedenlerinin belirlenmesine yardmc olur.
Proses
karakteristiklerindeki (girdi deikenleri) deikenlik rn
karakteristiklerinde (kt deikenleri) deikenliklere neden
olur.
Kontrol planlar mteri iin nemli olan proses ve rne ait
karakteristiklerin kaynaklarna odaklanr. Bu kaynaklarn
nem verilen noktalarda verimli kullanm maliyeti, kaliteden
dn verilmeden, drmeye yardmc olur.
Yaayan bir dkman olarak, kontrol planlar, rn ve proses
karakteristiklerinde, kontrol metodlarnda ve karakteristiklerin
llmesindeki deiiklikleri belirler ve iletiimini salar.

KONTROL PLANLARINDAK STUNLARIN TANIMLARI

1)

PROTOTP,
N SER,
SER RETM

Uygun olan kategoriyi belirtin.

Prototip - Prototip aamasnda, boyutsal l
deerlerinin, malzeme ve performans testlerinin
tanmlanmasdr.
n Seri - Prototip aamasndan sonra, seri retim
aamasndan nce yaplan boyutsal l deerlerinin,
malzeme ve performans testlerinin tanmlanmasdr.
Seri retim - Seri retim srecinde, rn/proses
karakteristiklerinin, proses kontrollerinin,testlerin ve
lm sistemlerinin kapsaml dkmantasyonudur.

2)

KONTROL
PLANI
NUMARASI

Gerekiyorsa, izlenebilirlik iin Kontrol Plannn dkman

numarasn yaznz. ok sayfal kontrol planlar iin sayfa
numarasn yaznz
( _/_)

3)

PARA
NUMARASI
SON REVZYON
SEVYES

Kontrol edilen sistem, alt sistem ya da komponent'in

numarasn yaznz. Varsa, en son mhendislik deiiklik
seviyesini ve / veya yaym tarihini teknik resime gre
yaznz.

4)

PARA SM /
TANIMI

Kontrol edilen para / proses'in isim ve tanmn yaznz.

5)

MALATI /
FABRKASI

Kontrol plann hazrlayan firmann

ksm/fabrika/blm'n ismini yaznz.

6)

MALATI
KODU

Satn alan organizasyonca talep edildii ekilde tanm

numarasn yaznz.

7)

ANAHTAR
PERSONEL /
TELEFON

Kontrol planndan sorumlu birinci ahsn isim ve telefon

numarasn yaznz.

8)

EKP

Kontrol Plannn son revizyonunda grev alm ahslarn

isim ve telefon numaralarn yaznz. Ek'te sunulacak
datm listesine tm ekip yelerinin isimlerinin, telefon
numaralarnn ve adreslerinin yazlmas tavsiye edilir.

9)

MALATI/FABR (Istenirse) ilgili retim biriminin / fabrikann onayn

alnz.
KA
ONAY/TARH

ve

10) TARH (ORJ.)

Orjinal kontrol plannn hazrland tarihi yaznz.

11) TARH (REV)

Kontrol plannn en son revizyon tarihini yaznz.

12) MTER

(stenirse) Sorumlu mhendislik onayn alnz.

ilgili

MHENDSLK
ONAYI/TARH
13) MTER
MHENDSLK
ONAYI/TARH

(stenirse) Mterinin kalite sorumlusunun onayn alnz.

14) DER
ONAYLAR/
TARH

(stenirse) Dier stnde uzlamaya varlm birimlerin

onayn alnz.

15) PARA/PROSES
NUMARASI

Burada belirtillecek numara genellikle Ak

Diagramndaki numara ile ayndr. Birden ok para
numaras
olduu
durumlarda
(rnein
montaj
operasyonlarnda), herbir para numarasn ve ilgili
operasyonlarn listeleyin.

16) PROSES SM/

OPERASYON
TANIMI

Sistem, alt sistem ve komponent retiminini tm

basamaklar i ak diagramlarnda tanmlanr. ak
diagramndan proses/operasyon ismini, ilgili aktiviteyi en
iyi tanmlayacak ekilde belirleyin.

