Tufan Dinarl

Dijital
Fotoraflk
Kitab
l
E
www.fotobelgesel.net

www.fotobelgesel.net

 nsz

Fotoraf: Baha Cem Dinarl

Eer nceden fotorafla ilgilenmemiseniz bir dijital fotoraf makinesi aldnzda, kutunun iinden kan kullanm
klavuzu, yabanc dillerden eviri olduu
ve de teknolojik kavramlar ieren bir dille
yazldndan dolay, karmza anlalmas g szckler yn olarak kar.
2000 ylndan bu yana vermekte olduum fotoraf kurslarnda rencilerimin sade ve okuduklarn anlayabilecekleri bir el kitabna gereksinimleri olduunu
fark edince bu kitab hazrladm.
Kitap, Fotoraf Makinesi, Men ve Dmeleri, Objektif, Enstantane, Diyafram, Yardmc Malzeme ve Grnt Dzenleme olmak
zere be blmden olumaktadr.
Her konu bal dier blmlerden bamsz olarak da bilgilendirme amacn tad iin baz bilgiler tekrar edilmitir. Kitabn son sayfasna ksa bir terimler szl koyarak kullanlan terimler aklanmaya
allmtr.
Kitap, genel olarak teknik bilgileri retmek zere yazlm olsa da
en son sayfalara fotorafta grnt dzenleme zerine bir blm ekleyerek fotoraf merakllarnn daha iyi bir anlatm yntemi renmeleri
amalanmtr.
Bu kitapn hazrl srasnda yardmlarn esirgemeyen Sayn
O.Gnene zel olarak teekkr ederim. Ayrca kitabn yaynlanmas iin
katkda bulunan; Ske Belediye Bakan Sayn. Necdet zekmekiye,
Ske Belediyesi Bakan Yardmcs Sayn Levent Tunaya, Basn brosu
alanlarna, Ertuul Ayker ve M. Said Gne teekkr ederim.
Kitabmn gzel fotoraflar ekmenize yardmc olmasn dilerim.
Tufan Dinarl
Ske, ubat 2011
3

 Yazar Hakknda
1982 de FSAKa (stanbul Fotoraf ve Sinema Amatrleri Dernei) ye oldu. Ynetim kurulunda
grev yapt.
lk karma sergisini 1983 ylnda
atktan sonra bugne kadar toplam
54 fotoraf etkinlii gerekletirdi.
Bunlar genel olarak; Bir tanesi
Pariste olmak zere Anadolunun
eitli yerlerinde toplam 19 kiisel
sergi ve bir tanesi Belgradda olmak zere toplam 15 karma sergi
at. Ayrca 17 saydam gsterisi
ve Didim Apollon tapnanda
tane saydam ve dans gsterisi gerekletirdi. Belgesel fotorafl
tantan ve anlatan seminerler ile
onlarca kiiye fotorafa ve dijital
fotorafa balang seminerleri
verdi.
2004 ylnda zmir Saat Kulesi
ve 2005 ylnda 8 Mart isimli iki
ksa metrajl filmi yapp ynetmi
ve 2007 ylnda kence zleri stanbul Protokol isimli belgesel
filmin grnt ynetmenliini yapmtr.
Hazrlam olduu belgesel fotoraf projeleri unlardr;
Ske ovasnda yetien pamukun
insanlarn anlatmay amalayarak
Beyaz Bir yk; Pamuk nsanlar
isimli belgesel saydam gsterisi ve

fotoraf sergisi hazrlayp sundu.

Tufan Dinarl ayrca Ege blgesine zg gelenekler olan Deve
grei, Boa grei, Karakucak
pehlivan greleri ve Rahvan at
yarlarnn konu edildii Egede
K Elenceleri isimli saydam
gsterileri hazrlad. Yalova. 2.
Gn isimli 12. Kiisel sergisini
deprem blgesinde ektii fotoraflardan oluturan sanat depremin 16.gn Yalovada bu fotoraflardan oluan sergi amtr.
Yaad kenti belgelemek amacyla Ske ilesinin ilk yerleim
yeri olan Kemalpaa mahallesini
belgeleyerek ayn mahallede bulunan Smbl sokakta karma bir
fotoraf sergisi amtr.
lk fotoraf albm Krfez
Depremi depremin onuncu yl
olan 2009 ylnda aclar paylamak amacyla yaynlanmtr.
2009 ylndan bu yana Ske Belediyesi ve Ske Halk Eitim Merkezi tarafndan organize edilen
Dijital Fotoraflk kurslarnda
eitmenlik yapmaktadr. Fotoraflar Ske de, zmir, stanbul, talya
ve Paris de eitli koleksiyonlar da
yer almaktadr.
Tufan Dinarl web sayfas,
www.fotobelgesel.net

indekiler

nsz..............................................................................................................3
Yazar Hakknda..............................................................................................4
Fotoraf Makinesi.........................................................................................7
Fotoraf Makinesi Satn Alrken.................................................................8
Dmelerin Tanmlar..................................................................................9
Fotoraf Makinesi lk Ayarlar......................................................................10
Fotoraf Makinesini ekime Hazrlamak..................................................11
Pil kullanm, ekim says...........................................................................11
Hafza Kart eitleri ve Kullanlmas........................................................12
CCD Sensr Nedir?.......................................................................................13
Fotoraf Makinesini Tutma Yntemleri.....................................................14
Men Dmesi levleri...............................................................................16
Men Gezinti Tekerlei veya mle Dgmesi............................................17
LCD Ekran Grntleri (ekim veya Kayt)...........................................18
LCD Ekran Grntleri (Oynatma)..........................................................19
Zamanlayc veya Geciktirme Dzenei....................................................20
Makro ekim Modu.....................................................................................20
Bas-ek Modu veya ekim Sahnesi.........................................................21
Fotoraf Makinesinde Orta Seviye Ayarlar. (P.S.A.M.)............................23
ISO Ayarlar....................................................................................................24
Beyaz Ayar (White Balans-WB) ................................................................25
ekim (lerleme) Modu Seimi...................................................................26
Fla aretleri..................................................................................................27
EV Ayarlar veya Pozlama Telafisi...............................................................28
Objektif, Enstantane, Diyafram...................................................................29
Grnty Netletirmek .............................................................................30
Normal Objektif Ne Demektir? ..................................................................31
Odak Uzakl Ne Demektir?.......................................................................31
Sabit ya da Deiken Odak Uzakl...........................................................32
5

Objektiflerde Kullanlan 18-55mm. Ne Demektir?...................................32

Netleme (Odak) Modu.................................................................................33
W ve T nedir? ............................................................................................33
DSLR Makinelerde Objektif arpan.........................................................34
Objektiflerde Sarsnt Azaltma (VR)...........................................................35
Enstantane ve Diyafram Nedir?...................................................................36
Enstantane......................................................................................................37
Enstantane rnekleri....................................................................................38
Diyafram.........................................................................................................39
Net Alan Blgesi (Derinlii)........................................................................40
Dier Baz aretler........................................................................................41
Saysal Grnt Formatlar (JPEG,RAW).................................................42
Grnt Boyutu ve Bask Kalitesi...............................................................44
Fotoraf ekim An (Exif) Bilgileri............................................................45
Yardmc Malzeme ve Aralar......................................................................46
Ayak (Tripod)...........................................................................................47
anta...............................................................................................................47
Harici Fla.......................................................................................................48
Filtreler............................................................................................................50
Grntnn Bilgisayara Aktarlmas..........................................................51
Fotoraf Dzenleme Yazlmlar..................................................................51
Bilgisayar Ekran Kalibrasyonu...................................................................52
Grnt Dzenleme (Kompozisyon).........................................................53
Yalnlk / Sadelik ...........................................................................................55
Altn Kesit veya 1/3 Kural...........................................................................56
1/3 Kural........................................................................................................57
izgiler, Diyagonal ve ekiller.....................................................................58
Renk ve Objelerin Dengesi...........................................................................59
Objelerin Dengesi..........................................................................................60
Kadraj..............................................................................................................61
Bindirme.........................................................................................................62
Bak As......................................................................................................63
Fotoraf ve Yaz..............................................................................................64
yi Bir Kompozisyon in Dikkat Edilmesi Gerekenler:...........................65
Dijital Fotoraflk Terimleri......................................................................66
Kaynaka........................................................................................................67
6

Fotoraf
Makinesi

 Fotoraf Makinesi Satn Alrken

Gnmzde fotoraf makinesi
satn almak otomobil almak gibi,
satn almaya karar verdiimizde
nmze pek ok eit ve seenek kyor. Peki bu kadar seenek
iinden nasl seim yapacaz,
te dikkat etmeniz gereken bir
ka neri;
ncelikle btemizi belirlemeliyiz, bteye uygun bir ekilde
sadece fotoraf makinesi mi yoksa
video eken bir fotoraf makinesi
mi alacamza karar vermeliyiz,
Satn alacamz fotoraf makinesinin piksel zelliine dikkat
etmeliyiz, gerek piksel ile interpolasyon piksel arasnda fark vardr, interpolasyon piksel grntnn dijital olarak bytlmesidir,
kullancya faydas yoktur, gerek
pikselin ka olduuna dikkat etmeliyiz.
Grnty yaknlatrmak istediimizde, optik zum ekimlerin
kaliteli olmasn salar, dijital zumun az ya da ok olmasnn pek
nemi yoktur, optik zum var m?
varsa ne kadar olduuna bakmamz
gerekir,
Geni as var m, ev iinde
veya dar ortamlarda ekim yapabilmek iin geni a zellii var
m diye bakmak gerekir.

