1

SUSffiR, tsAtsNX,, ASSUR. KANUI\X.,ART

VE
asf,vffi " saDuQA FERMANI

ty

't

SUIWER, tsAtsXL, ASSUR KANUhIT,AR$

VE
Ande{f - SADUQA F'ERN/IANX

Prof. Dr. MEBRURE TOSUN-Doq.Dr. K,A,DRIVU

ValVag

2. Baekr

Birinci baskr :1975

i}.inci baskr :

1989

,TUNK

TARiH

KURUMU

BASIMDVi-ANKARA

l9B9

/:

IqINDErcIr,nn
0nsiiz
Krsaltmalar
Girig

Hammurabi Oncegi Kanunlar

1) Urukagina Reformlan
Metin
Qeviri

2) uU"- dNammu Kanunlarr

19

-29
t9 -24
24-29
30-43

30-37

Qeviri

3'.1-43

44-48

Metin

44- 47

Qeviri

47

4) Lipit- I5tar Kanunlan ...

Metin
Qeviri

5) E5nu.ra Kanunlan
Metin
Qeviri

Kanunlan
Metin
Qeviri
III- Orta Assur Kanunlan
Metin
Qeviri
II-

19-85

Metin

3) Ana ittiSu

tsBN 975-1m194-0

VII
IX
1-18

Hammurabi

-48

49 *7r

49-60
60-71
72-85
72-18
?B-85
86-217

- 181
18I-217
86

218*259
2lB -246

246-259

VI

suMnn BABiL assun KANUNLART aMMi-gADUQA

IY- Eski Babil Krrah Ammi-gaduqa

FERMANT

Fermanr

260

Metin

-266
266-270

Qeviri
Eklcr

27I -276

Yemin
Tarafimrzdan

-270

260

277

llk

veya Yeni Anlamlarr Verilen

Akkad'ca Tiirkge

Siizliik

-278

Kelimeler

Z7g

0ws0z

290_ZA4

Sumer'ce Tiirkqe Sitzliik

305

Dizin

315-324

314

iizerine givi yazrsr ile yazrlmrq,

Tiirk Tarih'jiurumunun iinerisi ve yardrmr

birikieksikvelrnnkkanunpargasro"Hi.i'K"ounlarrdrgrnda,biitiinSumero
Eabil Fermammn sumer'ce ve Akkad"
Babil ve Assur Kanunl., iri u" Eski
dofrudan dofruya' asrl'
cailan Tiirkg"'y" 9"rni"it""ioi y"pttf' Qevirilerimiz
Bizilen ewelki Franlarr olan, givi yaarh "rro -"tioi"te dayanmaktadrr'
olan gevirilerin en
,rrl", f"gifir'""n Al-uo'ca hattd Latince'ye yaprlmrq
bunlard'an ay-rrldr[rmtz
.,enileri her kanunun literatiir krsmrndla t"*ildigi gibi'
Bazr metin tamamlamalarr
;;;terilmefe
Iffi;" ;.;;;;;;
-bireaherlmrqtir.
komentar yaprlmamrqur' Orsiiziiniizde
da yaprlmrqtrr. Hukuk lg"'oiluo
yaprimrg-falcat hukuk,yiiniinilen
kanunlann kaynak ve tarih incelemeleri
aragtrrmalar aynca giisterilmiqtir'
incelemeleri gerekti[indeo faydalanrlacak
gevirilercle gtiriilen, birlik ve agrklrk olmryan,
Bundan bagka bizden
".t,.,"tti ', muslc1num,$ibi) tlin kadrnlan stnrflan, yemin
sosyal srnrf mensuplarr 7*rit"
(tanrt, yemini) o" .o9f*i'-'"y"'"t""tk

tecelli ettirme gibi bazr iinemli

:U1;
kitabrmrzila verildi' Yine ayncao geviri'

tJu-h, "k'ootltr ol"r"k

bir
lerinile Susliik t" ty"'f* giiriilen-kelimelerin
:#;'";

siizliigii de eklenmigtir'
sollucu yeni anlamlarr venlen ke'

Bunilan bagka etimolojit t"'"g*alanmrz

limelerin bir listesi ilAve edilmiqtir'
kalma bahasrna bazr Tiirk'ge
Sumer'ce ve Akkad'ca metinlere saihk
bu eski
durmayrqrmrzt"
iislfib dnqfikliikl."i ot.iiti"' Bunun iizerinile
-"*:i'.
iginilir'
kadar yansrtabilmek
ana dillerin ozellikl".ini miimkiin oldu[u
tarihgilerimize ve givi
Bu kitabrmrzla tarihqilerimize' iizellikle hukuk
ile yanlmrq biitiin
givi
yazrsr
y.or, tu dineri iifreniJyuP"rr o-g"."1*erimize
sunmak ve
halinile
kitap
bir
irg*i") bir araala

Kaa;..
en btiyiit miikifau olacaktr' Bize bu imkail
"-"6-ioio
verenTiirkTarihKurumu'nategekkiirlerimizisunma)abirborgbiliriz.

kanunlan (Ilitir
faytlah ot-"t

Ankara, Nisan, 1973

Mesnunn Tosux ve KloniYB Y'lr'v'tq

KNSALTMALAR.
AfO
AIIWb
AJA
AK
ANET

Archiv

V.

fiir

Orientforschung

von Soden, Akkadisehee Handwiirterbuch

American Journal of Archaeology

Orta Agsur Kanunlan

Ancient Near Eastern Textg Relating

to the

Olcl Testameut,

edited by Jamee B. Pritchard, Princetono 1950

Analecta Orientalia

Or
AOS
Ar Or
A-n

American Oriental
Archiv Orient6lnl

Serieg

Borger, Riekele, tsabyloniech-Aesyrische Lesestiicke I-III, Roma 1963

CAD
'Iho Aeayrian Dictionary of the Oriental Institute of the UniDeimel

SL

EIn
GAG
IIK
JAOS
JNES
KAV

versity of Chicago
I Deinel, Sumerigches Lexikon
Egnunna Kanunlarr
W. von Soden, Grundriss der Akkailischen Grammatik

Hammurabi Kanunlan
Journal of the American Oriental Society
Journal of Near Eastern Studies
Keilschdfttexte aue Aseur verschiedenen Inhalts

E.titt, Amni-saduqa Fermam

Lipit-I5tar Lipit-fgtar Kanunlan
MSL
B. l,andeberger, Materialien zum
Kraua

OLZ
RA
RLA
SAKI
TCL
Urkg

sumerischen Lexikon

Orientalistieche Literaturzeitung
Rovue d'assyriologie et d'arohdologie oriantale

Reallexikon d.er Assyriologie

F. Thureau-Dangin, Die sumerischen und akkaclischen Kiinigs'

ingchriften (YAB I), Leipzig, 1907
Textes Cuneiformes du Louwre
Urukagina Reformlan

^'

1crr$sir!!d! k h

Ltr

ieidLitr ii,rihi:

()
I

,/ ct
U?

GIRIg
Tarih I(urumu BagSayrn Prof. Dr. Afet Inan'rn iinerisi iizerine Tiirk
Babil ve Assur
sumer,
kuolrS.'yuur.r ile Eski Mezopotamya kavimlerinden
yerine geqen
kanun
ve
kaoiJl"rioio givi yazrsr ile yazrlmrq kanunlarrmn

ve tcrcemeleri iqi
adiletnamelerinin bu dillerden Tiirkqe'ye transkripsiyon

m"slektaqrmsumerolojiDoqentiDr'KadriyeYalvaqileben'Sumeroloji
Profesiirii. Dr. Mebrure Tosunoa verilmigtir'

Almanca, Fransrzca ve Latince

$imdiye kadar bu kanunlarrn Ingilizce,
olmamakla bera'
gibi qegitli aliltere gevrililiklerini hatta bu arada' asrllanndan
Dariilftnfinu
Istanbul
f,"" Al*ul1"",erndan Tiirkgeye ilahi, bundan elli lal tince
belirtmeh
oltlu[unu
(ialanti
gevrilmig
tarafrndan
Miitlerrislerinden Avram
isteriz

1.

Bu ilk terciimelerin yaprldrfr zamandanbeli flrkad'ca ve sumer'ce dil

ile bizim bugiinkii
araqtrrmalarrrun ve "LexicJique" incelemelerin yardrnr
qevtilerimizin daha ewelki tercemelerden bir gok bakrmlardan ay'ldr$nr,
gevililerimizdenfaydalananlarg6recektir.Buhugusuniinemlinoktalarralt
notlarda belirtilme$e gahgrldr'
Qiviyazrsrnrn,dolaysiylebuyazrileyazrlmrgtabletlerinsonyiizyrliqin.
d" oklrrrlrqo, anlaqrlmasr !." iocelen-esi Miliddan iince diirdii4cii binyrlilan
kapsayan yeni bir
MilAda kadar olan bu iig diirt birr y'l gibi uzun bir zamam
Persepolis
diinyayr iiniimiize sermig olmaktadu' 19' yiizyrLn baglangrcrnila
heniiz
anabtarr
Utail"L"i hAli giiziilememig ve dolayrsiyle givi yazrsrnrn
Miliddan
hepsi-tle
bulunamamrgtr. Yukarila belirtti[imiz gibi bu bin yrllarn
iio"" oloo yrllarilu. Bu yrllar velbu devitde yaqam4 olal llsanlal.haklsnda
bilgimiz,
ve hatta bu insanlarrn kurduklan koca imparatorluklar haLkrndaki
grkarrlmakta
hald
ve
qrkarrlan
altrnilan
bu insanlarrn brraktrllan ve toPrak
olanveyo"y,liincesinekatlarhigkimeeninokuyamadr[rbiryazrileyani
ve insanh$n ilgisini bekliyorilu.
oi..i y"zrr. ile ya"rh belgelerin okunmasrm
Eski Qa$ Tarihinin yalmz
gtiziildii'
Igte bu son yiiz yrl igintle givi yazrsr
birer birer belirmefie
tlevirleri
Incil menkabeleriod"n bilinen bu kardnlrk
r Hammruoli Kanunu, A, Galanti,

1925-1341; Uq Sami Yazr-r Kanun,

A'

Galanti Ist'

l92?;AsuKanuuA'Galanti,lg33.IlammurabiKanununuA.Galanti,KbLler.Peiser

lllmanca nushasrnalan Tiirkqe'ye gevirilmigtir'

suMER BADiL assuR raNUNr,ARr

vE

ciRig

aMMi'qADUQA FEnMANT

givi yazrsr giiziiLliliihten sonra kelme ve metin araqtrr'

malanna baglayrp bu clillere ve ilolayrsiyle bu filleri konuganlann ig diinyalarrna niifuz ettiler. Ye biiylece Assyriologie-sumerologie ilmi do$mug oldu.
Arkeologlar bu geqmig uygarLklann kahntrlarrnr giin yiziine grkardrlar.
Qivi yazrsr bir uzmanhk alamdrr. Hangi ilim alanrnrn menEe'ini, tarihini
yazmak gerekse bunu givi yazrh kaynaklara baqvurmadan yapmak miimkiin
ilefiililir. Binaenaleyh, dilcilere gok i9 diigmekteilir. qiinkii bu gibi aragtrr'
malor anc"k bu dilleri bilenler tarafrndan yaprlabilir. Fakat gunu da unut'
mamak lAzrmihr ki, aragtrrma ve dolapsiyle sentez yaprlacak alanlann uz'
manlan ile meseli hukukgular, din tarihgileri, ziraatqiler, madenciler, zoo'
loglar, ve saire gibi bilir kigilerle igbirlifinden verimli sonuglar ahnabilir ve
bu qekilale huhuk tarihi, din tatihi, ziraat tarihi v.s. fauna ve flora gibi konu'
lar iizerinde aragtrrmalar ortaya grkabilir.
Bu igbirli[inin en giizel iirne[ini aslmda Roma hukuku bilgini olan P.
baglaifu. Filologlarn

Koschaker ile hocamrz Sumerolog B. Landsberger vermigtir; ve bu igbirlifinden

mukayeseli hukuk tarihinin en giizel iirnekleri meydana gelmiq ve

yazrsr hukuku sahasr iliye bir ilim uzmanhfr alanr ortaya grkmrqtrr'

bir qivi

yandan ziraatgrlarla igbirli[i yaparak I

ziraat tarihine biiyiik katlslarda bulunmuq, ayrrca Krummnagel gibi bir
3'
Zoolog'la i9 birlifl{nden de Fauna gibi bir eaer meydana gelmigtir
Toprak altrndan meydana grkarrlan givi yazrh metinlorin Cofu giinliik
hayatr yansrtan belgeler oldufu igin bu gibi i9 mektuplan, senetler, muka'
vuiul"r ve heaap lcayrtlarr gibi hukuk konusuna ait belgelere biz, givi yazrer
bilirkigileri fazla iinem vermek zorundayrz.

Yine Landsberger hocamrz

bir

ilk igi 19. yiizyrhn sonunda givi yazrar ile yazrlmrg belgeler
ve iktieail konusunda olanlannl tarumak ve ayrrd etmek
hukuk
arasrnda
gok eayrtla hukuk metinleri iglenmefie hazrrlanmrqtrr.
gekilde
Bu
olmuqtur.
Fakat l90l-2 yrhna kadar heniiz elimizde kanun veya kanunname 9e9iilintlen bir metin yoktu. Binaenaleyh ancak hukuk vesikalanndan me-lettreconstruction"
kette geger olan kanunlan canlandurp tasawur eiliyoro
Filologlann

yapabiliyorduk.
Giiriiliiyor ki hukuk ve kanun kavramlan ile hukuk tafii bizim sahamrzda ijnemli bir yer iggal etmigtir a. Mezopotamya'da iigt iiste yaprlan
kazrlar, ilk zamanlar Assur krrallarrnrn saray ve kiitiiphanelerini ortaya 9r'

,
s

Cf, ana

iriiu,

MSL I. g. 158 ff. Landsberger' Roma 1937.

iler 14. Tafel tler eerie EAR.RA- HUBUL

Cf. Die Fauna eles alten Mezopotamien nach

LU, Landsberger-Krummbiegel,

yeni lorralzeme
ve hiiyiiklerden de bunlara ildveten miitemadiyen ve 7' yn"ytl^
9'
M'O'
yani
zamanlara ait olan'
ofiaya grkmrgtrr. At";k yeni
''o""tdo ki Hammurabi adr ve kanunnamesi ilim
buluntulardan
ait olan,

karmrg

tiinyasrnda duYulabilmigtir'
Eski Babil soyunun on bir krrahnrn altrncr

luahve bir

kanun Codex'i

tedvinetmigola'nH"-mo,ubi,buhiikiimdarlarrneniinliisiidiir.Buhiikme
qu

iki

sebePten tlolaP vanyorruz

qehir devletlerini birer

Hammurabi, Mezopotamya'nrn biiyiik kiignk

birerzaptederekso-"'o"Akt".liilkelerinibirimparatorlukhalinilebirleg.
iiniinii, iilkesintle geger olan
ffi _i"t"rt bir hiikiimet kuran krraldrr. Asrl
kanunlanderleyip""lu,takrgmendebunlanniizerindereformlaryaparak,
bir kanunnAmo meydana getirmig olmasryla kazanmrgtrr'

Hammurabi'ninkesintarihihilitartrqmakonusuolmaklaberaber'biz
43 yrlhk saltanatrnr M.o. U28

krea kronoloji,yi r talul edip, Hammurabi'nin

ile 1686 yrllarr araorna yerlegtiririz'

yaqam4 ve Mezo'
Bagkent olarak Babil bu yrllarda en parlak ilevrini

po.'.y"tarihrninhigbirdevrindeBabilqehribudereceiinemlibirroloyna.
biiyiik bir fatih' devlet
mamrg ve iinilerlik yup-t-'gt'"' Ilammurabi'yi
adamrvekanuncuott,"nmuttitken'merkezlbirdevletkuruculufuyamnda
yerinde olur'
merkezi bir din de meydana getirdifiini siiylemek
toplulufu V. Scheil,in
1901-1902 yrllannda
-El"-'* bir Fransrz arkeologlar bilim

givi
baqgehri olan Sus'ta Hammurabi Kanunlannrn

bagkanh[rnilur

y""rrril""yu"rlrbulundufiubirilioritsteli,birkazrdaBiigbiiyiikclioritparqasr
koni ;eklinile 2'25
illioa" ^"yduot grk""l'gt'"' Bunlann birleqtirilmeaiyle
grkmrqtrr' Bu steli L'ouvre Miize'
m. yi&seklifinde 1.65 g"p'odo bir stel ortaya
iist Lremrnda, a;rm zamanda adi.tet tannor ve
sine giitiirn:iiglerdir. Si"iio
""
Sama$'rn' iiniilde dua eder
giineg tdnnsr olan ve taht iizerinde olu:m19 olan
giiriiyoruz'
iazivette duran Krral liammurabi'yi kabul ederken tasvir eililigini
gepe ge.tlre
anrta
altrna,
Kanunlann metni 5ama5 ve Hammurabi tasvirinin
tahminine
scheil'in
Bu stelnin susa'ya geligi biiyiik bir ihtimalle,

[rmru*.

g6re giiYle olmugtur

Elam,hlar Babil'i istila ettikleri zaman (M.0. 120?-11?1)'

b_u

steli harp

hitrrasrolarakalrpSusgehrinegetilmigolmahilrrlar?.1901.1902debustel
6' krah Ham'
bulununca, ilim iliinyasrnrn biitiin ilgisi Eski Babil soyunun
murabi'nin iizerine gevrilmig olilu'
Hammurabikanunlannrnyazrlroltlu$ustelitegkiledeniigtlioritparga.
maddeleri bulunan
$nd8n bagka, aynr yerde schi, yine iizerlerinde kanun

1934 Leipzig.

M. Tosun, sumer, Babil ve Assurtlularila Hukuk, Kanun ve Ailalet Kawamlan vo

bunlarla ilgili Terimler; Belleten Cumhuriyetin 50. Yrl Sayrsr. Burada bu kavramlar aynntrlr
olarak iglenmigtir.

DBak.M.Tosun,I{ammurabi'ninToprakKanunlan-FakiilteDergieiciltxxlSayr3.4.
c Y. Scheil, Memoires de la ilelegation en Perse' M902'
? Cf. Driver.Miles, The Babylonian Laws, Yol' I' S' 28' ff'

cinig

suMr* BABiL assun KANUNr,anr vE

ArdMi-gaDUQA r'ERMANT

3 kiiqtik diorit fragmanr da bulmugtur. Bunlann

incelenmesi souucu, bu
pargalann, kanunlann bir bagka duplikat niishagrndan pargalar oldu$u sonucuna vanlmrgtrr,
Scheil'in Sus'ta bulilufu kanun pargalannr ihtiva eden pargalardan bagka,
Eski Babil, Yeni Babil, Orta Asaur, Yeni Assur gibi gegitli devirlere ait kanunlann yazrh oldufu kil'tablet. fragmanlan da ele geqmigtirs. Bunlara ildve
olarak Louvre'daki llammurabi Kanunlan Stelinden en aga[r bin yrl aonra
0
yazrlmrg olan Yeni-Babil devrine ait British Miizesinde bulunan (I3 M, 34914)
daha
bulunmakta
ve
prologu
Kanununun
de
Hammurabi
bir tablet iizerinde
ewelkilere Dazaran qok ale$igiklikler gtistermektedir.

E6 49-52 Qiftqilerin

Ticaret, ahS aeri,g:

to Tiiccardan borq alma
$$ I-T
iq yapan kiiqiik miimessiller' ve
ii V-rOZ 10 Biiyiik tiicoarlar namrna
bunlann karqrhkh hukuku'
SS

f125i fff-fe
ii rzo-o

iyi

$$

$$ l-Z Yalan suglamalar

$ 3-4 Yalancr qahitlik
Hii&miin de[igtirilmeai
$ 5

$
$

$$

Qocuk kagrrma

yoklu$unda tekrar evlenme

137-43 Boqanma
L44-g Kiile lszlarla cinsi iligki
L4!&.ig llasta zevcenin balmr

yolu ile gegiqi intikali

Meekeue taarruz, fu1suLk

i"b"orlr ogol. hty"tta iken mal bafrglamasr

s 165
arasrnda veriset mes'elesi
$ 1iO-l Erkek evlAtlar mirastan
mahrum edilmesi
$ ieg-g Erkek evlAdrn
Evlithk edinme
$ 1?0
Dul kadrnrn miilkii
I7L4
$$

Yanmakta olan bir evi Ya[ma

Arazi oe Ett:

$$ 264L Timar ve zeamet hakkrntla

$$ 42-8 Qiftgilerin giirevleri
2, t962.

133-6 (6s6nrn

150 Kocadan zeveeye hediYeler

Eqlerin, borg iglerinde birbirlerine yiikiinliiliikleri
ss lllL-Z
KocaYr iililiirme
s 153
gayri meqru iliEkiler
$ iia-a Yakrn akraba arasrnda
evlilik
Tanamlanmamrg
ss 15}{l
miras
zevcenin iiliimiinden sonra evlenme hediyelerinin
$$ tsa-q

15-20 Kagak kiilelere Yatakl'k

s Driver-Mileg, The Babylonian Lawg, Vol. I. S. 30 ff.

0 D, G. Wieeman, The Lawe of Ilamnurabi Agaiu, Jourual of Semitic Stutlies, Yol. ?' No.

Eminet vbYa tlePosito

Miilke kargt, iyhrcn suglor:

S$ 6-13 Husrzhk, ve yataHrk

2I4
5

NakliYe suglan
lfaciz ve borg igin inganlann rehin edilmesi

Eolitik, oile ae miilhiYet:

Bir bag rahibeye veya evli bir kadrna iftira
s LZl
Evli bir kaalmrn tarifi
5 128
$ 129-132 Zina

Addhtin yerine getirilmesine kargt, iglenen suglar:

14

108-11 MeYhanecilik

anlaqrlabilir.
Kanunlann Driver-Miles, Babylonian Laws Vol. l, e. 43, v.d. a g6re srnrflandrnlmasr ise bizim s. 86 da vertli['imizden daha mufassal olarak aqa[rila
tekrar giisterilmigtir.

S
$$
$$
$

getirecegi zararlann sorumlulufu

bir ewelki fasrl ile birlikte say'

-aslnda ev ile ilgili suglan
mak icab edercli-

Hammurabi Kanunlarr bagta bir "prologue'n (Onaiiz) ve sonda da bir

'oepilogue" (Sonsiiz) olmak iizere 282 kanun maddesinden ibarettii. Bu mad'
deleri, muhteviyatr bakrmrndan fasrllara biilmek'miimkiindiir. Ve nitekim
hemen hemen ayni prensipler giiziiniiade tutularak birgok kimeeler tara'
findan, biiyle tasnifler yaprlmrgtrr. Kanun maddelerinin orijinal metindeki
srralamgr bugiinkii hukuk ilmi prensiplerine giire yaprlmrg olmryabilir. Fakat
kendi devrinileki uygulama giiriigii giiziiniine ahnrrsa, belki o zaman bu
srralama daha

borglar'

$-6 Sulama ile ilgili suqlar

Huyuuott,* t"yil"o*
;;i
59 A[ae kesnek
OO-L Hurmahklann balomr
t Ev ile ilgili suslar'
$$ S-K

ft
ll
8
S

$$

ro g
?8

175-6 Hiir kadrnlann

60-A: $60'66iB-K:

+ f : bak, Driver'Miles

kiilelerle evlilifi

6?'a$69f

C;L'T:

$ ?0

+ d'$

?6

+ C;Y'$10?:

surxon BABiL assuR raNutrr,aRr llE

$

$s
$$

177 Dul bir kadrnrn tekrar evlenmesi

178-84 Din kadrnlan
185-194 Evlit edinme ve siit anahk

$s
$s
$$
$5

215-23

yaprlmrgtrr

urilf"t

Cerrah

damgasrm vuran kimse

Gemi ustasr, ve gemici

Tartm,:
S$

241-52 0kiizler (hacizleri, hiralanmalarr, zararlan

!q ?53-6 Hayvan

bakrcrsrmn yem suistimali

5$ 252-8 Okiiz gobamnrn kirasr
S$ 259-60 Tanm aletlerinin euiietimali
$ 261- Qoban kiralanmasr
$$ 262-T Qobanlann giirevleri
$$ 268-72 Hayvan ve araba kiralanmasr
$ 273 Mevsim iggilerinin kirasr

11.

ve krsaca C E[
Kanunlar Codex H. adrnr almlg ve biiyle tanrnmalctadrr'
irnparator'
Hammurabi
kanunlan
krsaltmasr ile giisterigr. Ozet olarak bu
edilmiq
rslah
ve
edilmig
tadil
i"g'll"a. g"g"rli
-y"rriolan ve var olan kanunlarrn
ls'
eiliyoruz
kabul
olarak
ilive maddelerden oluqmug
iL

sughr :

22+-5 Baytar
Berber veya kiilelik
??9-1
228-33 Usra-mimar
23440

$$

ait

'l

miqtir.'Vebuisme,bundanewelkivebundansonrakikanunlararasrnda'
hak kazanan eser bu l{amnurabi hanunlandrr'
;;;"ve tam olarak
gok
H. kanunlarrna 'oCodex" denir rei denemez -i bunun tartrqmasr

Taarruz ae l{tsas (Ceza hukuku hakkrnda)

$ 195 Babaya taarruz
S$ f96-208 Erkeklere taarruz
S$ 209-14 Qocuk diisiirtme
Meslek ailamlanna,

ciRig

ari-gaiueL a"nuEn,

v.s.)

Hartmut Sc.hmiikel de 13, kanunlann daha ewelki olanlanna nazaran de6isik olduiunu ve iifkenin kanunlanmn ancak bir krsmrnr giisterdifine iqaret
Lor"n"aii. Bu fikri esasen miidafaa eden P. Koschaher'dir' Qiinliila gerek
gdre,
Hammorabi'ye gerekse Kanunlara biiyiik takdir beoleyen Koschaker'e
tadi]tri
kanualanndan
Sumer
eski
gibi
belirttifimiz
H. Kuooolu., y:okorri6
ve tezadlan,
ve ralahh bir dlrlemedir. Ye miitecanis olmryan iislfibu, tekrar
eder.
teokid
derleme oldufunu
Elbetteki H. I(anunlan, merkezi bir devlet haline getirilen, gegitli geleaels
ve kanunlarr olan sumer ve Akkatl gehirlerinin gelenek ve kanunlarrmn bir
halitasr olacalctrr. Hammurabi Kanunundan sonra bulunup Hanmurabioden
iinceki zamarra ait olan kanunlar da bize Hammurabi Kanununun tlayandr$r
esaslarr vermig ve bu suretle elimize mukayeoe malzemesi gegmigtir'

otEpilogue'o 15 Onsiiz ve Sonug'u

E[ammurabi Kanununun "Frologuen've
arkaik, edebi bir usltb ile yazrlmrgtrr. Bu iisl0b destaa ve ilahilerin yaZ.IJ&g

edebl

bir diyalelrtin

iislfibudur.

Ein altassyrisches Rcchtebuch Lg2zrs, l, Ir.K.laniqin "Gesetzbuch:

kullanrr. Lanileberger, Symbolae l(oschaker, 1939, S. 219, "... Geoet'
tabirini
kitabr,t
Kanun
zeskodex : Kanun Kodexti
A, Gdtze-JAOS, 69, S' 11 "a legal cod'e" : hukuk kitabr, der'
1t Bu kanunun tartrtmaer igin bak:
a G. R. Driver-John C. Miles, Tho Babylonian Laws Yol. f, S',45'e giire, Hammurabi'nin eseri ttlfis work, then is not a collection of exieting laws wifh the amend:nente auil adjust'
of
mente necessitated by their coelificationi it is a series of amend.mentg anil reotatements
elrq'
icabr,
kodlification'u
eseri,
kanunlann
Onun
he
wrotett
force
when
parts of the laws in
;nila, tarliller ve intibaklar yaparaL, mevcut kanunlarrn bir kiilliyati ile[ililir. Kanuolan
yazih$r zanan, gegerli olaa mevcut kanunlarn bir krsmrnrn rslah ve tadiliilh'
b $ E. Bilgig, Fakiilte Dergisi Cilt'XXI sayr 3'4 1963' S. 113 ve
Not. 53 - Eski Mezopotamya kavimlerinden kanun anlayrgr ve an'aneei" inile ilgili
literatiir toplanmrgur. Aynca M. Tosun - Fakiilte Dergisi CiIt XXI sayr 3-4' 1963' lfnmmu11 Koschaker,

Ucretler oe

S
$$

274
275-7

tarifleri:
San'atkArlann iicret tarifleri
Gemi kiralan

Esirler, kiileler:

27U9

280-2

Esir eatrgr eiizlegmeleri

Memleket drgrnda ktile satrgr.

Yukandaki taenifden giiriiliiyor ki, bu kanunlar

bir sistem iginde tasnif
edilmemekle beraber yine de keoiine giire
bir tasnife tabi tutulmuqtur.
rgte, eietematik olmamakra beraber, hig olmazsa
birbiriyle'gili madd.elerin
yan yana bulunmalan ilo baqhksrz, y"l"r"aJ^y"aer<le
f:Sy 1e1eb9
bir

"colophono' ile iktifa edilerek bir talum fasrllardan ibaret olan

bu
: I(anun kitabr'o defiil ..Kanun codex,i,, kanunlar
adr veril-

mecmuasrna 'oRechtsbuch

rabi'nin toptak kanunlar:r

ls II. Schmiitel, Ur, Aesur-Babylon, Drei Jahrtausentle im Zweisttomlancl' S' 83' f.
1{ P. Koschaker, Rechtsvergleicheaile stuiliet zur Gcsetzgcbung Hammurabi's. s. 3 f,
S. 26. f,, S. ?3 f., Ehelolf"Kosehaker, Ein altassyrisehcs Rechtgbuch, S' ? ff.
15 \fr. von Soden, ZA, XL, ve XLI' (1932-1933)'

GIRIE

suMER BABiL asgrttr EAIruI\rLAil YE A![Mi'S'+DUQA FErufia$II

bir B"bil'ce ile yazrlmrg ve arkaigm'

toEpilogue"
toProloguet'
da dahil, Eski Babil yazr'
ve
den uzaktrr. Yazr ise
x{.anun maddeleri ise fasih ve klaeik

sidrr

16.

Yuharrda belirttiiimiz gibi ilehi ve destAni bir iisltpla yazrlmrq olan

,.Prologue,'u bir qok.balnmlarilan de[erlendirmek zorundayv. Bir defa zengin
ta"ihi f,i, kaynaktrr. Kanunlara yaptl* bu iinetiz vesilesiyle, Hammurabi,
yeni meydana getirtli$ veya tekrar canlandrdrfr eski kiilt yerlerini sayarken
L""ilt$ iginileki gehirleri de birer birer saymrg oluyor' Bu
ryoi
""*todt
g"hitl""io adlarrmn salnlmasr ve bunlarrn fethi, bu kanunlann Hammurabi''
etmig
nin saltanatrmn 32-33. pllannda yazrlmrg oldufunu bize ilolayraiyle ispat
prologue'oluyorr?. 32-33. saltanat yrllannda derleyip ilan ettifii kanunlann
,,oiu b,' euretle zapt ettigi gehirlerin adlan, srrasl ve o lallarda geqen iinemli

olaylar anrlmrg olmaktadir. Hammurabi Kanunlannrn gegitli fragm4'lanntn

bolooogo, daha llammurabi zamanrnda kanunun birgok "edition'olanmn
bulundu$una igarettir.
quilur: Hammurabi bu
"Prologueo'ta iizerinile durulacak bir nokta da
Marduk'a tiviicii siizler
tann
getirilen
meydana
dewin "syn'cretique" olarak
ettirip iilkenin bag
g"lil
takdis
tannlara
ol.".k
bagqehii
gehrini
siiyler, .r"
eder. Halbuki
ifade
getirildifiini
gehrin
bagrna
bu
tanrrsr Mariluk tarafrndan,
gtele,in iizerinde Elammurabi tann Sama5 ile birlikte ream edilmigtir' Tanrr
tanrrer
Marduk ise Stele'de resm edilmig ;e[i1lir. Buna sebep Sama6'rn, adilet
..Epilogue"ta
:
eder
I{arnmurabi bunu agrkca ifade
olugudur. Netekim

Epilogue, Kol.

98'i6'ru;ku'tsum a'na-ku
Tercemesi:

Tann Samad'In ona gergekleri verili$ adalet krrah, I{ammurabi'yim ben.

Elammurabi demek oluyor ki gerqekleri Tann SamaE'tan alyor ve onrul
namrra iilkede nizam ve adAleti yiiriitiiyordu'

s.

129

f.

sayr 3'4'

1?B-82.

m6tim (KALAM) re-si' [im]

18- 5u'bu-zi-im
19- ri'wa-e-ra'an-ni
20- ki-it-tam
21- ir mi-5a-ra'am
22- i'r:a Pi (KA) ma'tim
23- a5-ku'un
24- 5i-ir ni-Ei d'ti'ib
Tercemesi

memlekct ida.
Vaktaki Tanrr Marduk, halkr ailil olarak idire etmek ve
ve ailaleti memleketin diline
resini ele almakla beni giirevlenclirdi, gerge[i
hog ettim) der ve kanun
Loydum 18. Haltru memnun ettim (halkrn bedenini
'ozetlilecek
o'Prologue"
halckrnda siiyleiliklerimizi
*Jda"t""io" geger.
-olursak;

Ailalet Tanrrsr 5ama6'rn

;;;; i.r", frr""a* ol-uf, iir"r" di[er tan'lara da
oocirig"te Hammurabi kenitnemini belirtmek iizere, dini bir methiye olan bu
te'sis ettiSni ve komqu
ilt t" tan'la'n yardrmr ile menrlekette atlAletiktidan
srrasrndaki baglrca
aracla
Bu
iilk"l.,* bang getirili[ini beyan eder.

eilebiarkaikiisltbile..epilogue''gelir.Busonsiizlerinkonuguise:
adAleYine llammwabi'ye bir methiye olan bu trirsrmda' Hanmurabi
tindenveAdilo"b"r,gg,icraatrndansiizederek'memlekette'haksrzhklan
taq abideye
kutarr-ut ve zayrft kuwetliye ezdirmemek igin bu kanunlan
mabetli)
(Marduk'un
y"n.lr"rp heykelinin iiniine diktirip, Babylon'da Esagila
herkesin giirmesi iqin
giire hakhnr arastn le, der'

*.b"dio",

gikayeti olan gelip okusun ve ona

'liktirilim'

otEpilogue"ta Marduk'a duadan gonra' Hammurabi kendinden sonra

temenni eder ve o
gelecek'htiiiimdarlann bu kanunlara riayet etmelerini

1963,

R. Driver ' John C. Miles ' The Babylonian Laws, YoI I' S' 36 ff'
c A. Pallis, The Antiquity of lraq, f956' S' 528'
u Babil krrallan Ler ealtanat yrllarrm o yr}n (daha ilofruau bir ewelki yrhn) en iinemli
RLA II,
bir olayna gtiie adlanihnrlardr. Ilaumurabitnin aaltanat yrllan igin bak: A. Ungnatl'

16- a-na 5u-te-Eu'ur ni'5i

l?-

yazrldrfr aynr
282 maddelik kanun maildelerinden sonra, 'oprologue'nun

96-Iar mi'Ea'ri'im
9?-da d5amaE (UTU) ki-na-a-tim

II. K.anununun form vo muhtcve bakrmrnilau elegtirmesi igin bak:

a M, Tosun : Hammurabi'nil Toprak Kanunlan. Fak. Dergisi cilt xxl

14- i-nu-ma
15- dMarcluk (AMAR.UTU)

fetihleri ve olaylart da zikr eder'

XXV b- sat. 95-98

95'Ha'am'mu'ra'Pi

10

Fakat ttPrologue"un gonunda ise'

Kol'Va satt^r L4-24 :

|Einapimfurimlmemleketindilineile,memleketinilitinelecteilenebilir.Yaniatlilet

geldifi gibi, merkezi bir hiikiimet

kawamlannr sreoleketin diline yerlegtirrlim, anlom,rna
koymak iqin qeqitli gehir'
yiiriirliife
kanunu
tek
bir
teavio
kurmalf. ve yerli kanuolan
",lip
yerli cliliyle kanunlan
memleketin
tercemesi,
r";" -"uoili, (yerli) iliyalektlerinile, yini kelime
anlagrlabilir'
ila
koytlun, anlamr
r0 M. Tosun, Fak. Dergici Cilt X*XI Sayr 3-4' 1963' C' I'10'

i0

surrER BABlr, assuR $aNUNLAnr vE AMlri-qrDUQA rEnMAllr

himseyi taLdis eder,'riayet etmeyeni biitiin tannlann adla'nr anarak onlann

lAnetleriyle ldnctler.

llammurabi kanunla'. Mezopotamya'nrn ilk kanunla* defildi. Bu

kan*nla'n, giineyde sumer, kuzeyde Akkad yani sami harkrn otu-rdufu ve
hahim oldu$u qehirlerin yerli kanunlanmn bir kangrmr, bir rslah
"dil^ig
derlemesi oldu$unu yukarrda incelecrik. Fakat bu kanunlardan daha
eoki,
daha ewel gegerli olan kanunlar hangileri idi. Bunlarr tarih srrasr ile srah-

yahm:

Qivi yazrsr ile yazrlmrq belgelerin biiyiik krsmrm hukuk ve iktisad. konusunda olanlar tegkil etmektedir, dedik. Bu belgelerin aile hukuku, ve giinliik
hayatrn ihtisdd ve ticaret bakrmrndan iligkilerini aksettireno ahg verig veeikalan, kira siizlegmeleri, iidiing muameleleri ve mahLeme zabrtlan oldu$unu bir
kerre daha belirtelim. Ay'ca bir gok ticaret mektuplan (Aesur-KaniE) ve
hesap listeleri bulunmaktadrr. Bu huhuki belgelerin incelenmesi bize kanunlann tartrgma konusu olan, nc dereceye kadar uygulandrklarrm, yegane
aydrnlatacalc vasrtadrr. Bu belgeler arasrnda devlet muahedelelerini de
anmak yerinde olur.
Fahat biitiin bu bol hukukl ve iktisidr malzeme araernda hukuk nazariyatlna ait hig bir vesiha yoktur 20.
Hammurabi Kanunnamesinin devrin hukulil ve ilctigadl belgeleri rgrfrnda
incelenmesi, ayni zamanda flammurabi iincesi kanunlannrn da incelenmesi
ile birlikte yiiriltiilmesi gerekir. Buna imkin vardrr.
Hammurabi iincesi r(anunlar hem sumer'ce hem ile Ahkail'ca yanlmtgttr.

Qivi yazrsr hukukunun baghca kaynakrarr olarak kanunnameler ve

hukuk ve iktisarl belgelerini nazan dlikkate aldrk; fakat kanunlann meydana
gelmesi igin bunlann milletlerin iirf, adetler ve teamiilleriniu siizgecinden
gegmesi lizrmdrr sr.
Qivi yazrsr hukukgula'na giire, gerek teamiir hukuku yani iirf ve adetlere
dayanan hukuk, gerekee kanun yazrna, Eski Mesopotamya kavimlerinde gok
eskiden beri, yani sumerolerdenberi geligmig ve gtiriilmiig miieseeeelerdir.
sumer'lerden bize kalan en eski givi yazrL belgeler araarnda en tinemri [s1r1
iktisadl ve idarl olanlandrr 22, diye tekrar odelim. Hukukun temeli veya
kays0

a) Orta Assur Kanunlanndaki gerhler bize bir

"Jurisprudentia,tnrn ilk denemelerini

vermiyor mu? Bu kanunlann bu agrdan incelenmesi igin P. Koschhaker'in bu kanunlar

iizerin.
deki gahgmalanna dikkati qekmek isteriz,
b) Ayrrca cf. M. Tossun, - Belleten, Cumhu. 50. yrtr-S. 5?6_??
21 Ayrrca Kanun anlayrgr
ve an'anesi igin bak; E. Bilgig, Eski Mezopotamya kavimlerinde
Kanzn Adayrgr ve An'anesil Fakiilte Dergisi, XXI, B_4 S. 103, ff. 1964.
Yine E. Bilgiq, Belleten XI, 44, 194?, Qivi yazdr, hukuki-iktisaili kaynaklar......; p.
Koscha.
ker-Rechtsvergleichende Studien zur Gesetzgebung Hanmurabis, l9l?.
22 IIk huteki ve iktisadi vesikalar
hakkrida biigi igin bak: E. Bilgiq Belleten cilt xr. 44,
A,1,"1 -rirti t,--,1, .,^ :r.+:-^l: r-^.,-^r-t-_
r!
J.t2^t'

cinig

11

nafr olarak, teamiil huhuku ile kanunlar igin bak: M, San Nicolo: Eeitrage
,ur R""htrgeschichte im Bereiche der Keilschriftichen Rechtsquellen, 191]L
oslo, s. 62 ff. En eshi kanun koyucu aih,nr, vercbilece$imiz kimse Laga6 Krrah

Urukagina,dtr. Yeni Kronologi'ye giire M.O. 2350 yrllannda yaqadrfmr ]cabui

etti$imiz bu sumer krrafunrn brraktrir, sumer'cc yazrlmrg bazrlagna gdre
talimfitname mahiyetinde olan 23, kanln pargalan daha do$rusu rslahatmdan
bahs eden metin 24, baglarr kurk ve eksik durumundan dolayr bu krsrmlarr
hakliunda kesin bir sonug grkarrlacak durumila de[ildir. Fakat 9u kadarr
kesindir ki, bu ailaletnamede yani, halkrnr zuliimden korumak igin grkardrfr
oolugal" yani hrral iliyen bu eski sumer Qa$ hiikiimhiikiimlerde kendisine
dan, kendinilen ewelki iig gfisrp'rn elinde bozulmug olan memleket idareeini rslah etmek istemigtir. Hiikiimilarhk otoritesini tehlikeye diigiiren
halkrn huzursuzlufunu ve hognutsuzlufunu ortadan kaldrrmak istemigtir.
Bu da ancak idil olmakla miimkiindiir. fJrukagino'ttn rslahatr anlatrlrrken
Koni geklincleki (A ve B) yazrtrmn 25 giriq krsmrnda, bir takrm dini icraatrndan baha edildikten so11ta, "u,n'ul-Ii'a'La nutnun-6-a-ta un-bi'azl : en esiti
giinlerilen, tohwnun fi.ghr&!}, zarnandan 6eri" kendinden ewel memlekette

cari olan durumu birer birer sayrp Pi-LUL-DA (Akk.'billudu) iirf ve ailit
eskiden beri
"un-bi-ta e-rne-a : (Uruk-Kegel BC VII' S. 26-28) iirf ve idet
kanun
(fakat
idi",
btiyle
g6renek
geleneh,
vaidr, btiyle idi. Yani idet,
(ona)
Krralhfi:m
LagaS
Ningirsu
tann
urukagina'ya
yoktu) der. vaktaki
narn'tan"ra'
ve"
1-4)
Satrr
YIII
Kegel
vII,
B.c.
Kegel
verdi vIII 1.4
un-bi-ta,YllI,7, B, 9, e-6e-gar ?-9 eski zamanlarm, kesin hiikiimlerini te'sis
etti; bunclan sonra urukagina yaptrfir gegitli rslahatr sayarak, bashryr,

zulmii kaldrratak ooamar-gi'r'bi i'gar: (I(ol' 12, Sat' 2l) hiirriyeti tesis
eder, (koyar) . arna'ar-gin'(bii : hiirriyet manasrna gelili$ kabul eililmekle
beraber, egitlik anlamr da teklif edilebilir.
urukaginaodan 20o;nl sonra sumerholifin tehrar canlandr$r LagaS gehrinde Gude-a (M.0. 2100) 27, LagaS gehrini kalhnthrrrken Eninnu mabedinin
ingasr vesilesiyl" iki silindir geklinileki yazrh amtmtlan bagka 10 kisur da
rs E. Bilgig, Fak. Dergisi XXI-3-4' f963 S' t0?'
2a

b A. Deimel,

Orientalia 2 (1920)

f. 3 ff'

a Th. Dangin, sunerische akkailische Kiinigsinschriften (1907) s. 47, s.

gel A Kol. VII, 1 ff. Kegel B und C, Kol. VIII ? ff' Kol' XII' 2l ff'

50 ve

S, 52-Ke'

to Urukagina reformlarr igin bak: E, Sollberger-Corpus tles Inscriptions n'Royales" Pr6sar'

xII 21 ff.goniquee de Ligas_S. 48 v. d. Cones A Col. yII I ff, c6ne B C. Col. VIII ? ff. ve col
iy"ri, eskiroig lir terceme olmaLla beraber bak : Th. Dangin, Sumerische unil Akkailische
roob.i*"h"iften (lg?0) s.4?: s. 50 ve s 52; beimel, orientalia (1920) s. 3 ff. san Nicolo,
Beitr{ge-S, 65 ff. 2
sc Unrkagina. Coneg B ve C III, 2 v'd.
r? Guilearrrn tarihleumesi iqin bak: Th Jacobsen, The Sumerian King List, The orientat
fngtitute of the University of Chicago, Assyriological Stuiiies, No' ll' 138' not' l0'

12

sUMER BABiL Assun KANUNLAnT

heykel ve steli mabedde diktirmigtir. Bunlardan kendi heykeli olan Statue

E z8'nin iizerinde bir takrm sosyal reformlardan, esir kiilelerin serbegt brrakrlmasrndan, zengine fakiri, kuwetliye zaifi ezdirmetli$inden, bahs eden rslahatmrn iizcrinde yazrh bulundufu heykelini herkesin gtirebilece$ bir yere
yani $ehrin bag tannsr Ningirsu'nun mabedi EninTu'da diker.
Nitekim trpkr Osmanh'lardan iince hiikiimdarlann bir takrmr hrrsrzhkIann, bilhassa haksrz vergilerin kaldrnldr[,rm il6n eden hiikiimleri herkesin
gtirebilece$i qekilde biiyiik camilerin duvarlanna veya qehirleria girig kaprIanna tag kit6beler halinde te koymasr gibi.
M.0. 2330 lnllannda, Eski Sumer Qa[,rnda yaqamrg olan ilk rslahatgr
Urukagina ile

Ur $ehrinde Sumerlili[in tekrar canlanmasrndan hemen iince,

Urukagina'dan 200 yl sonra yagamrg olan Laga5 $ehrinin yine difer bir
rslahatcrsr Gudea'mn Sumer'ce kitAbelerinden. sonra, Hammurabi KanunIanndan tince yazrlmrg hatta belki de ona iinctiliik etmig, difor bir kanun
parqasr daha mevcuttur. Bu l9I5 de Albert T. Clay'rn yaynladrf,r, iizerinde
9 kanun maddesinin okunabililifi epey ktitii korunmug bir tablettir s.
Ifammurabi kanunlanndan iince olmasr lazrm gelen bu Sumer'co kanunlann yazrlmrg oldu$u tabletin kesin tarihlenmeai, Colophon'rn krnk olmagr
yiiziinden, yaprlamamaktadr. Fakat ifAde tarzr hatta bir derecoye kadar
paleographique tizellikler bize Ifammurabi iincesi olduiu inancurr kuwotle
vermoktedir.

Hammurabi iinceei di$er bir Sumer kanunu belgeei de, bugiin fstanbul
Eski $ark Eserleri Miizesinde 3191 No. er altrnda muhafaza edilen kiitii korunmug bir tablettir il (20 X l0 cm.).
Fakat okunabilen krsrmlarrna giire tablet bir prolog, -epilogu yok- ve
6-? kanun maddesinden ibarottir. Kanun koyucusu III. Ur eiilaleainin ilh

hiikiimdan (M.0. 2130-) d(Jrnatnmuoilur.

Girigteki rlint ve tarihl bahislerden sonra Krral dUrnammu kanun maddelerine girmeden ewel, idAre yolsuzluklanndan ve onlann kaldrnlmasr
igin yaprlan reformlardan, gegitli iilgii ve ayarlann diizenlenmeeinden ve
nihayet zaifin, fakirin zalim ve zenginden korunmagr igin ahnan teilbirlerden
bahseder.

Kanun maddesinin yazrldrfr krsrm gok krnk ve ekaiktir. 22 madde olarak

tamanlanmasr, tableti ilk okuyan S.N. Kramer tarefrndan teklif edilmektedir.
28 Guelea'nrn reformlanndan

Kol. IY, 10, Kol. V

baL" oden

II Kol VII 38 ff.

kayrtlar:

Silin<lir A, Kol.

II,

XIII, 3 ff. Statuo B.

2e Belgeler. Tiirk Tarih Kurumu, Cilt

Sayr 3.4 1965, S. 51.
80 Albert T. CIay Miscellaneous fnseriptions in the Yale Babyloniau Collection, Yale Or!
ental Seriee Babyloniau Texts Vol I, (f915) No. 28.
31 S. N. Kramer-A. Falkenstein, Ur-dNammu Lawe-Code, Orientalia, Nova Series Vol.

23, S. 40

ff, Ayncs E. Bilgiq, Fak. Dergisi XXI Sayr 3-4, S. 108,

13

ciRig

vE alo[i-faDue.c rEnuaNr

ve yaralanma

cre biiyiiciiliik, kagak kiireler,

Geri kalan kanun maddeleri
Kurc'lrolt"rr* Prototipleri olarak teredeibi konulan ele alrr' H"*mt""bi
iii*iir kabul eililebilir

GereksumergerekseAkkad'hkitipleriyetiqtirmek,onlara-giv-iyazrsrnr
tatiplere Sumer'ce iifiretmek'
Sumer taaipl""io" Akkad'oca' iltuJ'l

liste eekli:rde metineeqitlerini ii[retmek iqin

tabiri ile
Landsberger'in
qegiali
bir
ler haz'lamrdr. Bu iigretici tiut"ti""a"o
kopyalan elimize geqmig bulunmahtadusz'
trl6hrtext"in Nippur ;;;
Nippur ve Assur kopyalan olarak
'Eretmeh,
fiTfr;iuil";l;

i"ir." lilsi

Seri halindeki metin, Egki Babil- iafr

giire ancak Isin Siilalesi
iki nusha halinde "f" g"glifu;r. f*'"if,""iJb"rg""'"
zamalrrndahattaNippur,.,oHu*-o,abitarafrnclanfethinilensonrayazrlmrg
gayesi yukangt P sii/edi$imiz Sibi
olmasr lAamdu. Bu serinin tanzimi
ifAdeyi iifretmek bir
tuo'i*ioi"'nUanrlacak
kitiplere hukuki b"b;;;;;
o'bilingue"uir.
sumer'ce
seri
ag"".*ektir.
bagka deyimle ifad" i;;;ttn;i
-verilmigtir. Babil olru]larrntla kitiplere
formiillerin Aklrad,ca terc"m"le,i
olo.lrtuoeerihali]xdekimetinlerineniyikorunanrdrr.
iqin kopya eden kitip
Elimizdeki metin, Aseurbanipal'rn kiitiiphanesi
eclilmigtir. Yetli tabterceme
lehcesine
tarafrndan Egki Babii,ce.len As",;"
letten ibarettir.
kitaba adrm veren muhavele
1. Tablet Verbal parailigmalan verir ve
deyimi ile bagdilinrlen ahnma ono

f,i'lu:iu'"d"'i

gelineeye kadar' ibAresi'

ibirelerle tamamlanrr'
f"". V" yt" mukavele literatiiriindeo *h'an
2. Tablet borq ahp verme hukukuna aittir'
cepheleri anlatrhr8a'
3. Tablette yio" io"g vermenin bagha
4. Tablet, tarla kiralanmasr iizerinedir'
Nominal parailigmalan
5. Tablet, bu tabletin begte biri korunmuqtur'
veriu Tercih haklan ele ahmr'
6. Tablet yemin ve tereke iizerinedir'
iizerinedir'
?. Tablet, aile hukuku ve tabrl borqlan
tanesini daha katarsak' bu
bir
Hamnurabi iincesi yazrlmrg kanunlara
daHammurabi,denydiaeltiylldnceyaqam:golanIsinkrralr,.Lipil-fi'aroaait
"so-""'"" ya"rlmtg olan bu kanunlar F.R. steele
olan sumer,c" a"llolrlarao.
sl B. LanclebergerrDie

Serie cnc

t"tl*uro"oer
garrgnasrnr

rrrgtrr.

I'

Bi[ I-Roma
itriSr, Materialien zum Sumerigchen lexikoo'

iizerinele yap'
Lon'ra vo Berlin Miizelerin'en gelen foto*raflar

nI'

3s ana itti5u MSL

S'
sa Tablot I vo 2' Landsberger'e giiro ana

IIAR. ra'hubullu seriei ile itgiiiriir;

itti6u' MSL

I'

Roma 1936 S'

III f'

ve S'

X'

la'

SUI'BN BAAiL ASSUR KANUT{LARI VE AM}Ii-9ADUQA

rarafindan 1.948 de, ya;nnlanmrstrr3s. Fakit ilh defa 1919 yrhnda H.F. Lutz,
rh*i<ota b*lunarak Louvre Miizesinde korunan sumer,ce kanunlann yazrl&$
bir hag tablet fragmamnr yayrnlamrq'trr. Ancak sonradan Francis R. steele,
brr fragmanla'n hendi igledi$i, Nippur kazrlarrndan grkrp pennsylvania Mii-

zesinde korunan tablet ile iligkisinin tespit ealilmesi ve bunlarrn iizerinde

rsin Krah Lipit-Idtar'rn adrrun bulunmasr ile kanunlarr bu krrahn adr ile
yeniden bir biitiin olaralc negr etmigtir. Lutz eserinde kanunu mufassalan inceledi$i gibi, Emin Bilgig de Dil ve Tarih - Co$rafya rahiilesi Dergisindeki
malcilesinde etrafh bilgi verir36.
rrammurabi'den lB0 yrl ewcl bir sami merlcezi olan Isin $ehrinde, fakat

I
I

II

sumerlilifin heniiz canh ve kuvvetli oldufiu bu qehirile, yerli geger kanunlar,

sumer'ce kaleme ahnmrg olup tanzimi tertip ve maddelerin konulan bakrmurdan Hammurabi Kanunlarrna prototiplik yaptrfr agikirdrr. yegine fark
H. Kanununun daha mufassal olugudur. (prolog- 100 satrr, kanunlar 3g
paragraf, epilog'un 50 satrrr korunmuqtur. Gerisi krnktrr).
Hammurabi ii*cesi kanunnimelerinden, Lipit-Iitar kanunlanntn F.R.
steele tarafrndan yayrnlanmasrndan bir yrl sonra lrak'hlann Tel Abu Harmal'daki (eski $aduppum) kazrlarrnda b*lunup A. Giitze tarafindan 1948 de

I
4.t ,!,

c'i
ol
D'!
l(

ri
fli

R,l

41

ei
d

Ml
hl

$t
..!
tsl
NI

9i
I
I
I
I
I

"l
I
I
I

yayrnlanmrg olan, Akkad'ca yazrlmrq, EBnunna krralhfir kanunu gelirs?. Aynr

lranunnn bir krrrk bir de daha iyi korunmu q ituplikat olan ikinJi bir tableti
(12 x 1'5) ele gegmigtir. Tabletlerin Frammurabi iincegine ait oldufiunda
gerek dil gerekse yazr 6zelli$i hanaat vericidir. G6tze,ye giire ufah tefek

ay'llrrhhlar giisteren bu her

olm.asr lAzrmdrr.

iki tabletin daha eski bir prototip'e dayanmrg

ve biitiin delillerin deferlendirilncsi sonucu s8, E6nunna

]ranuularrnrn ilh defa tehlif edilili$i gibi Bilalama zamamna de[il, Daduga zamamna tarihlenmesi lazrm geldifi yine Gtitze a? ve E. Szlechter 80 tarafrndan
iinerilmelcte ve gavunulmaktadrr 40. Fakat kesin olan guclur ki bu kanun da
Ha'rmurabi Kanunlarrndan tince fakat pek az iince yazrlmrgtrr, ve elimizileki

ilk

Altkad,'ca ltanunudurar. Ednunnaonrn yerli kanunu olmasr lazrmdrr.

36 Francis Rue Steele, AJA.

Yol. LII, 3. Aynea Kanunun muhtevasr ve ig diizeni ve ilgili
fragmanlafla Hammurobi Kanunu gibi bir stel iizerine yazrlmrg olmasr ihtimali hakSnilaki
incelemeler igin bak : ANET S, fSg-S. N. Kramcr
36 Emin Bilgig-Fak.
Dergisi XXI, 3-4, S. 109 v. d.
3? Bu kanunun ewela
Bilalama kanununu adr ile tanruaasrmn yanLg oldu$u hakt,.daki
tartrgmalara ait literatiir E. Bilgig, ayni makale, S. ll2, not 4g
de toplanmrgtu.
ae A'Gdetze, Thelaws
of Esn'nna,
Schools of Oriental Rcsearch vol, XXXI.
3s E. szlechter, Les Lois

cinig

r.SNJ}IAfiI

New Havenr956 (TheAnnual of the American

iloE5nunna, paris, 1954. (publications de rrEnstitut d,e Droit

Romain de l'Llniversite de paris, XII.)
d0 Daduia'nln ve dolayrsiylc
E5nunna kanunlanmn tariblenmesi iqin bak: E. SzlechterLes Lcis il"Esnunna Paris, 1954, S. 6 ff,
{1 Kanurr'lmn Gtitze tarafrnd,an iglenigi
igin bak: A. Giitze-a) surner vor rv, No, II, b)
'i-ine A. Gittze ANHT.
S, 161 ff.

l5

Isin gehri' gerekse ESnunna

Gerek Lipit-IJtar kanunlarrnrn geger oldufu

gehirleribiilgesiherikisidesonradanHammurabi,ninimparatorlu$uigine
metinlerine giire qunu
i--rqt""ao] E[mizde bulunan reform ve kanun
Hammurabi'den iince ka:^;;o'" siiyliyebiliriz ki, Eski Mesopotamya'da
varir, Lukuk ve acl6let kavramr vardr, fakat bu kadai mufassal iinsiizii,
bir kanun abiilesi elimize
"""rr"
iu* .oorooli, 2Bl kanun .madilesi ile yazrlmrg
ilk kanun iirnefi de$ildi. A-.ametli bir tag abide
i"["_ig.ir. Buna ra$men
tab'
3l-r$ ol1lr kendinilen evvelkilerden oldu[u kadar kenclinden sonraki,
onu
da'
kanunlarrndan
Assur
letler iizerine yazrlmrq olarak elimize geqen'
kanune'velki
kendinilen
igine,
Ii.ammurabi'nin kanunnimesi
"ttirir.alnihfir ve ne gibi bir metod kullanrldrfr ay' bir inceleme konu'
"f"a or*l
l^,jr-,
gudur.

bir taraftan
Hammurabi iincesi kanunlan bir bir ilim ilemine agrlrrken
Difier taraftan birAnadolu
da Hammurabi sonrasraz kanunlan yayrnlanryordu.
Hrozny aB
dili olan l{ititce'nin giiziilmesiyle ufraqrlrrken yine aym yrllalla
baglyan
Hitit kanunlanm il6n etmiqtir. bu kanunlarla, ta Mezopotamya'dan
oluyoruz.
ii" oygu"lrt zincirinin Anailoluoda bir halkasrm bulmug kolonileriMezopobil'
.r-y"-Lraolu srkr iligkisine Anadoluodaki Assur TicAret givi yazrlrvebelge
binlerce
h",* K'y,""i.Kiiltepe Eski ailryla KAniS'te bulunan
Ker'
a. ,yrr"u Anadolu-Mezopotamya kiiLltiir ahq.la verigine gahit olmaktadrr.
iinemli
tarihintle
Anadolu
bizi
kiik'te meydana q*afllin l{uzi Tabletleri
a5
givi yazrh vesi'
rolleri olan Hurri'lerle kargr kargrya getidx. suga'daki yine
kalarMezopotamyamedeniyetiniElam'ayaydr.Busuretlebuyazryrkul.
Koschaker'in
lanan bagka bir kavmi tanrmrg oluruz' Binaenaleyh hukukqu
kabul etmek
miitehassrsla'
givi
yazrsr
ilk defa Luilan6rlr bir tabiri biitiin
yok, ancak
hukulru
Babil
medeniyeti,
Babil
bir
zoyunda kalmrglardrr. Yalnrz
iqine
belgeleri
bu
olan
yaplmrq
sahay-a
genig
bu
bir givi yazrsr Lukuku tabiri
dendi'
edebilir
ifide
gewreeini
givi
yazrsr
A"fifit ve bu genig
Kanunlannenmufasealveo.authentique''olanrHammurabiKanunu
sonile di[er kanunlar arasrnda, ancak biitiin bu belgelere hakjm olunduktan
Lanileberger-Koschaker
ve
radrr ki 4oukayeseli gahqmalar baghyabilmigtir
mahiyeti ortaya konmugtur.
ig birlifi rooo.o, Hammurabi kanunlarrnrn terkibi
Ilammurabi kanunlarrndan sonra Eski Mezopotamya'nrn en iinemli
istidlal edilen
hukuk belgesi Orta Assur devrine ait (M.0. f450-f250) olmasr
Assur kanunlanilt. Almanlar'n Deutsche orientgeoelschaft'r -tarafindan
kazrlarda 9
1903-1914 yrllannda Asgur'da (yeni adr Qal'at Sarqat) yaprlan
{s o. schroeder, KAV (Ig20) Nr. 1-6 143, I44, 193. Keilsehrifttex',.; aus Assur verschieilenen Iuhalts.

as Keilschrifttexte aus BolazLiiy VI (f921) S' 2-26'

aa A, G6tze, MezopotamianLawg anil thc llistorian' J'dOS, Yol' 69' S' 116'
46 ibid.-s. 116.

16

suMER' BABiL Assun KAlruNLAnr

vE alrlti-gADueA

FERMANT

tablet veya tablet pargasr meydana qrkanl-rgtrr. Bugiin bu tabletler Berlin

Miizesindedir. Tabletler'in yazilrg tarihi L Tiglat-pileser (M.0. 1100) zamamna ait olmakla beraber kanunlann daha eskiye (M.0. l4?0-f461) II A55urnirari ile f. Tukulti- Ninurta (M.0. 1260-1225) zamanlarrna ait olmasr gok
miimkiin ve muhtemeldir 46. Bu dokuz tabletin ne zaman ve kimler tarafrndan
kopya edildi$i iizerinde, o devre ait bagka vesikalann .da mukayegesi ile
Koschaker meggul olmug ve kesinli[e yakra, tarihlemeleri hakkrnda giivenilir
bilgi vermiqtir. Bunlann tartrgrlmasr iqin Driver-Miles Asayrian Laws S.- 2
v.d. rna bak 47.
Otto Schroeder'in illr yaynladrg a8 dokuz tabletten bagka daha eonra E.F.
ae tarafrndan beg tablet pargasr daha yaynlanarak bunlara ilAvo edilmigtt. Bunlann en mufassal eleqtirilmeei Driver-Miles tarafrndan yaprlmrgtrr 60.
$u nokta iizerinde bir daha durahm: Assur kanunlanm igine alan tabletler
ve tablet pargalan tek bir el tarafindan ve ayni zamanda ve ayni yerdo
kaleme ahnmamrglardrr.
Weidner

Kanunlara gelince; Kanunlann ne bir iinsiizii ne de bir sonsiizii vardrr,

(cf-symbolae Kogchaker-Landeberger- S. 234 Not 54) birbirine baflr metinler

olmayp miitecanis tek bir vesikamn ayrr ayra pargalan oldu[u hissini de
vermezler. Biitiin Assur kanunlanm da temeil etmezler 51. Kanunlar'rn baqhca
konusu kaihnla ilgili suglar ve kadrnlann miilkiyet haklan hahkrndadrr.
Kanunlann ifade tarzr geleneksel Sumer-Babil kanun maddeleri tarzrndadrr.
Binaenaleyh Assur Kanuntanna

bir kanun kiilliyatr, bir

Codex adr

veremiyece$imizden bunlara verilen kanunlar mecmuasr (collection) adrnr

biz de tartrgmasrz kabul ediyoruz 52. Esag metinde kanunlar 59 paragraftan

ibarettir. Eski Babil Kanunlan Sumer Kanunlannr iirnek alarak derlenmig

kanunlarken, Assur Kanunlan, daha ewel gegerli olan kanunlara, ilAve
tadiller yaprlih$nr hatta izah yollu gerhler yaprldrfirm gtieterir ki, bu da
Driver-Miles'e 53 giire, bu hareket bir kanun vazrndan ziyade bir hukukgunun
sonra tedvin edilen Asgur kanunlarrnrn daha miitekimil bir dovlet olan Aseur
devletinde gegerli olmagr igin zamana ve Aseur'lulara giire uymug olmaernr

gdsterir, Ve zaten bunun igindir ki Aeeur biinyesiae uymak zorunlufundan

kanunlar gok daha sert, ifAde ise qok daha grplaktu.
a0 Kanunlar hrlrkrnda etrafh bilgi iqin bak: A-llET S. 180 ff, Driver Milee. The Ass5rian
Laws-S. - 40. Ayrrca karg,: M. San Nicolo, Beitrf,ge.. Oslo, 1931. S. B? ff.
{7 Bunlann Tiirkqe tartrgrlmau igin bak: E. Bilgiq, Fak. Dergisi Silt XXI, 3-4, 1963.
a8 Otto Schroeder-KAV, 1920.
{e E. F. \freidner, AfO, XII, (1937).
60

Driver-Miles, ibitl, The Assyrian Laws, Oxforil, 1935.

Driver-Miles ibid, S.
52 ibid...
58 ibid, S. 13, Kanunlann tercenosi iqin ayncan AllET, Th.
J. Meek, S. Ig0 ff.

51

17

Ginig

Yeni Babil Kanunlart':

yazr, iml6 ve ifide bakrmrndan Yeni Babil Qa$ua (M.0. 625-539) tarihbulunmaktadrr. F.E. Peiser
lenen tek bir tablet bugiin British Miizesinde
54. Son tercemesi T. Meek tarafrndan yaprl'
tu"ufroau" ilk defa yalnnlanmrgtrr
56. Bu kurk tablette okunabilen on paragraf evlilik ve veraset huku'
mrgtrr
gevirile'
roo" "itti". Biz bu kanun parqasrnr krrrk ve ekgik olugu dolayrsiyle
maildeleri
kanun
bu
igterim:
qunu
belirtmek
Yalnrz
almachk.
,i-i, ururro"
: eger.. ile bag'
Eeki Babil Hammurabi Kanun'lannda oldu$u gibi Summa
kathn ki, iliye
bir
loz
veya
5i1
erkek,
sa,:
aiilotu
veya
amdlu
d.aima
lu-uyrp,
p"ooom'un takip etti$i erkek veya lzevce kelimelerinden biriyle baqlar'

,"t"tiy

Babil Kr.ra[r' Ammi'gailuqa'nr,n Bir Ferrnanr' :

Fermanlar halkrn iizerinden zulmii gidermek, can ve mahnr emniyette

igin
bulundurmak, bilhassa kuwetlinin zaifi ezmcsine meydan velmemek
rastlarrz'
Assurolularda
gegit
vesikalara
memurlara yazrlan bildirilerdir. Bu
dokuz
Bunlann en giizel drnekleri orta.dsgur Qa[rna ait Amarna Qa$: sonrasr
inceden
giirevlerini
giirevlilerin
ile
kadrnlarr
lsrahn sa"ay igleri ve harem
66.
$ehrin Belediye reisinin me'
inceye teferruatiyle tanzim eden fermanlardrr
da Nuzinden grkmrqtrr 57.
ferman
bir
diler
eden
tesbit
,oliyet ve giirevierini
n.ti S"lil devrinde ile bu tip belgelerin bol olmasr lAzrm gelirken elimizde
yalnrz Hammurabi soyunun sondan bir ewvelki krrah olan ltrammurabi'den
Bu belgenin
agr$, yoktn yiiz yrl sonra yagamrg olan Ammi'qaduqa'ya aittir'
krnk fakat
yine
B')
Ex'
da
?S259
(B.M'
Miizesinde,
ilritish
nushasr
li"tr,rf
($[i'
Istanbul'da
Londra niishasrndan daha az krnk olan di$er bir niisha da
bir
sahifelik
260
63g) bulunmaktadrr. F.R. Kraug 1958 yhnda bu nushayr
yaPrugtrr'
68
izahlannr
kitap halinde negr etmig ve birgok hukuk terimlerinin
Er"iio bagtan ilaha do$rusu kopyasrndan, sonuna kadar iglenmesi ve hazrrlan'
Aesyrio'
masrnda Landsbergeroin biiyiik ilgi ve yarihmr oldu$undan bu belge
Tiirkge
bizim
Fermanorn
qekici
olmaktadrr.
ilgi
logue,lar igin bir kat daha
kald*huzursuzlu[u
ve
hognuteuzluk
gibikonueu
g#"i*ira" de giiriilece[i
almaktrr'
esas
afetme[i
vergilerini
bazr
bazrlannrn
mak igin halkrn
orta Babil ve Yeni Babil ga[larrnda "hudurrun' denilen hudut taglan
gegitli
iizerine de hii&.iimdann toprak hibeleri yazrlrr&. Bu taglar, iizerleri
stellerdir'
nevi
bir
tann eembolleri ile siielenmig,
o4

F, E. peiser, Sitsuugsberichte iler Preussischen Akademie der

Wissenschaften

823-8 vs Lev. YII, 18898)' Ayrrce bak:

66 AIIET- S. l9?.- M. San Nicolo ' Beitriige' S' 85'
60 Weidner-Hof Ilarems Erliisse Assyrischen Kiinrge aus ilem 2' Jahrtausend

V'

Archiv fiir Orientforsehung l?' (1954-1956) S' 25?-93'

6? Harvarrl Semitic Stuilieg 15, No'
5s F. R. Kraue, Ein Eilikt rles Konige Ammi - gaduqa von Babylon, Leiden 1958'

l'

XV

ehr'

--

,JH
.E
"g
'5tu

E*
'd;

OG
.M

.ri

EH
gE

sd
.1

>E
.i9

SE

#H

J'M

1B

suMrn BABII assuR rAtruNLAnr

vt

--_

aMMi-gADUea FEnMANT

Hammurabi steli de bir nevi hiikmi-sultanl yani bir nevi sultan, hiikiimdar fermanrdrr, diyebiliriz.
Kanunlar iizerinde bu genel girigten sonra, kanunlann kronolojik bir
srra iginde transkripsiyon ve gevirilerini veriyoiuz. Altnotlarda iizellikle

bizden evvel yaprlan en son gevirilerle kargrlagtrrmalar verilmig, aynldrfrmrz

noktalar belirtilmigtir. Meilen gevirilere itibar etmeyerek sumerice ve Ak.
kad'ca metinlerden uzaklagmamay:, iisl0p areyhine de olsa, kendimize amag

HAMMURABI OI\CESI KANUNI,ARI

edindik.

;i4

1.

;i!
Td
NT

SH
-H
i

URU

KAGINA REFORMLARI

nlrnatr0n:

5fi

Metin ve qeviri:

dH
q5^

A. Deimel, Orientalia 2 (1920), s. 3 v.d.

Thureau-Dangin, Die Sumeriechen und Akkailischen Kiinigsinschriften
(190?) Kegel, B*C, VII' 26-X.ll' 44M. Lambert, Revue il'Assyriologie 50 (1956) s. 169 v.d

4Ed
6d

HL)

H<

M!
EE
d=

!a

Aragtrrma:

#i

M. San Nicolo, Beitriige zur Rechtsgeschichte in Bereiche der Keilschrift'

lichen Rechtsquellen, Oslo 1931.

EM
g!
F
d

E.A. Speiser, JAOS, Supl. No.

17

Diakonoff, Revue d'Assyriologie 52 (1928) e. 1 vd

KegelB{C:KoniB+C
Kol

VII
26) pi-lul-da
27) u.-bi-ta
28) e-me-am6
29) un dNin'gfr'su
30,1 ur-sag dEn-lil-16-ken

Kol.

VIII

1) uru-ka-gi-na-ra

z) o"*Jot"l
3) Lagaeatt
4) e-na-sum'ma'a
5) rr(g) -ln 3600 X l0-ta
6) 5u-ni e-ma-ta'dib'ba'a
7) nam-tar'ra
8) un-bi-ta

20

suurn n,lriE t'ssuR KANUNtanr vn .Errui_q,muea

9)

EAMMT'RABi

FEnMAN|

ll)

dNin-gir-su-ke.
e.na-dugo-ga

ba-tub
m6-ta

24) a-ab-5b
25) malkim hi-nu-e
26) lf ki-mah-60'trlm
27) k66'ni 3 ilug
28) ninda-ni 60f20-amu
29) 1 gi5'n6
30) I ma6-sag-g6
3I) irh'mil5'e

hi-m6-lahn
e.ta-5ub

l7) anlu-ta
18) udu-ta
19) r6-du-bi

20) e-ta-5ub
21) t-sar-ri.muro-ta
22) essad
23) e-ta-Bub
24) Ee-gub-ba
25) 6utug-gi-ne-ta
26) ka-gur,
27) e-ta.5ub
28) mai udu-babbar-ka
29) ma5 sila-gab-ka-ka

Kol.

IX

30)

kig-a gi-gi-da

3l)

maSkim-bi

1) e-ta-Eub
2) il sangu-sangu-ne
3) 6-gal-50
4) mu-il-a
5) mabkim-bi
6) e-ta-Bub
7) 6-ensi-ka
8) gan-enei-ka-ka
9) dNin-gir-su

l0)

lugal-ba

11) i.gub

12) 6-6-mi
13)
14)
15)
16)
17)

gan-6-ml-ka
dba-bau

nin-ba

i-sub
6-nam-dumu

l8) gan nam-dumu-ka

KANUNLA.nT

19) ddul'5ag-gl'na
20) lugal-ba
21) i-gub
22) ki-sur-ra
23) dNin-gir-su'ka-ta

e-5B-gar

l0) inim lugal-ni

12)
13)
14)
15)
16)

iixcssi

32) ba-tim

33) 3/30 5e hi'dim.'ma'ken

34) ba-tfm

35) gi dEn'ki'ka-ka
Kol.

l) lfi t-tdm

2) ka5'ni 4 dug
3) ninda-ni 60X4 'amu
$ tl4" Ee
5) trh'mil5'e
6) ba'trim

?) 3i3o He
8) hi-din.'ma-keo
9) ba'tim

10) I aag'16'sal
11) 1 qa i'nun
12) nin-dingir're
13) b6-tum
14) 60 X 7 ninila durun-durun-na
15) ninda gub-ba-amt

16)l0X4ninila-Begt
17) ka'gub'ba'amn
18) 10 ninda'Uegu
19) nintla-baniur'ra-kam
20) 5 ninda hl-zig'ga-ka
2l) 2 ka5-hubur 1 s6-ilugu
22) US.KU (sala)
23) Gir-suLr-kam

24)60X8*10ni'da

zz

suMER BABir, assuR KTNUNLA*,

25) 2 kad-hubur 1
zo) US.KU (gala)
27) Lagasaki-kam

"r

oJrr-roDueA

xaaamunesl ti*cEsl K'dNUnLARr

FERMANT

2g) l6-ma
29) il'na'dutt
30) un nu'bb-sa1o-8a10'a'a
31) ugula liPi6'bi

s6-dugn

28)60x6+l0x4f6ninda
29) I ka5-hubur I s6-dugo

3ll) na-na-ta(g)'gi

30) US.KU-am,

3:)) 6-16-galJa'ken
34) 6-EubJugal-ka
35) ab-u5-sa
36) lrfi-$rJa'bi
3?) ga.5b'sa"o
38) i-na-ilutt
39) n-ila

3f)60x4+10ninda
32)

ka5-hubur

33) nam-um-ma-me

34)60 X 3ninda
35)

kab-hubur

36) AB+.4,5-Bi
37) Nan5eklna-me
38) igi.nu-ilu,

Kol.

XI l)

N1-ra-a

2) gub-ba
3) ninda-ka-gub-ba-ni l-am.
4) 5 ninda-gig-ba-a-ka-ni
5) I ninda-ud.di-ka-ni
6) 6 ninda-gig.an-na-ka-ni
7) 60 ninda
B) I ka5-hubur
9) 3/30 de
10) lrri-sag-bur-ri-ag-da-kam

1r)

.....

12) kal-min-ka
13) ka-ni-gin
14) gid-ur-ti
15) nig-5u-fl-la-ba

t6) ka-nt-gi,
l7) sangu-gar
18) kirir-ama-ukri
19) nu-gin-gin
20) dub-lugal-ra

21)

anEe-5a(g)u-ga

22) t-na-tud
23) ugula-ni

24)

ga-5d-saro

25) il-na-du*

2Q n-da mu-60- salo-salo

27) kng E6-mal-a 6a(g)u-ga

XII

1) mu-50'sato-sat6
2) kng 66'mal'a Eagu-ga
3) H(l)-ma

4) 6-mu-nam
5) 6e-si'ma-ni
6) i-na-dutt
7) n.da nu'5b-saro-saro
8) ld-gu-la-bi
9) 6ub-lugal-ra
10) lipi6-bi

1l) na-rra'tag'gi
12) i-durtt
13) dumu'laga5alr

14) har-ra'ti'la
15) gur-gub'ba
16) 6e-ei'ga
17) nfg'zuh'a
18) eag'gi5'ra'a
19) 6-hun'bi
20) e-h,rh
21) amar'gin-bi

22) e-gat
23) nu-stg nu'ma'su
24) lri-6-tug
25) nu-na'gl'gl'a
26) agt' ' 'to'U'
2?) Uru-ka'gi'na-ken
28) inim-bi ka'e-da'ke5
29) 5i-mu-ba'ka

SUMER BABiL ASSUR trAI$UIILANI

IrT A!dMi-9'.DUQA FEN'IANI

EAMMUTaBi

30) i-tur-gir-surt
31) t-tug-a
32) dNin-gir-su-ra
33) al-mu-na-dir
34) mu u4-bi-ta-bi
35) 6-bb-gar
36) i?-dNin-gir-su-nibru-ki-ta-ner-96l
37) Uru-ka-gi-na-kea
38) mu mu-na-sa'
39) i-Nan6elt.gin-a
40) mu-na-ni-lal
41) !-kng-ga-an

16) oradan (gemitlen) attr

17) egeklerden
18) koyunlarilan
19-20) gobanr attr (aYrrdr).
2l) Dalyanlardan (?)
22) bal*gr giizciilerini
23) attr.
. 24) bu[dapn bagrnda duran (bekqisini)

25) sepetlerilen
26) (ve) ambarlann a$zrndan
2?) uzaklaqtudr.
28) Besili beyaz koYunlan
29) beeili giig0slii, kannh ( ?) kuzulan
30) paraya koydu$u (qevirdifi sattr[t) igrn
31) gavugu

42) Eag-bi ug4-ug4.ga-an

43) dNan5e

44) a-zal-h he-na-tum

Urukagina'mn Sosyal Reformlannrn qevirisi Bo Koni

B+C VrI

26) Tdre
27) o zamanlarda
28) vardr.
30) Enlil'in kahramam
29) Ningireu
60.

l)

Urukagina'ya

2-3) Lagag'n kualhfrnr

4) verdifii zama\
5) (Ningirsu) 36000 kiginin igindeu
6) eliui . . .. -den gekip grkardr[r zaman,
7-a) eski giinlerin keein hiikiimlerini
9) koyduf,u zaman
f0-f2) Kuah Ningirsu'nur ona siiyledifi siizler
13-14) memlekette yerleEti.
l5) O gemi 4damrnt o1
r0 urukagina'nrn refololan ile ilgili
metin s. N. Kramer tarafindan meahn tetceuoe ed.ilmigtir, Bak. The sumeriang univcreity of chicago preee. chicago, 1963 s.
3l?-32J Ay'ca
Th. paago, SAKI, s. 50 v. il. tleki gok eskimig vo yanrrg t""o-"ii* bar.,Iabilir; A.
Deimel
oricntalia 2 (1920) gevirisini, bu kitabr, ternin ed,erncdiginiz igia, Inrllal1amarrrrr. Lambert,
RA
50, e. l69.l84tdeki blgiiheterdstr tamamen aynlnaktayrz.

r0 Tiire keliqesini.

iincnsi ruivuxunr

sumer'ce pi-hl-ila (AKK-b;Iludc) kargilr$uailk clofa kanun metiulerinde burada lcaqrlagryonz, ve T6re kargh$nr Teklif ciiyoruz. y"-tt kanunlar,
keein hiiLiinlerden ewvel iilkedo pi-6ul-dc vardr ]ani iilko Tiire ile idarc cfiLlordu
deniyor.
er C'enilerin
furndali ailam anlagrlmahilu,

Kol.

