Professional Documents
Culture Documents
NG DNG MT B KT HP VI O HM
TRONG CHNG MINH BT
Ngy 15 thng 10 nm 2016
Tm tt ni dung
Chng minh BT bng phng php nh gi xut hin rt lu, tuy nhin
phng php c mt khuyt im l i vi mi dng bi phi suy on dng BT
ph nh gi. Bi vit trnh by mt b (s lm cu hnh cho nh gi) kt
hp vi phng php o hm nhm to ra mt cch nh gi chung cho mt lp
nh cc bi ton bt ng thc.
Mi ng gp v ti liu xin gi v: anh110004@gmail.com
Xin gi li cm n chn thnh n vi qu Thy C trong t Ton
Nguyn Tun Anh
THPT chuyn Nguyn Quang Diu - ng Thp
Mc lc
1 B v v d m u
1.1
1.2
B kt hp vi o hm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2 Cc v d p dng
2.1
Cc v d c bn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2
10
2.3
Cc v d nng cao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
3 Kt lun
18
ng Thp
B v v d m u
1.1
yz
zx
xy
;
b
=
;
c
=
x2
y2
z2
Khi BT tr thnh:
y4
z4
x4
+
+
1
y 2z 2 + yzx2 + x4 z 2 x2 + zxy 2 + y 4 x2 y 2 + xyz 2 + z 4
Theo BT Cauchy ta c:
y4
z4
x4
+
+
y 2 z 2 + yzx2 + x4 z 2 x2 + zxy 2 + y 4 x2 y 2 + xyz 2 + z 4
2
x2 + y 2 + z 2
4
x + y 4 + z 4 + x2 y 2 + y 2z 2 + z 2 x2 + xyz (x + y + z)
Vy ta ch cn chng minh:
2
2
2 2
x +y +z
x4 + y 4 + z 4 + x2 y 2 + y 2z 2 + z 2 x2 + xyz (x + y + z)
x2 y 2 + y 2 z 2 + z 2 x2 xyz (x + y + z)
1
1
1
(xy yz)2 + (yz zx)2 + (zx xy)2 0
2
2
2
1.2
B kt hp vi o hm
V d 1 (L Hu in Khu).
Vi ba s thc dng a, b, c c tch bng 1. Chng minh rng:
3a2
1
1
1
1
1
2 +
2 +
2
2
+ (a 1)
3b + (b 1)
3c + (c 1)2
ng Thp
3a2 + (a 1)2
1
a2 + a + 1
3a2 + (a 1)2
1
a2m + am + 1
1
3a2 + (a 1)
a2m
1
+ am + 1
f (a) =
3a2 + (a 1)
+
2 2
2ma2m1 + mam1
(a2m + am + 1)
2 m
+
=0m=2
3
3
f (1) = 0
Vy ta ch cn chng t
1
3a2 + (a 1)
a4
1
+ a2 + 1
a(a 1)2 (a + 2) 0
V vy:
1
3a2
+ (a 1)
1
3b2
a4
+ (b 1)
a4
1
+ a2 + 1
1
3c2
+ (c 1)2
1
1
1
+ 4
+ 4
2
2
+ a + 1 b + b + 1 c + c2 + 1
3
ng Thp
Nhn xt:
Tm ra tham s m c nh gi trn ch l iu kin cn ch cha phi l ,
ng Thp
Cc v d p dng
2.1
Cc v d c bn
Phn tch: Ta s tm m c nh gi
a+3
(a + 1)
LI GII. Ta c:
a+3
(a + 1)
1
a2m + am + 1
3
4
3
3
2
a + a4 + 1
(x4 + 1) (x6 + x3 + 1)
(a + 1)
b+3
(b + 1)
c+3
(c + 1)2
3
3
2
3
4
a +a +1
3
3
4
3
2
b +b +1
3
3
2
c + c4 + 1
a2m
3
+ am + 1
v tm c m = 23 .
5
ng Thp
LI GII. Ta c:
8
(a + 1)
vi x =
3
a3
+ a2 + 1
(x2 + 1) (x6 + x3 + 1)
a.
1
1
1
+
+
1
3
3
a2 + 25a + 1
b2 + 25b + 1
c2 + 25c + 1
1
a2 + 25a + 1
a2m
1
+ am + 1
2
3
LI GII. Ta c:
1
a2 + 25a + 1
2
3
a + a3 + 1
3
2
3
3
3
2
3 a( a 1)
a +4 a+1
3
a2
a+1
3
(a2
+ 35a + 1)
V d 5 (MEMO, 2012).