Fla var m bakmalyz,

Kulland pil eidi nemli,
nasl bir enerji kaynana sahip,
firmann kendi retimi zel bir pil
ise ka adet poz ektiini incelemeliyiz, eer yeterli deil ise her
yerde bulabileceimiz kalem pil
veya benzeri pil kullanan fotoraf
makinesini tercih etmeliyiz.
Sat sonras servis nasl, aratrmamz gerekiyor, makineyi sattktan sonra yeterli hizmet veriyorlarm, nternette bu aratrmalar
yapmak gerekir.

Tketiciye faydal olabilecek

fotoraf makineleri inceleme
sitesi ile ikayet aratrma siteleri;
www.letsgodigital.org
tr.diplodocs.com
www.sikayetvar.com
www.ttkd.org.tr
www.tukoder.org.tr
8

 Dmelerin Tanmlar
Fotoraf Makinesine yakndan baktmz zaman genel olarak aadaki zellikleri olduunu gryoruz.
Aadaki izimlerde dmeleri ve isimlerini gryorsunuz, ilerleyen
sayfalarda bu dmelerin ne ie yaradklar anlatlmtr.

 Fotoraf Makinesi lk Ayarlar

1.Kullanma klavuzunu okuyun
ve saklayn.
Fotoraf makinenize ait her trl
bilginin bulunduu kitapklar
genellikle orta dzey fotoraf ekenlere sesleniyor olsa da zaman
ierisinde kurslara giderek veya
ekimler yaparak kitaptan daha
fazla faydalanabilirsiniz.
2. Kullanma klavuzundaki paket
ierii ile aldnz paketin ieriini kontrol ediniz.
3.Pilinizi arj edin, bunun iin
kullanma klavuzundaki arj srelerine dikkat edin.
4. Tarih ve saat ayar ile video
ekim (PAL-NTSC) ayarlarn

yapn.
5. Kartnz taktktan sonra ekime balamadan nce mutlaka
sfrlayn (formatlayn). Formatlamann hafza kart ierisindeki
tm verileri sileceini unutmayn.
6. Kutuyu saklayn.
nk yeni alnan makineler iki
yl garantili satlyor. Bu sre
ierisinde bir sorunla karlarsanz (ve stanbul dnda yayorsanz) fotoraf makinenizi
servise gndermek isteinizde
kendi ambalajndan daha salam
ve gvenilir bir ambalaj yoktur

Fotoraf makinelerinin marka kartna aktarlarak kayt edilir.

Fotoraf makinesinde optik
ya da modeli ne olursa olsun, objektifden giren k nce CCD sen- veya dijital vizrden bakar ve
sr zerine daha sonra ise hafza deklanre basarak ekim yapabilir, dijital vizrden ektiklerimizi
izleyebiliriz.

10

 Fotoraf Makinesini ekime Hazrlamak

Fotoraf Makineleri genel
olarak ON ve ya POWER
gibi g dmeleri kullanlarak
alr ve ekim yapmaya hazr
olur. Ayrca Ak veya Kayt, Gster, Oynat, Kapal
konuma getiren dmeler bulunmaktadr.
Fotoraf makinesini ilk kez kullanrken;
Pili arj ediniz,

Tarih ve saat ayarn yapmay

unutmaynz,
Dijital kart makineye takarak
formatlaynz,

Pil kullanm, ekim says

Fotoraf makinenizin pili belirli sayda ekim yapabilir, bu say kullandnz fotoraf makinesi eidine gre deiir, kullanm kitapnda
ayrntl bir ekilde anlatlr.
Kullanlan pil vaktinden nce bitebilir, kullanm sresini ksaltan etmenler unlardr;
ekilen fotoraflar srekli olarak fotoraf makinesinin LCD monitrnden izlemek pil kullanm sresini ksaltr.
Srekli fla kullanmak pil kullanm sresini ksaltr.
Makinenin zumunu srekli kullanmak pil kullanm sresini ksaltr.
Souk havalarda (sfr derece ve daha dk scaklklarda ) pil kullanm sresi azalr,

11

 Hafza Kart eitleri ve Kullanlmas

Fotoraf makinesinde kullanlan
ok eitli hafza kart vardr. Genellikle kullanlan kartlar ise, MICRO SD, SDHC,
M E M O RY
STICK, Compact Flash Kart
(CF) vb.dir. Bu
kadar ok kart
olmasna ramen, fotorafa
yeni balayanlarn
fotoraf
makinelerinde
genellikle kullanlanlar Secure Dijital (SD) kartlardr.
Dijital fotoraf makineleri CCD

sensrne kaydettii ilk grnty

daha sonra hafza kartna aktarr,
bu ilem srasnda makinenin aktarm yaptn gsteren
yeil bir k yanar. Bu
k yanarken fotoraf
makinesinin kartna
herhangi bir ekilde
mdahele
etmeyin,
ektiiniz grntler
zarar grebilir, n
snmesini bekleyin.
Bir den fazla Secure
Dijital (SD) kartnz
var ise bir seyahat srasnda ekim
yaptktan sonra dolu olan kartnz
yan tarafnda bulunan kilit Lock

Aadakilere Dikkat Edin:

Fotoraf makinesi ait hafza

kartlarn fotoraf makinesi dnda herhangi bir ilem iin kullanmaynz. rnein herhangi bir
yaz dosyas ya da baka bir ey
yklemeyin. nk kartn ierisine girecek bir virs fotoraf makinanzn, yazlmn bozulmasna
ve kullanlamaz hale gelmesine
neden olabilir.
Hafza kartnn sk ve uzun sre
kullanm, zamanla hafza kartnn performansn azaltr.

Hafza kartnn bakr olan blmne kesinlikle elinizle veya herhangi bir eyle dokunmayn.
Hafza kartlarn yksek manyetik alan ieren yerlerden uzak
tutun,
Hafza kartnzda bulunan grntleri bilgisayara aktardktan
sonra iindeki grntleri silmek
iin format atn.
Hafza kartnz mutlaka kullanacanz fotoraf makinesinde
formatlayn.

12

dmesi ile kilitleyerek yanllkla

tekrar kullanlmasn engelleyebilirsiniz.

Yukardaki ekilde kartn nasl

kilitlenecei gsterilmitir.

CCD Sensr Nedir?

Grntnn ilk olarak kayt edildii CCD Sensr, dijital fotoraf
makinelerinde filmin yerine geiyor, buraya kayt edilen grnt
daha sonra dijital kart zerine
aktarlarak depolanyor. CCD
ler zerindeki
sensr says
kadar grnt
kayt ederler,
rnein 5MP bir
dijital fotoraf
makinesi zerinde, 2560 x 1920
yani yaklak
5 milyon adet
mini sensr bulunur. Bu rakam
fotoraf makinelerindeki gerek
piksel saysn gsterir, makinelerin satnda sz edilen Efektif
piksel kavram veya enterpolas-

yon kavramnn anlam grnt

piksellerinin dijital olarak birbirine eklenerek bytlmesidir.
Grntde bozulmalar yapabilir.
CCD sensrlerin piksel says kadar
nemli olan dier husus boyutlardr. Sensr boyutlar eskiden kullanlan 24x36 cm.lik
filim boyutuna
gre de isimlendirilir. 24x36 cm
boyutunda olan
ccd sensrlere
Full Frame ad
verilir. 18.5x24
cm boyutunda olanlara ise Yarm
Frame denilir. CCD sensr boyunun etkileri kullanlan objetiflerde
grlr ve objektif arpan olarak
adlandrlr.
13

 Fotoraf Makinesini Tutma Yntemleri

Fotoraf makinesi dk k koullarnda, net fotoraf ekmeyebilir.
Bunun iin dk k koullarnda makineyi iki elle skca tutmak
veya etrafnzda varsa bir direkten,
masadan, destek alarak fotoraf
makinesinin sallanmasn engellemek, net bir fotoraf ekmek iin
alnabilecek basit nlemlerdir.

Eer objektifin zerinde VR dmesi varsa, aarak da net fotoraflar ekebilirsiniz.

Makineyi iki el ile tutarken, objektifin veya flan nn parmanzla kapatmamaya dikkat edin.

14

Men ve
Dmeleri

 Men Dmesi levleri

Dijital fotoraf makinelerinde
arka tarafta bulunan men gesi
en az iki ileve sahiptir. LCD ekran
ekim yapmak iin hazrken men
dmesine baslr ise fotoraf makinesine ait temel ayarlar mens
ekrana gelir. Eer herhangi bir fotoraf ektikten sonra men dmesine baslr ise bu fotorafa ait
bilgiler ile fotorafta deiiklik
yapmak zere ayarlar ekrana gelir. Bunlarn dnda men gezinti

tekerlei
veya imle
dmesi de
hzl men
ayarlar olarak kullanlr.
LCD ekran
bo
iken men
dmesine basld zaman fotoraf makinesine ait temel ayarlar
yapmaya yarayan menler ekrana gelir ve
bunlar arasnda gezinti
tekerlei ile seim yaplr, yaplan seimin
geerli olabilmesi iin
ortada bulunan Okey
(OK) tuuna baslmas
gerekmektedir. Seim
yapmadan kma iin
tekrar men dmesine
basmak yeterlidir.