IX

1) oradan uzaklagtrrdr.

2) Rahiplerin vergisini
3) saraya
4) tagryan
5) giircvliyi
6) oratlan uzaklagtrrdr.
9) Tann Ningirsu'Yu
7) Ensi'nin evlerinde
B) ensi'nin Eulak tarlalaunda

l0) kual

ll1

yapu.
12) kadrn evinde
13) kadrn tarlasrnda
14) tanrige Baba';n

15) tanngaer YaPtr.

17) Qocuklara mahsus evde
18) gocuklara mahsus tarlada
19) $ulgaggana'P
20-2I) krral yaptr
22) Ningirsu'nua (hakimiyet) hudutlanndan

23) denize kadar

24-25) giirevli 0r, hig kimseye bir gey sdyleyemiyordu'

26) mezara giitiiriilen adamrn (ta;nnr)
2?) 3 desti bira
0r Buratla giirevliden kasrt, halkr siimiiren' zorba merruriardrr'

25

suMnn BABiL AsSUn KANUNLART vE AMMi_qADUQA FEnM

NI

iir'{ctsi KANUNT'anr

32) r hubur #;::t

33) zanaatkArlarrndrr.
34) 18 ekmek
35) I hubur iilgii bira
36) Nange gehrinin

28) B0 (somun ?) ekmek

29) I yatalc

30) bir gift bag koyacah : (yastrk) drr.

..... (memuriyet adr olabilir (?))
32) tagrdr (g6tiirdii)
33) 3/30 ar?a 63 Ludimme
34) giitiirdii
35) Enki'nin sazhgrna

31)

37)

xI

l)

yatan himsenin (iiliiniin)

2) birasr 4 destidir.
3) ekmefi 240 (somundur).
4) 1/5 arpa63
5) uh-mu! (belki bir memuriyet adr
6) getirecek

'l)

3) ayakta durma ekme$ bir taneilir.

4) 5 ekmek gece igin,
5) I ehmek giindiiz igin
6) 6 kara ekmek gece ve giindiiz igin
7) 60 ekmek
8) I hubur iilgii bira
9) 3i30 (iilqii) arpa

(?) )

3130 arpa63

10)
11)

9) getirecek.

bir ekmek oa
ll) bir iilqii sultant ya[ (en iyi ya[)
12) rahibe Nin-dingir 1t.yn olarakj'
10) sag-la-sal cinsi

.....
......

zanaatkirlanndrr.

t2)......

13) ..,.. ortadan kaldrrth(?)

13) getirecek.

14) 420 (somun?) elcmekos ayakta duranrn,

14) artrklann oo
15) el agmalanm (dilenmelerini)
16) ortadan kal&rdr

l7) on srcak

17) rahip
18) fakirin66a (?) bahgesine

15) 40 (somun ?) srcak ekmek

16) kaprda (?) duramn ekme[idir
ekmek

lB) sofrahk ekmek (dir)

19) 5 somun ayakta duranrn
20) 2 hubur (iilgii) ile I biiyiih desri bira
2l-23) Girsu'nun kahi rahipleri igindir.

f9) (artrk) girmedio?

kraln altrnda (maiyetintle) bulunan bir gtirevlinin
2f) iyi bir eee$i
20)

22) dogarsa
23) onun amiri
24) ona satrn ala)nm
25) derse

24) 490 (somun ?) eL-s!

25) 2 hubur (iilgii), bir biiyiik desti
26-27) Lagag'rn kal0 rahipleri igindn.
28) 406 (somun ?) ekmek
29) I hubur iilgii ve bir desti bira
30) hal0 rahiplerinindir.

3f)

26) satm almak iizere iken

27) giinliime hog giiriinen (gdnliimiin

2U29) tart

eat*dan itibaren qegitri rahiprerio o"

fii*ff:"**:,Tl:J;i1**"'

istefi[i) giimtiqii

derse

30) (aaun alacafr) giin satmryaca$u derse

250 ekmek

08 burada bir
birim verilmemigtir. Arpa igin kullanrlan bir iilqii anlagrlmahdu.
0a Deimel,SLllS,2Tl:bir.cinsekmek,f,A:scgr1:kabarmalc,belkimayah

B.

-lerinindir.

1) .......
2) .... duran

B) Ludimme

60

......

38) Kiirlerin

-ui"k

ekmek?)

adanlanmu gegitri etmek ve bira

He'birinin avnntrl, anlamlan bilinmemekte beraber,

biz

t0 bu igaretin UR : pttz : aulmrg, gifnenmig (Deiurel S L, 401, 53, ve IR

(SL,401.40) aalcml666 g6lon okunuglan ile, yemek artrfr gevrisiui iinedyoruz.
.c. bk. Diakonoft RA 52, s. 6

qerbu

: ii

07 erkeLaiz bahgelere, alaglannr kesmek, meyvalannr Loparmak anacryla girilemiyece$ini

belirtnektedir.

suMEn EABiL rssuR N.A,trutrLAlr

vt

rtrMi-gaDuQA FEnIIANI

31) onun amiri, cam istedifi gibi

32) ona vuf,masm (zorlamasrn).
33) Btu biiyiik adamrn evi
34) krraLn altrnda olan bir adamrn evi ile
35) bitigikse,

36) O biiyiik adam

37) onu satrn alayrm derse
38) vaktaki

XIf,

1) (biiyiik adam) onu satrn ala;nm

2) giinliiniin iatefili kadar para
3) tart,
4) benim evimin
5) deferi kadar arpa (ver)
6) derse
7) satnadrf,r zaman
8) biiyiik adam (amir)
9) kualrn altrndakini (kiigiik adamr)

defi. (urukagrna emrerti)

14) Odemedikleri borqtan dolayr
15) hapis olan

10*-11) zorlamryacaktrr

13)
16)
17)
18)

Lagag'hlan

(borglu olduklan) arpadan,

husrzLktan,

iildiirmeden dolayr hapia olan Lagag'hlan

19) meunun etti (ve)
20) yrkaitr (affetti).

2l-22) 0zgiirliiklerini koydu (verdi).

23) yetim ve dulu
24) kuwetli adam
25) ezmesin diye
26) I\ingirsu ile
27) Urukagina
28) btu siizlegme yaprrlar.
29) Bu sene iginde (Urukagina)

3l) Ningirsuoya ait olan

30) kiigiik Gireu kanehnr
32) tann Ningirsu igin
33) kazdr.
34) Onun egki adrnr
36) "Nippur'un drgrnda ila
35) (otarak) koydu:

kuwetfi olan Ningirsu kanah"

EAMUnAai dncPst

3?) Urukagina
38) ona ad verdi'
39') Nange'Ye giden kanala
40) onu ba[laih
41) temiz kanal
42) kalbi Parlak olan
43) Nange'Ye
44) berrak Eu gotirBin'

s'lxulrr"ur

F'l

il
li

un-,rnarruu

KANUNLART

30) mu-na-ni-gar
31) uo an-n6
32) dEn-lil-le
33) dNanna-ar
34) nam-lugal'uriklma

II.

UR-dNAM1\,{U KANUNI.ARI

35) mu-na- si-mu-u5-a-ba

36) un-ba itUr-dl\ammu-kel
37) dumu-tu'da'

s8

ilrnnerUn,

38) t{in-srin-ka

Metin:
fstanbul Eski $ark Eserleri Miizesinde
Qeviri

3l9l

39) ama ( ?)-a-tu

40) ki-69-g6-ni'ir
41) nig -si-s6-ni'50
42) lnig (?)'gle(?)-na -m-5i
43-72 gatrrlar bozuk
?3) ....... imin-bi
?4) hu-mu-un-da-an'sum? (Finkelstein'a giire)
?5) nam-ha-ni
?6) enu-oi-

No.su altrnda.

S.N. Kramer-A. Falkenstein, Ur-Nammu Law

Code, Orientalia N.S.,23
(1954)

s.40 v.d.

J. J. Finkelstein, The Laws of Ur-dNammu (JCS XXII

No.

B_4) 1969

Kanun Maililelerinin Konusu

Yalan Suglamalar: (10)
Kagah Ktileler: (15)

?7) lagasakl.ken

78) h6-m[i- u]gu

79) ki'strr-ra

Yaralamalar: (16-1S)

B0) m6-m6'ganti'n&-

8l)

FR.OLOG:

82) 6-dnanna
83) lugal uru-ta
8a) h6-rri-gia
85) uril|-ma
86) ha-ha-zalag(?)
87) un-ba
88) a-BI nr-ie'qum6e
89) r-96Jt-la-lm

f-7) bu satrrlar krnk

8) ....... _he
9) ........ an
ro) """... -n6

rr) . . .. .. . [ka]lam (?)_ma

12) ........ [ur]itr
13) ....... ki-en-(si)

14.-23) bozulc

24) [ka]lam-ma-

25)

,,..

dNanna

90) nam-gari5

9l) m6-lah-gapl

Ets

itu-da

92) r-gil-la-lm

26) 90-Ee-gur

27) 30 -udu

28) 30-sila ia-nun

29) s6-dugn-ie"
6t Qivi yazr* netin lunk
ve gok bozuktur. Bu nedenre orieatarra
N. s 23 s. 42,d.eki
tranekripsiyon esas ahnmrstrr:--+y."" tr'alkenstein,
ibid ve fiolelstein,rJ iJri *"fr;
No, 3-4 temgmlamalanna da diklrat edilnrigtir.

Kol

III

93)
9a)
95)
96)

[utu]il-e

oe*

[gu4-KU udu'] KUeen

[anile-] KU [AB.KUI

[i-galJa-i]m

o0 Finkelstein's (ibid) gitre tamamladrk. Falkenstein fu ni-ie-kum ol.unaktadrr.

se. Bu gafirlar Falkenetein'o (ibid) giire tamamlanmrgtu. KU: ilib/da!6

3l

srrrdER

32

alBiL ..'ssuB UNUNLTRT vE

r"Mui-qaDUQA

un-'lxruuu'ANUNLAB'

FERMATTT

97-L03 satrrlar lonk

104) [un-ba dur-d]nammu
105) [nitah- kalag]-ga
106) [ugat-unk'-]ma
107) flugal -ki-en-gi-]ki-uri
108) [6-d]nanna
f09) [ugal -rir] u-ta
U0) [iaim]-gi-na (Finkelstein'a gtire)
111) [dutu]-ta
112) [nlg-si]-si
113) [kalam-ma hu]-mu-ni-gar
114) Inig.eriml

r49)h6-ni-ge-en

U5)

168) [ba'ra-na]'an'gar
169'195 satrrlar lirnk

I50) ur-ba
151) griJ'didigna
152) gr6-rdpuranun'na]
153'160 gatrrlar }irrrk

16f) GAL'NI lugal h6-tb-tuku

162) nu-s{g l6-nlg'tuku'ra
163) ba-ra-{na>'an-gar
164) inu-un-sum ld'6'tuku'ra
165) ba-ra'na'an'gax
166) l6-1'gin'e
16?) hi-1-ma'na'ra

[nig-6-zi]

116) lttstuk]ul he-mi-gin

117) nam-gard5.
118) m6Jah-gal

KoL V

ll9)

util-seoa
120) gud-dtb udu-dib

l2l)

[x x]

....""lm
206) .
in-na-gub'bu
.ni
.
.
207) -. ...
igin Finkelstein'a bk')
(tamamlamalar
krnk
208-230
$ 5 23I) tukum-bi
232) [gem6ft]

(Finkelstein'a gdre)

f23) kr-en-g[i ki-uri]

124) 5u ba-an-[bar]
125) un-[ba]
126) crs(?)rjHkr
127) M6ra [-dakt]
128) ka-zal-[ult]
129) rn-x[ ]
130) nlg
131) 6[-dNanna]
132) lugal[uru-ta]

r33)

......

134) hu-mu- ....

135) urudu.. ..
136) 9E?..
L37-741 satulan gok bozuk.
142) 7(?)[.bi h6-]ni-ge-en
143) l-sila-zabar

L[4) hu-mu- dlm

145) l-ma-na-a
146) h6-ni-ge-en
147) 1-gin-kir-nan-a
148) zag-i-ma-na[a]

1'196) tuftum- bil

L91-205 satrrlar lirnk

anBe-dib

122) un(?)-16- du,

'

233) a-nu'girya
234) nrg-6'z[ig]a
235) lrn in'ag

Kol.

VI

-236) 6-bi'gid
237) ln-bi

238) 5 Sro'kil

239) u6'o
tukum'bi
6-240)
S

24r) [HDAM'TAM!-ni]
242) [t'tagn-tagn]
243) l'ma'na'kil
2aa) [iJ6'e]

S?-245) tukum'bi

247) l'tagn'tag,
248) U?ma-na'kil
249) i'16'e

$8-250) tukum'bi

251) [tlub-ka'kI]

Y
34

SUI'fER BABiL ASSUN KNNUNLANI VE AMMi.9ADUQA

I|ER]IiANI

un-ilNuruu rl.NUNLAar

252) x-ta nu-me-a

253)

rir-ra-na]

A 14

$f0-270)

tukum-bi

2?1) n6m-ubn(\-zu
272) lfiL ll6-ra

273) in-da-ab-16
274) di?-lf-RU_gn_60
275) in-trim

276) dir--hi-RU-grfi
277) um-babbar
278) l6-in-trim.mu

VII

kol.

313) tukur:a'bi

314)
315)

rr -

VIII
5 16 - 324) tukum'bi
325) l'6 l'6'ra

289)
$ 12

S 16

- 33f) tukum-bi

332) lri l'fi-ra

333) c'rtukul'ta

334) glr'Pad'ilu
335) al'mu'ra-ni

tl3 5A [ma_na_kn]

293) 6-d.[ilr-ra_na_ka]
294) l-in-kua
295) f-tu [dam-a-niJ
296) LtrM_lni-tal

29f

330) t-16-e

336)

290) i-16-e
291) tukum-[bi]

292) mi-fiLa-fs6-TURI

$ 13

326) lsiltukul'ta]
327) [gaba'ri']a'ni
328) gi[r?'ni in'kuu]
329) l0-gin'kubabbar

281) [tukum-bi]
282) [dam-gurui-a_da]

283) tr-ra
284) nil-a
285) ln i-da-la
286) i?_de
287) ri-um-zalag- zalag
288) If-i-da-t6-al

303-Bll krnk
3t2) i-n[a-t6_e]

in'zi'ir

33?) l-mn'na-kubabbar
$

f7

trn-[krfir-ra?]

298) ba-a[n-na-sum]
299) nig-d[6-a in-tum-a-ni?]
300) a-r6-[min-kam-ma]
301) t-[16-e] veya i-[na_I6-e]
302) tukum-bi

[..........]

kol.

279) g ( ?)-gin-kil-babbar
280) i-16-e
S

t"""""1

316) gem6 x-[. . . .]a

31?) ki'sur'ra'uru-na'ka
318) ib-ta'bal
319) hi-im'mi'gur
320) hi-sag'g6'ken
321) lri-im-mi-in-gur-ra
322) x-gin-kubabbar
323) i'16'e

99

[ri

254) ba-an-n6
255) lkn nu-I6-e]
256) 269 krnk

338) iJ6'e
339) tukum'bi
340) lni hl'ra
341) "-d"gtu(?)-ta
342) kirn'ni in'kuu
343) 2/3'ma'na'kubabbar
344) i'16-e

U. ?739II
g 1S

48) tukrrm'bi

49) .-.. . ... .'l'oi

8t. 50-III4 arasrndaki satrrlar Isnk
$ 20-21 5) [tukum-bi
6-35 klnk
36) ha'ba'trim-mu

35

)r:
suDrER BABiL tSsUR XtNUNrJ,nr

37) tukurn-bi
38) g6me nu-tuku
30) 10-gin-kubabbar-im
40) h6-na-16-e
41) tukum-bi
42) kil nu-tuku
43) nig-na-me
g 22

Kol. V.
$ 28

$ 29

'[4) flnu?]-na-ab-si-mu

45) tulcum-bi

46) gem6Jrri nin-a-ni-gin

$ 23

un-dMrauu ri'NuNr'anr

VE aMldl.g.lDUQA FEnM,,NI

$ 25

$ 26

27

3) 6-5}-g6n-lri
4) l'6 a-da? bi-r6
5) a-Ei'f iku
6) 3-5e'gur
7) l'6g-96l
8) tukum-bi
9) hi ln

47) dim-ma-ar
48) 6d t-ni-du*
49) I sila-mun-lm
50) ka-ka-ni

10) a'86-g6n-urun-16-5b
11) i-na'si
12) nu'un-urun
13) Eri'su-ga

51) i-subo-gAG)-b6

14) t-gar

52) tukum-bi

15) f iku
16) 3'5e'gur
L\ \'eg'sa

53) g6m6Jrn nin-a.ni-gin

54) d.in-ma-ar
55) in-ni-ra

Kol. IY I

1) 6-ni 1b'ta'an'err'd}
2) tuhum'bi

33 eksik
34) tukum-bi
35) lf ln-ki-inim-ma.iE
36) ib-ta-d
37) lri im-zuh
38) ba-an-kuu
39) l5-gin-kubabbar-Am
40) i-Ii-e
4f) tukum-bi
42) hi l6-ki-inim-ma-Ed
43) ib-ta-E
44) nam-erim-ta e-gur
45) nig-di-ba en-na-g6l-la
46) ib-su-su

fLr-dNammu Kanunlart'
Prolog :

14-23 bozuk
24') ,..'' memlekete
25) . -.. ' aYhk olarak
26) 90 GurTo arPa
26) 30 ko;'un
izi to S,la zr "n v'-c (sultani.Iap)
28) muntazam bir takilime olarak
29) ona ?3 taYin edilmigtir'
30) Vaktaki tann Anu

ir

3l) ve tann Enlil

32) Ur kralhfrm
33) Tann N"l*'y"

- .
dEnlil
veriliklerinde (dAnu ve
aNanna'Ya verilikleri zaman)

47) tukum-bi
48) a-Ei-g6n-lri

lri

i-ag

51) ba-an-urun
52) di bi-du'
53) gf in-ni-[5]ub
54) r6-bi

Ur

kralh[rnr

dUr'Nammu
35) O zaman,
38) dNinaun'un

49) nig-6-gar-Ed
50)

"

( : ca 300 litre)
GUR : hacim iilqiisii, AkL' Lurnrm
:
I litro)
(
qdm
Akk'
Sila : hacim iilqiisii,
olarol terciime edcr' nun : Akk'
?! Kranrer, ibiil s' 45 d" i"'orrio "Butter" trcyaEr
ya! anlamrna gelmelidir'
t*ftift?t;totnrbo'"fl"i
---lt prcns' hiikiimdarherhalile
dNanna ifade etlilmigtir'
no"a" na'd.an
?0
?1

'

38

SUMEN BABiL ASSUR KANUNIITNI

TTE {MMi.qADUQA FERMANI
un-dnEturvru

B?) dogurdugu evlit,

39) onu do$uran

43) ..

bozuk

74)

yedi....

.......

versin

76-77) Lagag ensi'ei

75) Nam-hani,yi
78) iildiirdii
8l) Taun Nanna'mn
80) Magan gemisini
79) hudutta
83) qehir krrah
82) Nanna,nrn yardrmryle

129)
130)

86) parladr

r33)

...... yaptr.
135) bakrn
136) odunu
137-l4l bozuk
142) yedileri tespit etti.
143) I etla bronzu
144) tespit etti (ayarladr).
145) I mana'yr ?7
146) teepit etti.
147) I Eeqel ?7 giimiig ve tagr
148) 1 manaya giire
149) tespit etti.
150) VaktakiTs
151) Dicle eahilleri,
152) Frrat eahilleri
153-160 lonk
161) Ioral . . . . bir qandanakku 7e eahibi etti.
162) Oksiz, zengine
163) teslim eililmedi.
164) Dul kadrn, kuwetli adama
165) teelim edilmedi.
166) I Seqel'lik adam
16?) I mana'hk adama

zr

BB) segme tarlalar

89) vardr.
90) ticaret oakliyesini (yapan)

?6

gemiciler

92) vardr.
93-94) srirr, koyun
95) eqek ve difier hayvanlann
96) [gobanlan] vardr.
9Z.f0B hnk
104) yaktaki Ur-Nammu
105) kuwvetli adam
106) Ur krah

l0T) Sumer ve Akkad krah

108) llanna'nrn
ile (yardrmr ile, deatefi il6)
-kolu
109) gehrin krrah
lll) tann Utuonun

i;

ll0)

il
i1

ri

lj

li
ll
I

t{

zo

de[igmez ailziyle

Krarner, op. cit.... celebrated (?), kutlaih.

k"td[r:"i-"1,

5t, afl,

?.: Kramer,'iUia....

7t Kramer, op, eit.,... by

the prower

134)

yaktahi (o zamanlar)

9l) biiyiik

131) $ehrinlorah
132) Nanna'mn yardrmryla

84) geri diindiirdii.

85) Ur'da (biiylece)
BZ)

39

112) memlekette adileti

ll3) tesis etti.
114) diigmanhk
115) ve kiitiiliiEii
116) eilahla diindiirdii (uzaklagtrrdr).
ll7-123 satrrlan 90-97'nin tekrarrdrr.
125) Yaktah
126) Umma
127) Marail
128) (ve) kazallu'da

40) sevgiti anasrna

41) onun adAleti (ve)
42) do[ruluf"u igin
23)

BINUI{r,ARr

i"

aia away with (?) theilutics_ vergilori

kudretli ile.

manOrn (: ca r/r kg); I irqlum (: ca 8 1/r Br.)

lGamer op, cit.... then, : ondan sonra,
?0 Lanilsberger, Z A Ntr'YII, f89 f. i A, L. Oppenheim : bahgrvanbagr AOS XXXII,
44. GAL-NI : landanakku, cf. Kramer - Falkenstein Oriontalia NS 23, S. 51 Not. 161.
??

?8

Y
un-dnauuu

SUMEN BABiL A3SUN TANUNLAff I/.E ATUi.FADUQA FENMANI

283-84\ zina ile (kucakta yatmakla)

285) bir (baqka) adam itham ederse
286) nehre giilig ?ea
281\ temize grkarsa
288) Onu itham eden adam
289) l/3 mana giimiigten
290) tartacaktrr.

168) teslim etlilmedi.

169-195 krrk

E[er

$l-196)
$5

197-231 trrrlk

232) Eger, bir adamrn

233) bakire ktilesinin (bikrini)
235) bir adari
234) diigmanca bozarga

236)

$ 12

- 29r) E[er

292) ilamat adala (gelini takib eilen)

293) kaYrn Pederinin evine
294) gireree
295) kaYrn Peiler, [onun eqini]
296) eonratlan
29?) baqka bir adama
298) verirse
299) getirili$ heiliYelerin
300) iki katrnt
301j (kapn pedler) tartacaktrr (iideyecektir)'

237) o ailam
238) 5 qegel giimiig
239) tartacaktu (iideyecektir)'

$6-240)

eger

$7-225)

eger

241) bir adam egini

242) bcgarsa
243) I mana gumiiq
244) tartacaktrr.
246)
247)
248)
249)

$8-250)

(hz olarak aldrlr)

alul olarak aldrfir kadrm

Llz mana giimiig

iideyecektir.
Eger

25I) bir siizlegme tableti

252)......yoksa
253

$ 10

254) (dulla) beraber (kucalrnda)

yatan adam
255) para iidemiyecektir
256-269 eksik
270) E[er
272\ bi, adam, bir ada-'
271) biiyticiiliikle 80

273) [itham ederse]

274)
275)
2?6)
277)
278)
279-280)
$ rI - 281)
282)

nehir tannsma (onun ailAletine)

giitiiriiltir (nehre aulu).
ESer nehir tannsr
temize grkanrsa

gdtiiren (itham eden)

3 6eqel giimiig tartacaktrr
efer

bir sda-rn

lirnk
. . . . ' bir kiile kadrn
31?) gehrinin hududunu
318) aEarsa
319) bir adam onu (geri) gevirirse
320) kiilenin sahibi
321) onu geri getiren adama
322) x Seqel giimiig
323) tartacakur.
$ r5 - 324) E$er
325) bir adam, bir 6d4nrrn
326) silah ile
327) kenili aYannda birinin
328) aYa$rnr Llrarsa
329) 10 Seqel giimiig
330) tartacaktrr.
$ 16 - 331) E$er
332) bir adam, bir adama
333) silahrYla
335) vurarak
334) kemi$ini

bogarsa

69ini

TaNUNLART

f4

?ea

3f

6) E$er.

krg' s'

2?7

4l

rl
SUMEN BABIL ASSUR KANUNIARI

uR-,lMlrmr KANUNf,anr

VE AIIMi-qADUQA FERMANI

38) tespit etlilirse

39-40) 15 Seqel giiniiC tartacaktrr

336) krrarsa

$ 1?

$ rB

337) t mana giimiig

338) tartacaktrr.
339) Eger
340) bir adam, bir adamrn
341) fbakr birbrgakla( ?)]
342) burnunu keserge
343) 213 mana giimiig
344) tartacaktrr.

- 41) E[er
4243) bir adam qahitli$e grkarsa

$ 26

44) yeminden diinerse (kaqarsa)

45) ma.hkemede e:62 konusu olan qey

46) onu iideYecektir
$27

345) E[er

5l)

krnk
U. 7?39II
$ 18 - 48) lonk

- krrrk
20
$
- III. 35 satrrlan lulrk
$ 19

21)

$ 36) getirsin
37) E[er
38) kiilesi yokea (kargrh[r)
39) 10 6egel giimiigtiir
40) ona iidesin
4142) efer giimiigii yoksa
43) bagka bir geyle
44) iidemiyecektir.
$ 22

$ 23

lonk
34) E[er
35-36) bir adam qahitli$e grkarea
3?) (Onun) bir hrrerz zsu oldu[u

$ 25

kol

l)

V
$ 28

$ 29

dawamrsa
kiifrederee (evin hammrna veya beyine)
1 iilgii tuzla (evin han'mr veya beyi)

52) E[er
53) bir kimgenin kadrn kiilesi (evin) hammr gibi
54) davranrrsa
55) ona (evin hammr veya beyi) vurursa

?0b Finkeletein,

ieo frrerz dealik.

ibiil. hl-im-zuh : "yalan yere yemin etmek" terc0mesini verir. Biz

bir ada-'n ekime hazrr tarlasru

bir (bagka) adam tarla olarak igler

(ve)

ekorse

54) o adam

bir kimsenin kadm kiilesi, (evin) hammr gibi

SLSI) onun agzrm yakacaktrr.

E$er

52) dara edildifiinile

53) (miitecaviz) bunu dikkate almazca

- 45) E[er
46)
47)
48)
49)

47'1

48)
49-50)

neyse

$ 30

masraflan iideYecektir.

2) E[er
3) bir ailamm ekime hazrr tarlasrnr
4) bir (bagka) adam eu altrnda bratorsa
5) 1 iku'luk tarla igin
6) 3 gur arPa

?) iilgecektir.
8) E[er
9) bir aitam ekime hazrr t&rlasrnr ekmek igilr
10) bir adama verirse
12) (o ailam) onu ekmesEe
13) ige Yaramaz ( ?) tarla haline
14) getirirae
15) tarlanrn her'iku'su igin
16) 3 gur arPa
1?) Oleecektir
18) efier
gerisi }ank

aNA iTaisu

34) tukum[b]i

Akk.) 5um-ma
35) ad-da dumu-n[a'r]a
Akk.) a'bu ana ma-ri'6u

3. ANA

IrrISu

zlrnn'q.rUn:
Metin ve Qeviri:

B. Landsberger, Die Serie cnc iriCu, Rom, l9B?

G.R. Driver-J. Miles, The Babylonian Lawa 2. Yol. Oxford 1955 e. 30g v. d.

Kanun Mailihlerinin Konusu

Aile Hukuku (Lev. 7, III. 23-IV. t2)
Kiile Kiralanmasr (Lev. 7, IV. 13-22)
Fiat Tesbitleri (Asur Niiehasr) Lev. 7,

Lev. VII, Kol. III

23) tukum-bi dumu.ad-da-na-ra
Akk.) 5um-ma ma-ru a-na a-[bi-Eri]
24) ad-da-mu nu-me-a

Akk.) ul a-bi a[t-ta]

25) ba-an-na-an.dugn

2) tlam'e dam'na

2?) gtr-ra-aE mi,ni-in-dn-e

Akk.) ab'bu.[ut]-tum

Akk.) aB-5a'ta mu'ua-aa

i-5a-ak-kin-Eni

kn-babbar.GA.a6 mi-ni-in-gum

Akk.) t a-na kaspi i-nam-din-Brl

29) tukum-bi dumu ama-na-ra
Akk.) Eum-ma ma-ru a-na um-mi-66
30) ama-mu nu-me-en ba.an-an-dugn

Akk.) ul um-mi at-ta iq-ta-bi

kiSin-a-ni dubbin-n-bt-in-ei-e6

Akk.) mu-ut-ta-aE- su ri-gal-bu-ma

32) urutla-mi-ni-tb-nigin-e- [n]e
Akk.) a-la-am ri-e|-ah-ha-ru-Eu
33) t 6-ta ba-ra-DULfDU-[d]e
Akk.) n i-na biti

Akk.) um'mu a-na ma-ri-5u

42) d[umu'm]u nu'me-en
Akk.) ul ma-a-ri at'ta
43) [ba-an'n]a-an'dugn
A-kk.) iq-ta-bi
aa) [e nig'g]n'na'ta
Akk.) ina biti u u-na-a-ti
45) [ba-ra]'DUL+DU'de
Akk.) i'te'el

Akk.) 5um'ma

Akk.) d-g[al-la]-ab-su

3f

Akk.) 5um-ma
41) ama dumu-na'ra

1) tukum-bi

26) dubbin mi-ni-in-AG-a

il

Akk.) i'te-el'l[i]

40) tukum-bi

Kol. IV

Akk.) iq-tapli

28)

36) dumu-mu nu-me'en

Akk.) ul ma-ri at-ta
3?) ba-air-na'an'dugn
Akk.) iq-ta-bi
38) 6-ingar'ta
A-kk') ina biti u i'ga'rum
39) ba-ra-DUL+DU''ld

ri-Ee-gu-Eu

3) hul-ba'an-da'gig'a'ni

Akk.) i'zi'ir'ma
4) dam-mu nu-me'en
Akk.) ul mu-ti at'ta
5) ba'an'na'an'ilug
Akk.) iq'ta'bi
6) itl'da-5C
Akk.) a-na na'a-ri
7) ba-an-sim'mu
Akk.) i'na'ad'du'5u
8) tukum-bi
Akk.) Eum'ma

4s

-T

8UMEN BABiL ASSUN TANUNI,ARI

9) dam-e dam-na-ra
Akk.) mu-tu a_na

TTO AMTi..SADUQA FEAMANT

etvl irrl5u

6)

a5-Ea-ti_Hu

10) dam-mu nu-rne-en

Akk.) ul ad-Ia-ti at-ra
11) ba-an-na-an-dugn

. Akk.) lf2
13)
_

Akk.) Ee-am i-[gqa-ab]

8) tukurr-bi ki-ga nu-un-16-e

Akk.) Eum-ma kasp[a la i-daq-qal]

i-16_e

9)

ma-lla kaspa i-daq_qal

Akk.) dum-ma
lri sag-g6-e

Akk.) Ie-am[u qi-bat-su i-ma-da-ad]

12) tukurr-bi kt-ga 6-96l

15) lrfi-hun-g6-e-d0

Akk.) ar-da i-gu-ur.ma

16) ba-BAD ba-an-z6h

dum-ma [ ]
13) miE.l ma-na

Akh.) im-tu-ut ih-iaJiq

k6[s-pa i-sa-ab]
5um-ma

tu-ra ba-ab-A.G
Akk.) n im-ta-ra_su

16) kn-ga la-ba-an-16-e

17)

b6n-Ee-ta-lm
A-kk.) BAN.TA.AM re-am
22) an-Ag-ig
Akk.) i-ma-an-da-ad

l)

tuk[um-bi]kn-g[a la-ba-an-16-e]

Akk. I. ..1
2) KI.LAMIaII-grn a-d[im]
3)

akk.) t. .I

Ee ba-na-ab-6g-e

4) tukum-bi Ie la-ba-aa-6g-[e]
Akk.) t.. .l
5) m65 l.gur-Ie-ta-A.m
.dkk.) si-[bat ..]

tl

su.kn-bab[bar]

t....1

2l)

Kol. III

Seqel]

15) tukum-bi

./Vrislrasr..

XII

14) ba-ab-dah-e

20) 6-bi ud-l-k6m

Akh.) i-di-Fu Ea ri-ma-kal

lssur

Xlf.gin kil.babbar

si-bat l[ma-na

17) ugu-bi-an-d6-o
A,kk.) it-ta.ba-ta
18) gdn-la-ba-an-dag
Akk.) it-ta-pa-ar-ka

23) aa-dir-Bu Sf-ma (: irourma ?) la ur-ri

sag_ba

ba-ra-bal mu-bd-68

11) an-na-ab-ag-e

Akk.) a-wi-lum

19)

Ee

Akk.) Ee-um it-ta-ba[-ki-it]

10) Ie n m65-bi
Akk.) i-na 5at-t[i e-rib-ti]

tukum-b[i]

14)

(BAN)-5e-ta-lm

7) ba-ab-ilah-e

Akk.) iq-ta_bi
12) l12 ma-na kil-babbar-ta

l(Pl) Iv

Akk.) ni-x[. .]

t8) l. gur-Ee-ta-[tn]
t...1

19) an-ag.[e]

t...1

({

ma-mi_tti

Qeviri:

Lev.

VII Kol. III

23) E[er bir evlit, babagma babam ilefilsin derse, onu (babast)
trag edecek vo ona ktilelik damgasr vuracak, g.rrmiig kargrhfr
onu verecektir. (eatacaktu).
29) Eler bir evlAt, anasrna, EeD benim anam defilsin derse, yan
kafaeur traE edecekler, onu gehrin etrafinda dolagtuacaklar
ve evden kovacaklardrr.
34) E[er bir baba, evlAdrna sen bgnim sylidrm defilsin deree, evi
vo duvan

80

kaybedecektir. (evden ve evin gewesinden mahrum

olacaktu.)
80 cvin go-rresi kaat ediliyor.

lslul[ER BABiL

ASSTTR

trAltuNrrtnr l.E Andui-garuQA FEnMAl\rI

40) E$er sng svli.Irn4, sen benim evl$drm defilsin derse, evi ve
egyayr kaybedecektir. (evden ve egyadan mahrum olacaktrr.)

KoI. IV
1) E[er bir kad'', kocasrndan aefret edip, sen benim kocam de[ilsin derse, onu (kadrm) nehre atacaklar&r.
8) E$er koca kansrna, Ben benim kanm de[ilsin deree giimiigten
LlZ mana tartacaktrr.
13) E[er bir adam bir igei (kiile) kiralarsa, (o) iiliir (veya) kaybolur (veya) kagarea, igi terkederse veya hastalanrrsa, bir
gtinliik emefi ar karqrh[r bfu BAN arpa sayacaktrr (verecektir).
Asur Niishasr:
III, 1) Eger giimiiS taltamassa, giindelik olarak one arpa tartacal(trr.
4) E[er arpa tarramassa (tartacak arpasr yokea) her GUR arpaya
faiz (olarak) I0 BAN arpa ildve edecektir.
B) E$er giimiig tartamassa, arpa ila yokea, gelecek lnlda arpa ve
faizi sayacaktrr.
12) E[er giimiig varsa, I mana 12 geqel giimiigii faiz olarak ilive
edecektir.

f5) E$er giimiig tartamasoa, I

geqel giimiig igin

GUR arpa iilqo.

cektir.

42
4. LIPIT.ISTA.R
LITERATUR:
Motin ve Qeairi

F.R. Steele, The Code of Lipit-Ishtar AJA VII (1948) s. 425 v' d.
E. Szlechter, Revue d'Aseyriologie, 5f (95?) s. 60

Filolojik Kommentar:
A. Falkenetein, Das Gesetzbuch Lipit-Idtar von Isin, Orientalie N.S
(1950) s. r03
Aragtrrna

19

M,S. Nicolo, Rechtogeschichtliches zum Gegetzbuch, Orientalia N.S.

19, e. 110
Qoviri :

S.N. Kramer, Lipit-Ishtar Law Code editeil by J.B. Pritchard, tranelator: S. N. Kramer Ancient Near Eastern Texte 2. Ed. Princton 1955
e. 159 v. d.

PROLOG
KOL.

I
l)

81

d-bi:Landeborger, .,.... seinen Lohn, iliyo gevirir.

emekl anlamrna geloektedir. d-bi

vermig oluyor. Giinliik

tayn ile,

yani Ucrai. halbuki 6:kol,

emeE\ onun enesi domek sumer,ce anlqmr dalg yakudqa

emek kargilr$r verilen iicrct birbirinilen ayntmahtlrr;

[un-an]-gal

2) [a-a-dingir-ri]-ne-ken
3) [ien]-lil
4) flugal-kur-kur]-ra-ken
5) [en-nam-tar]-ri-de
6) [dnin-in]-si-na
?) [dumu-aag-an]-na-ra
8) [....-]ra
9) [nam-nlr-g]61-la-ni-Ed ee
8r tamamlarnalar, Falkenetein, Orientalia Nova Se.ries, 19 (1950) de 103 v. d. giiredir'

p.

SUMER

BABiL ASSUR KAIruNLARM AUMi!.ADUQA

r'EnMA-0{r

r,nrr-r6rl'n

r0) [ib-6i]-hrilJa
l1) [sag-ki]-zalag-ga-ni-J6
12) mu-un-Bi-in.. ..[-a]
l3) l-si-i1rt

47) unukr-ga

a8) nugall-f-ei-inklna
49) [uga]l-ki-en-gi ki-uri
50) 5i-si-d[u-a]
dlnanna-ka me-[en]
52) inirn-denJfl-16-ta

14) in-dub-ba
15) an-ni-gar-ra-na
16) bal-sagu-ga

l7)

5l)

53) [nig;]si-s6
54) ki-en-gi ki-uri
55) [ba-ni-]in.gar-ra-a5

nam-Iugal

18) ki-en.gi ki-uri

19) im-m[a-n]a-si-mu-u5-a
20) un-ba

2l)

KoI.

dli-pi-it-isn-tar

22) sipad-gi5-tuku
23) mu-pld-da
24) dnu-nam-nir-ra
25) nig-si-si
26) kalam-ma-gd-g6-d0

5) ot=tt.[ma]
6) ibila-DUMU.SAL

27) I.aN.ulgas

?) [r].ei.in-t^.na
8) [ibilla-DUMU.SAL
9) [ki-en]-gi ki-uri
10) flil]grn-bi-a

1l) t....lnam-ir
f2) [hu]-mu-ni-lb-aka

32) kuB-ba duro-ge-dt

33) an-ne
34) den.lil-le
35) dlipr-it-idn-tr6r
36) nam-nun-kalam-ma-6d
37) mu-un-pld-d0-ed-a-ba
38) un-ba
39) dli-pr-it-i5o-t6r

13) [ama-]ar-gin-bi
14) [n]l..mu-a
rS) [na]m-bi-6] h6-bi-allb
16) rie-eag-ta
17) ad-da dumu-ne-ne-ir(!)

lB) hu-mu-ne-en-il
19) dumu ad-da-[bi-ir]
20) hu.mu-ne-[en-flJ
21) ad-da dumu-ne-[ne-da]
22) hu-mu-ne'gub-b[a-tm]
23) dumu ad-da-bi-[da]
24) h6-ib-da-gub-ba-lm
25) 6.ad-da
26) 6-[5ei-5e5.a-ka]
27) dt-a-[bi]

8t

4l) nibrult
42) engarzi
43) untt.ma
44) muE-nu-trim-mu
45) eridukr-ga
46) en-me-te

It

Falkenetein, ibitl, g. 105'do

t-AN-uru igin, anlembakrmuilan birbirinilen

uzak olan

vo ta';imtu(: eikavot, rorvatf t"nJ"l"i

!f"fi
;"H:lTil:
*Yr"cavoz.et'
etnektedir.
"*ry"".
Falkenetein, iua'oot. 26G
: I-AN. uru &a-rc ,r-a-j"fu,Tilih
satrr
;;; bu
8{ Bat, Falkenstein,
ibitl g. 104.

[un-]bi-a

2) [ibi]la-DUMU-SAL-80
3) [nibru]kt
a) [ibi]la-DUMU.SAL

28) ka-ta kuu-lam-e-d}

29) nig-erim mg-6-zi
30) gid-tukul SL-gL-dO
31) ki-en-gi ki-uri

40) sipad-bdru-na

II
r)

85

et fini-l in-ger-ro-ai - Partigip. sonunilaki izah ddilemeyen

19, S. f06, Not.55.

- cJ

igiu bak : Falkensteic, Ori-

enahe NS

!.

Falkoncteinr ibid, s. 108'do

ilvmwnita dumu-ml okunayr tercih ediyor.

sUMER BABIE assun KANUNranr

vn ,urui-grDuea

FERuaNr

r,rBrr-rEr.m

28) h6-sub-bi.....
29) dli-pi-it-isr-t6r
30) dumu-den-Iil-li-me-en

3l)

6-ad-da

32)

6-Ee5-5e5-a-ka

gS-50) tukum'bi
51) lli ln-il
52) kiriu'gi5'gub-bu-db
53) ki-galu in'na'an-si

XIII r) ki-galu-bi

33) 70 h6-DU
34) 6-guruB-sag-a3

2) kiriu'gi5'gub-bu-alb
3) nu'ni-in-til
4) lf-kiri6'in'gub'ba
5) ki- galu-ba-ra-ab-tagn'a-bi
6) Ei-haJa'ba-ni'Eb
7) in'na-an'sl-mu

35) ..-da itu t0-im h6-DU

36-38 krnk
39) danJ[ri]
40) dumu-l[rri]

Kol. V ve VI (g 1-2) krnktu.

S3- l)

8) tukum'bi
9) lu-n

$9-

Kol. VII
dumu-dakkanak

10) kiriu-lri-ka
11) i-in-ert
12) nam-IM-zuh-Bb ba-dib

2) ilumu-Ei-6-ga[l]
3) dumu-nu-[banda]

4) ...ni..
$4

knktrr

KoI

XI
l0) m6....
lr) m6 ib-.

$5-

XII

13) f0-gin'kn'babbar
14) i-16-e
$ 10

- f5) tukum'bi hi
t6) kiriu'l'6'ka

17) gid in-sig

18) maE-ma'na'ki-babbar
19) t'16-e

...

t2) tukum-bi
13) l6-n
14) mi in-hun
15) kaskal KA.KA.DU.A87
16) in-na-an-gar

17) ....kaskal-bil(?)
7) nig-ba[. . . .]
9) tukum-bi

27)

10) kiri6-ni
11) nukaribu.ra
12) Ku(?)-kiris
13) err.d0-d0
14) in-na-an-si
15) nukaribu-ken
16) lugal-kiriu-ra

olur.

ibid, s. r0? Not

xr

ts-16 g6'eKASKAL-ilus-ga-ni domek dahadogru

6-e'ris'sa-ni

6'zu- kala'ga-ab

28) in'na'an'dugn
29) inim-(i)nim-k65'du-bi
30) un'da-an-gi'en
31) lugal'ki'ga\'a'ken
32) lugal-6-a'ra
33) nig'u'gu-db'a-ni
34) in'na'an'su-eu

(Ortalama olarak 33 satrr eksiktir)

87 Falkenstein,

2l)

22) ki-galo*l al'tagn

23) lugal'd-a-ken
24) lu(l)'ki'gal''ra
25) ki-gaL-zu al'tagn
26) 6-mu 16 t'bur6-de

8) tb-ba-an-[x]

$7-

20) tukum'bi lni

$ 12

35) tukum'bi
36) geme-arad-16-t

SUMER BABiL ASSUR KANURILINI

VE AMMi..{DUQA

FERMANI

r,nprt-rir.ln

37) 5i-uru-ka ba-zah

38) 6Jf-ka
39) a5-itu-im
$ 18

40) i-tui-a

4l)

26) lugal-6-a

ba-an-gi-en
42) sag sag-gim

4l)
$ 13

Kol. XIV.

44) tukum-bi
45) sag nu-tuku
46) f5-gin-kil-babbar

t) a-r6-2-im
2) un-ge-en
3) ir-bi

I
I

i
I
I

ll
lr

27) t nin-6-a-ken
28) gu-un-6-a
29) in-5ub-bu-u6
30) hi-kur-e in-tl

ba-ab-si-mu

47) i.l6-e
S 14 - 48) tukum-bi
49) il-hi-keo
50) lugal-a.ni-ir
5l) nam-ir-da-ni
52) ba-an-da-gur
53) lugal-a-ni-ir
54) nam-ir-da-ni

4) al-brir-e
$ 15 - 5) tukum-bi
6) mi-iq-tum
7) ninda-ba-lugal-k6m
8) nu-ub-da-an-kar_re
f6
9)
S
- tukum.bi mi_iq-tum

l0)

ni-te-a-ni_ta

1r) tf-n nu-6i-DU

12) If-bi
13) nu-un-tag-tag
14) ki-Bi-ga-na.Ed
15) ha-ba-DU
f7
$
- 16) tukum-bi
17) ld tf-n
18) d-nu-gar-ra-ta
19) inim-nu-zu-n[i]
20) in-da-ldt

2r)

l6_bi
22) nu-un-gr-en

23) inim-in-da-16-a
24) nam-i-ni.tag-ba ib-il-e
25) tukum-bi

3l)

mu-3-k6m-ma-ka

32) nu-trb-ta-t-e
33) lu-gu-un-6-a
34) in-ilJa
35) 6-bi ba-an-tu-mu
36) lugal-6-a-keo
37) inim. nu-um-g6-g6-a

38) tu[kum]-bi
39) lugal-6-a-ken

Kol. XY. 40 a kadar eatrr-4O krnk.

S 2l XV - 4f) ninda-ba-6-ad-ila-na-ka
42) ba-au-na.ba-a
43) ibila-ni-im
44) ba-an-tumu
S 22 - 45) tukum-bi
46) ad-da.til-la
47) DUMU.SAL-a-ni-ir
48) nin-dingir SAL.ME
49) t nu-gig h-a
50) ibila-gin -nam
51) 6-ni tu5-e.db

Kol.

23

52) tukum.bi
53) dumu-mf 6-ad-da,ka-ti-Ia

XVI

924

23) [tuk]um-bi
24) [dam-o]gir-ra
25) [ba?-]an-tuku-a
26) [ilu]mu in,Ei-in-tu-ud
27) aag-ng"
28) 6-ad.da-na-ta
29) mu-un-tim-ma
30) dumu-na-ka

55

SUMER BABiL ASSUR TANUNI,ARI

I25 -

TE

AMMi-qAI}UQA TENt[Al\rI

rrprr-r5un

31) dumu-dam-nitalam
32) i dumu-clam-egir-ra
33) nig-ga-atl-da-ne.ne
34) ur-a-si-ga-bi
35) i-ba-e-ne
36) tukum-bi
37)

16) 5e-ba i-ba

17) tfg-ba-ni
18) in-na-ab-si-mu
19) dumu kar-kid-dd
20) in-5i-in-tu-uil-da

2I) ibila-ni i-me-en

22) I dam-a-ni

l6-t

45) ama-ar-gir-bi

23) a-na-tiJa-a5
24) kar-kid
25) ilam-nitalam'ra
26) 6-a nu-mu-un-da-an-tud
27) tukum-bi
28) hi-n
29) dam-nitalam-a-ni
30) igi-ni ba-ab-gin

46) in-gar

31) . . ba-an-1616

38) dam in-tuku

39) tlumu in-6i-in-tu-ud

40) dumu-bi i-ti

4l) i

geme lugal-a-ni-ir

42) dumu in-Ei-in-tu-ud

43) ad-da-a geme
44)

$ 28

ilumu-ne-ne

32) [6?-]ta nu-u-b.ta-0

47) dumu-geme-ken
48) dumu-lugal-a-na-ra
49) 6 nu-un'da-ba'e
$ 26

50) [tu]kum-bi

5l)

fdam-]nitalam-a-ni

52) [ba?-]ug6
53) [eg]ir-dam-a-na-ta
54) [geme-]ni nam-clam-Eb
Kol. XYII

l)

.
$ 29

[ba-]an-tuku-tuku

2) [dumu-]dam-[nitalan-a-na]
3) ibi[a-ni i-me-e5]
4) dumu-[geme]

{4) dam-a-ni ku-Ii-ni.ir

5) lugal-a-ni-ir
6) in-Ei-in-tu-ud
7) dumu dumu-SE gim-n[am] s8
$ 27

8) 6-a-ni rb-56r-r[i]
9) tukum-bi
f0) ld-n dam-a-ni
11) dumu nu-un-Ei-in-tu-ud
12) kar-kitl-da
13) till6-a
14) dumu in-Ei-in-tu-ud
15) kar-kid-ba

8s Falkensteino g. 110

ttumu TIIR-SE olaraL otunmaernr 6nerir.

33) dam-a-ni
34) dam-galam-n[a?]
35) ba-an-tuku-a
36) dam-ogir.ra
37) dam-nitalam
38) in-fl-ll
39) tukum-bi
40) musga-dumu
4l) 6-urr-ra-na-ka l-in-tu
42) nlg-mussa in-ag
43) egir-bi-ta im-ta-an-0-e5
45) ba-na-an-bi-ui
46) nig-mussa-in-tum-a-ni
47) in-na-ab-ba-e-ne

48) dam'bi ku-li-ni

$ 30

49) nu-un-tuku-tuku
50) tukum-bi

5I)

guruB-ilam-tuku

52) kar-kid-de(!) till6-a

53) in-tuku-lm
54) kar-Idd-bi-ir
55) nu.un-6i-gur-ru-da
55) di-kud-e-ne in-na-an-ei

SUMER BABiL ASSUR K.A.DruNLARI

57) egir-bi-ta dam-nitalanr-a-ni

58) ba-an-tagn lcr)g. . .taga
59) hrrrk

XVIII
$ 31 - 5) ...
Kol.

in-na-an-Bi
6) egir-ad-da-65-a.ta
7) ibila-e-ne
B) 6-ad-da i-ba-e-ne
9) hala-6-a nu-un-ba-e-ne
10) inim-ad-da-ne-ne

ll)
$ 32

a-a nu-un-5egu.5egu
12) tukum-bi
13) ad-da-ti-la

l4)

dumu-6e5-gal-a-ni-ir
15) nig-mussa in-na-a[n-gar]

16) igi.ad-da-tiJ[a-dd]
17) dam ba-an-[tuhul
18) egir-ad-da-ta

t9) ibila.. ..

$ 34

20-36 satrrlan lirrrk

37) 6-nu-un-ba-a
38) un-gi-en
39) 10-gin-kt-babbar i-16-e
40) tukum-bi

4r) lf-r
42) gud in-hun
43) sa-sal-KU-a br-in-sir

aq

iga3 - gal-bam-ma-k6m I-16-e

S 35- 45) tukum-bi

46) hi-n
47) gud in-hun igi-bi in-hul
48) 6u-ri-a-5am-ma-k6m i-16-e
S 36 - 49) tukum-bi
s0) hi-n

5 3?

5f) gud in-hun si-bi lb-ta-an-tar

52) igi-4-g6l-Iam-ma-kam i-ld-e
53) tulcum-bi
s4) l6-i
55) gud in-hun
56) kun-bi rb-ta-an-hul
57) igi-4-gil-Eam.ma kin i-t6-e

rrprr-r5un

VE AMMi-FADUQA FTNMANI

EPILOGUFJ

KoI. XIX
Bagtan 4-5 satrr krnk.

XIX 6) [inim-gi]-na-dutu-ta
7) [ki']en-gi ki-ud
8) digi'na h6-br'dib

9) ka-ta-}'den-Ifl'ta
10) an'"'-''-'nn't'"

1l)

dumu'den-lil-16-me-en

12) nlg-erim nig'6-zi

13) KA.-gi h6-mi-gin
14) lr a-nir I.AN.UTU DI-bi
15) nig.gig'ga h6-ni'tu
16) fig.zi nig-gi-na pa'0'h6'mi'ag

l?) ku6'ki'en-gi-ki-uri hu'mu-dtg

1&-35 illnk
36) ur nlg'g6l-kien'gi-ki-uri
3?) i-ni-in'gar'ra-a
38) nao-bi ki h6-im'ma-ni'tagn
39) lrfi-6'nfg'hul-dlm'ma

40) nu'ub'5i'6g'96'a
nfg-tlfm.ma'mu nu-ub'zi'ri'a
42) mu'ear'ra-ba 6u bl-fb-urr-a

4l)

43) mu'ni li'bi-ib-ear'ri'a

,14) nam-ti'zi'ud-st'g6l
45) eag-e-eI h6'rigr'ga
46) 6-kur-ra gu'an'69 h6'ni'in'zi
4?) sag'ki-zaleg'ga den'lll'16'ka
48) an-ta h6-ib'gn
49) ln-6-nlg'hu1'dlm'ma tb'5i'6g'g6'a
50) ntg'dim'Era'rtrr lb-zi'ri'a
51) 6-ntg-gar'ra i-ni'tu-tu
52) ki'gub'ba'bi ib'krlr'ru'a
53) mu-sar'ra-ba 5u bf'lb'urr'ru'a
54) [mu']ni bi-lb-sar-ri'a

55) [AS.BAL'ba']ken-eE l'6'kfr

56) [6u-ba-an']zi'zi' a
57) [n'ba] ..h6-a

58) ....[h6Jd

59

SUMER BABIL ASSUN TAIIUNI"4,RI IrS AMMi.9ADUQA FENMAM

XX B) ....
9)

-ka

...[ha-]ba-an-da-an-kar

10) ...-na ri-mu-na-ni-in-tu

il) ...[a?-]ni nam-me
12) ... da5nan-dsumugan-[e?]
13) [en-h6-96l]-la-ker-ne

a) [h-]a-ba-an-da-an[kar-]ri-eE
15) ....-ni
16) ....-ne
f

17-34 krnk
35) nig-?-a?. . .ll-la-na
36) KA h[6-i]m-mi-ib-Sn-gn
37) dutu di-kud-an-ki-ken

38) ..

.-ka-mah-da

39) [ha-b]a-an-da-an-kar

40) ..-ma-na
4f) ...-na-ni suhuE-bi
42) ....-ni-a
43) .. ..-?-?-?
44) ..ki..DUL.DUL-ra

45) h6-en-Eed
46) ma-da-na suhuE-bi na-an-gi-ni
47) lugal-bi nam-me
48) {nin-utta

49) [ur-sa]g-kala-ga
50) [dumu-den-li]l-16

sl) ....

RU-bi

LIPIT.ISTAR
Prohg :

l) Yaktaki biiyak Anum,

2) tanrrlann atasr (ve)
3) Enlil
4) memleketlerin krah
5) kesin hiiktimleri yapan boy,
6\ Nin-in-sina'ya
7) Anum'un Ltzr

8) ...... ona
9) ...... onun .....ne do$ru

f0) ..
... seving ile
11) parlak bagrna do$rr

r,ett-tSren

12) ...... ona verdi,

16) Anum tarafindan kurulmug olan
14-15) etrafr toprak duvarla gevrili 8e
f6) Isin gehrim
18) Sumer ve Akkad'da
1?) uygun saltanat yrllannr
19) ona verdikleri zam.ar,

2l-22) alulh goban

20) Lipit-Igtar,
24) tann Nunamnir tarafrndan
23) adr segildi[i (tayin edildi$i) zaman
25-26) memlekete ad6leti koymak igin
27-28) alrzdan gikAyetleri yok etmek igin
29) diiqmanh$r ve ktitiiliiffri silahla geri qevirmek (karqr koymak)
igin

30-3f) Sumer ve Akkacl'lann bedenlerini hog etmek igin

32) (huzur getirmek igin)
33-34) Anu ve Enlil
36) memleketin prenelifiine
35) Lipit-Igtar'r
37) tayin ettiklerinile
38-39) O zaman (ben) Lipit-Igtar,
40-41) Nippur'un miitevazi gobanr

4243) Ur'un sadrk giftqisi

43) Eridu'yu
44) terketmeyen
45) Uruk'un
46) uygun beyi,
4?) Isin krah
4B) Sumer ve Akkad kralr
50) Tannqa l1aa114''''
49) kalbine uygun (olan) ben,
52)
51)
54)
53)
55)

Enlil'in eiiziine
uygun olarak
Sumer ve Akkad'da

adileti
tesis ettim (koydum).

se iu dub-ba (im-dub-ba <i-mi-b-ilub-a. yrfme teras, ef. Falkenstein orientaua NS 16,

S. 105 Not. 14.

-.=F-

62
tr{ot.

su*rn resir, assu* K r\rulrlA",

II

rr

o.*lrnDuea

FER'{AN'

Itprr-r5rln

1) O zaman

3) miifettigin o$lu

1) iizerlerine kiilelik konmug olan

4) .......

3) llippur'un
2) evlAtlanmn (krz ve erlceklerinin)
4) Ur'un evlAtlanmn (krz ve erkeklerinin)
6) Isin'in
7) evlAtlanmn (krz ve erkeklerinin)
8) Sumer ve Ahkad,rn
9) evlitlant'.

Arka Yiiz

KoIXI $4hnktu.
Eger bir adam
S 5 - 12-13)

bir gemi kiraladrYsa

yola
15)
16) (sevkettiyse) koyiluYsa
14)

13) iizgiirliiklerini, egitliklerini

14) ..
15) .......lerini temin ettim.

17)
KoI.

t6) ..

olarak
f?-fB) babamn evlAdrm desreklemesini
19) evlidrn babasrm

$7-

2L) desteklemesini
22) babamn gocuklanyla birlikte

t2)..
13)
14)
15)
16)

29) Ben Lipit.Igtar,

35) . ... .. t0 ay isin getirfim.

36) satrr lunk

li

Kol.

XIil

Kol V ve VI ve $ l, 2 krnktrr.

3 Kol VII
l)

$9-

Valinin oilu

2) earay memurunun o$lu

vo

00 steele, op' cit'. h6-ib'da-gub-ba-im :

r made] .., support.. harbuki: kopura, .ib-,
prek. eti izahgrz kalyor. - D-o$rusu.. onu (-bi'den ilolayr). 6m, - gub ..gub. yapan, d,iken

teeie

eilenim ben, ilemek ilaha tloErudur.

verirse
bahgrvan

bahgenin gahibine 01
(33 saur. kadar llrnk)

51) bir adam, bir adama

52) a!a9 ilikmek igin
53) genig tarlaor verirso

3?) adamrn kansr

38) adamrn gocufu

yetigtirmek igin

$8-50) E[er

30) Enlil'in oflu

3l) baba evine

7) Hediyeyi ....
8) yapacaktu.
9) E[er

lf) bir bahgrvana

26) kardegler evinde

27) onun yaprlmasr igin
28) ....... yaptrm (dua ettim ?).

XII

10) bahgesini

23) gocu[un babaer ile birlikte dayamgmasrm

24) (hakikaten) temin edenim (yerlegtirenim) ben eo.
25) Baba evinde

32) kardegler evine

33) 70'i getirdim.
34) bekAr evine

.....

1) O iglenmemiE tarlayr
2) meyva bahqeei haline getirmeYi
3) tamamlamazea (yaPnazea)
a) bahgoyi fiken adama
5) afaq ,liLmekte ihmal ettifi liremr,
6) onun hisgeeinfur bir btiliimn olarak
?) ona verecektii.

8) E[er
9) bir adam
f0) bir adamrn bahgesine

*r"hiF" snlqmrnd6 kullauldr$r gtiriiliiyor.

hgal (: kral) Lelimesinin lsin de$indo
toprek, geu toprak vo Kramer, AIIET Steele'
iglenmemig
yer,
e},ilnemig
:
6-gal. serr
op. cit... bare grounil : grplak yer.

er

ea

SUMEN BABiL ASSUR TANUNLARI

lprt-r5rrtn

VE AMMi-9ADUQA TENMANI
$ 14

11) girerse

tr2) hrrsrzhkla yakalanrrsa

fB) 10 seqel giimiig
14) tartacaktu.

S 10

15) E$er bir ailam

16) bir 4flamrn bahgesinden

17) alag keserse

18) 1/2 mana giimiis
19) tartacaktrr
$ 11

20) E[er, bir adamrn evine

21) bitigik olan, bir bagka ailamrn
22) ekilmemig tarlau ihmal edilirse
23) ve evin sahibi
24) ekilmemig tarlamn sahibiue
25) senin tarlan ihmal edilmiqtir,
26) benim evime bir adam bnrsrzhk igin girebilir'
27) evini saflamlagtrr
28) derse
29-30) bu siizleri dofrulandrfrnda

3l) tarlanrn

54) kiileli[ini

Kol. XIV 1) iki misli (6dedi[i)

2) dofrulamrsa
3) o kiile
4) serbest brrakrlacaktrr.
$ 15 - 5) E[er
6) miqtum ea
6) lural hediyeei ise
8) o almmayacaktrr.
16
$
- 9) E[er bir miqtum
10) kendi iste[i ile

sahibi

33)
$ 12

t?

lB) kuweti (yetkisi) olmaksrzrn e5

19) (o adamrn) bilmedifi bir mesele igin
20) onu ba$larsa
2l) o adam (o i9 igin)

22) zoflanmryacaktrr.
23) Onu ba$ladrfir megelenin

edilirse

42) kiiteye karg'l'lc kiile

43) verilecektires.
$ 13

35) E$er
36) bir adamrn erkek veya kadrn kiileei
3?) gehrin igine kagarsa
38) bagka bir ailamrn evinile
39) bir ay kailar
40) oturursa

al) (bu) ispat

44) E[er
45) kiilesi yoksa
46) 15 geqel grimiig
4?) tartacaktrr.

bir adama giderse

12) o adam
13) onu alakoymayaeaktrr.
14) giinliiniin istediS yere
15) gidebilir.
16) E[er
17) bir adam, bir adamr
11)

32) evin sahibi(nin)

yok olan egYalanm

34) ona iideyecektir.

48) E[er
49) bir adamrn kiilesi
50) efendisine
51) kiileligini
52) iideiliyse,
53) efendisine

$ 18

24) cezaerm (birinci adam) gekecektir.

25) E[er
26) bir evin eahibi
27) veya sahibesi
28) evin vergisini
29) vermesse
30) ve bir yabancr adam onu verirso

ts niqtmt Borg yiiziinden kiilelilo giren bir krmse; migrurn kelimegi ntpfltum'o e9
anlamila olabilir. Krg. Driver-Milee, symbolae Koschaler, Code of Hammurabi s$ l1?'
119, e. 65 v. il; Aynca Steele, op. cit. g. 25, not 116.

e{ Steele. 6c- ekinin passiv anlamr belirtilnemigtir. Krarner cle ANET. ile ayni gekikle,
he ghall givo..... olarak terciim
"'oriEtir.
ss Kelimo kelirno,terciimo-. kolunu
ooun ilserlao koymedaa

66

suuER BABiL Agsun xl'ltuNLtRr vE AuMl-qaDUeA

r'rBrt-rSrln

3f) iig eene igin

40) gocuklan haYatta ise

41) ayrrca bir cariYe, efenclisine
42) goeuk do$urursa
43) berba, cariYe

32) (sahibini) ordan grkaramryacaklar,

33) evin vergisini
34) veren adam
35) evi iizerine alacak
36) evin sahibi (ise)
'
37) gikayette buluaamryacaktrr.
38) e[[e]r,
39) ev aahibi
$

21

XM0-41 metin krnktrr

441

$ 26

50) E[er
5l) ilk kanst
52) iiliirse
53) kanerndan Eonra
54) cariYesili kanhfa

42) (kadrna) hediye edilen

4l) baba evinin hediyeaini
43) varis oldugu igin
44) (koca) alacaktrr.
$ 22

XVII

45) E[er

46) baba hayatta

1) aluea
2) ilk kanermn gocuklan
3) onun variglerilir'
5-6) Cariyenin efeniligine dofiurilufu

iae

48) ister yiiksek ermftan bir raliibe

49) ister fin ermfrndau di[er bir rahibe olsun
41) lur
50) varis gibi
5l) kendi evinde oturacaktrr.
52) e[er,
53) hayatta olan babagrnrn evinde hrz evlail
. 22) eatrr krnk
$ % XVI 23) Eger
25) evlenfifi
24) sonraki eg
26) ona gocuk dofurursa
28) (kadrmn) babasrmn evinden
29) gettudili
30) baghk gocuklanna,
3l) iinceki egin gocu[u
32) ve sonraki egin gocufu (ise)
33) (yaln'') babalanmn mahnr
34) egit olarak aralannda
35) biiliigeceklerdir.
$ 25

ve gocuklarrna

45) iizgiirliiklerini veiirse

4?) cariYenin gocuklan
48) efenilisinin gocuklan ile
49) evi biiliigmeYeceklerdir'

36) E[er
3?) bir adam
38) bir kadrn alrrsa (evlenirse)
39) (kadu) ona gocuk dofurursa

2?

4)
?)
8)
e)

gocuklar
gocuk gibidirler s'
evde YetigeceklerdiroT'

E[er

10) bir adamrn kaner ona

11) gocuk dofurmaeaa
12) bir eokak kadrm (fahige)
13) ona gocuk do$urursa
15) bu eokak kadrnr igin
16) arPa ta)nnr e8' Ya[ taPnrnr
eB
1?) ve onun elbiee ta;rrmnr
18) ona temin eclecektir'
19) Sokak kadrmmn
20) ona dofuriluSu gocuklar
21) onun varisleri'lirler'
22) Fakat kaner
23) Yaga'l'Lqa

yalntz
0. i6ilc ilo duma ara$ailati fark bu maileleye giiro agrltu' ibitc: varis; ilumu iee
gocuk anlamraa gelmeLteilh.
er bak. steele, ibid. ve rrri*".esm

mrglaribr'

. rt-sa'.r [i] : kelimogini tercllmc etmeilen buak'

vo Kramer, op' cit"' tayin kelimeaini belirtmezler' rralbuki

etmek,, aalanorndaCrr'
kolirneleri ile baflanan . tE iiiti "bOlfigiiirmek, hetliyo
es Stecelo

Ja'

I vo lng

68

SUMEN BABiI, ASSUB I(^NUNLANI

24) sokak kadrm

25) ilk kansr ile birlikte
26) evde oturmayacaktrr.
$ 28

yiiziinii
3l) ..

3t

diirt satrr kadar

eksik

5) ......

ona verirse
6) babamn iiliimiinden sonra

?) varisler
8) baba evini biiliiqeceklerdir'

12) Eler
13) baba haYatta iken
14) biiyiik kardeee (biiyiik oflu iein)
15i tlamathk hediyesini (bir kenara) koyduysa
f6) (ve) hayatta oian btbamo tiniinde (zamamnila) (biiytik kardeq)

$ 32

l?) karr ahrea (evlenirse)

40) damat

18) babamn (iiliimiinilen) sonra

4l) kapn pederinin evine girer,

42) damathk hediyesi yaparsa,
43) sonra (evden) onu kovarlarea
M) ve egini diigmanrna ee
45) verirlerse
46) gttriirdii$ii damatLk (niganhhk) hediyeeini
47) ona (geri) verecekler
48) eqini diigmam
48) alamryacaktrr.
50) E[er
51) kansr olan geng bir erkek
52) bir sokak kadrnrm
53) ahrsa
54) sokak [4d1.rn6
55) diinmemesini

l8)

56) hakimler emrederlerse

57) ondan eonra ilk kansrnr
58) bogarsa, para .... boganma
59) verecektir.
0e Fr. Steele, ibid, g, 2l vo S. Kramer,AIYET g. 160 da KIIL kargrLf:nrta aeg,
arkad.ag'
terciimesini vermiglerse de KIILtun NUMT N okunuguuu kabul edip, ..d.ilgman" anlsmnda
kullanrlnagr daha uygundu. Arkadag anlaur metinlerd.e gegmemekteilir. Ilamnurabi Kanunu
159-161 maddeleri ilo kugrlagtrnlilr[r zanan lculi yerine EU-LI yaui EIIL:. dru okunugu diigiiuiilebilece[inden, bu kelimeninin iliigman anlamrna gelmesi daha

100'

Oi (fafat; evin hissesini biiliigmeyecekler

10) babalanmn siiziinii
lli suda kaynatmayacaklardrr (itaatsrzLk etmeyecel'lerdir)'

gevirdiyse

32) (kadrn) evden grkmadrysa

34-35 hymetli eg olarak
35) evlendifi
33) kansr
36) ikinci kandu,
37-38) ilk kansrna bakacaktrr.
$ 29 - 39) Eger

r,rprr-rir.ln

XVIII

27) Eger
28) bir adam
29) ilk kansrndan
30)

$ 30

VE AMMi.SADUQA TANMANI

$ 33

$ 34

varie

l? aatrr ekgik
3?) evin biiliigiilmeili$
38) (e[er) iloirulamrea
39) f0 geqel giimiig tartacaktrr'
40) E[or

4l) bir adam

42) bir iikiiz kiralarea

43i urtrnr (boyunduruktan dolayr r01 zedelerse

44) fiatrnra ii9 katrnr tartacaktu'
g 35 - 45) E[er

$ 36

$ 2?

!0o

46)

bir

5l)

boYnuzunu krrarsa

adam

4?) iiktiz kiralarea, (onun) giiziine zarar verirse

48) fiatrmn yansr kadar tanacaktrr'
49) E[er
50) bir ailam iikiiz kiralarsa'
52) fiatrmn l/4 rii iideyecektir'
53) E[er
54) bir adam
55) iikiiz kiralarsa

tetrar biiliigiilmeyecektir'
ikinci derecetleki varislerstizkonusu olmahabr. Bu hisseler
bunu burun halkasr
5 i' 104, 169: sc-Icu- errt steele vs Kramer'

tt ;;;-;;5;h"t

olarak terciime 6tursktqalirler'

SUMER BABiL

tssun

KAITU1rrLAAT

vE

"A]llrMi-sA-DuQrt, FER$raNr

56) kuyruSunu 1os zedelerse

57) fiatrn'n l/4 nii iideyecektir.
Epilogue

rrprr-r5rln

54) kendi [achm] yazan

kimse
55) (veya) bu ldneiten dolayr
keniti yerine bagkasrnr
56) korsa,
5?) o adam (ieter) ....
olsun
58) (ister) .... olsun

Soneiiz

Bagtan I-5 e kadar krnk

7) Sumer ve Akl<ad,da

6) tann Utuonun do$ru eiizlerinden

(on
luur uygun olarak)
8) gergek adarete b"fl,

Kol. XX

;i;;r"*-a

agzrnda:r
EnLI'i4 oglo

.:J Ben
I"H'g
l0)

ll)

irt""

Z eatrr krnk

8) .......
9) ..... ondan algrn

t.oril"e uyarak)

Lipit.Igtar,

10)

12) diigmanhk ve isyam

13)

...

lr)

.. . geri

diindiirdiim (ortadan kalihrdrm)

14) a$lama, gik6yet .r" fery.tl"",
. . . .-.15) yasak hale soktum.
g*o"a ve doBrulufiu tecelli ettirdim.
r,t9J
r/, Dumer ve Akkadrhlanu
bedenini hog ettim.
19 eatr kadar eksik
36) Sumer ve Akkad'rn
zenginlifiini
37) sailadr$rm zaman
.38) bu steli buraya diktim.
39) kiitii bir is

12) bolluk efendileri olan

]eJ tann Agnan ve Sumugan
14) ondan olsunlar.

satr kadar eksik

36) ... yok etsin.

19-22

yerin

krnk

utamvi'ffi'"11;

""'-"tecetr

olana

43) hendi adr,, 619r"

|azmayacak
,".i"rf olena
44) uzun giinlerin Iryro

45) bagrna

olgunr@_

51)

""

1i..aiy.-Ji"irr1.

46) Nlabettc gir[e doiir:u boyau-yiiks"lsin.

r
47) E-lil'in parlak bagr '
48) giikten ona dtjnsiii.
49) Ona ki,tiiliik yapan
kimse

S0) eeeriae zarar veren

kimse

i",jH:Tffi11*,"jfl#:ffi
lor"o"irr^.'*"t'

5J) onun yazrt*r

ffi:L*

r0l Steele,nin
MAS oLu;l,F. bu
3-__-^r
-'dofo t_ igareti,
biz KuN o&uyoruz vo
Ak&. zippcrznr

.t".i"k,

Tyy"

"urro*r.

:ffi:J:ff#J.ln.:'4s.

ft1p1g

eatrr, ns-e.ei h.i

laei'cc",rt.-r""e,r,s,-b""riJ:"#J."'ffiffi

Cit6iin hakimi olan

l7) .... biiyiik

-Ie
ro,
39) ..... alsrn.

tann Utu

46) memleketinin temeli

ea$lam olsun.
4?) krrah herkim olurea
olJ,.rn
48) Ninurta
49) kuwetli kahraman
50) Enlil in oilu

40) (bununra irgili orarak)

yapmayaeak oran kimseve
4I) benim
r-

rzl

.....

..

J';:::*:T"T'iii"Iffi"H;r"*rt

ii
,'!
,I

'l

.......

BSNSNNI TANUNLART

3 qa ii-sag
I sfrt 2 qa ia.gi6
1 sfrt 5 qa ii-Eah
4 sEt iA-esir
6 ma-na Eipdtum
2 kr)rr liibtum
15)lkilrxx
3 ma-na erfim
2 ma-na ertm ma-dum
$2(AI18-20).
10)

5. ESI\UNNA KANUNT,ARI
Literatiir:

A. Gdtze, Sumer. vol. IY. 2 (I94S)

A. Goetze : the Lawe of Eshnunna, New Haven

I(anun Maiklelerinin Konusu :

Fiat ve Kira Beilelleri ayarlamasr ($ l-ll)

Hr$rzhk (g 12-13)
Ahg verig Hukuku ($ 17-1S,

1956,

J. Mileg-O.R. Gurney, the Laws of Eshnunna, Symbolae Hroz6y II, e. I?4.

w. von soden, Kleine Beitrage zum verstalndnig der Gesetze rrammurabis und Bilalama'o, Symbolae Hrozfiy, s. 359.
A. Giietze, the Laws of Eehnunna; bei J.B. pritchard, Ancient Near
Eagtern Texts 2. Ed. Princeton 1955 e. 16l.

I
I

a-nalSeqelkaspim
a-na
a-na

I
I

deqel kaspim
6eqel kaspim

ni-is-ha-tim
ni-is-ha-tim
6a ni-fs-ha-tim I

qa ii-gi5
qa il.dah
qa ii-esrr

Ea

3 set

5a

2 sdt 5 qa
qa

tre-Eu

5e-5u

5e-5u

4 (A 123-24).
i-di tueleppim I kurrunro- 2 qa 2a ir eik I qa itli malldhim ka-la

Ss(Ar25-26).
mallihum i-gi-ma ireleppam u!-!an-eb-b6

256um-ma

!75um-ma awilum
$7

Boganma ($9)

l0 6iqil kaspam
(A 128-29).
2 e6t Ee'um

i-na nu-la-a-ni ireleppam la Ja-at-tam

z8ig-

iEaqqa

idi

eggedim r0Eum-ma kaspum

12 uttEti idi-gu

$8(Ar2e).

r-7).

.1. ud-2l-kam

...1-.

Br-lau-rlal.-a-ma

nam'lugal-85-nun-uali

.allan 6-ad-da-ani-Ed
. .] ra-lm g6-pu-ur-dSama[Lt

.l * * irl idigtat

mu.l-kam ei"tukul-kalag-ga

sr(AI8-17).
i kfir 5e' um

r1-

6 (A r27-28).

ga-ba-at

Ev Bekeiligi (g 60)

..]

26ma-la

1e4-eb-bu ri-ma-al-la

Kiile Ilukuku ($ 49-52)

Hayvan ZalarJran (53-58)

t) I...
t.....
1.....
t.....
5) [. . .
t.....

a-na 1
a-na I Seqel kaspim

un-mi i-re-de-5i

25-BS)

Ahs - Yerig (3841)

Yaralama (S 42-47)
Mahkemelerin Sorumluluklan ($ a8)

deqel kaspim
Seqel kaspim
Seqel kaspim

21) irgubbum q6-du-um alpih.-5a tr re-di-5a ,r I masgiktum 4 sit

Ee'um ifi-Ea Ium-ma kaspum l/3 Siqlim di-5a 23 ka-la un-mi-im i-re-de-e-5i

MaI Depositoeu (36-37)

(A

Seqel kaspim
Beqel kaspim

s3(Ar2L-23).