Vi ba s thc dng a, b, c c tch bng 1. Chng minh rng:
16a2 + 9 +
16b2 + 9 +
16c2 + 9 4 (a + b + c) + 3
ng Thp
16a2 + 9 4a
a2m
3
+ am + 1
4
5
LI GII. thun li ta t a = x5 ta c:
p
16a2 + 9 4a
9
16x10 + 9 + 4x5
3
4
8
5
a + a5 + 1
3
x8 + x4 + 1
2
16x10 + 9
3x4 (x 1)2 3x10 + 6x9 + 9x8 + 4c7 + 5x6 + 6x5 + 7x4 + 2x2 + 4x + 6 0
16b2 + 9 4b +
3
8
5
4
5
a +a +1
16c2 + 9 4c
3
8
5
4
5
a +a +1
3
8
5
a + a5 + 1
16a2 + 9 4a
3
2a + 3
8
4
+ 2a + 1
a5 + a5 + 1
2a2
Tip n ta bt u vi cc v d m gi thit khc i dn dn.
V d 6 (Azerbaijan NMO 2015).
1
Vi ba s thc dng a, b, c tha mn abc = . Chng minh rng:
8
a2 + b2 + c2 + a2 b2 + b2 c2 + c2 a2
15
16
ng Thp
4 x +y +z
1
1
1
+
+
x2 y 2 z 2
15
v nhn c m =
LI GII.
4x2 +
1
15
x2
x2m + xm + 1
4x2 +
15
1
12
6
2
x
x 5 +x 5 +1
6
.
5
Ta c:
tht vy,
4x2 +
15
1
12
6
x2
x 5 +x 5 +1
4t10 +
1
15t12
t10
1 + t6 + t12
4t20 + 1
1 + t6 + t12 15t22
ng thc xy ra khi v ch a = b = c = .
ng Thp
nh trn ta s tm mt nh gi
a
a2m
3
+ am + 1
ng Thp
2.2
25a2 + 144 +
25b2 + 144 +
25c2 + 144 5 (a + b + c) + 24
25a2 + 144
a2m
3
+ am + 1
v tm c m =
25a2 + 144
a2m
12
+ am + 1
10
. Vic cn li l chng minh nh gi nh sau:
13
5a + 12
25a2 + 144
12
20
13
10
+ a 13 + 1
2a 14
20
10
7
5t + 10t 12t + 10 t 25t26 + 144
30
12
27
5t + t 6t
Vy ta ch cn chng minh:
8t10 + 4t 12t7
20
12
6t + 4 10t
2t12 + 22 24t
10
ng Thp
25a + 144
a2m + am + 1
nh trn ta c:
10
40
1=k 3
m<0
13m
13
10
Vy bi gii trn may mn chn m =
tng ng vi k = 3. Qua nu ta chn k
13
l s khc ln hn 3 vn c c mt nh gi tuy nhin vic kim chng nh gi c
a bc = 1 khi :
b+1
c+1
a + 1
b+1
c+1
a+1
+
+
+
+
a (a + 2) b (b + 2) c (c + 2)
a (a + 2) b (b + 2) c (c + 2)
ng Thp
1
a3
1 1 1
+ + = 3. Chng minh rng:
a b c
+1
1
1
3
+
3
+1
c +1
2
b3
LI GII. Ta c:
a3
a3
2
3
3
+1
2 a3 + a 2 + 1
2
a +4
a3
+1 0
a3
2
3
+
+1 2
3
2
b3
2
3
+
+1 2
2
3
+
3
a +1 2
3
3
2
2 a3 + a
+1
b3
2
3
+
+1 2
2
3
+
3
b +1 2
+
23
2 b3 + b
+1
2
+1
c3
c3
2
+1
+
2 c3 + c
23
+1
3
2
Nhn xt:
Bi ton c th lm mnh hn bng cch thay gi thit
1 1 1
+ + = 3 bng abc = 1.
a b c
vi k
a3
3k
2
2m
+1
a + am + 1
2 1 v n gin ta chn k =
1
3
tng ng m = . Bn c hy
2
2
ng Thp
2.3
Cc v d nng cao
1
1
1
1
+
+
3
a + b + c +
2
1+a
1+b
1+c
1
3
1
HNG DN. S dng nh gi:
a+
0
=1
2
1+a
a + a0 + 1
(do gi thit abc = 1 l tha cha dng.)
V d 12 (Zdravko Cvetkovski).
Vi ba s thc dng a, b, c tha mn abc = 1. Chng minh rng:
a2
b
c
a
+ 2
+ 2
1
+2 b +2 c +2
1
a
1
1
2
+
2
3 a +2 9
3 (a + a + 1)
b
c
3
a
+ 2
+ 2
+k b +k c +k
k+1
V d 13 (V Quc B Cn).