Fotoraf makinesi AUTO modunda olduu zaman MENU dmesinin baz zellikleri almaz.
Ayarlarn hepsine mdahele edilebilmesi iin fotoraf makinesinin Sahne
(Scene), Kayt veya P, S, A, M
modlarndan birine alnmas gerekir.
16

 Men Gezinti Tekerlei veya mle Dgmesi

ki ilevi vardr. Men dmesine bastnz zaman LCD ekranna gelen men ayarlar arasnda
gezinti yapmaya yarar, dier ilevi
ise baz ekim ayarlarnn hzl bir
ekilde yaplmas iindir.
Men gezinti tekerlei zerinde
bulunan iaretler hzl bir ekilde
ekim ayar yapmak iindir, rnein yandaki fotoraflarda grld gibi fla dmesi iaretine
bastnz zaman eitli fla ayarlar arasndan seim yapabilirsiniz,
makro moduna bastnzda hemen
bu modda ekim yapmak zere fotoraf makineniz hazrlanm olur
veya Display (DISP) tuuna basarak ekranda
men ilevlerinin grnmesini salayabilirsiniz
Ayn ekilde

Men gezinti tekerlei veya imle dgmesinin ilevi yanda gsterilmitir.

17

ISO dmesine bastnzda, bu

menye kolaylkla ulaabilir ve
ayar deitirebilirsiniz. ya da dier fotorafta grld gibi, bu
dmeler yardm ile makinenin
EV ayarlarn deitirebilir veya
geciktirme dzenei ile ekim yapabilirsiniz.
Fotoraf makinesi markasna
bal olarak bu ilevler deiebilir.
Men gezinti tekerlei ile ayarlarda deiiklik yaparken vizrn
cevap sresi ve parlaklnn sya
gre deiiklik gsterebileceini
unutmamak gerekir.

 LCD Ekran Grntleri (ekim veya Kayt)

Men dmesine bastnz zaman, fotoraf makinesinde fotoraf
veya video ekimi yapmanza bal olarak LCD ekranda farkl seenekler grnr. Aada buna ait iki farkl ekran rneklerini gryorsunuz

1.ekim modu
15.ift saat
2.Fla modu
16. Kayt edilebilir fotoraf say3.Sessiz mod
s/ kalan kayt sresi
4.Grnt Sabitleme (fotoraf17.Geerli bellek
lar)/Dijital grnt sabitleme (Vi18.Zamanlayc
deolar)
19.Diyafram deeri
5.Makro /Sper makro
20.Deklanr hz
6.Glge Ayarlama Teknolojisi
21.Pozlama telafisi (EV Ayarla7.AF kilidi
r)
8.Vurma kontrol
22.Sktrma/kare oran
9.Pil Kontrol
23.Fotoraf boyutu
10.Fla beklemede
24.lme
11.AF hedef iareti
25.Drive
12.Atmosferik/hidrolik basn
26.ISO
13.Ykseklik/su derinlii
27.Beyaz dengesi
14. Ses Kayd
18

 LCD Ekran Grntleri (Oynatma)

Fotoraf makinesinde ekim
yaptktan sonra, ektiklerinize bakarken, yine fotoraf veya video
ekmenize bal olarak LCD monitre, farkl ekranlar gelir. Aada
buna ait iki rnek gryorsunuz.
lk ekil de fotoraf ekran dier
ekilde ise video ekran grnmektedir. Ortak kullanm olan tular
iki ekrada da grnmektedir.
1.Sessiz mod
2.Bask rezervasyonu/Says
3.Ses kayd
4.Koruma
5.Vurma kontrol
6.Pil kontrol
7.Ykseklik/su derinlii
8.Diyafram deeri
9.Pozlama telafisi
10.Beyaz dengesi
11.Fotoraf boyutu
12.Dosya numaras
13.Kare numaras/Geen sre/
Toplam kayt sresi
14.Geerli bellek
15.Sktrma/Kare oran
16.ISO
17.Tarih ve saat
18.Deklanr hz
19.Atmosferik/Hidrolik basn
19

 Zamanlayc veya Geciktirme Dzenei

Geciktirme dzenei, deklanre
basldktan sonra
ekim iin belirli
bir sre gemesini
salayan dzenektir, genellikle grup
halinde
fotoraf
ekiminde kullanlr.
eitli seenekleri vardr. dmeye basmadan
nce geciktirme sresini ayarlamak
gerekir, bu genellikle be ile otuz
saniye arasndadr. Baz fotoraf

makinerinde geciktirme dzenei

ard ardna iki kez ekim yapabilir.

Makro ekim Modu

Fotoraf makinesi odak uzaklna bal olarak belli bir uzaklktan
ncesine netlik yapmaz, bu uzaklk
kk boy fotoraf makinelerinde
genellikle 50 cm ile 80 cm. arasndadr, eer fotorafn ekeceiniz
konu 10 cm ile 80 cm arasnda ise
fotoraf makinesinin makro modunda ekim yapmanz gerekir.

Makro modunda ekim mesafesi fotoraf makinesine bal olarak

be ile on santimetreden balar ve
sonsuz uzakla kadar net fotoraflar eker.
Makro modunda ekim yaparken objektif zumunun W yani geni modunda olmasna dikkat edin.

20

 Bas-ek Modu veya ekim Sahnesi

Fotoraf makinesi reticileri, fotoraf ekeceiniz varsaylan yerlere ve k koullarna bal olarak
baz hazr ablonlar retmilerdir.
Bu ablonlara ise Bas-ek ya da
Sahne (Scene) adn vermiler.

Bu sahnelerde fotoraf ektiiniz

zaman, en iyi sonucu almak iin
kullanlacak enstantane ve diyafram deerleri retici firmalar tarafndan fotoraf makinesine eklenmitir.

Sahne modlar el ile ayarlanabilecei gibi baz fotoraf makinelerinde Auto Scene modu vardr.
Fotoraf makinesi bu moda getirildii zaman, ekim k koullarna bal olarak var olan bir sahne
ayarn kendisi otomatik olarak
yapmaktadr.

Portre (Portrait) modunun kullanlmas: Nesnenizin

netlemesine neden olur ve odak
dnda kalan nesnenizin arkasndaki dier nesnelerin de grlmemesini salar. Portre modu kii,
hayvan veya iek gibi tek nesnelerde iyi sonu verir. Fotoraf
makinenizi dikey hale getirmeyi
ve nesnenize yaknlamay unutmayn.

Otomatik (Auto)
modunun kullanlmas: Otomatik
mod genel fotoraf ekimi iin iyi
bir seimdir. Bu ayar kullandnzda, dijital fotoraf makineniz
otomatik olarak poz, odak ve fla
ayarlar. Otomatik modda, otomatik fla seeneklerini nemsemeyebilir ve fla kapamay veya
gzlerin krmz kma sorununu
azaltmay tercih edebilirsiniz.

Manzara (Landscape)
modunun kullanlmas: Manzara
modunda dalar, ufuk izgisi ve
geni manzara gibi ok uzanzdaki nesneleri yakalayabilirsiniz.
Bazen manzara modunda otomatik
olarak dk obtratr hz seilir, o zaman ayak gibi sabit bir
destek kullanmalsnz.
21

Gece Manzaras
(Night Landscape) modu: Geceleyin manzara fotoraf ekme
amac ile kullanlr, fla kapal olabilir, poz sresinin uzun olmasndan dolay grnt bulank olarak
kmamas iin makineyi bir yere
sabitlemek gerekir.

Spor/Hareket (Sports/
action) modunun kullanlmas: Bu
modda arabalar, atletler ve ocuklar gibi hareket halindeki nesneler
yakalanr.

Makro (Close up):

Yakn plan fotoraf ekimi iin
kullanlr, genellikle yaklama
mesafesi (fotoraf makinesine
bal olarak) on cm. civarndadr.
Daha fazla yaknlatrma iin ilave
ekipmanlar gerekir (Close Up
filtreleri, vb.)

Gece Portresi (Night

Portrait) modunun kullanlmas: Bu modu gece veya az kl
koullarda kullann. Fla fotoraf
makinesine yakn nesneleri aydnlatacaktr. Daha uzun sreli poz
arka plandaki ayrntlar yakalayacaktr. ayak gibi bir fotoraf
makinesi destei veya dz bir
yzey kullanmak iyi bir fikirdir.

ocuk Modu: Kk
Kar Fotoraf Modu:
ocuklarn fotoraflarn ekmeye Karl bir havada veya kar yadyarayan moddur, fla genellikle
zaman kullanlacak fotoraf
kapaldr
modudur.
22

 Fotoraf Makinesinde Orta Seviye Ayarlar.

(P.S.A.M.)
Fotoraf makinelerinde orta ve ileri seviye kullanclar iin de modlar
vardr. Genellikle DSLR makinelerde bulunurlar. Bunlar, ekimler srasnda fotoraf makinesine daha ok mdahele etmenize olanak salar,
P, S, A, M denilen bu modlarn ilevleri aada aklanmtr.