Borg verme (S 19-21)

Haksrz haciz ($ 22-24)

Prolog

I
I
a-na I
a-na I
a-na
a-na

ba-an_tu6

a-na

Eegel kaepim

strtum Be'um idi za-ri-i

$9(Ar30-34).
soawilum

Siqil kaspam a-na e-qe-di ewcl"Oi- 31 i-na-di-in-ma

Eum-ma re-eu la ri-ki-il-ma 32[e]-ge-dam e-ge-dam la e-qi-su l0 diqil kaspam

3e[i6aq]qal I sfitum 5 ga idam ira55i tr ugqe sa[ir tse-] ia-trig-ba i-ta-a-ar

l0 (A r 34-35).

I situm 6e'um idi imerim $i I siitun de,um idi re-cli-Eu

ud-mi-im i-re-de-5u

ka-Ia

IJ

ESNUNNA K.ANUNLANI

74

suMtlR BABir AssuR raNUNr.Anr YE aMMi-qaDuea FEaMANI

lt

(A r 36-3

).

30idi o*uragrim

Siqlum kaspum ukulle-Iu

ulletum

s?warham

i6ten i-la-ak
5

i2 (A I

37-40;

r-3).

awilum 5a i-na eqel mu6kEnim 38i-na ku-ru-lim i-na mu-ug-la,lim

i.g-ga-ba-tu se10 Siqil kaspam i5aqqal 5a[i-na mu-E]i-im i-na ku-ru-lim aoigsa-ba-tu i-ma-a-(at) ri-ul i-ba-lu-u!
$ 13 (A

4t-42; B

alawilum

Ea

Ea

ga-ab-ba-tu i-ma-a-at fr-ul i-ba-al.lu-u!]

B-e).

* 5 Siqil kaspam li-bil-ma

2' biqlan idi-5u
idi

libil-ma

bltim i-na mu-uq-la-lim

I]a i-na mu.Ei-im [i-na blrim i9-

mu6kEnim i-na

a2[i9-qa-ab.ba-tu 10 Siqil kaspam iSaqqal

$ 14 (B

$ 15 (B

nwer*

Biqlum idi-Iu

II

l0 Eiqil kaspam

1; B

II

ir sa-bi-tum kaspam

r2).

lmar awilim la zi-lzu

",gwardum ri.ul iq.qi-a-ap]

I 13-i5).
2mar awllim a-na bit e[-mi-rm ter-ha-tam
li-bi-il-ma] sEum-ma
i-na ki-la-al-li-in i5[-te-en] aa-na bi-im-tim it-ta-la-ak<ka'pum a-na be-li$ 17 (4. TI 2-4; B

5u-ma

i-ta-a-ar)

(A II 4-7; B I 16-20).
(Ium-ma i-hu-6s-si-ma a-na biti-du i-ru-ub lu-ri a-ah-ha-ru-ri
kal-la-tum a-na 5i-im-tim it-ta-la-ak) ma-la ub[-lu] 6ri-ul ri-Be-eg-ee watar-5u-ma i-le-q6 0, Siqlum SadiStam i 6 u11et ri-ga-ab ?, kurnrm I maesiktam 4 sdt sibtam ri-qa-ab
$ 18

$ 19 (A

II

B-e;

2r-22).

sawilum 5a a-na me[-eh,ri-Iu i]-na-ar-di-in ei-na ma6-kan-n[im]

(a rr

16la i-iu-ri-ma amat awElim

5um'ma aw-ilum e-li aw-ilim mi-im-ma
l?mi-im-ma e'li-ia la ti'6u-f kaspam
it-te-p6 be-el amtim ni'i5 i'lim i'[za-ka]r
rsma-ia tahhi amtimtt- iSaqqal

10-13).

105um-ma awilum

(a

Ir 1e-21).

6um-ma awilum e-li awilim mi-im'ma

la i-Eu-ma 2oamat awllim

it-te-P6n6.Pu.tami.nabiti.6uik-la-ma21ud.ta-mi-it2amEtima.nabe.el
amtim i-ri'ab

s 24 (A tr 22-2s)2'5um.mami-im.mae'li'5ulai.5u-ma2sa66atmuEkEnimmdr
4n6-pu-tam i'na biti-6u ik'la'a-ma ud'ta-mi-it di-in namu5kEnim ia-t*pe
pi-i$-tim z5ne-pu-ri 5a ip'pu'Ti i-ma-a-at

rT 26-28\27ik-6i-Eu-na
aw{lum a-na bit e-mi is-si-ma e-mu-$u
im-hu'ru
28a-bi
ter-ha-at
ma-ar-tim
mira(t)-su a-na [5a-ni'im i]t'ta-di'in
ta-a5-na ri'ta'ar
2o6um-ma

$ 26 (A

x x a-na x-ak-x-x-nra rtid-fi-in-ma de-a_am

I kurmm I mas-

a'na kaspim i-te-wi-5um rzi-na e-bu-ri be-a-am u qiba(t)-eu

eiktam 4(?) oet lti-le.eq-q

rI

2e-31).

2eEum-ma

awllum a'na m6rat awilim ter'ha-tam

nu-6 ba-lum 5a'al a-bi'5a

na-pi-i6-tim( ?)-ma i-ma'at
$ 2? (A

II

i'bil'ma

3o$a-

3lili'in
um-mi-Ba im-iu-uh-Ei'ma it'ta-qa-ab-5i

31-34).

merat awilim ba-lum 5a'al s2a-bi-3a i um-'ni'

$a'na a'bi'5a i um-mi'5a la
6a i'hu-si'ma il gir'ra'am t ri-ik<'sa-)tim
sali-Ei'im-ma {'ul a5-ia'at
i6-ku-un u*'mi Eaitim iEtiat i-na biti-5u
6um'ma awllum

$ 2s

(A

tr

34'37; B

II

1-2)'

36t gir-ra'am a-na a-bi'Ba i um-mi-6a

dum'ma ul ri'ik'sa-tim
su-un awllim i9-qa-ab-ba'tu
i6-ku-un-ma aoi'hu'us-ei a5-6a-at <rrn'rr- i-na
i-ma-at s?u-ul i'ba-al-lu'u!
S

ri-da-ad-da.an

$ 20

i [6 ul1et]15i'le'eq-qd

$ 25 (A

10-1r).

i-na qa-ti ..Bwardim i amtim tamkErum

5e'a-am Sipdtim ii-gi5 a-di ma-di-im ri-ul i-ma-ha-ar
$ 16 (.4,

qiba(t)- ou I Siqlum SailiBtam

g 22 (A II 15-18).

$ 23

4-?).

i-na bltim

$ 21 (A II i3-1s).
laid-di-in kaspam ir
5um-ma awilum kaspum a-na pa-ni-5u

29 (A II 38'45; B II 3'7)'
s86um'ma awllum i'na hanran- 5e-e[h'tim]

asi sa-ak'pi'im it"

aori lu na-ah'bu'tum it-ta'ah'ba-a1-4[(un-m)i " " " i'na ma-]
[ta-ag-ba-at]
'f"-"i-.i*-ma 4u(it't)a'Ea-ab (a5'5a-su) 6a'nu-um 43[(it'ta-ha-az t m6'
ii*
ns[(i'ta-)ab-ba'al]
ram)] it-ta'rt't6 *11i'oo'Ti'ma ii'tu'ra-a)]m adEa(t)'su

/s

SUMER BABIL ASgUn KANUNLAn!

II 4B-III 2; B II

30 (.4

Vr

aMMi-qaDUQA TDRMANT

8-10).

[5um-ma] awilum .-r1tr

c[il

i-ze-er-ma] it-ta-bi-it fIIr

[a5-Sa-su 5a-nu.ri-um-ma i-ta-ha-az i-nu-ri-ma it-tu-ra-am a-na aI-da-ti-Iu]
2[ri-ul

3l (B rr lr-tz).

III

3-5; B

II

r3-rs).

[5"g-*a awilum mEir-Uu

a-na Eu-nu.qi-im a-na tar-bi-tim] cid_di-in-

ma [Sn-n"L IA-BA SIG-BA Eala5 Sanatim

mdriSu i5a[(qqal-ma mdr-Bu] i-ta-ar-ru
$ 33

tIt

(A

6-9;

II

la id-di-in] l0 ma-na 6tar-bi-it

t6-r8).

65um-ma

amtum f-sa-ar-ir-ma [mer-5a] a-na m'rat awllim ?it-tadi-in i-nu-ri-ma ir-ta-bu-ri 8be-el-bu i-mar-Eu i-ga-ba-su-ma 0i-ta-ar-ru-ri-Iu
S 34 (A III 9-r2; B II t9-21).
.um-ma amat ekallimri- mer-ua r.lu m.ra(t)-Ea a-na mulkinim
a-na tar-bi-tim [it-ta-di-in m6ram (lu-6) mdrtam Ia id-di-nu ekallumrun rl

it-ta-ba-al

S 35 (A

[mri-

III

B tI 22-28)t.
n le-qrri-ni Ea miir amat ekallimli' uil-qri-d
12-13;

i-ri-a-ab

5 36 (A

III

me-hi-ir-Eu a.na ekal-

B tT z4-z}).
r45um-ma awilum bu-6e-Bu
a-na na_ap-ta-ri a-ua ma-ga_ar_tim
rtid-di-in'ma bitum la pa-li-i5 si-ip-pu
Ia haJi-id l'a-ap-tum lu o"-er-h"."t
14-17;

bu-5e'e ma'qa'ar-tim
S

37 (A

III

1?5a

18-23; B

id-di-nu-uum ih-ta-li-iq bu-Ieie-6u i-ri-a.ab

III

r-6).

185um-ma

bit awilim lu im-q6-ut it-ti ma-qa-ar-tim 10Ea id-dinu-Bum hu-lu'ug be-el bitim hali-iq 2obe-er bitim i-na bEb dTilpak
ni.i!
ilim i-za-kar-5um z'it-ti bu-6e-e-ka bu-Eu.ia hal-qu i-wi-tam 2,t li-ar.tam
la e-pu-5u i-za.kar.5um-ma mi-im-ma sae-li.6u ri-ul i_Eu
$ 38

(A tII 23-25; B III z-e).

Sum'ma i-na at-hi-i ib-te-en zi-it-ta-Eu s{i-ua,ad-di-in a-hu-Iu

3a-ma-am ha-Ee-eh qa-ab-Ii-it 255a-ni-i ri-ma-la

t0-tr).
$ 39 (A III 25-27; B
Eum'ma awilum i'ni-id-ma 2sbi(t)-su a-na kaspim ir-ta.di-in u4um 5a-ia-ma-nu g7i.na-di,nu be-el bltim i-pa_pa_ar

III

(A

rII

III

28-29; B

77

KANUNI,TBI

12'13)'

5i'ma'am ma-la
. 285um'ma awilum ""twardam amtan alpam i
zei-ia-am-ma na-di-na-nam la r6-ki'in 5u-ma 5ar'ra-aq

i-ba-Eu-ri

III 30'31; B III 14'16)'

305um-maubiirumna.ap-ta-rumtmu-du.riSikar-6ui.na-di-in
slea-bi-tum ma-hi-ra-at i-la-ku Sikaram i-na-di-in-5um
B III 1?'20)'
$ 42 (A III 32'34;
szgum.maawilumap.p6awilimiE-Eu.uk.mait-ta-ki-ls33Ima-na
suz-nu 1/2 ma-na ma'hi'
kaspam iSaqqal iuum I -u-o"iio"om 1/2 ma-na
i9 le-tim l0 biqil kasPam iSaqqal
g 43 (A III 35-36; B III 21-22)'
sSum-ma awllum ri-ba'an awilim it'ta-ki'is 362/3 ma-na kaspam
S

5um-ma awilum amat awilim it_ta_qa_ab 2lZ ma_aakaspam

i5aqgal
amtum 6a be-h-5a-ma
5 32 (A

$ 40

be-el_su

i-ra-ag-ga-am]

ESNUNNA

41 (A

i6aqqal
$ 44

(A

III

36-3?; B

III

23'24)'

5um'ma aw-ilum a-wi-lam i-na

ik-x'x

3?is'ki-im-ma qat(?)-su

iB-

te-beru LlZ ma-na kasPam iEaqqal

$ 4s

(A

III

38; B

III

25)'

e85um.ma 5ep-6u i5'te'betu LlZ ma'na kaspam i$aqqal

$ 46 (A

III

3e-40).

s06um.maawiluma-wi-lamim.ha.ag-maha.x-Euis.te.berua02/3

ma-na kaaPam iSaqqal

s 4?

(A

rlr

40-41).

alawllam i-Ee'el
6um'ma awilum i-na x-x'x'tim

l0

Eiqil kaspam

i6aqqal

(A ITI42'M; B IV r-3)'
rsi a'na x x x il'tu 2/3 ma'na a-fi I ma-na 6di'nam d'5a-ha'zu5[(u'ma] {4a'wa'at na'pi'id [('tim a'na darrim'ma]
$ 48

$ 4e (B

rv 4'5)-

amt]m

Eum-ma awilum i'na "'swardim Ear'qi'im

ligwardam amtsm amtam i're'eil'de
it-ta-ag-ba-at [swardam
$ 50

(A IV 1'?; B

5a'ri'iq-tim

M-10)'

3[ma'la
5a-piru ndrim] z[(be'el te]'er-tim
[6um'ma Eakanakkum
ha'ala[amtam
alpam
ha-li-iq-tam]
i-ba-a5-5u-ir] lsswardam ha-at'q6-ami
u<ia
ektllimth u mubkE>nim [g-ba-a]t'ma
i-"** ha-al-q6-am

;;-";

biti'Eu-ma ik-t[a'la]<un'mi
it-ai"1-u--ma
iu-o"1 Es-rrrro'rrutt i
--6i-ne
ee.b6warhamt-tam,i.re.ti.ik.ma>ekalluml*Eu-ur-q6-am7it-ti-6ui.ta-wi

--!lF

r
SUMER BABiL ASSUR KANUIILARI VE AII,Mi.SADUQA
FERMAIIN

sl (A IY 7-9; B IY

e5uuxxa KANUNranr

1r-r3).

..ESnunna kralh$r
,......heykel, babasrnrn evine do[ru

'o'wardum i amtum Ia Ed-nun-naLi sia ka-an-nan mab-ka-nam

ri ab-bu-tam Ea'ak-nu eabur E5-nun-nariba-lum be-ri.Bu ri-ur uq-qi
S

s2 (A

IY

10-13;

lo".ewardum

B IV

.......$up*r-dSamad

.Dicle Nehri 105 . . . . huwetli silihrn yerleqtfuildifii

14-16).

t amtum Ea it_ti mEr di-ip-ri-im 11na-aq-ru-ma abul

ma5-ka-nam i ab-bu-tam ii-Ba-ka-.

l.
l)

E6-nun-naki i-te-er-ba-am l2ka-an-nam

an-ma 13a-na be-Ii-iu na-ser

$ 53 (A

al-tl i

IY

13-15;

Iy

(A IV 15-18; B

ba_

20).

6um'ma alpum nakkapep.-ma r6ba-ab-tum a-na be-li-bu rfi-6e-dima alap-5u la pa-5i-ir-ma l'awilam ik-ki-iinr-ma ui-ta-mi-it be-el alpim 182/3

rY

r8-r9).

$ s6

(a rY

20-23).

iSaqgal

l5 Siqil

haopam

rY 25-2s).
256um.ma i-ga-rum i-qa-am-ma
ba_ab-tum

$ 5)

la

a-na be-el i-ga-ri m1irfi<-dan>-nin-ma s?i-ga-rum im-qri.-ut-ma mer(?)

awllim(?) ug-ta-mi-it 28na-pi-i5-tum qi-im-da_at Ear-ri-im

s se (A rv 2e-32).
2e5um-ma awilum meriber
wu-ul-lu-ud-ma a5Ea(t)-eu soi-zi-imma [5a-n]i.tam i-ta-ha-az sli-na bitim i ma-I[a i-b]a-iu-f in-na-s]-ah-ma
sswa-ar-ki Ea i.x x

x x it-ta-Ia-ak
$ 60 ve 6r (A IV 33-B?) Ixnk,

ES/vuNN,4
Prolog:

"

:::::::::

:: : ::: : :: ..

::l'ffi.-"

Seqel giimiige

5 sat arpaya

E[er gemiei ihmal

ederse ve gemiyi batrnrga,

biitiin batudrklanm

iideyecektir

$ s8 (A

_
Ee'di-ma i'ga-ar-Eu

(olan1 ua

3) I yiik arabasr, eme$i (kirasr) rra iikiizleri ve siiriiciisii ile (birlikte)

I massiktum 115 4 sat arpaya. E$er giimiig (iidenecekse) emefi
1/3 Seqeldir. Onu biitiin giin siirecektir (siirebilecektir)
4) I geminin kirasr 2 qaosr 1 kur'dan ve gemicinin kirasr I e:it I
qa'&r. Biitiin giin sevkedecektir (kullanacaktu)

23-24).

dum'ma ""cwardam zt5-5u-uk-ma u5-ta-mi-it

giimiige

ya[n- iskarta
1 qa domuz ya[t-iskarta' 2 sdt 5 qa arpaya
I qa katran-iskarta- 8 qa arpaya

Eum-ma kalbum Fe-gi-ma ba-ab-tum a_na be-li_6u 216-Ee-di-ma

kalab-5u la is-ki-ip-ma erawilam i5-Su-uk-ma u5-ta_mi-it s3be-el
kalbim 2/3
ma-na kaspam iSaqqal
g 57 (A

Eeqel loz

2) 1 qa bitki

Bu*-ma "o,wardam ik-ki-im-ma 1gu5-ta-mi-it 15 Iiqil kaspam

iSaqqal

arpa 1

loe bag

lkurxxlSeqelgiimiige
3 mana balqr I Seqel giimiige
2 mana tasfiye edilmig balcr lrz I

raa-na kaspam i5aqqal

$ ss (A

106

yafr (iyi ya[) I Seqel giimiige

I sfit 100 2 qa bitki yafr I Seqel giimiige
I sflt 5 qa domuz ya[r I Eeqel giimiige
{ s61 110 katran I Seqel giimiige
6 mana 111 yiin I Seqel giimiige
2 kur tuz I Eeqel giimiige

t?-19).

Iv

1 kur
3 qa

5um-ma alpum alpam ik-ki_im-ma r4u5_ta-mi-jt Ii-im alpim

tahhi alpim mi-tim 15be-el alpim ki_Ia-Ia_an i-zu_rtz-zu

S 54

gtio

t06 Giietze, Laws of Eenunna, Sumer IV2, ..

'. Vhen he brought (there); Szlechter, les
loie il'c!nunna,.... ba-an-hun ( : i-nu-uh: .... e'aPaisa)

lo' I kurrun :
ro?

leqel

ca 300 litre
ca g U3 Sr.)

(: qu) ca 1 litre.
I eutum : ca l0 litre.
uo1sg1:(?)
r1r I mana : ca Ll2 kgr.
1o8

roo

Qs

111

Slechterr ibido 'lnolangeot

Giietze torciime etmeilon brrakmrg, Szlechter isetty conpris la taxe dtentree
transport/ y comrip les fraie de liwaison" Biz ise nasdhu ttkopermak, ayrrmak," fiilioilen gel'
di[ine gdre, EK. $. 33 ile kargrlagtrrarak bu kelim]nin bir geytlen, Iigteden grkanlmrg, giiriifie
grkanlmrg, atanilart iilgtterinalon aynlmrg, ictarro etlilmig enlamrnr kabul ediyornz. Iskarta
Lelimesi igin Bk. IIK. $ 33'deki not.

rrr rr;[4ar4tu

:::

H;;":

TJn,

""

iireiirer

iein bk. EEn. g

B.

SUMER BABiL ASSUB TANUNLARI

VT .I.}[Mi-9ADUQ.I,

elnunrt,l'

FERMi.NT

6) E[er

bunahm i9ind6 rro ( ?) olan bir adam onun olmayan (kendine

ait olmayan) bir gemiyi zaptederse l0 geqel giimiig iideyecektir
1) Harmancrnrn eme$ 2 sat arpa, p$er giimiig (iideyecekse), eme$i
f2 uttetu 1r'? (dane) dir. (12 dane afrrh$r giimiiqttr)
B) L sutum alpa, gayurucunun emeli(dir)
9) (E$er) bir adam I 6eqel giimiigii harman yapmak iqiu bir kirahk
adama (iqgiye) verir ve o adam onun emrinde gahgmazsa ve

s
s

ve efier ikisinden biri

evlenir) ve onun (kayrnpederinin)

evine girerse, daha gonra gelin kaderine giderse (iiliirse), (damat)
biitiin getirdifiini (evden) grkarmryacaktrr. (yalmz) arramnr
(tirhatum'un drgrnda olanr) alacahtrr. Buna 1 5eqel igin t/6
Seqel ve 6 dane faiz, L kur arpa igin 1/6 Eeqel ve 6 d,ane faiz, I
kur arpa igin I massiktum ve 4 eat faiz il6ve edecektir.

$ 19) Bir adam ki kargrh$rna (aynl olarak borg) veriyor, harman

$

20)

23)

24)

25) E[er

ret 2 Seqel'dir.
S 15) Bir tiiccar ve bir meyhaneci

117

U11etu

kadm, bir erkek kiilenin ve bir karlrn

kiilenin elinden giimiigii, arpafir bitkisel yafr tiiketinceye kadar u1
almryacaktrr (alamryacaktrr)
Mirastan (hentz hisseeiai) almamrg bir adamrn o[lu(na) veya bir
kiileye giivenilmeyecshil 122
igin Giitze ANETtle "a person in great peril..t' szlechter, .'{e fagon illegale"

'

dane.

118a

maddeler, iumne "e$et" kelimesi olmaksrzra

tleylmi ile bagLyabiliyor,

rre Gdtze kunrllum igin
"Crop" Szlechter
120

tla

avEluo 6a

..bir atlam ki,,

$ 26)

(mctcdu

: got)

bir adam ka;an pederinin evine eeslendiyse (giiriigmek iizere)

cektir.
E$er bir adam

bir

adamrn }irzrna baghk (parasr) verirse ve bir

bagkaer anasula babasrna eormadan onu zorlayrp,

bikrini

gide-

rirse, bir can davaerdrr, iilecektir.

au dela do la haio do jonc.

Cdtze - daytime.
ttt adi maili
: d,erecelene ailv. : fazla oluak, sonuaa kaclar
ANET: as an invetstment, Szlechter : meme de peu d.e valeur.

E$er bir adamrn bir adamdan hig alaca$r yoksa (buna ra[men)
adamrn kadrn kiilesine haciz kor ve haczettifini evinde ahkor
ve tiliimiine sebeb olursa kiilenin sahibine 2 kadrn kiile iideyecektir.
E[er hig bir alaca[a yoksa, fakat mu5kEnum,un kansr veya
o$unu haczederse ve onu evinde alakor, iiliimiine sebeb olursa bu
bir can davasrdrr, haczi yapan kimse iilecektir.

fakat (kayrnpeder) ona haksrz muamele ettiyse krzrnr bagka bir

adama verfiyse krzrn babasr aldrir bagh$r 2 kat (olarak) 6deye-

118

Giitze, AIIET'd.e uggi igin, "leave tho ratiens.....tt Sr'-er, ibidrdo ..leave the gervico
Szlechter, ige "enlevo" ile kargrlar.

e (borq) verirse ona arpaJn giimiige gevirdiyse (arpanrn de$erini giimiiq olarak hesab ettiyse) hasat zamaru

I massihtum ve 4 sat (olarak) alacaktr.

$ 21) E[er bir adam giimiigii giimiiq de$erine re4 giire verirse, giimiigii
ve faizini bir tseqel'e 116 ve 6 dane (giimiiq) faiz olarak alacaktrr.
22)
E$er bir adam bir adamdan hiq alacafr yoksa ve adamrn kadrn
$
kiilegine haciz korsa, kiilenin sahibi o.senin benden hig alaca$rn
yok" diye tann yemini yapacak ve kadrn kiilenin deferi olan
giimiigii tarracaktrr.

mu6kenum'un evinde, ev iginde, ii[le (uykusu)

saatinde yakalanrr, l0 Seqel giimiig iideyecektir. Geceleyin ev
iqinde yakalanrrsa iilecektir, yagamryacaktrr.
.......adamrn eme$i 5 Seqel giimiig getirirse (o zaman) kargrhk
iicreti I Seqel (giimiigtiir) 10 Eegel giimiiq getirirse, kargrhk iic-

, - 116 nullanu
derler.

yerinde iidettirecektir.
Eger bir adam x x x i xxx

arpa)4 ve faizini 1 kur 1 iqin

13) Bir adam ki bir

$ 16)

gerirsin (getirirse)
kaderine giilerse (iiliirse) giimiig, sahibine

18) E[er (erkek) kadrm ahr (onunla

(igten) grkacaktrr lre arpa,

srnda ii$e (uykusu) saatinde 120 yakalamr, l0 seqel gtimiig tideyecektir, gece vakti ekin desteleri arasrnda yakalanrrsa iilecektir,
yagamryacaktrr.

$ 14)

123

diinecektir.

10) I sutum arpa, egefin emeii, I sutum arpa, siiriiciisiiLniin emefi,

biitiin giin onu siirecektir (kullanacaktrr)
$ 1l) kirahk iqginin emefii 1 Seqel giimiig, onun yiyecefi I u[fetum
(giimiiq), I ay gahgacaktrr.
12)
bir
adam ki r18a mubkenum'un tarlasrnda, ekin degteleri 1le ara$

Bl

1?) Bir adamrn ollu, kayrnpederinin evine baghk

harmanr her yerde ( ?) harmanlamasea 10 seqel giimiig iideyecek-

tir. I sutum 5 qa, eme[i kargrh$r alacak

ya[, kumag ta)nnrnr geri verecektir.

KANUDTLAnT

Giitze,

12r Bunlarlo herhangi bir anlagma yaprlmryacaktrr. Giitze, ANET ve sumertile ihiil (a
nortgago ca&ot be firrnished"

lla Szlechter, iki niganhdan birinin itliimiinii anlar halbuki biiyle bir agrklk yoktur. Bir
gonrgki maalileden de biiyle olmadrlr anlatrlmaLtailu. Siiz konusu kayrn perler vo d,amatt11.

II

1r4
K $ lS5tile ana panilu "d.en owvel" bu madde pdnu ..dn yiiz,
gehro manalannilan mecazi olarak gegerli deleri" anla-'na gelmektedir.

ewelki

zaman,

F.6

SUMER BABiI, AS5UR KAMUNLARI

27)
28)

g 29)

E$er bir adam,

YE AMMi.SADUQA TERMANI
aSrrtrmve KArrurrrA.Rr

bir

adamrn hrzrm anasrna babasrna gormaksrzrn

ve anaoula babasrna siizleqme 67s1i125 ve eiizregme yapmaksrzrn
alusa (hrz) adamrn evinde bir yil otursa dahi onun tu"r., a"gaai".
E$er mukavele iizeti(ni) ve mukavele(yi) babasrna ve anailna
yaptiysa ve onu aldrysa zevcedir. (Bagka) bir adamrn hoynunda
yairalanrraa iilecektir, yagamryacaktu.
E$er bir adam bir baets' seferiade veya istila eeferinde x x x

hihi Tann Ti6pak rz0 kaprsrnda ona tanri yemini edeeek. olurga ve
'6Senin jlshnls birlikte $srdm 6ahm da kaybolmugtur, hata. ve
yalan yapmar*m" fls1se onun iizerinde higbir hak!.r olmryacaktrr.

38) E[er (kardeg olan) ortaklardan

Lissesini verirse (eatarsa,

eatacak olurea) ve kardegi aatra almayr arzu ederse, drgartlan
bir kimsenin alacafr (fiatm) ortasrnr (yani yansur) iideyecehtir.

veya esir olarak ahmp gtitiiriiliirse, . . . . .. giinler bagka bir

memlekette otur'rsa kansr ikinci bir adamla evrenir ve evrdt
do$urursa (ilk kocasr) diindii$ii zaman lsngrnr alacahtrr.

39) E$er bir atlam zayrflarea (fakir iliigerse) ve evini para kargrh$:
verirse (satarsa) 6atrn ala.rn evi sat.trfir g.iin, ev sahibi onu (tek-

rar) alabilecektir.
40) E[er bir adam, bir erkek ktile, bir kadrn kiile, bir iikiiz veya
de$eri olan ne varsa satrn alusa, (fahat) satanr icpat edemesse
o hrrsrzdrr.
41) Eier bir imtiyazh vatandag 1'e, bir haucr ue veya bir bilgin rm,
birasrnr satarsa (satmak isterse) biracr kadra, birayr gegerfiat
iizerinden ona (onlara) satacaktrr.
42) E[er bir adam, bir aclamra burnunu rarnr ve kopanrsa bir
mana giimiig tartacaktrr. (sakadanan) 96z iae I mana, dig ieo
!12 mana, kulak ise 1/3 mana, tokat (yanaErn vurulmaor) ise

30) Egor Jrir adam gehrrne ve beyine kinlsnirss ve kaqarsa, kansr

ikinci bir adamla evlenirse diindii$ii zaman ka'sr iizerinde hak

iddia edemiyecektir.
31) Eger bir adam, bir (bagka) ada-,n kat{,. kiilesinin bikxini bozarsa
2/S mana giirniig tartacak.trr, kachn kiile eahibininfir.
32) E$er bir adam evladrnr emzirtmeye 126 (aiit anaya) ve biiyiitmeye,
verir ve arpa, yag, yiin talnmnr iiq senelik iidemesse iO _"ou
gocu$unun biiyiitiilmesi igin tartacal(, ve o[lu diinecehtir
(geri
alacaktrr).

bir kadrn kiile yalan siiyler, bir (baglca) adamrn luzrna

hdlenin o$Iunu verirse biiyiidii$i
"n-"o, efendiei onu giiriiree
onu yakahyacah ve geri alacaktrr.

33) E[er

l0

ev

delinmeden, kapr

44) E$et bir adam bir ailamr

mana giimiig iiileyecektir.

45) E[er aya[rm kuarsa

gu-rrg iitleyecektir.
4?) E[er bir adam
giimiig iideyecektir.

siikiilmed.en,

saklamak icin qy
_verfi$i mal (buna ralmen) yok olduyea,
mahnr (emanetci) iideyecektir.
37) E$er bir ada-tn evi hakikaten yrhldrysa, ona saklamafa
verd;klsriyle beraber, ev sahibinin kaybr da varsa,
(kayrp.uf"" ,"-

meginde

(kuala

szlechter

122

Giitze ANET'te
-krgrlamrgrr.
"rp{gl"
Blc.

torciime etmemigtir, Szlechter

von Soden IIWB 742, ve von Soaen CaC g Se L

aubergiste'olaral(

' ..de devirirse, elini lorarsa 1/2

mana giimiiS iiileyecektir.

CT

XVIII

S0

III

(muamelesinde) can eiizii

diiger)

]urarsa 2/3 mana

yaParca 130 10 geqel

mana'ya kadar olan ilava yiir{it'

181

rts Elmnnatnru ba9 tanner

rte ubaru: von Soilen, Ewb. 4?3a

... . ...sini

.bir atlaru

48) ve x x x ye, 213 mana'dan

126

grirnrtyu Giitze ve Szlechterkargrhksu brrakular G6tze .tormal

matriago contract,t
: un contrat de "comrnunaut6 et de mariage,r doyip ri&eda,d.o
,yia etmezrer,
Hatbuki girru riksEtu ile berabsr trrulranrrrr ve ..siizlelmo ii261i,'
snlomrna gerir.
126 ana Suntqim :
en;qu ttenmek". Buradaki lafrefin ..causatifr anlamrnr
berirtmek
igin tiirkge'ye aykrn gelen emzhtmek kelimeeini kullandrk,

Il2

...

46) E[er bir adam, bii aclamr diiverse,

(hancr) eakramaya verirse,

egili zorlanm"d"o, p"o"""e

213 mana giimiig

iiileyecektir.

34) E[er sara)nn bir hiilesi ofiluau veya luzrnr biiyiitnek iizero
bir
mu6kEnum'a verirse verdi["i oiul ve krzr earay (geri)
alacaktrr.
35) Sarapn kiile kadrmmn oflunu alan kimse, kargrh[rm
(kiileye

'

geqel giimiis tideyecektir.

43) E$er bir adam bir adamrn parmaErnr kopanrsa

ktile) oaraya iiileyecektir.

36) EierbiradammahmbiremAnetciyerzr

biri

a/un-ba-ra

(iiliin kahm karan) kralrn&r

uban: ki'tli'nu

23; Goetze, ANET, ba tabirleri {erciimesiz

MSL

III'

150, 351;

bual.-'gtu' Szlcchter, ibid, tercii-

me eilememigtir
r30 fie,
- JdIu : '5ilemek" mlecrzi olarak '%rzib:maLtt anlamrna gelebilir. Giitze' AItrET'
".... hiets acciileutalln., Szlechter, iliit'Jette a totro"
1s7 ilinam {uhuv: t'bir davayr sls rlftak, yfiriitmektt

--lFrrFF

suMER DABiL assuR

NUNLART

vE alrMi_gaDuea

r6xuvltt

FERuANT

49) Eler bir adam, galmmry bir erkek kiileyle veya gahnmrg
bir kadrn
kiileyle yakalamrsa, erkek kiileyse erlek kiilefi, kadrn
kadrn

kirle ise

kiilel

sevk edecekt;rsz (teslim edecektir)

50) E[er bir vali, nehir sevkiyatrnr idAre eden bir kimse lss
veya
herhangi di$er bir memur, saraya veya muBkenum,a
ait bir k;_
yrp erkek kiileyi, bir kapp kadrn kiileyi, bir kayrp iikiizii, bir
kayrp egegi yakalar ve E5nunna'ya giitiirmesse, fakat onu
evinde
ahkorsa bir a;an yalmz yedi giiniinii gegirse dahi, saray,
ondan
hrrsrzhk mah dava edecektir rs4.
5l) E6nunna'h ba$h, zincirli ve (kiile) trragh lss bir kadrn kiile veya
erkek kiile, ESnunna kaprsrndan efendisi olmaksrzrn (izni olmadan) qrkmayacaktrr.
52) Bir erkek kiile veya kadrn kiire koruyucu rss bir ulakla EEnunna
kaprsrndan girerse ba$, zincir ve trrag konulur yaprlrr ve
eahi_
biae emanet etlilmig olur 13?.

53) Eger bir iikiiz bir itkiizii siiserse ve iiliimiine sebob orursa, yagayan bir iihiiziin fiatr ile iilii bir iikiiziin de[erini, her iki okiizun
sahibi biiliiqeceklerdir.

54) E$er bir iikiiz siiskense, biilgesi, gahibini uyardryea ve iikiiziiniin

(boynuzunu) kiirletmediys" 0 t$, bir adamr siisiip iiliimiine sebeb

olduysa, iikiiziin sahibi 2/3 mana iideyecektir.

55) E$er bir ktileyi siiser ve iiliimiine sebeb olurea lS Ueqel gumiig
tartacaktrr.
56) Eger bir kiipek azarsa, biilge, sahibini uyanrsa ve o kiipe[ini
y^trgt'.massa, bir adamr rs'"rr .,e iiliimiine sebeb olursa, tdpegin
sahibi 2/3 mana giimiig tartacaktrr.
rsz redia

(:

rs'

nari:Jcpdru '6giinderrrek, sevketmek r darr part. ..nehriu sevkiyatrnr idaro ed.en

Edplr

memu"

gevketrrek, siirmek)

fiili

kullaarlmaktadrr.

'34 Goetze, ANET,... shalr prosecute him for

demek igin Jirgu olmasr lAzrmdrr.

theft :

rwqu:

hrrsrzhk

mald'. Hrraurik

186 Kdlelik belirtisi

olan bu iig kelimeden sadece 3'abbhtunf,kq;n olarak bili,nektoilir.
Anlamr Kiilelere mahsus bir 8ag tuagralrr. Kannu ise kandnu fiili ilc ilgiai dffgitniilerek.tp,
baf"
anlamr grkarrlabilir. Szlechter, ibid, e. 3l not 129'da maikdnv igia..Lainoi, zincir,
4er aynca
krg-Ar. Or. XVII 3-4 s. 410 Nr. Bl; Von Soilen, Ifwb, 62? a

rs8 nagru

r81 Glitze

ANET' remains in tle custoily of its master, Szlechter

na6ru

(:

korumak) dan verbalad.j.

: set restera (sous la

surveillance ile son maitre) a gon maitre sera confi6"
lrs pa{dru ( :giizmek) anlamr uymamasrna rafmen, parerel
ota' EK. $ 2srrilcki Iarimu
(kiirletmek)'nun manasuu anlamak zorundayrz. Giitze-deiorned; szlcohter'i.nclin6 la tto
de son boeuf.

KANUFITT|Rr

5?) E[er bir kiileyi rsrnr ve iiliimiine eebeb olursa 15

85

Seqel giimiig

tartacaktrr.

58) ESer bir duvar yrkilmaya yiiz tutmuqsa ve biilge, sahibini

'luvar
igin uyardrysa, duvanm kuwetlendirmediyse ve duvar ytL'ltp
lbir adamn dliimiine sebeb olduysa ean (davasr krrahn hiikmiine
(ba$hilrr).

59) E[er bir adam, gocuk do$urttuiu kansrm bogar ve ikinci bir
kadrnla evlenirse, erkek evinden ve eqyaslndan ayrr diigiiriilecek
gidecektir.
sonra .

'

EAMMunABi r'nrrurvr'ant

3) dElul(81{.LIL)
4) be'el 6a-me'e
5) t er-Ee-tim

6) 5a-i-im
?) ri-ma-at matim(KALAM)
8) a-na dMariluk(AMAR'UTU)
9) merim(DUMU) re-e5-ti'im
r0) Ha dEa(EN.KI)
11) rtEllilu(EN.Lll,)'ut

IN. ITAIT{MURABtr KANUNI,ARI

nlrswArtJa:

12) kiEEat(KIS) ni-6i

Metin:
E. Ebeling, Dag Gegetzbuch llammurabis, bei Hugo Gressmann, Altorientalische Texte zum Alten Teetament, Berlin 1926,
W. Eilers, Die Geeetzegtele Hammurabis, Der AIte Orient, Bal. 313/4,

13) i'6i'mu'5um
14) in l-gin-gia
15) ri'5ar-bi-t'5u
roj ealit"m (KA.DINGTR.RA)LI
1?) bum-Bu gi-ra-am ib-bi-n

1932,

1S) in ki'ib'ra'tim
19) rt'Ea'te'ru'Eu

iVletin-transkripsiyon ve Qeviri
4.. Deimel-A. Follet, Codex Hammurabi, Tranoscriptio et vereio Latina,
ed. tertia, Roma 1950,
Transkripsiyon ve Qeviri
O.R. Driver - J.C. Milee, The Babylonian Laws, 2 Yol. Oxford 1955,

20) i'na li'ib-bi-5u

21) Ear'ru'tam da-ri-tam
22) Ea

eeviri
Th. Meeh, The Code of Hammurabi, eil. by J.B. Pritchard, A:rcient
Near Eaetern Texts, 2. eil. Princeton 1955, s. 163 v.d
R. Borger, Babylonisch-Assyrische Lese-Stiiche, Roma 1963
M. Tosun, Hammurabi'nin Toprak Kanunlan D.T.C.F. Dergi XXI.
aay:- 314 g. 127 v.il Ankara 1964,

Kanun Maililelerinin Konusu

Adiletin yerine getirilmesine karqr iglenen euglar: (l-5)
Miilke kargr iglenen auqlar: (6-25)
Arazi ve Ev: (26-60-4, B-K)
Ticaret ve A-hgverig: (107-126)
Evlilik-Aile Miilkiyeti: (127-194)
Teanrrz ve Krsae: (195-214)
Meelek adamlanna

ait suglar:

35) ra'ga'am

Ea-me'e

ge-nam

36) a'na [u-ul'lu-qf im

3?) dan'nu'um
38) en'Ia'am

(21.5-240)

Fiatlar ve Ucretler: (24L-277)

Kiile Haklanz (278-282)

Kol.

ki'ma

23) t er'qe'tim
24) i6'da'Ea
25) Eu-,6r'6u'ila
26) ri'ki'in'nu'dum
27) i'nu'mi-Eu
28) $e'am'mu'ta'b113e
29) ru'ba'am
30) na-a'-dam
31) pa'li'ih t'lt ia'ti
32) mi'Ea'ra'am
33) i'na ua-tim
34) a'na 5u-Pi'i'in

39) a'na la !a'ba'Ii'im

40) ki-ma dSama!(UTU)
4li a-na gnlmgt qaqqadim(SAG'Gl)

PROLOG

42) wa'9e'e'em-ma
1) i-nu Anum(^A,N) qi-ru-um
2) dAI(LUGAL) dA-nun-na-ki

18r

Ha-oil-nu-ra-pl oLuyaolar da var&r.

8?

FEm(aNr
suMEB BABiL agsuB KA[ruNLABr YE AMI[i'9aDUQA

43) ma-tim
44) nu-wu-ri'im
45) Anum(AN)
46) n dEllil(EN.LIL)
47) a'ro.a Ei-ir ni-5i
48) qi-ub-bi-im
49) 5u-mi ib-bu'ri
50) $a'am'mu'ra'br

5l) re'u'um
52) ni-bi-it

ssj oamlnN.LIL) a-na'ku

54) mu-kam-me-er
55) nu'u[-Ei'im
56) n 1n-rn['di-im
5?) mu'3a-ak'1i'il

58) mi-im-ma Eum-5u

DUILAN'Kr
59! a-na Nippurim (EN.LILT'I, NrBRU)
0O) za-ui-nu-urn
6l) na-ao-du'um

62) 5a E-kur
63) Earrum (LUGAL) le-u-um
64) mu-te'er *"Eridim (ERIDA.NUNL)
55) a-na aE-ri'6u
66) mu-ab'bi-ib

KoI.

II
1) 5u-lu! E'abzu
2) ti-i-ib
3) ki-ib'ra'at

4) er-be'tim
5) mu'6ar-bi zi'ik'ru
6) Bebilim (Ka.DrNGrR.RA)tt
7) mu'ti-ib
8) li-ib-bi dMariluk (AMAR.UTU)
9) be-lt'5u
10) Ea un'mi'Eu

l!)

iz-za-za

12) a-na 6'sag'lla

13) zer(NUMUN) Iar'ru'tim
14) ia dSrn(ZUEN)
15) ib'ni't-6u

16) mu'na'a!-[i'i5

Ir

maauuneri xrNurylAar

tT) "-Urim(SES.UNUh, URI)

18) wa-a6-ru-um

19) mu-ui-te-mi_gum
20) ba-bir.hega[in (HE.GAL)

2l)

a-na E-kiE-nu_gil

22) Eirr ta-di_im_tim

23) Ee-mu dSamaE(UTU) da-nri24) mu-ki-in
25) iddi (SUHUS) Sipparin
(UD.KIB.NUNI,, zrMBrR)
26) mu-Ea-al-biii
27) wa-ar-qi-im
28) gi-gu-ne-e t4,_a
29) mu-qi-ir
30) bitim(E) E-b"bb""

3l)

5a

ki

Eu-ba_at Ja-ma_i

(UR.SAG) s[al_mirr
l-zJ ganaaum
33)
Larsa (UD.UNUIi, AiARMA)

34) mu-ud-diits E_babbar

35) a-na dSamaU(UTU)
36) re.gi-su
3?) be-lum mu-ba-Ii-it
3S) Uruk(UNU)kr

39) Ea-ki-in me-e

40) nu-uh-Ei-i

4l)

a-na ni-Ei-Uu

42) mu-ul-Ii
43) re-eE E-an-na
44) mu-kam-me-er
45) [i-is-bi-im

Anim (AN-nim)
1gl :_".:
tr dldtar (II{ANNA)
48) sulil (AN.DDL) ma_tim
49) mu-pa-ab-hi-i"
50) ni-Ei eau-ap-[a-tin
5I) Ea l-ei-inli
47)

52) mu-ta-ab_bi_id
53) nu-rri[-fi-im
54) bltan(E) E-gal-mah
55) ulumgal (GAL.USUM)
Iar-rf
56) ta-li-im
57) dZa-bau-ba.

89

I'
ren*unaslraNUlrLARr
I

SUMEN BABiI, ASSUN KAI\ruNLAAI

58)
59)
60)
61)
62)
63)
64)
65)
66)

VE A$Ui-9IDUQA FEf,MANI

mu-5ar'Ei-id

5u-ba'at uilKiSki
mu-u5-ta-as-hi-ix
me-le'em-mi
E-me-te'ur-sag
mu-u5-te-eq'bi

pa-ar-gi ra-bu'd'tim

Ea dlstar (INANI{A)
pa-qt-id bi'tim

67) Llur-sag'kalam-ma
68) sa-pAr na'ki-ri
69) 5a Er-ra ru'5u
70) r6-Ia-ak'5idu

Kol,

III
1) ni-iz'ma-sri
2) mu-Ia-te-er
3) "-KutA(GU.DU8.A)kt

4) mu-ra'ap-pi-i6
5) mi-im-ma 5um-bu
6) a-na Me5-lam
?) ri-mu'um
8) ka-ad'ru'um
9) mu-na-ak'ki'ip za'i-ri
10) na-ra-am Tu'tu

1l)

mu-ri-i6

12) ^3""-tt'nt*t
13) na'a''du'um
14)

la mu'up'pa'ar-ku'd'um

50) mu-Ea'ak'il
51) te-re-tim
5U 6a Zabalam (ZA.SUII.UNU)kI
53) mu-la'atl'di
54) li-ib-bi I68-ttu
55) ru-bu'um el'lum
56) Ea ni-i6 q6'ti-Eu

60) qu-ra'di-im
6fi i-na *IM (Bit'Korkara, Ennigi)tl

22) a-na

ii

46) a-na f-nionu

4?) mu-tam'me'e! a'a'bi
48) mi-gir'ir
49) te-li-tim

1B) mu'5a'a<l'ili-il
19) me-re'eE'tim

20) 5a Dil-battt
21) rnu-ga-ar-ri'in kar6 (GUR?.GUII?)

ir

42) r GIR.SULI
43) mu-lci-il
44) ni-in-da-be-e
45) ra-bu'tin

16)

i-lu 6lr'rt
I?) mu-rle igigalim (IGI.GAL'in)

l!

4l) a-na Lagar (5IR.BUR.LAL)

5?) {Adail (ISKUR) i-du-6

58) mu-ne'e$

15) a-na E'zi'da

itl

2g) e-ri.id-tum
29) dMa-ma
30) mu-ki-in
31) ri-9ri-ra-tim
32) Ea KBEi
33) mu-tle-e5-li
34) ma-ka-li el-lu-tim
35) a-na dNin-tu
36) mu-u6-ta-lum
37) gi-it-ma-lum
38) 5a-i-im
39) mi-ri-tim
40) r)r ma-a5'qt-tin

dUraE

23) ga-a6'ri-im
24) be-lum Bl-ma'at
25) ha-a1-1i'im
26) i a-gi-im
2?) Ea 6'Ia'ak'Ii'lu'6u

59)

ti-ib-bi dAdail (rsKUR)

62) mu-u6'ta'8k-ki-in
63) at-ma-tim
64) i-na f-uil-gal'gal
65) Uarrum (LUGAL) na'di'in
66) na-pt-iE-tim

6?) a-na Ailab (UD.NUNL)

68) a.-Ee'er

SI'}[EN BABiI, ASSUN TANUIITI.ANT

vE

69) Eitin(E) 6-mah

70) e-te-el 6ir-ri

7r) q6-ba-al
Ia ma-ba-ri-im

72)

KoI.

IV
l)

Eu i-qi5u
2) na-ap-da-tam
3) a'na *"Mad-k6n-Iapir (sABRA)tt

4) mu-5e-e5-qt
5) nu-u[-Bi-im
6) a-na Me5-lam
7) em-gum
8) mu-tab-bi-lum
9) 6u ik-Fu-du

l0) na-q6-ab rir-Ei-im

1l) mu-uI-pa-Az-Zl-it
12) ni-6i Malgtm 1mtr.Lt.Wee.a;u
13) in ka-ra-li-im
14) mu-Ear-Ei-du
15) 5u-ba-ti-5i-in
16)

in

geuuunagi raNUNLAar

AMMI.9ADUQA FENnIAI\II

nu-ri$-Bi-in(im)

17) a-na dEa (EN.KI)

nr dDam-gal-nun-na
19) mu-6ar-bu-rl
20) 6ar-ru-ti-Eu
21) tla-rt-iE i-Bi-mu

l8)

22\ zi-bi el-lu-tim

23) a-Ia-re-ed Inr-rf
24) mu'ka-an-ni-iE
25) da-ad-mi
26) Purattim (ID.UD.KIB.NUN.NA, BURANUN)
2?) ll-tum dDa-gan
28) ba-ni-Eu
29) 5u ig-miJu
30) ni-fi Me-raLi
31) i Tu-tu-ultt
32) ru-bu-u
33) na-a'-du-um
34) mu-na-wi-ir
35) pa-ni dTidpak (SUg)
36) da-iri-in ma-ka-Ii ei-lu-tim

37) a-na dNin-a-zu

38) 5a-1iiP ni'5i'5u
39) in Pu-u5-qi-im
40) mu'ki'in'nu
4I) i6-di'6i'in
42) qer'bu'um
43) Bebilim (KA.DTNGTR.RA)k'

44) 6u-ul'ma'ni-itr
45) re'i (SIPA) ni'gi
46) Ba eP'5e'tu'Eu
47ll

e'li I6r'tar

1a-be

48) mu'ki'in'ni Idr't6r

49) i-na f'ul'ma6
50) qer'bu'um
51) Akkadt- (A.GA'.DE)kI
52) ri'bi-tim
53) mu'5e-Pt ki'na-tim
54) mu'5u'Ee-er ano'mi
55) mu'te'er
56) dlamaoei (LAMMA)'5u
5?) da'mi-iq-tim
58) a-na ErtrAfdur (A.LAL.SAR, A-5urn)Lt
59) mu'Ee'eb-bi na-bi'hi
60i 6arn'm (LUGAL) 6a i'na $[i'nu'aLi
61) i-na f'mes-mee
62) rri'6u'Pf'it
63) me-e dl5tar (INASINA)
64) na'a''ilu'um
65) mu'u6'te'-i-q*'
66) a'na ili rabfftim (DINGIR'GAL'CAL)
67) u'ip'li'iP'Pr
68) Ea Su-mu'la'il
69) aPlum (IBILA) da-nrim
?0) B; dsrn (ZUEl\)'mu-ba-li'i1

Kol. V
1) z6rum (N{IMUN) da'ri'um
2) 6a 6ar'ru'tim
3) Earrrm (LUGAL) da'ndm
4) dSam5u (UTU'6u)
5) Bdbilim (KA.D1\GIR.RA)k|
6) mu'Be'qt nu'ri'im

-rIF.-

ratrunrBl

FENM,INI
SUMTR BAAiIJ ASSUT KANUNLARI VE AMNd-qA-DUQA

48)'6'te'eb-bi'ba-a6'5u'ma
49) i6-ta-al-ma-am
50) Ea e'li'du
51) ki-i6-pt id'du'ri
52) id-tla-ak
53) 5a dltl
54) iE-li-a-am
55) bit(E) m[u]-ub-bi-ir-Eu
56) i-tab-ba-[a]l

18) Eu'bu'zi-im
19) rt'wa (veYa we)'e-ra'an-ni
20) ki'it-tam
21) i mi-da'ra'am

i'na P(KA) ma'tim

23) aE-ku'un

24) Ei'ir ni'6i ri-ti-ib

25) i-nu-mi'5u

II' KANUN MADDELERI

$

I-

26) Eum'ma a'wi'lum a-wi-laro

2?) rfi'ub-bi-ir'ma
28) ne'er'tam e-li'Eu
29) id-ili-ma

Kol.

YI

la

uk-ti'in'Xu
3l) mu'ub'bi'ir'du
32) iil-da'ak
Eum-ma a'wi'lum
S 2 - 33)
30)

34) ki'i6-Pr
35) e'li s'wiJim id'ili'ma
36) la uk'ti-in-Eu
37) Ee e'li-6u
38) ki'ii'Pu na'du-ri
39) a'na dlit

40) i-ilJa'ak
41) dlil i-Ea'al-li-a'am-ma
42) Eum'ma dlil
43) ik'ta'5a-srfr
44) nau'ib-bi'ir'5u
45) bis(f)-En i'tab'ba'al

riruNl,llil

46) I[u]m-ma a-wi'lam Bu'a-ti

4?) dl.l

?) a'na ma-at
8) Su'me-ri'im
9) n Ak-ka-f im
10j Sarrum (LUGAL) mu-u5-te'e6'mi
11) ki'ib'ra-at
12) ar'ba'im
13j mi-gir'ir dl6tar (INANNA) a'na'ku
14) i-nu'ma
15) dMarduk (AMAR'UTU)
16) a'na 5u-te'Iu'ur ni-di
1?) m6tim (KALAM) rfi-si'[im]

221

57) Bum-ma a'wi'lum

58) i-na di'nim
59) a-na 5i-bu-ut
60) eA-ar-ra-tim

6l)

ri-91-a-am-ma

62)
63)
64)
65)
66)
67)
68)

a-wa'at iq'bu'li
la uk-ti-in
dum.ma di'nu'um

Eu'ri.

ali-in na-pl-iE'tim

a-wi'lim 6u'fr
id'ila-ak
Eum-ma a-na 6i'bu'ut

1) 6e'im (SE) n kaepim (KO.BABBAR)

2) rfi-gt-a-am
3) a-ra-an

4) ali-nim 5u-a-ti
5) it-ta-na'ats'Ei
$5

'

6)
7)
8)
9)

lum.ma fla-s's'am'un
ili-nam i'di'in
pu-ru'sl-am
iP-ru'fs

10) Io-nu.uk-ka-am

1l) ri-Ie-zi-ib
12) wa-ar-ka'Du-um-ma

13) ili-in-Bu i-te'ni

14) da-a-a-nam 6u'a-ti
15) i-aa

di'in i'di'nu

16) e-ne-em

l?) 'fi-ka'an'nu'Iu'ma

-rFgal[I[unaai
suMEB BABIL rgsuB aINUNLABT

vr mmet-EeouQA

FEBMANT '

58)

59) n h gtreleppam(MA)
60) i6'ri'iq

20) ib'ba'ab-6u'rri
21) aili (A.nA) rz'ru

6l)

22) i-na-ail'f in
Zgi t ina Pu-rft'ri'im

zi1 i'rtu s'!kueg6 (GU'ZA)

25) ila'a'a'nu'ti-du
26) Ti-Eo'et-bu'fi'Bu'ma

n'ul i'ta'ar-ma

28) it-ti da'a-a'ni

29) i-na di'nim
eOilt-"t u5'ta(i5a)'ab
A

32) NIG.GA

lri t

veva makkf,r) ilim (DINGIR)

(lr"J;

etauim @'GAL)

34) i6'ri'iq
35) a'wi-lum 5u'ri
36) itl'ila'ak
3?) il Ea Eu'fr'q6-am
38) i'na q6'ti-Eu
39) im'!u'ru

a'wi'lum
o - 41) 6um'ma
42i lu kasPam (Kr)'B-AB-BAR)
lsi tu bureqam {GUSKIN)
("P*T)
44) lu warila- ilR)lu.amtam

$?

;;; i;
46i

lu

lu immeram (uDU)

imoram (ANSE)
tu mi'im'na Ium'5u

t
a'wi'lim
aA1 io" q6'ot mdr (DUMU)
+ei t tu waratl 1In1 a'wi-lim

afi

50) ba'lum Ei'bi

51) t ri'ik-aa-tim

52) iE-ta'am

tu a'na ma'Ea'ru'tim
54) in'$u'ur
55) a'wi'lim 5u'i

Sei

56) 6ar'ra-aq itl'tla'ak

S

I-

2)
3)
4)
5)

Eum-ma 6a i-lim
5um-ma 6a ekallim (6.GAL)

adi(A.M)

30-du

i-na-atl'di'in
Ium-ma 5a nulkenim (MAS.EN.CAG)
adi (A.RA) l0-6u i-ri-a-ab
5um-ma 5ar-ra-q6'nu-um
5a na-da'nim la i-Eu

id'da'ak
Eum-ma a-wi'lum

5a mi-im-mu-6u tul-Sf
mi-im-ma-Eu
!ral-q6-am

i-na g6-ti a-wi-lim

iq-ga-ba-at

6) a-wi-lum Ia hu-ul-qum
7) i-na q6-ti-Eu
8) qa-ab-tu
9) na-di-na-nu-um-mi id-id-nam
I0) ma-lar 5i-bi-mi

40) icl'da'ak

Jpa'o (GUnj

7l)
Vil
Kol.
$9

31) Eum-ma a'wi-lum

62)
63)
64)
65)
66)
6?)
68)
69)
?0)

5?) Eum'rna a'wi'lurn

ll)

a-Ia-am

12) iq-ta-bi
13) t be-el hu-ul-qi-in

f4) ri-bi mu-do

f5) Su-ul-qf-ia-mi
16) lu-ubJau

l?) iq-ta-bi
l8) Ia-a-a-ma-!u-um
19) na-di-in
20) id-di-nu-Ium
21) U ri-bi
221

6a i-na na[-ri-Iu-nu

23) i-la-mu it-ba-lam

24) n be-el Su-ul-qt-im
25) 5i-bi mu-do [u-ul-ql-Iu
26) it-ba-lam

2?) da-a-a-nu

ot

immeran(ODU) lu imaram(ANSE) lu

saham(SAtl)

18) ru-gu-um-ma-am
19i ro i-na di'nim du-a-ti

2?)

lu alpam(Gui lu

KAr\ruNLAru

-rsuMDn

nABil assuR xaNUNLAnr YE AuMi'$anvQA

gmruna.rl

FEnuaNr

$ 12

28) a-wa-a-ti'5u-nu
29) i-im'ma'ru'ma
30) Ei-bu 6a ma!-ri-5u-nu
31) 5i'mu'um
32) i6-Ba-mu
33) n Eibu mu'de
3a) [u'ul'q[t]-im
35) mu'du-a{r-nu
36) ma'[ar i-lim
3?) i-q6'ab'bu'ma
38) na'di'na'nu-um
39) Bar-ra'aq iil'da-ak
40) be'el !u'ul-qt-im

l3

$ 14

$ 15

56) [u-ul-qt-6u it'ba-lam

5?) Ea'a-a'ma'nu'um
58) Xar'ra'aq id-da-ak
59) be-el [u'ul-qi'im
60) !u'lu'uq-5u

6l) iJe'q6

$ 11

Kol.

62)
63)
64)
65)

VilI l)

Ium'ma be'el !u'ul'qi'im

Ei'bi mu'de

Ia-a-a-ma-nu-um

t3) i-le-q6

44) i'na bi'it

45) na-ili'na-nim
46) kasap (KU.BABBAR) i5-qrnJu
47) i-le'qd

50) id-dinu'Eum
51) il 5i'bi Ea i'na ma['ri-6u-nu
52) i-6a'mu
53) la it-ba'lam
54) be'el bu'ul'q('in'ma
55) Ei'bi mu'de

a-na di-im-tim

it-ta-la-ak

12) aili (A.nA) s-6u

42) i'le-q6

48) Eum-ma 5a-a'a'ma'nu-um

49) na-ili-in

Ium-ma na-di-na-nu-um

9) na-di-na-nim
10) ru-gu-um-me-e
11) di-nim 5u-a-ti

43) 6a'a-a'ma-nu'um

4)
5)
6)
7)

8) i-na bi-it

41) !'u'lu'uq'Eu

$ 10

Er.lIuNLAnr

14) Bum-ma a-wi-lum Hu-ri

15) 5i-bu-Eu la ger-bu
16) da-a-a-nu a-da-nam
1?) a-na ITU.6.KAM
18) i-Ia-ak-ka-nu-fum-ma
19) dum-ma i-na ITU.6.KAM
20) 6i-bi-fu la ir-ale-a-am
21) a-wi-lum Eu-ri
22) sl-ar
23) a-ra-an di-nim Eu-a-ti
24) itita-na-a5-Ii
25) 5um-ma a-wi-lum
26) mnr (DUMU) a-wi-lim
27) qe-e!-ra-am
28) ili-ta-ri-iq
29) id-da-ak
30) 5um-ma a-wi-lum
3l) hr warad 1ln1 etattin (f.GAt)
32) lu amat (GEM)E ekallim (f.GAt)
33) Iu warail (lR) muEk6nim (MAS.EN.GAG)
34) ftr anat (CfME) muEkEnim (MAS.EN.GAG)

f6

35) abullam (KA GAL) u6-te-9r

36) id-da-ak
37) !un-1a4 a-wi-Ium
38) lu warilan 1ln1 lu amtam (GfME)
39) !al-q6-am

[u'ul'qi'5u
la it-ba'lam

40) [a slellim (f.GAL)

4l) n lu muBhenirm. (MAS.EN.GAG)

ei'ar

42) i-na bi-ti-iu

43) ir-ta-qt-ma
r[4) a-na Ei-ei-it

2) tu'u5'Ba-an'ma itl-ke(/di?)
3) id'da'ak

t-100

suMEn BABir, assua traNUNLABT

$ 17

'

vE

45) na-gi'ri'im
46) la u5-te'9i'a'am
4?) be-el hitim (6) Eu-rri
48) id-ila-ak
49) 3um'ma a'wi'lum
50i lu wardam 1In; tu amtam (GfME)

rauuuql3l

lMui-qADUQA

gll -

18) pi-il'6i'im
19) 5u-a-ti

20) i-du'uk'ku'6u-ma

2l) i-[a-al'lalu'Iu

53) iq-ba-at'ma
54) a'na be'Il-5u
55) ir'te'de'a'a5'5u
sei z riqil (GIN) kaspam (KO.BABBAR)
57) be'el wardim (IR)

iS

58) i'na'ad'tli'i6-dum
59) 6um'ma wardum
60) be-el'Eu

6l) la

f9

1ln; fu''n

922

23

(f.CAt)

63) i-re-eil-de-5u
64) wa-ar-ka-sri
65) iP'Pa'ar'ra'6g'ma
66) a'na be'll'Bu
6?) ri-ta-ar'ru'Eu
68) dum'ma wardam (IR)
69) Eu-a'ti
?0) i'na bi'ti'5u
?1) ik'ta'la'5u

IX l) i'na q6'ti'Fu

$ 20

2) it-ta'ag'ba-at
3) a-wi-lum Iu'6
4) id'da'ak
5) Eum-ma warilum (Ih,
6) i'na q6'et

?) qa'bi'ta'ni'Eu
8) i!-ta'li'iq
9) a'wi'lum 6u'rl
10i a-na be-d wadit' (IR)
11) ni-i6 iJim
12) i'za'kar'ma
13) f'ta-aE Ear

27)
28)
29)
30)

5um-ma la-ab-ba-tum

3l)

$a-ab-tum

id-da-ak

Ia it-tag-ba-at
a-wi-lum

32) mi-im-ma-Eu
33) [al'q6-am
34) ma-lLa-ar
35) i-lim
36) 6-ba-ar-ma
37) Elum (URU)
38) il ra-bi-a-nu-um
39) Ba i-na er-qe-ti-Eu-nu
40) t pa-ti-Eu-nu
41) [u-ub-tum
42) i!-[a-ab-tu

?2i wa'ar'ka wardum (lR)

KoI.

22) 6um'ma a'wi'lum

23) bu-ub-tam
24) i[-bu-ut-ma
25) it-ta-aq-ba-at

26) a-wi-lum Iu-ri

iz-za-kar

62'1 a-ra ekallim

14) 5um'ma a-wi'lum

15) bi'tam

16) iPJu'ud
17) i-na Pa'ni

5l) [al'q6'am
52) i'na qe'ri'im

K1NUNLAa1

43) mi-im-ma-Eu
44) [al-q6-am
45) i-ri-ab-bu-Eum
$ 24

$ 25

- 45) lum-ma na-pl-iI-tum

47) Elum (URU) i ra-bi-a-nu-um

48) 1 ma-na kaspam (KU.BABBAR)
49) a-na ni-Ei-bu

50) i-Ia-qiJu
51) 6um-ma i-na bit
52) i-Ea-tum
53) in-na-pl-i!'-ma
54) a-wi-lum

1f) a-wi-iim

101

t=2suurn aaBir, assun trArttrNf,anr vr nrui-glouea

gLMruunasl KArluNfr'\nr

FERMANT

55) 5a a-na bu-ul-li-im

27) tt-ta' at'ru-5um-ma

56) il-li-ku
57) a-na Du-rla-ot

28) 5u-ma il-li-ik'5u

29) i-ilJa-ak

58) be-el bitim (E)

g zB

59) i-in-Eu i5-5i-ma

60) nu-ma-at

6l)

be-el

bitim (E)

63) a-wi-lum Eu-ri

64) a-na i-tsa-tim 5u-a-ti
65) in-na-ad-di

66) dum-ma lu rEd0m (UKU.0S)

6Q n lu bi'irum (5U.KU6)

38) in-na-ail-di-i6-Eum-ma

39) i-Ii-ilk a]-bi-5u

a0) i-il-[a-a]k

68) 5a a-na [ar-ra-an 6ar-ri-im

69) a-la-ak'tsu
Kol.

$ 27

$ 29

1) q6-bu-n
2) la il-li-ik
3) il lurdagram ([IUN.GA)
4) i-gur-ma
5) pu-rn[-Bu
6) i1-1a-ra-ad
?) lu r6rl0m (UKU.IfS)
B) t lu be'irurn (SU.KU') ru-f
9) id'da'ak

10) mu-na-ag-gr-Eu
r1) bie (E)-sn
12) i-tab-ba-al
f3) 5um-ma lu rEdfim (UKU.US)
14) t lu-n b6'irum (SU.KU6)
15) 6a i-na dan-na-at
16) 6ar-ri-im
l7) tu-rfir-ru
18) wa-ar-[k]i-Iu
19) eqel (A.SA)-Eu t kira (KrRIu)-Iu

31) i

33) 6ar-ri-im
34) tu-rir-ru
35) marn (DUMU)-Eu il-kam
36) a-Ia-kam i-li-i
3?) eqlum (A.SA) ir kirfim (KIRI')

62) il-te-Dl(/q6)

5 26

lu r[c]dfim(U[K]U.US)
lu-d be'irum (SU.KU8)
32) 6a i-na da[n]-na-at
30) 6um-ma

41) 6um-ma mern (DUMU)-5u

42)

qe-he-er-ma

43)

i-li-ik

a-bi-Eu

44) a-Ia-kam
45) la i-li-i
46) Ea-lu-uE-ti eqlim (.4..54)
47) a-na um-mi-Eu

i kirim (KIRI6)

48) in-na-aId]-ili-in-ma
49) um-ma-Iu
50) u-r:a-ab-ba-tsu

20) a-na Ea-ni-im

51) Uum-na lu rEilflm (UKO.trS)

52) n lu b6'irum (SU.KU')
53) eqel (A.SA)-xu ktua (KIRI6)-Eu n bie (f)-sfl
54) i-na pa-ni il-ki-im
55) id-di-ma
56) ud-da-ap-piie
57) Ea-nu-um
58) wa-ar-ki-E[u]
59) eqel (A.54)-ru kiri (KIRI.)-Eu
60) n bie(E)-sri

21) id-di-nu-ma
22) il-li-ik-Eu
23) it-ta-Ia-ak
24) Ium-na i[t]-tu-ra-am-ma
25) el (URU)-Eu ik-ta-66-dam
26) eqel (A.sA)-xu il ktue (KIRIu)-uu

62) MU.3.KAM
63) i-li-ik-du
64) it-ta-la-ak
65) 6um-ma it-tu-ra-am-ma
66) eqel (A.SA)-ru ktua (KIRI.)-Eu n bis (6)-e(

$ 30

6l)

iqJra-at-ma

103

104

suMER BABiL assuB KANUNLART

vE Arful-gaDuea

FEnMAM

67) i-tu-ri-i5
6S)

I{ol,

XI l)

f-ul

in-na-atl-di-i6-5um

EAuMUna,Bi KArruNLtRr

s 38

'

40)

Ea iq-9a-ab-tu-ma

2) ilJi-ik-5u
3) it-ta-al-ku
4) 6u-ma i-il-la-ak
$ 31

in-na-ad-di-iE-5um-ma

11) 6u-ma i-li-ik-Eu

12) i-il-la-ak
$ 32

44)
45)
46)
47)
48)

5) 5um-ma Ea-at-tam
6) i5-ti-a-at-ma
7) ud-da-ap-pi-ir-ma
8) it-tu-ra-am
9) eqel 1.t.SA)*u kirfi (KIRIu).ru n bis (E)-e6

l0)

13) Bum-ma
14) n

54) rediam (UKU.OS) i!-ta-ba-al

55) rdiam (UKU.tlS) a-na ig-ri-im
56) it-ta-ili-in

5?) rediam (UKU.ftS) i-na di-nim

58) a-na dan-nim i5-ta-ra-ak
59) qi-i6-ti Ear-ru-um
60) a-na rcdtm (UKU.tS1 ia-ai-orr

18) tamkErum (DAM.GAR) ip-$-ra-aE-5u-ma

19) Al (URU)-Eu uE-ta-ak-Ei-da-aI-iu
20) Eum-ma i-na bi-ti-Iu

31)

61) il-te-Dl(/q6)
62) lu PA.PA (ra bat1atim?)

$ 35

i-ba-aE-5i

il(DINGIR) ati(URU)-Iu

32) 5a pa-1a-ri-Iu
33) la i-ba-a5-Ei
34) ekallum (E.GAI,) i-pa-a!-1a-ri(/ar)-Eu
35) eqel (A.SA)-ru kirt (KIRI6)-du
36) n bt(E)-sri
37) a-na ip-te4-ri-6u
38) d-ul in-na-ail-diin

?)

ir lu laputtrim (NU.BANDA)
53) nu-ma-at r6dtm (UKU.tS; il-te-qe
52)

l?) tu-{r-ru

la

im-hu'ur-ma
ir-te'de

- 5l) 6um-ma lu PA.PA (5a lattetim

lu b6'iram (SU.KU6)

28) i-na bit(E) iI(DINGIR) ali(URU)-Eu

29) ip-pa-a1-16r
30) dum-ma i-na bit(6)

Ear-ri-im

rr agram (IIUN.GA) pu-ha-am

50) id-da'ak
$ 34

15) 5a i-na [ar-ra-an

16) 5ar-ri"im

27)

il lu-i

lu PA.PA. (5a happtim)

49)'il lu laputt0m (NU.BA.NDA) ru-f

lu rofiam (UKU.ttS)

2l) da pa-!a-ri-im
22) i-ba-aE-Ei
23) 5u-ma ra-ma-an-!u
24) i-pa-a1-1a-ar
25) dum-ma i-na bi-ti-tsu
26) da pa-!a-ri-5u

lu PA.PA (Ba halptim)

laputt0m (I'{U.BANDA)
4r) geb (ERIM) ni'ie-ha-tim
42) il/.'ta'ti
43) n lu a-na harrdn (KASKAL)
39) Eum'ma

Kol.

63) n lu hpuntm (NU.BANDA) Bu-d

64) id-da-ak
65) 6um-ma a-wi-lum
66) An.BIlCq oku).f,IA (eugullam?)
6?) ir sonam (USDUUA)
68) 6a 5ar-ru-um
69) a-na rEdrm (UKU.OS)
70) id-dinu

Xil l)

$ 36

2)
3)
4)
5)

i-na q6.ti rdlm (UKU.OS)

i5.ta-am

i-na kaspi (Kt.BABBAR)-5u

i-te-elJi
eqlum (A,.SA-um) kirfim (KIRI6) n bitum (6)
6) 5a redtm (UKU.US) bioirim (SU.KU6)
?) ir na-di bi-il-tim
B) a-na kaspim (KII.BABBAR)
9) ri-ul i(/in)-na-ad-di-in

garrunesl
YE AU1III'qADUQA FERMANT
SUI,ITR BADiL ASSUR TADruNLAIRT

106

ts 3?
"'--

52i

10) dum-ma a-wi-lum

i;i "il;i^:D-u'a* (KrRI6)

i 1':"1i\ ti'rcilim (ui(u'us) be'irim (Su'KuG)

1rl

13i tr na-Ei bil-tim (GUN)

14) i5-ta-am

.15) tuP-Pa-5u
16) i!-!e'eP-Pi
rzi i'"" tasPi (KI)'BABBAR)-6u

18) ite-elJi

isi "ql'- (A.S,t) kirom

20) a-na be'li'6u

51) Ea

(KrRIu)

21) i-ta-ar

2zi rdtm (UKU'trS) b6'irum

" $ - 23) i na'Ei bilti-. (GUN)

il bitum

(6)

,xaa w

(SU'KU.)

il

"-

inu eqlim 6i'iP'ri'im

Kot. XIil 1) la e-P6-Ei-im
6?i

2) ('ka-an-nu-6u-ma

3i 6"'"- (5n1 ki'ma.l-T;1'

l; "-o" be'el eqlim

5) i'na-atl'di-in
S

43

41

49) Eum'ma a'wi-lum

50) eqlan tA'SLl kirdm

(KIRI') t bitam (f)

(A'SA)

6) 5um-ma eqlam (A'SA-am)

?) it'ta''li
8i 6u'"- (5E) ki'ma.tt;t::n"

la i-ri'i5-ma

9i t-ot be'el eqlim (A'SA)

10) i'na-ad-di-in
lli t eqlam (A'SA) 6a itl-du'6

36) i-Ea'a1'1ir
3?) il a'na o'!i'il-ti-Eu
38) i-na'ail'ili'in
(DAM'GAR)
naditum (LUKUR) tamktuum
$ 40 - 39)
40\ t il'kum a-!u-rl-um

nsi i'u-it oqlim (A'54) .-.

aoi urrn 6rnr.1 il bitim (E)
47) Ba i'Ea'am'mu
4S) i'il'la'ak

bi'il'tim

(5E)
66) i'na eqlim (A'54).6e'am

43) i-na'ail'di'in
44) Ea'a-a'ma'nu'um

na-5i

i*i "nrt- (A'SA) a-na er-re-6u-tim

"
65) ri-5e'qi'ma
la uB-tab'5i

34) a-na a6'Ea'ti'Eu

rsi marti (DUMU'MI)-ru

41) eqel (A'34)-ru kira (KIRI')-6u

azi t u-u(r1'E.a a'na kaspim (KU'BABBAR)

riilim (UKU'IJS) b6'irim (su'KU6)

53) rr-Pi'i!
54) i ni'iP-la-tim
55) icl-tli in
b6'irum (SU'KUo)
56) r6iltm (UKU'IJS)
5?) nr na-Ei bi'il'tim
kirt (KIRIu)'ru n bit(6)'du
58) a-na
"qr 1i''El;'su
59) i-ta'ar
60) i ni-iP-la-tim
61i r" io'na-ail'nu(/na)-5um
62) i'tab'ba'al
a-wi'lum
42
S
I - 63) 6uur'ma

bitim(6)

24) i-na
fLSi.l kirim (KrRru)
"qri*
25) Ba il'ki-Eu
26) a'na a6-6a'ti'Eu
2?) tr marti (DUMU-MI)'6u
28) ir'ul i-6a-a!'!a-ar
29) il a'na i-il'ti'6u
30) i-ul i-na-ad-ili'in
u bitim (E)
i-na eqlim (A'SA) kirtm (KIRI')
$ 39 - 31)
32) 6a i'Ea-am'mu'ma
33) i-ra-a5-Eu'f

!(Ar\ruNrJlRr

12) m'a'a'a'ri
13) i'ma'a!'ba'aq
14) i'54'ak-ka'ak-ma
be'el eqlim (A'SA)
isi

''o'

16) d-ta'ar
A
u

a'wi'lum'
-r - 1?) 6um'ma
nitlotim (KANKAL)
(A'sA)
iii "qa
44

19i a-na MU'3'KAM

20) a'na te'eP'ti'tim

21) rir'Ee'gi'ma
22) a-a!'!u iil'ili'ma
23) eqlam (A'34) la iP'te'te
24) i-na re'bu'tim

t,=suunn algir, assuR KANUNf,AnT vE AMui-gaDuea

r08

45

25) 5a-at-tim
26) eqlam (A.Sn) ma-a-a-ri
27) i-ma-ab-ba-a9
28) i-mar-ra-ar
29) n i-da-ak.ka-ak-ma
30) a-na be-el eqlim (A.SA)
3l) ri-ta-ar
32) u BDPtt".6
33) r0 SB.eun
34) i-ma-a[d-da]-ad
35) 5um-ma a-wi.lum
36) eqel (A.Si,)-5u a-na biltim (GUN)

glltruneni

FEnMANI

68) i'na ebiirim (BURUX)

69) ki'ma ri'ik-ea-ti'Eu
?0) Ee'am (SE) i'le-q6

" 48 -

Kot.

i'ba'aB'5i'ma

2) eqel (A.54)'xu
3) dAdad (ISKUR)
4) ir'ta-!i'ig
5) n lu'n bi-ib'bu-l[u]m
6) it'ba'al
7) n lu-ri i-na la me-e
8) 5e'um (5n) ina eqlim (A.54)
9) la it-tab'ii
l0) i-na Ea'at'tim 6u'a'ti
1l) Seoam (SE) a'na be-el !u'bu'ul-li'Eu

f2) f-ul ri-ta-ar

13) -tup-pa'Xu

14) u-ra-a1'1a'ab
15) il Ei-ib-tam

46) 5a er-re-6i-im-ma
4?) 5um-ma bilat (GUN) eqli (A.Si.)-Eu

48) Ia im'ta-[ar
5l) eqlam (A.SA) id-di-in
52) Senam (SE) Ea i-na eqlim (A.SA)
53) ib-ba-ad-Iu-ri
54) er-re-5um
55) n be-el eqlim (A.54)'
56) a-na ap-6i-te.em
57) i-zr-az-zw
$ 4? - 58) 5um-ma er-re-5um
59) a5-5um i-na da-at.tim
60) ma!-ri-tim
61) ma.na-ba-ti-Eu
62) la il-q,ri-rfi
63) eqlam (A.SA) e-re-Ea-am iq-ta-bi
64) be-el eqlim (A.SA)
65) rn-ul ri-up-pa-as
66) er-re-su-ma
6?) eqel (A.SA)-5u i-ir-ri-ib-ma

72\ [u-bu'ul'lum

XIV l)

37) a-na er-re-3i-im

?1) Eum'ma a'rri'lum

?3) e'li'5u

38) id-di-in-ma
39) n bilat (GUN) eqli (A..54)-Eu
40) im-ta-[a-ar
4l) wa-ar-ka eqlam (A.Si.)
42) aAdad (ISKUR) ir-ta-[i-ie
43) n Iu bi.ib-bu.lum
44) it-ba-al
45) bi-ti-iq-tum
S 46

109

Ki.r\aultrr,ARr

16) 5a Ea'at'tim Bu-a-ti

17) r6-ul i'na'ad'di-in
$ 49

'

18) 6um'ma a'rvi'lum

19t kaepam (KLI.BABBAR)
20) il-q6-ma
2l) eqel (A.SA) eP'Ee'tim
22\ E; ue'im (S.E)

it-ti

tamlrerim (DAM'GAR)

t lu ramaxrammim

(SE.GIS'I)

23) a'na tamkarim (DAM.GAR) itt'di'in

24) eqlam (A.SA) e'ri'i5'ma
zsi rju- 15n1 t t" ramasbammam 15n'cr5'11
26) Ea ib'ba=ad'5u-ri
27) e'si-iP ta'ba'al
28) iq-bi'5um
29) dum'ma er're'Eum
30i i.na eqlim (A.SA) 6e'am (SE)31) n h damaSSammam 1Sn.Cf5.I1
32) u6-tab'5i
33i i-na ebirim (BURU-') 6e'am (58) t EamaB5ammt* 1Sn'ef5'11
3+i ra i'na eqlim (A.SA) ib'ba-a5'5u'rfi

35i be'el eqlim (A.SiJ-ma

,1

lfO

suMEn BABir, assun K-A,NUNrdnr vE AMMi-gaDuea

g.luunAsi raNUxLAm

FEnMANT

36) iJe-q6-ma

s?) Ee'am (SE)

Ba

I0) a-a!-5u iil'di-ma

11) ker (KAR)'5u
12) la i-ilan-ni'in-ma
13) i-na keri (KAR)-6u
t4) pt-tum it-te-ep-te

kaspi (KO.BABBAR)-5u

38) ir qi.ba-sf

39) Ea it-ti tamkdrim (DAM.GAR)

a0) il-qr6-ri

4l) i

g 50

ma-na-!a-at

42) e-re-di.im
43) a-na tamkerim (DAM.GAR)
44) i-na-ad-di-in
45)
Eum-ma eqel (A.SA) (deoim (SE) > er-Fa-am
46) n lu-n
4?) eqel (A.S.L) Iama6dammam (SE.GIS.I)
48) er-6a-am id-di-in
49) Ie'am (5E) t lu Eamardammam ISE.GIS.I)
50) da i-na eqlim (A.54)
51)
52)
53)
54)

$ 54

15) i ugaram (A.GAR) me-e u6-ta-bil

16) a-wi-lum
17) 5a i-na keri (KAR)-Bu
18) pi-tum ip-p6-tu-ri
19) 6eoam 15n; ra n-!al-li-qd
20) i-ri-a-ab
21) 6um-ma Ee'am (5E) ri-a-ba-am
22) la i-li-i

23) 6u-a-ti

il

ib-ba-aI-5u-rfi

24)

be-el eqlim (A.Si.)-ma

25) a-na kaspim (KII.BABBAR)

i-le-q6-ma

26) i-na-ail-di-nu-ma
2?) DUMU.A.GAR.MES (marn ugarim?)

kaspam (KI}.BABBAR)

il

si_ba-s(

2B) 6a 56 (SE)-Eu-nu

55) a-na tamkerim (DAM.GAR) il-ta-ar

$ 51- 56) dum-ma kaspam (KO.BABBAR)
57) a-na tu-rir-ri"im
58) la i-Eu
59) <Ee'am (58) t lu) damal5ammam (SE.GIS.I)
60) a-na ma-[i-ra-ti-Uu-nu
6r) ra kaspi (KD.BABBAR)_5u

62)

63)
64)
65)
66)

it-ti tamkErim (DAM.GAR) il_qd_rl

a-na p(KA) qi-im-ila-at
Iar-ri-im
a-na tamkerim (DAM.GAR) i-na_ail_di.in

29) mu-ri ub-lu

$

55

ei-ib-ti-du

Ea

XV
$ 52 - 1) fum-ma

.
S 56

Kol.

er-re-6um

2) i-na eqlim (A.5A) Ee'am (SE)

3) t lu damaEdammam (SE.GIS.I)

4) la uE-tab-Ei
5) ri-ik-ea-ti-Eu
6) r6-ul i-in-ni
S 53 - 7) 5um-ma a-wi-lum
B) a-na ker (KAR) eqli (A.Str)-ru
9) ilu-un-nu-[n]im

bi-Ea-Eu

30) i-zu-uz-zu
31) 6um-ma a-wi-lum
32) a-tap-pa-Bu
33) a-na Ei-qi-tim ip-te
34) a-a!L-5u irl-di-ma
35) eqel (A.SA) i-tc-Eu
36) me-e uE-ta-bll
3?) Ee'am (5E) ki-ma i-te-5u
38) i-ma-ad-ila-ad
39) Eurn-ma a-wi-lum
40) me-e ip-te-ma
41) ep-6e-tim 5a eqel (A.SA) i-te-Eu
42) me-e ud-ta-bll

43) BUR.tt".p
44) ro SE.GUR
45) i-m,a-ail-ila-ad
S

57

- 46) Eum-ma r6'am (SIPA)

47) a-na Ea-am-mi
48) qenim (USDU$A) bu-ku-lim
49) it-ti be-el eqlim (A.SA)

lll

112

suMEn BABiL assuR KANUNrdnr rrE auMi-gaDuea

la im-ta-gir-ma
5l) ba-lum be-el eqlim

50)

$ 58

12) a-ra nukaribbim

15) MU.4.KAM

16) kirim (KIRI6) ri'ra'ab'ba

1?) i'oa $a-mu'u5'tim
18) Ea'at-tim
19) be-el kirtm (KIRI.)