Vi ba s thc dng a, b, c tha mn abc = 1. Chng minh rng:
5
5
5
a
3
b
c
+ 3
+ 3
5
3
a +1
b +1
c +1
2
1
a
3
5
2
a +1
5
1
3
6 10
6
2
2 (a
+ a5 + 1)
b
c
1
1
1
a
+ 2
+ 2
+
+
+a+1 b +b+1 c +c+1
a+2 b+2 c+2
1
a
1
1
2
+
a+2 a +a+1 9
3 (a2 + a + 1)
ng Thp
2
+
x+1
2
+
y+1
2
3
z+1
S dng nh gi:
1
2
1
3
+
1
x+1 2
1
2
2 x +x +1
a2
a
b
c
+
+
1
2
2
b + 8ca
c + 8ab
+ 8bc
a2
8
a
+q
b
b2
8
b
c
+q
c2 +
8
c
S dng nh gi:
a
a2 +
8
a
1 1
1
+ 8
4
3 3
a 3 +a 3 +1
a6 + 2
+
a4 + 2a
b6 + 2
+
b4 + 2b
c6 + 2
a+b+c
c4 + 2c
S dng nh gi:
r
3
a6 + 2
a
+
1
a4 + 2a
a2 + a + 1
14
ng Thp
V d 18 (THTT - T9/460).
Vi ba s thc dng a, b, c tha abc 1. Chng minh rng:
a2 b2 c4
3
a4 b2 c2 a2 b4 c2
+
+
bc + 1 ca + 1 ab + 1
2
a bc = 1. Khi BT tr thnh:
a3
b3
c3
3
+
+
a +1 b+1 c+1
2
S dng nh gi:
1 1
3
b3
+
5
b+1 2 2
5
2 b +b 2 +1
V d 19 (THTT - T8/454 ).
Vi ba s thc dng a, b, c. Chng minh rng:
2
2
2
a
a
b
c
5
b
c
+
+
+
+
+3
a+b
b+c
c+a
2 a+b b+c c+a
1
y+1
2
1 2
z+1
5
+3
2
1
1
1
+
+
x+1 y+1 z+1
S dng nh gi:
1 2
x+1
+1
1
3
5
+ 3
3
2 (x + 1) 2
2 x 2 +x 4 +1
V d 20 (China Northern Mathematical Olympiad 2006).
Vi ba s thc dng a, b, c c tng bng 3. Chng minh rng:
b2 + 9
a2 + 9
c2 + 9
+
+
5
2a2 + (b + c)2 2b2 + (c + a) 2c2 + (a + b)
0
3 2a2 + (3 a)2 3 2b2 + (3 b) 3 2c2 + (3 c)
15
ng Thp
Vi mi a, b, c tha gi thit, khng mt tnh tng qut ta xem a = min {a, b, c}. Khi
tn ti a tha a a 1 sao cho a bc = 1. Khi :
a2 + 9
b2 + 9
c2 + 9
5
5
5
+
+
3 2a2 + (3 a)2 3 2b2 + (3 b)2 3 2c2 + (3 c)2
5
5
a2 + 9
b2 + 9
c2 + 9
5
+
+
n y ta ch cn s dng nh gi sau:
5
1
b2 + 9
1
+
3 2b2 + (3 b)2 21
7 (b14 + b7 + 1)
V d 21 ( chn i tuyn Tnh Ngh An nm 2015 - 2016).
Vi ba s thc dng a, b, c. Chng minh rng:
r
r
r
b
c
a
a
b
c
+
+
+
+
+
3
b+c c+a a+b
2b + 2c
2c + 2a
2a + 2b
Phn tch: C th tip cn bi ton bng Cauchy (tng t nh chng minh cho
BT Nesbitt). y ta c s kt hp vi b cho ra mt li gii mi. Trc tin
ta chun ha a + b + c = 3 (khng chun ha abc = 1 v khi BT khng tch bin).
Khi BT cn chng minh l:
a
b
c
+
+
+
3a 3b 3c
a
+
6 2a
b
+
6 2b
c
3
6 2c
n y c 2 vn pht sinh:
Gi thit a + b + c = 3 khng dng c B .
Nu lm nh cc bi trn ta s nh gi a a vi hy vng a bc = 1 v:
a
+
3a
a
a
+
6 2a
3 a
a
Tuy nhin hm s f (a) =
+
3a
dng c.
a
6 2a
a
l hm tng v vy nh gi ny khng
6 2a
ng Thp
a
3
9
9
6 2a
a 4 +a 8 +1
17
ng Thp
Kt lun
th khng tm c m.
18
ng Thp
BI TP NGH
Bi tp 1 (Algebraic Inequalities).
Vi ba s thc dng a, b, c. Chng minh rng:
a2
b2
c2
+
+
1
a2 + ab + b2 b2 + bc + c2 c2 + ca + a2
Bi tp 2 (V nh Qu).
Vi ba s thc dng a, b, c c tch bng 1. Chng minh rng:
a2
1
1
1
+ 2
+ 2
3
a+1 b b+1 c c+1
a2
1
3
1
+
4
a+1 2
2 (a + a2 + 1)
2a3
1
a
1
1
3
+
4
3 2a + 1 6
2 (a + a2 + 1)
a2 a + 1 +
b2 b + 1 +
c2 c + 1 a + b + c
a2 a + 1 a +
1
3
2
2
2 (a + a + 1)
1
1
1
1
+ 4
2
3 2+a 6
3
3
2 a +a +1
19