P (Program): Makine btn ayarlar otomatik olarak yapar, ancak

yksek enstantane deeri ile dk diyafram akl seeneklerini kullanr ve fla otomatik olarak almaz. Hzn veya hareketli konularn
srekli olduu durumlarda bunlarn grntlenmesi gerektiinde kullanlmas nerilir. Flaa elle mdahale edilecei unutulmamaldr.
S veya Tv (Time value - zaman deeri): Fotoraf makinesinin enstantane ayar el ile girilir, diyafram ayar otomatik olarak yaplr. Hareketli ve sabit konularn birlikte bulunduu durumlarda n ya da arka
plann netliinin nemli olmad durumlarda kullanlmas nerilir.
A veya Av (Aperture value - aklk deeri ): Fotoraf makinesinin
diyafram ayar el ile girilir, enstantane ayar ise buna bal olarak otomatik olarak ayarlanr. n ve arka alann net ya da herhangi birisinin
flu kmasn ayarlamak amac ile yani net alan derinliinin nemli olduu, sabit veya duraan konularn ekimlerinde kullanlmas nerilir.
M (manel): Enstantane ve diyafram ayarlar el ile yaplr. Deiken
k koullarnda, fotoraf makinesindeki ayarlara tamamen mdahale
etmek iin kullanlr, Fotoraf makinesini iyi kullanabilmek ve k lm (Pozometre) ile ekim yapmay bilmek gerekir.
23

 ISO Ayarlar
Eskiden filmlerin, gnmzde,
dijital ile birlikte CCD sensrlerin ktan etkilenme hzlar ISO
(ASA) cinsinden llr, ISO deerleri genellikle 100 den balayarak 3200e kadar ykselir. Nor-

mal gn nda 100 ile 400 aras

ISOlar kullanlr. Gece veya az
kl ortamlarda 800 veya 3200
aras ISOlar kullanlr.
ISO ayarlar enstantane ve diyafram dorudan etkiler.

Ik az olduu zaman ISO ayarn ykselterek daha net fotoraf

ekeriz, nki ISO ayar ykselince entantane veya diyafram ayar
otomatik olarak deiir, ancak
ISO ayarn ykseltiimiz zaman

grnt kalitesi bozulur. Aada

ISO rakamlarna gre grnt kalitesini gryorsunuz. ISO rakam
ykseldike fotoraftaki keskinlik
azalyor ve grnt kalitesi bozuluyor.

24

 Beyaz Ayar (White Balans-WB)

Fotoraf makineleri, renkleri,
deien k koullarna bal olarak farkl kayt ederler, rnein beyaz tirt giymi bir kiinin gn batm fotoraflarn da tirt renginin
krmz veya sar arlkl renklerde
kmas, ya da evde gece sar k
altnda ekilen fotoraflarda fla
patlamad zaman fotorafn tamamnda renklerin sapsar kmas, kar yad zaman ekilen fotoraflar da karlarn renginin mavi
kmas gibi,
bu
rnekler
oaltlabilir.
Sonu olarak
gzle grdmz renkleri
fotoraf makinesi doru
olarak saptayamaz. Bunun
nedeni deien k koullarnda
Ik
Scaklnn
(Kelvin derecesi) da deimesinden dolaydr.
Fotoraf
makinesinin
Beyaz Ayar

25

(WB), AUTO modunda, beyaz

bir rengi, deien k koullarnda,
beyaz renk olarak kaydetmek zere ayarlanmtr ve bu ayar (White
Balans, ya da ksaca WB) genellikle renkleri otomatik olarak dzeltr.
Fotoraf makinesinin AUTO ayar
her zaman verimli almayabilir,
bazen bu ayar el ile deitirmek
gerekebilir, fotoraf makinenizde farkl k koullarnda dzgn
beyaz renk elde edebilmek iin konulmu farkl
ayarlar kullanmanz gerekir.
Yandaki ekilde bu ayarlar ve anlamlar
gsterilmektedir.
Bu ayarlar
n fla kapal
olduu zaman
renk dzeltmesi yapacan
unutmamak
gerekir. Eer
fla ak ise,
ekilen tm fotoraflar da beyaz renk, gn
ayarndadr.

 ekim (lerleme) Modu Seimi

ekim dmesine (deklanre)
bastnz zaman ka kare ekeceinizi ayarlama dmesidir. ekim
dmesine her bastnzda bir poz
ilerleme ya da bir kere bastnzda bir ka poz birden ekme ilevi vardr. Ayrca Auto Bracketing
(AB veya AEB) modunda deklan-

re her bastnzda +1 EV, 0 EV

ve -1 EV ayarlarnda olmak zere
arka arkaya poz eker. Bylece
pozlama hatalarna kar, ayn yerden ekilen veya daha fazla poz
fotoraf ekmi olursunuz. Aada yazlanlar fotoraf makinesi
markasna gre deiebilir.

Tek Kare (Single): Deklanre her

bastnzda bir fotoraf ekersiniz.
Srekli (Continuous):Deklanre
basl tutarken art arda ekim yapmak
mmkndr
Seri ekim (Burst) Deklanre bir
kez bastktan sonra saniyede 30
ekim yapar
Zamanlayc (Timer): Zamanlayc
ilevini yrterek fotoraf, belirli
bir sre sonra otomatik olarak eker.
(zaman 1 sn. birimler halinde 2-30 sn.
aralnda ayarlamak mmkndr.)
AE BKT:Deklanre bir kez
basldnda art arda 3 ekim yaplr;
bunlarn biri orijinal grnt,biri bir
adm koyu grnt ve dieri de bir
adm ak grntdr.
WB BKT:Deklanre bir kez
basldnda art arda 3 ekim yaplr;
orijinal grntyle birlikte dier
ekimlerde beyaz dengesi (WB) farkl
deerlere ayarlanr.

26

 Fla aretleri
Yetersiz k koullarnda veya farkl nedenlerle fla kullanrz. Fla
kullanm iin fotoraf makinesinde eitli fonksiyonlar vardr. Bu fonksiyonlar ve ne anlama geldikleri aadaki tablo da gsterilmitir.
Kapal (Off): Fla almaz.
Otomatik (Auto): Fla ,
karanlk yerde otomatik olarak
alr.
Otomatik+Krmz
(Auto+Red): Fla otomatik olarak alr ve krmz gz
efektini nler.
Doldur (Fill in): Fla n her
zaman altrr. Fla nn
parlakl otomatik olarak
kontrol edilir.
Yava Senkronizasyon
(SLOW): Obtratr gece ve
karanlk ortamlarda arka plan
n yakalamak iin otomatik
olarak yavalar. Portrelerde
arka plan n dahil etmek
iin kullannz.
Arka Perde Senkronizasyonu
(REAR): Fla obtratr kapanmadan az nce patlar ve hareketli konularn arkasnda k
izgileri oluturur.
27

 EV Ayarlar veya Pozlama Telafisi

Exposure Value (EV) ayarlar dijital fotoraf makinelerinde ayr
ilem iin kullanlmaktadr. ekim
(ISO) zerinde pozlama telafisi,
Basamakl Pozlama ve fla zerinde pozlama telafisi ayarlardr.
ekim Pozlama Telafisi (EV
Ayarlar):
ISO Ayarlarna dorudan ve hzl
bir ekilde mdahale etmek zere
kullanlrlar, ISO deerlerini azaltr
veya arttrrlar.
Fotoraflar daha karanlk veya
aydnlk yapmak zere, makine tarafndan nerilen pozlama deerini
deitirmek iin kullanlr.
Basamakl Pozlama: (Auto Bracketing)
Baz fotoraf makinelerinde pozlama telafisini +1 EV, 0 EV, -1 EV

biiminde
otomatik yaparak
a y n
a n d a
veya
daha fazla kare eken ayarlar (Auto
Bracketing-AB) vardr.
Fla Pozlama Telafisi (EV):
Fla kn makinenin nerdii
seviyeden farkl bir deere ayarlamak iin kullanlr, ana konunun
arka planla ilikili olarak aydnln deitirir.
Ana konunun daha parlak grnmesi iin fla k ykseltilebilir,
veya istenmeyen klar veya yansmalar nlemek iin azaltlabilir.

28

Objektif,
Enstantane,
Diyafram

 Grnty Netletirmek
Fotoraf makinesi ile ekim yapmadan nce grnty netletirmek gerekir. bunun iinde deklanre yarm basmanz gerekir.
Netletirmeyi
(odaklamay)
onaylamak ve a pil arj iin
deklanre hafe yarm basn. Fotoraf ekmek iin ise parmanz
kaldrmadan deklanre tam basn.
Deklanre yarm basar ve basl
tutarsak netleme noktas kilitlenir,
bylece makineyi hareket ettirsek
bile (parmamz yarm deklanrden kaldrmadmz srece)
netlik bozulmaz.
Fotoraf makinesinin otomatik
netleme sistemi aadaki artlar
altnda, az ya da hi almayabilir.
- Kontrast az olan bir znenin
fotoraf ekildiinde.
- zne ok fazla yanstma yaptnda veya parlak olduunda.
- zne ok hzl hareket ediyorsa.
- Gl bir yansma varsa
veya arka plan ok parlaksa.
- znede sadece yatay izgiler
bulunuyorsa veya ok darsa (ubuk veya bayrak direi gibi).
- evresi karanlksa,
Bu artlar altnda makineniz netleme yapmayabilir.
30

 Normal Objektif Ne Demektir?

Bir kii, tek gzn kapatp dieri ile sabit bir noktaya bakt
zaman bu tek gz ile bak as
46'dir, 50 mm.'lik bir objektif insan gznn gr asna en yakn
olduundan yani 46 olduu iin
Normal objektif olarak adlandrlr. Bu adan daha geni aya
sahip olan ve bylece daha geni
alan gren objektiflere Geni A
Objektif, daha dar alan grenlere
ise Tele Objektif denir.
Objektiflerin gr alar, film

veya CCD sensr boyutlar ile

dorudan ilgilidir. Grntnn kayt edildii yer olan CCD sensrn
boyutu objektifin gr asn da
belirler.
46lik gr asnn 24x36
mm.lik grnt boyutunda kayt
yapan fotoraf makinelerinde geerli olduu unutulmamaldr.
Bu konu DSLR Makinelerde
Objektif arpan konusunda ayrntl bir ekilde incelenmitir.