20) n aukaribbum (NU'KIRI.)

21) mi-it'[a-ri'i6
22) i-zu'nu
23) be-el kirtm

74) us-ta-ki-il
?5) r'fim (SIPA) eqel (A.54) ri-6a-ki.tu
76) i-ua-9a-ar-ma
77) i-na ebirim (BURUX)
?8) BORtt"'E

xvr r) 60 sE.cuR
2) a-na be-el eqlim (A.SA)
3) i-na.ail-ila-ad
59

- 4)

Eum-ma a-wi-lum

5) ba-lum be-el kirlm (KIRI.)

6) i-na ktui (KIRI.) a-wi-lim
7) i-qa-am ik-ki-ig

8) U2 MA.NA kaepam (KO.BABBAR)

9) i-Ea-qal
S

60

- I0) 5um-ma

a-wi-lum
11) eqlam (A.54) a-na kirlur

(KIRI')

(KIRI.)

24\ zitta (fIA.LA)'6u

r6nom (SIPA) ecnam (USDUgA)

72) a-n;a eqlim (A.SA) iil-ili-ma
?3) eqlam (A.Sn) e6nam (USDUSA)

(NU'KIRI.) i'l''li'in

13) aukaribbum (NU'KIRI6)

14) kirim (KIRI') iz'qri'uP

(.4..S4)

52) eqlam (A.SA) e6nam (USDUgA)

53) u6-ta-ki-il
54) be.el eqlim (A.SA) eqel (A.SA)-Eu
55) i-iE-qi.ial
56) r6'fim (SIPA) 5a i-na ba-lum
5?) be-el eqlim (A.54)
5B) eqlam (A.SA) senam (USDIIIIA)
59) u-5a-ki-lu
60) e-le-nu-um-ma
61) BUR;I".E
62) 20 sn.eun
63) a-na be-el eqlim (A.54)
64) i-na-ad-di-in
65) 5um.ma i5-tu s6num (USDU$A)
66) i-na ugarim (A.GAR)
67) i-te-li-a-nim
68) ka-an-nu ga-ma-ar-tim
69) i.na abullim (KA.GAI)
70) it-ta-ab-la-lu

7l)

Kol.

srwurutBl raNuNr.ail

TERMANT

25) i'na'sh'aq'ma
26) i'le-q6
(NU'KIRI.)
A 6L - 21\ 5um'ma nukaribbum
"
za'q6'pi'im
i-na
2S) eqlam (A.54)
29) la ig'mur-ma
30) ni-ili-tam i-zi-ib
31) ni-tli'tam
32) a-na li'ib-bi zitti ($A.LA)'5u
33) i'Ea'ka-nu-Eum
(ASA)
$ 62 - 34) Eum'ma eqlam
35) Ea in'aa'ad'nu-Eum
36) a-na kirim (KIRI') la iz'qrl'up
3?) Eum-ma ab5innun (AB.SIN)
38) bilat (GUN) eqlim (A.54)
39) Ba 5a-na-tin
40) 6a in-na-tlu'6
4l) nukaribbum (NU.KIRI.)
42) a-ra be'el eqlim (A.SA)
43) ki-ma i-te-Iu
44) i-ma-ail-da-ail
45) i eqlam (A.SA) Ei'ip'ra-am
46) i-ip-p6-e5-ma
4?) a-na be-el eqlim (A.SA) 6'ta'a-ar
63
! - 48) 6um-ma eqel (A.SA) nidfltim (KANKAL)
49) eqlan (A.SA) Ei-ip-ra-an
50) i-ip-p6-ei-ma

51i a-SA (nc oku) be'el eqlim (A.SA)

za-q6-pt-im

52) ri-ta.a-ar

suMnn sesit, assun KANUNTI\RI

53)

vc lr*ri'FeortQA

r.luMrrn.lsi Krl'lruNtARr

!'EnMANr

15) ri-ul im-ma-glr

16) ouluppi (Z6.LUM) 6a i-na kirrm (KIRI.)
17) ib-ba-aE-6u-'ri
18) be-el kirtm (KIRIu)-ma
19) i.-le-q6-ma
20) lcaapam (KO.BI.BBAR) t eibas (mA5;-s,t
21) iia pi(KA) tup-pi-du
22) ta-Liram (DAM.Gi,R) i-ip-pa-al-ma

B0RrL".E

s4) 10 sn.cun
55) 6a 6a-at-tim
56) i6-tia-at
57) i-ma'ail-ila'ail
$ 64

5B) Burn-m.a a-wi-lurn

kira (KIRIu)'5u
60) a-na nukaribbim (NU.KIRI.)
61) a-na ru-ku-bi-im
59)

23) suluppi (Z6.LUM) wa-at-ru-tim

24) 5a i-na kirim (KIRI.)
25) ib-ba-a5-6u-ri
26) be-el kirlm (KIRIu).ma
27) i-le-eq-q6

62) iil-di-in
63) nukaribbum (I\U.KIRI')

64) a-iti

kirim (KIRI')

pa-ab-tu

65) i-na bi-la-at kirrm (KIRI)

66) Ei-it-ti-in
6?) a-na be-el kirim (KIRI6)
68) i-na-ail-tli'in

$ 65

69) Ea-lu-uE-tam
70) 3u-rfi i-le.q6
?1) dum-ma nukaribbum (NU.KIRI6)

?2) kirAm (KIRI6) la ri-ra-ak-ki-ib-ma

73) bi-il-tam um-ta-!i
74) nukaribbum (NU.KIRI')
75) bi-la-at kirina (KIRIJ

76) a-na <be-el kirtm

(KIRI') ki'ma) i'te'5u

Ikl. XVII 1) [i'ma-ad-tla-ail]

$ 66

(P ve Q; Driver-Miles A)
1) 5um-ma a'wi-lum
2) kaspam (KII.BABBAR) it-ti tamkarim (DAM.GAR) il'q6'ma
3) tamknr (DAM.GAR)-Iu
4) i-si-ir-5u-ma
5) mi-im-ma 5a na-ila-ninq
6) la i-ba-a5-Ei-Bum
0 kira (KIRIu)-iu i6-tu tar-ki-ib-tim
8) a-na tamkarim (DAM.Gi.R)
9) id'di in'ma
10) suluppi (ZU.I,UM) ma-la i-na kirim (KIRI.)
11) ib-ba-a5-Iu-ri

12) a-na kaepi (KO.BABBAR)-ka

13) ta-ba-al iq-bi-6um
14) tamkirum (DAM.GAR) 6u-n
l,
rl
llr

67 KrRIK

Borger$67{a

t) a-na bimlim(SA[M) ....1

2) fi-ul i-[na-ad]-di-i6-Eum
3) 5um-ma 5e'am (SE) kaspam (KD.BABBAR)
4) er-na bit (E) il-ki-im
5) tsa bit (E) i-te-ru
6) 6a i-5a-am-mu
7) i'na-ad-fi-in
8) i-na mi-im-ma
9) Ea id-ili-nu

bi-da-am

10) i-te-el-li

lf)

bitum(E) a-n[a be-li]-!u

12) i-ta-ar
13) dum-ma bitum (6) Eu-r[
14) il-kam la i-Eu
15) i-Ea-am

16) a-na bi-[tim]5u-o-ti

1?) I,e'am (5E) kaspam (KO.BABBAR)
Borger $

l)

68+a

Driver-Miles g
durn-ma a"*i-nunl

D:

2) ni-[di-tam]
3) ba-lum i-[te'du] i-t[e-pu-u!]
4) i-na bit(f) [. ..1
5) i-te-[.. .]
6) be-e[ . ...]

?) a-n[a....1....

nL

bi-Ea-am i-na-ail-il[i-in]

-174SUMER BAAiL ASSUB TANUI\LANT

116

$ 68

sfiruunlsi KANUNrdnr

].E AnIMI-9ADUQA FEnIIINI

15)
16)
1?)
18)
19)

+ b (P ve R; Driver-Miles $ H ve $ G)
1) na-ba-al-ka-[t]a(?)-ka

2) [du]-ni-in
3) [i]5-tu bi-ti-ka
a) [i]b-bala-ka-tu-nim
5) [a]na be-el [n]i-di-tim
6) [n]i-di-it-ka e-pu-uE
7) [is-tu] ni-di-ti-ka
8) [bi-t]i i-pa-al'la-5u-nim
e) [iq]-bi
10) [6i]-bi ib-ku-un

1I)

[Bum-ma(?)]i-na na-ba-al-ka-tim

12) [Sar(?)-r]a(?)-qum
13) [. . .]ADt. . .l

l3ax;reo mi(?)'[in-ma

r4+X)
15+X)

f6+X)
1?+X)
18+X)
19+X)
20+X)

Ea i-na(?)]
?)-al-ka-tim
na-b[a(
b't-qt( t)]
be-el [na-ba-al-ka-tim i-ri-a-ab(??)]
5um-ma pi-[il-Ea-am ip-lu-uE]
be-el ni-tli-tim( ?)l
mi-im-ma-[5u [al-q6-am( ?)]
i-r[i-a-ab(?)]
5um-na [. . .]

zt+x) ,i-t...1

22+x)*[...]...

$ 69

+ c (P ve R; Driver-Milee $. J ve $. E)
1) 5um-[ma be-el bitim (6) ??]
2) wa[aB-5a-ba-am ??]
3) i [(?)-na biti(E)-tsu (??)]

a) rfi [(?)-Ee-5i-ib-ma(??)]
5) a-wi-lum aE-bu-um
6) kasap (Kt.BABBAR) riksi (? KA.KESDA)['ru]
?) ga-am-ra-am
8) 5a 6a-na-[at]
9) a-na be-el [bitim (f)]
l0) id-di-[in]
1l) be-el bitim (E) a-na wa'aE'[5a'bi'im]
12) i-na u.-mi-[6u]
13) la ma-lu-tim wa-qa-[am]
14) iq-ta-bi
uo

6-pek

az

lirnk

117

be-el bitim (6) qa'[tsum]

wa'a5-3a'[ba-am]
i-na un'm[i-du]

la ma-lu-[tim-ma]

i-na biti(6)'5u'n'[de-qrn-rn(?)]
zoi ina kaspim (KO.BABBAR) 5a wa-a5-sa-b[u'um]
21) id'di'[nu'6um(?)]

1...1" [.''] "'

+_l (S; Driver'Miles $' L)
221

S 70

'

l) ifoml'*t

tam[kdrum DAM'GAR) 6e-am

t]

kaspam

(I(I).-

BABBAR'am)

2) oa-na [ubulflim UR''RA id'di]in

li .-o. I GUR.E 1f parsitat 4 sa15"'u* (5n) qiftam (MAS)

4) i'le'eq'q6
(UR''RA)
Si ro---" kaspam (KO.BABBAR) a'na lubul flim
ild'di'in
6) a--na I Siqil(GIN) kas[p]im (KII'BABBAR-im)
zi rcr.o.eAi 6 o11"t (SE) eiltam @AS-am)
8) i'le'eq'q6
M)
$ ?1 + d (S; Driver'Miles: $
a'[wi]-lum
1) [6u]m-ma
2) Ea bu'bu'ul-la[m ir( ?)-bu(?)]'n
3i kaspam (U.BABBAR) a-na tu'[ur'ri']im
4) la i'Eu 5e'a-am-ma [i]-6u
5) [ki]-na ei'im-d[a-at]5arrim(LUGAl,)
6) fxxla-na MAS.BI(?) [x]x'ma
?) i'le'eq'q6
8) 6um'ma tamkarum (DAM'GAR) MA[S xx]x

9)xxlGUR.[Exx]
[............]

10)

ui

ier.o.cAr, 6 u!!et (58) [xx]x

12) 6'wa'at'te-[er'ma]
13) xx i-na mi-[im-na]
14) !a id-di-nu ite-[el-li]
$ 72 + d (Si Drioet Milee $ 'lV/

1) rum'ma

*-fi*fittt'(DAM'GAR)

de-[am

BABBAR)-alm

2) a-na sibtin (MAS) [id'ili'in']ma

3i qibtam (MI'S) (-)na(-)[*"]
4i Ee-e-im kaapi[m (KI].BABBAR'Iim
5) il'te-q'm[a xxx]Ml x

" ']

ir

kaspam (I(O'-

tF>ll8

suMrn sABir, assuR K tgurrlo*, t" n.![*-UADUea

6) Se-um

kas[pum (KI].BABBAR-un)

7) hi-ul ...1 ...

72
+ e (Si Drioer-Miles g O)
S
1) ri ru 5n t...1
2) ma-la [. . .]
3) la u5-ta-ah- -r[i-is(?)-ma]

FERuaNI

8)
9)
10j
11j

xl x

4) tup-pa-am e( ?)Ji( ?)- .am Ia i5-ti-ur

5) f lu gi-ba-tim a-na qaqqadim (SAG.DU)
6) ut-ten-eb-bi
?) tamkdrum (DAM.GAR) du-ri Ee.am ma-la il-qf-f
B) u5-ta-Ea-an-na-ma f-ta-a-ar
73
+ e (Si Drh;er Miles g P)
S
1) 5um-ma tamkErum (DAM.GAR) Ee-am t kaepam (KU.BAB

*
"s77 +f
g ?6

i.ba-a5'5u'i

ma-lar li-bi ki'ma ub'ba'lu

a-na tamkdri (DAM.GAR)-6u i-na-ad-di-in

tarnkarum (DAM.GAR) r6-ul {-pa-as i-ma-ha-ar

c (S; Driver'Miles $ T) knk

(S; Driaer-Miles: $U)

1) 6um-ma a'wi-lum a-na a'wi-lim

z) kaspam (K0.BABBAR) a-na tappfrtim (TAB.BA) id-ali'in
3) ne-me-lam i bu'tu-uq'q6'am
4) Ea ib-ba -Iu'f ma-lar ilim (DINGIR) x (yazr hatasr)
5) mi-it'$a-ri'i5 i-zu'uz'zu

f: (Driver-Milee $ 100)
" + 1) dum-ma tamkerum

$ 7S

2)

BAR-am)

2) a-na !u-bu-ul-li-im id-di-in-ma

3) i-nu-ma a-na [ubullim (UR'.RA) id-di-nu
4) kaspam (KD.BABBAR.am) i-na ab-ni-im ma-1i-tim
5) r)r 6e-am i-na efitim (GIS.BAN) ma-ti-tim
6) id-tli-in
?) t i-nu-ma im-[u-ru
B) kasp (KO.BABBAR-an) i-na ab-ni-im ra-bi-tim
9) Ee-am i-na sfltim (CIS.BA$ ra-bi-tim
10) im-bu-ur [tamkarum (DAM.GAR) Eu-d]
ll) i.na mi[ima 6a id-di-nu(?)]
12) i[te-ol-li]
74
e (S; Drioer-Miles g Q)
+
S
1) 5um-ma [tamkarum (DAM.GAR) ...]
2) a-na [u-bu-[ul-li-im ...]
3) xxx[. . .]x
4) ial-di-in
5) i-na mi-im-m[a !a i]il-fi-nu
6) i-te-el-li
75
+ e (P ae S: Drhter-Miles g R/
$
l) Ium-ma a-wi-lum
2) Ee-am t kaepam (KU.BABBAR-an) it-ti tam[kirim (DAM.cARrl
3) il-q6-e-ma
4) Ie-am i kaepam (KO.BABBAR-an) a-na tu-ur-ri-im
5) la i-Iu-d
6) bi-Ea-am-ma i.6u
7) mi-im-ma Ea i-na qi-ti-5u

MMUnABi KANUNLART

(DAM.GAR-um)

a-aa Eamalllm (SAMAN.LA-im)

3) kaspam (Kt.BABBAR-am) a-na [na(?)'da] (?)-[nin]

4) d ma(?)'[!ra(?)]'ri.in
5) id-[di]'in'ma
6) a-na barrdnim (KASKAL) i1'ru'us'si
?) Sarnalhlm (SAMAN.LA) i-na larrdnim (KASKAL)

8) [rp]-qt-ilu-6um
9) uE-[ta-at]-ti'ir( ?)
10) !um-[ma a-dar i]l-li-ku
1l) [no-meJam]i-ta-mar
Borger, KoI. XXIV (Driver-Miles Ay I)
1) qi-ba-a-at kaepim (KO.BABBAR)
2) ma-la il-q6-n
3) r-sa-ad-d6r-mo
4) un-mi-Eu
5) i-ma-an-nu'ri'ma
6) tamkar (DAM.GAR)-Bu i-ip-pa-al
S f01 - 8) Eurn-ma a'5ar il-li'ku
9) ne'me'lam
l0) la i-ta-mar
11) ka$ap (KII.BABBAR) il-qn-n

$ 102

12) uB-ta-Ba-na-ma
13) bamallom (SAMAN.LA) a-na tamkarim (DAM.GAR)
14) i-na-atl-cli-in
15) Eurn-ma tamlrEirum (DAM.CAR)
16) a-na Samalllm (SAMAN.I,A)
l?) kaopam (KII.BABBAR) a-na ta-ad-mi-ig-tim
18) it-ta-tli-in-ma

120

suMER BABiL assuR EA.truNr,Anr

Yr

alrMi-qlDUQA rERr[ar\rr

KArruNr.aRr

"r-*ar*^ri
60) tamkdrum (DAM.GAR) 5u-rfi
61) i-na ma-lar iJim nr 5i-bi
62) i-na kaspim (KU.BABBAR) le-g6-em

19) a-5ar il-li-ku

20) bi-ti-iq-tam
21) i-ta-mar

22) qi-q6-ad kaspim (KD.BABBAR)

$ 103

25) i-na a-la.ki-6u

26) na-ak-ru-um

27)
28)
29)
30)

3I)
$ 104

$ f05

63) $amallAm (SAMAN.I,A) rl-ka-an-ma

64) samall0m (SAMAN.I,A) kaspam (KU.BABBAR)
65) ma.la il-qrfi-f
66) adi (A.Ri") 3-5u a-na tamkirim (DAM.GAR)
6?) i-na-ad-di-in

23) a-na tamkdrim (DAM.GAR) f-ta-ar

24) 5um-ma [ar-ra-nam

mi-im-ma 5a na-5u-ri
uE-ta-ad-di-5u

- l0? -

Eamalhlm (sAMAN.LA) ni-i6 i-lim

i-za-kar-ma
ri-ta-a5-Ear

32) 5um-ma tamkEirum (DAM.GAR)

33) a-na Samallim (SAMAN.LA)
34) Ee'am 15n; ripatim (SIG) Samnam (I.GIS)
35) t mi-im-ma bi-5a-am
36) a-na pa-Ba-ri-im
3?) iil-diin
38) damalltm 1SannAW.r,A) kaepam (Kt.BABBAR)
39) i-sa-ad-dar-ma
40) a-na tamkErim (DAM.GAR)
41) rfi-ta-ar
42) Eamallfrm (SAMAN.LA) ka-ni-ik kaspim (KO.BABBAR)
43) ba a-na tamkdrim (DA,M.GA.R)
44) i-na-ad-di-nu
45) i-le-q6

- 46) Eum-ma

KoI. XXV

(Ay. II)
1) ut-te-er
2) tamkarum (DAM.GA.R) mi-im-ma
3) da ramallom (SAMI'N.LA)

4) iil-di-nu-5um
5) it-ta-ki-ir-5u
6) samalltm (SAMAN.I,A) 5u-n
?) i-na ma-[ar i.[m n !i'bi
8) tamkiram (DAM.GAR) d.-ka-an-ma
9) tamkdrum (DAM.G},R) a5-6um SamallA 15amAw.f,A1-su
l0) ik-ki-ru
11)
12)
13)
14)

Eamallom (SAMAN.I,A)

4?) i-te-gi-na

aei u-oi-it kaepim (KII.BABBAR)

49) 5a a-na tamkirim (DAM.GAR)

$ 106

50) id-di-nu
5l) la il-te-q
52) kasap (KIJ.BABBAR) la ka-ni-ki-im
53) a-na ni-ik-ka-ae-si-im
54) n-ul i5-Ia-ak-ka-an
55) dum-ma damalltm (SAMAN.LA)
56) kaspam 6IJ.BABBAR) it-ti ta-Lerim (DAM.GAR)
57) il-q6-ma
58) tamker (DAM.GAR)-;u
59) it-ta-ki-ir

68) Ium-ma tamkarum (DAM.GAR) kaspam (K0.BABBAR)

69) samallAm (SAMtrN.LA) i-qiip-ma
?0) Eamalltm (SAMAN.LA) mi-im-ma
7l) da tamk6rum (DAM.GAR) id-di-nu-5um
72) a-na tamkeri (DAM.GAR)-Xu

$ 108

mi-im-ma

Ea il-g,ri-rfi

adi (A.IIA) 6-du

a-na ramallim (SAMAN.I,A)
i-na-ad-ttiin

15) 5um-ma sabitum (MI.KAS.TIN.NA')

16) a-na 6im (Sl,M) Eikarim (KAS)
l?) Ee'am 15n; U im-ta-lar
18) i-na abnim(NAj ra-bi-tim
19) kaspam (KII.BABBAR) im-ta-lar
20) i ma[ir (KI.I,AM) Eikarim (KAS)

2I)

a-na

ma[ir (KI.LAM) 5e'im (58) um-ta-1i

22) sdbitam (MI.KAS.TIN.NA) 6u-a-ti

23) ri-ka-an-nu-di-ma 141
24) a-na me-e
r4r P ve S'ye

g6re: i-ka-[al s-su- 5i-im

[a]

l2t

ET.MDTUNABi EA!ruNLANI

SUilER BABiI, ASSUN K$IUNI,ANI YE AUIII'9ADUQA EIRIIAI\TI

122

$ 109

29) it-tar-ka-srt( ?)-ma

30) sl-ar-ru-tim Su'nu-ti
31) la i9-9a-ab-tam-ma
32) a-na ekallim (E.GAI,)
33) la ir-de-a-am
34) sabitum @I.KA5.TIN.NA) 5i-i
35) id-da-ak
$ f10

66) i'na mi'im'ma

25) i-na-ad-du-rd-Ii
26) 6um-ma eabitum (MI.KAS.TIN.NA)
27) sl-ar-ru-tum
28) i-na biti (f)-5a

36) 6um-ma naditum (LUKUR) entum (NIN.DINGIR)

3?) Ia i-na gagim (GA.GIr.A)
38) la wa-ats-ba'at
39) 6.KA3.TrN.NA ip-te-te
40) n lu a-na dikarim (KAS)
4l) a-na f.rA5.rrN.IYA.
42) i-te-ru-ub

6zi 5a ru-tru-lu'ma
68) la id'ili'nu

6'ku'""'<(nu ) >'6u'ma
zni a'wi-lum 5u-ri
iii .at (A'RA) 5-6u mi-im-ma
zli gt in'na'ad-nu'5um
be-el 5i'bu-ul'tim
iS\

Oqi

"-""

S 113

"

?4) i-na-ad-ili-in
?5) 5um'ma- a-wi'lum
16) e-li a'wi'um

XXVI (AY'-Ifit

Kot. 'ii
""''

i\

$ 1f2

be'el 6e'im (5E)

5"',,- (58; it'te'qe

6) a'wi-lam Eu'a-ti
ii t-"" ba'lum be'el Ee'im (3E)

51

8i ina na'aE'Pa'ki'im
gi I trr i'na maBkanim (KISLA$)
roi i-na Ee'im (5E) le-q6'em

sdbitum (MI.KAS.TIN.NA)

46) 1 pilLam (KAS.(I.SA.KA.NI

(K0'BABBAR) i'ru-ma

3) i'na na'aB-Pa'ki'im

44) i-qalJu-f-Ii

- lfl - 45) Eum-na

t'", u"'tt'-

i' k"'pt-

li t t" i'na ma'a6'ka-nim

43) a-wi-il-tam [u-a-ti

$

r"'"mlSn1

(/DD oku)

47) a-na qt-ip.tim iil-di.in

48) i-na ebiinm (BURUX)
49) 5 eA 5o'am (58) i-le-q6

11) ri'ka-an'nu'6u'ma
l2i Ie'am (58) maJa il-s6'n
13) ri-ta'ar

50) 5um-ma a.wi-lum

15) ma'la iil-di'nu

l4i t l'na mi'im'ma 5um'5u

5l) i-na lar-ra-nim

52) wa-Ei-ib-ma
53) kaepam (KI).BABBAR) hurdeam (GUSKIN) abnam (NA,)
54) n bi-i6 q6-ti-Iu
55) a-na a-wi-tm
56) itl-di-in-ma
5?) a-na 5i-bu-ul-tim

" 114 -

l?)

6um'ma a'wi-lum

18i eJi a'wi'lim

i;; il;

(sD n kasPam (Ko'BaiBAR)

21) ni'Pu-efi it-te'P6

22) a'nt ni'Pu'tim

23) i6-ti'a'at

59) a-wi-lum Eu-d

60) mi-im-ma 3a 6u-bu'lu

63) it-ba-d
64) be-el li-bu-ul-tim
65) a-wi-lam 5u-a-ti

i'te'el'li

20) la i'Iu'ma

58) ni'Ea-bfl-6u

6l) a-[ar !u-bu-lu

62) la iil-ili-in-ma

16)

iil itt MA.NA kaePam (KrI'BABBAR)

S 115

25) i'6a'qal
26) 5um'ma a'wi'lum
2?) e'li e'w!-Iim
za1 r"'.- (SE) n kasPam 6O'BABBAR)
29) i-Eu'ma

123

124

suMEn BABiL agsuR TANUNLAnT

vs aMMi-gaDuea

i'na'ad-din
72) a'nakaspim (KU'BABB'A'R)

30) ni.pu-sri ip-p6-ma

31) ni-pu-tum
32) i-na bit (E) ne.pi.5a
33) i-na 6i-ma-ti-da
34) im-tu-ut
35) di-nu-um 5u-i
36) ru-gu-um-ma-am
37) rri-ul i-iu
- 38) 5um-ma ni-pu-tum
39) i-na bit (6) ne-pi-6a
40) i-na ma-ba-gi-im
41) nr lu i-na uts-du-bi-im
42) im-tu-ut
43) be-el ni-pu-tim
44) tamknr (DAM.GAR).5u

lt6

13)
s 119

"

I{ot.
^""

$ l18

z5) e-[i'il-tum

(AY' IV)
ru.'p (lcU.ninBAR) tamkerim (DAM'GAR)

XXYil
-lt

i5'q'6Ju

zi l"'.f
3i

amtim.(GEME) i'5a-qal-ma
umae (GEME)'sfr i'Pa-16r

-- -

6120
r

46) Eum-ma mdr (DUMU) a-wi-lim

53) i-te-el-li
54) dum-ma a-wi-lan
55) e'!i-il-tum
56) ig-ba-sri-ma
57) addas (DAM)-sre m5rd (DUMU)-Eu r) mdraa (DUMU.MI)-au
58) a-na kaspim (KO.BABBAR) id-ili-in
59) n lu a-na ki-id-Ea-a-ti:im
60) it-ta-an-fi-in
6r) MU.3.KAM
62) bit (6) 5a-a-a-ma-ni-5u-nu
63) n ka-5i-bi-Bu-nu
64) iip.p6-Fu i-na re-bu-tim
65) 5a-at-tim
66) an-du-ra-ar-Fu-nu
67) iE-Ea-ak-ka-an
68) Hum-ma wardam (IR) n lu amtam (GEME)
69) a-na ki-id-5a-tim
70) it-ta-an-di-in
?l) tamkarum (DAM.GAR) d-de-te-eq

?4) 5um-ma a-wiJam

tzi ^^^, (GEME)'s'n E" T1{ (DUMU'MES; rrl'do-5o*

;;i ;'"" kaspim (ro'nlnnlR) it'taiilin

47) mdri (DUMU)-bu i-du-uk.ku

48) 5um-ma warad (IR) a-wi-lim
49) ll3 MA.llA kaspam (KU.BABBAR)
50) i5a-qal
5l) i i-na mi-im-ma 5um-5u
52) maJa id-dinu

ri'ul ib-ba-qar

?6) i9'ba-6ri-ma

45) rl-ka-an-ma

$ 117

12s

EAMMunaBi KiI'NUNLART

FEnuaNr

4) 5um-ma a'wi-lum
St ue (Sn)-g" a'na na'a5-pa'hu-tiOi i'"" b-'t (E) a-wi'lum (/lim oku)
?) i5'Pu'uk'ma
8) i'na q6-ri-tim
9) i-ib'bu-rn-um it-tab-6i
fo1 t tu be-el bitim (6)

na-a6'Pa-kam iP-te'ma
12) 6e'am (SE) il-q6
ffl t tu fe;am (5E) 5a i'na biti(E)'Eu
14) i5-5a'aP-ku
15) a-na ga'am-ri-im

l1)

l6) it-ta'ki-ir

be'el re'im (SE) ma'[ar i-lim

18) Ec (SE)-6u ri'ba'ar'ma

l?i

r9i

be-el bidm (SE)

2oi re'am (58; ra il'qn'n

21) u6-ta'6a'na'ma

iii

E 121

"'"^

be'el re'im (5E)

23) i-na-ad'iti-in
24) 5um'ma a-wi-lum
25) i'na bit (6) a'wi-lim
26i Ee'am (58) fi-Pu-uk
2?) i-na 5a'na'at

;;i'":;i5s.Cun'n

$ 122

5 qa (sILA) Be'am (sui

29) idi(A) na'aE-Pa-ki-im

30) i'na'ail'di'in
31) 6um-ma a'wi-lum
32) a-na a'wi'lim
(GUSKIN)
33) kaspam (KII.tsABBAR) lureqam

r-t26

SUIIEN BAAIL ASSUR trANUNLJ.NI YE AIUMi.9ADUQA FERMAI\I

34)

-F--

ulmuaAst

mi-im-ma ium-du

?5) be'el bitim (E) ib-ta-li-iq be'el bitim

?6) mi-im'ma 5a a'na
?7) ma'ga'ru'tim iil-di-nu-Ium-ma
?8) 6'!Lal'li'qti
79) ri'Ea-lam-ma

35) a-na ma-ga-ru-tim

36) i-na-ad-di-in
37) mi-im-ma ma-la
38) i-na-ad-di-nu

39) Ii-bi r6.k6l-Iam

40) ri-ik-sa-tim
41) i-Ea-ak-ka-an-ma
42) a-na ma-ga-ru-tim
43) i-na-ad-di-in
$ f23

44) dum-ma ba-Ium bi-bi

45) t ri-ik-sa-tim
46) a-na ma-ga-ru-tim
47) id-di-in-ma
48) a-Ear id-di-nu
49) it.ta-ak-ru-bu
50) di-nu-um Uu-ri

5I)

Kot.

XXWfi (AY' v)
l) a-na be'el NIG.GA

4) mi'irm'ma'Eu -ba1'q6'am
5) i6'te'ne-i'ma
6) it-ti dar-ra-q6'ni'Eu
7) i-le'q6
126
- 8) 5um'm[a a']wi'lum
S
9) mi'im'mu'6u
10) la [a'li'[iq]'ma
11) mi"im'me'e

ru-gu-um-ma-am

12)

15) ki-ma mi-im-mu'Eu

16) la [al'qi
1?) ba-ab'ta-6u

56) il mi-im-ma Eum-Iu

5?) ma-[ar tsi-bi

18) i'na ma'$ar i'lim

19) rl-ba'ar'5u-ma
20) mi-im'ma

58) a.na ma-aa-ru-tim

(9) id-di-in-ma
60) it-ta-ki-tu-Eu
6l) a-wi-lam Iu-a-ti
62) r6-ka'an'nu'6u-ma

21) Ea ir'gu'mu
22) uE-ta'5a'na'ma
23) a-na ba'ab-ti'5u
24) i'na'ail'di in

63) mi-im-ma da ik-ki-ru

64) uE-ta-da-na-ma
65) i-na-ad-di-in
$ 125

$ 127

66) 5um-ma a-wi-lum

67) mi-im-ma-Iu
6B) a-na ma-sa.fll-tim id,di-in-ma
69) a-6ar id-di-nu
70) n Iu i-na pt-il-fi-im

7l) n lu i-na na-ba72) al-ka-at.tim

73) mi-im-mu-5u
74) it-ti mi-im-me-e

!a'ri'iq iq'ta-bi

13) ba-ab-ta-6u
14) rfi-te'eb'bi'ir

53) 6um-ma a-wi-Ium

54) a-na a,wi-lim
55) kaspam (KO.BABBAR) buraeam (GUSKIN)

$ 12S

(f) Ia i'gu-ma

(namkfirim/makkfirim)

2) i'ri-a-ab
3) be-eL bitim (E)

52) ri-ul i-Eu

$ 124

s.aNuNLAnt

25) Eun'ma a'wi-lun

26) e-li entim (NIN.DINGIR)

2?) t a'I'Ia'at a'wi'lim
28) rl.ba-uam r1'Ea'at'ri-iq'ma
29) la uk'ti'in
30) a'wi'lam 6u-a'ti
31) ma-[ar da'a'e'ni
32) i'na'ad'itu'rl'Iu
33) tr mu'ut'ta'ari
34) 6-gat'la'bu
- 35) Eum'ma a'wi'lum
36) al'6a-tam

FERmNT
surlER BrBiT' assrrR traNUNLAnr vE arMi-gADUQA

128

EAl,Dtun Bi

3?) i'!u-uz'ma
38) ri'ik-sa-ti-5a
39) la ii'ku-un
4oi sinuiEtum (MI) si'i

Bl)

gL2g

S 130

50) 5um-ma be-el aE-5a-tim

51) a5'Ea-srfi ri-ba'la-ag
52) ri 6ar-ru-um
53) waras (IR)-sn ri'ba-la'a1
54) Sum'ma a-wi'lum
55) a6-5a'at a-wi-lim

it-ti zika-ri_im
Kol. XXIX (Ay. Vr)
83)

l)

64) a'wi'lum

$ 131

$ 133

l0)

rl)

t2)

it'ti

?2)
?3)
?4)
?5)

i-na 6-tu-lim

zi'ka'ri'im Ea'ni'im

la iq'ga-bi'it
ni'iF i-lim

I32

76) a'rra biti

??) Eum'ma a!'Ea'at
78) a'wi'lim

a-kalim

[i]-ba-aE-Ei
[ad-da]_sri

l5) [i-ua-9a-]ar
t6) [a.na bit (E) tsa-ni-]im

$ f34

17) [d-ul i-ir]-ru-ub

2?) lum-ma a-wi_lum
28) iB-Ea_li-il-ma
29) i-na biti (E)-su
30) da a-ka-li-im

3l) la

$ 135

i-ba-ad-Ei

32) ai-ba-sri
33) a-na bit (E) Ea-ni-im
34) i-ir-ru.ub
35) sin.iStum (Mf) Ei-i
36) ar-nam d-ul i_Eu
3?) ium-ma a-wi.lum
3B) it-6a-li-il_ma
39) i-na biti (E)-Eu

40) Ea a-ka-li-in

4l) la

i-za'kar-ma
(E)-Ea

Ea

13) [xxx]ZA[xx A]D(iTU)

14) [NIc(4.cA (namkr4nakkiir)-d]a

!u'i

?f)

Z) Eum-ma a-wi_lum
B) it-6ali-il-ma
9) i-na biti (6)-su

65) iil'da-ak
66) sinniEtum (M1) 5i'i
6?) rri'ta'a5-5ar
6S) Eum'ma a[d]'6a'at

69) a'wi'lim
?0) mu'si rn'ub'bi'it'ti:ma

Ea-ni-im

2) i_na f-tu_lim
B) Ia it.ta-a9-ba-at
4) a-na mu_ti-Ea
5) ufd
6) i-Ea-al-Ii

56) 5a zi'ka'ra'am
5?) la i'tlu-ri'ma
58) i-na bit(6) a'bi'Ea
59) wa-a5'ba'at
60) ri'kaP'Pil'Ei'ma
61) i-na su-ni-Ea
62) it'ta-ti'il'ma
63) is'sa-ab-tu'5u

e-li-da

82) it-ta-ri_is_ma

41) n'ul a5-Sa-at

42) Eum'ma a5-5a'at a-wi'lim
43) it-ti zi'ka'riim
44) 6a'ni'im
45) i-na itu'[m
46) it'ta'aq-bat
4?) i'ka'srfi'Eu'nu'ti'ma
48) a'na me-e
49) i-na'ail-clu-ri'iu'nu'ti

ita-ar

ralruNltnl

79) a5-dum zi_ka-ri_im 6a_ni_im

B0) ri-ba-nu-um

i-ba-a6-Ii

42) a-na pa-ni.iu

43)

a5-Ea-sri

44) a-na bit

(f)

fa-ni-im

EAuMUnaBi raNutall'nt

vE AMlri-qaDUQA TEnMANI
suMER BABir' assuR r'a'NurllAfi

t30

Kol. XXX (Ay. Vn)

45) i'te'ru-ub'ma
6j nad (DUMU'MES) it-ta-la'ad

1) i-na-ad-di-nu-Ei-im-ma

2) mlri (DUMU.MES)-Ea
3) 6-ra-ab-ba
4) is-tu m,eri (DUMU.MES)-sa
5) rir-ta-ab-bu-ri

47) i'na wa-ar-ka

48) mu-s} it-tu-ra-am'ma

4s) al (URU)'5u
50) ik'ta'68'ilam

6) i-na mi-im-ma

51) sinnistun (Mf) 5i'i

52) a'na [a'wi-ri'Ea
53) ita'ar
5a) marfi (DUMU'MES) wa'ar'lii
55) a'bi-Eu'nu
56)
$ 136

"

7) da a-na mEri (DUMU.wIES)+a

B) in-na-ad-nu

9) zi-it-tam
10) ki-ma ap-lim

ll)

iilJa'ku

5?) 5um'ma a'wi'lum

58) al (URU)'5u id'di'ma
59) it'ta'bi'it
60) wa-ar'ki-5u
61) a6'5a'eri
62) a-na bit 1E) 5a-ni'im
63) i'te'ru-ub
64) Eum-ma a'wi'lum Iu-ri

$ f3B

h ul-du-Ium
L7) i-iz-zi-ib
lB) kaspam (KO.BABBAR) maJa

l9) ter-la-ti-Ia

20) i.na-ad-di-iE-Ii-im
2l) i be-ri-ik-tam

65) it'tu'ra-am'ma
66) a5'Ia-si
67) iq-ga'ba'at

68) a5-dum al (URU)'5u

69) i'ze'ru'ma
?0) in'na-bitu
?1) aI'Ia'at mu-na'ab'tim
12) a'lc'a mu'ti'5a
?3) '6'ul i'ta'ar
a'wi'lum
$ f3? - ?4) Ium'ma
?5) a-na -iIu-gir-tim

iij

r"
6a

$-iiuu'rrlr,Sl
-at (DUMU'MES)

ul'du-6um u lu naditim (LUKUR)

S 140

iba-aB-Ei

$ 141

33) dum.ma aI.6a-at a-wi-Iim

34) 5a i-oa bit (E) a-wi-Iim
35) wa-a5-ba-at

36) a-na wa-ge-em

a-na einniBtim (Mf) Eu'a'ti

3?) pa-ni-Ia
38) iE-ta-ka-an-ma
39) si-ki.il-tam

82) Ee'ri-ik'ta-Ba
83) ri'ta'ar'ru'Ei'im

8si eqlim (A.SA) ktutn (KIRI8)

30) Bum-ma muikEnum (MAS.EN.NI (/GAG oku)

3l) l/3 MA.NA kaepam (KU.BABBAR)
32) i-na-ad-di-iE-Ei-im

mEri

mu'ut'ta-at

la

29) i-ua-ad-di.i6-Ei-im

80) iE'ta'ka'an

il

26)

?B) e'26'bi'in
?9) Pa'ni'Eu

84)

f39

22) Ea ig-tu bit (E) a-bi-6a ub-lam

23) ri-Ea-lain-Si-im-ma
24) i-iz-zi-ib-6i
25) 5um-ma ter-[a.tum
27) I ma-na taspam (KO.BABBAR)
28) a-na ri-zu-ub-b6.em

??) ri'Ear'Eu'Eu

Bli

id-te-en

i-na-ad-di-nu-Ei-im-ma
12) rru-tu li-ib-bi-da
l3) i-i[-Ua-as-si
14) 5um.ma a.wi-Ium
15) bi-ir-ta-6u
16) da meri pUMU.MES)

bi'Ei'im

40) i-si-ak-Li-il

5UME8 BABIL ASSUR KANUNLARI

VE AMMi.SADUQA FERMANI

4r) bis (E)-si

rteulrunlai

ri-st_ap_pa-ab

42) mu-si ri-Ba-am-ta

43) ri-ka-an-nu-Ei-ma
44) 5um-ma mu-si
45) e-26-eb-6a
46) iq-ta-bi
47) i.iz-zi-ib-Si
48) !a-ra-an-Ea
49) ri-zu-ub-bu-5a

8) bi.si ri's|-aP-Pa'a!
9) mu-sA ri'Ea'am-!a
10) sinniStam

1l) a-na
6 144 '
"

50) mi-im-ma
in-na-ad-di-ib-di.im

5l) ri-ul

52) 5um-ma mu-sl

53)

la

e-26-ab-Ba

iq-ta_bi
54) mu-sA sinni5tam (/MI) Ea.ni_tam

ill ki.ma amtim (GEME)

58) i-na bit(E) mu-ti-da
f42

r6-ul ta-a!_!a-za_an_ni

62) iq-ta-bi
63) wa-ar-ka-sl
64) i-na ba_ab-ti.Fa
65) ip-pa-ar-ra_6s.ma
66) ium.ma na_ag-ra-at_ma
62) li-ti-tam

$ f45

ma-ga-al

72) 6-da-am-!a-di
73) sinnibtum (MI) di-i

XXXI (Ay. VIil)

ar-nam ri-ul

i-Bu

2) Ee-ri-ik-ta_Ia
3) i-le-q6-ma

4) a-na bit(E) a.bi-6a

5) it-ta-al-la-ak
S 143 - 6) Eum.ma la na-ag_ra-at_ma
7) wa-gi-a-at

id-di-in'ma
meri (DUMU.MES) uE-tab-5i

a-wi-lum 5u'ri

27) d-ul i-i!-!a-az

28) 3um-ma a'wi'lum

29) na&tam (LUKUR) i-!u'uz'ma

30) meri (DUMU.MES) la ri-Ear-5i-Eu'ma
3l) a-na -I5u-gL'tim
32) a-[a-zi-im

35) a-wi-lum 6u'f

36) -i6u-gi.-tam
37) i-i[-[a-az
38) a-na biti (f)-Eu
39) ri-Ie-er-re'eb'Ii
40) -t6o' ' 'to- n'-'

70) wa-gi-ma

l)

nafitum (LUKUR) 5i-i

amtam (GEME) a'na mu-ti-5a

33) pa-ni-6u
34) il-ta-ka-an

68) Ia i.5u

Kol.

5um'ma a-wi'lum

naditam (LUKUR) i'!u-uz'ma

26) d6u-gin-tam

69) tr mu-ea.

7l)

i'na-ad'ilu'ri'5i

25) ri-ul i-ma-ag-ga.ru'du

59) u5-5a-ab
60) ium-ma sinni5tum (MI) mu_st
i-ze-er_ma

6l)

12)
13)
14)
15)
16)
17)
18)
19)

(MI) 5u-a'ti

me-e

20) a-na diu-gin-tim

2l) a-\a-zi-im
22) pa-ni-6u
23) i5-ta-ka-an
24) a-wi'lam Eu-a-ti

55) ii!-!La-az
56) sinnidtum (MI) Bi-i

TaNUNLART

4l) it-ti naditim (IUKUR)

42) n-ul u5-ta-ma'a['[a-ar
S f46

43) dum-ma a-wi-lum

,M) naditam (LUKUR) i'!u'uz'ma
45) amtam (GEME) a-na mu-ti-6a
46) id-di-in-ma
4?) mari (DUMU.MES) it-tala'ad
48) wa-ar'ka'nu'um
49) amtum (GfME) Ei-i

133

134

gu!(ER BABiL rssuR

TANuNLA*

,,

50) it-ti be-el_ti_Ea

5l) ud-ta-tam-li-ir

^*-*DUe{

52) a6-bum meri (DUMU.MES) ut-du

53) be-le-st
54) a-na kaepim (KO.BABBAR)
55) ni-ul i-na-ad-di-i5-Ii

FEauAl\n

rdmlunlai

i;i ;;

56) ab-bu-ut.tam

13)
14)
15)
16)
1?)

57) i-Ba-ak-ka-an-Ei_ma
58) it_ti amEitim (GEME.UA)
59) i-ma-an.nu-bi
$ 147

S 148

60) Sum-ma med (DUMU.MES)

61) Ia rfiJi-id
62) be-le-sl
a_na kaspim (K[).BABBAR)
!31
64) i-na-ad-di-i6-Ei

KoI. XXXII (Ay. IX)

$ 149

- l)

Bum-ma sinniEtum

2) i-na bit(6) mu-ti-6a

3) wa-da-ba-am
4) la im-ta-gir

5) Ie-ri-ik-ta-Ea
6) Ea ii-tu bit(E)
7) ub-lam

(MI) fi_i

a-bi_Ea

il

(A.SA) kiram

(KrRI.) bitam (6)

bi-5a'am

i6-ru-uk'Ein
ku'nu-uk-kam

i'zi'ib'6i-im

wa'ar'ki mu'ti'5a

r8i mern (DUMU.MES)-5a i-ul i'ba'q6'ru-5i

19) um-mu'um
20) wa'ar-ka'sl
21) a-na meri (DUMU)-5a
22) Ba i'ra-am-mu
23) i-na-ad'di-in

65) 5um-ma a-wi-lum

66) a5-Ea-tam
67) i-bu-uz-ma
68) la-a'-bu-um
69) i9-9a-ba-as-si
70) a-na Ea-ni-tiro
7l) a-ba-ziim
72) pa-ni-Fu
73) id-ta-ka-an
74) i-i[-!a-az
75) a5-Ea-sri
76) tsa la-a'-bu-um
7?) iq-ba-tu
78) f-ul i-iz-zi-ib-Ei
?9) i-na bit(E) i-pu-Eu
80) ud-Ea-am-ma
8f) a-di ba-al-1a-at it-ta-na-aU-Bi-!i

-- -

c 150

8) ri-Ea-Iam'5im'ma
9) it-ta-al'la-ak
10) 6um-ma a'wi'lum
11\ a'na a5'5a-ti-Eu

KANUNLART

24) a'rra a'[i'im

25) 6'ul i'na'ad'di'in
26i 5um-ma sinni5tum (Ml)
151$

"

27) 5a i-na

bit(6) a'wi'lim

28) wa-a6-ba'at
29) a!'Eum be-el lu-bu-ul'tim
30) 6a mu'ti-Ea
31) la qa-ba-ti'Fa
32) mu'sl rir'ta'ak'ki-is
33) tup'Pa'am
34) u6-te-zi'ib
35) Eum'ma a'wi'lun lu-ri
l6i ta-ma sinniStam (Ml) Eu-a'ti
3?) i-i$'!a'zu
38) hu-bu'ul'lum
39) e-li'5u

40) i-ba'a5-5i
4t) be-el !u-bu'ul-li-Eu
42) a5'5a'sd
43) d.ul i'qa-ba'tu
44) ir 5um-ma sinniEtum (MI) 5i'i
45) la-ma a'na bit(E) a'wi'lim'
46) i-ir'ru'bu
47) $u'bu'ul'lum

48) e-li-5a
49) i-ba-a6-Ei

135

E
136

suMrn BAatL assun

KANuNLART

vE alrMi-qArluel rrRMANr

llauiluR^Bi x

50) be-el [u-bu_ul_li_da

Sl) mu-st i_ul i_ga_ba_tu

$ 152 - 52) dum-ma ii-tu
58) sinni5tum (MI) gi-i
54) a_na bit(E) a_wi-Iim

?) Iu-f i-na erl-ni-Ea

8) it-ta-ti-il
9) I/2 MA.NA kaspam (KO.BABBAR)
10)
11)
12)
13)
14)
15)

55) i_ru_bu
56) eJi.Ju_nu
5?) lu-bu-ul_Ium
58) it-tab-Ei
59) ki_IaJa_du-nu
60) tamkErar

62) a5_dum zi-ka-ri_im

63) Ea_ni-im
64) mu_st ud_di_ik
65) sinniltam (MI) Ju_a_ti
4$ ga-Ei-Ei-im
- -i_na
6q-o!
66) i-Ea-ak-ka-nu-Ei
*
f54
62) dum-ma a-wi-Ium
$
68) miraa (DUMU.MI)_8,i
69) il_ta-ma_ad

$ 155

$ 15?

$ f58

$ f59

ri-Ie-eg-9u.ri_6u

?2) Jum-ma a-wi_lum

73) a-na meri (DUMU)-Ju
?4) karratam (E.err.Ai

i_!i-i"-_,
*-

77) i-na e6-ni-Ia

?B) it_ta-ti_il-ma

29) i9-ga.ab-tu-du
80) a_wi_Iam Iu-a-ti

8I)

i_ka_sf.du-ma

82) a-na me-e

XXXUr @y. X)
t) i-na_ad_du-ri-ri(/Uu)
$ 156 - 2) Eum-ma a-wi-Ium
KoI.

?l :_:-" mnri (DuMu)_Eu

4)
kaltatam (E.cI4.Ai
5) i-[i_ir_ma
6) mer[ (DUMU)-du la

il-ma-et-ma

18) dum-ma a-wi-lum'

19) wa-ar-ki a-bi-!u
20) i-nn ei-un um-mi-Bu

2l) it-ta-tiil

Jll
:u* tounul_lu ir_;;
6) Eu_6 *a-ar_ka-nu-"_;;'

Ia i5-tu
bit (E; a.bira

t?) i-i[-[a-as-si

T0) a_wi-lam Bu-a-ti

Tl) elam (URU)

i-5a-qal-Ii-im-ma

ir mi-im-ma

ub-lam
f-5a-lam-bi-im-ma
16) mu-tu li-ib-bi-5a

- 6r) 5um.ma:rgT:*].i'ip-pa'Iu

g 1s3

NUNLAnT

22) ki-lali-5u-nu
23) i-qnl-lu-ri-du-nu-ti
24) Bum-ma a-wi-lum
25) wa-ar-ki a-bi-bu
26) i-na ei-un
27) ra-bi-ti-du
28) 6a mdri (DUMU.MES) wa-al-da-at.
29) it-ta-ag-ba-at
30) a-wi-lum 6u-ri
3I) i-na bit(E) abim (A.BA)
32) in-na-as.el-a!
33) 6um-ma a-wi-lum
34) 6a a-na bit (E) e-mi-Eu
35) bi-ib-lam
36) rl-Ia-bi-lu
37) tor-$a-tam id-di-nu
38) a-na einnidtim (Ml) 6a-ni-tim
39) ub'ta'd'1i'i9'm3 ro
40) a-na e-mi-Iu
41) mirat (DUMU.MI)-ka

42) f-ul a-ha-az iq-ta-bi

43) a-bi mErtim (DUMU.MI)
44) mi-im-ma
45) Ea ib-ba-ab-lu-tsum
46) i-tab-ba-al
1.8 Driver-Miles'a giire up-ta-al-li-ie-ma

I38
S

ST'!(ER BABIL ASSUN

f60

trANU}TIAil VT TMMi-SADUQA

47) 5um-ma a-wi-Ium

48) a-na bit (E) e-mi-im
49) bi-ibJam
50) rfi-Ia-bi.il

5l)

ter-ba-tam

52) id-di-in-ma
53) a-bi mdrtim (DUMU.MI)
54) merti (DUMU.MI) ri-ul a-na-ad-fi-ik.kum
55) iq-ta-bi

56) mi-im-ma ma-la

57) ib-ba-ab-lu-Fum
58) uE-ta-5a-an-na-ma
59) ri-ta-ar
$ f61 - 60) 5um-ma a-wi-Ium
6l) a-na bit(6) e-mi-Iu
62) bi-ib-lam r6-Ia-bfl
63) ter-ba-tam
64) id-di-in-ma
65) i-bi-ir-Eu
66) uk-tar-ri-sri
67) e-mu-du
68) a-na be-el a5-Ea-tim
69) merd (DUMU.MI)i ri-ul ta-ag-ga-az
70) iq-ta-bi

7f) mi-im-ma

$ 162

ma-la

72) ib-ba-ab-lu-Eum
73) uE-ta-Ua-an-na-ma
74) rt-ta-at
75) i ab-da-eni
76) i-bi-ir-Eu
77) ri-ul i-i!-ga-az
78) 5um-ma a-wi-lum

79) a5-da-tam
80) i-gu-uz
81) mern (DUMU.MES) ri-Ii-efm-ma
82) einnibtum (Mf) Ei-i
83) a.na Ii-im-tim

Kot.

XXXIV (Ay. XI)

l) it-ta-la-ak
2) a-na de-ri-ik-ti-Ea
3) a-bu-Ea

EAMMUBABI KAI{UNIITBI
FEru,TAI\II

4) n'ul i-ra'ag'gu'um
5) Be'ri'ih'ta-5a

6i 5a mat (DUMU'MES)-ba-ma
..
?) 5um-ma a'wi-lum
S 163

"

8) a6-Ea'tam
9) i-[u-uz'ma

10i meri (DUMU'MES) la ri'Ear'5i'5u

sinniEtum (M0 ri'i
12) a-na 5i-im-tim
13) it-ta-la'ak
14) 5um-na ter-$a-tam

lli

15) 5a a-wi'lum Eu-ri

16i a'na bit (6) e'mi'Bu ub-lu
1?) e'mu'6u
18) ut'te'er'6um
19) a'na Ee'ri-ilc-ti

20j einniEtim (MI) 5u'a'ti

2l) mu-sl ri'ul i'ra'ag-gu'um

22) Ee-ri-ik-ta-6a
23) Ea bit 1E) a-bi-fa-ma
24) 5um-ma e-mu-Eu
S 164 25) ter-[a-tam
26) la ut'te'er-6um
27) i-na Ee'ri'ik'ti'5a
28) ma'la ter'$a'ti-5a
29) i'[ar'ra-aq-ma
30) 5e-ri'ik-ta-5a
31i a'na bit(E) a-bi6a
32) rri'ta-ar
S 165 - 33) Eum'ma a'wi'lun
"
34i a-na aPli (IBILA')'5u
35) 5a i-in-Eu mab'ru

;;; ;;

o. soi kiram (KrRru) il bitam(r)

3?) i5'ru'uk
38) ku-nu'kam i6'1ur'5um
39) wa-ar'ka a'bu-um
40) a'na bi-im'tim
41) it'ta'al'ku
42) i'nu'na a!'$u
43) i-zu'uz-zu
44) qf i5'ti a'bu'um

45) id'di-nu-6ura

139

kr140

SUIITN BABiL J,SSUR

K.4.NUNLATT YE
AMIIIi-P,ADUQA FERMANI

rri(MunAli rrnrrrrltRr

46) i-le-q6-ma
47) e-Ie-nu-um-ma
4B) i-na NIG.GA (na,,
akrir/makkfir) bit(E)
abim (A.BA)
49) mi-it-la-riid
50) i-zu-az-zu
$ 166

XXXV (AY' XII)

Kot.

1) merfi (DUMU.MES) a-na um'ma-tim

2) n-un i'zt:t-uz'ztu
3) be'ri'ik'ti
4) um'ma'ti'5u-nu
5) i-le'q'i-ma
oi lvIC.CE (namkfir/makkfir) bit(E) abim (A'BA)
?) mi-it'!a-ri'iE
8) i-zu-uz'zu

- 5I) bum-nra a-wi-Ium

52) a-na miri.(DUMU.MES)
53) aE-Ea_tim i-[u-uz --'
54) a-na nred (bUMU)-du

Ea ir-Eu-ri
v'
11'

SS) ee-eb-ri-im

56) aI-Ia-tam
S 168

5?) Ia i_!Lu_uz
58) wa_ar-ka a-bu-um

"

9) Suur-ma a-wi-lum

10) a-na miin (DUMU)-6u

l1) na-sa-!i'im

59) a-na di_im.tim

12) pa-nam i6-ta'ka'an

13) a-na da-a-a'ni
14) mdr (DUMU)'i a'na'sl'a[ iq-ta'bi

60) it_ta-al-ku

6t) i-nu-ma a!.!u

62) i-za-rz-za

fii :X Ti?*

15) da'a-a'nu

t""mkiir/makktid bit(E) abin (A.BA)

16) wa'ar-ka-srfi
1?) i'pir-ra'su'ma

65) ge-eS-ri-im
66) ia al-ia-tam

l8) 6um'ma mirum (DUMU) ar'nam kab'tam

19) 6a i'na aP-lu-tim

6Z) Ia alL-zu

68) e.Ii_a-at
69) zi-it-ti_Iu
(KD.BABBAR)
]gl

$ f6?

F,",

Zl)

i-la_ak-ka-nu-Eum-ma

72)

ad_da_tam

Z3) rn-Ea_a!-[a-zu-du
-a_wi-lu_

$ 169

74) dum-ma
T5) al-Ia-tam
76) i-!ru-uz-ma
(DUMU.MES) rri-ri-sfm
Z8) einnirtum
6n! U_i
79) a-na Ei_im-iim
80) it_ta_Ia.ak

-*

>

>

86) a-bu_um a.ns li-im-tim

8Z) it-ta-al-ku

6a

i'na aP'lu'tim

3l) pa''i-su ub'ba'lu

wa-ar-ki-da

82) einniltam (MI) ia-ni-tam

88) i-ta_!a_az.ma
(DUMU.MES) it-ta_la-ad
l1l wa-ar-ka<<_nu-um
85)

26)

2?) na'aa'[i'im
28) a'na a'bi'6u
29) it-ba'lam
30) a-na iE-ti'i6'5u

]jl $"

8l)

20) na'sa'[i'im
21) la ubJam
22) a-bu'um mera (DUMU)'Iu
23) i-na aP'lu'tim
24) n-uf i-na-sl-a!
25) Eum'ma ar-nam kab-tam

S 1?0

32) Eum'ma ar-nam kab'tam

33) a'fi 5i'ni'Eu it'ba'lam
34) a'bu'um mere (DUMU)'Eu
35) i'na aP'lu'tim
36) i-na'et'a$
3?) 5um'ma a'wi'lum
38) bi'i1'1g-6u
39i mat (DUMU.MES) 6-li-eiim
40) i amas (GEME)-ei

141

i42

SUUTN

BrBiI,

ASSUN TAIruNLARI

4t) man @UMU.MES)

42) a-bu_um

VE AUII.gADUQA FEX.I(iIII

glwunlri

43) i-na bu-ul-gi-du

44) a-na m.jri (DUMU.MES)
ua aTtum (GEME) ul_du-dum
45) merE (DUMU.MES)_ifi_a
ic-ia-bi
46) it-ti meri (DUMU.nfnSl
U_ir+i_
4Z) in-ta-nu-!u-nu-ri ' '. 48) wa-ar-ka a_bu-um
49) a-na ii-im_tim

83)
84)
85)
86)

";;

!6) aplum (IBII,A) mer (DUMU)

--'--r [i_ir-tim
zi-it-tim

ST) i-na

$ f7f

58) i-na-si-aq-ma
59) ile.q6
- 60) t Bum-ma a-bu_um
6l) i-na bu-ul-g_Iu
62) a-na nej_-!?UMU,.MES) ra
amtum (GEME) ul-du.dum
63) merfi @UMU.MES)_f_a
Ia islt"-bi,
64) wa-ar_ka a-bu_um
65) a-na Ei_im-tim
66) it-ta-al-ku
6Z) i-na Nl*;g1_(_":qFfir/maLktrr)

bit(E) abim
sr,. (A.BA)
\d.D.n/,
(DUMU.MES) amtim (c,EltEi,
"r6rtr
69) it-ti meri (DUMU.rirnSl
Ur-,i-i,Z0) ti-ul i-zu-uz-zu
991

?l)

an-du-ra-ar

?2) amtim (c*yEl il mari (DUMU.MES)-Ea

23) iI-ta (oku/Ea)-ak-ka-an

mer[ pUMU.MES) bi-ir-tin

Z5) a-na mari (DUMU-IULS; ,*ti_
:-- (cEMf)
T6) a-na wa-ar-du_tim
T4)

7Z)
$

rTIb

f-ul

i-ra-ag-gu_mu

?8) [i-ir-tum
?9) Ie-ri.ik-ta-Ia
80) t nu-du-na-am
8l) 6a mu-e}
82) id-di-nu Ii-im

i-na tuP-Pi-im
i5-Pfi'ru'5i'im
i'le-q6'ma
i-na 5u'ba'at

87) mu-ti'5a u5'5a-ab

Kot. XXXVI (AY' XIII)

S0) it-ta-al-ku

5l) i_na NIe.cA (namkiir/makkEr)

bit(E) abim (A.BA)
eern (DUMU.MES) bitu.tim
l?l
53) i mnrr pUMU.MES|
(GEME)

54) mi-it_[a-ri_i5
55) i-zu_uz-zu

K-atruNLARr

ri_Ii-srim

EI12'

1) a-di ba-al-1a-at i-ik-ka'al

2) a-na kaspim (KIJ.BABBAR)
3) n-ul i-na-ad-fi-in
4) wa-ar-ka-sl
5) Ea mdri (DUMU.MES)-5a-na
6) Ium'ma mu'si
7) nu-ilu-un-na-am
8) la id-ili-i$-Ii-im
9) 5e-ri-ik-ta-5a

10) rri-5a-la-mu-Ei'im'ma
11) i-na NIG.GA (namkfir/makkfir)
12)

bit(6) mu-ti-Ea

13) zl-it-tam
14) ki-ma aplim (IBIL.{) iB-te'en
15) i-le-q6
16) Eum-ma mera (DUMU.MBS)'fa
l?) a5-6um i-na bitim (E) Eu'ql'im

lB) n-sl-a[-[a-mu-6i
19) da'a'a'nu
20) wa-ar.ka-e}
21) i-p6r-ra-eu-ma

22) meri (DUMU.MES) ar-nan

23) i-im-mi-du
24) sinniEtum (MI) 5i-i
25) i-na bit(E) mu-ti-da
26) rfi-ul uq-qt
2?) 5um-ma ginniEtum (MI)
28) a-na wa-go-em
29) pa-ni-aa
30) iI-ta-ka-an

3l)

fi'i

nu-du-un-na-am

32) Ia mu-si
33) id-ili-nu-Ei'im

34) a-na miri (DUMU.MES)'5a

35) i-iz-zi-ib
36) 6e-ri-ik-tam

t44

suMDn BABiL assun

f73

NUNTART

vE aMMi_gADUea

glunrunesi rltruNL.anr

FERtlraNr

32) Ea bit (E) a_br-ra

38) i-Ie-q6-ma
89) mu_ut li_ib-bi_6a
40) i-i!_!a_as_st
4l) Jum-ma sinni5tum (MI) Ei-i

?9) i'ru-ub-ma
80) iF-tu in-ne-em-du
81) bita:m (6) i-pu-5u
82) bi-da-am ir'$u-ri
83) wa-ar'ka'nu'um'ma
84) lu rvarad (IR) ekallim (f.GAt)
85) i lu warail (IR) mu6kEnim (MAS.EN.GAG)
B6) a-na 5i-im-tim
87) it-taJa-ak
88) ndrat (DUMU.MI) a-wi-lim
89) 5e-ri-ik-ta-da
90) i-le.q6

42) a_Eat i-m_bu

43) a-na

mu_ti-Ba

44) wa-ar-ki_im
45) meri (DUMU.MES) it_taJa_ad
46) wa_ar-ka cinnidtum (MI) 6i_i
im_tu-ut
4T) !e_ri-ik-ta.ia
48) merd (DUMU.MES) ma!-ru_tum
49) t wa_ar-ku-tum
$ l74

9l) il

50) i-zu-uz_zu
5l) 5um-ma a-na mu-ti.da
52) wa-ar-lri-im

KoI.

58) meri (DUMU.MES) h it-ta-Ia-ad

54) Ee.ri_ik-ta-Fa
55) marfi (DUMU.MES) ha-wi-ri.6a_ma
56) i-te-qrn_6
g fZS - S?) 6um-ma luwarad (lR) elcallim- (6.GAL)
\'
58) i lu warad (IR)
59) muEk6nim (MAS.EN.GAG)
60) mdrat (DUMU.MI) a-wi-tim

6l)

i-tru-uz_ma

62) meri pUMU.MES)

68) it-ta-la-ad

64) be-el wartlim (lR)

65) a-na mari
@UMU.MES)

66) marat (DUMU.MI)

67) a-na wa-ar-du-tim

..rni-ti-

I
i

69) dum_ma

*r"la

t5) a-na

78) n

os6im (IR)

20) mErat (DIIMU.MI) s-\a'i-lim

2l)
$ f??

bit (E) a_tira

lu

6i-ni-Bu

16) i-zu-uz-zu-ma
l?) mi-iE-lam 6"-"1
18) iJe-q6
19) mi-i6-lam

ekallim

75) Ee-ri.ik_tim

jI) *y

XXXVII (Ay. XIV)

14) ir-Eu-n

72) i-bu-uz_ma
73) i-nu-ma i-!u-zu_di
?4) q6-du-um
T6) Ia

5i-i

9) a-na mari (DUMU.MES)-5a i-le-q6

$ l?6b-10) Eum-ma. merat (DUMU.MI) a-wi-lim
11) 6e-ri-ik-tam la i-5u
12) -i'im'ma 6a mu-e; i Ei-i
13) i5-tu in-ne-em-du

(E.GAL)
1tn)
r ru warad. (IR).mu6keniZt) merat (DUMU.MI) a_wi-Iim fi6S.ert.clcl
T0)

il

1) i6-tu in-ne-em-du
2) ir-Iu-6
3) a-na 5i-ni-6u
4) i-zu-uz-zu-ma
5) mi-i5-lam be-el wardim (IR)
6) i-le-q6
7) mi-i5Jam
8) mirat (DUMU.MI) a-wi-lim

68) ri-ul i_ra_ag_gu-um

g f?6

mi-im-ma

92) da rnu-sl

bit(E)

w_arad

warad

(IR)

1In; eralrim (E.GAI,)

mudtrenim tll-eb.nn.eACt

22)
23)
24)
25)
26)

a-na men (DIIMU.MES)-fa ile-qe

Bum-ma almattum (NU.MU.SU)

Ia merfi

(DUMU.MES)-Ea
se-e!.-[e-ru
a-na bit (f) 5a-ni-im
e-re-bi-im

146

8Ur[En BABlr, ASSUn

TANUIyI4nM AMul-ilI)uQA

rBBU^Nt

I
!

27) pa-ni-Is
29) ba-lum da-a.a-ni
30) rl-ul i-ir-ru-ub
31) i-nu-ma
32) a-na bit(6) Ua-ni-i4
33) i-ir-ru-bu

34)

da-a-a-nu

35) wa-ar-ha-at
36) bit(E) mu-ri-Ea
3?) pa.ni-im

?9) eqel

3B) i-p6r-ra-su-ma

39) bitam (E)

Ia

mu-ti-Ea

einniltim (MI) Iu-a-ti

441 i-pa-aq-qt-du-ma

45) tup-pa-am
461 iuie- ez-ze-bu-du-nu-ti

4?) bitam

'

(f)

i-na.qa-ru

qe-oh-[e-ru-tim
491 fi-ra-ab-bu.d
50) r6-ni-a-tim
48)

51) a-na kaepim (KD.BABtsAR)

52) d-uf i-na-ad-di,nu
53) Ia-a-a-ma-nu-um
54) Ea ri-nu-ut

$ Lzs

56) i-da-am-mu
57) i-ne haepi (K0.B.A,BBAR)-Eu
58) i-te-el-li
59) NIG.GA (namkf,rum/makkf,rum) a-na be-ll-Iu
60) i-ta-ar

- 9ll !":--l,entum (NIN.DrNcrR)'naditum

62) i lu dZI.IK.RU.UM
,

63) Sa a-bu-tra

64) Ie-d-ik-tam
65)
66)
67)
68)

id-ru-ku-Ii-in
tup-pa-am

iI-p-ru-Ei-im
i-na tup-pl-in

86) li-ib-ba'Ba
8?) f-P-ab-bu
8?) ni-1a.ab'bu
88) Eum-ma ab'[u-6a
89) ki'ma -mu-uq
90) zi-it-ti-Ea
91i ipram (SE.BA) pidlatam (I,BA)
92) la it.ta'ad'nu'Ei-im-ma

Kol, XXXVIII (AY" XI/)

55) m5s (DUMU.MES) aLuattim (NU.MU.SU)

'

ir kiri (KIRI.)'Ea

Bl) ile-qri'm&
82) ki-ma c'su-uq
83) ziit-ti-Ia
s4! ipram (58.s4) pisdatano (I.BA) il lubfldam (sIG.EA)
85) i-ua'ail'fi -nu'5irr'ma

42) rya.ar.lri.im

il

1A,.541-ua

S0) a[-[u-ra

40) pa-ni-im
41) a-na mu-ti-da
43)

l4't

B.AlruNDAAr

69) Ea i5'1u-ru-5i-im
?0) wa'ar-ka'ai
?1) e'ma o'li'5a
?2) P'bu na'da'nam
Z3i h ir-Pr-5i'iur'ma
?4) ma'la li'ib'bi'Ha
?5) la r1'5a'am'gr'Ei
?6) wa-ar-ka a-bu-unr
7?) a-na 6i'im'tim
?8) it-ta'al-ku

2S) i5-ta-ka-an

gauiruuntrl

(LUKUR)

1) li-ib-ba-5a

2) la u!'1i-ib-bu
3) eqel (A.SA)-Ea

il hira (KIRru)'{a

4) o'na er're'!i'im
5) Ba e'li'Ee P'bu
6) i-na-ail'di-ln'ma
7't or're-54

8l it-ta-na'aE-6i-Hi
9i eqlan (A.54) kirnm (KrRI.)
10)

il

1l)

da a-bu'6a

mi-im'ma

12) id'di-nu-6i-im

fl)

a-di bo'al'!a'at l'kal

14i a-na kaepin (KO.BAEtsAn)

l5) rl-ul i-na'ail-di"in

lubflEam (SIG.BA)

I,p.f-*

':

1,lS

garlmunaBl xLNnNr'aRl

6uMEn BABIL assuR t(aNUNr,aRr vE AuMi-gaDuea

rnlifianr
5S) wa-ar'ka'el

16) Ea-ni-a-am

59) Ea a!'!i'Ea-ma

l?) rn-ul ri-up-pa-al

lB) ap-lu-sA
$ f79

19) 5; a[-!i-Ea-ma
20) 5um-ma enturr (NIN.DINGIR) naditum (LUKUR)

6181
r

2I) t lu ""ZI.IK.RU.UM
22) Ea a-bu-6a

23)
24)
25)
26)
2?)

Ee-ri-ik-tam

60) Eum'ma a-bu'um

(NU'GIG)
61) naditam tiUfUn) qailirtam
iii t lu kulmabitam (NU'MAS)
iti a'na ilim (DINGIR) is'6i.ma
64) Ee'ri'ik-tam
OSi

i6-ru-ku-Ii-im
ku-nu-kam

bzi

i6-1ri-m-Fi-im

68)

i-na tup-pf-im

iU'ru'uk'Ei'im
Ei-im'tim

"'o"
it-ta'd'ku

69}i.neNIG.GA(namkfir/makkf,r)b1(6)abim(A.BA)
ii,i rGr.3.GAL aPliit(rBrlA)-6a

2B) Ea i6-td-ru-di-im

29) wa-ar-ka-sl
30) e.ma e-li-6a p-bu
31) na-da-nam
32) id-tur-Ei-im-ma
33) ma-la li-ib-bi.6a
34) uB-tam-91-6i
35) wa-ar-ka a-bu-um
36) a-na Ei-im-tim
3?) it-ta-al-ku
38) wa-ar-ka-sl
39) e-ma e-ti-Ea !a-bu
40) i-na-ad-di-in
41) a[-[u-5a
42) ri-ul i-ba-aq-q5-ru-Ei
$ 180 - 43) Eum-ma a-bu-um
44) a-na merti (DUMU.MI)-ru
45) nadit (LUKUR) gastm (GA.GI..A)
46) n lu .rZI.IK.RU.Un/fl
4?) Ee-ri-ik-tam
48) Ia iE-(ru>-uk-6i-im
49) wa-ar-ka a-bu-um
50) a-na 6i-im-tim
sli it-ta-al-ku
52) i-na NIG.GA (namkflr/makhfir) bit
53) z,l-it-tam ki-ma
54) ap-lim iU-te-en
55) i-za-az-m&
56i a-di ba-al-1a-at
57) i-ik-ka-al

It

66i va'ar-ka a'bu'um

?l)

i-ze'az-ma

?2) a'ili ba'al'!a'at

?3) i'ik'ka'al

741

wa'er'ke'ail

?5) 6a a[-[i'6a'ma

-'

$
o 182

76) Uun'ma a-bu'um

??i a're marti (DUMU'mf;'uu

dMarituk (AMAR'UTU)
. ?B) nailit tI,UfEnl

Bo) be'ri'ik'tam

Sli la i6-rn'uk'Ei'im

SZ) ku'nu-kam

el) la';6'-tur-Ei'im

*t'""tta a-bu'um
SS) a'na li-im'tim

'

aaj

B6) it'te-al-ku

ili

icr's'cAl,

aPlnti (rBrLA)-Ea

90) i'za'au'ma.