17) MAKNA,
CHAZ,
DAYAMA,
FKSTR,
MALAT
ARALARI

Herbir tanmlanan operasyon iin, gerekli imalat

takmlarn, (rnein, makina, cihaz, dayama, fikstr, dier
imalat aralar) belirleyiniz.

KARAKTERSTKLER Proses ya da prosesin kts olan rn zerinde nicel ya

da nitel veriler toplanabilen ayrt edici zellik, boyut ya da parametreleridir.
Uygun olan her yerde grsel yardmlar kullann.
18) NUMARA

ak diagram, para zellikleri numaralandrlm

teknik resim, FMEA almalar, izimler (bilgisayarda
hazrlanm ya da baka trl) vb. gibi tm yrrlkte
olan dkmanlar ile paralelle referans numarasn
kullannz..

19) RN

rn karakteristikleri, parann, komponentin ya da

montaj komplesinin teknik resimlerde ya da dier temel
mhendislik bilgilerinde tanmlanm zellikleridir.
ekirdek alma ekibi, nemli rn karakteristiklerinin
tm kaynaklar dikkate alnarak yaplm bir derlemesi
olan rnn zel karakteristiklerini tanmlamaldr. Tm
zel karakteristikler kontrol plannda listelenmelidir.
Ayrca, imalat, normal imalat srecinde proses
kontrolleri rutin olarak yaplan ve takip edilen dier rn
karakteristiklerini de listeleye dahil edebilirler.

20) PROSES

Proses

karakteristikleri

(girdi

deikenleri),

tanmlanabilen rn karakteristikleri ile aralarnda neden

sonu ilikisi bulunan proses deikenleridir. Proses
karakteristikleri sadece olutuklar an llebilinir.
ekirdek alma ekibi, deikenliklerinin kontrol altna
alnmasyla rnlerdeki deikenliklerin azaltlabilecei
proses karakteristiklerini belirlemelidir. Herbir rn
karakteristii iin bir veya birden ok proses
karakteristii bulunabilir. Baz proseslerde bir proses
karakteristii
birden
ok
rn
karakteristiini
etkileyebilir.
21) ZEL
KARAKTERSTK
SINIFLANDIRMA
SI

zel karakteristiklerin tipini belirtmek iin OEM

tarafndan nerilen uygun snflandrmay kullann ya da
belirgin olmayan karakteristikler iin bu stn bo
braklabilir.
Emniyeti,
yasalara
uygunluu,
fonksiyonerlii, uyumu ve grnm etkileyen
karakteristikler gibi nemli karakteristikleri tanmlamak
iin mteri kendine zg semboller kullanyor olabilir.
Bu karakteristikleri genel olarak "Kritik", "Anahtar",
"Emniyet", "nemli" eklinde tanmlanr. Ek C'de bu tr
semboller ve tanmlar iin apraz reference bulabilirsiniz.

22) RN/PROSES
ARTNAMES/
TOLERANSI

artnameler/tleranslar,
teknik
resimler,
dizayn
deerlendirmeleri, malzeme standartlar, bilgisayar
destekli dizayn (CAD) verileri, imalat ve/veya montaj
gerekleri gibi eitli mhendislik dkmanlar reference
alnarak bulunabilirler.

23) DEERLENDR
ME/
LME
TEKNKLER

Bu stn kullanlacak lme sistemini tanmlar. lme

sistemi, para/proses/imalat ekipmann lmek iin
gerekli mastar, fikstr, alet ve/veya test ekipmann ierir.
lme sisteminin dousallk, tekrar retilebilirlik, tekrar
edilebilirlik, kararllk ve hassasiyet analizleri, l
sistemini devreye almadan ve lm sonularna
dayanlarak ngrlen iyiletirmeler yaplmadan nce
yaplmaldr.

24) NUMUNE
BYKL/
FREKANSI

Numune ynteminin kullanld yerlerde, ilgili numune

byklklerini ve numune alma sklklarn listeleyiniz.