Odak Uzakl Ne Demektir?

Odak uzakl, elinize bir byte
aldnz zaman bir yazy okumak
iin uzaklatrp yaknlatrrsnz
ve bir noktada yazlar netleir, ite
o netlik olan nokta ile gznzn
arasndaki mesafeye odak uzakl
denilir. gnmzde objektifler ok
sayda mercekden

meydana gelmi olsa da grnty netlemek iin ayn yntem kullanlmaktadr. Aadaki ekilde
odak uzakl gsterilmektedir.

31

 Sabit ya da Deiken Odak Uzakl

Deiebilir objektife sahip (DSL)
fotoraf makinesi objektifleri eitli ekillerde sata sunulur, ancak
bunlar iin iki temel ayrmdan sz
edilebilir, bu ise "sabit odak uzakl olan objektif" veya "deiken
odak uzakl olan (zum) objektif"
kavramlardr. Yanda sabit odak
uzakl olan (50mm.) bir objektif
gryorsunuz.

Objektiflerde Kullanlan
18-55mm. Ne Demektir?
dr, alm ise;
Gr as 18.mm'den balayan
ve 55.mm.ye kadar olan zum
objektif demektir, yani geni a
ve normal a bir arada olduunu
ifade eden objektif eitleri iin
ksaca 18-55 mm. denir, veya baka tr objektifler iin rnein 70200mm. zum objektif gibi tanmlar kullanlr bu objektifin 70 mm.
odak uzaklndan baladn ve
200 mm. de bittiini gsterir. Bu
rakamlar ayn zamanda objektifin
optik zumunu belirtir. Optik zum
ise grntnn kaliteli bir ekilde
bytlmesini salar,

18-55mm. tanm zum (ya da deiken odak uzakl olan) objektifler iin kullanlan bir ksaltma-

32

 Netleme (Odak) Modu

Objektif zerinde ve Men dmesinde olmak zere iki tanedir.
Otomatik netleme (AF) konumunda aadaki zelliklerde alr.
Auto-servo (AF-A):Nesne hareketsiz olduunda makine otomatik
olarak single-servo otofokus zelliini, hareketli olduunda continuous-servo otofokus zelliini
seer. Makine netleyebiliyorsa,
deklanr serbest braklabilir.
Single-servo (AF-S): Hareketsiz

konular iin. Deklanr dmesi

yar basl iken odak kilidi kilitlenir. Makine netleyebiliyorsa, deklanr serbest braklabilir.
Continuous-servo (AF-C): Hareketli konular iin. Deklanr dmesi yar basl iken makine srekli
odaklar. Makine netleyebiliyorsa,
deklanr serbest braklabilir.
Manuel odak (MF): Kullanc
manuel olarak odak yapar.

W ve T nedir?
Fotoraf makinelerinin st veya arka tarafnda bulunan W ve T iaretleri ingilizce Wide (Geni) ve
Tele (Dar-zum) szcklerinin ba harfleridir. Dmeyi W ynnde evirdike daha geni bir alan fotoraflarsnz veya T ynnde evirdike fotorafn
ekeceiniz objeyi daha fazla yaklatrrsnz.
W modu ile ekilmi fotoraf
rnei. Euromos Antik Kenti-Milas. Fotoraflar: Tufan Dinarl

T modu ile ekilmi fotoraf

rnei.

33

 DSLR Makinelerde Objektif arpan

Ayn objektif kullanlsa bile dijital fotoraf makineleri ve 35 mm
SLR kameralar arasndaki ekim
alan (gr as) deiecektir,
nk 35 mm film ve CCD iin grnt kayt boyutu farkldr.
35 mm film ve CCD iin boyutlar:
35 mm film: 2436 mm. dir, dijital fotoraf makinelerinde CCD
sensr boyutu ise; 23.515.7 mm.
Gr alar eit olmasna ramen, bir 35 mm kamera ile kullanlan objektifin odak uzunluu, dijital
fotoraf makineleri odak uzunluundan yaklak 1.5 kat daha fazla
olmaldr. Ayn alan ereveleyen
bir gr as elde etmek iin,
35 mm kamera objektifinin odak
uzunluunu 1.5 ile blnz.

rnek: Bir 35 mm kamerada bulunan 150 mm objektif ile ayn fotoraf ekmek iin 1501.5=100
Dijital fotoraf makineleri ile
100 mmlik bir objektif kullannz.
35 mm kameralarn odak uzunluunu tespit etmek iin dijital fotoraf makinelerinde kullanlan
objektif odak uzunluunu 1.5 ile
arpnz.
rnek: Eer dijital fotoraf makineleri ile 300 mmlik objektif
kullanlyorsa 3001.5=450 Odak
uzunluu, bir 35 mm kamerada 450
mmlik bir objektife eittir.
Dijital fotoraf makinelerinde
CCD sensr boyutu 24x36mm.
olanlar iin Full Frame Sensor
denilmektedir.

34

 Objektiflerde Sarsnt Azaltma (VR)

Sarsnt Azaltma levi, deklanr dmesine basldnda oluan
kamera sarslmasn azaltr. Bu,
kamera sarslmas ihtimalinin yksek olduu durumlarda fotoraf
ekilirken
kullanldr. Sarsnt azaltma
ilevi size
kamerann
sarslmas
riskini oluturmakszn
yaklak 2
ila 4 adm
daha yava
enstantane
hz ile ekme imkan verir.
Sarsnt azaltma ilevi, aadaki
durumlarda fotoraf ekerken idealdir.
mekanlarda, geceleyin, bulutlu gnlerde ve glgede yani ksaca
karanlk koullarda,
Telefoto ile fotoraflar ekerken.
Sarsnt azaltma ilevini kullanrken dikkat edilmesi gerekenler;
Sarsnt Azaltma ilevi, nesnenin hareket etmesi sonucu oluan
bulankl gidermez. Hareketli bir

nesnenin fotorafn ekmek iin,

enstantane (obtratr) hzn ykseltiniz.
Yakn plan ekimler yapld
zaman Sarsnt azaltma ilevi kamerann
sarslmasn tam
olarak
azaltamayabilir.
Bu durumda,
sarsnt
azaltma
ilevinin
kapatlmas ve
kamerann bir ayak (tripod) ile
kullanlmas tavsiye edilmektedir.
Sarsnt azaltma ilevi, hareket
eden nesnelerin ekimi veya gece
ekim yaplmas rneinde olduu
gibi dk hzl bir obtratr hz
ile tam olarak almayacaktr. Bu
durumda, Sarsnt Azaltma ilevinin kapatlmas ve kamerann bir
tripod ile kullanlmas tavsiye edilmektedir.
Sarsnt azaltma ilevinin srekli kullanm pil tketimini arttrr.
35

 Enstantane ve Diyafram Nedir?

Fotoraf makinesinde bulunan
iki dzenektir, Enstantane, fotoraf makinesinin gvdesinde, CCD
sensrn hemen nnde, diyafram
ise objektifin gvdesinde merceklerin nnde bulunur.
Enstantane ve Diyafram, filmin
ya da CCD sensrn stne den
k enerjisinin miktarn belirler.
Enstantane k enerjisinin sresini, diyafram ise k enerjinin
okluunu ayarlar, biz bunlar bir
emeden, kovaya akan suya benzetilebiliriz, kovann ayn sre
iinde dolmas gerekir.
Dier bir deyile ektiimiz fotorafn normal kl veya doru
pozlandrlm olmas iin k l-

mnn doru yaplm olmas

gerekir. enstantane ve diyafram
birbirlerine bal oranlarda deitii zaman sesr zerine den k
miktar deimez. Aadaki rnekte bunu gryoruz.

36

 Enstantane
Enstantane veya Perde, diyaframdan geerek film veya CCD
sensr zerine den n, filmi
ne kadar sre ile etkileyeceini belirleyen, zamanlaycdr. Perdenin
alp kapanama hzna (birimine)
enstantane denir.
Fotoraf makinesinde, saniyelerle ve saniyenin kesirleriyle iaretlenmi olarak kontrol edilen
enstantane ayar, diyafram akl
ile birlikte film zerine ne kadar
k deceini belirler. Enstantane ayar ayn zamanda hareketli ya
da duraan konularn -hzna bal olarak- net ve keskin olarak m
yoksa bulank olarak m kaydedileceini belirler.
Enstantane hzlar da, diyafram
deerlerinde olduu gibi belirli
standart bir dizide toplanmtr.
Enstantane hzlar, genel olarak
1 tam saniyeden balar ve saniyenin kesirleri olarak devam eder. 1,
2, 4, ....... 500, 1000, diye sralanan
enstantane deerleri, gerekte, 1/1
(bir saniye), l/2 (bir saniyenin yars),..., 1/500 (bir saniyenin beyzde biridir).
B ya da Bulb biriminde enstantane, deklanr, basl kald
srece ak kalacaktr.
37

 Enstantane rnekleri
Bu sayfadaki fotoraflarda
iki deiik enstantane hznda suyun aknn fotoraflar
grlmektedir.

Yukardaki fotoraf Nikon D60 18.mm. f/3.5,

1/160 enstantane ISO 400
ev-1 ayarlarnda ekilmitir. Milasta Bein Kalesindeki emenin fotoraf.