(f)

9l) il'kam
d'ul i'il'la'ak
'tg*i nailit (LUKUR)
,92)

abim (A.BA)

'

94i va'ar'ka-Ia
. , 95) e-ma oJi-Bl
,.'96) !a'bu ,

dMarduk (A}-I

R'UTU)
.

.
'

'

SUMER BABiL ASSUB K.trIIUNIl\ru

r50

lrE A}IUi-9ADUQA

EAMMUnABi (AtruNLAnr

FEA}IANI

42) i-nu-ma

XXXIX (AY' XVI)

Kot.

" fS3 -

1) i-na-ail'ili-in
2) 5um'ma a-bu'um
3i a-na marti (DUMU'MI)-Eu 6u'gin-tim
4) 5e-ri'ik'tam

5) i5-ru-uk-6i'im
6) a-na mu-tim
7) id-di'is-5i
8) ku'nu-uk-kam
9) i5-tur'Ei-im

43) il-qrfr.ri-5u
44) a.ba-Bu
45) t um-ma-Bu
46) i-!i-a-at
47) tar-bi-tum 5i-i
48) a-na bit (E) a-biSu

'

-19) i-ta-ar
$ r87

$ f88

10) wa-ar-ka a'bu-um

1I) a'na 6i'im-tim

12) it-ta-al-ku

;i ;
14) f'ul
$ 184

"

Ntc'oa (namkir/makkfrr) bit (6) abim (A'BA)

i-za-az

15) 5um'ma a-wi'lum

16i a-na

I7)

ndrti

(DUMU'MI)'Bu

5u-gin-tim

$ 189

18) Ee-ri-ik-tam
19)

la

i5'ru-uk'Eim

20) a-na mu-tim

21) la id'di-i6-5i
22) wa-ar'ka a-bu-um
23) a-na Bi'im-tim
24) it'ta-al'ku
25) af;'[u'5a
26) ki-ma e'mu'uq bit
2?) 6e-ri-ik'tam
28) i-5ar-ra-ku-6i'im'ma

ri
l

.rl
,1

I
'1

11,

(f)

f90

abim (A'BA)

S 185

''il

';i

'iij
,ili

:i

31) Eum-ma a-wi'lum qe'e$'ra-am

33) i-na me'e'Eu
34) a'na ma'ru'tim
35) il'q6'ma

36) rtu'ta'ab'bi-5u

{
I

,,{

')l

,l
I

'r.1

'-1

:'i

:l
I

;II

$ 1S6

"

3?)

tar'bi'tum Bi'i

4i)

a'na ma-ru-tim il'96

38) f'ul ib'ba'aq-qar

39) bum-ma a'wi'lum
40) qe'e!-ra'am

il-q6-ma

5i-pi-ir q6-ti-5u
u5-ta-bi-sri
6-ul ib-ba-qar

5um-ma di-pi-ir q6-ti-5u

6l) Ia u6-ta-!ri-sri
64) i-ta-ar
65) 5um-ma a-wi-lum

66) ge-e[-ra-am
67) 5a a-na ma-ru-ti-Eu
68) il-qrri-Iu-ma
69) rl-ra-ab-bu-5u
?0) it-ti meri (DUMU.MES)-ru
?1) la im-ta-nu-6u
72) tar-bi-tum di-i

30) i-na-ait'ili-nu'Ei

iX

54) 5um.ma m6r (DUMU) ummAnim (UM.MI.A)

mdram (DUMU) a-na tar.bi-tim

55)
56)
57)
58)
59)
60)

62) tar-bi-tum Ei-i

63) a-na bit (E) a-bi-6u

29\ a'r'a mu'tim

il

50) mer (DUMU) sirsiqim (GIR.SI.GA)

5l) ma-za-az ekallim (E.GAL)
52) i mer (DUMU) -TZI.IK.RU.UM
53) r6-ul ib-ba-aq-qar

?3) a-na bit (E) a-bi-6u

$ f91

74) i-ta-ar
?5) 5um-ma a-wi-l'76) ge-e!-ra-am
77) da a-na ma-ru-ti-Eu
78) il-qr6-Eu-ma
?9) ri-ra-ab-bu-u-Eu
80) bis (6)-(i..i) i-pu-u5
81) wa-ar-ka med (DUMU.MES)
82) ir-ta-Ei-ma

ITE AM!tri'SADUQA TEAMANI

SI'!,TER BABiI, ASSUN TTNUDTLANT

152

EAUMURABi

3l) ri um-rri-du
32) miram (DUMU) 6a-ni-a-am-ma
33) ir-ta.ka.6s
34) ri-ka-an-nu-Ii-ma
35) a5-Bum ba.lum a-bi-Eu
36) i um-mi-Eu
37) mdram (DUMU) Ea-ni-a-am
38) ir-ku-su
39) tulA (UBUR)-ia
40) i-na-ak-kisu

89i IGI.3.GAL aPlflti (IBILA)-5u

90) i-na-atl'fi-iE'Eum-ma

9l) it-ta'la'ak
92i ina eqlim (A.5A) kirim (KIRI.)
93) t bitim (f)

94) f'ul i-na'atl-di95) iE'6um

96) 5um-ma mer (DUMU) gusiqin (GIR'SI'GA)

XL

Kot.

1)

(AY.

XVII)

n lu mer (DUMU)

- 4l)

$ 195

2)

ll

so193
-

:i{
ri1

4) ir um'mi-im
5) mu'ra'bi-ti-Eu
6) f'ul a-bi at'ta
?) rn-uf um'mi at-ti iq'ta-bi
8) IiEen (EME)-5u
9) i'na'ak'ki-su
10) 6um'ma mdr (DUMU) girsiqrn (GIR'SI'GA)
rri I lu mer (DIIMU) -'ZI'IK'RU'UM
12)

:l

t,

1X

bit (E; a'liru

13) i'we'eil'fi'ma
14) a-ba-am
15) mu-ra-bi'5u

;il

16)
1il

S 196

GAG)

um-ma'am

18) i'26'er'ma

19) .'na bit (6) a'bi-6u

20) it'ta'la'ak

iit

f99

2I) i'in'6u
22) i'na'st'!u

li
S 194

"

.i

fti
iii
,l

l,i
i
I

il

23) Bum'ma a-wi'lum

24) mera (DIiMU)-5u a-na mu-Ee-ni-iq'tim

25) iil'fi-in-ma
26) mirum (DUMU) 5u'n

45) 5um-ma a-rvi-lum

46) i-in mnr (DUMU) a-wi-lim

47) r6!-tap-piid
48) iin-Eu
49) ri-ba-ap-pa-du
$ 197 - 50) Eum-ma egemti (GIR.PAD.DU) a_wi_lim
51) i5-te-biir
52) esemta (GIR.PAD.DU)_6u
53) i-5e-eb-bi-ru
$ 198 - 54) dum-ma i-in mu5kEnin (MAS.EN.GAG)
55) r6!-tap-pi-id
56) t lu eqemti (GIR.NIG.(oku pAD.DU) murkEnim (MAS.EN.

I7) mu'ra'bi'3u

it

5um-ma mirum (DUMU) a-ba-Eu

42) im.ta-[a-ag
43) ritta (KISIB.L.{)-Eu
44) i-na-ak-ki-su

dZI.IK.RU.UM

a-na a'bi'im
3) mu-ra'bi-5u

l5S

27) i-na q6-at mu-de-ni-iq-tim

28) im-tu-ut
29) mu-Be-ni-iq-tum
30) ba-lum a-bi-du

83) a'na tar'bi-tim na'sa-lri'im

84) Pa'nam i5'ta'ka-an
85) marum (DUMU) 5u'f ri'qi-sri
86) n'ul it-ta-al-la'ak
8?) a-bu-um mu-ra-bi-5u
88) ina NIG.GA (namkf,n/makkfin)'6u

S 192

K-aNUNr,aRr

$ 200

57) i6-te-bi.ir
58) I ma-na kaspam (KI).BABBAR)
59) i-Sa-qal
60) dum-ma i-in warad 1In) a-wi-lim

6l) .b-tap-pi-id
62) n lu egemti (GIR.PAD.DU) warad (IR) a-wilim

63) i5-te-bi.ir
64) mi-Eiil Bimi (SAM)_6u
65) i-5a-qal
66) Eum-ma a-wi-lum
67) Siin-ni a-wi-Iim

I54

suMER BABir assuR

reNuNl,anr vE aurd-qaDuea

gAMMURABi KANUNLARI

FERMANT

68) me_e$-ri_Eu

$ 201

69) it-ta.di
T0) diin-na-Fu i_na_ad_du_ri
?l) Eum-ma 5i_in_GAG(oku ni)
T2) mu5kdnim (M.4.S.EN.GAC1

"SZ07

it-t"-ai
73) tlJ MA.NA kaspam
lrU.ilAnneny

T4) i-Ia-qal
202
5
- T5) Hum-ma a-wi_Ium
T6) le-e-et a-wi-lim
TT) Ua e-li-bu ra-bu-ri

78) im-ta_ba-ag
99)

i*

Bl) I
g 203

arpim

$ 206

kaspam (KD.BABBAR) i-Ea.qat

92) Bum-ma warail (lR) a-wi-Iim

93) Ie-e-et mar @UMIi) a-wi-Iim

XLI (Rs. XWU)

l) im-ta-lLa-ag

Kol.

22) i'ia'qal
23) 5um-ma a'wi-lum
24) mErat (DUMU.MI) a-wiJim
25) im'!a'aq-ma
2.6) Ea li-ib-bi-5a

27) u5'ta'ili'5i

9t) t0 riqil (elry

(Ge)

82) 5um-ma mer (DUMU) a-wi-lim

83) ie-e_et mer (DUMU) a-wilim
84) Ha ki-na du-a-ri
85) im-ta-[a_ag
86) I ma_na kaspam (KTJ.B.{BBAR)
87) i-Ja-qal
$ 204 - 88) dum-ma
'nuIkEnum (MAS.EN.GAG)
89) le-e-et mudkEnim
6niS.nfV.CEg
90) im-ta-!a-ag
$ 205

15) im-tu'ut
16) i'tam-ma-ma

19) i-Ea-qal
5um-ma mer (DUMU) mu5kEnim (MAS'EN'GAG)
rEZ0B-20)
n\ Ll3 MA.NA kaspam (KO.BABBAR)

'

Eu.di im-ma!-[a_aq

14) 5um-ma i-na ma-!a-gi-5u

1?) 5um'ma mEr (DUMU) a-wi'lim
$j 112 MA..NA kaspam (KII.BABBAR)

S20g

T9) i-na pu-rib_ri_im

L"lqinaz (lsArg

28i 10 siqil (GII{) kaspam (KU.tsABBAR)

29) a'r,a 5a li-ib-bi-Ea
30) i5a'qal

$ 210

- 3l) Eum-ma sinniStum (Ml) Ei-i

32) im-tu-ut
33) mdras (DUMU.MI)-s'6
34) i-du'uk'ku
mdrat (DUMII.MI) mu5kcnim (M'4'5'E1\'CAG)
$ 211- 35) 5um-ma
36) i-na ma-[a'qi-im
37) 5a li'ib-bi-6a
38) u6-ta'ail'di'6i
roi s riqil (GIN) kaspam (KD.BABBAR)

40) i-5a-qal
$ 212

- 4l)

2) ri-zu-un-Eu
3) i-na-ak-ki-su

4) dum-ma a-wi-lum a-wi-lam

5) i-na ri-is-ba_tim
6) im-ta-[a-ag-ma
?) sf-im-ma-a,n
8) id-ta-ka-an_Eu
9) a-wi-lum Uu-6
l0) i.na i-du-r6
1l) Ia am-[a-.orfr

12) i-tam-ma
13) & as6m (A.Zq i-ip-pa-al

5um-ma einni5tum

(MI) 6i<i>

42) im'tu'ut
43\ tlz MA.NA kaspam (KU.BAtsBAR')
tM) i'ia'qal

$ 213

45) 5um'ma amat (GEMf; "-wi-tim

46) im-!a'ag-ma
4?) 5a li-ib'bi6a
48) u5-ta-ad'ali-5i

*e; z riqil (GIN) kaspam (KO.BABBAR)

$ 214

50) i'Ea'qal
51) 6um'ma amtum (GEME) 6i-i
52) im'tu'ut

53) U3 MA.I\A kasPam (KU'BABBAR)

54) i-Ba-qal

i55

r
156

surrER BABir assuR KANUNLaRT

$ 215

vt

gluruneli

aMMi-S.aDUea rEnMlNt

55) bum-ma astm (A.ZU)

56) a_wi_lam si_im.ma-am kab-tam
52) i-na karzillim (GIR.NI(oku
CeC1.Z.tf.A,n1

szz.

-;:] ]ifr[UT3^ffiU]

58) i-pu-ub-ma

Kot.

59) a-wi_Iam ub-ta_alJi_it

60) n lu na.kap_ti a-wi_lim
6I) i_na karzillim (GIR.GAG.ZABAR)
62) ip_te-ma
63) i-in a-wi_lim

l
I

64) ub_ta_alJi-it
:

9lJ r0 riqil (eiN; kaspam (KI).BABBAR)

66) i-te-q6
$

2f6

6?) bum-ma^mdr (DUMU)

mubkEnim (MAS.EN.GAG)

99J

| 6isil (GIN) kaspa*.(KU.;lBBiii^".".'.",*",

69) i-Ie_qd
!i 2f7

2fB

?0) Jum-ma warad (IR) a_wi-lim

?t) be-el *u:{i,* (IR) a_na
?2) 2 6iqil (GIN) kaspa* "rr,, te.ZU)
1rrl.n,L,rn.tnl
Z3) i_na.ad_di_in
?4) dum-ma asfrm (A.ZU)
a-wi_Iam
?5) si-im-ma-am kab-tam . --?6) i-na karzillim (eIR.NI(oku

GAG).ZABAR)

ZT) i_pu_uB_ma

78) a-wi-Iam ub_ta_mi_it

Z9) i Iu na-ID (ftap)-ti
B0) i-na karzillim

XLII

'r'-- iii

15) a-na asim (A'ZU)

iii ,

niq'r (GIilI) k'spam (KU'BABBAR)

1?) i'na-ail-tli'in
6um'ma asu (A'ZU) alPirn (GU4)
s224-18)
r
rei tu imerim (AN5E)
(ANSE)
20) lu alpam tCu)l u lu imeram

---

2si IGI.5.GAL KIJ'BABBAR

26i a're asim (A'ZU)

i-na_ki_su

_220

88) wardam (IR) ki.ma

wardim (lR) i-d.ab
89) dum-ma na-kap-ta_Eu
90) i-na karzilrim -(GIR.NI(iGAG).ZABAR)

9l)

2?) idi (a)-5u

28) i-na'ail'ili'in
Eum'ma alpam{GUn)
"9225-29)
3oi gl'inr'ma'am kab-tam

iii rcr.a1r15
34) a-na

92) i-in-5u ri!-tap-gpi>-da(/i4)

??J

1*n,g - lrD.nairnEni'l,iu,-,r
' -" e' A
1S.A-Uf;-Su i-da_qal

i lu im6ram (ANSE)

31) i'Pu-u3'ma
32) u5'ta-mi-it

ip-te-ma

94) dimi

2L\ Zl'im'-ma'am kab'tam

22) i'Pu'uE-ma
23) ub-ta'alJi'it
(ANSE)
24) be-el alpim-(GUr) t lu imErim

tCtn.fVl(/cAg.ZenAnl
\' ---t'-'

8Z) i-pu-u5-ma u6-ta_mi-it

xlx)

4) mar'ga'am
5) ub-ta-alJi-i1
6i be-"l Zf-im'mi-im
?\ a-na aeim (A.ZU)
si i rrq'l (GIN; kaspan (KIJ'BABBAR)
9) i-na-atl'fi-in
muBkEnim (MAS'EN'GAG)
.A222-10) 5um-ma 1ar (DUMU)(K0'BA'BBAR)
s riqu (GIN) ta'p"m
12) i-na'ail'di'in
warail-(IR) a-wi-lim
rs223
-- - 13) 6um-rna
(IR)
warilim
be'el
r4i

a_wi-lim

219 .84) dum-ma astm (A.ZU)

si-ma_am kab-tam
85) warad (lR). mur\cni_
1iu1S.ilrv.cael
86) i_na karziuim
fetn.rvrrCadfzasanl

a.wi-,im

1) 6e'bi-ir'tam
2) u5-tali-im
3) 'ir lu Ee'er-la'nam

81) ip-te-ma i-in a-wi-Iim

82) ri[_tap-pi-id
88) ritta (KISIB.tA)_Bu
$

(AY'

rArluNrdnr

"

226

?)'GAL

15Atu1-ru

-Eimi
b"-"t;P;;1GU4) n Iu imrim (ANSE)

35) i'na'ait-ili'in
(SU'I)
-36) Eum-ma gaUabum
(IR)
warilim
be-el
3?i ba-lum

38) ab'bu-ti

suusn nenit, assuR KANutlr^anr vE auui-gaDuea

r'tnuaNr

39) wardim (IR)

40) rn-gal-Ii-ib

la 5e-e-em

B0) a-na be-el

4l) ritti (KISIB.LI.) gallebim (SU.I) 6u_a-ti

42) i-na-ak-ki-su
9227 - 43) Bum-ma a-wi-lum
44) gallebam (SU.I) ida-ag-ma
45) ab-bu-ti
46) wardim 1In; h Ee-e-em
4?) ug-da-al-Ii-ib
48) a-wi-tam bu-a-ti
49) i-du-uk-ku-lu-ma
50) i-na b6bi(KA)-Eu
51) i-ha-alJa-lu,Eu
52) galtdbum (SU.I) i-na i-du-n
53) la rfl-gal-li-bu
54) i-tam-ma-ma
55) ri-ta-ad-Ear

$ 22S

EAMMUnABi r(ANUN'ART

sZgZ

'

233

56) Eum-ma itinnum (SITIM)

(f) a-na a-wi-Iim-

57) bitam

5B) i-pu-uE-ma

Kol.

(f)
6t) z riqil (GIN) kaspam lr0.nibuEnl
62)
a-na ql-id-ti-Uu

63) i-na-ad-di-ii-dum

-64)

Eum-ma itinnum (SITIM)

65) a-na a.wi-lim

234

'

66) bitam (E) i-pu_uI_ma

67) Ei-pi-ir-Eu

$ 235

u6_te-mi-it

22) itinnum (SITIM) 6u_ri id-da-ak

S

230

?3) Eum-ma mer (DUMU) bo-ol

74) u5-ta-mi-it

Jl)

23f

BB) r6$-ta-al-li-iq

ri-bal-li-qi

85)

da

86)
87)
88)
89)
90)

i-ri-ab

9l)

ra-ma-ni-Eu

i
la

a5-Eum bit (E) i'pu-du

r6-dan-ni-nu-ma

im-qrfi-tu

i-na NIG.GA (namkfir/mahkfir)

92) bit (E) im-q,fi-tu i-ip-p6-e5

93) Ium-ma itinnun (SITIM) bitam(6)
94) a-na a-wi'lim i'Pu-ud-ma
95) 6i-pt-ir-Eu
96) la u5'te-eE'bi'ma
9?) igdrum (6,SIGJ iq'tu'up
98) itinnum lSftrvi; ru-a

XLIII (Ay. XX)

1) i-na kasap (KU.tsA.BBAR) ra-ma'ni'6u
2) ig6ram (E.SIE) 5u-a-ti
3) ri-dan:na-an
4) 5um-ma nala$uro (MA.LAU')
5) ctiMA.60.GUR (oku elep 5fldim)
6) a-na a-wi-lim ip-[i
?) 2 6iqil (GIN) kaspam 6O.BABBAR)

8) a-na qi-id-ti-Eu
9) i-na-ad-di-ii-5um

68) la rfi-daa-ni-in-ma
69) bit (E) i-pu-ru
70) im-Iu (oku Ef,)-ut-ma

Tl) be-el bitim (E)

82) 6um-ma NIC.GA (namkfiram/makkfiram)

84) mi-im-ma

59) rfi-Ia-ak-li-il-dum
60) a-na I muSara (SAR) bitim

6229

bitim (E)

81) i-na-ad'ili'in

bitin (f;

me{ (DUMU) ilianim (SITIM) ru-a-ti

76) i-du-uk-ku
7?) dum-ma warad (IR) be-el bitim (f)
78) u6-ta-mi_it
79) wardam (IH; ti-ma waritim (IR)

- l0) Eum-ma mala$um (MA.LAE6)

1l)

errulunnam

(MA) a-na a'wi'lim

12) ip-[i-ma
13) Ii-pt-ir-Eu
14) la rfl-t6k-ki-il-ma

15) i-na 5a-at-tim-ma Bu-a-ti

16) eu61"nnom (MA) ri'i
1?) is-qa-bar
18) $i-$-tam ir-ta-5i
1.9) -alalum 1UA.f,Egu;
2o) c'r6-1"nn.- (MA) 6u'a'ti

suM.cn Beuir, Assun I(

Ar{uNLARr

vn enul-gaouea

FEnMAm

21) i-na-qar-ma
22) i-na NIG.GA (namkfir/makkfir)
ra-ma-ni-Bu
23) ri-dan-na-"o--"
24) cttgl.rrrm (MA) dan_na_tam

ilj ffi1"ffi],,,s'telePPim (MA)

$ 236

62\ 5um-ma a-wi'[lu]m

^ "qo It't'
63i mala[arn (MA.LAU.)

'

6B) Ea ma-[i-ir'tim
69j su"1"n (MA) ra mu-uq-q6'el-pt-tim

?0) im'ba'aq'ma
?1) ul'Io4'eb'bi

iii r"-a-tttreppim (MA) 5a ut'elelpa (MA)'ru

?3) mi-im'm" l. i-o" crrelePPi (MA;'fu btl'qd

82) malalum (trnA.f,a$J

i_si-ma

BB)

r,rsl.rrrm (MA)

237

rnnr,

erreleppam
qu (MA)
l,il/r,

l;i i"LT-tf?jT:*JSIG)

Eamnam

(I.Grs) euruppi (zu.ruM)

43) Ha ge-nim
44) i-qe-en-6i
45) malahum (MA.LAU')
ru-6

'

46) i_gi_ma

f]]
f,'erennam (MA) ut_pe.eb_bi
48) il
Ea li_ib-bi-Ja
49) rrih-ta-al_li-iq
50) malahum (tt{A.f,Arr^r
inatry Ea-I_te4-eb-bu.ni
lll u1*,"I1"o,
mr_im_ma

oz,,

5J) da i-na li-ib-bi.Ha

54) fi-hal-Ii_qu
55) i_ri-a-ab

'l

I
I

$ 23S

56) dum-ma

m,

Iil 'j%bp (Md'tlT,,So "nn'

SB) r,i- pen-eb_bi_rira
59)

"S24I-

81) Fum-ma a'wi'lum

S2) alpam (GUn) a'na ni-Pu-tim

83) it-te'Pd

BB) 6um-ma a_wi-Ium

39) malaham (I{A.LAH')

40) i'gur-ma

!en-bi-a-at

?4) i.na ma'lar iJim

?5) rl-ba'ar'ma

"f11"._'61**
n lu rib-ta-alJi_iq''{--

iii fffiH,,x*;;orsifil"nn"BZ) i-ri-a-ab

i-gur

64) 6 [SE.GUR]
65) i-na Ea-na'at
66) i'na-ail'di'i5'[Eun] -

iii ffi il.i.p;- t''A'LAss)

3t) id-di_in-ma
84)

TANUNLART

s*eleP (MA)
8240-6?) Eu'o-mo

22) Eum-ma a-wi-Ium

28) ail61unn* (MA)_6u

glurrunegl

'

ud_te_Ii-a_aE_Ei

:li *:Tilrflo:BABBAR) mi-Ei-' rioi (sAMFEa

84i U3 ilIA.NA kaspam (KO'BABBAR) i-Ea-qal

Eum'ma a'wi'lum qalpam(GUa))
'8242 -85)
B6i a'na MU.l i'gur
;;i iat1A1 "tpi- in r,'.rku (GUn'A(oku DA)'OR'RA)
88) 4 sE.GUR
idi(A) alpim 6a qabla (GU4'AB'MURUBfSAG)
243
$
" - S9)
9oi e Sd.eun a-na be-ll-Eu
91) i'na'ad'di'in
9.2414

KoI.XLIV (AY- xfi)

l)
il

6um-na a'wi-lum

alpam (GUn) im6ram (ANSE) i'gur'ma

3) i-na qe-ri-im

4) neEum (UR.MA$ id'ilu'uk'5u

5) a'na be'll'Eu'ma
245
- 6) Eum-rna a'wi-lum
S
?) alPam (GUJ i'gur'ma
B) i'na me'gu'tim
9) t lu i'na ma'[a'qi'im
f0) u5-ta'mi-it
11) alPaur (GUi ki-ma alPim (GU)
12) a-na be'el alPim (GUn)
13) i'ri-a-ab
14) Ium'ma a-wi'lum
246
E
fE) alpam (GUo) i-gur-ma

SUMER BABiN ASSUR (ANUIILARI VE AMMi'iADUQA FERMANI

t62

16) 5ep (GIR)'6u iE-te-bi'ir

1?)

n lu la-bi-a-an-Eu

1B) it-ta-ki-is

19) alpam (GUn) ki-ma alPim (G{In)

20) a-na be-el alPim (GUn)
21) i-ri-a-ab
9247 - 22) 5um'ma a-wi'Ium
23) alpan (GUn) i'gur'ma
2a) in (IGI)-5u rilL-taP'<Pi>'id
25) kaspam (KII.BABBAR) mi'siil nmi(SAM)'ru
26) a-ra be-el alpim (GUo)
27) i-na'ad-di'in
$ 248 - 28) 5um-ma a-wi-lum
29) alpam (GUn) i'gur'ma
30) qaran (SI)-5u i5'bi'ir
31) zibbas (KUN)-sn it'ta-ki'is
32) n lu """5a6alla (SA.SAL)'Bu
33) it-ta-sa'ag/ak/aq(oku af; ?)
34i kaspam (r0.n,l'nneR) IGI' 5 GAL rimi (S,{'M)'Iu
35) i-na-ad'di-in
9249 - 36) Sum-ma a'wi-lum
37) alpam (GUn) i'gur-ma
38) iJum im-ba'sri-ma
39) im'tu'ut
40) a-wi-lum 5a alpam (GUj i-gu-ru

41) nii6 i-lim

42) i-za-kar'm.a
43) f-ta-a5-iar
S

250

-44)

Bun.ma alpum (GUo) sri (? su?)'q6'am

45) i-na a-la-ki-5u

46) a-wi-lam
47) ik-ki-ip-ma
48) uE-ta-mi-it

49) ili-nu-um 5u-ri

50) ru-gu-um-ma-am

5l) n-ul i'5u

S 251

i.

,J
I

52)
53)
54)
55)
56)

Ium-ma alap (GUr) a-wi-lim

na-ak'ka-pi'ma

ki-ma na-ak-ka-Pu'ri
ba-ab-ta-Eu

ri.6e-di-5um-ma

EAulrunABi raNUNt, ar

5Z) qar-ni_bu
58) la ri-Sar-triim
59) alap (GUo)-Eu Ia ri-sa_an_ni_iq_ma
60) alpum (Ge) du-ri
6l) m6r (DUMU) a_wi-Iim
62) ik-ki-ip_ma
63) u5_ta-mi_it
64) I12 MA.NA kaspam (KU.BABBAR)
65) i-na-ad.diin
5 252 - 66) Eum-ma warad (IR) a_wi-Iim
67) UB(?) MA.NA kaspam (KD.BABBAR)
68) i_na_ad.di-in
fj 253 - 69) 5um-ma a-wi.Ium a-wi-lam
a-na pa_ni esE
1A.SA)_tu
J9l

7I) i-za-uz-zi-im

Z2) i-gur_ma
73) aldAm (AL.DU_a-am)

24) i_qi-ip-Su

llJ !E".FU-.HA

(suguitam ?) [ip]_qi_srim

76) [a-na( ?)] eqtim (A.SA)

f-ra_ak_ki_sri
77) [Eu]m_ma a-wi-lum Eu_f".r"'.!i_i*
Z8) zram (SE.NUMUN) rt lu ukulanx
(SA.GAL)

79) i5-ri_iq-ma
80) i-na q6_ti-Eu
81) it-ta-as_ba_at
82) ritta (KISIB.LA)-Eu i_na.ak-ki.su
S 254 - 83) 6um-ma alilAm (AL.DD.A_am/AL.Dt)-a_am)
84) il-q6.ma An.CUn.gA (sugullam?)
85) u-te-en-GAG (oku ni)_ii 86) ta-[ai](/ed?)-na Ee,am (Sn; ra im.ri(oku
[u)-ru
87) i-d-ab
S 255 - 88) dum-ma AB.cU4.gA (sugul?)
89) a-wi-lim a_na ig-ri_im
90) it-ta-diin
?ll : l" zE[ra]m (SE.[NU]MUN) iE_ri_is-ma
92) i-na eqlin (A.SA) i"
"l+.r_ji
93) a.wi-lam 6u-a-ti
94) ri-ka-an-nu-Eu_ma
95) i-na ebfirim (BURU*) BOR.IL"E
96) 60 5E.GUIRJ i_ma-ad-da_ad
$ 256 - 97) Eum-ma pi-ha-sri
98) a-pa-Iam Ia i-Ii_i

163

suMEn BABIL aSSUB KiNuNL.4,nr

164

AMMi_qADUQA FDnMAN|

99) i-na eqlim (A.54) 5u-a-ti i-na AB.GU..IjA (sugullim?)

100) im-ta-na-a5-5a-ru-5u
101) 5um-ma a-wi-lum

g 257

vE

Kot.

I
t

XLV (Ay. XfiI)

165

geuuunasi

A,2\ a,lra be-li-[Bu-nu]

aai i'"i"'1"11
s

z6L

- LA) il-dt[}:6^[ijffi,l-

lii

1) ikkaram (ENGAR) i-gur

2) 8 SE.GUR
3) i-na MU.T.KAM

lSi i"'"u't"a'nu-Euml
+si iattll-s" g[a'alm-ra-tim

50)

- 5) 5um-ma a-wi-lum

Sfl

?) 6 SE.GUR
8) i-na MU.I.KAM
9) i-na-ad-di-ii-dum

- l0)
trl)

$ 260

261

12) i6-riiq
13) 5 diqit (GIg kaspam (KU.BABBAR)
14) a-na be-el s'Iepinnim (ApIN)
l5) i-na.ad-di-in
16) 5um-ma ci%arbam (APIN.TtK.KIN)

17) r lu sihabkakdtim (G.A.N.OR)

18) i5-ta.ri-iq

- 2l) 6um-ma

a-wi.lum

22) neqidam (NA.GADA) a-na AB.GU..I-IA (eugultim?)

23) ir E6nim (USDU$A)
24) re-em i-gur
25) I SE.GUR
26) i-na MU.I.KAM
2?) i-na-ad-di-id-Eum

S 262

.
$ 263

28) 5um-ma a-wi-lum

29) alpam (CUr)
30) a-na [. . .]

lu immeram (UDU)

3l-36) krnk

37) 5um-m[a alpan (GUj] n

38) 5a in-na-ad-nu-6[um]
39) rn!-ta-al-ti-[iq]

40) alpam

4l)

1a'ab

iii *"'

P(KA) ri-ik'ea'ti-5u
58) ta'li-it'tam

(ApIN) i-na ugarim (A.GA.R)

19) 3 Eiqil (GIN) kaspam (KD.BABBAR)

20) i-na-ad-di-in
S

tiil-lu'fu

55i uq-ea-ab-liir
56i tali'it'tam um'ta-Tr

Bum-ma a-wi-lum
errsni--^um

ma'[i-ir

iri l'n'cu.'$A (sugullam?)

53) uq-Ea-ah-hi'ir
; \ 1qlj""- (usDugA)

6) ku-llizam lSA.GUo) i-gur

$ 259

i- r"

ar

q.nlum(usDusA)]

47\ a-ta r[e'em]

4) i-na-ad-di-i5-dum
S 258

EANUNLAnI

tu [immeram (UDU)]

(GUj kima [alpim (cUJ]

immeram (UDU) ki-ma [ircmcrin ({IDU)]

59) il bi-il'tam
60) i-na-ad'di-in

s 265

ll] i:-mi"ifrf.l,ffil-(USDU$A)

Ori u tu e6num

64) a-na re-em

65) i'na'ail'nu-Eum
66) d'sa-ar'ri'ir'ma

6?; fi'im-tam ut'ta-ak'ki-ir

kaaPim (KO'BABBAR)
Ai o

''""

69) it'ta'diin
70) ri'ka'an'nu'6u'ma

5a i5'ri-qri
iii "a'1lnO lo'6u
(sugullamzl
zzi en'cun'$A
?3i I qcnao (USDUUA)

?4) a'na bo-ll-6u'nu

?5) i'ri-a-ab
(TUT)-'
?6) 6um-ma i-na tarbaqim
6
s 266
'uu
iii it-pt'n ilim (DTNGIR) it'tab-Ei
78)

re'fim
lu ""#'"di"M;U) itl-ilu-uk
ilim (DINGIR)

?9) 'i-ub'ba'am'ma
(T0R)- .
80) mi'qt'it'ti tarbaqim
i'ma!-[ar'Eu
(TUR)
81) be-el tarbaqim

(SIPA) ma-l-ri (ftar)

fF-_
r66

g 267

82) 5um-ma r6'dm (SIPA) i-gu-ma

83) i-na tarbagim (TUR) pi-si-tam ud-tab-5i
84) rE'tm (SIPA) li-tiit pi-sA.-tim
85) 5a i-na tarbagim (T[IR) f-Ba-ab-6u-ri.
S6) AB.GU4.UA (sugullam?)
87) ri-5a-lam-ma
88) a-na be-li-du-nu

genam (USDUgA)

89) i-na-ad-di-in
$ 268

$ 269

$ 270

g.$l-llunagl ramtirr,Aar

SUII{E8 BABiL ASSUR KANUNLTRI ]TE AMMi-qADUQA FEn TAiTI

90) dum-ma a-wi-lum alpam

9l)

(GUn)

a-na di-a-5i-im i-gur

9\ 2 an Ee'um (5E) idfr (A)-su
93) 6um-ma imeram (ANSE)

94) a-na ili-a-5i-im i-gur

95) I srt ue'um (5E) idfi(A)-ru
96) dum-na urigana (I[AS)
97) a-na di-a-5i-im i-gur
98) I qa (SILA) 6e'um (58) idf, (A)-ru

271- 99) Hum-ma a-wi-lum

100) AB.GU4.I_IA (eugullam?) silereqqam (MAR.GIn.nl1
101) n mu-rir-te-di-Ea i-gur

Kol. XLVI (Ay. XXUI)

l) i-na UA.I.KAM 3 parbikat 6e'am (5E)
2) i-na-ad-di-in
9272- 3) 5um-ma a-wi-lum
4) stte"eqq"m (MAR.GID.DA)-na
5) a-na ra-ma-ni-Ea i-gur
6) i-na U4.f.KAM 4 sA Ie'am (58)
7) i-na-acl-di-in
S 273 - 8) 5um-ma a-wi-lum
9) rnagram ($UN.GA) i-gur
10) i6-tu re-eE Ia-at-tim
11) a-fi ba-am-Ei-im war[im (ITU-im)
12) 6 ulpt (58) kaspam (KO.BABBAR)
13) i-aa U4.l.KAM
14) i-na-ad-fi-in
15) id-tu Ei-Ii-im warlina (ITU-im)
f6) a-di ta-aq-ti-DA (oku it) Ia-at-tim
I?) 5 u11et (5E) kaspam (KO.BABBAR)
18) i-na U4.I.KAM
19) i-na-ail-di-in

o1A

-20) 5um-ma a-wi-lum

ZIi

mar (DUMU) ummAnim (Uili'MI'A)

22) i-ig'ga'at
23) iili(a) t6[xl

zei s urtet i5t1 t.'pu* (KU.BABEAR)

2s) iali (a) I6[TUG(?)].DUs.A
26) 5 uttet (SE) kaspam (KIJ'BABBAR)
2?) ridi (a)l'6GADA
zsi i*
tsrll kaspam (KII.BABBAR)
"it"i
(BUR'GUL)
(A)
purlgu[im
2ei iidi
(KU'BABBAR)
kaslpam
(SE)
utlet
30i i*
sri iidi (A) zAlDrM (? zatllimmim?)
(5n) Icaslpam 6Il'BABtsAR)
32i io
"it"t
33) tiili (A) naPlPehim (SIMUG)
34i i* oil"t 15n) kaelpam (KO'BABBA'R)
35) liili (A)] nagarim (NA'GAR).
soi i t?)'u11et [58) kaapam (KO'BA'BBAn)
3?) idi (A) aEkaPrm (ASGAts)
rsj [x]u11et (5E) kaspam (r(D'BABBAR)
egi idi (A) atkuPPim (AD'KID)
ao1 [x1u91et (sEi naep-am (KU'BAtsBAR)
ari iiai (.f)l itinoi- (SrrIM)
42i i""it"i tsnl kaslpam (KU'BABBAR)
43) [i-na U4]r'KAM
44) [i-na'ed]'di'in
a]-wi'lum
$ 2?5 - 45) [!uur'ma
i'gur
x
a6) [xxx]
4?) i-na U,.l.KAM
k;'p"- (Kt'BABBAR) idn (6')'Ea
;;i
ma'li'ir'tam i'go:---,
$ 2?6 - 49) 6um'ma
ifi (A)'ra
k;'P; (KII'BABBAr)
tlz
2
so')
"fi;6o;
51) i'na Ur.l.KAM
52) i'na-ail'ili'in

;;#'is;l

6um.'ma a-wi-lum

53)
"6271 - 54i
;"MA.60.GUR

(oku elep 5fi5im) i'gur

55) i.na U^.l.KAM

iii lcl.o.cal KTJ.BABBAR

i'ti (A)'Ea

5?) i'na'ait'ili'in

--- -

F
D 2?S

58) Eunr'ma a'wi'lum

59i wardam (lR) amtam (GEIIE) i'[a'am'ma

60i wara! (ITU)-3u

la im'la'ma

rAo,ilunesi trlrruNl^nr

DUQA TENMANI
SUMEA BABiL ASSUB KANUNLAH YE AMMi'S

168

Hammurabi Ep,og:

61) bi'inn-ni e-li'Eu

62) im'ta'qri'ut a-na na-di-na-ni'6u
63) i'ta'ar-na
64) 5a'a-a-ma-nu'um
65) kasaP (KU.BABBAR) i5'q6'lu
66) ile'q6
6219 - 67) 6um'ma a'wi'lum
r-'68) warilam (IR) amtam (GEME) i'5a'am'ma
69) ba-aq-ri ir-ta'5i
?0) na'ili'na'an-Bu
?l) ba-aq'ru i'iP-Pa-al
a'wi-lum
$ 280 - ?2) lum-ma
?3) i-na ma'at
?4) nu'ku'fr-tim
?5) *artlam (IR) amtam (GEMf) 5a a'wi-lim
?6) i6-ta'am
77) i'nu'ma

Borger Kol.

5) ri-ki-in-nu.ma

l0) 5ar-nr-um gi-it-ma-lum a-na-ku

11) ana galmdt qaqqadim (SAG.GI6)
12) Ba dEn.lil i5-ru-kam
13) re-ri-si-na
14) dMarduk (AMAR.UTU) i-din-nam
15) ri-ul e-gu
f6) a.hi f-ul ad.di
l?) ad-ri 5u-ul-mi-im
18) eE-te-i-5i-na-Ein
19) pu-u5-qi wa.a5-16-tim
20) 16-fule-et.ti
2l) nu'ra-am ri-de-si-Fi-na-6i-im
22) i-na si.kakkim (TUKUL) da-an-nim

82) ri-te'eil'di
6u'nu
83) Eum'ma wardum Qnl I amtum (GEME)
Sai mara (DUMU'MES) ma-tim-.
eSi baJum kasPim (KIJ'BABBAR)'na
86) an'tlu'ra-ar'Bu-nu
8?) iE'Ia-ak-ka'an
(DUMU'MES) ma-tim [a'ni'tim
$ 281 - 88) 6um'ma mera
89) Ea'a-a-ma'nu'ma (oku um?)
90) i-na ma-[ar iJim
9ri kasap (KU'BABBAR) i6'lu (oku q'n)Ju
92) i'bi (/q6)-ab'bi-ma
lr; lo"i'**dim (IR) tr lu amtim (GEME)

23) 5a dZa-bao-ban
24) ri dlstar (INANNA)
25) ri-Ea-atJi-mu-nim

26) ina Isigauim (IGI.cAt)

27) 5a dEa (EN.KI) i-bi-ma-am
28) i-nale-6-tim
29) Ea dMarduk (AMAR.UTU) id-di.nam
30) na-ak-ri qJi-i!

tamkerim (DAM'GAR)
94) kasap (KU.SiBieR) iE'quJu a-na
95) i-na'ail'ili'in'ma
96i lu wt"as 1In1's'A lu- amag (GEME)'sn i'pa'AG(oku $r)
9?) 6um'ma wardum (IR) a'na be-ll-Eu
9S)

XXIV)

6) ma-tam d-sa-am ki-na-am

?) t ri-dam dam.g6-am
8) ri-6a-a9-bi-tu
9) Ha-am-mu-ra-pi

79) it'ta-al'kam'ma
80) be'el wardim (IR) u lu amtim (GEME)
Bli wa.as 1ln;-s'a i lu amas (GEME)'sa

(Driaer-Miles

2) mi-Sa-ri-im
3) ia Ha-am-mu-ra-pi
4) 5ar.ru.um le-6-um

?8i ina li'ib-bu matim (KALAM)

$ 282

XLWI

1) di.na-a-at

n'ul be'll at'ta

3l) tr 5a-ap-Ii-iE

as-gi-rih

32) q6-abJa-tim r(-b6-elJi

33) 6i.ir ma-tim
34) f-ti-ib
35) ni-Ei da.ad.mi

36) a-bu-rfir-ri

99) iq'ta-bi

3?) rfr-Ear.bi.is
38) mu-gal-li-tam
39) 6-ul ri-5ar.tsi-6i-na-ti

r00i ki'na waras (IR)-a'6

101) rt'ka'an-Eu'ma
102i be'el'5u u'zu'un'6u i-na'ak'ki'ig

.fu

suMtra BAsiL
^8SUn

rltrurvLAnt fiE

An4Ml_qaDuQit

,Enu IlI

EAt@un-aBl K,a,nruIrllAar

rab.fltum (DINGIa.GA,L.GAL)
191 :ln,
4l)
ib-bu-rt-nin-ni-ma

82) Ie-'fi-ti 5a-ni-nam

83) ri-ul i-5u
84) i-na qt-bl-it d5ama6 (UltU)
85) da-a-nim ra-bi-im
86) da 5am0 (Ary n erqerim (Ktr)
87) mi-6a-ri i-na mdtim (KAL{M)
88) Ii-i5-te-pi
89) i-na a-wa-at
90) dMariluk (AMAR.UTU) be-li-ia

42) a-na"ku-ma
43) rE 0m (SlpA) mu-Ea-al-li_mu-um

4!l

6a er%a1ga

lClonf_ru

45) i-Ea-ra-at
46) gi-li !a-bu-um
47) a-na eli (URU)-ia
4B) ta-n-rg

49) i-na ut-li-ia

9l)

l9l
*il met (KA,r,.A.M) Su.me-ri_im
5l) n .A.lc-lca.dr-im
52) fi-ki-il
53) i-na la-ma-sf-ia
54) ih-hi-Ea
55) i-na Bu-ul-mi-im
56) at-tab.ba-al-di-na_ti
57) i-na no-mo-ql-ia
58) uU-tap-zi-ir-di-na-ti
59) dan-nu-um on-Ia-am
60) a-na la ha-ba-Iim
6l) ekfitim (NU.SIG) almattrnr (NU.MU.SU)
62) Eu-to-Eu-ri.iro

g?l

(KA.DrrrerR.RA;rr
:.1"
dtl P_lpim
(uRU)

il.iul

ta Anum

(ar\)
911
1nrt.Ul1
65) re-Ei-Eu
66) rfi-ul-Iu-r6
67) r-na E-eag-ila
68) bitim 1E; ra hi-ma !a-me-o
69) il. er-se-tim i6da (SUBUS)-Iu
ki-na
70) di-in na-tim a.rra di_r-oim
7l) pu-ru-s6-u 44-1irn
721 a-na pa-ra-si.im
73) ha-ab-lim lu-to-Iu-ri_im

4) a-wa-ti-ia Bu.q6.ra-tin
uarl (NA.RU)-ia aB.1ur-ma
191 l-"'
7

,,ra-har Ealni (ALAId)_ia

i9l
:--""
77) Eilr mi-Ba-ri-in
?8) d-rd-iu

?9) Earuuno (LUGAL) 6o in

80) Iu-tu.ru a-na-ku

8l)

a-wa-tu-rl-a na.tis-qi

EAr-ri

ri-q6-ra-tu-rri-a

92) mu-Ea-sl-ka[m] a ir.Ei-a

93) i-na E-eag-fla
94) Ea a-ra-am-mu Eu-mi i-na da-mi-iq-tim

Kol-

XLVIII (XXV)
l) a-na da-ar
2) li-iz-za-ki-ir

3) a-wi-lum ha-ab-lum
4) 5a a-wa-tam
5) i-ra:a6-5u-ri
6) a-na ma-ha-ar salrrl (AT,AM)-ia
?) 6lr mi-6a-ri-im
8) li-il-t-ik-ma
9) nari (ISA.RU-i)

l0)

ll)

6a-a1-ra-am

li-i5.ta-6s-ei-ma

12) a-wa-ti-ia
13) du-qr6-ra-tim
14) li-i5:mo-me
15) nari (NA.RU-I) a-wa-tam
16) Ii-k6l-lim-5u

l?)

di-in-Eu li.mu.6r
18) Ii-ib-ba-du
19) Ii-na-ap-pl-fi-ma

20) Ha"am-nu-ra-pl-mi
21) be-I'.- 5a ki-ma a-bi-im
22) wa-Ii-di-im

23) a-na ni-Ei

24) i-ba-aE-Hu-d
25) a-n,r a.wa-at
26) dManluk (AMAR,UTU) be-li-6u
2?) uI-ta-ak-ti-it-ma

'li/
;i

suMEn EABIi

t72

^asun

Ktflu|tr.anr Yt rurul-geoueA FEnulNr

anruuneni

28) ir-ni-ti dMarduk (AMAR.UTU)

29) e'li'ii
30)

?0) pu-ru-s6-e mitim (IilALM)

71) Ea aP'm'eu
?2) a ri-na'ak-ki-ir
73) ni-qri-ra-ti'ia
74) a ri'6a'si-ik
75) Eum-ma a-wr'lum 6u'd
76) ta-Bi-im-tam i-Iu-ma
77) ma-5rri 6u-to-Iu-ra-am iJi'i

5a-ap-li-i5

3l) ik-5u-ud
t2) li-ib-bi dMarduk (AMAR.UTU)

33) be-lt-Iu rl-g.ib

34) t Ei.ra-am ga-ba-am

35) a-na ni-Ei

36) a-na da-ar i-6i-im
37) i ma-tam
38) ud-te-Ee-er
39) 6-ni-tam
40) Ii-iq-bi-ma

?8) a-na a-wa-a-tim

79) Ea i-na narl (NA.RU)-ia
80) aF-lni-ru li-qul-ma ki-ib-ea-am ri'ilam

4l) i-na ma-har

1:l :lrarduk (AMAR.uru)
43) {$ar-pa-ni-tum
--'*

aay

8f) di-in m6tim Ia a-di-nu

82) pu-ru-46-o matim (IilLAM)
83) Ea ap-ru-su
84) nartm (NA.RU-um) Eu-rfr
85) li-k6lJim-[u-ma
86) qa-al-ma-at q6-q6-di'Eu

beJi-ia

ru-aii-i"

45) i-na lib-bi5u

46) ga-am-ri-im
47) ti-ik-ru-ba-am

87) li-iE-te-6o-er

88) di-in-[ina li-di-in

89) pu-ru-al-Ei-na

48) le-du-um la-ma_grim

lu

90) li-ip-ru-'ne

(DINctR.DINcIn) e-ri-bu-ut

1?)
50) E-oag-ita

5r) Iibitti (SIc.)

52) i-gi-ir-re-e
53) un-mi-Ia-am
54) i-na ma-har

:ll

9l) i-na ma-ti-fu ra-ga-arn

92) i so-aam li-si6-dh
93) Ii-ir ni-Ii-Iu
94) li-1i-ib

E.sag_fle

95) Ha-am-mu-ra-pi
96) IAr mi-Ea'ri'im

(AMA,n.uru) be-li-ia

:y'.d"k
56) d$ar-pa-ni-tum

97) 6a d5ama5 (UTU) iri'na'tim

98) i5-ru-ku-Ium a-na'ku

99) a-wa-tu-rl-a na-6r'q6

szi rl-"r-ii-i.
58) li-dam-mi-Eri
59) a-na wa-ar-ki-

100)
101)
102)
103)
104)
105)

60) a-at un-mi

6I) a-na ma-ti-ma

ffi tnfrilir!:ucal)

6a

i'na m'tim (KAr,aM)

64) a-wa-at
65) mi-5a-ri-im
991

n: i-na nart (ir[A.RU)-ia

67) ad-96-ru li-qur

68) di-in ma-tin
69) Ea a-di-nu

El't.ruNr,Anr

Kol.

op-Ie-tu-r1-a
Ea-ni-nam

ri-ul i-Ia-a
e-la a-na la ha-ei'im ri-q6
a-na em-qt.im

XLIX (XxW)
l) e-na ta-na-da-tim Iu'ga-a
2) Ium-ma a-wr'lum 6u'ri
3) a-na a-wa-ti-ia
4) Ea i-na nart (NA.RU)'ia a6 q6'ru

Y
SUMER BABiI, ASSUR X.A,IIUAIf,ANI lTE .AM!{i-SADUQA
FERMANI

5) i-gul-ma
6) di-ni la ri,Ua-as-si.ik

7) a-wa-ti-ia
8) Ia u6.te-pe.el
9) ri-9ri-ra-ti-ia
10)

Ia ri-na-lci-ir

11) a-wi.lum Ju-ii

12) ki-ma ia-ti
5ir mi-Ea-ri.im

13)

Jll

_d5amas

15) fi-ir-ri.ik

(ti1'U) er%at{a lelonll.uu

16) ui-5i-Bu
17) i-na ni-Ja-ri-im li.re
tr.8) Eum-ma a-wi-lum iu_ri
tr9) a-na a-wa-ti-ia

:9) d. i.na narr (N.A,.R{r)_ia

2l)
a5-gr(.ru
22) Ia i-gul-ma

23) er-re-ti-ia
24) i.me-e5-ma
25) er-re-et l-II
26) la i-dur.roa

2?) di-in a-di-au

28) up-ta-as-si-ie
29) a-wa.ti-ia
30) u6-te-pe-el

3l)

ri-9r1-ra.ti-ia

32) ut-ta-ak-ki-ir
33) Eu-mi 6a-a[-ra-am
34) ip.Eiil-ma
35) Eum-Eu iE-ta-16r
36) a5.!un er-re-dum (tim oku)
37) 5i-na-ti ea-ni-a-an-ma
38) u6-ta-hi-iz
39) a-wi-lun Eu-6
40) Iu darrun (LIIGAL)
4l) Iu bElum (EN)
42) lu i6Eiakkum (EI\Sf)

43) n lu a-wr-lu-tue
44) 5a 5u-ma-an na-bi-a_at
45) Anum (A.N) ra-bu-um

461
: rc
r-4
--l
-"-1,'E

KANUNT'anr

,ffi;i

4?) na-bu-ri n,,,

48) melemmi (ME.LAM) Far-ru-trm
49) ligen-er-6u
5o) rtttrr.r" (GIDRI)-gu
51) li-i6-bi-ir
52) Ei-ma-ti-5u li-ru-ur
53) dEilil (EN.LIL) be.lum
54) mu-Bi-im 5i-ma-tim
55) da qf-bt-srri
56) la ut-ta-ka-ru
57) mu.Ear-bu.6
58) bar-ru-ti-ia
59) te-5i la 6u.ub-bi-im

60) ga.ba-ra-ah

6l)

ha-la-qi-5u

62) i-na du-ub.ti-Eu

63) li-Ea.ab-bi-ha-ad-Eum
64) pal6 (BAt) ta-ne-hi-im
65) un-rni i-gd-tim
66) 5a-na-a-at
67) hu-tsa-ah-hiim
68) ek-le-et
69) Ia na-wa-ri-im
70) mu-ut ni-1i-il i-nirr.
7l) a-na 5i-in-tim
72) li-5i-im-ium
?3) ha-la-ag ali (URU)-Eu
74) na-6s-pu-rih ni-Bi-du
75) Ear-ru-sri iu-p6-lam
76) Eum-5u i. zi-kir-6u
??) i-na ma-tim
78) la 5u-ub.6a-a-am
79) i-na pi(KA)-5u kab-tim
80) li.iq-bi
81) dNin-lil
82) ummum (AMA) ra-bi-tum
83) Ea qi-bi-si
84) i-na E.kur lcab.ta-at
85) bEltum (NIN) mu-ds4-mr-q6-ar
86) i-gi-ir-re-ia
8?) a-iar Ei-ip-!i-im
88) i pu-ru-s6-em

176

suMEn BABir. assuR allltuNf,anl

vt

-{Mtti_gaDUQA FEnMAm

89) i_na ma_har dEUil (EN-LIL)

90) a-wa-su lile-mi_in

9l)

Bu_ul-pu_ut ma_ti-Uu

92) ha-la-aq ni_Ei_Fu

93) ta_ba-ak na-pi5-ti-Fu
94) ki_ma me_e
pi (KA) dEuir (En.LIL)
?9J
96) dar_ri_im
9?) Iiia-a5-ki-in

:*

?9)
99)

.8. (EN.KI) rubrm

ia

Bi-ma_tu-iu

(NUN) ra-bi-um

100) i-na mah_ra i_Ia-ka

_rglJ

aekd (NUN.ME) r-r

102) mu-de mi_im-ma 6um-du

103) mu_Ea_ri_ku

i{ot.

L (XXwr)
l) uo-um ba-Ia-ti_ia
2) az-nam

gEwuugl

K'aNuNL^Rt

26) r-na bi-ri-du

27) 6iram (UZU) lem-nam
28) 6a na-aa-ah
29) i6alt (SUHUS) 5ar-ru-ti-du
30) ir ha-la-aq ma.ti-fu li'i5'ku'un'6um
31) a-wa-tum ma-ru-u5'tum
32) Ea d5amar (UTU) ar'hi'i5
33) li-ik-Eu-srfi
34) eJi-i6
35) i-na ba-a[]-qri-tim
36) li-is-srri-rih-Eu
3?) 5a-ap-li-i5
38) i-na er-qe-tim
39) elenrm{ (GIDIM.GIDIM;-ru
40) me-e li'5a-aq-mi
41) dSin (ZUEN) be-el 5a-me-e
42) iluur (DINGIR) ba-ni-i

3) il ne-me-g6_am
4) Ii_pen_er_du-ma
5) i-na mi-Ii_tim
6) Ii_it-ta_ar_ru_bu
7) nersti 1ln.Io;-ru

43) 5a Ee-re-srl
44) i-na i-li bu-pa-a-at
45) agim (ACA) cilkussAm (GU.ZA)

9) li-is-lci_ir

49) Ia i-na zu-um-ri-Eu

B) i-na na.ag-bi-im

l0) i-na er-ge_ti-Eu

lt)

da5nan (SE.TIR)

12) na-pi_id_ti ni_Ii

13) a ri-da_ab_Ji

l1l
:Sanar (UTU) da-a-a-nu_um ra_bi-um
15) Ja da_me-e
16)

ri

er_se-tim
mu-u5-te-6e-er

l7)
lB) Ea-ak-na-ar na_pi-i6-tim
19) be-Ium tu-krit-ti
20) bar-ru_sri li-is-ki_ip

2l)

diin-Eu

22) a idi-in
23) rn-ru-rnh-iu Ii-Ei
24) iddi (SUHUS) um-ma.ni-bu
25) Ii-i5-he-el-si

tsa

Ear-ru'tim

46) li-1en'er-iu
4?) ar-nam kab-tam
48) 5e-re-sri ra-bi-tam
50) la i-hal-li-qn

5l)

li-m.u-46-ma

52) ur-rni warm (ITU.ITU)

53) ba-na-a-at palC (BAL)-Eu

54) i-na ta-ne-hi-im
55) t di-im-ma-tim
56) Ii-Ia-aq-ti
57) kam-ma-al 6ar-ru-tim
58) li-Ea-a!-!i-il-Eu
59) ba-Xa-tam
60) Ia it-ti mu-tim

61) 5i-ta-an-nu
62) a-na Ei-im-tim
63) li-Ei-im-Eum

6ni uaa"a ggKUR) be-el hegallim 1uf.cAr,1

65) g6-gal Ea-me-e
66)

er-ge-tim

I7g

sutrrn B

{ssun Ea$urYf,a:ir
ve eM&i'g'rDuQA

6') **o-;:

68) zu_ni i oa

6g)

.i_ru.

5a-me-e

1)

ZI) Ii-geo-er-Su
72) ma_stt
73) i-na hu-Ja-ah-hi-im
24) ri bu-bu-tirr
(uRQ-du

80)

Ii-te-er

tilli

@u0) a'bu-bi-im

gI) dZa-barba.
sz) q*o"-du.T

*.*i-;;!x ra'bi'um
*i ;;;.tuuJuu) re'ed'tu'unr
se)

fil :#:#ffi;,_
;d;.''*;{i]"i11n;u.'nu"'

*r

be_Ie-et

.i"r r

iiii:Tll.(aG'r
(ruKuu-ia

;3,:*f,t-

,i#,f;g'#e
i8,l;;T"::;fi'*"

'3inu,_**-""
iffln:i"'em'ne-tim

bu satrr siliktir.

qablim (SEN.SEN)

10) da-mi-5u-nu
11) er-qe-tim li-i5-qi
12) gu-ru-un
13) 5a-al-ma-at
14) um-ma-na-ti-Eu
15) i-na ge-ri-im
16) Ii-it.ta-ad-di
l?) ummEn (ERIM)-Eu-ma(?) re-ma-am

18) a-i ri-Ear-6i

19) Iu-a-ti
20) a-na q6-at na-ak-ri-6u

2l)

li-ma-al-li-6u-ma

(BAL,ia

sabrim (sEN.sEN)

23) ka-mi-fi li-ru-Eu

24) aNergal (NE.ERtr'.GA,L)
25) dan-nu-um i-na l-lf
26) q6-ba-al la ma-ha-ar
2?) mu-Ca-ak-Ei-du
28) ir-ni-ti-ia
29) i-na ka-Iu-Ii-Iu
30) ra-bi-im
31) ki-ma i-Ia-ti

32) ez-ze-tlm 5a a-pf-im

33) ni-Eilu
3a) [-iq-mr

35)

in ctrkakld (TUKUL)-Eu

36) Ii-5a-ti-Eu-ma
37) bi-ni-a-ti-Eu
38) ki-ma ga-lam $-1i-im
39) li-ih-bu-u5

40) dNin-tu

4ll

::::-.:-<

22) a-na ma-at nu-ku-ir-ti-Eu

e_ri-;u
f!]
9I) -na-ki_ir-du
ti-it-zi-iz

9e didtar (INANNA)

KATIUNTaRT

tahezim (AG'r ME oku)

Zi
".S"r
ctrkakka
(TUKUL)-6u
3)
4) li-i5'bi-ir
5) i-5i-tam
6) s6-ah-ma-a5-tam
7) li-i5-ku-un-5um
8) qa-ra-di-5u
9) Ii-6a-am-qi-it

25) Ii-hal_Ii-iq

Zg) ti_is.si-ma
29) ma_sd a-n

sru*uru'si

LI (xxwlr)

70) i_na oa_ag_bi-im

*r.arr
Igl
t 1 ez,zi-ii

Fxuono*r

bltum (NIN) si-ir-tum

dan-nim

I80

SU}IER BABiI, ASSUN TAIIUNII.AAI

VE.AIIMI.EADUQA TERilANI

42) Ea ma-ta-ttm
43) ummum (AMA) ba-ni-ti
a4) aplam (IBII,A) li-geo_er-du-ma

zrD,,

84) er're'tim
85) DA (Oku 6)'ni'a'tim
86) dollil (EN'LII)
8?) i-na PI (KA)-5u
88) tsa la ut'ta-ak-ka'ru
89) li'ru'ur-5u-ma
90) ar'hi-i6
9l) Ii'ik-6u'da'6u

su-ma-am

46) a

ri-Ear-6i_Eu

47) i-na ger-bi,it ni.di-5u

!81 z& (NUMUN) a_wi_lu_tim

49) a ib.ni
50) dNin.kar-ra_ak

(DuMu.MO Anim (AN-im)

o.) qa-bba_at

HAMMURABI KANUNLARININ qEVIRISI

lll :.r:,

53) dum-qi_ia
54) i-na E-kur
55) mur-ga-am kab-tam
56) asakkam (A.SIG) le_em_nam
r ry sr_rm-ma-am mar_ga-am

58) ia Ia

i_pa_ad_Ue_hu

(A.SU/A.ZU oku) q6-re.eb-Eu

l?]
6l) i-na gi-im-di
62) la i-na-ah_hu_Eu

-"'o60) la
iJam-ma_du

63) ki-ma ni-Si-ik mu-tim

Ia in-na_el-hu
64) i-ua bi-ni-a_ti-Xu
65) fi-Ia-9i-a-a5_Jum-ma

66) a-di na-pi_ii_ta-Iu

67) i-b6-el-lu-ri
68) a-na e!-lu-ti-Eu
69) li-da (id oku)_dam-ma-am
70) iIE rabfitum fDtNeIR.cAL.cAL)
?1) Ea Ea-me-e
72) t er-ge-tim

l?J
:Anunnaktr (a.NUN.NA)
74) i-na

napharl ISU.WtCIN;_ru_oo

75) Ee-ed bi-tim

;3 lf.'il
78)

(slq)

E-babbar'ra

z*6

(NUMUN).Eu
qebe @hrM)-du
l?l
80) ni-Ii-Eu

ry*u

8l) i

um-ma-an-lu

82) er-re-tam

$j -r-*-oltam li-'..".

Prolog:

Kol.

I 1) Yaktaki, iistiin Anum

2) Anunnaki'lerin efendisi
3-a) gOgiirx ve Yerin efentlisi
5) Enlil,
G?) memleketin kailerini tayin eilen,
8-10) Ea'mn bq'iik oflu olan Mariluk igin
tayin
1l_13i biitiin ineanl,lc ti--zerine Enlil,fili (htikiimdarh$r) onun igin
etti (ve)
14-f5) Igigi'ler iginden (arasrndan) onu biiyiittii'
16-1?) Babil gehrini iistiin aihyla andr;
1S-19) Onu cihanda iistiin YaPtr'
kralhk
20-26i (orada) temelleri giik ve yet gibi sa$lam olan ebeili bir
safladr.

27-28) O giinde
2g^30i o$imtig (metheiliLnig) prens
31) tann korkusu olan ben Hammurabi'yi'
1a8 igin'
32-34) memlekette atlAleti tecelli ettirmem
35-36) gikiyet 1a ve kiitiiyii yok etmen igin
3?-39i kun otlinin zayrfi yok etmemoei igin
igin
40_43i giineg gibi ka"a b"Elann (insanlann) iizerinde yiikselmem
4'+45) memleketi aydrnl66st- iolo
464gi inealrlann bede'i'i hog etmek igin, (onlann refahr igin)' , Anum

ve Enlil at$mr andtlar

50-53) Enlil'in 98Eu&F goban Hammurabi'yim ben'
54-56) Bolluk ve zenginlik lo[-,
57i NIBRU'DUR-AN'KI46 rqrn her geyi mi&emmel yapan'
us Meekr ANET m&oram it.u m1rim ftupim: to cauge iltico 1o prevail in tho lend'
I' II' Oxforih to mako justice
G. R. Driver anil John C. Milea, ltc Babylonian Laws VoI'
to appeat in the land

'

: wicleil
uc giik vJyerin bafr olan Nippur, Tann Enlil'in kiilt merLeziilir'
1{l ibid-r4gnu

l''r
182

guitrER

Ernir, asgun r.aNrNr,aRr vE attri-g4DueA

FEnuaNI

EA]trsnrnaBi KA!ruNLtRr

58-62) Ekur''un 146 Eay$h koru;rucusu,

63) muktedir kral,
65) Eridu gelriui yerine dtindiiren,

- - -_e
66-Kol.II
l) Eabzu kiiltiinii pAk eilen,
2-4) diinyann diirt buca$rm adrmlayan (dolaEan),
5-6) Babil'in adrm biiyiiten,
7-9) efendisi Marduk'un giinliinii hog eden,
f0-12) Esagila 142 iqin iimrii boyunca (onua) yamnda duran,
t3-15) Sh'in r48 yarattrfr balLk tohumu,
16-17) Ur gehrini geligtiren,
18-19) algak giiniiflii, muti'
20-21) E.kig.nu.gal,e 14s bolluk getiren,
22) haLlm hsl,
23) kuwetli $amag lae'rn itaatkAn,
24-25) Sippar'rn,
lmell.grini ea[lamlagtran (kuran)
26_2g) ranflga Aa'iun 149, Gigunnu,lannr l5o yogille
diigoyon (iirten),
29-31) giik makam,.a benzeyen Ebabber mabedinin
;t_".,
32-38) Larsa,nr. kurucusu (olan) kahraman,
34-36) yardrmcrsr $amag igin Ebabbar taprnafiru
yeniden yapan,
37-38) Uruk'u cartandrran efendi,
39411 fiallrrn4 bolluk suyu tomin eden,
4243) Eanns'1pr5r bagrnr yiikselten,
4447) Anum ve fEtrr igin zenginlik p$an,
48) r"emleketin koruyucusu,
49-Sl) fein'in da$:Imrg halkrnr toplayan,

52-54) E.gal.mah roa taprna$rnrn boliu$unu srttlrsnr

11.

r.t

E-KII& Anliph

ile

geviren,

154,

Nippur'daki nabedinin ad,rdrr.

r'8 sin, Enril'ia olru oran Ay

tannsrdu. ur gehrin'e Egignugar mabe'i ona aittir.
ile d$amair
ve aitatet tannsrdtr. aL" aa
srinog
vuqt u r
mabed,inin adrdrr.
"rtdr.;;;*;-li"_",ri""in*"

r*

dlgbabs veya .zemh4[a,

bir harp

saLdu.

tan',il olup Kig gehdqile E-me-to-ursag

tobcil edilirdi.
rla Bu cfirnlo MoeL vo Dsiver-Milesrdo
pek farLh olarak gewilnigtir.

l7) haktm
f8-fg) Dilbat'rn

iglenmig topra$na

20-23) huvvetli tann Urag 16e iqin arpa yrfian,

24-26) agAnrn ve tacrn al0meti olan bey,
2?-30) llfama'nrn 100 ona arzusunu m0kemmellegtirdifi
3f-33) Kig gehrinin srnrrru belirleyon,
34-35) Nintu 180 igin parlak ziyafetleri tekrarhyan,

36) akrlh,
37) miikemmel,

3842) Lagag ve Girsu igin otlak ve su igecek yer aaflayan,

4346) Eninnu 16r (tapmafr) igin biiyiik yiyeceh kurbanlarr temin
47) diigmanr yakahyan,
4849) Telitumnun 1Bz giizdesi,

155

Esagila, Babil'deki Taun lfiarduk Msbeali.

tro Giguwtu; Taprua&. Mabeit

doa dqha kifgfi&.
16r Uruktteki dAnu
ilo fuanna mabertinin aitrihr.
Er E.gal.-ah, dNilkarratrur lsin'ileki
6g[6ilinis

4-6) MerelamlsT igin hergeyi geniqleten,

7) vahgi bo[a,
8-9) diigmanr siisen,
10) Tutu'nun 158 sevgilisi,
l1-12) Borsipa')n 158 eevindiren,
13) (tanrryr) iiven,
14-15) Ezida'yr 168 hig ihmal etmeyen,
16) krallann tannsr

eden,

50-52) Zabalam'rn163 orakel'lannr tamamlayan,

53-54) Igtar'm kalbini sevindiren,
55-57) Adad'rn 164 dualarrm bildigi yiiksok prens,
58-61) Bit-karkaradakilil kahraman Adad'rn kalbini sakinlegtiren,
63-64) E.un.gal.gal'deki164 alametleri koydurtan,
65-67) Adabi"roi hayat veren kral,

55) kratlann ejderi,

56-57) Zababa'nrnlss ikiz egi,
58-59) Kig yerlegme yerini yeniden kuran,

60-f,Z) E.me.te.ur.sagss tapmaBrn, nur

63-65) Igtar'rn biiyiik farzlannr- arrtran

6G67) Hursagkalammalss mabedini idare eden

68) diigmam (mahveden) a[ 156,
69-:10) onu, ona dostu frra 157 temin etmigtir.
Kol.III 1-3) Onun arzusu Kuta'arn (iinemini) arttrrmaktrr.

mabedindo

15tl
15?

Ifig gehrintleki Inanna mabed.inin achd:r.

Meekr ANET, terror of the eneuy
Veba ve hargr tamsr, Nergal,rn Kutatilaki mabeili.

dTutu, Tan'Marilukoun ollu aNabt ya verilen bir unvandrr. Mabefi Borsipparda

bulunan EziclatiLr.
15e Taur Uraq; Kiilt
merkezi Dilbat'trr.
roo $fu adl ila Nintu olan tan'ga
Mama, Keg Eeh"inile tebcil edilirdi. I(eg, Lagag yanrncla
bir gehLatir. Kig ile kanEtrnlmamalclrr.
r81 Enimu nabeili Tann
Ningirsu'nun Lagag'taki knlt merkeziilir.
'1eg Telitum, tanrrga fnannatnru bir unvam.
158

163
161

Meek, HaJIab iliye okur. Igiar'u irir k[lt merkezi.

dAdad frrtrna tannsrdrr-Bir knft yeride Bet-karkar,ilaki Euilgalgal'drr,

*v
184

suMnR

Brsil,

AssuR traNUNrr\H

vE

salrMunasi

alrMi-gaDUQA I.ERMA!.rI

3) kuwvetli kral
4'-5) Babil'in giineqi
6-9) Sumer ve Akkad memleketleri iizerine nur grkartan (ya[drran),
f0-12) diirt cihana boyun eldirten kral

Kol. IY 1-3) Mag.kan.gabrim gehrine hayat bahgetlen,

4-6) Meg.lamoa bereket akrtan,
7-8) haktm, yiinetici,

13) Iqtar'rn sevgilisiyim ben.

f4-16) Marduk, insanlan dofru iilAre etmek (ve)
r?-19) memleketin idiresini ele almakla beni giirevlendirdifi zaman,
20-23) memleketin diline tlofruluk ve adilet koydum 17'.
24) (halkr memnun ettim.) halkrn betlenini hol cttim
25) Igte o zaman:

9-10) hikmet'in kaynafrna ulagan kimse,

11-13) Malku halk'.r srkrnl4aIr koruyan,
14-1?) Ea 180 ve Dam.gal.nun.na 186 igin onlann yerlegme yerlerini bolluk
igintle kuran,
18-20) kralhfrm biiyiiten,
2l-22) (o) ebeiliyet igin temiz kurbanlar tayin etti.
23) Krallann birincisi,
2e-26) Frat (vadisinin) yerlegme yerindekilorine boyun efidirten,

gl-E[er bir adaml?s, bir adamr

lecektir.
$2

- E[er bir adam, bir adam

hakkrnila (onun) biiyii (yaptrfrnr) iddia

ve onu ispat etmezse (edemezse), iizerine biiyiiciiltik iftirasr

aulanl?4 adam, nehre gidecek, (nehre dalacaktrr). E[er nehir onu
gekerse (zapteilerse) iftira eilen onun evini 125 (miilkiinii) alacak (sa'
hiplenecektir)' E$er o adan' nehir iemize gikanrsa ve selamete
grkarsa ona iltira eden adam iildiiriilecehtir. Nehrin selimete
grkarihfr (attam) iftiracrnrn mahna miilkiine sahip olacaktrr.
ederse

32-33) iivgiiye de[er prens,

10a yiiziinii aydrnlatan,
36_3?) Nin.azu'ya 16e temiz sofra kuran,

34-35) Tiqpak'p

38-39) halkrm srlxntrdan kurtaran

bir

suglapponacinayetsuqu atar (onu

cinayetle suglar) ve bunu ispat edemezse, suglayan kimse tikliirii-

27-ZB) yaratrcrsr tann DaganrtaroT ftqd1s1i il6

29-3I) ivlera ve Tutul halLrnr giizeten,

gekildo ea[lamlaqtuan,

45) ahalinin gobam,

46J,n7) Onun igleri lgtar'rn nazannila iyidir.
48-50) Akkad meydanmrn ortesrnda E.ul.mag'da u0 fqtar'r yorlegtiren
51-53) dofiruyu belirten,
54) halkr yiinelten,
55-58) koruyucu, iyi tannsrm Assur gehrine diindiirten,
59) homurilananlan susturan'
60-63) Ninivel71 ve E.meg.meg'1s171 fgtar'rn adrnr yiikselten kral,
64-65) bnyiik tannlann duacrgr ve iiviiciisii,
66-68) Sumu-la-il'in soyundan'
69-70) Sin-muballit'in kuwetli varisi,
16! Adab

(bugitnlii atL Bismaya) gehrinin Tannsr Mah vo otrulr nabcill Emah'ibr.

Okyanwlar tgnrrar ilEa, Sumertce adr Enlcirdir. Egi Damgalnune, ililer a& Damkinr
olan bir tanrirqe. dlfariluLtur rla anauilu.
rot Tean Dagan, giftgi tann.
166

1e8

18i

Kol. V 1*2) Kralh[rn ebedi tohumu,

68-69) E.mah 166 (taprnairm) yiineten

70) Krallann krah
7l:72) kargr konulamryan muharip,

4C*44l Babil'in iginde temelleri(ni) emin

KA.NUNTI\Br

Egnunna'nrn ba9 tannsr tenn Tigpakttrr.

re' Uekimler tannsr Ninazu, Egnunua'ilaki Esikil mabeilinde kutlanrrth'

lzo Sulmagr tannga lgtar'rn Alkail gebrinileti kfilt yerirlir.
ul Emegneg, tannga Inanna'ntn Niid?otdeki kiilt nerkezfilir.

$3

- E[er bir adam, bir davada yalancr gahitlife

(yalancr gahit olarak)

ve eler bu dava can davasr

grlop siiyleilifi
ise),
o
adam
iililiiriilecektir.
bir
clava
ilgili
ise (eanla
Arpa 1?6 veya giimiigiin (paramn) konu oldufu bir qahitlife grkarsa,
siizleri ispat edemezse

$4

$5

o davanrn cezasuu gekecektir.

Eler bir yargrg, bir dava hiikmetmig, karar kesip bir belge diizenlemiqse ve sonra karannr tlefigtirirse, o yarglcrn verdifi-i kararda
defaiklik yaphErm tespit ederlerse ve bu clavaila gikAyet varsa
(verilen hiikmiin) on iki katrm verecektir (6deyecektir). Meclisteki

tlz ina

pt ntd.tim,.. ielc1nw: memleketin ililine....,. a{illet ve gergek kavranlannr

toyrlum, enlamrna gelilili gibi, syn ayrt yerli lehgelerile kanunlanmr yerlegtirdim, yaziludrm
manaer ile anlagrlabilir'
r18 crrr,elum iqin bak S. 2?1.
774 kiiprt nadfi: bily0 atmak ilemektir. Biiyii kelimeoi, yapmak delil atmak fiili ile belir'
tilmektetlir.

u5 bitu: ilu anlamila"evtt d.emok olan bu kelime, kanunlartta genig anlamtl'a ei, mal,
ve difer gayri menknlleri de igino ahyor. MalikAno anlamrna da gelir.
t?6 Je'itm: Bu ilevirile Je'uzn arpa kargrfi!'rdrr. Meek AIIET-grain, Driver-Milcs op. cit.

miiLlk

Corn, d,erler.

iB6

sUMT'n BABiL Assun KANuIYLAnI YE A-M},i.9ADUQA FEnuAI\II

yar$ghk kiirsiisiinden kaldrrtrlacak (atrracak, oraya) diinmeyeceft

ve mahker.nede yargrglann arasrna oturtulmayacakirr.
$ 6 - E[er bir aclam tannya (mabeite) veya- saraya
li" qey (bir e9ya1
"it
galarsa, o adam iildiiriilecektir. ve
iarrnmri *aL kab;t e;en iilcliiriilecektir.

$7

$8

E[er bir adam ister giimiig, ister artrn, ister erkek, isrer kad,o kiire,
ister iikiiz, ister lcoyun, ister egek veya herhangi bir geyi bir
(hiiri
adamrn oflunun veya hiilesinin elinden, qahitsiz _,"y, ."o.r.i.
satrn a]rr veya onu saklamak igin alrrsa, o adam hrrsrzdrr, iildiiriilecektir.

- E[er bir atlam,

sr$rr, koyun, egek, domuz veya

bir gemi galarsa ve

bunlar tanraya veya s*aya aitseler (galih[:nrn) oti, kutr* o.r.cektir; mugkdnum,aL?? aitse 6Ir [41rnr tideyecektir. E$er galanrn
verecek hig bir geyi yoksa iildiiriilecektir
$ 9 - E$er, egyasr kaybolan bir adam, kaybolan egyasrm bir adamrn
elinde yakalarsa, kaybolan egya elinde yakalanan kimge oobana
bunu bir satrcr verdi, Eahitler tiniinde satrn ardrm" derse, egyasr
gahnan adam (da) 3okaybolilu$unu bilon gqhit getireyim"
derse,
satrn alan ona satanr ve iinrerinde satrrr crdr$r g1uitt""i getirirse,
yargrqlar siizlerini inceler; iinlerinde satrg olon g"hitl"" iI" gJ*drgro,
bilen gahitler, bildikrerini tann iiuiinde stiyreyecekrerii". sur.o
hrrsrzdrr, iililiiriilecektir. Qarrnmrg esyanln rulibi ir*, garrnmrg
mahm alacaktrr. satrn alan, satanrn mar ve miirkiinden verdi$i
giimiigii alacaktrr.
10
$
- E$er satrn alan kimse, ona vereni ve 6niincle satrg yaptrfr gahitleri

1l

$ L2

$ 13

$ 14

$ 15

verecektir.
$
- 18

- E$er o kiile, sahibini s6ylemezse, onu

$ 19

$ 20

- E[er kole, onu yakalayanrn

$ 21

- E[er bir

$ 22
$ 23

"gyuoro
sahibi, kaybolmug egyasrnr alacaktrr.
E$er, kaybolmug gyanrn sahibi, kaybolan ("Syuyr) bilen gahitler
getirmezse, o bir yalanerdrr, iftira etmigtir, tildiirtiiecektir.