25) KONTROL
METODU

Bu stn, varsa ilgili prosedr/talimat numaralaryla

birlikte, operasyonlarn nasl kontrol edileceinin ksa
tarifini ihtiva eder. Kullanlan kontrol metodu prosesin
etkin bir ekilde analizine dayal olmaldr. Kontrol
metodu prosesin tipine gre belirlenir. Operasyonlar,
statistiksel Proses Kontrol, lme, nitel veriler, hata
nleme (otomatik/otomatik olmayan) ve numune alma gibi
yntemlerle kontrol edilebilir. Benzer proseslerin nasl
kontrol edildklerine dair rneklere bavurun. Eer detayl

kontrol prosedrleri kullanlyorsa, bu prosedr/talimat

isim ya da numarasna plan'dan atfta bulunulmaldr.
Proses kontrolnn etkinliinin srekliliini salamak
iin, kontrol metodu srekli gzden geirilmelidir.
rnein, prosesde ya da proses yeterliliinde nemli bir
deiiklik kontrol metodunun tekrar gzden geirilmesini
douracaktr.
26) AKSYON
PLANI

Aksiyon plan uygunsuz rn retimini ya da retim

zerindeki kontroln kaybedilmesini nleyici dzeltici
faaliyetleri belirtir. Aksiyonlar genellikle prosese en
yakn ahslarn, operastrlerin, ayar elemanlarnn, ya da
atelye nezaretilerinin sorumluluundadr ve kontrol
planlarnda
net
bir
ekilde
tanmlanmaldrlar.
Dkmantasyona msait olmaldr.
Tm durumlarda, pheli ve uygun olmayan rnler net
bir ekilde ayrt edilmeli ve karaktina blgesine
kaldrlmaldr. Karar verecek personel aksiyon plannda
tanmlanmaldr. Bu sutun ayrca belirli bir aksiyon plan
numarasna atfta bulunup, aksiyon planndan sorumlu
personeli belirtebilir.

KONTROL PLANI
Prototip
n Seri
Kontrol Plan Numaras
Para Numaras / Son Revizyon Seviyesi
Para smi / Tanm
malat / Fabrika
Para
Proses smi
Makina,Cihaz,
Proses
Operasyon Tanm Dayama, Fikstr
Numaras
malat Paralar
15
16
17

Seri retim
2
3
4
5

malat Kodu

6
zel
Karakteristikler
Karakteris
Numara
rn
Proses Snflandr.
18
19
20
21

Anahtar Personel / Telefon

Ekip
malat / Fabrika Onay / Tarih
Dier Onaylar / Tarih
rn / Proses
artnamesi /
Tolerans 22

8
9
14
Metodlar
Deerlendirme /
lme
Teknikleri
23

Tarih(Orj)

10

Sayfa
Tarih(Rev)

Mteri Mhendislik Onay / Tarih

Mteri Kalite B.Onay / Tarih
Dier Onaylar / Tarih
24
Numune
Kontrol
Bykl Frekans Metodu
25

/
11
12
13
14
Aksiyon
Plan
26

KONTROL PLANI
Prototip
n Seri
Kontrol Plan Numaras
Para Numaras / Son Revizyon Seviyesi
Para smi / Tanm
malat / Fabrika
Para
Proses smi
Makina,Cihaz,
Proses
Operasyon Tanm Dayama, Fikstr
Numaras
malat Paralar

Seri retim

malat Kodu
zel
Karakteristikler
Karakteris
Numara
rn
Proses Snflandr.

Page
Tarih(Rev)

Anahtar Personel / Telefon

Tarih(Orj)

Ekip
malat / Fabrika Onay / Tarih
Dier Onaylar / Tarih

Mteri Mhendislik Onay / Tarih

Mteri Kalite B.Onay / Tarih
Dier Onaylar / Tarih

rn / Proses
artnamesi /
Tolerans

Metodlar
Deerlendirme /
Numune
Kontrol
lme
Bykl Frekans Metodu
Teknikleri

of

Aksiyon
Plan

-49-