Yine ayn eme, yandaki fotoraf Nikon D60

20.mm. f/14, 1/3 enstantane ISO 100 ev-1 ayarlarnda ekilmitir.
Fotoraflar: Tufan Dinarl
38

 Diyafram
Eer fotoraflkta kullanlan objektif bir gze
benzetilecek olursa, diyafram da gzbebeine benzetilebiliriz,
fotorafn
ekeceimiz yerde az k
varsa
gzbebeklerimizin
bymesi gibi diyafram amak (f/1.8), ok k varsa
ksmak (f/16) gerekir.
Diyafram akl ve diyafram rakamlar arasndaki
ters orantya dikkat etmek
gerekiyor.
Diyaframn en geni hali
(yukardaki ekilde f/1.8) en
ok n film veya sensr
zerine dt geniliktir,
diyaframn en kk (veya
kapal) olduu (f/16 veya
f/22) de ise k ok az miktarda film veya sensr zerine der.
Diyafram ksldka makineden ieri az k girmekle
birlikte net olarak grlen
alan miktar artar, bu da fotorafta daha geni bir alann net olarak grlmesini
salar ve fotorafa derinlik
duygusu verir.

Yukarda Bafa Gl kenarnda ksk diyafram ile ekilmi bir fotoraf gryorsunuz. Fotoraf:Tufan Dinarl
39

 Net Alan Blgesi (Derinlii)

Fotoraf makinesi, gzmzn
aksine sadece belirli noktalar net
olarak grntler, net alan blgesi, objektifin net olarak ayarlanm
noktasnn nnde ve arkasnda
uzanan netlik blgesidir. Bu ise
aadaki
fotoraflarda
grld gibi n plandaki en net nokta ile arka
plandaki en net nokta arasndaki uzaklktr.
Fotoraf makinesinin
net gsterebildii alan
(yani net alan blgesi) birka deikene baldr.
Bu deikenler ise;
1.Diyafram akl,
2.Objektif odak uzakl,
3.Konunun fotoraf makinesine uzakl olmak
zere tanedir.

Net alan blgesi fazla olursa

fotorafa derinlik, boyutluluk
duygusunu verir.
Net alan blgesi az olursa arka
ve ndeki dier grntler flular
ve dikkat datmaktan uzaklarlar.

1. Diyaframn ak diyafram ya da kapal diyafram olmas net alan

blgesini etkiler, fotorafn ektiiniz konu ve fotoraf makinenizin
objektifi sabit bile olsa diyafram ksldka net olan blge artar, diyafram aldka net olan blge azalr.
2. Fotorafn ektiiniz konuya uzaklnz ve makinenizin diyafram sabit bile olsa objektif odak uzaklna bal olarak net olan blge artar veya azalr.
3.ekimi yaplan nesne (konu) Fotoraf makinesinden uzaklatka
net olan blge artar, yaklatka azalr.
40

 Dier Baz aretler

Video ekim
iareti; Fotoraf
makinesinin
zelliklerine
bal olarak
video ekim
yapar.

Bilgi; men
tular ve dier
tular hakknda
bilgi verir.

Ses Kayt; video

hari olarak
sadece ses kaydeder

Grnty
izleme; ekilen
grntleri izleme tuu

Grnty Kltme; bytlen grnty

kltmeye
yarar.

Grnty Bytme; ekilen

grntleri byterek bakmak
iin kullanlr

ekilen Fotoraflar Topluca

Grme

Silme (Delete)
Tuu:Yanllkla
ekilen veya
istenmeyen grntleri silmek
iin kullanlr.
41

 Saysal Grnt Formatlar (JPEG,RAW)

Dijital fotoraf makineleriyle
elde edilmi grntlere Saysal
Grnt ad verilir.
Saysal Grnt yatay ve dikey
olmak zere milyonlarca noktann
(piksel) birlemesiyle meydana gelir. Her nokta tek bir renk deeri
tar ve nokta (piksel) miktar ne
kadar ok ise grnt de o kadar
keskin ve net olur. Bir dijital kamerann oluturduu resim dosyas
en az 640480 znrlkl olsa,
bu 307200 piksel boutunda bir fotoraf dosyas demektir. Her piksel
ayrca 24 bit renk derinliine sahip
olduu varsaylrsa, bu fotoraf
dosyas takriben 1 MBlk bir dosya olacaktr. Bu nedenle dijital kameralar genellikle fotoraf dosyasn sktrarak kaydeden fotoraf
format kullanrlar. Bunlar iinde
en yaygn olan JPEG format yar
profosyenel ve st makinelerde
kullanlan ise RAW veya NEF formatdr.
JPG kelimesinin alm Joint
Photographic Experts Grouptur.
Joint Photographic Experts Group
tarafndan gelitirilen JPG dosya
format fotoraflar iin gelitirilmitir. JPG tpk ZIP dosyalarnn
yaptn yaparak bir sktrma
algoritmas kullanyor. JPG for-

42

matnda kareler eklinde bir sistem

bulunmaktadr. Dosya iinde tekrar
eden ksmlar bulup ortadan kaldran JPG, kareler sistemiyle grselden kart ksmlardan dolay
dosya boyutunu kltyor.
Grsel genin kalitesinde JPG ile
biraz d yaanmaktadr. Ancak
buna karlk olarak megabytelarca yer kaplayan bir dosya JPGye
dntrldnde kaliteli bir ekilde kltlebilir.
RAW dosya formatnda ise grnt kayt ilemi farkldr, dijital
fotoraf makinelerinde filmin karl olan sensr zerine den
grnt dijital ilemci tarafndan
saysal verilere dntrlp fotoraf haline getirilir.
ekim sonrasnda ham grnt
belirli ilemlerden geerek JPEG
dosya biimine dntrlerek
kayt edilir. te bu deiikliklerin yaplmadan sensrden gelen
saysal verilerin dorudan bellee
yazlmasyla oluan zel formata
RAW ad verilir. RAW dosyalar sensrden gelen ham bilgileri
ierdiinden yaygn olarak tercih
edilen fotoraf format JPEGten
ok daha fazla yer kaplarlar. 6
megapiksel bir fotoraf makinesi
iin bu rakam 5-6 megabayta ula-

abilir. Her reticinin kendine has

algoritma yntemleri olduundan,
farkl dijital fotoraf makinelerinin
rettii RAW dosyalar farkl boyutlarda olur.Bu format daha ok
st seviyede rnler destekledii
iin her dijital fotoraf makinesinin
RAW ekme zellii bulunmaz. RAW

formatnn en nemli zelliklerinden biri de ekim yapldktan sonra zerinde baz deiikliklere izin
vermesi, yani ekim srasnda oluan yanl ayarlar dzeltebilmeye
imkn tanmasdr.

Yandaki fotoraflarda JPG

modunda
ekilmi bir kelebek fotorafnn
bytlmesi srasnda oluan
grnty izliyorsunuz. lk fotoraf 1/1 boyutunda iken son
fotoraf 1/5000 boyutunda yani
bebin kere bytlmtr, burada grnty oluturan pikseller
rahatlkla grlmektedir. Fotoraf:
Tufan Dinarl
43

 Grnt Boyutu ve Bask Kalitesi

ekim yapacamz zaman fotoraflarn boyutlarn ayarlamalyz. yi ve kaliteli bir bask iin
byk boyutlu ekim yapmak her
zaman iin en iyi yntemdir. ektiimiz fotorafn grnt kalitesi
ve grnt boyu arttka bask kalitesi de doru orantl olarak artar,

aadaki ekilde bu iliki gsterilmitir.

Ancak grnt kalitesinin ve
grnt boyunun artmas yksek
megabaytl, dolaysyla daha byk dosya boyutlar demektir. Bir
seyahate giderken yedek hafza
kart alnmas nerilir.

44

 Fotoraf ekim An (Exif) Bilgileri

Dijital bir fotoraf makinesinde
deklanre bastnz anda ektiiniz fotorafa ait olan genilik, ykseklik, yatay ve dikey znrlk,
bit derinlii, kare says, ekipman
modeli, kamera modeli, oluturma
yazlm, renk temsili, fla modu,
odak uzakl, F deeri, poz sresi,
ISO hz, lm modu, k kayna, pozlandrma program, pozlandrma dengelemesi ve resmin
alnd tarih ile saat, ektiiniz fotorafn iine kayt edilir. Bunlara
Exif bilgileri denilir.

45

Bu bilgileri grmek iin u ilemleri yapnz:

1.Fare ile fotoraf sein,
2.Fareyi sa tklatn,
3.zellikleri iaretleyin,
4.zeti sein,
5.Gelimi seeneini tklayn.
Karnza deklanre bastnz
anda fotoraf zerine kayt edilen
bilgileri greceksiniz, baz fotoraf
makineleri bu bilgilere ekilen yerin koordinatlarn da (GPS) eklemektedirler.
Fotoraf ektiiniz anda zerine
kayt edilen bu bilgiler fotoraf
ile birlikte pek ok ortama tanr. nternet ile dnya zerinde
yaylrlar. Ayrca nternet zerinde yaynlanan fotorafta daha
fazla bilgiye ulaabilen programlar mevcuttur. (rnein PhotoME vb.)
Exif bilgileri kendiliinden
silinmez. Bu bilgilerin kiisel
bilgiler olduunu, ekilen bir fotorafn size ait olduunu ispat
edebilecei gibi, art niyetli kiiler tarafndan farkl amalar iin
kullanlabileceini unutmayn.
nternette bu bilgileri silmek
iin de programlarda mevcuttur
(irfanview, Remove exif vb.)