$ 27

bir adam. Ba-rlyn

erkek veya bir kadrn kiilesini yahut
_bir
megkenum'un bir erkek veya bir kaitrn kiilesini gehir irpr-

E$er

r11 muikEnum

iqin bak eah;te 272.

adam iililiiriilecektir.

elinden kagarsa, o adam kiile sahibine

yemini edecek ve serbest kalacaktrr'

adam

bir ev clelerge, tleli$in iiniinile onu iildiirecelder ve

onu asacaklardrrl?e.
E$er bir ada- hrrsrzLk yapar ve yakalanrrsa o adam tildiiriilecetrrtir.
E[er hrrsrz yakalanmazsa mah gahnan adam, nesi gahndrysa tann
iiniintle agrklayacak, topraklarrntla ve biilgelerinde hrrsrzLk olan
qehir ve onun ileri gelenleri ne gahndrysa kenclisine ildeyecehlerdir.

- E[er bir can ftonu) ise, gehir. ve ileri gelenleri onun (yakrnlarrna)
bir MANAlso gii-iiq tartacaklardrr.
ateg (yangrn) iidlenirse (grkarsa), ateqi
$
- 25 - E$er bir adamrn eYinde
-

bit

(yakalayan) saraya giitii'

$ 24

26

cektir.

137

recektir. Durumu aragtrrrlacak ve sahibine onu geri vereceklerdir.

E[er, o kiileyi evincle alakorsa, sonra kiile elinile yahalarursa, o

tann

E$er, satan kimse kailerine gittiyse (iililiiyee) satrn alan, satamn

mal ve miilkiinden, o davamn kesti$i htikmtin beq katrm iddia
edip alacaktrr.
E$er o adamrn gahitleri_
_yan,-da defillerse, yargrglar ona altr ay
kadar bir siire tamyacaklarilrr.
E[er altr igiiau gahitleri grka"y yiiklenecektir.
ramazsa o adam yalancrdrr. O dav"anm cezasru
Eger bir adam, bir bagka adamrn kiiqiik o$lunu gala"sa
iililiiriile_

KAra[tNLAnI

srndan grkartrrsa (kaqrrtlrsa) o adam iildiiriilecektir'

bir aclam, saraya veya muihonutn'a ait kaybolmug bir erkek
$ 16 - E[er
1?8 ga[rrrsr iizerine onu
veya kadrn kiileyi evinde saklarsa ve te[ehn
(ortaya) grkartmazsa o evin sahibi dldiiriilecektir'
_ E$er bir adam, kayrp bir erkek rcya hadrn kiileyi krrda (agrkta)
17
$
yakalayrp onu sahibine getirirse, kijlenin sahibi ona iki qekel giimiig

getiremezse, gahnmrg egyarun eahibi ise kaybordusunu bllen gahit-

ler getirirse satm alan hnrsrzdrr, iildiiriirecekti". K"lybol-og

$

EAMn41qABi

sonatirmefe gelen adam ev sahibinin egyasrna giiz kaldrnrsa (giiz

korsa) ve ev sahibinin 43lrnr alusa, o adam o atege atrlaeaktrr.
181, veya bil bahk'
E[er, kra]rn seferine gitmesi emredilen bir asker
yerine yolkirala;ap
beilel
ve
bir
9r1ar (emreililen sefere) gitmezse
kiralanan
yerine
onun
tildiiriilecektir.
o
bahkgr
larsa o asker veya
(alacalrtrr)'
yiiklenecektir
miilkiinii
(beitel) onun mahm
E$er, kral hizmetinde iken bir asker veya bir bahkgr esir ahnrrsa,
ondan sonra tarla ve bahgesi fifer birine verilir, (bu kimse tle)

178 ana Ji-si-is na-gi-ri-im- Meek. op' cit. at tLo srunmons of t'he police'
a$ halAlu frilinin kargrh[r olarak Meek, ANET g. 1?6'cle iietiine iluvatiirrnek;C,AD ise
..siirii:rmekn inlemek, eeg gtkartrnak, bekletmek, baflamak" manaslD] verrre]rteilirler' aldlu
.,asmak, demektir. Fakat gerek Meek'iu' iistiino duvar 6r:rrek manasro gerekse CADttleki
ige

anla@larmailileyeuJ"mamaktavesugluyuiildtiriltiktensonra'ibretiginasmakanlamrakla
ikinci bir manasr olan 'ogiz'
daha yalan gelm"u"ii". Fakat holdb kelimesinin cAD',ih verdifii
de!il,
eiirii'lerin gehir kaprsnilan
agmak
Burada
uymattatbr.
giiriinmek"
S?'ye
EK
anlamr
lice
$
giztce qrkmasr siiz konusu olmahibr.
lso bak sahife. 193 Not 205
ls1 bu maddede gegen fiCim ve bd'itum kelimeleri asker sudlannr belirtirler Bk. M.
: privatc
.
Tosun, D. T. C. FakirLltesi Dergiei XXI' 3/4 e. 131; Meek, ANET rdilam igin
der.
ile
commissary
igin
soliliei, bd'irum

Y
IBB

suMER BABir,

assur.

KANUNDAnT

vE

Drvnesl

aMMi_gADUea TEBMANT

yiikiimriiriifiinii yerine geririrse, fakat (esir) diiner

ve

$ehrine
ulagrrsa tarlasrm ve bahgesini ona geri verecekler,
trmar.(sorum.
lulu$unu)-rm bizzat yerine getirecektir.

$ 28

- E[er, timar hizmetinde iken kagrnran bir asker veya bahkgrnrtr

o[Iu timar'r yiiriitebilecek kudrette ise tarra .," b"hq"
lcendisine

verilip, babasrnn trmarrnrn sorumrulukla'nr yerine

g"ti"""ekti".
$ 29 - E$er o$lu kiigiikse ve barrasrmn timanmn ,oroortotrigr.ou
yiikrenecek kudrette de!ilse, bahgenin ve tarramn
1/3 ii ainesine veri.
Iecek, annesi onu biiyiitecektir.
$ 30 - E$er bir asker veya bir barrkgr, tarlasrnr ve bahgesini ve evini
tirnsl
yiiziinden terk edip uzakragrrsa, ondan gonra
bir bagkasr tarrasrna,
bahgesine ve evine el Loyarsa (ve) iig yrl
timar eo.,rmlulufi,rnu
bah_

trmau

yiiriiten kimse, sorumlulufu yerine getirecektir.

31
$
- E[er bir yrl uzakragrp diinerse tarlasr, bahgeei ve ovi ona verile.
cektir' Kendigi timanmn sorumrurukr:i'nr yerine getirecektir,
$ 32 - E$er, ister bir asker, ister bir barrkgr orsoo, k d"eoferinde
(iken)
esir edilmiqse ve bir tiiccar onu giizerse (kefaletini
tideree) vo geh.

veya evr gumug (para

??

taprnagr (tarafrndanigtiriifii",

$ 33

- B[cr bir hagg1tum ,eya laputttmrsr, giirii$o grrcanlmrg bii

askeri

o ha|latum veya Iaputt0m iildiiriilecektir.

34
$
- E$er bft hatgdtum oe'a bir laputtfrm, bir askerin egyasrnr alrrea 184,
aekere haksrzlik ederse, askeri kir* ile bagkasrna
veriree, askeri
(bir) davada_kuwetliye (biiyiik bir kimseye) b'alurea,
kra'n ona
hediyelerini (verdiklerini) ondan ahrea, o hntdtum
oeya ruputtfrrn
iildiiriilecektir.
$ 35 - E[er bir adam, bir aekerin elinden, krarrn ona verdifli
sr$rrran ve
koyunlan satrn ahrsa, giimiigten (eli) kalkar (p;;;
tlp"a"4.
sevkederse,

ae laputtff'm kelimelerinin manalan belli elcgililir.

.182
Asd anlamr ile ilgiti kelimeler -halpdtum
igin bir birlik, veya bir biiliik, bagr oldu6u d,ugtintlebilir.
-oldugu
788
qdb,nishdtim: qrkanrm4, ayrrtrlrmg orpJ;g
(iasah$aeker-yani gilriile grkant.
mg asker' Krg : Einunna K. rnaddo 2 - buraia
rsiarta (mal, bu madde. ya!) fiatr ditgitk mar,
kenara atrlmg mal anlamua gelmekteilir,
,y"r"" bJ, Italyanca_Scartare I
,"*u",
rejeter' scarto : subst' m" (gio"co : oyoo'*lri"i)iart,
"rn "",
inutile, rebut; kermo
T'rkge'ye
f talyancadan

gegmigtir.

Bu madde, Meek ve Diver _ Miles,te de[igik tercerne

efilmigtir,

lla"aigi

miikellefi' timan"t (unsurla- Bh aaker, bir bahkgr veya bir vergi

; ;"ukjl eilen) tarla, bahge ve evinden (bir krsmrnr) kansrmn

38

v"ya kirr:rrrr iizerine yazamaz veya borcu igin veremez'

den kanerna oi l"o-t

ya"actkto (verebilecehtir) ve

borcuna

(karqrhk) verecektir (verebilecektir)'

tarlasrm'
b;;;inttutla, bir tiiccar veya yaban-cr bir trmar sahibi'
(verebilecekverecektir
kargrhfr)
bahqesini vo evini giimiige (para
trmar
ea-t'o alihflr tarlanrn' bahqenin veya evin

40

bahgesinden ve evin'
Sairn alma yoluyla eahip olilufute'rlasradan'

$ 39

tir). Saun .1"o,

eorumlulufunu yerine getirecektir'

bahkg''' veya bir kiigiik trrrar

-- - E[er bir adam, bir aakenn, bir
ahr ve
,"it"ioio tarlasrnr, bahqeeini veya evini defiiqme suretiyle
kiigii"k trmar

$o 41

veya
iiete bir }irymet verirge- (iitterse) asker' bahkqr
ona verilen ilive
ve
diiner
aahibi tsrlasrna, bthgeaine veya evino

42

luymeti tagrr (muhafaza edet' geri vermez)'

(fakat) tarlada
E[er bir adam, bir tarlayr iElemek iizere kiralaraa
edilecek vc
ispat
bu
arpa yetigtirmezse ve tarlaila i9 yapmazsa
vere-

6iti9rtl

188

(askere) ahr veya kral seferine, kirahk U"

Ua"U kebul eilip (onu)

r8{ Bak

;";;,

bir adam, bir lske'in, bir bahkgrnrn veya bir vergt *'ip"116finin
i"no".i"i veya evini satrn al[sa, tableti (siizlegmesi) krnparaya) kaybeilecektir' Tarla' bahqc
Giiniigten

ve ev eahibine iliinecektir'

Ei",

gehrinin
1ehrinin
taprnafirnrn giiziim
kargrhflr yokaa, onu saray giizecoktir. Tarlaor,
bahgesi ve evi gtiziim kargrhfr olarak, verilmeyecoktir.

EEer

lacaktu.

rine lcavugturursa, evinde giizme paraer (fidyeai)

varaa, kendisini
bizzat g6zet (tiiccara olan borcunu ,rerir).
$"yet evinde giizecek (bir

kargrhgr) foks.1

189

$36-BiIasker,}irbalrkgrvebirvergiyiikiimliisiiniinls'tarlasr,bahgesi
kargrh[r) verilmeyecektir (satrlmaya:-"ki*)'

yerine getiilrse, kendisi (asker veya bahkgr)

dtiner, tarlasrnr,
gesini ve evini (geri) isterse, ona verilmey"c"kti",
Er iroyan ve

xANUNT-anr

komqunun

(iitii"ii)

ceklerdil.
g

43

- E[er tarlayr

iglemeyip

gT bo*tty:a tarla

sahibine' (bitigik) kom-

buakulr tarla'la genlozacakls?'

ttt ;";"Jc"ktir'
edecektir'
drfi t*fi "kii ytp"""k18s' tarll eahibine iadeiizereliralaihysa'
agmak
igintle
iigyrl
tarlayr
bii
a - E$er bi adam, gen
agmazse diiriliincii yl tarlaila
(fakat) f.rf
"up'ft"-l"U"i^t*f-ryr
elirm yapacak' tarla eahibine
g"o bozucuk, L'"t U"""Jies t"
gueununki

oranrnda arPayr tarla sahibine

Gen

""1"
arpa aayecaktrr
iaile edecekti. ff"" fS IKU190 igin 10 GURrel
(iilgecektir).

ts6 nAJi

parqasr sfibi Bk' F' R Kraur' Ein

bittim: vergi rniiLkellefi, en kiigiiLlc timar
s' 16l
Lciilcn
1958.r
Anmi-' $athrqa von Babylon'

Edftt
-'_ii d;; K6dgs(LUKIIn) y&t"t bit t"libu

eDufr

Bk' s'

2?4

,or-*_8}..!tst I, 162 gen topralrn ilk iglonmesi

$? ""Artti
maiafi mahdrv: t 'p;"il-i-*
iplcmel'
ft
s"o au"irr-"t), toprafr sabanla
*f:
1g"o h;J,
dio-ui arkv6"i elrim yTy"l' d:tic (ska) ekrneme
il'u
lsc Jdtrdlbu : ekmo
""1"- "f-u,
gelen keeekledn ufalanmasr'
7st
kesek ttrrne; ilk eitrmeilo moytlana
nvr7fi7tt-

100 1

10r

yezey iilgosf,, ca' 3600rn2

: hacim dlgiirit ca' 300 litro

IKU : bir

I eUR

190

suMrrR BABiL Assun K:{.NUlviAm

47

$ 4g

qAMMURABi

tar]asrnr iiriin almak iizere kiracrya lez

veqrse, tar.
lasrrun iirii-n'inii ahr (fakat)
sonra tarlala .o bru*.r. veya
sel g6tii.
riirse, zarar (tarlay) igleyenindir.

" -flfiJi)f'ffi#T*1:::iiilht

aMMi-FlDUeA llExM!fir

- E[er bir adam,

$ 45

'

yr

*"1"T

armadrvsa (rakat)

ier"yuoir.t*ri-,;,b,'d,qtt"':":11"fi Jr.JlT"#flffi

-E,.er tarrayr. igleyen

* E$er bir adam, sulamak iqin bir kanal agarsa (ve onun balcrmncla)
tembellik ederse (bu yiizilen) ya'''daki tarlayr su basarsa ona

Ial'a,

$ 56

;:ltr

$ 57

Eser bir adamrn borcu varsa (fakat)

tarrasmr frrtrua f,annsr
su
altrnda blakrrsa, veya sel g.tiiriirse-yrho,
,orrr"trrtiu' tarlada
arpa yetig.nesse, o yrl

"rp"y, "Ir"uklry, dd;;;;ir.

(vesikasr)

arya
hasat zo'aannda' arpayr veya srrearm leya- susamr yetigtirdiyse
alacaL olan ta"ia sahibidir.
Tiiccardan ardrs paraya' k."grtq
(o_rarak) f"t"t ;;l;i;e
tiiccara
arpa verecek, (aynca) emeiini
de iideyecektir.
$ 50 - Eler tarlayr igleyen adam, arpa ek'mig
tarlaln veya susam errilmig

5f -

tarlayr verirse, tarl1r{a-o]an (yetigen)

arpaveyasusaml tarla sahibi
alacak, gumus ve faizini aii"au""
iade edecektir.
E$er geri iideyecek
_giimiig ;;k;", tiiccardan aldrf,r giimiigiin vc
faizinin kargrhs kudor
,oru* rr"y. u"pu, kralra_eJrioe uygun
olarak tiiccara iideyecektir.

$ 52

- E!'er, (tarlayr) igleyen tarlada arDe vcv. ari.dh _-^-:--:

vetistirmedivse
(mahsul'r-#;il

$ 53

- E[er bir

g sa

- E!3r,

;;;H ;HJi;JH:m

adam-,

.TI*T*

kuoar irrr) bendinin kuwetlendirilmeeinde ihmal giiaterip, b"oai

eugJuastrrmazsa
bendde delik
agihrsa
("yT yaprracak) .*Lf su giitiiriirse,vobendinde
""
delik
agrlan adam

*,1ff1il,-ift"ffift::?ff;o,J,Ii

qrh$r vereceklcr (satacaklar),

tarlanrn rs ada_tan
".pu"rr.
ealei

letae

para kar_
"" marrm
su giitiirmiig
oran'gdilenmig

"r_r*i"UrrrJ;#*-.
*.."*" r; ;;;; ;;#i*

re' Bureda kiracr.

tonralr igleyen kimse ..errE{uet
kargrrr[rdu, ereriu fiiri..topra[r
igremek,
tti"eyuo-ve'mei"t

,oyu:;

*ff :""ffi *rfu

if,i : lt iJ"'olr,"uo
"t,;'"]l"rarmerg
igin gi,nenea
tarra

.'!'{duMU.r.Tan"#i#-:T:i"Hf

whose grain the warer

"o"ri",l

ofi...'a.

(komgusunun yetiqtirdi$i kadar) arpayr tideyecehtir.

E$er bir adam, suyu agrp, yanrndaki tarlanrn iqlelini su altlada
brrahusa, hex BUR re5 igin 10 GUR arpa tideyecektir.
E$er bir goban, kiigiik bag hayvanlannr otlatmalc igin tarla sahibi
ile uyugmaz ve tarla sahibi olmailan (izinsiz olarah) hayvanlanna
tarlayr otlatrrsa, tarla sahibi tarlasrm hasad ettifincle tarla sahibi'
nin izni olmadan tarlada hayvanlannr otlatan goban, (hasadrn)
iistiine (fazla olarak) her BUR igin 20 GUR arpa tarla sahibine
verecektir.
gayrrdan grktrktan sonra, biitiin siirii qehir ltaprsrudan (gizlice) siiziiliirse (yeniden grkarsa) ve goban hayvanlan
bir tarlaya salarea, o tarlayr hayvanlara yedirirse, tadayr yecliren
goban, tarlayr (sonradan) koruyacaktrr (bekgilifini yapacaktrr).
Hasat zamanr her BUR igin 60 GUR arpa taria sahibine iiiieyecektir 1e8.
E[er bir ailam, bahge sahibi olmahsrzrn (izinsiz olara$ adamrn
bahgesinilen a$ag keserse l/2 MANAlsT giimiig tartacaktrr.
E[er bir adam, bir tarlayr afag ilikmelc iizere, bahgrvana vetitse,
bahqrvan bahqeye (a[ag) dikerse diirt yl bahgeyi yetiqtirecek,
beginci yrl bahge sahibi ile bahgrvan bunu egit olarak biiliiqecekler,
bahge sahibi hissesini aegip alacalctrr.
E[er bahgrvan, tarlamn a[aqlanmasrnr tamamlamaihysa, gen 1e8
buaktrysa, gen brral;.rlan yeri onun hissesi olarak ona vereceklerdir.
E$er, ona bahge yapmak iizere verilen tarlaln tlikmediyse (o tarla)
ekili bir tarla iserse, bak.lmadrgr yrllann tarla iirii:riiniizoo !alg1van, tarla eahibine bitigik tarla iiriinii gibi (kailar) sayacaktrr.
f4ilgnrn iglemesini yaprp, tarla sahibine geri verecehtir.
E[er gen bir tarla ise, tarlaurn iqlerini yapacak, tarlayr tarla sahibine geri verecek (ve ayrrca) bir BUR igin 10 GUR arpa, her yrl
igin sayacaktrr.

$ 58

- E[er hayvanlar

$ 59

$ 60

$ 61

$ 62

$ 63

Tableti

'sratrlacak (siliue^cek) ve o ;nl igin faiz o""*"y"""t

ti".
$ 49 - Eser bir adam, bir tiiccardan giimiig
a!:rsa, sucam veya a^.pa igin
hazrrlanmrs oran tarralz tiiccar"a
..tarrap
igle, yetigecek olan arpayr veya ik;;rrr,k;L;l;;**,
susamr toptu, ui,,'j"lr"
1""y .g.*
(tarlay) igleyen (ki_;"i t"rl"d"

L91

$ 55

iiuceki yrhn eme$ini aimadr'r

"au*, aur..
igin' tarrayr (tekrar) igreyecelini
etiyleree, t*t" ."uili"reddetmiyJeektir. Tarlayr igleyen, tr"Irlr,', siirecek,
nu."t
masrnda oldu!.u gibi arpay
""*"orncla anlag.
alacaktrr.

KANUT{r,Anr

7s5

7 baru. fs lKU,

lfu

igin bk. alt not. l0

1sc

Bu maalalenin anlamr aqik defiililir. lcannu kelimesinin kargrh[r bi]inmemektedir. Cezanrn gBrr olugu gobenn Bugunun biiyiiHii[Unii gitsterir. llluhtemelen otlaktan iliinen siiriiniin,
yeniden getrir kaprunilan gizlice grkarak, qoban tarafrnilan bagka ekili bir tarlada izinsiz otlatrlmasr siiz konusu olmahilu. lzaldlu fiilinin anlamr igin bk. $ 2l Meek, ANET .st. 68-70-hannu
gamartim ino abullim ittahl.alu,-whet the whole flock has been shut up within t-he city-gats.
rez

ISIANA : mantm

eaLl? kg. bk. alt not.

19

tss niilitam sib : Meek, op. cit. left a portion bue "bir lcsrmm qrplak buaktr"
rss abiinnu (Srm. AB.SiN Akkad'caya gegen bir kelimeclir) manasr sabantn buaktrfr
iz. Buracla sabanla igle'r.ig tarla, ekili tarla karErLfrnila ahyonrz.
200 Meek ve Driver-Miles, og. cit. biltu igin rent : kira karghfrnr kullamyorlar.

192

SUMER BAAii .ASSUR KANUNf,ARI

lrE AI}IMi-qADUQA FIRMANI

$ 64

- E$er bir

b;q'"; ;"or; (erde) ,,,ttu'o

?:t:.:y verirse,
g:::l"liil,q;T:""1l
#Tiril:';):
",,,"^.k,1,*
TJT
sahibine
3ffn
fi
ip";;;,:ffiTl

*:j'I:

*i::l

alacaktrr.
""""""r,
- Eger bahsrvan, i"on"r,
?i;i;;l""r
azaldrysa
a-zaldtysa bahgrvan,
nung*"o, bahge
"," 16u yuzden) iiriin
bahce iirii.i/-r,
t
, bitigik
(iideyeeektir).
"*,Li-u,bahgeye 96r" s"y""aktr.
$ 66 - E$er bir adam, bir tiiccdrdan
g 65

g*i i.*,,,

;"';;;n"T,:'y,iffi
geyi yoksa,
lir"? i::::uccan
tohumlamada;

(parayr)

bah.gesini tiiccara verip,

."

il;;;j";f":l"ir^'"::
j,i:
o"nr#""
_*-.yvqu
rua""

gliuu"l:"

s 6z

r,ffr;

Rorser,

tiicca-azr'

*ilr"*r;i"$hi-;ri"1*;'tfii;"-1*?ffi**"";:
-".rcr.. ,c{ Du ev,,trmara ait de}ilse
eat,,, alacak
onU
giiiiis ve erya verecektir'(v.*lU"""i.ia.

ve

<n' " i
67fa'da{
itibaren

";;;;;

100'e kaclar olan maddeler

krrrk oldufu igin
-

#T;
i
Driver-Mire!'e
;:'J:l #,|ffi :'il1T
Borser.i z';. 1;-,s.;
d.r;#d;"ffii:fi
Ti*"*;:
srm
atarak, onun koyduf"-t
u"il_*u
a

_,: ;"lr

a r,

ad

derere

,r""t;;;;;";"fu iih*.

Borger. $

68fa; (Driver-Miles D)
$
E$er bir adam, terkedilmig
bir

;;ilT

ra d

,,

esas

islerse,

evde

topra$r komgueunun (haberi)

oltoprak sahibine diine-

t."t"afiig

Borger, g

68+b (Driver Miles g H

ve $ G)
. yrkrlmaktl ol-an (evini) tamir
ettir, senin evinden benim
(evime) gesecekler-,
&;-ril;*toprafirn
ruhibio; ;;;kedilmis
topragrm yap, senin terkedilmiq
y"rinieo
...

b";l;-";;e,

T.r::::,::.'.

delip
derse, eahit go,r;;;
ve_ asmak euretiyro
hrrarz
.. . .
agmadan dolayr ne kayboiduysa,

2or Riekele
Borger-Bab

lr^.i. ,""'" ,ro*,

tito- riui".,-,;;;'ff:tflT::-#,',:T[^:"lesestiicke, r{ert rrr, re6r,

2or

Bu madded e ile bitu

203

Borger ve Driver-Miles,
op. cit,

(Borger
\-

pontiricium rns.

:
kelimeei
err"u,rarg-[o"l-;;;;'.
t gayrr
"")menkul genis manada_ a.lat,rmatd*. Malikane gibi..
q qE D*
satdamaz, r"ttta,6r htE,
ver;rmekldir.ulltr'"'1fr,0r""
o*,

?8

E$er bir ev gahibi, evinde bir kiracr oturtuyorsa ve oturan adam

mirkavelesinin giimiigiiniin biitiin yrlh[mr (bir yrlhh kirasrmn
tamamrm) ev sahibine
nr siiyleree, ev
once

sahibi hiracrya, giinii clolmaclan

dolmadan kiracrln evinden
verilifi giimiigten (Paradan)

i giinn

eks

(Borger Z0+lt); Driv\r-Miles S t ANET^qq

toa
EEer birtticcu", !rp" t"y" giimiigii faizli borq olarak verirse I GUR
igin I porgilcru[e SA. arPayr faiz olarak alacaktrr',EE*.CliT:

borq iu"oL v6.irse,

siire g c)
:l+"'/
;{iilfTil:i'".::1 ^': -\ vermivecektir' E[er kendi evine

arpa'

E[er .
69*c), Driver'Miles 5 J ve E, ANET

hergeyi ddeYecektir.

."J.j

/Y
tor"*-nfu

iideyecektir.E$erdelikagrlrrsaihmaleililmigyerinsahibikaybolan

(paran) r.".s,r,;

;1;:;S
_---.q&!E
il;ffi nurma /arsa, bahge eahibi
's raoar
^!l:1,."o
ve
_faizi t"t t"tioe
fu."""" iirrcwe^oL _l:l:1":"T'r.
liimiil
tarrada vetiemie
qtsn

ffiff,-;f::'
fri
;ffi;'d{?ffffiil1"ff:e*'

193

seuMunesi KANUNLART

adam, bahgesini tohumlama

getet giimiige 6 danenin

I/6

gekelinisos

alacaktrr.
?lf d Driver-Miles $ M; ANET 89' 90)
E[er faizli borcu olan bir adamrn iideyecek gumiigii (p-arasr) yoksa
206 giire faizini
(fakat) arpasr varsa, krahn emir ve kanunlanna
qa
arttudrysa [veya]
GURiqin
faizi,her
alacaktrr.-'E$er tiiccar
[60]
ve fonu da
arttrrdrysa
qekefini
l/6
ilanenin
6
her gekel giimiig igin
kaybedecehtir'
verdi$ini
iidiinq
aldrysa] bitiin

(Borger

(Borger 72+d) Driver-Miles $ N; ANET 91

E[cr tiiccar, arPa veya giimiiqii faizle iidiinq verirse ve (biitiin
faizin karg'l'['r olan) arpa ve giimiigii aldrysa, arPa ve giimiig ' ' ' ' ' '
olmayacaktrr

12!a\; Driver'Miles S O; ANET 93

(hesaptan) grkartmadrysa'
[E$er bir tiiccar aldr[r] biitiin arpayr
onuniirerinebirtablet(vesika)yazmadrysaveyafaiziniana
paraya kattrysa, o tiiccar aldrfr biitiin arParun iki katrnr iiileye'

(Borger

cektir.
(Borger ?3*e); Driver'Miles

P; ANET 94
Elerbirtiiccar,arpavegiimiignfaizkarqrlrlrndaverirse,borg
ka'rgrhfr verdifi ,"i^o giimiigii eksik tag (aglrl*) tilgiisiiyle ve
arPa)n eksik sulum ile verdiyse (fakat) geri alih$ zam.atn parayr
$

-biiyiikafirrlrkile,arpalabiiyiiksutumilealilrysaotiiccat,ne
verdiyse kaYbedecektir.

tor IGURz(kurrum):ca300 litrez (pariiktum Gl)(l Ptrii&tum:60 litre)'.30sutum

(BAI{) I sutum : ca 10 litre) : 300 q0m (SILA) I gtm : ca 1' litre
' tot 1 Dilam (GIIN) r aO kg. , 60 monfim (MA. NA) ! mantm t ca. I 12 kg. : 3600 Siqlum
"u.
(CtNr) 1 iiqlum rca. 8 li3 gr. : 3600 X 180 ulletun I ulletum ; ca' li20 gr'
' iia
1r;-o gimilat Sa',i,r.: krahn enir ve kanunlanna gdre-krraha feroanrna giire.
Meek, op. cit. $ 89, in accorilance with the ratio fixed by tho king'

t94

5UMDR BAAiL ASSUR TANUDILARI YE AMMi.SADUQA

TERNdANI

(Borger

74te);

f.tfi|'I

Driver_Miles

tiiccar, faizle

(Borger ?Sfe); Driver-Miles

e;

A.NET

borg
$

SS

. verdiyse, ne verdiyse kaybe.

R; ANET

(Eorger
g 98

$ 99

76fe ve Z6ff)

tiiccar itiraz

Driver-Miles

etmeyecerr,

arPa, yiin, biikisel yaf veya her- E[er bir tiiccar, ayak satrcrsrna
212
igin verirse, satrcr (elde etti$i) giimiigii
hangi bir mah satmalc

$
" f05

$ 106

S ve g T krnktrr.

(Borger 77 *f; Driver.Miles $ UI

E$er bir adam, bir adama *rJtf* igin giimiig
verirse, meydana
gelen kar veya zarr', tanrr iiniindu o"-t"klugu
bfficeklerdir.
(Borger T8ff, Driver_Miles 100 ANET

Eler bir tiiccar, bir ayak

$
- 104

9O

Efer bir adam, arpa ve giimiigii riiccardan (6tiiinq)

algsa, iidsyss.l
arpa ve giimiigii yoksa fakat mah varsa,
elinde ne varsa. getirdigi
gahitrerin iiniinde tticcanna verecek,

kabul edecektir.

g 10?

99)
S
satrcrsrna soz ahg -rerig igin giiiniig verirse

- E[er gitti$i-yerde

tazang giiriirse (kazamrsa), aldr$r lcaclar giimtigiin faizini kaydedecek, giiniinde tiiccanna
iideyeiektil roo.

I01

$ 102

$ 103

E$er, gitti$i yerde JrAr giirmezse (kAr etmesse;,

utar6. giimtigii iki
katrna grkarrp, ayak satrcrsr tiiccara ddeyecektir.
E[er tiiccar,.ayak satrcrerna parayr borg aro olarak
verireo,

gitti[i

yerde zarar gtiriiree, ana parayr (re;e.til_mal)

tiiccara g*.i .,ru...utti..
E$er seyahata,",:kf bir diigman, ayak satrcrermn
(elinile nesi varaa)
ona artrnrsa
ahrsa) ayak satrcrsr (o zaman) tanr: yemini ell
{elindel

edip serbest kalacaktrr.

2o7

wheri"".1.r"

satrcrer, bohgaa, Meel,o giiro ..travering

n*i roy".,' n. Bilgig ..Qivi yazilr Laynakrarda

f C f fi,V e ]. U,
"lii?r_rrfi ""
uJ;",fl,jf

1"ia
tabirteri" adh
makale "ae 1i

tadmiqtum kelimelerinin tat

tadni qtum ise tiiccarrar
katmadankazang tarrrnr ve dofrudan t"r""ca".;akhg,
esas tutarak ahnan borgtur. Aynca
bak' F' R' Kraus;' s' 63 ve not r. Bize giire
toitmiqtuni ticcar tarafitrd,an so^olru;y^
prr" o"
mal olarak verilen ve iid,eme gartr agrkca
birinurcye" ta;ru
]J"l"l-oi"
.lr-"""uo.
Meek' ANET, tailmiqtun igiu: money t"ot
""v.
""il

;};'f; :l":"T:,ffi1il. "jfll;

I
I
I

ll'

(rnutual) ailvantage; qaqqail kaepin:

(paramn) giimiigiin tamanu, der

b"lgusinialmazsa,miihiirlenmemiggiim.iighesaba konmayacaktrr.
E[er ayak saticlsl, bir tiiccardan gumtg ahp, tiiccarrm inkar eilerse,
o tiiccar tanrt ve gahitler ijniinile ayak satrcrsrnrn aldr$r giimiiqii
ispat edecek ve satlcr giimiiqii ve biitiin aldrklarrm iig hatryla tiic-

cara verecektir.
E[er bir tiiccar, bir ayak satrersrna giivenirse, ayak satrcrsr

(cla)

tiiccann ona verdifii her geyi, tiiccanna geri verirse, tiiccar da ayak
satrcrsrnlr ona vercli$i her qeyi inkar ederse, o ayak satrc]sr tanrr

verecektir.
E[er bir kadrn bira satrc$r (meyhaneci), biramn fiatr kargilr[r arpa
kabul etmesse, biiyiik afrrhk (a[rrhk iilgiisii) ile giimiiq kabul ederse
ve bira kargrlrfr alaca$r alPayr giimiig kargrlrfrnclan grkarrrsa, o
bira satrcrer kadrm itham edecekler' suya atacaklardrr'

$ 108

$
- r09

- E[er bira

satlcrsr (meyhaneci) kadrmn evinde hayilutlar toplanrr'

luiru, o haydutlan yakalamaz ve (kadrn onla.) saraya yollamazsa
o bira eatrcrer kadrn iildiiriiLlecektir'
manastrrda oturmayar-bft naditum, bir entunlz\?, bir bira evi
(Jeyhane) agar veya bira (igmek) igin bir bira evine girerse, o kadrm

*
s- rI0 E[er

yakalayacaklardrr.

semuv. Ld): torba tarryan, ayak

salesman 'amallfi'1:
peddling his wares
gesen bashca bors ve iidiing

kaytleilip, tiiccara iade edecektir. Satrcr tiiccara verili$i miihiirlii

giimiiqii alacaktrr'
E[er ayak satrcrsr ihmal eilip, tiiccala verdifii giimiigiin miihiirlii

ve gahitler iiniinde tiiccarr (itham edip) ispat eclecektir. T'iiecar

ayak satrersr igin ahp, inkar etti$i her gcyi alti katryla sattcrya

ve onu yola qrkanrsa, ayak satrcnr ona emanet

edilen parayr art.
tuacaktrrs08 (kazanq ea$Iayacaktrr
$ 100

195

EAINTUNABi KANUNLARI

;'[lfi.,T*:*:

orituoot interest.: Drivcr-Miles, ibid..,.;

for
-ihorilr"",:

y"-,1"" p"* igin, total

amonnt of

bir kadrn, bfu pihum iilqii au igkiyi

$ lU - E[er bira eatrcrsr
hasat zamanrnda 5 q6 215 arpa alacaktrr'

veresiye verirse,

$r12_E[etbiradam,yolda(seyahatta)bulunuyorsaveelindekigiimiiq,
'
uli*, hyqetli taq veya mah bir baqka adama verip, bu (eqyayr)
bagka bir yere nakil iqin yollarsa, o adam yollanacak ne varsa
yollanan yere vermeyip (kenili iizerine) alrrsa, nakledilecek maLn
sahibioadamrn,vermedi$ivenakliyesiniyapmadr$rnevar6a
ispat edecek, bu kimse kenilisine verilenin beq katrm nakleclileeek
mahn sahibine verecektir.

208

Meek, n\melum keli-esini faiz kargdr!,r hullarryor.

Meek vo Driver-Miles,in
okuyaaailrfr yeri biz us-ta-ar-tir orarak yani 'wa16ru ufazra
olmak,
qok ormak,, fiilinden
trII2
-^arttrmak an_lamrna gelen kelime il" a"_*ofryo"*.
-fark[
Meek ve Driver-Miles t"-o-"]
olarak terciime

il # TltH

su Bak.
I

rl
rl

ekler S. 2?l

etrnislerdir.

ve Driver-Miles ibid - to retail, for retail, perakenile eatrg igin...

,Ls nai!rtu yo entu,yiiksek rahibe erufiyla ilgili birer meslektirler. Bk. eklcr s' 275
2t^ pihum: anlamr belli defil, pehttt'to caulk"ziftlemek, kapamakclemek oltlufu iqin
11-46iista ka;ah bir kap oldugu iliiguniitebilir. Bk. Driver-Miles, vol. II s, 201 v. d', S f
ars qd : SA ca. 1 litre.
3rs Meek

suM'n a^Bir' assu* (aNUNLAil

vD a',,ri-gADuea

u*-ffi'm.lrltF',frui"fi:#l.';ffi':,
Fr,R.![AN,

EA]ruuRABi

'ANU]TLART

Lg:

i.T,#$1",1fr:*lff##*l**i'[e)'Li'l*irsahibi

fiij"t"t#,*;;r;?"il"tTi-iT"Tffj::-dHT; u,,'-;e*H1t*;X,?,tl*","'"lt;*"*f#*-#"H

lmruroHs###"ffi,r*ilbrl:,ffi1;
"_.,1._ql*;*_r:,--.:HT#;riaffi:,ffir,i
"'"-f,ft'+"#i.1t'j}jli;#t;"r,"mns"mr,1*uo,-iHtii,--,oo1.trlii,H;T,i",ffi
#ffi s'"#t

:***ffi$
""
!;

:rl

*"*s"*"?#:*i*'***r,*;,q+'#-.S"ffifl{jffi,+rffii*-fi*

s''-"e*"i-*"-,,.i."uidiboJr.yiirihd*rbi!bq.r"-,*._

ii
;..H**.ftrffi**.:3:l,j*y-,{,';;;"ffi i

jl

radrvsa, (boreru)

:l

ffiffi

kenai"inT;i;';;;;'fii|ffffi;il?"1ffi

u"r-ffiI'if.ll-HHrfFff,*q::.y-_1?:::*;-*:
""-ii;6;;ffi;T;#,f;;;;k;;;"*:rl*::*,11T,1:

n**ff#P"*-r"n'6ttitbi!!dl'n"va'p'bur-

ffi ffit#ffi'-ffi-*"ffi l,-"ffir-*-i*":::T:fiiffiffi#

'affw+'.mm":

i'*

ll

,.t'd6.rir''D'tB !"'

:.1,1*::m:.*:*:"":;rffi::tr;H*ffi* I *,':::**1::*-,.rE:-ic.r.ng.'
-*-,-"*-o*n*"*;;;;:'il:iLffi*ffi"-.ffi
I ".rml*,m"-c.@Fr.br,(tr.,*rpt.d).,.r,in.D,i6

ffi.T,*:iT:ffi$,#:ffi:,ttr.my*m#

I
I

rll
t,.
I
i.l
I

r..j ,. i

_fg***g,,,gm*umg.i,i.Ec,
3 biitgeyo iidenen para cezaerna 6rnek'

ir..-rE,rDr,

!,tr! 1.,i,..,-

I9B
$ I29

suMEn BABiL Assun

KAr\ruNr.itRr vE
yE auld'eaDuQA
FERM&Yr

"::

- E6er bir adam,- ;"*

saMmunesi KAr\ru$[nRr

^ U**r'ry,if;l:ri#-Tf,"ffi#ix+i,.-""":il$:;
bir alam, bir bagha
adamrn

$138-

" _ E$er
$
",I30

:
I
I

$, r _
3

;?::tdf:#,i',t ffii;ffi flt#:*l#.I

$139-

*,:iT

o*n"""."iiilL"1n:;;,*::,;1;1,,;r{"1;;".:1".,
dooec"ktii.. -_*,sa (kacln);;;;"r$r":lj:
$ I32 - Eger bir".ri,,e
"a"-l.l]-.l::'- ,._
p rm ak
r, 0,,"r""*il?"T.f TilT',Tffi
.":* "I ioj"
"
mazsa, kocar
i;iJi*""Jiiliil'
"itl
u""""i.i"T'i"t"r'i"
g r3'a-

$ 149

cerc ve

$ l-11

uzr

E[er bir uuu" 'n''

-nehre
zorla
ahnrp gi;tiiriil"

kansr

,i,

fli*$::;r;ffr

S 142

IBS _ Eger

bir

kocasrndan nefret eilip sen beni tarrh$a alamazsrn

derse, onun kayrtlan, biilgesinden incelenecek. E[er o kadrn (evine

#;;i,i##lil
(glrebilir) u.*,,
;;;:.:,:*"",
o*i,ti"J,T..
"

ve lconiline) dikkatli iee (evini ve iffetini koruyorsa) ve kabahatr

yoksa vo kocaor (evinden) gftmaya diigkiinse (evini ihma! edip,
soka[a grkmafa diigkii1..1, onu gok kiiqiiltiiyorsa, o kadrmu kabahatr yoktur, geyizini ahp babasrnrn evine gidecektir

:f *' .*ia *=11;*f'J;tr'"l?J l;ti{i:T;i.:.:$

bir ovo
"a"_-

ve socutc diinvava
g 186

-;#H

e"ti"i.r",:;* ijl;",TiTl_o::1..'.
sirs;
tehrine v""'to1qs.

!1?**:",".:"a

ddner.G;;"'diiner'

,*:1::";"-;;:"ffi ?ixl'-{T,r'J"i-{t$i:,'lTlu'**i

$rB

z il::if '"TjJlojie:'o'? +;:ffi ;:JT:?":*":,'::H,

fffi - E[er (kaihn kendini ve evini) giizotmezse ve soka[a di\kiinee

evini daf'rtryor rae, kocasrm kiigiik diigiiriiyorsa o kadrm Buya atacaklardrr.

eohrini

$ r44

iffi':r'*U:;fj{ll:fifi*ffi

$ 1(5

t,*,

- E[er bir

aclam

bir neilttuinzzs ile evlenirse ve o nailitumkocaerna

bir kadrn kulo verirse ve o kiilenin do$urmasrna eebep olursa (fakat)

bu adam bit Eugi,tum ile evlenme[e karar verirse o adama miisaade

,,,."jthti:-i,t

;;?'.#'3';:if,i*;1*:-:@'$*t'f

E[er baghlc yoksa (verilmemigse), boganma igin bir I\{ANA giimiig

ona verecektir.
E$at mu$ldnurn ise U3 MANA giimiig ona verecektir.
E[er, kocasrmn evinde oturan bir aclamrn kansr evden grkmaya
(kagma[a) karar verip, gahsr. igia mal miilk efinirse zs8 (sonra) evini
da[rtu, kocosrm kiigi& diigtiriirse ve bu ispat eililirse kocasr e$er
onu bogayaca$rnr eiiylerse, bogayabilir. Yolluk ve boganma parasr

- E[er bir kad'.,

rransr ]rir baska;;-;

31

bir adam, lrsaflisine goeuk do$urmayan, karrsrnr brrakrrsa

(bogaraa), baghfir kadar giimiiqii ona verecek ve babasrnDr evinden
getirdi$i geyizi ona tam olarak verecek ve onu (iiyle) bogayacaktrr.
E$er

olarak ona hiq bir gey vermeyecektir. E[er kocasr onu bogamadrfrnr
siiylerse, ikinci bir kadrnr alacak ve o (birinci kactrn) kiile gibi
kocasrnrn evinde oturacakhr.

... .nI'

""",:r**r;;;'I,ffi jffif

199

etmiyecekler dir, lugjtum,u uz6 ala-mryacaktrr,

E[cr bir ndam bir' *ulrtum ile evreni'se ve ona gocuk temin etps2s6 teo vo (o adam) Eugitum ile
evlenme[i kafasrna horsa, o adam

{ughum'u alacaktrr. Onu evine sokacaktri (fakat)

tum ile yangmayacaktrr.

.
$ 146

o iugitum, ndt-

- E[or bir

ad.am nailitum i]e evlenirge ve bu (nailicurn) kocasrna bir

kad'n ktils voriroe' kiile gocuk do$urursa, sonra o k'iile gocuk doSurdu diye hammr ile egitlik iddi-a etlerse, hammr (eahibesi) onu

'-

ruwrumimr-

t28 aikilramsakdtu=
iizel mal edi'mek-Meekr AITIET-to cngago in business, Driver: nemiste in behaving borself foolishly. Hor*, D;u r<"itr"u"it["n"" n"J"."-r""g"o
$ilgr
,
in llcutsohcr.Ubersetzuni; hiiuelichen
Erwerb, fiir sich erwirbt.
.

fre Bir ewelki naddecle

kullamlan nagdru

pdhu

(: ilalrfinak, sagrnak,

!r0 Dofurnaalc fiilinilen

eyn olarak

maktadu.

(:

konrmuk) kelimesinin aksi olarak sc-

evi bahmsrz bnaLrnak) helimesi

rcJi ( -

u["-rr"J..a---:

sahip olmah, temio ctrnelc)

fiiti

kullan

l-

SUI{I'R BADiT ASSUN

K.4I!IUNI.,1.Rr

VE AMTfi-.SIDUQA
FENMANI

para kargrL$: veremiyecekilr

rs,ra-,--_^_r - ,
(nieam) r."vi"'r.o
o'"i, ilil"1::Tfl|;::[;':,;,*kat oaa kiireriri
_ Eger
".
eocuk .r.g".;;;. :"J,*:i:r".:r.r: .:,.
(sitacahtrr).
"ohibesi onu giimiig kargrl$r
verecektir

s 147

$I4B-JErer$#ffgftfijgfi,ry

naumunloi

tr.

- E[er bir adam, babasrmn iiliimilnden sonra gocuk diinyaya getir-ig olan anahfirnrn ko;rnunda yakalamrsa, o adam babasrmn evin-

$ f59

E[er, haynpederinin
-'veren

den uzaklaqtrrrlacaktrr.

lczrnr almayacaf:nr eiiylediyse,

evinder

-rs'-;;":T;"d,ffT,T::"i:lj:*t

(kocasr)

adam ka'srna tarra.

rl

edecek

_:'"'*.*"ttm

$ 162

ggiffi**fi1r*ffi

$ 163

$ .tS3

o kadrru

$ rs6

-;i:lrfg:I1;*Yi

"t1"81

ff;1"m

"il:i:JTil1":"'T::"1";,if"#i"il:ffi.

kansr ildnci

- Efer bir

^__:

bir erkek igin

"'""rr""tr'"'"ar.''rir
hrzr

olrl-*

$ ls4
$ -rss

kocaer,, tildiirtiiree,
kocaerm

$ 164

J,:HffiXl.lataiken v't"tuoo'-'-J

fu$r,g;ffi*rix*.x:t;#r#iitr"3
*J#io i;::T"::,*tirdivae

#HTr-1""*'Jo

*i*. ", il;

E$er bir adam, sahiF olduf'u gocuklanna egler ahraa (fakat) rriigiilc
oiluaa eg almazsa eonra, baba kaderine gidince (iiliince) karilegler
miras hiiliigtiikleri zaman, babanrn evine ait nral igindreno evrenmemig olan kiigiik kardeglerinin higeesinin iistiine baghk parasr
verecekler vo evlendireceklerfir.
- E[er bir adam bir k.rhn 6l,,sg (evlenirse), kadrn ona gocuklar
do$urursa, o kaihn kaderine giilerse (iiliirse), iiliimiiriden sonra
adam ihinci bir kadrnla evlenip, gocuklar diinyaya getirirse, sonra
baba (da) tiliiree, goculJar aoalar" giire mal boiiig*"!"""kler, kencri

s 167

analannrn geyizini alacaklardrr. Baba evinin marrnr (tra) egit olarak

biiliiqeceklerdir.
288

f
I

kadannr grkaracak, geyizi babasrnrn evine dOnecektir.

Eier bir adam, giiziinde ilk olan (tercih etti$i) varisine tarra, bahge
ve ev hediye eder, ona bir belge y""""r",1oora baba iildiif;tinde
kardegler mal biiliigtiikleri zaman babamn ona verdifi hediyeyi

$ 166

da) siinliiniin

gi1{d;Hffi::d#**x*ffili

kadrn iiliiree ve efer onun, ka;nnpederinin evine verdi$i, baghk

parasrnr kaynpederi kenrlieine geri verfiyse, koca bu kadrmn geyizi
iizerinde hak iddia etmeyecektir. eeyiz kaclrnrn babasrmn evine

ile yataroa' o adamr

gehirden grkartacahlardrr.

illil

'-

i:*-__

evine niganhhk hediyesi giitiirUr,

baghlc veriree, krzrn babasr "lcrzrmr sana. vermiyecegtim" derse,

(damat adayrna) kendisine no getirdiyee iki hatrm iideyecektir.
D[er bir aclam, ka;nnpederinin evine niganhhk hediyesi getirip,
baghk verdiyee, arkadagr onu kiitiilediyee, kayrnpeder kadrmn
eahibine "krzrmr almayacakern'n dediyse (kayrnpedere) ne getirildiyeo ihi katrnr geri verecelc ve karrsrnr arkadagr almayacaktrr.
E[er bir adam bir kadrnla evlenirse, ona gocuk doiurursa ve o
kadrn lcaderino giderse (iiliirse), baba geyiz iizerinde hak iddia
etmoyeceh, geyiz gocukht orndir.
E[er bir adam bir karfinla evlenirse ve ona goculc temin zs' etmeden

no[urmak fiili yerine, roJ6 - edinnelc, sahip olmalc fiili kullamlryor. Buraila

Cautuioe
unlamda 5 {o"mrr kullanrlmrgtr.

g"ti.iluo- hergeyi

aittir.
E[er
kayrnpederi, bagh$r ona geri vermediyse geyizinden baghfr
-

Iil
*""u'J-r*li,Tn"ffi
"-Hf*"i33:_"gri";;;;;;:"vesonra

u'

bubur,

$ 165

Xrut*#,,***t*,l*:m*xt**.:;
;l

- E[er bir ailam ka;nnpederinin

jlamk) :.t,,"* bir rradrn, kocasrnrn

or;

-.:$fl#trfl"ilTilffi
* EAcr, bir

g rs?

160

g:5p;ft1:**:*::1:j*t-t'*,'ffi :*
*nffi,,l|Jlffi

E$er o kadrnrn prro_,_

,"r_"":::

srnr "o-i.i,|ff
anla

$ f52

""";;;;;'129s'

babae':un

f61

r-

rs

ktr-

ahkoyacaktrr.

ESer o

ve

evine niganhhk hediyesi getiren ve baglk

bir adam, ikinci bir kachna giiz koyduysa
-o.rrve kayrnpederine

Sa

201

$ 158

tutular
$ 149

KANUNLAaT

202

suMER BABif, assun r(AtruNLARr

vE

- E[er bir adam o$lunu mirastan. mahnrm

$ 168

aancMunesi

AjaMi_q-a,Due4 FEIMANT

karar verirse,
yargrglara ..o[lumu mirastan mahrum edece[.im,; derse
yargrglqr
etme$e

Icayrtlarr aragtrracaklarzsa; e$er o$ul, mirastln mahrum

edilecek
afrr bir suqu tagrmryorsa (iglememigee) baba o[runu varis]ikten

rnahrum etmeyecektir
$ 169'-

E$er mirastan mahrum edilecek- (kadar) a$rr

(babaorna kargr iglemigse),

$ I70

bir

suqu rasryorsa

birinci defa igin-affedilecek,

sug' ikinci.defa iglerse, baba o$runu mirastan mahrum "g", "6r.

"a1."kti"
- Efer bir adamrn egi ona go"ok]"" dofurursa ve kadrn kiilesi
r,;r^r
ona gocuhlar do$ururoa, ba'a ea$hf,rnda kiirenin o",
aogr"air],i
qocuhlara o'benim gocukranm" deyip eginin gocurdan
it" li"til.iu
onlan sayarsa, Bonxa baba kaderin" girtili"du (iilitiifiinde)
baba
evinin mah iginden, egin ve kadrn kiitenin go.,rkl""i egit
olarak
rnal biiliigeceklerdir (fakat) egin ilk oflu, hisse iginden
segecek ve

ul -

alacaktrr.
E$er baba safhirnda, ona gocurr dofuran hadrn kiilenin
gocukra'na
o'benim
evlitranmo' demediyse, sonra baba kaderine gitti$inde

(tildiigiinde) baba evinin ma'ndan, kadrn kiilenin gocukla',

egin
gocuklan ile birlikte mar btiliigmeyeceklerdir. Kalenin
ve gocuk.
la*run iizgiidiilii verilecektir aa'. Egin gocuklan, kadrn kiirenin

goaukla'na (hargr) kitlelik igin iddiada burunmayacar.rardrr.

tabrette (beigede) yazitr$ ilii.

hediyesini aracak ve hocasrrun meskeninde oti**"rk, yaqadr[r

intifa' harrkrnr aracelr (o evden ruyauuou*ut) p""1
hargrh$r satamryacaktrr. Terekesi gocuklannrodr".
Efer kocasr ona evlenrne hediyesi vermemigse, (gocuklar) gefzini
ona tamamlayacaklar, kocasrnrn evinin dgyaerndan
hissesini bir

fiin

$ 172

varis gibi alacaktrr. E$er gocu*Ian evden grkartmars igin

pJ

zorluyorlarsa,_

'

$ 173

$ 174

evlenme hediyesini gocukla'na terkeiecek, babaernrn

evinden
getirdi$i geyizini a.lacak (ve) isteili$ kocaya varacakrr.
Eier o kadrn, girdifi y"rde son"J.i koclsrna go"rk ;o$o*"r",
o
'.,ffa kadm iiliirse, geyizini ilk ve son g0cokla" (bfulikt;) b6liigeceklerdir.
Eger, eonraki kocasrna gocuk do$urmazsa geyizini eginin
goculrlan

alacaktrr,
's4 R. Iroase,

Die Keirscbriftlichen

$ l?g

krdror," gocuklannrn maSm eatrn alan kimse giimiigiinii (parasrnr) kaybedecek, mal sahibine ililnecektir'
tSe oloun, ona ba6asr
Bir entum zss, bir nailTum *ae, bir SAL.ZIKRUM
geyiz verirken ve vesikasrnr Xrazarken, ona yauth[r vesikada tere'
i*ioi ti*" isterse vereee$-ini efier yazmadryaa, gdnliiniin biitiin

. - I.v. r --I belirtm"iliysl

babasr kaderine gittifiinde (iildii[iinde)

;;;"ardrr' o n a (mira stan arac'rr)
onrrn
hisse tte$eri kaclar arpa ya! ve yiin tayrnrnr verecekler- ve

;:i:.ffi ;ffi:tril:.ffi ffi

onu

yargrglar kayrtlannr inceleyip goeokl."a sugu yiik_

Ieyecekler, o kadrn kocasrmn evinden grkmayacaktrr.
-kocasrnrnE[er . U.a_
kocasrnrn evinden gr*mafa karar verdiyse
Jna verdi[i

giinliiniilog edecekle"ilir (meninun edeceklerilir). Fakat kardegleri

ilisee deferi (gaq) kaalar arpa, ya$ ve yiin teyrnrm ona v-ernefg'
o,,u morururi ut-"rlu"r" trrlasrn , bahgesini istedi$i (himseye)
iEletmekiizereverecekvekiracrgronabakacalrur.Tarla,bahge
ys gs[46inrn ona verdi$i her geyin intifa'hahkrnr yagadrfl siirece
alaeak, para karqrhfr verm"yeo"k, bagkalanna bir gey kargrhfr
tideneyecektir (gtinkii) onun mirasr karileglerine aittir'
23e ba'
nsdltum'3o veya bir SAL'ZIKI|UM'un
$ I?9 - E[er, bit etututntss,bir

"

kenilisine geyiz verirken veya belgesini yazarken' ona yaz&$r

belgeile terekesini kime isterse verecefiini yazihysa giinliiniin

b;

Rechtssamrdungeu

in Deutgcher ubersetzug,
Wiesbaden 1963. ..geino Sache pr[fcn.,,
238 andurdru
iizgiirliik kelimesi {akdnu
- koymak fiili ile birliLte verilmektedir.
836 lorger
ibid, numaralamasrna gtire ANET Nosu. l?1.
$

203

mu,k6num'an23? !(6lesi ile bir bcy

-' -EEer. saraya ait birktileveyabir
rA175
krir evlenia-ae ve gocuklar diinyaya getirirse, kiilenin sahibi, be7i.n
hzrmn gocuklan iizerinde kiilelik igin hak iddia eilemez'
kiile veya bit mu1hnum'a ait bir hiile bir bey
q 1?6
t -- - E[er, saraya ait bir
evlendi[i zaman, baba evinin geyizi ile
onunla
krl ile eJl"rri.r"
veya munh^num'utt kiilesinin e'rine gir'
hiileoinin
birlikte, saray
ev yaptrlar, mal edindilerse ve sonra
sonra
birleqtikten
clikten ve
hiileei kaderine gittiyse (tildiiyoe)'
muihenurn'ur
veya
sara)nn
kocaelmn ve onun' birlcqtikten
Fakat
geyizini
alacaktrr'
lozr
beyin
sonra eclincliklerini ikiye biilecokler, kiilenin sahibi yanornr alaca'k,
beyin krzr da yansrnr gocuklan igin alacaktrr'
oonra
s88
g r?6b
- EEer beyin krzmrn geyizi yoksa, kocasr ile birleqtilcten
alacak,
sahibi
kdlenin
Yansrni
biilecelderdir.
ihiye
eilindiklerini
ilifer yanernr cla gocuklarr igiu beyin kazr alacah'tir'
gocuklarr lciigiik olan dul bir kaihn, ikinci bir eve gir:rreye
$ 1?? - E[er,
karar vercliyr", y""grgl*to izni olmadan girrneyecektir' Ihinci
bir eve giadi$nile yargrglar, iinceki kocagrnrn evinin durumunu
inceleyeclkle"l oo""ki kocasrilrn evini gonraki kocasrna ve o hadrna
ecleceklerilir. Hve bakmakn qoeuklan biiyiitmek, mah para
"*"o",
krrgrh$1 vermemek h3ldr,16[a (hadrn) bir tablet diizenletecektir.

$ 1?1b'uo Eq, geyizini ve kocasrmn ona verip,

siirece (o evin)

SANUNLABT

r3?
288

tt'

Bak s.

272

Borgor ibiii'numeralamasrna giire. AIIET iso 176 a"

46rlgugua meslek srmflanmn anlamr igin bh' Ekler, s'273'2'16

, 204,

SUMER

w
I

BaaII, AssuR KANUII,

8I vE
'.urui-s^DUQA F.Ero,^Nr

biitiin ista_.r;;;-: _-- ,'---"**

gtinde) rt-Y*tTt' ":t belirttiYs

rrar[Munesi

grB0_*'*tl'**;1';1i;ff "HHi*:i:i,"i"Tlu#"oll,il-

$r'r-ff :T1"il::""Hj",11;,$::'j:t**u";""a'a'r"i"iir"l"i

$ 192

ii:1t1*:?{,r;*bmi?",:":::{:::':,;:;ril,f f :

5 193

- E[er,

$ 194

.1'.fl:, iT.Tl,"i,T*:i: "11:""Tl'a'ffH[::-,"ffi*T'il:

. . ^__
$ rB2
Eser bir I
vertrrezse,.1ift",?H".||;JtH":
oran r.,z
gt"a"

goiiil#:T

ia6];#::f

o"1 v",or"rru,
-naditu'ea
r:"'i^"11s."

g,s3-if{$tffix,n-$T*-l'
g,B4-#Tlh#"""'t""iln;mi:?;1*"Hffi
g r Bs _

,l

rl

t;

j'

n:

"*r"'"""i,ft

"t-"t"

nti"""ti"11u""]ttt:

r8e --;TI::I',:.
I$ lug
E$er elinin ftiina.i-:
u

,ro -

"r-'#",

1i

il

i,.

'i,

earaya ait bir hizmetlinin veya SAL,ZII{RUM'un o$lu,

iiz babasrmn evini ii$renirse, onu biiyiiten baba ve anad.an neiret
eilip (kentli) babasr''n evine giderse giiziinii oyacaklardr.
E[er bir adam, evlidrnr siit anaya verir, o evldt giit anamn elinde
iiliirse ve siit ana babasrnrn ve ana$nm haberi olmadan ikinci bir
gocufu (emzirmek igin) rez alrrsa, (birincinin yerine korsa), bunrr
ispat ederlerse, babasr.r. ve anasuun haberi olmaclan ikinci bir

gocu$u bafi'na bastrfir (emzirilifi) igin memelerini keseceklerdix.

195-Eser
evlat babasrna vurur'a bilektensr (elini) keseceklerdir.
$
$ 196 - E[er bir adam, bir adamrn oflunun giiziinii kiir eclerse, onun giiziinii de kiir edeceklerdir.
$ I97 - E$er bir adamrn kemifini hrrarsa, kemi[ini loracaklardrr.
$ 19s - E[er bir rnuikfinum'un giiziinii kiir ecler veya kemifini k*arso.
bir MAi{A gii-tig iideyecektir.
S 199 - E$er bir adamrn ktilesinin giiziinii kiir eiler veya kemifiini krrarsa

fiatrnrn yarrsrru tideyecektir.

s 200

- E[er bir adam, kendi dengi bir adamrn iligini vurup stikerse, onu'
da digid vurup eiikeceklerdir
bir mulkenum'wn digini vurup siikerse l/B MANA gt*og

201

E$er

202

nger nir adam, kendinden biiyiik (iistiin) olan bir kimsenin yana[:na vururea, sr$'kuyru[undan bir kamgr iie 60 defa kalabahkta

eocu!

iidoyecektir.

vuracaklardrr.
ona iigretmezse,
o vetistirilen

ff*;ftffi:ini
; ur",
"""tffi,[

ffi"*il:n.r',;;

TU;:t.

::yu::,p

ni-,"
k

endi

r"ru*
*

"*",

-'ii'ffiiffi:#;;':ff "*;';;;';;:;::::,::::;,..;*,
i'

;,l,# il:#"-::il*1*Xi1i**;*,*:. ;*

-, - gdffi'"ffi'H ?"i*u:iil
bir

',I

,t.
't;l
,l
r'ir

';,,i

:j |i****$**lirrn,*,r*;m

rl

'q:vlz

Z0S

E[er bir adam, evlAthfia alihgr bir gocu$u biiyiirtiihten eonra evini
yaparsa (ev eahibi olursa) ve evlit sahibi olursa, biiyiittiigii gocu$rr
evlithktan atma$a karar verirse o goculc eli bog gitmeyecehtir.
onu biiyiiten baba, mahndan r/B hisse ona verecektir. (Qocuh)
iiyle aynlacaktu. Tarladan, bahgeden, evden ona (hiq bir gey)
vermeyecektir.
E[er Barsya ait bir hizmetlinin veya bir sAL.zIKRUM'un o$1..,
kenilisini biiyiiten babasrna ve anasrna "sen babam de$ilsin, een
anam ilefiilsin', derse ililini keeeceklerdir.

$ 191

:tf,il#ltffi:i##*,,i, ;:i*i#I,ffi ,i#

rANuNLAn,

cya mabede oit

bi1

9e9i1

hizme&Cr $n fi.

Eper bey- srnrfindan bir kimse, bey srnrfindan kendi gibi (dengi)
olan difer bir kimeenin ]ana6rna vurursa I MANA, giimiig iide-

$ 203

$ 204

- E[er bir

yecektir.

muihdnum, bfu muihftnuira'un yanafirna vurursa

giimiig iideyecektir.

l0 gekel

trt

lakds,'twn ldzlagme, bir ballana, bir akiil yaprna anlamr yaruuila, kundaklama,
ba[nna baama, emzirrno anlamlan da vardr. Burada Meek ve Driver-Milee'den a;rnhyoruz.
trs rinu suo rdglB. .L:f

mthiir

asrran, aerracak

Driver-trfiilea, fore-hand; Eaaee ibid.... Hanil.....

y"". ... uii"rr*,:n""ro ,rrErr,-1""a,

206

suMEn BABit
assun i(atrutrl,AnJ yr
vE a'rri'gdDuQA
aj

FxrttaNr
- E$er bir bewin Lxr^_, ,''*k"ia;i"",'J.ft*1?:t bev srmfindaa birinin yanagrna
/ *"q6rua
$ 205 - E$er bir 1"".
tt r^-- !
$ 205

ueMuunesi KANutrlAar
,vurursa

adamrn

viiziin,r-r rr.,

r* _

'' - ui"' #+r,"L"r:T"1;fi:"

ililjj1,l**trs
unu r'ilffi
fi :HH.J:o

Erer bey

cuf

3il: *g ;*h,:-,1,

(vuranrn)

""

: rg:j

r*r:uri:t**#

bir iikiiziin veya eqe[in hekimi (bir baytar) afrr yarah bir
iikiiz veya ege$in (negterle) iizerinde gahgrroa ve onu lcurtanrsa

."",;;;;\*"'

9225

$ 216

;i;iih#

A*a,
a$p,
*l#-*t**#i'+r,*ry=
i'-u#;ii":il;
-oetetre

udam, y"g*o"ru

- EE", *uskanrr?z crn,*'-r ; . bir kims,

$ ztz * r;"; ffi
,r"a1z.1mrfindan
$ zrs Eger herri*,'_Yj":_r :{;"ffi:;,:;i::1fJil1racarrtu.

neeterle iizerinde
;-il;#"
ot*Ji;:":
sahsrp
'l::uo"p
uo*,
:erterle
k".u,"kru" jd..,d"m*-ro*u;rT:ffi-*1!"fl ,"i,#lff:il:*1,f

2I9

Eger bir hekim

;"'-;i:1.;t',il:1${Tf'f tri'#tr:?fJ:l*:ri:";n:
n;;; i;il""

ff :,1

iT#;:ffIile

asrp

;"ffi;;;:T;"*"

9226

E$er bir berber, kiilenin sahibi olmaksrzrn (izni,

ormadan)

'zasr belirtigini
Idl" igareti (olan sagrm) anlagrlmamasr igin (k'relirr
kaybedecek

gekikle) tuag ederse, o berberin bile$i kesilecektir.

E$er bir adam, berberi zorrayrp, (bir kiirenin) tlt"ut belirtisi
olan
sagrm anlagilmayacak gekirde trrag ettirirse, o
ada-, iildiirecekler,
kaprsrna asgssftia1 z,le, berber ..bilerek trrag etmedim,, tliye
yemin

8227

g 228

- E[er bir mimar, bir adama bir ev yaprp onu ramamlarsa,

edip eerbest kalacaktrr.

bfu SAR'rt4t igin Z gekel

,
S 229

evin her

gii*iiq oooo^ii"r"ti olarak (adam) ona

ve-

recektir.
E[er biq mimal bir adama ev yaprp, yaprtrnr sa$lam yapmazsa
ev giikiip, evin sahibinin iiliimiine s.bup olorso, o^mi*ar

l-:fqrypr
iildiiriilecektir
$ 230

- E$er (mima4 ur.i-1 sahihinin

231

$ 232

o$lunun iiliimiini sebep oluroa, o

mimann o[lunu iildiireceklerfir.
E!1 e1 q'hibinin kiilesinin tiliimiine sebep olursa ev sahibine kiire
yerine kiile verilecektir.
E[er mal heba olursa, zarara u[rayan hergeyi (mimar) tirreyecek-

tir. Yaptrlr ev, sa$lam olmadr$r i-"gilr gOke"se, fenai mahnilan giiken
evi (yeniden) yapacaktrr. s 233 - E$er bir 'ni-ar bir adama ev yapar fakat yaprtrnr kulr'etlendirmez6e ve duvirr pkrlmafa yiiz tutarea rds, o mimar
kendi giimiigiin
$ 234

'{m##':Hffi##ffiffiffi

iikiiziin -veya ege[in sahibi gekel'in l/6 kadar giimiigii hekime el

eme[i olarak verecektir,
E$er, afirr yarah bir tikiiz veya egefin (neqterle) iizerinde gahgrr
ve iiliimiine sebep olursa (hayvamn fiatrmn r/4 kailanm iikiiz
veya
ege[in sahibine iideyecektir.

/arah_adsmrn br

ud-umrn

edip

alacalctrrza4.

yecektir.
E$et
ftEnum srnrfmdan bir kimee ise 3 gekel giimiig iideyecehtir.
bey kiilesi ise, kiilenin sahili hekime i gekel giimiig iide&$-er,

iideyece,,,ir.

i'Tfi:'I'1p;"" # jl*i;;
uu*o;

#".tr

srnrnndarr

ii,'i:f;::;*n"';*jli*.T:::":!'ri=","--""\?
(""'\
;r

E222

9223

$zrz-$;:lTl;'*i'"ill1*,T*Tl?:""*;;;;;\"..,so

lunk kemiSini iyilegtirir ve hasta bir

ederee, yara sahibi hekime 5 gekel giimiig ticle-

jH."iii?.d.q
T::J:r'Ji',-+'rr'!u
:"-rll;"";-1,il'*::r*T:Tilff
lucretini)
9207 - E$er darbe

;'il';?1r"iXil1':ilJJi6:T:1,:jeeektir.

20'l

-r.lt

- 38": !L
2 gekel

anlamr igin bk g 21, SB; Meek, ANET ibitl.... imrnuro

;
yaklasrk otarak 42 l/S yar4a

_hlalufiitiniu

,::: l_sAT,
r{8
0{0

gemigi 60 cuR'rukile bir gemiyi bir adama ziftretiree,

giimtigii iicret olarak (ailam) "ona verecelctir.

Meek, ANET, ibid...,. unsafe : Driver.Miles_ibid,....

bulges.
I GUR: yaklagrk olarah B00 litre.

SUMEN BABiL ASSUN KANUNLARI

235

VE AMMI.ADUQA FTXilANI

E$er bir gemici, tahtadan yaptrlr bir gemiyi bir adam iqin ziftlerse
fakat igini giivenilir gekilde yapmadrysa, o rrrl iginde o g"_i yu1

yatarsa.z60, kusur grkarsa gemici o gemiyi a6kecek,

te"di LaLnaau
onu safla-J69g16cak, saflam gemiyi gemi sahibine verecektir.
$ 236 * Eser bir adam, gemisini gemiciye hiraya veriree, gemici ihmar

edip gemiyi batrrrr veya yok erlerse gemici gemiyi aahibine iiclcyecektir.
5237 - Ef,er bir adam, bir gemiciyi ve bir gemiyi kiralarsa, arpa, yiin,
6usam ya[r, hurma ve herhangi bir yiikle yiikleree, gemici ihmai
edip gemiyi batrrrr vc igindekileri teref etlerae, gemici batrrih[r
gemi ile iginde telef olan hergeyi iideyecehtir.
$ 238 - E$er bir gemici, bir adamrn gemioini batrnp onu (tekrar) yiizdii.
riirse fiatrmn yarrsr kadar giimiig verocektir.
239
$
- E[er bir adam bir gemici kiralarea, ylda ona 6 GUR arpa verecektir.
$ 240 - E[er, ahrntrya kapgr giden (kiirehli ?) bir gemi, akrntryla giden

(yelkenli ?) bir gemiye garpar ve onu batr'rea, gemisi batan geminin sahibi, gemisinde telef olan n" vo"u. tan' iintintlo agrklaylcak,

aluntryla giden gemiyi batrran akrntrya kargr giden geminin (sahib|,

s 24r

difierinin gemisini ve haybolan hergeyini ona tideyeccktir.

Eier bir adam, bir iihiizii haczederse r/3 MAN;' giimiig iideye-

cektir

251.

sArrmunasi

- E[er hir adam, bir ijkiiz kiralar

5254- E[er yemi ohp, erfrn (aghktan) zalnflatrrsa alih[r arpamn iki
katrm iideyecektir,
S 255 - E[er (o kimee) adamrn srfirrrm kiraya verirse veya tohumunu
gahp tarlada (bir gey) yetigtirmigse, o adamrn (yaptrldarrm) tespit
edecekler. Ilasat zamamnda 18 IfU igin 60 GUR sayaralc iilgecektir.
$ 256

- E[er ytiktimliiliifiinii

- E[er bir

$ 243

$ 258

259

s244- E$er bir adam, bir tikiiz (veya) bir egek kiralrrea ve krrda arsran
onu iildiiriirse, (zarar) eahibinindir.
$ 245 - E$er bir adam, bir iikiiz kiralayrp ihmal ile veya dayakla iiliimiine
sebep olursa, 6kiiz sahibine, iikiiz yerino iikiiz iideyecektir.
$ 246 - E[er bir ailam, bir iikiiz kiralayrp aya[rnr rua", boyun liflerini
trreserse, iikiiz eahibine iikiiz yerino iikiia iideyecektir.
g 247 'E[er bir adam, 6kiiz hiralapp giiziinti
kiir ederse fiatrmn yaner
$ 248

..

kadar giimiigii iilciiziin sahibine verecektir.

E[er bir adam, bir iikiiz kiralar, boynuzunu krrar, kuym$'nu
keser, veya srrtrmn etini srla'rsas'r fiatrnrn Ll4o^n giimiiq orarak
verecektir.

257

iideyecek kudrette de[ilse o tarlada, srfular

ile beraber onu siiriikleyeceklerdir.
E[er bir adam, bir giftgi kiralarsa ona bi" yrl igin B GUR arpa

verecektir;
E$er bir aclam, bir srf,rrtmag kiralarea bir sene igin ona 6 GUR arpa
vereeektir.

E[er bir adam,

eu aalmmrg ts6

bir tarladan bir saban galarsa,

s4f anrn

gahibine 5 gekel giimiig verecektir.

E[er bir tohum e-k-e erbro, veya bir trrmrk galarsa 3 qehel giimiiq
verecektir.

$ 260

$ 261

- E[er bir adam, er$rr vo koyun giirEsiinii giitmek

igin

bir

goban

, Liralarga ona bir yrlda B GUR arpa verecektir.

$ 262) kmk
$ 263) Eler (goban), kendieine verilen 6kiiz veya koyunu yirk ederse,
iikiize iikiiz, koyuna kolun (kargrhk olerak) s"hiplerine verecektir.
26a)
E$er
bir goban, kenfisine vbrilen er$u veya koyun siiriigiinii giitmelc
$

kargrhfr olan eme[inin kargrhf:nr ta-amenl aLp memnun oldu[u

s60

Meek..ANET, ibid-sprung a teak; Driver-Mileg, ibiil-epringe a leak.

'61 Kanunlarile bir adarnrn kanaro qucufu, kijlesl fizerine haciz Lonilulu halde iikliziine,
sabamna ve arpasrnq, yani gegimini sa[tayan geylere haciz kona-am.-aktadu.
Krg, $ lt4,
ayncaDriver-Milee, Yol. I, e. 8, 210-ll, 216.
t3t Meek, ANET, ibid.-in tandem. Driver_Milee-ibid,_rear
ox.
263 Meek ANET
ibid-...-leail ox, Driver-Miles-fore ox.
25. Burada fiil kdktnii ..nas6hut,
olarak alnak gerekir.

209

ve iikiizii tann Sarpar, (hastalamr),

iiliirae, iikiizii kiralayan adam tanrr ye.nini edip255, serbest kalacaktrr.
$ 250 - E[er bir iikiiz, sokakta giclerken bir adamr toslayrp iiliimiiae sebep
. olursa, o davada gikiyet yoktur.
$ 251 - E[er bir sdsmrn iikiizii siieken ise (ve) biilgenin ilgilileri onu uyardrklan halde boynuzunu kiireltmediyse, iikiiziine sahip grhmadrysa,
o iihiiz bey srnrf''dan birini siisiip iiliimiine sebep olduysa 1/2
MANA. giimiig verecektir.
$ 252 - 0len aclamrn kiilesi ise f /3 MANA gii*iis verecektir.
$ 253 - E[er bir adam, bir adamr tarlasrnrn bagrnda dursun diye kiralarsa,
tohumlrrk ve yemlifi iinceden verirse (ve) ona srfrr emanet eder,
tarlayr iglemek iizero onunla eiizlegme yaparsa ve eier o adam
tohumu veya yemi galarea, elinde yakalamrea bile$i kesilecehtir.
24g

9242

adam, bir iikiizii bir yrlrrfrna kiralaroa, dip iikiiziinzsr

(sabana ba$h.iikiiziin) eme[i kargrhfr 4 GUR arpa,
orta iikiiziin'63 beileli kargrh$r B GUR ar.pa oahibine verecektir.