Yardmc
Malzeme
ve Aralar

 Ayak (Tripod)
Fotoraf makinesinde dk
enstantane ile ekim yapmak grntnn flu kmasna neden olur.
Bu gibi durumlarda bir ayak
kullanlmas makinenin sabitlenmesini salyaca gibi grntnn net kmasn da salar.
Ayrca ayak kullanlarak geceleri ay nda ya da ehir klarda fotoraf ekmek de mmkndr.

anta
anta, Fotoraf makinesinin gvenilir bir ekilde tanmas iin
gereklidir. Olduka pahal olan
fotoraf makinelerinin ufak tefek

47

arpma ya da dmeye kar koruyucu zellii olan, fotoraf makinesi ile uyumlu bir anta kullanmak gereklidir.

 Harici Fla
Fla sadece gece deil, gndz i ve d
mekanda da fla kullanabilirsiniz. Parlak gn
nda yzde istenmeyen derin glgeler oluabilir, bu durumda yz aydnlatmak iin
fla kullanarak glgeleri yok edebilirsiniz.
Gneli havalarda insan fotoraf ekerken
flanz aarak sert olan glgelik yerlerin yumuak k almasn salayn. Bulutlu gnlerde genellikle fla modunu sein. Fla nsanlarn yzn aydnlatr ve yz hatlarnn ne
kmasn salar.

48

Flanzn aydnlatma mesafesi ve klavuz

numaras kullanma kitapndan renilebilir, Aydnlatma mesafesi, kk kompak
makineler iin genellikle 3 ile 5 metre arasndadr, daha gelimi
makinelerde bu mesafe
40 metreye kadar kabilir (bu deerlerin ISO
deerlerine bal olduunu unutmayn)
Yanda ters kta fla
ile ekilerek aydnlatlm bir balk fotoraf, dier sayfada ise
flasz ve fla ile ekilmi iki fotoraf gryorsunuz.

Gaziantepte Tahmis Kahvehanesinin iinden flal ve flasz ekilmi

iki grnm. Fotoraflar: Tufan Dinarl
49

 Filtreler
Fotoraf makinelerinde filtreler deiik amalar iin kullanlr,
bunlardan UV veya Skylight
filtreler havadaki mavi renkleri
dzeltmek iin taklrsa da genel
olarak objektifleri tozdan izikten
korumak amac
ile kullanlr. Dier filtre trleri
ise Polarize Filtre ve ND Filtre
trleridir.
Polarize filtreler sudaki yansmalar
veya
gkyzn daha
parlak gstermek
zere kullanlr.
ND filtreler ise
k younluunu
drmek amac
ile kullanlan filtrelerdir.
Yandaki
fotorafta Denizli Alayankaya
elalesinde ND
Filtre ile ekilmi
fotoraf gryorsunuz. Fotoraf;
Tufan Dinarl
50

 Grntnn Bilgisayara Aktarlmas

ektiiniz
fotoraflar,
saklamak iin bir bilgisayara aktarmanz veya bir yazc
vastasyla bastrmanz gerekmektedir. Bilgisayara aktarmak
veya yazdrmak iin gerekli
kablo fotoraf makinanz satn
alrken kutu ierisinde size verilir. Bunu kullanarak grntleri
bilgisayara aktarabilir yine fotoraf makinenizi bir yazcya balyarak iindeki fotoraflardan setiklerinizi bastrabilirsiniz.

ektiiniz fotoraflar ayrca

fotoraf makinenizi televizyona
balayara izleyebilir veya makinenizde slayt ov ayar ile televizyonunuzda gsteri yapabilirsiniz.

Fotoraf Dzenleme Yazlmlar

Dijital fotoraf makineleri ektiiniz fotoraflar saklamak ve
izlemek iin bilgisayara ihtiya
duyarlar, ve ayrca ekilen grntleri dzenlemek ve nternette
yaynlamak iin eitli yazlmlar
gerekmektedir. Aada baz cretsiz fotoraf dzenleme yazlmlar
vardr.
Bunlardan en basit olan Windows Resim ve Faks Grntleyicisi, Windows program ile gelen
bir resim ve fotoraf grntleyicidir. Grnty saa-sola evirme, silme, yazcdan kt alma, ve

farkl kaydetme gibi basit zellikleri vardr.

Aada dier cretsiz fotoraf
dzenleme yazlmlarn gryorsunuz;
www.irfanview.com
(Trke dil paketi var)
Picasa.google.com.tr
(Trke kullanlabilir)
www.getpaint.net (ngilizce)
www.gimp.org
Image Forge
www.rendera.net
Pixia
51

 Bilgisayar Ekran Kalibrasyonu

Ekran renkleri ile bask renklerinin uyumunu salama ilemine
ekran kalibrasyonu denilir.
Bilgisayar ekranlar nn parlak olmasndan dolay ektiimiz
fotoraflardaki koyu blgeleri olduundan daha ak
renkli
grmemizi
salar,
ancak
bu fotoraflar baskya verdiimiz zaman
renklerin
farkl,
hatta bazen fotorafn koyu bir ekilde

baslm olduunu grrz, bu tr

hatalar gidermek ve ekranda grd m z renkler ile basksn
yaptmz fotorafn
renkleri arasndaki
fark gidermek
iin yaplan ileme ekran
kalibrasyonu denir. Bunun iin nternette cretsiz programlar
mevcuttur. Aada cretsiz
Monitor Calibration Wizard isimli program gryorsunuz.

52

Grnt
Dzenleme
(Kompozisyon)

Grnt dzenleme ya da eski syleyi biimi ile kompozisyonun ksaca tanmn, Ayr paralardan birletirme yoluyla dengeli ve dzenli
bir btn oluturma iidir. Fotorafta kompozisyon ise Fotoraf erevesine giren objeleri gze ho gelecek ekilde seme ve dzenleme
iidir, olarak yapabiliriz.
Konular dzenlerken baz noktalara dikkat etmek gerekir, bunlar;
Yalnlk/Sadelik
Altn Kesit veya 1/3 Kural
izgiler, Diyagonaller, ekiller
Renk ve Objelerin Dengesi
Kadraj
Bindirme
Bak As

54

 Yalnlk / Sadelik
lk ve belki en nemli grnt dzenleme kural yalnlktr.
Fotoraftaki ilgi merkezine dikkat ekmenin yollar aranmaldr.
Bunun bir yolu, konuyu dikkati
datmadan ortaya karacak bir
fon semektir. Fotorafta yle bir
kompozisyon yaratlmaldr ki, fotorafn ekim nedeni ak olarak

grlsn ve grntye giren tm

nesneler ilgi merkezi olarak seilen konuyu tamamlasnlar.
Fotoraflar yalnlatrmak ve
ilgi merkezini glendirmek iin,
karmak olmayan bir fon semeli,
konuya yaklaarak ilgisiz nesneler
fotoraf alan iine alnmamaldr.

Bu sayfada bulunan ilk fotoraflarda ana konu dank iken, ikinci fotoraflarda ise objeye yaklanca konu ok net bir ekilde ortaya kyor
55

 Altn Kesit veya 1/3 Kural

Her fotoraf kompozisyonunda
bir ilgi merkezi vardr. Fotoraf
eken kiinin balca amac izleyicinin dikkatini ilgi merkezine yneltmektir.
Bir kompozisyonda ilgi merkezi
fotoraf karesi erevesine yatay
ve dikey olarak e blnmesi sonucu izgilerin kesime noktalar
fotorafta ilgi merkezinin yerletirilebilecei yerleri gsterir. Bu
noktalara da altn noktalar denir.
Fotoraf karesini yatay ve dikey
olarak paraya bldnzde,
yatay ve dikey izgilerin kesime
noktalar fotoraf ekilen objenin
yerletirilebilecei noktalar gsterir.

Aadaki fotorafta uygun bir

noktaya yerletirilmi flamingonun
fotorafn gryorsunuz.

56

 1/3 Kural
rnein bir manzara fotorafnda, fotorafn ektiiniz bir tekneyi grntnn tam ortasna yerletirdiinizde fotorafnz ortadan
ikiye blnr ve btnln kaybeder.
Oysaki tekneyi altn noktaya koyarak fotorafa dinamik bir etki
verebiliriz.

Objelerin fotoraf karesi iindeki yerleimi ve ufuk izgisinin

getii yer fotorafn niteliini belirleyen nemli etkenlerden biridir.
Aada ufuk izgisinin 1/3 veya
2/3 den getii fotoraflar grnmektedir. (Bafa Gl, Fotoraf:
Tufan Dinarl)

57

 izgiler, Diyagonal ve ekiller

Diyagonal (apraz) izgiler fotorafn ak ynn belirler. Fotorafn
solundan balayp sa alt
keye doru giden bir
dz diyagonal de fotoraf izleyen kiinin bak
okuma ynyle ayn ynde (soldan saa) hareket
eder ve fotoraftan akp
gider. Ters diyagonal de
ise bir obje veya lekeler yardmyla kapanm sa taraf
bakn fotoraf inde kalmasna yardmc olur.
Kesien diyagonaller fotorafa hareketlilik katar ve
bakn tam ortada fotorafn merkezinde toplanmasn
salar.
Yatay izgiler (deniz, ufuk
izgisi, tarlalar vs) fotorafa
duraan bir etki katar.
Yukardaki fotoraf krfez depreminde ekilmitir, yandaki ise stanbul
Yenikapda ekilmitir. Fotoraflar: Tufan Dinarl

58

 Renk ve Objelerin Dengesi

Fotoraftaki renklerin, tonlarn ve objeler arasndaki uyumun ya da
uyumsuzluun dengesi, kompozisyonu oluturan elerdendir. Bykl
kkl objeler bir arada ve dengeli kullanldnda fotorafa hareket,
kontrast alanlarda vurgu katabilir.

Yukardaki ilk
fotoraf Karadeniz
de Ayder Yaylasna
giderken ekilmitir. kinci fotoraf
ise Kula evlerinin
bulunduu sokak,
yandaki ise Demirci Dalarnda ekilmitir. Fotoraflar: Tufan Dinarl
59

 Objelerin Dengesi
Simetrik denge rnekleri.

Asimetrik denge rnekleri.

Geometrik Denge rnei.

Soldaki fotoraf dengeli olmasna ramen, ortadan ikiye ayrlm

ve izleyicinin dikkatini datmtr.
60

 Kadraj
Fotoraf kompozisyonunda dier bir e kadraj yani erevelemedir. lgi merkezini n plandaki
nesnelerle erevelemek, fotorafta yer alan asl konuyu dierlerinden ayrt etmek iin gereken
derinlik hissini kazandrr. Bir
fotorafta, kadraja karar vermek
konuya baldr. ereve olarak
neyin kullanlaca buna gre deiecektir. Yanda grlen Milet
antik kentindeki sa Bey Camii
buna bir rnektir.

Yanda ise Bafa Glnde bulunan

Heraklia antik kentindeki kaleden
gln fotorafn gryorsunuz.
Fotoraflar:Tufan Dinarl
61

 Bindirme
Daha iyi kompozisyon iin
nemli olan, grnty st ste
bindirmeden kanmaktr. zellikle portre fotoraflarnda poz verdirmeden nce yaln bir fon aramak gereklidir.
Asl konuya ok yakn nesne
yada izgilerin st ste binmesi
dikkati databilir.
Yanda ilk fotorafta grld
gibi arkadaki aacn flu iekleri
ndeki objenin belirginliini salyor. altaki fotorafta ise konunun
hemen arkasndaki bir obje dikkati
datyor.
Leke esi : Duru bir fon nnde ilgin bir siluet ya da koyu bir
fon nnde bir leke fotorafya ilgin gelebilir. Altta grlen
rdndeki Petra Antik kentinde
manastr giriinde fotoraf eken
adamn sileti gibi (Fotoraf: Tufan Dinarl)

Form esi : Ik altnda nc boyutu, kabarts belirginleen

kubbeler yada vcut eleri, farkl grntler oluturabilir.
62

 Bak As
stanbul,
Gvercin
Pazar.
Fotoraf:
Tufan
Dinarl

Farkl bak alar deneyin, farkl bak alar fotoraflarnz ilgi ekici hale getirir ve etkileyiciliini arttrr.
Yukarda, stanbuldaki gvercin pazarnda kprnn stne klarak
ekilmi bir fotoraf gryorsunuz. Gvercin satcs vd kuun hnerlerini gstermek iin -kamamas iin- ayana ip balad gvercini havaya doru savurduunda siz deklanre basyorsunuz, sonuta
bu fotoraf ortaya kyor. Aada ise Didim Apollon Tapnanndaki
stunlarn farkl alardan ekilmi fotoraflar grlyor. Fotoraflar:
Tufan Dinarl.

63

 Fotoraf ve Yaz

1999 - Krfez Depremi srasnda ekilmitir. Fotoraf: Tufan Dinarl

Fotorafta yaz, ounlukla mizahi unsurlar gstermek amac ile kullanlr, sanal dnyada biraz aratrma yapnca eitli rneklerle karlarsnz.
Krfez depreminin olduu yl zmirde yayordum. Depremi duyduumun zaman, bu byk bir ykm ve belgelenmesi gerekiyor diyerek
deprem blgesine gittim, bir buuk ay kadar kaldm ve fotoraf ektim.
Bu fotoraflar daha sonra Krfez Depremi adyla albm olarak yaynland.
Orada kaldm sre ierisinde pek ok olay ile karlatm, fotoraflar ektim, deprem srerken ektiim fotoraflardan sergi atm. Ayrntlarn Say Datm tarafndan datlan albmden okuyabilirsiniz, fakat
bazen bir yaznn fotorafn ektiinizde o size o kadar ok ey anlatr
ki, deyim yerindeyse roman gibi bir fotoraf olur, te yukardaki fotoraftaki ayakkab tamircisinin yazm olduu yaz gibi...
64

 yi Bir Kompozisyon in Dikkat Edilmesi

Gerekenler:
Konuyu belirleyin,
Farkl bak alar deneyin,
ereve ayarn yapn,
Konuyu ereve iine yerletirin,
Arka plan ve ereve kenarlarn kontrol edin.

Pamuk tarlasnda rmcek a - Fotoraf Tufan Dinarl

65

 Dijital Fotoraflk Terimleri

Analog
En genel ifade ile grnt ve ses
anlamnda dijital olmayan grnt
ve ses sistemlerine denir.
CCD
Alm Charged Coupled
Devicedir. Bir grntnn oluumunda kameralarda kullanlan bir
k alglama sensr ipidir denebilir. Film ya da video kaset yerine
kullanlmtr. Ik bilgisi objektiften geerek bu ip zerine der,
renk ve ekil oluumu bu ip zerinde AD konvertr araclyla da
dijital olarak gerekleerek hafza
nitesinde kaydedilir.
Deklanr
Fotoraf ekmek iin baslan
dmeye verilen ad.
Exposure Bracketing
Kamerada var olabilen pozlama
ayardr. Bu ayara getirildiinde
kamera otomatik olarak 3 ya da 5
adet fotoraf eker. Her ekimde
poz deerini (EV ayarn) otomatik
olarak deitirir.
Format
Dijital cihazlarn ve yedekleme birimlerinin iindeki bilgilerin
silinerek sfrlanmas ve sfrdan
kullanma hazr hale getirilmesi
demektir

Image Processing
Kamera dilinde bir grntnn
kamera tarafndan yakalanp kaydedilmesine kadar geen ileme denir.
Image Resolution
Grnt znrl demektir.
Genellikle 640x480, 1024x768,
1280x960, 1600x1200, 2048x1536
gibi rakamlar ya da 0.3, 0.8, 1, 2.1,
3.1, 4, 5, 6 milyon piksel eklinde
ifade edilir. Kameralarda, fotorafn hangi ebatlara kadar byyebilecei noktasnda fikir verir.
NEF
Nikon model fotoraf makinelerinde kullanlan bir RAW fotoraf
dosya formatdr.
Noise
Fotoraflarda film zerinde oluan grene dijital grntlerde verilen ad. ekim esnasnda yeterli
k olmamasndan, CCD kalitesinden ya da kamerada kullanlan teknoloji zayflndan tr fotoraf
zerinde yanl alglamadan tr
var olan bir nevi hatal pikseller
yani kirlenmedir. Bazlarna gre
gece ekimlerinde yksek ISO edeerli ekimlerde oluan yanl
alglanm pikselleri ifade etmektedir.
66

 Kaynaka
www.fotobelgesel.net
www.fotografya.gen.tr
www.letsgodigital.org
OLYMPUS MJU TOUGH 8000 kullanma klavuzu
PANASONIC LUMIX DMC-IX DMC-FZ30EG-S kullanma klavuzu
PENTAX K10D kullanma klavuzu
Nikon COOLPIX P5100 kullanma klavuzu
NIKON D40 kullanma klavuzu,
NIKON D60 kullanma klavuzu,
NIKON D80 kullanma klavuzu,
NIKON D90 kullanm klavuzu
FUJIFILM FINEPIX S1500 kullanma klavuzu
Samsung S500 S600 kullanma klavuzu
Sony DSC-T700 kullanma klavuzu
CASIO EX-Z110 kullanma klavuzu
Nikon D7000 kullanma klavuzu
Samsung ES25-ES27 kullanma klavuzu
RICOH CAPLIO G4 kullanma klavuzu
PENTAX OPTIO OPTIO S kullanma klavuzu
KODAK EASYSHARE P750 kullanma klavuzu
Leica D-LUX 5 kullanma klavuzu
Casio Exilim Z370 kullanma klavuzu
Casio Exilim Z16 kullanma klavuzu
HP CW450 kullanma klavuzu
Sony CyberShot DSC-TX5 kullanma klavuzu
SONY CYBER-SHOT DSC-T2 kullanma klavuzu
SONY CYBER-SHOT DSC-H3 kullanma klavuzu
SONY CYBER-SHOT DSC-T70 kullanma klavuzu

67

Tufan Dinarl

Dijital Fotoraflk El Kitab

nszden;

Eer nceden fotorafla ilgilenmemiseniz bir dijital fotoraf

makinesi aldnzda, kutunun iinden kan kullanm klavuzu, yabanc dillerden eviri olduu ve de teknolojik kavramlar ieren bir
dille yazldndan dolay, karmza anlalmas g szckler yn
olarak kar.
2000 ylndan bu yana vermekte olduum fotoraf kurslarnda
rencilerimin sade ve okuduklarn anlayabilecekleri bir el kitabna
gereksinimleri olduunu fark edince bu kitab hazrladm.

www.fotobelgesel.net