KANITYLnRT

halde, erSnn 8a)nsrnt eksiltir, koyunun Ba)nsrnr eksiltir, yavru

ve verimi verecektir.
265

Yemin igin bak s,. 277 -

36c

A. CAR

: ugtuum:

Meek, AI\ET.., ibid, a

fielil,
F,

T4

270

sUMEn BABir
AssUR KAIfr-,NI,dnI

g 265) ESer, kend. .

goban, ,h"rttlou 'gtitmek iizere

vT

AMTi.SADUQA

FEIMANI

EAMMURABi KADIUNLARI

srg

.",.i'i,*j"f#,:,."!i'.'1*"ilTri3:fT,:"g
s,66)
d;;#fi."1""JT]i[Tl,

Tlr"*d*ilil

arslan (bir h

u,,,

^,
jg:lif#TtH,#,H*"{ftrl*}H"1",

_".",fiI:iffi"::tT,"'"il:T;1*x

g 268) Eger bir

ada
"u

n#ff :

j--,,4:1ffi ,,::::?i3,.ff

dktizti harman (diigo,ek)

isin rcirararsa,
(harman) d6$mek

,irur;;:rH:ff"T,i*
ji

bedg1l

211

Eler kiirekle iilare eclilen bir kayrk kiralarsa, giinde 2 1f2 arya
dun".i a$rrh$rnila gii-iig verecektir.
bir adam, 60 GUR'luk bir gemi kiralarsa giinde, iicreti kargrh$r
Eier
277)

S 216)

'
t
'

olarak

E[er
$ 2?S)

f/6

(gekel) giimiiq verecektir.

bir adam, bir erkek k6'le veya bir kadrn kiile satrn ahrsa ve ay

ilolmadan sar'aer tutarsa, satanlna geri clilnecek, satm alan tidedi$i

giimiigii (gcri) alacaktrr.

bir adam, bir erkek kiile veya bir kadrn kiile satrn alrrsa ve
bir iddia olursa, onu veren (eatan) o itldiayr cevaplandrracaktrr.
$ 280) Eler bir adam, yabancr bir memlehette (cli$er) bir adamrn erkeh
$ 2?9) E[er

giinde 6 dane

kiile veya kadrn kiileeini eatrn ahrea, kendi memleketine (yagadr$r

diindiilii zaman erkek kiilenin veya kadrn hiilenin sahibi
kcndi crkek kiilesini veya kadrn hiilegini tamrsa (agrklarsa) ve bu
orkelc vcya kadrn kiile (ddndii[ii) memleketin evlddr (yerlisi) iseier
(eatrn alan) para iidemeden, onlartn iizgiirliikleri verilecektir.
tr[er
bagka bir memleketin evlitlan (vatandagr) iseler, satrn alan
$ 2Bl)
iidedi[i parayr tann iiniinde bi]ilirecelc. Erkek veya kadrn kiilenin
eahibi tiiccara vertlifii giimiiqii (geri) verecek, erkek veya kadrn

$ 2?4) Eger bir sds&,

kiilesini (kiilelikten) gtizecektir,

o'sen benim eahibim de!...............i1sin" derse (efendisi,l
$ 2S2) Eler kiile efendisine
onun kiilesi oldufunu ona ispat edecek ve efendisi kula$rnr hese-

i gin kiralarsa kargrrrfir

arpadrr. '
r0 q1
2?0)
E$er bir keqjyi
$
s ,r,j ri*;;;il
be<,ori r qa arpadrr,
l[X::r:"::".*:T,i:":rarsa,
--iinii kiralarsa giin.l,,
wereeekri:.
I0 qfi:;z
u ,rr,, flll
; ;;;i ;gr ft ;1L' ;;,i;: ili;;"1;:*i,.
40 q 0 ii d cyer:ek,ir
_qu" 9"

i,ibaren,,,"..*tlil{1i{i.:lTrTnrla1ui".i"7"i",..
_
cektir., -Jnuna r"a.".gu_,,iirTJ[fiili;"^1il:r*l:
bir zanaatkdn kiralarsz

:"i#:;:'l':iT,1".*y-uu,il#"il:l;f
rr dokuyucusunun
x

x arpa danesi::""';x #,"""ft

errun
arpa da.

ar

!!*fi lfifJl:';;

,::x*m##:'l

$q;i"* :T'#l
td'.;;;1"""::;::ffi-"- u*uruv
ffi"i; ertr.g
*'.';
g 225)
,ru, Eeer.
oolll,,l-gi
I"lu*"lHl'
#
kirararea,. !_. r
"d.*"l{x
giimtig emefi
;tinde
kargrhgrdrr.
xJ z'e

J;

arpa danesi afirh$r

gehro)

cektir.
Epilog :
Borger l{ol. XLVII. (Driuer-Miles XXIV).
st. 1-5) Kudretli kral Hammurabi'nin tesis ettif'i adAlet kaaunlan
6-8) (ve bunlarla) memleketi sa[lam bir idareye ve iyi bir teamiile E00

kavugturan

9-10) miikemmel kral Hammurabi"yim ben.

fI-14) Tann Enlil'in bana hediye etti$i, gobanh$rn tannsr

bana verdi[i kara baglan (insanlan)

Mardukoun

15) ihmat etmedim.

16) gevqeklikte bulunmadrm.

17) Sakin yerleri

18) onlar igin aradrm.
19-20) Acr zorluklardan (onlan) kurtardrm.
2f) Ayihnhg onlann (iizerine) gikarttrm.
22-25) Tann Inanna ve Zababa'nrn bana emanot ettikleri kuwetli silah ile
25-27) Eqkinnin bana verclifi giiriiq kuwveti ile
250

usu

i rilu:

idbte ve teamiil, Bak-Landsberger, Symbolae Koechaker, S.222Meek,

AIIET-way and governrnent.

*+-.!_/..

I,

Er -_.r!q!:rF?_1.^%r%

212

surEn BABir, ,rssuR

KANUNT,ART

vE ,luui_gADuea

?B-29) MarduL,un bana verdi$i kudret ile

30-31) yuharda ve
jour_", ,iop
lgaqrdaki
Harplcr sondiirjiim
(y;klr;;;. ^'
^^ ??) Memtekctin
33-34)
;filigini

gAMMUnABi KaNUNBAnT

FEnMANT

ffi::;';'pl;{;!iH:h
filll
'- l?i D"ou"rnr giirsiin (anlasrn)'

.rrr*.

3s_3?) Insanlan

#;d;Adenini

Biiyiirc tannrar b*i

!94jl
4245) Ben,
zel

";";l;'(yagatmadrm).
q"g,rd;i;;*""
j;C;'sever

-^ toi catrlii

hoe ettim).
iika"-;"JJ#",i"llu.ro,*.
"_t" etleni
3B-39) Onlan rahatsrz
as6sr dofrq

Mardukoun samimi
br""aisi Mardukoun giinliinii- hoe etti'

goban,

{,:it5;;#{,t'^i1fi
Saghk ieind; onlan daima

::-99]

idare
-"""
--" ettim.
1940) kuvvetlinin zaytfr ezmem."ri,
6l-62) tiksiiziin, yetimin
63-66) bagr, tan* Anum 1Irrq."r"rry eddletle yiinetilmeei igin,
ve frrlif tl"Joloo
";;;
.
Babil
,Otr"t,'en,
* -i:i
t

w zj -"*r;i;;;;

T::u

*' c# ;"

;;,

"

sr

"

J.-"",,

;,"ffi:lTxjlifJil,,,,",
4-!si *y;;;il;;iffi'
ffT:I f;h",
--"^"'" t'yazd,m,
Z7) addtr*in kratr
(otan)
'tb) heykelimin
iiniine
TB) onu diktim.

ffi;;

gehrinde

b;"i;;

-"_l"t

"it"
"r#'*r.
!?-SOl Efendim Marduk,un roriOrf"""'"

L".rr"r-lrl.r"i t r*r"1""

KoI. XLYIII (XXV)

1-2) sevdi[im Esagila mabedintle

a-drm,

olmaern.

iyitkle

yenitmie y" o,r"y"rilia"o'ilu_,

l-l] h:e
G{)
adaterin krah

ebediyete kadar anrlern.

olan't""i--myt"lllii'ar,ti,,"

9-11) yazft stelimi okueun-

gut.io.

{eraar1ft
burnuna t"t'tnn rrntta-Ji;;r*"",Y:H:nj':1kaun
zeptr isin boyundurtrsa
[rf_a..*,rJ""a..;fiff;:,t*asr miinl(iindiir. Bu kawamtar igin bak-M. Tosun,
^wq' rSumsnBa.

:::

s".1,ffi

il;:T;:"flTt:'kavramran""

$*k,ANNET $ia.... i*rl*r-'-'

Meek, AI|JET ibid.... rtatues

td;;-li;ta

tannsfi g.oruntiilerl{ !"is'1"

Esagila'nm
giizellegtirsinler'
sr".panito*'iiniinclo
n"ir-rJ
Marduk
""
kral'
eonsuzlufia kadar v-ar olacalc olan
59-64) Gelecek giinlertle
"uaaf1t,
alsrn'
u?t:t-t
65-6?) stelimio iiz"'ioe y""d'B 1
-l*ate
kanunu
memlelcet
(vaz ettifim)

(;t;;

efenilim

['6iudtgrm) menleket hiikiimlerini

72) defigtirmesin'
265 kenara atmaorn'
?3-?4) KitAbelerimi
E[er o atlam ilerin giiriislii ise'.
ii-loi
'iii -l"'reketini idareye mukteilir dikkat etsin'
lVZg\ stelimin iizerine y""dtqtl siizlere
toytliBuf kanunu' karara
80-s5) iyi idire "" tiJ";t;O m3nlekel;
' b"[l.argrn liitti-t""ti O etel ona (krala) iifretsirn'
do$ru yolila iilAre etsin'
B6-8?) Kentli kara l"qittt- t*tanlannr)
88) Onlarrn kanununu koYsun'

89-90i Onlarri hiikiimlerini karara ba$as'n'

gi+zi Memleketinite kiittiyfi ve forayr yok etsin'
g}-gq) Hsllilnr memnun etein'
gS+il Hammurabi, ilo$rulufun krah'.
g7-g8) $amag'rn gerqekleri 26? verdi$i ben'
99) eiizlerim segkinilir'

***TH',:ffi ::H5*i:Tlff:"#*Tj1i?lr.y{mn a.aret -'adf,crurn :

d:, h-avvamn
ve
.'11
8M

gi'ifio;"ki"5'd"

Oe-igi f"yau$um
?0-?I) ve kestifim

79-80) I(rallar krah, iistiin

ben
Bl) siizlerinr segkindir,
ku-dreti essiz (olan) ben
:?-:gl
84-86) gii$iin ve verin biiyiik
irf.i_i olan tann $amag,rn emriyle
BZ-88) adaletim
t"*i,r"

91-98) kit6belerimiz*

ii-iii
refah sa$ladr'
iliil t""l hallo iein ebcdiiite hacl,ar
etti'
idare
;;;i i{"heketi adil bir eekilile
etiylesin'
iq+Oi (l""tarr) kuvvetlice
ot h""tt'^ Sarpanitum'utt illiincle
il-ill i*"uim ivlartluk kalbiyle
bana clua etsin'
i]tJil O kimse) biitiin
ve Larnas,su'lan (koruyucu tanrrlan)'
48-58) Esagilo'o,,,

73) ezilenlerin hakl

ferahlasrn.

zf#i ffi;;;^;;;;;il;

:"***T*l'*n'minean,ann*asrdrra

*:H[il*

avdrnra,srn

liii( urrtt ti, babt gibi olan efendi Hammurabi

ve
:fTrlt;;nsi Martlukiun sbziine ilikkatle uvd'u
arzuouna erieli'

var

"i;

.na

so' v'r

n"m'*

100-102i

eqi yolcur'
anlalagr olmayan igin boqtur'

Yaptrklan-"

iorroai vtL;

ibiil"' my cawed figures'

ASIET ibid.... statues' Driver-Miles-'
i""'o'oi lflr Gegetzunil Recht'svmftibstr w rcilf,-bav ;'ffil;;;;t-futt
'c0
lNet itia - *"1oua (anil) ttro way; Drivet-Miles'
bolge.... Koschakcrs. s,,
sss Meek,

nra

*"to-

".Jr:il""k

(ancl) rule.
eer Meek. A.NET" ibitl law' Driver-Mileg-ibid'truth

214

surtctt

t4sir ..---[AMt/ruResi KtNuNr.Anr

,-ffi

-' ryc",&ki sibi uzatsr

s,i*u,,.
:y:?! ru;
"ul}*^:olTu" r*r.u* s6 zrerim
"g""-"
n J.r"il"iTt}
i! _iil tannrann
e dirr rta t
3,.
t
r6nr
;;;:(

90) (lAnete_ mulatap olamn) siizi.inii

91) llemleketinin mahvru,

F::il,,il
,3.3--c/r
""::!

tr,I*TILU&ft"
---ar{r

I
i

:
'u-ilj;Afl,"#"':'f'ln yu""",u ,
fi",1',fi':i'd#?"irTifi;,,,
oaer
vaaaklad,d,
^3G3E
s9*i0)
rviru.i) baskqe,nn
;.;;;
kral' ieter bey,
ieter
Enoi (gehir
"Iu"r";tJ"';
r;; ; ,rq adr
tanulann babaer,

t
l
/'

:"Y*
'Ti;t $;111 ;fr
,r_ !l! l*l*, lan"tre,io.
,ur";" -l^
::lil Tali,Ieri jletil,ft;""

;t__ifl,".t#
;;1.,/ &raurgrmr uururril"ill rrntir,
_uh,.,o,;;;,:-:I n*,'
;;-::!,hoo
-- vd,, oasrrrl&",
u]11 ;rzrintiieiinii,
;l#t#il,a"tan'uda
ffi .?:::il
oolt'

e^ )1,(

103-Kol.

',

olan

#r

I
I

ona

r,i-i--i"

rrr*tirsia.

i;miir si'ured)
"oo* .",u"rfff"Hl(h'a
;f"?
"*::! aydrnhgr
,rd;;1-

,,i!f,"ffi:t;#l$":fi"ffi
,!HHl
'-*'rqr
,7a\ /_
rr,r {tan'
8""r
;;[k"JL.:.*F;:"*
79 lalkrnrn
*"**'
d#;;1,"j111oi" nahv,ru,
za-?r)
G;;i -"*rffi"lffilltu
:}fl" o.*u-Ilff"*"
ean''ru!
olg

*,u..

#].rf' .Driver-Mites rbrd.qpte&dor.

biiyiik prens tann Ea

isinde her seyi bilen, en hakimi,

l*$li
t (XXYII) l) hayatrrmn giinlerini uzatan

24) anlayry ve hihmetten onu mahrum etsin.

5-6) Onun daima yolunu ga$rrsm.
7-9) Nehirlerine kalnralcta set geksin.
10-13) Hallnn hayatr olan dane (arpa) toprafrnd.a
yetigmesin.
14-16) Gti$iin ve yerin biiyiilc hAhimi'tanir
$umug,'

17-18) canhlan dolru yolcla idare eilen,

19) efondi, bonim giivenim,

20) Onun lcralh$rm devirein.

Onun haklaunr tanrmasrn.
22-23) Onun yolunu kangtrrsrn.
24-25) HalLrnrn temelini ftaydrrerl 26e
2G30) Bahrgrnda (fahnda) tr"tt gr-n
temelinin siikiilmesi ve memrekerinin
yok olmaerm, Iciitti fal olarak ona hazulasur.
$amag'rn zararh siizleri onu gabucak yakalasrn.
ll-1? Tann
Yulcarda (giiklerile) hayartan onu a)nrsrn,

2l)

:1191

,.

'os Itroek-ANET,.

gg-100)

fit-702)

ne

:'11"11"#

olugunu,

93-96) kial Enlil'in a4zrna koydurtsun (yaptusm).

97-98) Ferrnanlan iinde giden

or::),

helik

fi-94) haya'ttnrn su gibi akmasrnr

oefr'gtirirseIu"rh irori_i .r,1".o..,",

u)

.i

92) trslLrrlrri

kiitiiye d.iindiirsiin.

:i191
lglf-rda, y".d" *hlrrror suya eog.t"rn.
4142) Gtilderin
efendisi tann Sin,

43) yaratrcrm olan tann,

.- a4) dieiplinizzo tanrrlar araamda belli olal,

4546) kralhlc tahtrndan.vo tacrndan

n9-591 Onun bedeninden s?l

Al afir bir sugu

ooo

,"rrf*"r"".i

,lorr*
"f""

Ml;',uH"-:f"fl#:[k nXi:;l:i fr"-*tl*lns

l7o Meek,
AIYET...
?71

(mahrum etsin).

or his uerure to crumbre. Driver.

chastening; Driver_Miles _ .... erescent

orb

Meek-ANET.... his life.

2IG

su&En BaBtr,
.{ssun KANuNf,aRr
v

rauuuneni rANUNraRr

2t7

rry-lg) Muhariplerine merhamet beslemesin.

'' i9j O"" (lAnete muhatab olan kimseyi)

on-21) diigmammn eline teslim etsin.
'zzi Oo"o diigmam olan memlekete
. %) ba$h olarak sevketsin.

r#p$5mi*=*FEn&aN

T.l"--i;*"u1u;o'uo*u.,0
:,ii;lt*,lr'::t*#ffJ"'ff
u,j

24) Nergal'

r""L*,fTJiHl, ff;::ur*,

ZS) tannlar arasrnda kuvvetli,

26) egsiz savaggr,
ZI-28) benrm

,';Jiffiffifl:t:*1;;.1".."*',

igin zaferler elde eden,

ZgiO) biiyiik kudreti ile

3lJ4) halkrm eazhfrn korkung ategi gibi yaksrn.

l5J6) Kuwetli eilAhlanyla onu

garpsrn'

3?) onun bedenini

t44

g4*|r#ui-lol

u'ouo
"

"

ffll$fi:**##**-

bir heykel gibi

ufalasrn.

4042) Memlekederin yiiksek gahibeei Nintu,

4l-r[4) beni diinyaya getiren ana,

'

4546\ Onu ad (isim) sahibi yapmasrn.

47) Insanlan'rt arasrnda
48-49) insanhk tohirmuna eahip krlmasrn (hig bir zarnan baba olmasrn)
50-51) Tann Anumtun hzr Ninkarrak,
52-54) Ekur mabedi iginde benim igin iyi eiiz siiyleyen,
55) a$rr bil hastahfr,
56) kiitii bir haetahk cinini,
Sz-Ssi iyi olmayacak bir yarayr,
59-60) [skimin bilemeili$,
6l-62) sargrlarla saramadr$:,
63) iiliim rsm[r gibi siikiilemiyen
64-65) onuri viicuduna yerlogtirain,

3flffi;1ffi"
ri_i'fiimptliffit
*r{pry,#liHi"k:T:*",H:

66-67') nefeei aiinene kadar (son nefeeino kadar)

68-69) (kaybolan) kudroti igin a$asrn.

*if#trff"*j:":i*"
t -t,,;/ fll:{i*1ti9}l,i,;';{''**uk'r'u,'

38-39) hilden

s?s (h
arab esino)
d6n diirstlo.

70-?3) Giik ve yerin biiyiik tannlan

74) biitiin AmrnnaLi'le&
Ge'linin)

',,,*Md*i*'t#ttffi;*#

75) mabedin koruyucusu,

?6) Ebabbartrn tu$aar (temeli)
77-:l8l kendieini, tohumunu,
?9) memleketini, askerlerini
80) halL"r,

Bl) ve ordueunu
a['r bir lAnetle lAnetlesin.
S6-88) Siizii defigtirilemeyen tann Enlil,
82-83)

85-89) bu lA'etlerle onu ldnetleein.

90-9f) (bunlar) hemen onu yakalasrn (bagrna gelsin).

..

\\

219

ONTA ASSUN KANUNLAITI

6. fi-ua qa-ti'5al ig-ea'bi-fit]

i. f"'rt ub-ta'e-ru-6-[5i]

8. lu'f uk'ta-i-nu-[i-5i]
i. lu'"-to-tu [ilaq-qi'6-ma]iO. ;tlr (DII{GIR) i-6a-''[riJu]

ii. *'t'u'-t

III. ORTA ASSUR K.A.I\UNLARI

12. i'qa-ab-bi'ri'ni
13. e'iP'Pu-5u-ir-Bi

Literatiir :

o'

schroeder, Keilschrifttexte au'

Aesur yerschiedenen
' v^evqsusuEu rnhartr
lnnalts, Leipzig
1920,

P. Koschaker, Ein Altassyrisches

Rechtsbuch, Berlin
fr,

j::,ff ,ii:1"i::.:11.ff.ffi

1922

*,,#r";;il;":ffi

orieu,a,ische

G.R. Driver-J. Miles, Th. A*yiu;Llws,

O*fo"d 1935
Das Alter d"";;;h*vriechen

fi#;-fftft

Geeetzeetoxte,

AFo 12
M' David' Zur verfiigung eines
Nichtberechtigten nach den
mittelass.
yrischen "Gesetzesfragmei*"";
sy-uoiae ad iura orientis urrtqoi puoto

Koschaker dedicatae, Leiden

l
fSlg l.lzi^". a
Meek, The Middle Aseyrian
f,"*, l"i
pritchard, Ancient
Near
Eastern Texts, 2. Ed. princeto;i*, "' J.B.
B. Landsberger, Die B.byrooiu"L"o-'r""-ir,i
fiir Gesetz und Recht,
Symbolae Kosehaker ,. zsi

T.

Kanun Maililelerinin Konulart,".a.llgssl

, '-'-',
Tablet A:

Ka&nlarla ilgili suqlar

Ilusrzhk ($ l, 3_6)
(g 2)
(S ?_9, 21,- 50_52)
(g

t0)

s2

ly.-u -luu?'rRAiVI-at)
- t4. 5um-ma sinniBtu--(Ml)
iS. t"-tt maroat (DUMU'MI) aile (LU)

(DUMU.Ml'MES)'ra

la'a i-qar'ri'i'bu
ma-ri-ig.
g 3 - 23. 6um'ma ailu (LU) lu-ir
-.
(OaiVt)-t"
i-na betr(6)-Fu
24 . lu-u *u-"t
"E6ut
25. mi-im'ma tal'ti-ri-iq
a'na sinni6te (Ml)
26 . lu'ri u'ou uii" lr'rfjl*'r
2?. il lu'u a-na ma-arn-ma
28. 6a-n6-em-ma ta'ti'din
(DAM'at) aile (LO)
Zg.
22

'

33

ORTA ASSUR

KANUNLARI
Tablet A: r?5

Kot.I,$l-1. [rum]--:
tlu-{l addat (DAM)
aile(LU)
\_-_.-/ qv\!u!,
::i"lT-(M!
2. [ru]_u *i,::.,
pyqiu.rnil-",r,"
ir,O
3. [a]-na bit itim (E.DnfCfhii"-ta-ra-ab
1.
[r""] bit irim lit.nrncrniJiil_i*--"
L*-r ru-aa
5.
[da-a ed]-ri-ti ta-1rr-ti1-ri-iq

r?i Tabtet A,
Schroeder, KAV, S. l-14
A tableti

'rr".
' il ma-hi-ra-nu-te-ma
.

32.

'

59 aadcle

ihtiva eder.

aile 1LU)

16. 5i-il'la-ta t6q-ti-bi

1?. lu-d mi-qi'it Pe'e
18. ta-ar-ti'i'5i
19. sinniStu (M1) 5i'i-it
20. a-ra-an-6a ta'na-65-5i
mar'5te
2L. a'ta mu'ti-5a mar'e (DUMU'MES)-fa

30
31

krifiir
lu*yu
Yaralamalar

Adam tildiirme

a-na e-pa'de]
[sinniStu (MI)

i-ilu'uk-ku-6u-nu

il

6um'mt

(DAM'at) aile (Lti)

"fft'
6a mu'us-Ea bal-1u'i-ni

34. i'na bEt (E) mu-ti-6a tal-ti-ri-iq

sinniSte (Ml)
35. lu-u t-o" "ilt (LU) lu-u a-na
36 . ir lu'6 a-Do rna-arn-rna
3?. 5a'n6'em-ma ta-at-ti'din
il. "tl" (LtI) a'na a56as (DAM)-su ri'ba-ar
39- il hi-i'1a e'em'mr-id
40 . ir ma'hi'ra'a-nu 5a i-na qa-at
41. a65at (DAM'at) aile (LU) im'hu'ru-u-m
42. 5ur'qa iil-tla'an
41. nr #i'P ki'i 6a'a ailu (LO)
44. a55as (DAM)'su e-mi'du-i-ni
45. ma'hi'ra'a-na e'em-mi-ilu

SUMEN

BABiI,

ASSUR KANUNLARI

YX AMMi-SADUQA

FENMANI

onTA ASSUR
54

46. 5um-ma lu-ri urdu (APIN,/IR) lu-u amtu (GEME)

47 . i-ra qa-at a5Bat (DAM/at) aile (L0)
48. mi-im-ma im-ta-ah-ru
. Ea urile (IR) i amte (GEME)

49

.
.
$e:: [:1T-*.1
g9.
87

ap-pe-Fu-nu

. uz-n6-iu-nu ri-na-ak-ku-su
51 . iur-qa ri-mal-lu-u aile (LtJ) 5a a5Siti
52 . uz-n6-Ea ri-na-ak-ka-6s
53. i ium-ma a5Eas (DAM)-su ri-u5-5ar

90.

50

(DAM)-Bu

'$
,&

aitum (LO) qa-ta a_na' a55at

(DAII'at) aile (Lu)
si"-"i e-pu-us-si

ti-i

[ub_]ta_e-ru_ri_u5

. |ln-ba_ an_Eu i_na.ki-su

92

95

pi-e e-ri_im_te

[a-na]
da-a na-a-ie
96. [i-da]ad_tlu-du i-na_ki_s,, '- - ""
$ 10 - 97. [Eum-ma lu-]ri aile (L{i)
Iu-ri sinni5tu (MI)
bet(E)J
aire
?1. {:-".
lirr-y
ee . [lu-f ailu (LU)] lu-ri
"_;";;;;
sinnidtu
(MI) i-au_ku
.
bcr (EN) bit" 611 a,_i)1"1"_,"
199. !:

56, 5ur-qa la-a ri-ma-lu-ri

6um-ma aSBat (DAM-at) aile (L0) i-na bdt (6) aile(Lu)
-S 5 - 5?. 6a-n6-e-ma
mim-ma tal-ti-ri-iq
58.
59. a-na qa-at 5 ma-na annake (AN.NA)
60. tu-ta-at-tir bel (EN) iur-q6 i-tam-ma
61 . ma-a 5um-ma ri-Ea-hi-zu-Ei-ni
62, ma-a i-na betr (6)-ia ri-ir-qi
63. 5um-ma mu-us-sa ma-gi-ir
64. 5ur-qa iil-dan i i-pa-at-tar-5i
65 . uz-n6-5a ri-na-ak-ka-6s
66. 5um-ma mu-us-sa a-na pa-ta-ri-6a
67 . la-a i-ma-ag-gu-ur
68. bEl (EN) 5ur-q6 i-laq-q6-c-6i
69. i ap-pa-6a i-na-ak-ki-is
S 6 - ?0. 5um-ma a56at (DAM-at) aile (L0) ma-65-ka-at-ta
?1. i-na ki-i-ile tal-ta-ka-an
72 . ma-hi-ra-a-nu
73. 5ur-qa i-na-68-6i
57 -74. Eum-ma sinniStu (Ml) qa-ta a-na aile (LU) ta-ta-bal
75. ub-ta-e-ru-ri-ii
76. 30 ma.na annaka (AN.NA) ta-ad-dan
77 . 20 i-na ei"halTdte (GIDRI.MES) i-mah-hu-9u-Ei

irfi-lbil

93. [Fum]-ma i_it-ti-Bi_ig-Ei

94. [da_]pa-as-su 5ap_li-i

54. uz-n6-sa la-a ri-na-ak-ki-is

. 6a urile (IR) n amte (GEME) la-a ri-na-ku-su-ma

I-

221

9l . uk-ta-i.nu_ri-u5

55

KANUNL|RT

[tu-Ie] zz6[di.de]_ia ki.Ia-lu_un i-na-pu-lu

101

[i-id-du-nu] pa-nu-iu-ri_ma

r02. [i-du-uk]_ku-6u-nu
. Krnk

g 1l
Sf2

- f 4. Bum-ma a55at (DAIVI-aI) aile (LU)

t5. te-te.ti_ig ailu (LU) ig_ea-ba_;_;

i_na ri-be_e_te

la-ni_ig-qi-me iq-ti_bi-a-ai.fe

la-a ta-ma-gu-ur ta-ta_na-ga-ar

e-mu.qa_ma iq.qa_ba-as-si

it-ti-ak_Ii

20. tu-ri t"".T"F-rEdat (DAM-at)

aile (LU)
ri lu_ri ki.i einniEte
1UI; it-tujau-u6 i-ni-ku-6-ni
se-bu-tu ub_1g_6-nr-us

Kol.

II, g lB -

arlu (LU) i_du.uk-ku

da sinni5te (MI) hi_i1u
25

dum

t''"t-ti',i-::

Ia_68-Eu

;T:'i:#

a-6ar us-bu-ri_ni ta_ta_Iak

?S. 5um-ma sinniStu (MI) i-na ga-al-te i5-ka

?9. 5a aile (LU) ta-ah-te-pe

80. I ri-ba-an-Ba i-na-ki-su
81 . t 5um-ma t{(ast) A.ZU ur-tak-ki-is-ma
82 . iB-ku 5a-ni-tu il-te-5a-ma
83, ta-at-ta-al-pa-at
84. [e]-ri-im-ma tar-ti-i-5i
85. i lu-u i-na ga-al-te
86. [i5-]ka 6a-ni-ta tah-te-pe

f4

;3" 1i"01"u'

i''tu

beti (f-ti)-Ea

it-ti_ak_iiti-i aidat (DAM_at)

aili (LO)-ni
i-di aile (LU) n aidata (DAM]
i-iu_ko

- 30. Eum.ma aibat-(DAM_at) aile (LU) ailu

(Lt)
i_na bit (E) al_tam_m" tr._,n
iou

lu-ri

ki-i aibat (DAM-at) .li

it_ti-ak.ri ki_i aile

"i-b".t"
(ttlri i_ai
(L0 la a;iat lDAM)-su

a_na e-pa.Ee i-qa-ab_bi-ri_ni

""*YiilH;li#ffi 1gy;ilf "if Ltrakattardanranmasrmuhtemer

:.lr!.r,;-

tt

SUfiER BABiI,

.ASSUR

saotrQ^

FERM{ry,

.i*-go;,t ti*t"-#r*'{}r}ri
"ssat (DAM-at)

].11"::-i-u,
$

jii,,|1fi;r:T.t"'-y,*u
q'i'Ja'ar
e?a-a-eu / -- ri.ba.ar

ff dr;;:

Is - ar .

-i

is-tu

'u-',;:J-'f,,(lu)

assirti

(DAM-tr)-gu

ra-a i'di

aila (Lu

-')

ki-I*-",1-ou'f'ud

;;;.j..*;T;*."
;#;:-'l

75

i,,e

"
s 16

;'f".,l,y,,"

jf:ll_'ffis'"

(Mr) assas
(Dailr)_uu

Ti F i1','Jlltfr!t)'iu
^r,

(DArvr'at)

la-a i-la-a-o-e

i_rru.arr

90

$ 20

- zz

- 93. 6um-ma ailu (.LU) tap_pa_i-du

95.

"'

$ 21

hi.i.,a

- 98. Fum-ma ailu (T;f) mar'at

6a-a lib-bi-Ja rrl_ta_as_li-i5

r"*u'

rl"

uk-ta-i-nu_ri-ui
bilat (GUN) B0 ma-na annaka (AN.NA) id_dan
50 i-na
1:hal1ate (GIORI.MESj i-_J_i"lc"-"6
I arah (ITI)
fimete (UD.MES) ii_p6. 6uou'(LucAn
Z

$ 22

Eum-ma aE6at (DAM-at) aile

1f,6j fa_a u-lo_g.
Ia-a a-hu-da la-a meru (UUmq-g.

ailu (LU)

da_ni.um_mu har_ra_a-na

t ki-i aEEat (DAM_at)

aili (LU)-ni la-a i_di i_tam_ma-ma'
110. n 2 bilat (GUN) annaka (AN.NA)

tapTa-i-du

6"ffi: *:"tjf -'

- f05,

ul-ta-a9-bi-si

"11"11u,1.-"*.
;"."

*jff; j

lnUnnU.nn$ aile (LU) im-ha-aq-rna

100. ub-ta-e-ru-ri_u5

it-ti-ah-di

ri_jk-ea_a_r

_r

i_ni_ik

ub-ta-e-ru-d-ud
uk-ta-i-nu-ri-u5

i-ni-ikJru-6-ug
a-na Ea ri-Ee_en 6-tar-ru-uB

*;;;t":.i-i"51li"u-*

J.

i_mah-hu-9u.ug

rrr fimate

Jy?.yES:? di-par rarri (LUGAL) e-pa-65

i-ga-di-mu6 t.l_bitat
(CUN] annaku (AN.NAi ia-aor,

raire(LU) ki-i s?l

",ul.'.i*#;,gi;"#t*l'1,:1?*

$ rs

la-a ri-ba-e-ir ailu (LU) Uu_a-tu

50 i-na g'rhattdte (rupa.y"S)

65. uk_ta_i-nr.O_"U
hi_pa-du r* J"

r0.

ga-al_te. a-na pani gabE (IGI.ZAB.MES)

iq-bi-dl_Eu ma_a it-ti_ni_ku_ka
ma-a ri-ba_ar-ka ba-ri-ra

ra-6d-

tl-."**,i#u-ga-a-ooa

a-na mu.ut. einnilti (MI) i-id-itan

I{ot.

IU, I . Ium-ma ti-ii

i-dil)
3irat _(DAM_at) aile (LU)_ni
'
liit-qa-a-te id-dan-[ma i-tam-ma]-

[ma]-a 6um.ma a_ni-[ik-ku-di-ni]

tr Eum-ma aS5at (DAM_at)
[aiti (LU) taq-tibi]

mFMer

e_pa-a6

ma-a it-ti-ni-ku_ri-u6

i-na-ki.isg

l,'*'h::,{:?*t.t
[du]
.alru GU),o*..!",-fJ.
;lxlxti'-""A,e*u
i'J fr.Y]

I'jra-a a.na-ku ri.ba-ar

ba-ri-ra la-a i-la-,-e
la-a ri-ba-e-ir ailu (LU) 6u-a_tu
40 i-na s'rhatlate s,r(pAM.ES) i_mah-hu-su_u$
I ITf fimete (UD.IVIES),. Ei_par Sarri

,tt

. lu-u i-na

B5

jitfi1ffi-',ifrrT,ii*n*"r

- ss
"o . sull_rn:! ailu/Lrit
60

lLUdAf,y
80. i-ga-ad-di-mu.ud
t I bilat (GUN) annahu (AN.NA) id.tla-an
.
Slg-82. 6um-ma ailu (LIi) i-na pu-uz-ri
i-na muh-hi r:ap_pa-i_6u a_ba-ta i5_kun

ba,

la-as-su

so,#:,l;Hjli'frfi ;:"::'?'!:.? ffiT''l:;:f

,1;i

ONT'. ,ISSUR KANUNI.ARI

"'::u

uk_ta_.

4s

1,,

aire (Lu)_n
-'

e-pa-66

224

surdEn BABiL
Assun KlNuNLAnr
yE

'

.,rr ttwl-gaouQe

ma'a i'it-ti-&a-an-ni
flri_iJ aire rr;i;.,^]:.

Ftn*Arrr

'-",,n"' rfgl,,Hi"T;-*

[a_na ndrj (rD)J

,r.

["iik-kn-r'
j"*_Jja_ru-du

iE-tu belet (NIN) biti (6) f-ue-bat

3-5u 4-du be-da-at bEl (EN) liti 16;

'

i-id il-Iak

ki-i a56at (DAM-at) a-ile 11,01 i-"" biti (E)-n

50, ue-bu-tu-ri-ni la-a i-di
i.na ur-ki-it-te sinniSru plll Si-i
ta-at-ta-a!-bat b6l (EN) biti (f) aBEas (DAM)-su
i-na pa-ni-Eu ra-ma-an-Ia
[tall-ilu-du-u-ni a56as (DAM)-su

ra-dd_ru

Htr#Hyff;:kl6;*,""
$

2r

- r+. ;;il*-:;l,-",

55. [xxxxx]i-laq-qt
56. [aEBat] (DAM-at) aile (L0) Ia

(DAM-a,) aile
"' ff:-ljj1T*Ji-*k?il.r!ur
(LU).ou
o ;"-i;#Y],a'na ni-a-ki i"-ti-din-si
ki-i ;,;
1r,u1-",,.0.
[*.]1,9'1Y;*l
i'ri
--' q"r
e-pu-5u-ud
i-ni-ki-ri-ni
addat

da

L;_; Ea
x^
i ^r'r
mu-ut ainnixt;
20. ai5as
(MI)
@;I0
ip'pu-du-,i-ni
1r.u,1

sinnidtu

,r . ;:l*-H"

rt_"'o-u,.,

--"-i..;"

"iill

ii*,*,,

iu,e-pu-ud
rii_,ar"_"1-il
dum-ma adi"t rn,l

j',TI;p"Pi[-", Tk 111"1,1]"'' " o''' o,

,ru. ki_i pi_i-gi

aila

y11,i-*i.r ;'hY.k;:a

jum-ma i5-tu
$-1

b,

.1r-t"-'"ilT1ifl#a

",tili:tfl{'fil:;:#l:

muhhi (uGe.ra

l
/
i

3a-te i-id-da-an

ri-ea'i'da

0" .'",

i-na pa-ni-Iu ra-ma-an-fa

ta-al-tlu-du-fi-ni

xra 6"{Hi*$:,,T:#,J.;.i,,r,

sr4-:i'.tffit. i-aok-r.o

aEJae

- i:li1l#* [ifl;:'l'YHl;.:;ie
a_na

b6ti (E) uu_nr*"-r*ll"_

."_"rtr

80.

.-!eq
rua+,r.
u.

aile (Lti) i-na

pa-ni mu-ti-ra
'''*"-uo-n.'1t"13rff.]y
Iu-ri i_na libht ,$1",:t_
im na

ia-ma-an-Ea tal-du-du-u-ni
i-na ndn (IO;ua it'tu-ra za-a'ku
75. gi-im-ri 5a nan (lOy-ta 6-mal-la
t Eum-ma ailu (LU) 5a a56ag (DAM)-su

MA.NA

60. il ha-di-ma aI5ae (DAM)-eu i-laq-qf-d

t Ium-ma bal (EN) biti (E) ki-i a55at (DAM-at) aile (Lf)
i-na bati (f;-fu fi.tu a65as (DAM)-[su]
ua-bu-tu-6-ni i-[di]
3a-to i-iil.da.an
65. il Ium-ma it-ti-ki-o-ir
la-a i-di-e-ma i-qa-ab-bi
a-na ndn (ID;t-ta il-h-d-ku
t Eur..-ma ailu (LIl) Ea aESat (DAM-at) ailo (Lf)
i-na bEti 16)-fu ug-bu-tu-ri-ni
?0. i-na nen (ID)t-td it-tu-6-ra

f*U "*,*1-t'

! ip;xii*ylilT?

a55ag (DAM)-su il-te-Ea

ug-bu-tu-ni uz-ni-Es rl-na-ku-su

ha-fi-ma mu-us-s& 3 biltu (GUI$ 30
annaka (AN.NA) SAtU-ga i-id-dan

$ 25

(DAM)-Bu la-a i-na-ak-ki-eE

i-laq-qi
e-mi-it-tu mi-im-ma Ia-65-Iu
S2. Eum-ma ginniItu (MI) i.na bEt (6) a-bi-Ea-nqa us-bat
adEae (DAM)-su-ma

mu-ue-sa me-e-et

ahhe (SES.MES) mu-ti-Ia la-a ze-e-zu

85. t mdru (DIIMU)-Ea la-68-du
mi-ir'\-ma du-ma-a-q6 Ea mu-us-ga
i-na muhhl (UGU)-Ba iU-ku-nu-f-ni

la hal-qr-n-ni ahha (SES.MES) mu-ti-Ea

226

su]}rER

Blnir, assuR
-.:'"^"o"r
KeNuNL

rr' e&:nrf'gdDuQa
r.r.nnnNr
90. a-na ri-L^ .
J
* +a'ar'-ru
d"T:lr;i'Hf:1.1?'*ern.M's.ni)
i-Lrn-*:,,'
s 26

- ss

*il*il-f;T;-T-t6,,i-id
l;T;.yX';-:.fy0 i-na b6t (E) a-biga_ma
-- "--qra

'

mi-im-mo
-rE'ma ,,-1"-"''"
du-ma-"--6

,,,,1#i,{i;i;},"H,r,r*)

$2g
IfuI. IV I.

ue'bat

Ea a-na bEt

mu.,i.da

;:,T-T Jfi-S*u.rrEs) nru-ti_ra

oF
_ IOj. Fum

30

mir-us'ea

,'-l"f
la'a i-ga'ar-ri;-"" (n/ a-bi-da

pUmU.Ul;

5a zu-bu-ul-la-a

im-ta-ah-hu-ru-ri.-ni

qaqqadam (SAG.DU)-ma i-laq-q6

a-na 6a.a-ka-le la-a i-qar-ri-ib

[dum]-nra Mffsn_*^

illH$**iffi
rnl*'Tl..

e-me-Eu iz-bi-lu-ri-ni

iz-bi-lu-ri-ni kal-la-a-su
35. i-laq-q6-a a-na men (DUMU)-5u id-tlan
tr ha-ili-ma am-mar iz-bi-lu-rfi-ni
annaka (AN.NA) gar-pa huraEa (GUSKIN) 5a la a-ka-a-le

ug.ba,

$ 31

- 40. 6um-ma ailu (LIl)

zu-bu-ul-la-a iz-bil

(6) e-me-5u
a55as (DAM)-su

a-na b6t

martt 1OUmU.ml.nnES) e-mi-fu

i-ba-66-bi ha-di-ma e-mu
mar'at lnUUUnnI; e-mi-su ki-i aESati (DAM)-su me-it-te
me-ta-at

. 45. ih-ha-az t ha-fi-ma

haspa (KO.BABBAR) Ba id-ili-nu-ri-ni i-laq-qt
Iu-u Be-am lu-r6. immer6 pnU.mU51 lu-u mrm-ma

hu_bu-ul_ll;-1._^ .

",

(6)

marassu lnmnU.Uf;-su a-na ta-da-a-nd

Ia:a i-ma-ag-gu-ur
ha-di-ma a-bu !a-a zu-bu-ul-la-a

'1fi**ffi*,-*l
" tt.

ra_6d_du

bE'l (E) a'bisa-ma

,H#* :*ffi

mdra (DUMU)-6u Ea-ni-ri 5a a56as (DAM)-su

i-na bct 1E; a-bi-Ea us-bu-tu-ri-ni

25, me-e-et adSat (DAM-at) m6re (DUMU)-3u me'e-te
a-na mdre (DUMU)-5u 6a-na-i-e
a-na a-hu-ze-te i-id-dan-Ii
Eum-ma bEl (EN) merete

p
g ZT

,*. ;#:iq:::if:fi-na

fi

nra'mi-te

kaspam (KO.BABBAR)-ma i-mah-ha-ar

:ri',,:.,"

ta ig-tu ra*
ri ru-ri,;:' J-?_.;}ju o.-u,,-ru-u-*
15 . i-na *"u-il.r1--Tj-f.ru

da,e,a

S 32

rab

- 50. Eum-ma sinnidtu 1MI1 i.na b6r (6) a-bi-Ea-ma

t nu-du-nu-Ea ta-ad-na-at

us-bat

lu-ri a-na bEt (E) e-mi-5a la-qi-a-at

lu-rfi. la-a la-ql-a-at hu-bu-ul-li
ar-na i hi-i-ta da mu-ti-6a

bD. ta-na-a8-gl

$ro

z.*hfffi*li;l;ffi,,::
r,.,n.,,-,,.,l!;i: j.#;i1'i"TJl,i#;';':''*
einnidtu

tffir

GnO

,*u- *J"i"ioo*u)-Eu

re-a

;"_;;

S 33

- 56. [Sum-ma] .iolriftrr (MI) i-na bat (E) [a-]bi-da-ma

[mu-]us-sa mo-e-it t mErE (Dm{U.MES)-da
: [i-ba-]66-di[a-dar pa-nu-sa-a-ni]
60.

[i-na] bet (6)-au[nu tu-6-u5-5a-ab]

[Enm-ma meri (DUMU)]-Ea la(?)-66-[6u

hnk

e-nau-da]

ug-bat

T"
228

sunrnn

Baril

assuR KAIYUNLTRT vE aluMilgADUeA lrinMANr

65. ri ha-di-ma

ONAA ASSUR KANUNI,ANI

a_na e-mi-Ea

iq-ba-at-st-ma in'na-bi-it
lu-d ki-i sa-ar-ri

a-na a-[hu_[zi]_te i-id-dan_Ei

5um-ma mu-us-sa

?0. a-5ar ha-fi-tu-ri-ni ta-al_lak

34
7f
$
- . dum-ma ailu (Lf) al-ma-at_tu
ri-ka-sa la-a

'

ga-bi-it-ma rri-ta-ah'[hi'ra]

e_mu_Ea

me-e-tu-[maJt meri(DUMU)-6a la-6b-Iu

al-ma-at-tu di_i_it
e_ta-ha-az

ra-ki_i_eE

Rol. V I .i-na a-la'ki rl'ba'a'ar

ainniltu (Ml) fa ki-i a55at (DAM)-su id-dan
t a5Eat (DAM)-eu i'laq-ql
t 6rrm-ma Earnr (LUGAL) a'na ma'a'te

5. Ua-ni-te-im-m"

2 danati (MU.MES) i_na biti (E)-6u ug-bat

ablatu (DAM) Ui-i_it la-a tu-uq-ga

$ 35

- 75. 5um.ma dal-ma-at-tu

a-na b6t (E) aile (LIl)

te_ta_ra-ab

'ni-ip-1a6 am-mar na_ga-tu-f-ni

10.

gab-bu Ea-a mu-ti_Ea

i Eum-ma ailu (LU) a-na muhhi (UGU)

80. mi-im-ma am-mar na-ag-gu-fi-ni
$ 36

- 82.

n H-da-ni-Ia-ma i'lag-ql'Uu'nu
S 3?

fi-Ee-Bi-ib-6i
a-r'a eqli (A.SA) i-it_ta_lak
la-a Samna (I.GIS) h-a Eipita (SIG) ta-a lu_bu_ul-ta

.
.

llt

!i
I
)

I
I

ta-da-gal a-na mu-te la_a tu_ud-Iab

Eum-ma mar6 (DUMU.MES)-Ea i-ba_6!-Ei
in-na-gs-n-111 il e-ik-ku-lu
95 . sinniEtu (MI) mu-us-aa tu-ri-qa-a
a-na mu-te la-a tu-u$-6ab
Bum-ma mer6 (DUMU.MES)_fa h_a5_Eu
5 Eanite (MU.Mts5) rr.u-us_sa tu-qa-'_a
6 Eanite (MU.MES) i-na. ka-ba-a-si

100. a-na mu-ut libbi 1SA;-fa tu-uE-Eab

mu-uz-za i-na a-la-ki la-a i-qanri-ba-lo
a-na mu-ti-Ia ur-ki-e za-ku-at
103. 6um-me a-na qa-at S Ean5te (MU.MES)
ri-hi-ra-an-ni i-na ra-mi-ni-Eu
la-a ik-ka-l-d-ni lu-6 qa-a-li

15

Eum-ma ailu (LU) a6Uas (DAM)'eu e-ez'zi-ib

l$-bi-6u-ma mtn'ma id'da'na'6d'6e

la'a llb-bi-Iu-ma mi-im-ma
la-a i-id-da-na.6l-5e
ra-qu-te-e-da tu-ri-uq-ga

la-a d-ku_ul-la-a

90. iB-du eqti (A.5A) rri-He-bi.la-6d-!e

einni5tu (MI) 6i-i-it S Xandte (MU.MES) pa-ni mu-ti-Ea

ta-at-ta-la-ail

n ta-na-hi-eu-ri'ni a-na 6u-a-Ua

85. i mu-uz-za

la-a mi-im-ma e-zi-ba-68-6e

la-a mi-im-ma Eu-bu-ul-ta

mu-us'sa i-na a'la'a-ki

a5-5um ri'ik-sa la-a tu-qa'i-ri-ni

eioniEte (MI) e-ta-rab

gab-bu 6a_a einniEte (MI)

5um-ma sinniEtu (MI) i.na bEt (f) a_bi_6a_ma ue-bat
lu-ri mu-ug-sa biti (E) a-na ba-at-te

fl-ta:par-Eu

a-na ![alat 5 Iandts (MU.MES) ri-tah'hi'ra

qBEae (DAM)'su tu-qa'a-Eu a-na mu'te
la tu-u5-Uab t 6um'ma i'na Pa'ni
5 EanEte (MU.MES) e'na mu'te ta'ta'Ea'ab

S 38

- 20. 5um-ma einniStu (MI) i-na bct (f)

a'bi'54-ma ue"bat

mu-ug-sa e-to-zi-ib-di
du-ma-q6 6a-a 5u'ut'ma i5-ku'nu'Ii'ni
i-laq-q6 a-na to-er-ho-to

!a.a ub-lu-ri-ni la-a i-qar-rib

25. a-na ginni!16 (Ml) za-a-ku
a'na mu-to
$ 39 - 26. 5um-ma ailu (Lf) la-a marte (DUMU.MI)'Eu
it-ti-din Eum-ma pa-ni-ma
a-bu-Ea hab-bu-ul ki-i Ea-par-to
Ee-Iu'bat um-mi-a-nu pa-ni-d

30; it-td-ka i-na muhhi (UGU) ta-di-na'a-ni

Ea-a sinni!1s (Mt) FI-i 1sLm;-ra i-Eat'lim
Bqm-&a a-na ta-da:a-ni 1a'68'Iu
a-ila (LI1) ta-fi-na-na i-laq-ql

' .t

Xum-ma i-na lum-ni bal-1a-at

35. a-na mu-bal-li.1a-ni-Ea za-ku-at'
n 6um-ma ailo (Lf) a-hi-za-a-nu 5a-s gin.i6te (MI)

lu-u tup-po ul-ta-1a-ru-fi-du

230

su.!4rn BaBi!
AssuR rarvL-r\I,aRr
'-'4'r'

rrE
v{

i lu'u r[-nr-'-m
-, a -, a. a
r"-.r_sr-,r-I*-1.*

40. Eim (SAMtii#r*^ ,,-,.

s,o,z,

; H{'#i:ffil'{tro

^,d!{i-glDuQa rE*,n^Nr

e-ta-mar-ma r6-ta-68-6ir
u.dal.Ianr

.rn
""

tt.

ll "u_lu" ,-lj_11".

H.{) ru-gri rucsu_ri-nul

$:i11i'lfil'?,i'"'""
ru-f
[x x xJ
KIRIK

pi-i eLallim (f.Gnf,u; Ia-a ub-la-6d-6i

80. ailu 1LI1; fu.a-tu
50 i-na st' haltate 1c$pa.Mg$; i-mah-hu-9u-u5
a-na

-"ffifiHffiTmana'[el
lu-ri lubriltr

231

ra'a pa-at.tur

ba-ti-qa-an-Iu lu-bu-ul-tu-Eu
iJaq-qt
uz-ni-Iu n-ird-lu-d-Eu
85. i-na ibJi i-Ia-ak-ku-ku
i-na ku.tal-li-Eu i-ra-ak-ku-eu
1 arah (ITU) fimate (U+.MES[" Ei-par Earri (LUGAL) e-pa-65
amatu leEUn.mn5) b up-ta-9a-na-ma
da amta (GEME) pa-gu-un-ta e-tam-ru-ri-ni

90. i-qa-ba-ta-aI-5i
a.na pi-i ekallim (f.GALrt-;
uz-n6-5a ri.na-hu-6-su
qa-bi-ta-an-Ea lubulta

up-lta_-as_ea_[na-ma

fl-: tmr
r-na

,Up-ir,_L_ ll,
r-"-**.liir};T,;*te
e-si-ir-tu

5um-ma ailu

e-rdi-idl

r. rri" rii,r,;i;*:l,-

95

., ;;".:,1*;;1' li'?flf"1ili'rr'"r

100. 50 i-o" .tt hallete (crsPA.MES) i-mah-ha-qu-uI

uz-tri-Iu ri-pal-lu-Eu
i-na ib-li ida-ak-ku-ku
i-na ku-tal-li-Uu i-ra-ak-ku-su

,-"" ll-r_l^r._u

"' i*"ii#i.1Tl"^"'Du)'sa pa'at'tu

,"nnoto-luoR'Lfl) Ia-e *
- illL'{:"^&?ff l1l.;::;#''l8'a!' ea'an

ba-ti-qa-an-5u
105

e'tartr-ru-.r-J-i-)"l1/,pa'ag'Eu'un-ra
i:=.u"'b-.-au'si
fr ,li#-#,
"o'.
*"" o;':1T1, j";l',:: .i;y1-ar.ra-aa
su-ku-rr-r^-J*4 (E.GAr,uE) ub-ba-la_a-Ii
:_" *r.sr

l.

5/6 tap-pa-e.Ed

,1;H;:;:,f;;1I..,*
zs.

ii
I

ll
ll
rl

*# f,ihit:;fiT:bffiT;;;;;#,"*;::

. lubultu (TUG.HA)-Iu:i-laq-ql
I arah'(ITU) mete Uc.MES) Ei-par Ear:ri (LUGAL)

Kol. ZT $ 41 1 . Sum-ma ailu

so i-i,

i:

e-ta-mar-5i-ma ri-ta-a6-6ir

ub-ta-e-ru-ri-u5
uk-ta-i-na-ri-u5

;;: l-u:"1" n;;##-"a

ah-ru-sii_l

1i

lfUC.ffA;-f a i-laq-qt

amta (GEME) pa-gu-un-ta

la-a i-iq-ga-ab-ta-6U-6i
a-na pi-i ekallim (6.GlUtt-1 la-a ub-la-6d-6i

ga-di-il-tu da
mu-tu ih.zu-Ji.ni

- .
t,

(Lf)

ub-ba-la-65-Bi

5.

(Lt)

e-pa-55

e-si-ir-tu-Eu f-pa-ga-an

r6-5e-dab

a-na pa-ni-Uu-nrr ri-pa-ga-an-Ui

ma-e aBIatl (DAM.ri) di-i-it i-qa-ab-bi
a65as (DAM)-su 5i-i-it
ute-si-ir-tu !a a-na pa-ni gebE (ERIM.MES)
Ia-a pa-qu-nu-tu-ri-ni
mu-us-sa la-a iq-bi-ri-ni

;;., : .

ma-a iISatI (DAM:ti) Ei-i-it la-a 66-ba-at

10

. e-si-ir-tu,ri-ma Ui-i-it
5um-ma aitu (LU) me,e-t m6rE (DUMU.MES) ab5ati (DAM)-Uu

te9

su*rnn .narll AssUR

r-Al\[tJNf,AnI vE
AItrDd-gfDUeA rEft[,J[I

- t,r

s 42

pa-$u-un-te la-6d-du
rr
@ulug.MES) 6s-ra-a-te
merE
mer6 (DUMo.**u,,_*.,'il
(DUMU.tilES)-uu -- \svrvru'rvrEDl

u"*-*.,J"_ffii:::"t;fl-ffi
sum_ma aitu (Lf) ,--.-] 1it" t{1.LAy i.laq-qi_rri
(Lti) it-bu-uk
i*gyf
Iu-ri
i-na ::fl;"
Fa-ku_ul-te
aile

--

$ 43

r'rr"'a"

ffior

;;ri':Iu't Eamnu
(t.Grs)

io_oulliil""
i-na miir6 rnrrnnti",iil':=" - t"_,n

""

55. 6um-ma sinriiltu 5a-a hu-ub-de 5i-i-it

*,;

dune-ma

abna

ra.ai#;r;;;iDulru.Ml)-su

mE-,
,
teru /Ttrrn,rnl
@uMu) Ia-65-!u

(.4.n)

im'hu-ru'ri'ni

dum-ma

6a ki-i

il:

tu-ri-u5-Ea-ab

tup-pa-5a ki-i al-ma.te-ma i-6a[-!u-ru

6um.ma i.na ar-kat fime mu-ue-sa
hal-gu a-na ma-a-te it-tu-fr-ra
a56as-eu 6a a-ne ki-i-di

ah-zrr-tu-rri-ni i-lag-ql-aI-Ei
a-na mtu6 (DUMU.MES) ila a-na mu-ti.Ea ur-ki-e

li-a i-qar-fi

ur-ki-ri i-Iaq-qt
unt".l bta 5a ki-i 6-kul-la-i-6a

.___".'nimi

(SA

;:{;[;iU:*'ffT]ffiT-,}'t

kfi*:ii.""."_
..r,Tl'_fi.',,1rui
rl
---.
mu-ue-ea na-ak_ru
ilja.-]***

;frffi t,ffi;,f,"#*

?0.

mu-u6-Ea-ma

_,._",..,n-.*

;*p-;;;" i-Eat.1u-ru
"'-r".
2 EAnEte tu-ma-al-la a-na mu-ut libbi-da

ul-du-tu'6-ni

"rar_xo-rr_i-ia

-Ea-p6"-.u
uc-bu-d-ni

i-id-du-nu-ni-e5-5o

?5

s1ssua,'i":"f;*l#:i:i-''
"" -

eqlim i-na ali 6u-a-tu il-lu-ku-ni-ni

65. eqli il biti a-na r6-ku-la-i-Ea

Ea 2 Sandti ri-up-pu-Bu

xon;+.a /n,rr,,Fx.
..
EanEtd
(MU.MES)-Iu-au

- ao. 1"ffi-"At-mi;:T

$ 45 _

i-IaJ-u-lu

[j-i

t ffi ;ffitl**'*,6ffi,{fr
";Tffl *
(DuMu.mI)

id-dan
il
ha-di-i_ma ru-ur-ta
_
35. a-na mi-it_ha-ar
;:*;:*

dq

ma a-na a-ka-[a-li la-a5.Eu]

daiena (tsDl.KUr.MES) ha-zi-a-na GAL.MES Fa-a ali

nerre

[btta 161 l-u-it1

60. tal-la-ka-[ma' a-na rudaieni (DI.KU'.MES) taq-ti-bi]

:T:; ?;:oli_:l",ffi jnMEs)_du-ni

Dullflu DUM{J
-;;";"';ilo
90. i_ba-6r-gi ih-ha-az-ma

rrl-ra.[kal-]bi

[6i-pa-ar-Eu te-ip-pa-a5]
i [6um-ma mu-ug-aa i-na ali-bu]

eqla (A.54)

rfi-di-6-ni_Ju-ni

Eual-a16
_a_bu me-it t _i* fn UMq Ea aIlete
ri-ud.di_E-ni-iu-ni
(DAM).[u
me-e-ir_*^.

1..........

a-na qaqqade
(sAG..

iilHrruH,ff$ffllf"fim;i"""bo (eal) a.di muhri

EUm-ma a-ne n6-^ *-r^

$ 44

mer,at(Duldu.qq

ru_".",:1:;1T":*j

qE.

Ba a-ka-li

la-[6d]-Eu tal-la-ka-ma ta-qa-ab-bi

ufkal-la-i-tu 6a ekalli (f.GAL) di-it
t.....1 -aE-Ea d-5a-kal-Ii
[5i-pa]-ar-Eu te-ip-pa-d5

rs " dum-ma
",i,; (Ltr)

niili

ASSON TANUNI,IANI

50. i-aa 2 dandti 1mU.mn51 an-na-t6 6um-ma

hu_ru_r

20. Iu-ri
"or hu-ru-up-pa_a-te ri_bir
nare @UfIU) Ba aUdata
lOam+")
Iu_ri me-e_it

OnlA

*"1Ii';T".u,.,*

(E) aire

(tu)

80; ana iiini ga-me-ir

a-na ki-i-di ta-di-nu-6-ni
lum-ma a-na darr-na-at Earri la-a e-ru-ub

ki-i ta-ad-nu-ni-ma id-dan

i
85 . t

i-Iaq-ql

duru-ma la-a it-tu-fi-ra

i-na ma-a-te 5a-ni-te-im-ma me-e-it
eqel-Eu

u b6t-eu a.Ear Eanr

id-du-nu-u-ni i-id-dan

I'

234

KoI' vr

surzEn

alalr.
rc6r,r rdnurrf,anr
tt Assun
vn emai-'s'{Duea
r'u"ra*r

g 46 Bg. n""

sinnistu (wIL)

2r5

-"-"*ri-Tl
r,-,,*-i-. j-11-"-u-r"''illlooi*y6l::me-tu-ri'ai
Ea

ma-a bum-ma la'a iq-bi-an-ni za-a'hu

a-rru'ra'a'nu 6a iq-bi''ri-ni

5u4-*uu-u9-9a

i-na b6t

tt'

la-a il-1u-ra-dd-Je
*i-tlmer.
-"y:ma
(D un4u.mnsr-#l_njl

to-,i-,,s_su:,&i

19. n ik-ki'ru'rt'ni
Sarru (LUGAL) td-i i'laJu-ri'ni
il-ta-na'a'a'al-bu

"_ou-Ju."-ni

-'-ti-da d.da,ku-ru.rn.tri
ffilrlo#Y;{nst.
u nra_al-ti-da

t'*-irnu-rtl-jff-r"*'

"'nu'di-ni

25.

,,, ;#i;ilT,ffiff1***.'
i5-ru il-te-,
tu'ri'rits-dab
*-ou Po't I"o

*d{; ##sffi:*,Tp
i,riffi 1,,,
t". j-T::e"-T,_".*,
l:-:
A;";:.

fl

,l

tt''

I
I

X{ot.

r,,nn_noi

""-

;J iT"l,*il;:#i#
rvros, mu-ti'sa'a'ma
.'::-"
tru'-'"ni*

il;';*Ti:i

, r r s 47**ii:y,",,
5rs*

y:i:;i{i'fl

|;" '"+S" frq

r_na ga-ti-du-nu
ig-ga-ab-tu
ub-ta-e-ru_du_nu

S.

I'

6u-ut i-qa-ab-bi
ma-a ma-mi-ta Ia a'na Sarre (LUGAL)
il miri (DUMU)-Eu ta-am-'a'a'ta'ni
la-a i'pa-Ea'ra-ku-nu ki-i Pi-i

tup-pe-ma Ea a-na Sarre (LUGAL)

30. ta-am-ta-a-ta'a-ni
ta-gm-ta-a-ta

-""_r4., mar.C louttru'nans-;

ra-mi-ni_da o_x".
" (DU&IU.Mnr
-_
tu-u6-5ab
arE (DIlMU.mnSj
-1:Y".I::""-st'i'J-'
,r_sr_f."_i".il
.

iti

$ 4S

- 32. Ium-ma ailu (LU)

a-na mu-te i-id'da-an-bi

5um'ma a'bu'Ea la ma-gir la'a id'ilan
6um-ma a'bu'Sa me-e-it
iSten (DILI'en) i'na ahha (FIS.MES)-5a i-XaJ'a-al
il Uu-ut a-na ahhE (gEg.MES)-6a i'qab'bi
6um-ma ahu (385) i'qa-ab-bi
ma-a a-ha'ti .'ai i .""n flTU) uma (Q.nnn51 a-pa-tar
6um-ma a'tli 1 arhe (ITU) um6 (UD'MES) la'a ip'ta-[ar

l
i

d-6a.ku-ru-di

lu-u einoixtu
(frrg

bal (EN) kaspi (K[).BABBAR.) ha'di'ma ri-zak-ka-a-bi

a-na mu-te (?) i'icl'tlan'Ii

ri,fijff##:n;dlk_ku

ha'tli-ma a-na] Pi-i

[tup-q':-6o a-na kaspi (KU.BABBAR.) i'itl-]dan-6i

[t

i-na pi-i
-rrura-a-n6
fa-a kiU-p*

iq-bt-ul'-*e'na'ku
da_nl-a_nu i_il-la_ka
darro (LUGA[,)

3r-na

[xxxx]'Ei
[xxxx
[xxx
[xxxx

a'ta-&ar

i-ga_ab-bi

ii;;::,';TT.#'ni.ii"u.*o
" a-na pa_ni dGII{.DUiUU.dUTU
.

mar'at (DUMU.MI) Ldhab-buJi'6u

a-bu'Ea i'5a''-a'al

e-mu_ru-ri_ni

(LuGAr,)

i-ga-bi

49

Kol,

Vfi

_.;_:.:_..-_::::,"

: _r.

--+-*,*-:*-_--__

l'8"
l-du-nu
l-Eu-nu
-5u

hrrk
S

50

63. [dum-ma ailu (L0) aB6at (DAM)] aile (L6)

[Ea'a lib-biEa] 'f,-da'ad'ili'5i [aE5atu (DAM) Ba-a aile

M.@ra

(DUMU)-5u

i-na bcti (E)-Eu us'bu-tu-ri-ni

uk-ta-i_nu_du-nu

lo l8_&-ri_ni-noa
rv.

il mari

Ia-a ki-i hu'bu'ul'li

nu-up1i_da-aa

"o"

ku'tal-lu'Eu e-em-mar

roa-bi-pu i-na ua'mi ulJu'ku(lu oku)-u'm

aila (LO) f'Ea-aq-ba

nr_, ,."i_i_.u

0'O]

im-ha-aq-ma

6a aE6at (D'A'WI-at) aile (X'U)

SUIdEN

BAAiD ASSUR
R{I\rONIA

dafe lsrr . ,=.

' ----ur'IEt
A#l;;i",f$li{l;l,
,) drr-_*^

,zo.

T#;:

105. a-na Earti (LUGAL) la-a iq-bi-n

lx
lx

;i*:"fl'i''fr:ltil*o
25

- qr[I'gl-Duo,l. r""ua
Fh-"aa
rr

di-it nri'ta'at

$54
Kmk

;Hffir","1;T:i{'1r.'"
* qu-rt

a1aL, ,^___
,*-rr-ll_yyu)-6u

.."-"u-i,uu-o'.'"

ki-mu.

ernnidte
ra-,ir_ru

a. I\iI
''-

0lrl) di-"_ti

* ,iitt ?hii-ti' (Dalr)-eu

- az,:ffJ-j#.f1];t

_ $;]ir*'!I,,:{r{l-*[a,,
$ sP

- az

;:::

lllh:::"u

g 58

- oc

il

[il'lff

(LU1

iq.ha.as.ma

sinnirat ba-tul-ta ig-ba-at-ma

ra.mi.ni.da

95. rrk.ta-inu-ri_di

I
I
I

;,i ;T;-.f.f*:p
.'urt-nt" Bu-u r;iir"i* , ...

i-za.qu?u.u_di

ij

Ea

nfba-tu-ul-ie

a6Bat (DAM'I) na'i-ka'a'na

25. Ia ulba'tul'te i'lak'ki

a'na ma:an'zlu-iu'o'e
i-id-da'an'5i
a-na mu-ti'Ea la'a rl'tar'5i

i'lak-ki'Ei
a'na na-i'ka'ni-Ea
a-$u-zi-te i-id'tlan'di
Ium'ma alEas (DAM)-su la'66-lu

ki-i

i-.u-qo?u.o.5i

:]

a'bu

30. a-bu marti (DUMU.mf;'ru ni'ik'ta

.T: :.*:; Ll.fj;rsar*'

up-ta-zi-ru_d-di

aU (URU)

rfi.-ma'an'zi'eJ'6i

tr";r*r-r,

', . j# #;.;.f*:l
,".ffijf;*'; d0 ri-it &i-i

ru'gu'um'ma'na'a

(6) a-bi'i'Ea
la'a ir'6i'rl'ni
15. ailo 1f,t; to-'l i'na libbi lSAq
lu.ri i.na gi'e'ri
lu-d i'na mu'Ee i-na ri-be-e-te
lu-rl i'na m 161 qa'ri-e-te
lu-ri i'na i-ei'ni a'li
20. ailo 1f,t; fi-i da'"4'ni

-5u:3&'t*u-tru-ud
nry'da'a'te

ffii#.*TjJ:,9;?n:

aile (LU)

a-na bet

(aN Na)

-qs'.3;1$T[lriln;
j

- 6 . [Eum-ma a-rlu (Lf) mar'at lnUmU'UX)1

ba-tu-ul-ta
[6a i-na bet (6) a-]bi'i'Ea

55

6'tarri'Eu'ni
10. [pu-u6']qe la'a pa'te'a'tu'6'ni
la'a a!'za'tu-rl'ni

**a-ar-,u

ar.

[a-be-a-]5a la-a

80. 6un-nrr
sr

xl
xl

[ue-bu]'tu-6-ni

*"u,.,l,.illull",:"?._T
$

x
x

kaspam (K0.BABBAR) ts-lm (SAM) ba-tu'ul'te

35. na'i'ka-a-nu a-na a-bi-Ea id'dan

3-*

da

rrlbi (sa"l

u"

na-i-ka'an-Ea i!-[a-a-Ei
la'a i'5a-ma'ak-5i
6um-ma a-bu la-a la'a'fi

kaspun (KII.BABBAR) 3*'" 5a utba-tul-te

238

sU}InR BABjf,
4ssulr Ji{.I\T,NI{RI

40.
6 s6

x'Enud\t

,-," ui"rr:ff-;."!,Yffy;f0-.r'-*o"on

;-H':l lltfil1l *

+s.

ailu (LI

3-" #J.",-:Xl--a
3-t"
kasi

""r_n
a_bu
$

s? so

r.i-i

Fr

j-i;.

- ss

"{R)

rim (sAjkr)

15. iB-tu ahUc (5E5.mf5;-ru pur-iu i-qa-al-Ii

,z-Ll.
b

"

"tu.ur.tu

-t"-a'l-t

;;;;: ;.'r:':;t,
fo,a_iilli

fi"u;sif;",:?,l;
gal-lu Ii-

fr-iili"::
da i-na'

uo.

a-na a;Enti (DAir,).;u

ii,". ,jo.l

[m'-1"" u1l=itt .l:1''" fi-ni7

t
$ ss

i-na-sa-aq iJaq-qi
i 5a Ea-ni-te qa-ti-5u

(D U-r4U'MI)-su

[da i-na tr

-,,

mZiru rabfl (DUMU.GAL). 1 qa-a-ta

ra-ma'an-da

li:*:f

".

mai

ts*q"ss*
u'u

VI

i_nla-b,

.u1,"

il,ffi#*-,**r

"in"''ni*lL1u.'r

;ilT1",:;_l::fi,

(DAM+; aire(Lu)l

[ki]-i [-ib-bi-i-Eu

g4-27.

f"ul

Kor.

N.sr

r";t';n

-r"tl

,u,r-f,

mem (Dur{q"

ffi
I

.i
lr

'I

fr-ftasr-tu;-:,

j;"rfl

[i-na] da,nu-te-5u
[iI-qi ub]-te-e-ru-u5
35

,11,11-'j

ur-ki a.ha-i*

,, ;T;:H"g*il.l_.ri
u:;_;"

*ifl #*[*H'"i:ffi

iz_za

[ahu (SES) Ea-ni]-um it-tal-ka

[6e'im (5E) me-ri]-e-Ee ia a-hi-du

@uiau'cAl)"] z
,. 1*--l llf
sa-a-ta
zitti (rrA.LA)-*]
i-""-r"1li'"

':JiffTi#:5)-du

ina eqlim (A.5A) h-a zi-e-zi

[l"oahu 15n5;]ina Ubbi (SAb)-Bu-;u
[5um-ma] ahhe (SES.MES)

t. . . . .] ro'rn (sD kabtu (KUL)

30 . [. , . .] eqlam (A.SA) e-ru-u6

r. {.........J TABLET B2zg

1......]
""_"-tu
t..... i-Jo"
q"-oi-ri
l*aru t"i,o

la zi-zu-u-te

20. im-ma-an-ga-ar
[n] zittu (IIA.LA)-5u i-laq-qi
gg-22. [5um]-ma ailu (LU) i-na ahh6 (SES.MES)
la-a zi-zu-u-te 1ip-pf-la-ta
iq-bi i lu-'ri in-na-bi-it
25. Itl zitte (IIA.LA)-Eu dauu (LUGA,L)

i,-!a'ta-an "ni"l",;;ff:11.[i'ua'a t' $uI

f-!ap-pa rfi-I
".,,'-Xl Fj-'-su
a-ra_an_da

6um-ma ailu (LU) i-na ahh6 (SES.MES)

nap-6a-a-te tg-mu-ur
a-na bEl (EN) nap-Ea-a-te i-du-nu-ub
pa-nu-Eu-ma b6l (EN) nap-Ea-a-te
i-ilu-ak-5u t pa-nu-5u-ma

mi.i'.na

ud_.sa-as

[tHffi

J:,"T";il,s:Xlr(,or4r,*+

$5
KoLIII,S6,

[uk-ta-]i-nu-u5
[i-na f,me 6u-ur il]-la-ka-an-ni

[ahu qSnS) ua-a eqlim (A.5A)] e-ru-Uu-ni

[zitte (IIA.LA)-6u] i-la-qi
Krnk

r. [.
t.

. .l

-ka-a

a-na kaspa (KI).BABBAR) [i-la-aq]-qi

rri-fi-ni eqla (A.5A) t bEta

5. a-na kaspim (KO.BABBAR) la-a [i-taq]-qi-rri-ni

. I arah (ITU) amate (U4.MES) r. o'r nafu (IL) A-Eu
i-na lib-bi (SAbr) aliir A-dur 6-6a-6q-sa
. 3-Iu-ma i-na libbi (SA) af eqh (A.5A) r bcti
Ea-a i-Iaq-qr-ri-ni ri-Ea-6q-sa

240

suilEn BABir, assuR KANUfNLAil yls

andui-gADuea FEnllraNt

10. ma.a eqli

(j,.S,A.) U

fcti

da-a an-na_na mdru

15.

1E;

pUniq

an-na-na

50.

i-na ugar (A.GAR) ,ii ,o_oij.

a_na taspim (KD.BABBAR)
aJa-aq_qi

Ea-a Ia_qa.du-nu
da-ba-a_ab_6u-nu
i-ba-dU-Ei_6_ni

-a_na

a-na

tup_pa_te-Eu_nu

25. a-na pa-ni qf-pu-ri.te

il-ta-ak-nu_ri_ni

26. ailu (LU) a-na si-il eqel

(,A.SA)-fu

30.

I-

(SAbr)

6a-a ali eqti (A.SA) t

bitim
i-laq-qi-ri-ni
35. ha-zi-a-nu B GAL.MES
Xa ati
-:- --iz-za-za
--'*
LunaSu (IL)_ma
{_Ea^qu-u

$9

tup-pa-te-Eu-nu i_Eat_!u-ru

(IL)

3 tup-pa-a_te

za-a_ku

Ea da-eu ronaUu

Ea Lodaidnu (Dr.KUD.MESj

'il

'i;'i*

(IL)

l-J.]"-rr_*

i-mah-hu-9u-ug I arah (ITU) fimrete (U4.MESI.

l0 . 6i-par 6arri e-ip-pa-[a5]
lf . 6um-ma ailu (LU) ta-hu-ri-ma rabi (GAT_.)
tsa-a tap-pa-i-[u ue-ga-am-me-ih

- 20. Eum-ma ailu ta-hu-ri-ma

qihru (TUR)

i-mah-hu-qu-uI
I arah (ITU) fimete (U',MES)'" Ei-par 5arri (LUGA.L) e-pa-aE

1up-pu-Bu la_a it-tabJa_an_ni

a-na mu-ga-ag-si-a-ni

us[a1151s

25. eqlum (A.SA) am-mar ri-sa-me-hu-u-ni

B TA.AM*," id-dan S0 i-na (cls)hattate (FA.MES)

arah firniite (U4.MES)I. an_na-re

Ba-a f,ona5u

i-na

5a-a pu-ra-a-ni u5-bal-ki-it

uli-ta-e-ru-uE
uk-ta-i-nu-uU

i-id-du-nu
ma-a i-na I arah amete (e.MES)te
an-na-a-te
40. B-Bu Lrna5u (IL; iu-s;_ei

a-na pa-ni qipu_ri_t,;

Ia-a il-tak-nu_ri_ni
45. i-na eqli (A.S,{) u bi,i
(E) ga_zu e-li

.l
.]

I u-ba-an-du i-na-ah-ki-sri
,l ME usha!1dte (PA.MES) i-naah-hu-9u-u6
I arah iimate (II4.MES)'" Ei-par 5arri e-pa-a5

i;;ru

.l
.l

15. eqlu (A.S,A,) am-mar i-ga-am-me-hu-ni

3 TA.AM"-I" i-id_dan

i-na
(uyloll n,-oi- Earri (LUGAL)
tupsani:"S:l
(DUB.SAR) ali _r3
runiri
t gi.pu-tu Fa Earri (LUGAL) fl],t

i-na

(uAftt)

ub-ta-e-ru-ub
ulc-ta-i-nu-u6

6a

.]

(PA.ME5)

it-ta_al_Iu-ni_en_ni

\"'-

[.

2-ru i-na rim (SAM) biti (6)t . .l

a-na bel (EN) blti (6) i_iil_lda-an .]
a-na I bilat (GUN) annaki (AN.I\.A,) S

i" -f i" arah (ITU) fimite (U4.MES)." an_na.a.te

f-di-i-ni
e.da-nu

i-Bal-Iim i-laq-qi
r-na flmi "r na5u
1I-r,) i_na libbi
alu rrA-Bur i_6a_9i_ri_ni ---

.l

n liim (SAM) brti (E)[

5. iq-qu-ru-d-ni [

li-il-qi-r6

Ia-a ma-Ea-e

.l*u

i-ra-[ag.gu-mu-ni

pa_ni qi_pu-6-te lid-ku-nu

241

[tup-pa qi-pu]-ri-tu

t.

KoI.IVg77. am-mar

Ii-id-bu-bu Iu_zak-ki-ri_m a

ORTA ASSUR fr{NtnqlARr

i.

tup?a-te-;u_nu lu.Xe-Ii.a-nim-ma
20

l0 - 29. dum.-ma aitu i-na la-a eqle

18.54;Xu bnra (tsIIR) ih-ri
30. du-un-na e-pu-uE
,i-na btui (BUR)-Eu du.un-ni[-6u]
qa-a-zu e-Ii 30 i-na [ctstr"..eto (PA.MES)]
i-mah-hu-gu-uE

20 fimEte (Ur.mnS*) di-par Farre (LUGAL)

[e-pa"a$]
tt. 16

SUMER BABiL ASSU: R

KAI\UNf,ARI

\'E

A}TMi.$ADUQA FENMANX

35. dum-ma-hu u-ga_a_mas(?)[

i-nama-ad-iu_f-rut '."
du-un-na i
i.tam-mama_a
t
I I
ma-a 6um_ma
40. biru (BUR)

du-un_na

t
"-. [_
la_a

b6r (EN) eqrim (A.BA)

I"'nut .
i-na

t'

onrA asguR

[x

Kol. V

[Ea a-]na Ei-i-qi

[a-na Ba-ka]a-ni

[.

. [il]Ju-ku-ri-ni i'ba-68-5i

[le1tc pw.mES) eqel (A.54.""")'sun ir-tu a-ha-i6

iz-za-za ailu (Lf) a-na si-ir eqle(A'.54)-Hu
5i-ip-ra e-ip-Pa-66
eqle (A.SA)-iu i-Ba-aq-qi

13.

dum-ma ailu (LU) i_na

eqli (A.SAr 5a-a
tro_o r+^- _crskira(crlgg1l ia.ai
[tap'pa'i-Irr]
bnru (BUR]tl,[1;iu,
'r

15. iss6 (GIS.MES) ri-ra_ab-tbii

het (EN) qIi-(ASA) i-a"_grl
la-a [it-ta_ka]
clskirt ("'::+I) ._i.,
i":d;_;,.ni za_["_ko]
hi'i eqli (a.sAi;-;"
b6i (E-N) c,skir6

,:*rfflt

S 13

ma (A.MES) 6u'na'a-tu-nu

ur-ki Iu

iEgE

a-na ra-mi-ni-5u i'laq-qi

eqle (A.54)-5u i-Sa-aq-qi
ma-am-ma 5a-ni.fi'um'ma
la-a i-Ea-aq'qi

1c,s56p,

- f 9. Uum-ma ailu (LU) i_na la-a qa-gi_ri-i_du

' 20. lu crskira
(,rSaR) id-di lu-u iu* 1UU*1 ,O-",
Iu_u
ub-ta-e-ru_uX
uk_ta_i_nu_uI

$ 14

10. rI 5um-ma i-na libbi lSAur)-fu'nu

la-a ma-ag-ru-tu i-ba'63-5i
ma-ag-ru da libbi 15Att)-ru'nu
darEnu (DI.KUD.MEB) i-Fa'''a'al
tup-pa 6a daranu (LoDl.fUn'MES) i-ga-bat
15. il 5i.ip-ra e-iP'Pa'6b

krnlc

$ 12

(GIS.MES) ,f_""b-li

f8

- 21

i-na fimi (u4"9 bel (EN) eqli

(A.sA) il-ra-ka-an.ni
25. crskird (crsSAR)
mu-tei-i.-r"_no i.laq_qi
"-ai
26

25.

ifitr;llJl.yl .;1;;;i*T;lF;"
ub_ta-e-ru_uU

qa-qa-ra 3-." i-id-da-an

(LIBIT. MES;_uu i-taq.qi-ri

libfte
50( ?)
crshalldte
$ 15

34

i.na

i*,Ba-trh!)

i-mah-hu-pu_ui

arah (ITU) fimate

1Ur.UnS,9 ;i-par Barre

. [6um-ma

t.

e-pa-a_6d

(LU-) i_na] Ia_a

n.-n -"""n,.

"Ol libiitu
fr.Blrli;-ii_i,,
:1

[tibndte (LIBTT.MES*"f

[x i-na

(LUGAI)

crshalfEre

ir.n_+,r*

t"rrplnresi

i*rh]-ho_go_o_or

6um-ma me (A.MES) tsa'a dAdail (DINGIR'-)

5a a-na 5i-i-gi
a-na 5a-ka-a-ni ilJu'ku-r1-ni
i-ba-a5-Ei belE (EN.MEB) eqel (A.5A.SU1\)-sun
i5-tu a-ha.i5 iz'za-a'zru

ailu (Lf) a-na si-ir eqli (A.SA)-Xu

Ii-ip-ra e-ip-pa-65
I eqel (A.S[)-ru i5a'aq--qt
rI Eum-ma i-na libbi (SF)-ru-nu
30. tup-pa Ea tlardni (ItD1.KUD'MES)
a-na muhhi (ItlUH) la-a ma'ag-ru-u'te
ilaq-qi
[he-zi-a-nu] n 5 GAL.MES
[5a-a alu iz'zd'a'z.uf

uk-ta_i_nu_ui

arah (ITU) fimdte (U*'MES*) 5i-par 6arre (LUG'A'T')] e-ip-

$ 16) krrrk
Kol. VI $ 1?,1-2. [6um-ma mu]-u i-na libbi (SAq burane (BUR'MES)

,)

ll

243

pa-a-65

45. brru 1nriny

g

ITANUNT.ABT

Kol,

Vil

1.

[i-na crs[a1151s (ersPA.MES) i'-ah'hu']qu-t:____ . _._

[x arah (ITU) imdte (U;.M85*) Ii'par Sarre (LLIGAL)]e'pa-i6

ORT.{ ASSUR

SUMER BABiI, ASSUN gAIIuDIL\RI VE AMMI'gADUQA FERMANI

S 19

- 3. [6um-ma

15

ailu (LU) eqlu (A.SA')]tap-pa-i'5u

[ih-ta]ra'a-aE

5.

i]lu-ri

[e-ru-u5

iEo---"

ik'la-Bu

[ki-i

[ma-a ih-ta'ra-]a5-Bu'ma e-ru-u5

imi

ii"-"ip"'"-orr
10

(UD) i'it-tal-ka-an-ni

[Eum_ma ailu (LIJ) ia id.di_nu].ni i-na

20.

[e-gi.]fi it-tam-ra-a'aq

Eha'lim-me i-tab-ba'ak
[ir 5e'im (SE)]a-na
mad'di-i5 5e'im 15n) rn'tar
ia-na bel (EN) eqli 1.f-SA11 a-na
[n-4 li-ta-at eqli (A.S,\) 5a-a ali

- r?.

Pal-te'e'en

[Sa kii

[6um-ma] aitu (iU) i-na la'a eqli (A'54)-;u

.l'Ea it-ru-uh
t

[ki-i 5imi (SAM)_s_u_rn_ma-ma]id.dan kaspam (KU.BABBAR)

[ku-dur]-ra ri'ka'ad-fi-ir
[eqlum (A.SA) na'din]'me iq'bi

25. [i.na kaspi {KD.BABBAR)-du ga-as-]su e.el-li b6lu

min-mu-u da[ri.ma_am_6u]

$2

- 8.

[5um'ma ailu

(ttr) lu mar (DUMU) aili (Lq]

ta-di-na-ni [i.dal.lim]

lu mar'at (DUMU.MI)
aili (LU) 5a ki-i kaspim (K0.BABBAR) n ki'i [Ia'par'ti]
a-na
[i'na biti (E)'Eu us1'6s'ni a'na kaepim (KI]'BABBAR)

Kol.
S

II

5-7

Krnk

- 3 . [Eum-ma

i lu min_ma ba_nam-[ma]
L J
uk-ta-i_nu_[Iu]

ailu (LI1) lu] ri_ma-ma

ub]-ta-e-ru-Eu

[ii-ri-iq
[X MA.NA] AN.NA id-dan 50 i-na hattu (crspA)

aili (LU) 5a-ni-im-ma[id-din]

i_ma_hu_

i-na biti(6)'5uus'bu-niiil'[din]
qa-ae'au e'el'[li]
[ob-ta-e-ro-5u] i'nakaspi(KO.BABBAR)'6u
id-ilan
(EN)
min'mu'ri
bdli
a'na
ri-i-1SAU)-5u me'lhir'5u

[X_U4.MES] Ei-par Earri (tUGAL)l e-pa_aE di-na an_ni-a

(roDI.KU5.MEs) (KUR)( ?)

5i-par 6arri (LUGAL) e'Pa'ad

iE-ri-qu-ni

10. [n ma'am'ma 5a-nam]-ma

6a

ifi-i
[i-na halti (tt'pl) i']ma'hu'9u'6u 20 fime

S3

(EN)

[i-na bt (E) aili (LU) us_]bu_ni f_ma-am_su i-qa_bat ma.hi

[ra-nu]
[5a-a ri-]ma.mi kaspi (KU.BABBAR).Eu i.na muhhi (MUH)

TABLET C -1- 6zto

fa-f.a_r._ti

la ri.tar dum-ma ri-[ma-ma la id-din]

eksik ve lcrnk.

iio-_, la'ri[-ma_am_du] '

i-na] biti (E).f" .rs_iu.ni a.na iaepin (KO.BABBAR) id-[din]

Iuk-ta'i-nu-i]'uE

Kot.

ri sinnistu(Mf)

ru alpu (GUD) tul imEru (ANSE) lu sisu

--'

(ANSE.KUR.RA) n lo

[ub'ta-e-ru]'ri'u5

$1

mit (KUR) Sa.ni.ti mi-it

[nap-Ea-a.te ri_ma]al_la aIu (LU) ad_du_ra-ia.ri

a5-5u-ra-i-tum

- 22. [5um-ma t:]l9l

[ta-hu']ri'ma il'bi

20

Ei-par

[da a-na gin (SAM) ga-]me-ir la-qu-i_ni a_na mdt (KUR)

6a-ni-ti [in-na-ad] _din

a-na bel (EN) eqli (A.54) i-na'ad-ili'in

$ 20

me-hir.du a-na] bEIi (EN) min.mu-u id_da-an

Sarre (LUGAL) eaa.a6

6a eqle (A.SA)

.]

Eimr (SAM)-Eu

[x i-na "trl:l!t (crspA) i]-ma-hu-eu-Eu 40 UD.MES

[i-na]tu-ri'ri'e'zi

15. [

Z4S

[i_na biti (E)_Su us_bu_ni]a-na met (KUR) Ea-ni-ti a-na

kaspi
(KU.BABBAR) iil.dan
[ub-ta_e-ru_Bu uk_]ta-i.nu-Fu i_na kaspi (KU.BABBAR)-Bu

qa-as-su e_el_Ii

bel (EN) eqle (A.54) ni'i5 sarri (LUGAL)

[i-tam-ma i'na]

trA.NUNL{Rr

9u-[Eu]

(U4'MES)

[idin-nu 6um-ma darru (LUGAL)] ik_tal.ila.ma

- 14. [Eum'ma ailu (LI1) lu mar (DUMU) aili (tq]n lu ma'rat

(DUMU.MI)

aili (Ld)

Ba

ki'i

kaspim (KI].BABBAR) n

ki'i

6a'par'ti

rso Tablet C * G, Schroeiler KAV, Nr.6, (S; 20 v'tl * Nr. 143) iki tablet Veiilner tsra6n'
ihanet
ilan op. cit. Lev. III Nr. I'iIo birlegtirilmigtir. on matldedir. Hrrslzhk, rehine eminete
clc ahnmrgtrr.

__---

am-mar

[a-na Eim (SAM) ga-me.]ir e-a-gi i ma.a-ad_ma f_tar

Ea.a]Earri (I,UGAL) ki_i libbi
1SA9_ru e_im-me.du-u5
10. [5um-ma ailu. (LU)
.tp"
(cUD)] lu immEra (UDU.NITA)
J"
min-ma 6um-Eu gab-ba
qi-ip-ta
[ri-hal.liq-ma]a-na ma6-ka.ti i-na ki.di Ba_ak-na-at
[nailu(LU)6u-ut] Ea maE-ka-tum i-ua biti(E)-fu fa-ak-nu_tu-[ni]

[t hi-p

$9

Eur_qa

246

su.lrEn BAaiL
assun &aNuNrarr

vr

arori_g.4,Due4

fa_na bdli (EN) min_mu_u.l

F.EmdaNr

t. r.
si'pu'ni Ia is'rbil
iffi.T)-:'t:l -*i:iil"i'.?'T;(E)-5u
"
$ro-ro. r;";;';T*';':::,ntl ailu (Lu) '"-"t
5ur'ga i'na-a5-Idi1
rrq E'ip'*j;;',
rs.

[it-ta-gar

il"

i::."-"rffi

-*l:"',,i'r""-;-"';1*,:a-i'5ud'ta'tir

lki-i libbi 1SA'9-so1"-i__fffi: (LuGAr)

r(ot. r,J"..?

-#"iff::,.,#,fevirisi

olsun, tann

* rbbret
A-

*x*tu*iT"':ffi
$2ft1t'frTlfi
,"r*,

$ s)

-siirerse
kocaerna,
oi
Eger bir

fi:Hrlf;il'f:

l,;^1*

ifiHl:drtfi$[fifi {*,,**}::,#
s4 ff'lmir**+':t*{r,n',i:

,',gil;

t*
*xlal": ""0;;;#,:lTil"1T".*H:h-;
iideumemig oI

':ffi'-ffi,ffi$.*"* f*

**n,'lffiY;,ffi1ff

I
i

kesecerr,:;-;il""

brrakrlmasrna
u"*toJ
larrm
(kadrm) gahnmrg mahn sahibi alacak ve o burnunu hesecektir.

fif",*;,"p s. r27; r.andsberser, rNEs

24,

zBS
v.d.

""-

$6)

E$er (hiir) bir adamrn kansr sakladrfr geyi drgarda bir yere korsa,
onu alan, gahnmrg mahn (sorumlululunu) taqryacaktu.

s7)

E[er bir kadrn, bir adama el kaldrnrsa 282 ve onu suglarlarsa 30

MANA kalay iideyecektir, 20 sopa vuracaklardrr.
E[er bir ftatiln, kavgada bir adamrn bir yumurtahfrm ezerse,
kadrmn bir parma$rm kegeeeklerilir. E$er hekim (onu) sardr$r
(halde) ikinci yumurtahk(da) bundan zarar giiriirse (ve) yara
izi kahrga veya kavgada ikinci yumurtahk(da) ezilirse (xxxx; eea
her ikisini de oyacaklar/ezeceklerfir.
E[er bir adam, bir adamrn kansrna elini giitiiriip (sarkrntrlik eilip)
zez, (ona) geng bir gocuk gibi muamele ederse, onu suglarlar ve
ispat eilerlerse bir parma$rnr kesecekler, efer onu iiperse alt dudalrnr baltanln ucuna (a$zrna) gekecekler ve keseceklerdia.
E[er bir adam veya bir kachn, bir adamrn evine girip, bir adam
veya bir kadrnr iililiiriirse ev sahibino katiller verileceklerdir....,.
Iirnk

$B)

ge)

krzr oreun, kiiriir

"r;'u."*r, ";il'T-':jilt"i::{,1*$H*"..n,

axrg
5l .Eier
*1Hi:r;:ni.
b,
h;- ^_r_

10)

11)
12)

E$er bir adamrn kansr meydandan gegerken, bir (bagka) adam

onu yakalar ttseninle yatayrm mr?t' derse, (kaihn) razr olm.az ve
kendini korursa (direnirse), zorla onu yakalar ve onunla yatarsa,
ister adamr kadrmn iizerinde yakalasrnlar, ister kadrnrn yattr$mr
gahitlerle ispatlasrnlar (o) aclamr tildiireceklerdir, kadrn igin
(ise) sug yoktur.
I(ol. II, $ 13) E[er bir adamrn kaner evinden glop, bir adamrn iizerine, onun
oturdu$u yere giderse, (aclam) bir (bagka) ada*'n kansr oldufunu
bilfigi (halde) onunla yatarsa adamr ve hathm iildiireceklerdir.
14)
E[er
bir adamrn kansr ile bir (bagka) adam, ister genelevde,
$
ister meydanda olsun, onun bir adam'. kansr oldufiunu biltli[i
(halde) kadrnla yatarsa, adam (koca) kansrna ne yaprlaca$m
siiyleree, zina yapan adama (da aynrnt) yapacaklarclrr. Eler bir
adamrn kansr oldu[unu bilmeden (kadrnla) yatarsa, zina yapan
adam gerbeettir. Evli sfls6 ftgrrgrnr euglayacak, ona isteilifi
gibi muamele yapacaktrr.
l5)
E[er
bir adam, karrsryla bir adamr yakalarsa (zina halintle),
$
(adamr) suglalnp, ispat ederse, her ikisini de iildiirecekler, (kocanrn) sorumlulufu yoktur. E[er yakalanan (adamr) kral huzuruna

"n qdto wabd,lui (wurmak kasthyla) el kaltlrrmak; el giitiirmek, mecdzi olarak serkrntrhk etmek. Moek, ANET-laiil hands; Driver - Miles-laiil a hanil.
r83 Kuik olan bu yeri Driver-Miles, meme veya meme bagr; Meek, ANET
S. I8f de
iso giiz oiuak tamamlamaktailrrlar.

su.urn

resll

_lssun

rlwuNrAnr vn

.l-allci_geDuea

veya hakiml,

rERMaNr

ORTA ASSUR KANUNIARI

r,".r""*J,ffi:::f :il":,1t#:,:";l^ill"d:*ve(,
burnunu kes,

T.l5
i;;qf,:hfl*rii*[.tfl+"i3l'$'ffi
adlmrn .ioi'#
ltansrn,n
ro"iirl'uyaralc
yatarsa

$,6

ud"*T',bi.r

istedifi .sibi
$

":l-h"t::',
r

,,jiil,

eahitlik vokro"";

riffi;I]"1r
ve /r,
18) qg"l;," ffi'l#;j*:l;f:,gia"""Liu,,riit*uua-,ar
".o";iltt1u"i
; ilill,TJli
ffi :*
il i:tffit':}
rqt'.utazoa ve

:;:::* ;:l{11*

sopayla 40 defa

*r""^.iil]__

,ll;1"'.;';;;ffi
",fj;

lrarak /^loau'

;nn"tr*T*,:#I#i,xl{-ffi
tekrar tekrar
-J'Lil

r?, ;:'"?ft
(iadiayr

i:1""

d;

19) E$er bir adam gizli

Yalrmazsa

la"*

"

#;tlliTifiH

olarak

arhadasr ha.
kodu yaparsal gayle
diyerok: .,oo,r'r"Tl*:?:",t

*:,

ss6

(dedi-

*:-;i':T':i:;i:";:t!i:"'il1#,"'T;f
,";1*:
9ok defalar Yattrlnr
s.pavra,,'*"r*i*ilf ;*tt;8":'ii':'ffiy ; lt*?
1.nff

delil (gitstet

$
$

2r)
22)

K ot. r r

E[er bir uuu

(-':"8";"T**ofi;j'Htil;1*":.,"iei,,iiili"",o,'","
(tdent) eo
1;na.lara;
";;;;:',.il1i" HT"#*ll:ffi
i{ini;"0;;;;:'

r,{:ffi{#.i-

"sr

B"k, El.lcr s.

ordu $u

iH:
i' kalay
iki talent

oldufunu bilY
yemm edecoJ:ffiTm

;i

evinde oturamh bir adamrn kansr oldufunu bilmezse, sonra o kadrn (kagan) yakalanrrsa, kendini qeken kansrnr, ev sahibi bey
( . . . . .) yapacak, (karrsrnr) alacak. Kansrmn birlikte oturdufiu
adamrn kansrmn kulaklannr kesecekler. Istetse kendi fiatr olarak
kocaer 3 biltu (talent) 30 MANA kalayrn parasrnr verecek. Isterse
karrgrm alacaklar ve e$er evinile kansryla birlikte bil adamrn
kansrmn oturdu$unu biliyor idise, (evlilik parasrmn) 1/3 nn
iideyecektir. E$er ben bilmiyorum diyerek inkir ederse ve e$er,
evinde adamrn kansrmn yakalandr$r bey nehirclen diinerse s80,
iigte birini iideyecek. Kangr kendinden uzaklagan adam, nehirden ddnerse, hihdiir, temizilir. Nehrin her qeyini (isteilifiini)
yerine getirmig olacak. E[er kansr kendinden uzaklagan adam,

yata*s
6n'nlll,arfafalr/a
(olu.otu;';;i;""#;lJ;]'1ffi""o,;m;**:

s
v'
#::ie"::"Irn
;"fr ;J'lHil:'il":*'r'ff:il,""1,",fir1T,[T;tri:

-r:n

g6yle derae t'o benimle yattr", Zarar g6ren bir adamrn tazminatr
gibi (o) adama (tazminat) verilecek ve anlagma olmadan nehre
gidecg!,ftirfl{tTE$eqnehirden (sa$ olarak) diinerse kadrmn kocasr,
lyr{dlna ne yaptrysa\na ila (erkefe de) o yapilacaktrr.
bir adamrn kansr, (di$er) bir adamrn kansrnr evine alrrsa
E 23)TEger
bir adama yatmak igid onu verirse ve (bu) adam onun, bir aclamrn kansr olduiunu biliree, ona bir adamrn kansr ile yatan adam
gibi muamele edecekler ve kadrnrn kocasr, yatrlmrg kansrna ne
muamele yapryorsa, (kittii yola) sevk edene de iiyle muamele
eilecek ve e[e7'hadrnrn lcocasr, yatan (zina yapan) kansrna hig
bir qey yapmazsa, zina yapan adam ile (aracr) kadrna da hig bir
gey yapmayacak, onlarr serbest buakacaklarihr. E$er adamrn
kansr (durumu) bilmezse ve onu evine alan kadrn, basls altrnda
adamr kadrna getirirse ve adam kaihnla yatarsa, efer evden
grkrqrnda (kenitisiyle) yatrldrfrnr siiylerse, kadrnr serbest brrakacaklar, hiirdiir. Yatan erkek ve aracr kadrnr iildiireceklerilir. Eier
kadrn stiylemezse, ad.am kausrna giinliiniin istedifi eeza]4 vere.
cek, yatan erke$i ve aracr kadrnr iildiireceklerdir.
S 24) E[er bir adamrn karrsr, kocasrnrn iiniinden kendini qekerse (kocasrndan uzaldagrrsa), ister aynr gehirde, ister yalon gehirlerden
birinde olsun, ona ev kuran bir Assur'lunun 288 evine girerse ve
evin gahibesiyle birlikte oturursa, 3-4 defagecelerse, ev sahibi

z0) ;*;ftf"J; "k"L"ti.;;;ki*' ;"1T ;ili"i:t;'##lffl:

lerse,

;;;

nu (*'o

verecektir.

Bir

fi,:.""i,f::t*n

2??

#,1H.1;1"-tu,Lo'ulu oo--^r_
yap-oL

"r**

J:.ffi17
ti".""*

g'ou

adamrn kaner

""";x,{,

i:*

kangrmn (kulaklanm) kesmez ve karrsrnr alrrsa (kabul eclerse)

hig bir sorumlulul( yoktur.
$ 25) E[er bir ka,iLn, [gfasrnrn evinde oturuyorsa ve kocasr iilmiigse
kocagrmn karilegleri (miras) biiliiqmeililerse ve (kadrmn) gocuklarr yoksa, kocasrnrn ona taktrfr kaybolmamrg olan (var olan)
rez pfiye1-tlliles, bunu
"nehre

Driver
^
- Milee r to defame

249

gitneyi

red.ederse" olarak geviriyorlar,

288

Assurtlu ileyimi ile bey srnrfrnilan ilaha agafr bir smfr kaetealer,

28s

Bsk. Ekler. s.

2??-B

8UM.EN BABi, ASSUR

I(AI\UNIANI V.E AVMi.9ADUQA
FERMANI

ve
I
i

kocasrmn kardeglerinin
btilii-gmedikleri takrlan

::i?#i;H,:ffi $,"-,-#ljtrT,'"'":ffi

I
I

26)

2?)

(:#iIl
a

Iet, ne de yemine ,o"i"o."jtJ"or".

giau.*.
E[er, babasrmn evinde
oturan ve kocasr iilmiig
olau bi o'*o'

t""""&T':L:fir::;::
alacaktrr.
S

ORTA ASSUR KANUNIJANI

33)

34)

35)

36)

ko"u'*J o"l;d"
f#?'6*
casrnur co.okl"r,
|J,.it ffil;

E$er bir kadrn babasrnrn

evinde otrnrr,^- ise,
;-^ koeasr
r,,
olarak gelip giaiy""r.,T""#; oturuyor
l:t..t,
hedive(leri)
a;"i"*ii e'tris*t J"o*. i'J""1i1vet$di
k[.
evine ait olanr yaLrag.
ryacaktri

fa.fi""lrry""ill,aoasuun

"''

'"i"f^::lr[Eer

","","

aur.bir k'd'o, bi" udr*r1.ev!e

sirerse, ofrunu bebe[

g:1, j;*r; j*:;l,,,l']1*#::

"*lf iloitlu.il"l'm"
ir*"

onu biiyiitenin evinden

yiiltloiiy.".t,
(riz babasrmn;*"i*"y"gst,
I,ioau.,
i"oli;",
iiu"l_l*,"r,
:il:"i:lurtamn
$ 29) Eger bir O"fil"^:::,urn
evine gircree,
eeyizini, babaarnrn evia.
den getirdigi,orr::r,r,
(g;;), geldiginde kayrnpederinin
ona verdikleri evlAtlanna
""r,r""i""ri_,
r(ayrnpederinin.",*,.,-ti",i"ffi
borg

|5",(l':[fi:l1:r*]*
caklard*' Efer hocasr
;
;i;ua'rna
I"
ietedi$ini verecektir.
$ 30) Eger baba,
t.yrrrp"a-"'.iir'"r,-r""-."*"n
i81"":" (r"h';;;;z)
hediyeeini geti.
rirse, (henfiz),o."ut
ogtuna verilmemiqse
ka'sr (heniiz).. kendi'iabar,or"
ve
lt"i"
["0"1
-evine
tu Gi"-" i.",,*,,".r**""-ffi
kaynpeaeiioin
;1}}'";'olh:Tr:-,r uo k i* t#:t
tri,t'l:n";"Tf

;tr

getiren baba gelinini

tl:-*-T.:;#

"fr""tl" ogroo" verecek, efer isteree

o'"f,' ou,.r,
f:$tTt*Ti:"j:n'*t'
siimiis ve artrnr.
(r renecek olanlara
-

t:";t"*J

cakt*).

3l) Eier bir adam

y.tl"s-ty""?k*d;"rt;"-

kayrnpederinin evinr

ffi:J;':l,9:::1'::i;' ",ffi"iltri1|-"'t1"Ijn'":l::;
,",#"*"*;*i{*

j*;

""i,;o"1.*,"",".""*#1{?ffil,,f
$

32)

JJlftleevleri

ona

(serii";;i;;d;dir.

E$er bir kadrn babasrmn

evinde oturu
disine verirmiese,
k"loofj;;"r"

yarmz

siimueii kabur

vc hediye(Ieri) ken-

:;;:t::'"
1sf,6r sLnmlg olsun,

ister

ahnmamrg olsun, kocagrnrn borg, sug ve giinahrmn hepeini taqryacaktrr (sorumlusu olacaktrr). (Krz babasrmn evinde oturdufu
halde bile, kocasrnrn sorumluluiunu yiilclenmek zorundadrr)'
E[er bir kadrn babasrmn evinde oturuyorea, kocasr iilmiigse ve
qocuklan varsa, onlann (gocuklanmn) evleri iginilen istedifii
birinde oturacaktrr. E$er gocu$u yohsa kayrnpeder, giinliiniin
. E$er isterse hayrnistedi[i ofluna onu verecektir. . . . .
peilerine kanhk igin onu kendini verecektir' E[er koeasr ve ka;an'
peileri iilmiigae, qocufu yoksa, o bir duldur, isteilifii yere gider.
E$er bir aclam ilul bir kadrnla evlenirse, evlilik siizleqmeoi yap'
manugsa, iki sene onun evinde oturmu$sa, o kadrn egtir. (Evtlen)
qrhnayacakur.
E[er dul bir kaihn, bir adamrn evine girdiyse, ne getirdiyse
(getiriliklerinin hepsi) kocasrmndr. E$er adam kadrmn iizerine
(kadrmn evine) geldiyse, ne getirdliyse hepsi kachnrndrr.
E[er bii kailrn babasrnrn evinde oturuyorsa, veya kocasr onu
ayn evde oturttuysa, kocasr tarlaya gittiyse, ne yai, ae yiin,
ne giyecek, ne yiyecek ona hig bir 9ey brrakmadrysa, bir bagak
dahi ona tarladan getirmediyse, o kadrn beg sene kocasrnr bek'
leme zorundaihr. (Bagka) kocayla oturmayacaktrr' E$er qocuklan varsa kiralanacaLlar (gahgacaklar) ve yiyecek kazanacalclardrr. Kadrn kocasrnr bekleyecek, kocaya gitmeyecektir. E[er
gocuklan yoltsa beq yll kocasrnr bekleyecek, altrncr yrtrrn baqrnda

istedifi kocayla oturacaktrr (yagayacaktrr). I(ocasr geliEinde

(dtiniigiinde) ona yaklagmryacakttr, sonraki hocaerna agrktrr
(onunclur). E$er beg yrlilan fazla kendilifinden gecikmedi$ini
Kol. V, (isteyerek olmadr$nr) veya yakalanarak ahhonuldu$unu veya
yalandan dolayr yakalandr$r iqin gecikti[ini diiniigiinile ispat
edebilirse, kaner gibi bir kaihm verecek ve (kendi) kansrnr (geri)
alacaktrr. Yahut kral onu bagka bir memlekete gbnderdiyse, beq
pldan fazla geciktiyse, kanst onu bekleyecektir. (Baqlca) ko'
cayla oturmayaoaktrr. E$er beg yrlilan iince baqira kocaya giiler
ve gocuk dolururea kocasr diiniigiiade (evliliL) siizlegmesine
saahk kalmadrfr ve evlendif,i igin, onu ve gocuklarmr (geri)
alacaklartlrr.
S

3?)

E$er bir adam kansrnr terkederse, canr isterse ona bir Qey vere'
cektir, canr ietemezge bir gey vermiyecektir. (Kadrn) boq olarak
grkacaktrr (hig bir gey almryacaktrr).
kadrn babasrmn evinde oturuyorsa ve kocasr onu terk'
ettiyoe(bogaihysa), ona koydu[u (taktrgr) takrlan (geri) alacak'
trr. (Fakat) getirili$ baghfa yaklagmryacak (dokunmayacaktrr)
kadrn gerbegt brrakrlmrgtrr.

$ 38) E[er bir

SUMEN BAB'I,
ASSUTT KANUNLARI
VE AMMi.I
:ADUQA FERnIANT

s J9) Eier bir acran

ORTA ASSUR

KoI'

jl:::i::.:ff :
lfu:r,S,::*,:,:'*tlt+#:"i1p':ffi"
r"i,",d"' i"ilj,li'T:1,

u","0,,

t"Xlil"Ti,::::"1 ""

VI,

"**6

giirdiiYPe), o
ot'" yagatand\
rgt"
kudil""u"o:
ona bir (evliri*) "9:i4'

;;;"",::ltT";';;;;t;fi if", "H""jffi h1

ve onu kocaya ;:ff
:jil*;?l,l1;illuu", 1a"s".i,,'i**Fl
40)
fster evli kadrnlar-

,r."","i"

,_, ;*':":^"'
j,-;:t.ff;r--; j;I"*';*;::f

Ju kadrniar
olacaklardrr'
's'a"q;;
veya bir gulinu

;#:

glfi,fffi,,ffi$$flfffti#ffi
yan ehisesini

alacr

o';"
lil.*o;T#"#il
- tirtiiliibir Qhigeyr giiriir, onu
"e*
rr"uti","Jdam
eerbest
r'v4r
-+q
eoen elbiabsini
:::H,:;tf
rrnr
delecekler,
b_rrakrr

Hnlf;

#'l'jl

"lr"r."-T

",

i""l

""

birine verebilir, isterse aralanndaki kargrhkh t.aiy.tr.i g."i

atacakrar, kulakrannr

zso

**::t;'l";:;'

;*il;:1

ild"T1,

*n",

*1* *o*

*'I"

44) Ister bir Aesur'ru

45)

erkek, ister

bir Assur'ru katrrn (beili) fiatr

kadar bir ada-rn evincle rehin olarak oturursa o"yu tiiaiio

fi"r,
(kargrl'!r) ahnmrgsa, onu diivecek, sagrnr yol""ut, kulaldannr
pargalayrp, delecektir (bu haklann heisine' sahiptir).
E$er bir kadrn. (evlilik igin) verilmigr" (uvl"o*igr"1, ko."rrr'
diigman aluea, (kadrnrn) kayrnpederi ve o$iu y"krr, iki yrl koc"_
s1n4 s6.lrL k*:a\tu. Bu iki yrl iginile efer yiyece$i
yoksa gidip
siiyleyecek; O kadrn sara)an gelinidir (himiyesi altmdadrr.)
...,.
.. . onu besleyecektir. (O kadrn) onun igini yapacaktrr. E$er bir
iggi kansr iee ........orrrr b"sluyec"k,
ai"i'y"p""rf.trr. E[er
hocaer, kendi gelri:rde tarla.r"yu bi" Into,yu (mati<aneyi;
ti*"",
zeamet olarak igleili$ igin, kadrn, hAkimlere gelip yiyecefim
yok
derae,

ahkemesine giitii-

hiki-ler, ta"Ilyr-timar

olarak t,,lt"roaigr

h*ooru,

"hii,
suna (gehrin biiyilsiine) soracaklar. Tarlayr
6ad,.,. gegimi
""!rri
igin iki yrlhfina aracarrrar ve kadrna vereceklerdir. (Kaihn)"oraila
oturacak ve siizleEmesini yazaeaklar. Iti yrt doldu$unda ilileili$
kocayla oturma$a_gidecek, siizlegmesini dul kadrnmrg gibi yapa_

"r*iJ"m

lrtffi ?:r*ff Eg*il I :,#il"ffi .T,n"#li:

caklar. EB":

Meek, ANET-ueated
wi+1, ^_-_,r.

*Tit

ners'e drgardan

'""',iltf;::ltffi*fr";5i,tr;h,,3tr;"*i'i:Ti,:r'il;u""

giinlerde kaybolmug olan koc"sr

]urila itii.

biriyle evli

oran

ka'srm aracaktrr; ,oo""ti kocasr-

na dofiurdu[u evlAtlara dokunmryacaktrr. Sonraki kocaer onlan

'a'
,bayram

geri

vermiyecektir.

_T::i:";ril;k,,..?"',:il""f,"i:#i*3;"Tiffi lrfr.}f
i.

:;i:iT"i*F,.!'#

,f"H:
olarak) yapmayacaklardrr.
E$er bir ad^am, ister (krzrn) bagrna ya[ diikmiig olsun,
ister nigan
hediyeleri css getirmig olsun, koca olarak verece[i
o[lu, iilmiig,
veya kagmrg- olursa geri kalan o$ullan arasrndan e"n
biytigiinden,
on yagrnda ole' en kiigiik olluna kadar, Iuzr istedi$ine
v"recektir,
E[er baba tilmiigse, krzr vereee$i o$ul da i;liirse, "iilii o$lunun
on
yagrnda bir ofilu varsa (bu krzr bu gocuk) alacaktr.
Fatat torunon yagrndan kiigiikse, rcrzrn babasr isterse krrrrl, (kiifti'erden)
lo"

verirler. E$er oflu yoksa, ne aldrysa, hrymetli taglar le yiyeiek

olmryanlar harig, hepsini geri vere"ekri". Viy"""f. geleri

alacak, kulakla.
iplik
:1Tli:*:i{rT"t:rilx,il,rT"".?:ffiH:
l"gtry"""tt""l;il;

f
sureyle kraun haberj,llf:ut*' arkasrna
gt nt yap a c aktrr.
y""
K a drn
o*ir,i

"-LI".,

43)

;:il':'ffI"Tlii'i;"
a'rrio"""r.r.)
"'""iiJ";
.lerilde
il e soka$a g
rirtiiliidiirter.
n.""i,Tl --t-:hibi

diikecekrer.

A::,"

' va- bir u"r' v"'l'i'u

87J,i;Huru
d"utir""r"i 9tttt
(berlri evin 'r-"u" "i"
r',T."ug*'""'
o"o'*

ar_

fffiF,;#ffi*T.|;ry,ffi

n'l-

eet'

sikayetn ime

veya artr

o"u"J"rrri,"i"l,""

du$u yerde kritt

T"amele

beg

r"oi-iJ.rfrr.,,

ve kocasr "bu karrmdrr" demiyen esirtu, eg a"uttJi.'rrlrrlr',i"..

E$er adam iiliirse, iirtiilii karrsrmn evlitlan yitr",
,"-r-#r"rr"
evli.tlan, (iiz) evlAttrrlar ve hisselerini alacaklarclrr.

;;t"*rr,+l*g*xfuCtt'*-.",i$-fi[,:+I
ii;;il:

253

$ 4r) Egerbir atram esirtu'eunu iirtmekisterse,

kadagrnr oturrup, onrarrn iiniinde onu iirrecek ..o

diyeeek, o, onun kausr olacaktrr. Adamran"

rgrnde yagatrldrv

b",lttiJ

KANUNLANI

h:rru_lpu

pl. hur+ppiite: a) tepei,

hediyesi olarak her

sini; b) $grr veya koyun buclunun iist hsmr;

ikisi de akla gelebilir.

254

sUMER

aABll .rrsun KaNuNtaRr

rre ardMl-laDuea

FERMANT

alacahfir. Kadrmn
biit..

ORTA ASSUN K.A.NUNLAIII

;Xur'"uii*-;;"oiil*lvse'
m*#f":::*"t''*"ffi:*E#'#lr;?":
verildiAi fiatrar"r

""

4e)

VjI'

g 50) E$er bir adam, (di$er) bir adamrn hansrm diiver ve

gocuSunu diigiirtiirse, gocuiu dliigiirten adamrn kansrna qocuk
diigiirteeekler, Adamrn kansrna yaptr$rm ona da yapacaklar, Cenin
igin bir can iidenecek. Eler ilk gocuiu diigen kadrn iiliirse (diiven)
adamr tildiirecekler, Cenin igin can iideyeeektir. E$er o kadrmn
kocasrnm o$Iu yoksa ve onun kanerm diivdiilerse .ve bundan
dola;a gocu$unu attrysa (diigiirdiiyse), onu dtiveni iilcliirecekler
ve efer diigen krz gocufu iee (yalnrz) can iideyeceklerdir.

I{ol.

iidevecek

ulllit:"
_---*";;;ruffiFqen)
vyrur/ve
;irfiffi#*#:h:,::l
rarlasrnr
rsrerse verecektir,
r$terse
verecektir. "ar Lnun
memrekette drdiiyse,

46)

Kocasr iilen
eEer,kocasr

"""&r(t- ,irnui'
t
bir kadrr
iifiimiinde eviaden
oua hig i;-1"^":t**
*r-""\
gey

evinde istedigi

,*

reyeceklerdir. onun

111

.ya?xyl' Yazmar

gocullgnpln

rrr."otu-"tk'o"t6;;;*9sa'
i"j;6"h1-'"1111fl :t"#:"t::.
yaprrdrrrsibion,";-.Ij::gf
$ sr)

tr{*iT+ddfi#.rfiti*r

n**:tlt*i j"""i$#-il:ffih*5.l$

onlann iererini
evjallarr oro"ur...,"
islerini v,h^^^
::],1T:
onunla evlenen 1+u.-"i*.^;#'i:"::l1l
olullan arasrndan
..r"""rbiii
;-r"
KoI. .,
vII.

"r""'

iu

$"*i;:;

1
""
S q7) fster bir

;u-".r-::ru.:n,,-

T" Tl1:"1
u"*", *r""-i"""*""T1

5\

E$er bir adam, gocuk biiyiitmeyen (iinceilen hiq gocu$u olmayan)

bir adarrun kansrnr diiver ve gocufunu iliigiirtiirse ceza gudur:
2 biltu (talent) kalay verecehtir.

',

x;ilr*ffi

53) Eler bir

54)

kadrn kenfi kendine (ieteyerek) bir gocuk diigiiriirse,

onu itham ve ispat ederlerse kazr[a gakacaklar, onu giimmeyeceklerfir. E[er gocu[unu diigiirme grrasrnda iiliirse, onu kazrfa
gakacaklar ve giimmeyecekler. E[er gocufunu diiqiiren kadrn
onu saklarsa ve krala eiiylemezse

Kol.

:t'#J*IlHtH
;:il:::rui*t*,::x*.Jl"ffi
aragtrracaktu. Biiyiici

adamr

konu;il;#

socugunayaptrfrnr,".-o.iiuout';;;#t'.;r9..Hulf*:i"-T
s 48)

il ;ffi r;

ilTHtl1ik1dii#t*{;
y-acak;;;;;1*unun

razr degiree o"*r"""jlina

soracak, (o ru"a"i

krzrnr (ev-

;;ffi ,";";6;g:iffi A "r*:

i"'lf "i':,,TulT*"::*"J1""T""1"#H::H#"'"":.7
";"n;.#
;H;:Hi i:: HIT;
n:i::ffi
ffiH
3es rog0

a contract

(i, i)
-with

ve Driver-Mires,
make

krnk

YIII,

$ 55) E$er bir adam, (heniiz) bakire olarak babasrmn evinde

oturan, bikri (heniiz) agrlmamrg olan, evlenmemig ve babasrnrn
evine bir gikAyet vati olmamrg olan bir adamrn luzrm, ister gehrin iginde, ister drgarda (tarlada), ister gece ookakta, ister abnrda,
ister gehir bayramrnda, zorla bakir lirzr yakalar ve onu kirletirse,
bALir lnzrn babasr, bAkh hzr olan ve onu kirleten adamrn karrsrm, liirletilnek igin verecektir, kocasrna dtinmeyecektir. (Baba)
onu alacaktrr. Iftzr kirletilmig baba, onu kirleten adama, kan
olarak krzrnr verecektir. E[er karrsr yoksa, bAkir hzrn fiatr olan
iig mieli giimngii kirleten, hzrn babasma verecektir. (klz) kirleten
ile evlenecek, onu istememezlik yapmryacaktrr. E[er baba
istemezse, bakir krzrn fiatr olan iig misli giimiiqii alacak ve krzrnr
istedi$ne verecektir.

$ 56) E[er bir bakire ftsadini (isteyerek) bir adama verirse, adam (buna)

toilmak maraitr,.-- *-r-,

i""i;;"ffit]ff ,Tij"l':lffll
ffiT;i **r

iideyecektir.

#ii,:l"":"tn*twi;*r*1$j*l1=:1;qr,ifi :
m1+i;#:i-i5f tt$fi f

Bir,adam, bir fahigeyi diiverse ve qocufunu diigiirtiirse, darbeye

darbe (ne kadar vurtluysa, o kadar vuracak) atacak ve bir

\an

'

;::ili:;;f ;]il :l

qq(

I
I

yemin ederse, kansrna yaklagmryacaklar. (Karg'hL olarak) bAkirenin fiatr olan giimi\iin iig katrnr kirleten iideyecektir. Krzrn
babasr istedi!,i gibi hareket edecektir.

2s6

sutrrnn gesir,

,!

$ s?) Bir adamrn

urttt""

rA*uNlanl vE

aMMi-gaDuQ'l

FIeRMANT

ORTA ASSUA TAIruNf,AI:

#*j:i:,:rfu f;;d,;,j"":,i:" :i::t;;,:,,Hiffi,;[:

c.\
sB)
5
Bir adamrnkansrru';r;il;;"rJ
^
se,

25?

(aonra) alsrnlar,,. Bu bir .yt t ,ti"j . , , .

varken, unutmadan tabletlerini o*";"ji"1";"-l;l::.j:o:
""*""
renrer, tarlasr haklontla btiyle hareket
*".t-"-il_-"iu""
Lrakkrnda
"a.otl,
salim (temize cikmrE) olacak ve onu ut"""tt,".-n^rl^'eur
rinde bagrr&fir giinde, krahn iiniind ot" r,*oii]',,1.::" u.of
bir tanesi, bir sehir katibi, ileuil ve "
lardrr. E$er, tarla ve ev alan insan bagka fi.
u"ili',]l "i,
tie riivusri ve ha,zannu'gu (vari, ur"aiy"
"J"iy;Xl,illi,t"S,'i
DelIAh gafirrtacaklar, tabletlerini (vesikalarrort
*"-^^]ii"

ili5ffr,k#; if;;4?T#,1',:';i*rll'1ff1ft
;;;t:":ifl,,islem siirecehtir.

kansrnr 00,,,"",1"111-t'lruti"il
I

"

I:

*r.,

"""uli ;"o;;:":uo*'

I)

l,

ca

k, u,t"

I"*r it;ffi#':i::if_

""li,"rilil9;ljil ilT:

Tablet B

IGI. JI
5

vola

[Eger

vereceklerdir. $iiyle diyerek: ..Bu

gafirdr, bu

lcaro

bir ay iginile i;"#il;;

bir ay iginde tabletini getirmeyenin -nr_Ju)r""r"

"u
iiniinde onu giistermeyenin tarla ve evden eli kalkacakto--(i4r".,
olmayacaktd. Fakat dellAh ba[rrtan.-serbesttir. OaLafro,'i"go_
nasr hakr[rnila hakimrerin yazdr[r iig tabretten rr
i"i".ior

2)
$
^ "t

ff'3ffi:T"-u

,*uo

- re

birliltte kur'a -eeLecektir.

cr,"l*,ru**.,illiiFll,.T
u'u oldiiriir' istcrse

mirasrm

S 3) E$er

L.rd"er""

ahr-

mirasr biiliinmemig
kardeqler

c 4)
.\ ESer
iilT:hniar
$
hardeiler

veva

:il'

J""":.#:

affeder, lrru"r.

Kot.
lrt'li'

iiil
tll'i

k,nl(

III,

$ 8)

r biltu kalay igin s sopa vuracakrar. Bir ay siireyle krrala

hizmet edecek.
E$er bir adam, komgusunun l'y* (iinemli) hutludunu ihlAl
ederse (onun arazieinden bir hrgmrn kenilinintine katarea)
onu

S 9)
'

recek, bir puT.u[rn. kesecekler, yiiz sopa atacaklar, Ui,

"y
siireyle kral'r igini yapacaktr.
E[er bir adam, komgusunun (keaclieine) Lur'a ile isabet eden
kiigiik (ikinci derecede) huduilunu agarsa, onu suglar ve ispat
ederlerse, bir bihu (talent) kalay verecektir .A,gtr[r tarlamn l/3
(fazlasrnr) verecektir Erli sopa atacakrar ve bir a/stireyre krahn
igini yapacaktrr.

sugla;ap, ispat ederleree, ihlAl

6) ....

ffi'n"#iili,.:# tilii ,i"1? ;il"

^T;
..';ru::*,;,*+i"';n,xl#;I:*rf_r..ffi

l0) E[er bir

giimfig karsrh

l'

i;

alacaBrtn, onlan
alrr
vesikalanr

ti'

ir"a.,ri."llgr

Qdpu'lann rn il-1L
^"l"ta'
iin iin e
koys

| ,'
l;i'
lr

'"'

i'l'

qpn'

ur;;;fi;, :*n:Ti:#"j::[*?

ass'

qlpu {q6pu' qi'pur

birine bir

gey

itimad etmek

yiikserc bir
mernuriyet,

ettifi tarlamn l/3

adam, tarlaer olmayan

bir

(fazlasror; o.^

(yerite) kuyu

kazarsao

set yaparsa, ku)rueunun veya setinin (haLl.r.r) kaybeimigtir. Ona

30 aopa atacqklar, yirmi giin krahn hizmetioi y"prc"k, hudur

l"lT*,f

'llri
1'l
r'lj
r,,

qepu'lar
(alacaktr).
S ?) ...... ne varsa... faiz iginhakiddia ettifi.... evin fiatrn deligtirdifi ... . evin fi6lnrn iki katmr ev sahibine verecek

IV,

u"o"*"-1,i,"i il11T1"-lT',,*"fi1,rili

g4f{*$$',-*HMtffi#*ffi
$ 5

Kol.

KoI. V,

atmasr
S lr kuft

. (krnk ..)

$ 12) E[er bir adam, komgusunun tarlasrnda, bahge yapar, kuyu

kazarsa, afaglar yetigtirirse, lsrlsnrn eahibi baLrF
tg6*pl qikAyet
etmezse bahge, kurana serbeettir (kuramndrr). fa*
liU 1lir1

tarlayr bahge sahibine verecektir

adam, kendinin olmayau bir toprakta, ieter bahge
ieter
kuyu kazar, ister sebze veya afaglar yetigtiriroe,
Xapu,
onu sudayp ispat ederleree, tarlanrn sahibi gelir gelrne", (tur-

$ 13) E[er bi'

lay) emefi ile beraber alaeaktu (emefi iliigtiniilmeyecektir).

?. t7

suMEn EABiL ASSUn KAITNL,AnI VE AMMi_FADUQA FEBUANI

ORAA ASSUR (ANUNLI.RI

14) E$er bir adam, kendinin obnayan bir yerde toprak ger.irir ve
tu$la yaparsa, onu suglayp ispat ederlerse, topia$rn iig katrnr
vrecek' tuflaran alacaklar, 50 ( ?) sopa *u"ukll",-bir ay
siirey.
le krahn hizmetini yapacaktrr.
E$er bir ada'n, kendi_nin olmayan bir yerde
. . . tu$la

15)
yaparsa, tuflalannr alacaklar,
' siireyle] krahn igini yapacaktrr.[...sopa vur]acaklar.t........
17)

$ 16 krnk
E[er, sulanacak topra$, hazrrlama$a (ve) kuyulann iginde sulamafa akacelc su bulunursa, tarlalann sahipieri aralannda (igi)
biiliigeceklerdir (birbirrerine yardrm edeceklerdir). (Irer) aiam
tarlasma giire ig yapacak, tarlasrnr eulayacak (fakatj uruia"roda
uyugmazhk olursa, aralannda uyurmug (razr) olan adam, hakimlere soracak, hakimlerin tabletini (karannr) alacak ve igi
yapacaktrr. Suyunu kendisi alacak, tarlaarru sulayacak, bagka

S 3)

$ 4)

tarlayr sulamryacaktrr.
tarla;a hazrrlamafa sulama$a akacak Adad'rn
sulan (yafmur sulan) varsa, tarlanrn aahipieri aralannda bir-

18) E[er, sulanacak

birlerine yardrm edeceklerdir. Herkeg tarraeina gtire i9 yapacak,

tarlasrnr s rlayacaktrr. Fakat aralannda uyuqmazlrk oui.r, oyogan (gikAyeti olmayan), hAkimlerin tablotini uyugmazlara
kargr

:Ti": ::i:1:: ::'::#)";.frH1"

yapacaktrr.

Kol.

VII'

$ 19) E[er

::'#fiil,:*ffirffi1

$5-$7) Krrrk
Il, $ B) E[er bir adam, bir hayvam veya herhangi bir qeyi galarsa

Kol.

euglanrp, iepat edilirse (mahlcffm edilirse) [x MANA] kalay verecek

(ona) 50 sopa vuracaklar [x giin krahn hizmetinde gahgacaktrr].
Memleketin hAkimleri bu hiihmii [verdiler] E[er hrala ulaqrrsa
(mahkeme kral huzurunda olursa), gahnan geyi qaldrgr kadar az

bir adam arkadag,.,' tarlasnru [kaz]rp aiireree veya

(etrafinr) gevirirse, tarlanrn sahibi

"o

kazdr ve g-owirdi" diyerek

kral iizerine yemin ederse, giinii gelili$ zaman tarramn eiirii-

20)

ciisii, hasad ( ?) zamanrnda, mahsulii (daneeini) a;nracak (harman

-eaf,ibino
diivecek) ve taluh d_epola yrfiacak. Tarla
fazlasiyle
1ah'li geri verecek, gehirdeki bir tarlanr. mahsulu kargrh[r . .. .
...... tarla sahibiue verecektir.
E$er bir adam, kendi tarlasr olmayan bir yerde

hudut gevirirse, pu]dud tagr dikerse ,.tarla hediyedir

onu suglalap, ispat ederlerse

"

derse,

voya gok iideyecek (ayrrca) krahn verdifi cezayr gekecektir.

$ 9) E[er bir adam, emanet eililmig olan bir iikiiz veya kogu veya bu
cins bir geyi yok ederse ve muhafaza igin drgarda bir yere konulmugsa, evinde bu hayvanlan muhafaza eden bu adam, mal sahibine evinde sakladr$rnr siiylemezse ve bualar elinde yahalamrea, mal sahibi onu alacak, o adam hrrsrzftttan sorumlu olacaktrr.

l0) E$er bir adam, komgusunun

emanetinin (de$erini) arrtrrrrsa

yiiksek giisterirse ve onu yazryla tespit eder, suglamp, nahk0m
edilirse o hrrsrzdrr. Krahn isteili$i cezayr gekecektir.

Tablet C + G

I, $ 1) eksik ve kuxk
S 2) E$er bir adam ister bir adamrn o[lu, ieter [ir

parasrndan eli kalkacak (alacak hakkr kalmayacak), onun karqrhfrnr, krymetine giire miilk sahibine verecektir. . . . . sopa yiyecek, 20 giin siireyle krahn hizmetini yapacaktrr.
E$er bir adam, para kargrh$r veya rehin olarak evinde oturttuEu
ister bir adamrn o$lunu veya ister bir adamrn krzrni, baqka bir
memlekete para kargrh$ verirse (satarsa) ve suglanrp, ispat
sdilirse, parasrndan eli kalkacak (alacak hakhr kalmayacak),
onua karqrh$:nr krymetine giire mal zes sahibine verecektir. . . . . . .
sopa atacaklar, 40 gii:r siireyle krahn hizmetini yapacak, vermiq
oldufiu adam, ikinci memlekette iiliirse, can iideyecektir. Tam
fiatr (parasr) ahnmrg (iidenmig) Assur'lu bir adam veya hadrn,
bagka memlekete verilebilir.
E$er bir adam, kendinin olmayan, rehin olarak evinde bulunilurdu$u ister bir iikiiz, ister bir egek, ister bir atr veya herhangi
bir hayvanr, para kargrh$rnda verirse (satarsa), aynr de$ercle
bir hayvam (hayvan sahibine) iiileyecektir. Gimiiq (para) iade
etmiyecektir. Fakat hayvan vermezse, paradan eli kalkacaktrr
(sattr[r hayvan kargrhfir alihir paraila haklir olmayacahtrr. Adamrn evindo ahrrlanan hayvamn sahibi ise hayvanrnr alacalc,
hayvanr eatrn alan (iee) parasrnr satrcrdan (geri) alacaktrr.

Kol.

sflamrn krzr oleun

para kargrh$ veya rehin olarak onu evinde oturtuyorsa, onu

ikinci bir adama para kargrhf:nda vcrirse (satarsa) veya evinde
oturan herhangi ikinci bir rd"-" veriree ve bu Lprt

"dili"r",

2ft bEl mimmu: mai gahibi, giiriildtr!'ii gibi evlArlara .'mal" denebiliyor.

il
//

ll

')r
.-- (*':, c:

ii

aMtri_gaDuea rrnlraNr

rl

261

14. a.na ma-tim i6-ku_nu

ii

15

IV. ESKI BABIL

oRAr,I AMI4I_SADUQA

Literatiir,

T;;1t
;il;
#rii:A#l:H:H*
4. at["oa. 'i"ddTffil'T
\91s. Titr:i:

FERMANT

$3,ArI1-9
II. l. 6um-ma ITU_DIRIG SE_GURT0.KUD
un 2.KAII{
2 z. MU Am-miai+._o" ;U";;:;

.T,.r^
"T,

r'' ri#iJ?'#;;;llj:

Madilelerin Konulan:

3 . BAD.DAi"_?-r_,i_6u-ke,
+. Iw.nU.Ann-uoriviu",.lu-Iiv.eui_**-o,
S . i6_ni(!).ma ri_6a-ad-di-;" --9. [* * x x x x]-du-tim
7.
[:cx****-k;o_ou

A3rang der K assi,en.

igeensch. ar'-rust'

g:.*
T';'*;;;J;::

less s. 3re vd.

u{a von Babylon,
Leiden

8. [xx****-gJ,i-r.i
9. [x x x x x x x-a]r

$4,Ann_26

10. [" x x x x
rr_I9 kmk

*::.0 "" boretanma (g l)

""_*

v.-e3e (g z-zj"

?0.[*xxxxx]si[xxx]

23

{$ r+-ro)
ilift;tli;aarntar'
ileli$e girme

r, A r

iftI.L

r-7

eso

15

*g'r
ffiiltflHjl-"
i,
s2aI8_r7
^" ^

26

$ 5,

;'

"r.-r"i-1L":t:1:r0. [x * * * *T
ll::ui-i. D Lu a-mu-ur-ri-i
rr. i* ; ;;;:IJ*.:'I-6
"-"u -"'"r'qn-ri;
,," F. R.

Kraus,un

ll.i."*-

[f ***-:ttf":_:*-

[f_JuI

i-Ia-a[e_el]

l[6 ak.ka-di-i]
*l '

a_na

tn LIU a-mu-ur_ri_i x[x

r--

--r

i_Ea-as-ei_ma i-ma-a_[atJ

t22.II 27-44; B 0y. r l-6 ..4,,

fturn_lma LU SE r KII.BABBAR
a'na uRu'RA iil-di[in]
ze. i t"plpu-al rn-re-zi6

??. Tp-p.-lm i-na s6.ti_du

30.
[uk-ti].i--l :-1" URE.RA r me.el-q6-tim
31. [r6-l]a_mi ad-di-in
l?. SIE iJK0.BABBAR da ad-fi.na-kum
33 . a-na Ei_mi a_na
ta-ad_mi-iq_tim
34. ri_ru a-na i-d[i_i]m. nf";;Eili;l--f"l
:l . 3d;dl-ru [i]q_1t1a_bi
J6. L(r Sn r ru-uABBaR
it-ti DAM-GAn il-qd-r
Bz. Lf.DrEs Bi_bi.du d.
;;:i;;_;i"^'
19. f. na_di_aa-nu-um ik-ki_ru
39.

:.
!u' 5;E"- o K0.BABBAR"_
9. [a-na
r.6

i? *l,lj:lf

?!.
25.

ia'u;

x x xjx [x x xl
l. [x
I- x" xlx-t[um
o.
* * *j
*1
*
J*
si
ad x x
:. [ag-dJum
fx_lun
4.
tl""_;;
if,-nu-""."5. la_n]a mr

x]-Bu

?I.["xxxx*j
)
x x]
?2.l" x x x xlx[x"-i**iJ

i*#T"ffi',1,fi'* ($, 0.,2)

$

tup_pa_du he.pi

Kol.

-- \afin r.-rr.i. ?r.1,

ru.),
c.J. Gadd, T"xt
oith" Boh_,r^_:_
Babylonian Seisachthei:
vcruaentheia'
tg3g,
1989,
stsmbolae" Koschacker,
s. f;.
r02.
l"lduo
l":d*
r.fi. nrio---r r..,
F R. Kraus,

16. gs"- t KU.SABBAR

a_na vr'' tup-pi_ma
lz. ri-ul ri-Ia_ad_da_an--- - 44 pl.i

"

miSa'ra-anr

r6_ub_ba-lam

=.'inlr
o"""n::
'ipeiyonu korunmugtur.

B oy.

ma-har_nff.iCfn i_q6-ab_bu-ma

r r. _"_n,, nrrvenil-;;:li_0"._.

40. ad.Ium tup-pa-du ri_wu-ri

B 2,.[ad-E]um tup-pa_Eu ri-wu-ri

262

suDrEn

BABit Assun
trIrUNIdRI vE
vE

4l . rl a-wa-reh
:r_ ,
u-t"* ik-&i'ru
B 3'.

nr.

u-,n

,."Ij;T,:[-

',cMl'g{DuQl

FEar4ANr

aMMi-gADUea FEnMANT

rk-ki_ru

19. [n ri-ik-sa]-tum a_na tr IJ a&_ka_di-i

20. [n LU a-mu-ur_ri-]i wu-u5_Uu_ra
$ 8, A III 21-31
xxx
G.A.L a_na r<A.tINGIR.nArr
^1. I- x x x xxlK]AR
22.
BAR.ZI_pArr
lx
23. lx x x x x f<]an I.SI.IN.NAKT
24. [x x x x x]KAR LARSAKT
2s. [I-DA-MA_RA]-AzKr KAR MURGuKT
26. x x x-]srimrr KAR Xi-tu-ul-lumKr
27 . lx xl x.HI.A x
{x xl x mi_bi-il ki.s[i]_i[nr]
28. di-mu.um i.na E.GAL in_na_ad-di-nir-g"l*]r.
29. mi-i6Jum ni_m[a-a]l.lu-ri
30. i-na di-mi_im ki_ma K[I-LA]M aJim_ma
31. i-na 6.GAL in_na_[ad_di]-in_Iu-nu-6i
$ 9, A III 32-IY II
J2 . Eurn-ma. O.$_rr:"-+
a E.ear, i-pa_ai-Fa-rr:r
f 1 !i__tmal_a[m] [b]
33. i-na r,Ar,.H.t.l [n]a_6i
ctj.Uf\
34. a_na ki-ma di-mi_im Ea i_na E.C,S,L il-qu.u

4'.Tg

; lt*r*i,*#',rt.,,,*",..
! 6,.pa,r;", i_io-".",

6a. ma

u, A rrl r-6;
B 0y. r r.12 ,,s,,
..
I
Kol' rlr. t .
ak-ka-d*-d
!u
a____*_ _
B 7.[LUIaL-r."-^i-t Lu
]". a-mu'ur'ru'ri
z. s4 gB"- ?1;Y'.r:* t

8';"

^' a'na ;i-ni'ino

";;-;;

si"li*iii}J^ ri'r"'"t bi'ra'aon

B e. u-""

;:;;"ff-"*R

si*i;;"1::ljl."-na

i ;.il ;'-'q''= l'rfiil"^L

]. t,rp-pu'-g,r';"-olT:i-s'.ia

un*e

it-qu-rri

_
o.
$ 7, A

TAB.BA

a-na

n it".-1r.pu'til

ih'he'e'-Pi

ii'he-ep-pr

a-na nr-,

",r,

;-;',:i.
e.

*1*, *;';,".;

a-na di-ni_in
r a'aa KASKaL
tim
a-na

, :l:-***;

.;;;;,*-"a

,, #.i1ix.,.,.{lg';-li1rt*-:l
3;{r'il,l3;1. 11*"i1r"
,,
'r. r'tr:l ta-ni_ki_x. !^ w :-

a'na'la.ad.mi.is
15

rx x x x x'Jiq''lim

;U;;Til.il,.,in.1j"_"o,
,o
-e

,l .l

;,fficj-*"
I

b--.=

35. ka-ni_kam a_na E.GAL i_zi-bu

36. i ka_ni_ik na_Bi CU-UN il_q6-e_na
37. Ei-mu-um Ea pl-i ka_ni-ki_Iu
38. i-na E.GAL Ia in-na-di_in-du
39. ri-lu it.ti na.Ii GU.UN la il_q6_e
40. a5-6um Ear_rum LAL.HI,A ;a_Fi GU.U[iy]

"-,ni]l.u'ul.
j;i;."j.,TJ,TiiFff#.'1_ll"u.*.

KoI.

4i. ri-wa-a5-Ee-ru
IV. f . Oanf.SAR Eu ma_har DINGiR

mi-im-ma
6a pf-i ka-ni-ki an-ni-im
3 . it-ti na-gi GU.UITI la la-qi_a-ku
4. ri-ub-ba-am_ma i6-tu ri-te-eb.bi-bu
5. ka-ni.ik na_li G6.UN ri-ub-ba-lam
2

6 . ud-ta-at-tu-ri u6_ta_ha-ar-ra-sri_ma
?. i-na bi-mi-im Ia pi-i ka-ni-ii
8. da DA.M.G.AR a-na 6.CAf, i-zi-bu
9. ma-la pi_i ka_niki da na-Ii GU.UN

10. a-na DAM.GAR i_zi-bu

11. [a-]na lnEU-1e,l,n ri_wa_aE-Ea-ru
$ 10, A Iv t2-25
12. StUl.SF.IlG ma-tim da i-na qa-ti Sip.{,D j.n.eUO.gl.a
13. SIIPAD GANAM.IUDU.HI.A SrpAD rJz.wL.t
14. ga E.[GA]L ma-har OIWCIn x[x x x x]
15 . i-ma-ah-ha-r[u-ma]
16. a-na r AB RI.RI.GA I x[x ga].alu KUS

SUMTR BABiT, ASSUR KA!ruNI,ANt

VE AMMi-9ADUQA IERMA!(I

l?. a-na 1 GANAM RI.RLGA ICI O1CAf,1x 5E ga-ttu KUS

18. ir 1 213 ma-na stciN SllG
19. a-na lllllz RI.RI.GIA IGI Xl GAL x x ga-du KUS
20. n 213 ma-[na SIC tZ
21. a-na E.GAL i-[na-ad-di-]nu
22 . a5-Bum 5ar-rum m[i-5a-ra-am] a-na ma-tim i6-ku-nu
23. [LAL.HI.A-fu-n]u rfi-[ul u5-ta]-ad-da-na
24 . [x x x] x 5u [x x S1U.Sf.fe ma-tim
25. [x x] x x [x x]x-tim i-ul um-ta-al-lu-ri
11, A IY 26-29; B Ay. f 1-2 "Co'
26. !LLL.HI1..I lO ba-a[b-bi]-[
27 . 3a a-na LtI mu-Ia-[ad-d]i-nim
28. a-na Eu-ud-du-nirn n[a-a]d-nu
B Ay. I t.1a-n" 6u-ud-dlu-nim na-ad[nu]
29. ri-ud-Eu-ur ri-[ul u6]-ta-ad-da-an,
B 2.[u5-6]u-ur ri-ul u5-ta.ad-da-an
12, A IY 30-35; B Ay. I 3-? 'D"
30. LAL.HI.A SE" 6i-ib-6im
B 3'.ILA]L.DIJ Sn. Ei-ib-6im
31 . ir LAL.HI.I 5n" ba-ma-tim 6a eu-hu-umKl
B 4'. il 58" ba--a-tim 6a su-hu-umKl
32. a5-6um 5ar-rum mi-6a-ra-am a-ne ma-tim
33 . id-ku-nu
B 5'. a6-6um 6ar-rum mi-Ea-ra-am a-na ma-tim i5-ku-nu
34. ri-u6-5u-ur u-u[ u]b-ta.ad-da-an
35. a-na E.HI.A gu-hu-umKr u-ul i6-5a-6s-si
B ?. a-na E.HI.A ERIM gu-hu-um ri-ul i-Ba-6s-si
13,
A
IV
36-V 4;
$
36. [ZAG].HA 6a G[0].UIN A.SA S1n.elS.l i ee-eh-he-er-tam
3?. [5]a na-tri GO.UN x[x]ra-bi-i
38. LIJ mu-ur-ke-nim AGA.US SU.[IIA]
39. t il-ki-im a-hi-im 5a KlA.lDl[NGIR.nlAKt
40. i na-we-Bu im-ma-ak-ku-au
Y 1. a5-5um Far-rum mi-Ea-ra-am a-na ma-tim i6-ku'nu
2 . ri-uE-5u-ur u-ul im-ma-ak-ku-rie
3. SE" 6i-mi-im t ta-ak-Ei-tim
4. ki-ma mi-ki-is la-bi-ir-tim im-ma'ak-ku-ris
$ 14, A Y 5-10; B Ay. I 8-13 'oE"
5. SAL.L0.DIN.NA na-we-e
B 8. SAL.LO.DIN.NA na-me-e

AilMi - iADUea

6.
7.
8,

F*RMANT

sa KO.BABBAR 5n. lU.ntN.NA a-na 6.enr,

i-5a-aq-q6-lu a5-5um 5ar-rurr mi-6a-ra-am
a-na ma-tim i5-ku-nu

B 9. 5a 5E.- i KO.BABBAR LO.DIN.NA

B 10. a-na E.gAf, i-Ea-aq-q6-lu

B ll.

9.
10.
15,

a5-Eum 5ar-rum mi-5a-ra-am a-na ma-tim i6-ku-nu

a-na LAL.HI.A-5u-nu LtI mu-da-ad-di-nu
B 12. a-na LAL.DIJ-6u-nu LIJ mu-6a-ad-di-nu
ri-ul i-da-6s-si
B 13. ri-ul i-5a-6s-si

A V l1-I3; B Rs. I 14-15 "F"

11. SAL.Lt.DTN.NA ia KAS nt SE'^ i-qi-pu
B 14. SAL.Lrl.orN.Nl, 5a kad i 5e"- i-qi-pu
12. mi-im-ma Ea i-qi-pu
13. ri-ul ri-54-acl-da-an
B 15. mi-im-ma da iqi-pu ri-ul ri-5a-ad-da-an

s16,AV14-16
14. SAL.LU.DIN.NA N DAM.GAR
f5. [6]a NAn ku'nu.u[k x l]a ki-it'tim
16. [x x x x x] x [x x x] x i'ma-a-a[t
s17,AV17-24
17. [AGA.us n s]U.HA
18. [Ba x x x x x x x] MU 3.KAM ti-6e'9u'u
f9. [x x x x x x-]tim'i-ul i'ilJa'ak
20. [x x x-t]im an-ni-tim
21

[a5-5um Bar-ru]m mi-Ea'ra-am a-n[a ma-]tim

22. [i5-ku-n]u ki-ma mi-ki-is al[i-5]u

23. [x x] 6a-lu-uE {-lu mi-iB l[a x]
24. [AGA.U]S n SU.HA i-na-ail-d[i-in]

sl8,Av25-35

25. [6um-ma DU]MU nu'um'hi'a DUMU e-mu-ut-ba-l[o-o]

26. IDUMU i-da]ma'ra-azKr DUMU UNUKr

2?. IDUMU I-SI-I]N-NAKI DUMU KI-SURRAKT
28. IDUMU MURGUT]I i-il-tum i-il'5u-ma
29

30.
31

fu'a-ga-alr-5u ad-Fa-az'zu
[rfi-lu x x-su a-na KU.BABBAR a-na ki'i5-5a-tim
[nJu a-na ma-an-za-z]a-ni

32. [x x x a6-ium dar-rum m]i'5a-ra'am

33 " [a-na ma-tim id-k]u'nu
34. [uts-5u-]ur an-d[u-ra-a]r'6u
35. [6a-]ki-in

265

'TI

266

surdER EABiL assrrn

$ 19,

.
Kol.

r^NUNLlnr vE Alfldi-qaDuel'
FEildaNr

A V 36-yI 9; B Rs. If f-3 ..G,,

36. [Uurn_,naj CEME ARAtwi_U-[idJ
E [ra]
37. iDUMy r,u--uml_hi_a tln{d
e-mu.ut-ba_lumrr
88. tDUMy j__dli-T;-r&a*,
se. [DuMu r1-Sl-trv_i\a*i iiJmu uNuKr
Dffi; KI-suR-RAKr

YL t.

DUMU
$UR_GUKII x x x x x x]
2. da Ui_i[m]
x [x x x *l
3. [a-na rDl.gennaR in-n[a_di-in]
4. ftJ]u a-na ki-i5-Ea-.i^- -'- *

i
i

eulri_glouge rEaMANr

iol
i Sz
i7)

Br.t...
[riJ]u-a-n

Z.

a mfa-an-fza:r;_; '

I
i

l0)

'

$ 20,

A VI

3.[.

10-18;

.l x

......1

T.[a-na

.e-qe-di-imJil
8.[e_p6-Er_im
. .fx

16. i-ma-a_[at]
17. [AGA.ulS
18.

s4
$5

i_na-ad-di_nu

il su.HA

B e.[.... AGA.u]S n Su.rrA

!x _x x EJa i[d-x x xJ
B
f0.[ni-itr_ma Ba id-di]nu_gua

Terciime:

$r
st.3) xxxxxx
4) kral adileti
5) memlekette tesis etti$i igin,

verdirilmeyecektir.

xxxx
borg alan kimse (onu)
alacakhsrna verecektir.

st. 10-22 krnk

23) mu i aild,i nu, Akkad'hya
24) veya Amurrutluya x :r
2s) istekte bulunmayacaktrr,
bulunursa iilecektir.
27) Epr bir adam tahrl veya giimiiqii (faizli) borq olarak verirse
28) ve vesika tanzim ettirirse
2e) fakat vesikayr elinde
30) alrkoyup, o'borg ve melqitumsoo
31) olarak .'kat'iyen vermedim,
32) sana verdi$im tahrl ve grimiigii
33) satrg fiatr kargrh$r veya faizsiz iidiing, olarak
26)

riif_"1_i-

bir

igin (sebeple) verdim,'

34)

bagka

3s)

tiiccardan giimiiq ve tahrh alan adam

tabletin muhtevas:na gtire
vereni inkir eden, gahitler

36)
37)

i-tab-ba_al

sebep

2s7 muEaililinu: (nail6nu

fiilinilen
miiltezim (?)
2e8

s. 68

serbesttir,

igin

II, l)

6)
7)
e)

6.IJ,,

[Ba a-na E AGA_US]t SU.HA

B 5.[6a a-na E eca.uSftu-na
12. [5;n,_ KD.BABBAn
,i ite
--J * vr\
13. a_na e_ge_di-im
14. i 5i-ip_ri_im e-p[6-E]i-im
15. i_na e_mu-gf-im i-na-a[d-di]nu

etti[i

E[er, artrk ay (-rn) (hasad ayr, 13. ay) 2. giin(iin)de

2) Ammi-ilitana' ze$tuLn kral olilu$u yrl,
3) d,amqi-iliiu uili.nim surunu aee tahrib etti$i (yrl)da
s) ikinci defa geri istetirse

id-da_ka-an

11.

memlekette tesis

$ 3 l(ol.

f0. ll,tr r]a-i_ba-nu GIR.ARAD[ma-Jtim

B 4.[
......]ARAD ma-tim

kral adAleti

t4)

t?)

.n]e-zi_ib

B Ay. fJ 4-I0

l3)

ls) tableti lurktrr (gegerli de$ildir').

l6) Arpa ve giimiig, tablet sebebiyle (tablete dayanarak)

in-ne-zi-ib

B 2.[.
B. [an_]du_ra-ar_[iu]
9. {r[-u]t i3-da-a[k_kla-an

bir Akkad'hya veya bir Amurru'luya

x x x faizle veya iidiing olarak
lt) x x x verirse
tz) bir vesika tanzim ederse
e)

S. ik_ka_ii-ii

6.

s)

muiaildinuzeT x x x-na [ ].
ga$:rmayacak (istekte bulunmryacaktrr).
tahrldan veya giimiigten

rrr, part.) verilirten, zorla alan,

toplayan, belki

Butarih ilefermann tarihiiifreniliyor. Bk.Kraus, Ediktdes Kiinigs Ammi-gaduqa.

20s uitinim
3oo

derse,

kentini geviren duvsrlar.

tnelqEtum: faiz kartrhErncla iiiliing olarak verilen borg,

-1

t
I

268

suMrR BABiL Assun x.a,NUNLARr

vE auMi-faDuea rDrMANr

38) getirecek, tannnrn tiniinde

ifade verecekler
39) tableti ink6r ettiii igin
40) ve siizleri ink6r etti$i
igin
4I) altr katrnr iideyecektir.
42) Eger miikellefiyetini yerine
getirmeie
43) giicii yetmiyorsa, iilecektir.
5 6) Tahrl, giimiiq veya ma'satrn

/i
li
i

I
I

jll

ernui - Feouee

(bo f""-",, ."i"r,rr"

rH?TJ,tjryecektir)' Bu siizlegme 'a"r.pJryr"
ll-"r"""j' oo"-

yecektir.
$

7)

Tahrl, giimiiq v:ya mah

satrg fiatrna (satrg fiatr
kargrhfr), yol
(parasr) (yapacafi-_ma."ulu"

i"ffi)

veya ortathk

;I;:- :|,#n";'uv" ""t;-bi"i*"u"'o'ruy"

l0)

mryacaktrr.
S

12) Kira

13) Babil

kargrh$r tabul olarak iidenen bakiye borglar ve Suhum+

srrtlanmn tahrl bakiye borqlarr, kral memlekette adileti tesis
etti$i igin affedilmigtir, tahsil edilmeyecektir. suhum'un evlerine

lurrily"ril

ga[rn olmayacaktrr.

ve gevresinin yabancr trmar sahipleri, bahkgrlar, askorlcr,

rnuikdnumlar ve devletten toprak kirahyanlann tahrl, susam
ya$r ve ufak tefek mahsullerini kendileri ile paylagan paylag_

ii',1il,T';T01"*;"3:lH{'-lll.tarea,buu,'roe',"yJsi,."
g".i;.',"*
r. r., 1ir a""] ;ffi J,
ffi:l i_t|, {,Tt*Xl;
"uk
---yq'qrqr

serbesttir (kurtulmugtur),

..... r.
Iri; . ... ;tt--::t: -","k":t-Borsippa......

ticarer merrrezi

ticare,,."_.,i"{lg:-"::::1

14)

15) Bira ve tabnh

lfffi

sinin y""r.r, ,u"yd" ,rarg lF:i,,F :: T.T::1,,

fiar--oiarak onlara ve"ilu"ekti".

;"-u;r';";;;. i-.01r

'1ilT:.,11"#i'i)
e) sarayn..*o-';,::l:;;H;H,:

i,F::*i'mn"*

ravie riat na gi;re,

:"r,;;r;;r:,,,

i:*'"""*"uvdai

*",,k.

;;';;*

Iefinin -iinii"iri .r"rikurr*-li;ff;-;:il:il

giire satr'k mal ona
;ilf"#::::
"""ilr";;;;;.1,1 *", vergi miikellefinin

H"T"tT:f*il.."rf"rrrgr ici",-; u"',", bir eey vermezse,

ar".

getirecek or" araya

gelecekler, yeniden

f"1.",'"";

satrrrk mardan,"i:Hi

"*yi,i*'1,il"#;h
n*.nf"U"."t

""-

*.,r,t"""",,," sJ""
;iffi[:Hr;Ty:
ceara diizenledifi vesika

16) Bir meyhaneci kadrn ve bir tiiccar, do$ru olmayan (sahte) bir
miihiir ...... iilecektir.
l?)
UC yri igin ........
kiralayan asker veya bahkgr, (miikellefiS
yetlerini) yerine getirmefiyse o yrl, kral memlekette adAleti
tesis etti$i igin, (bulundufu) gehrin biiliigme iilgiirerine giire r/3
veya yarrsrnr asker veya bahkgrya verecektir.
t01 Kelimenin Akkad,ca kargrhlr
olan ndJi bittim (: vergi yiikiimliisii)niiu topraEr,
Kraus' ibiil s. l6l'e giire kiiqiik gaptadrr.ndii biltim: igletligi top".i.t"odevleie hisae (vergi)
veren kimse oluyor.
soz Are. F,A": m.ahdsu,
mdkisu, bk. Landsberger, MSL I, l9l lGaus, ibid s. 133 v.tl
"mahsuliin, araziuin sahibi ile igleyen arasrnda biiliigiilmesi.
8o8 to,hii um:Bir trmar
sahibinin (ortaklanmn yard.rru ile) tarlalarrmn icar ve igletilmesi,
Bk. Lanillberger, JCS IX, 128 v.il Kraus, ibid s. lS?.

r Bir yer

I
rl

ri
ii

borglannr istemiyecektir,
borq veren biracr kadrn, ne borg verdiyse (borg
verdiklerinin hig birini) istemiyecektir.

bu

**bT"*y,=:,1'i]'il;i;::"::ii;":?'#*[*":H
ol-\:'l*" sonra v-ersi
ortaya

kral memlekette adAleti tesis etti[i igin serbest brrahrlmrgtrr. Paylagtrnlmryacaktrr. satilrk ve ig igin kullamlan sos tahrl,
eski usule giire biiliigiilecektir.
(Meyh6necinin) saraya olan giimiig ve arpa sorumlulufunu iidemesi gereken, gehir drgrnda bulunan bir meyhAneci kadrn, kral
memlekette adAleti tesis ettifii igin, muiaililjnunz (onun) bakiye
trrrcr 302,

Babit

dar muaftrr.
Saraya ait kegi, koyun, sr[ar gobanlanmn elinde olan memleketin ...... -si, yemin ederek ...... kabul edeceklerdir. Her
bir inek iiliisii igin . . . . . derisi ile birlikte tahrl ve f Z/A MANA
5 gekel yiin, her bir kegi iiliisii igin . . . derisi ile birlikte 2i3 MANA
kegi yiinii se.'aya vereceklerdir. Kral menrlekette adaleti resis
etti$i igin (af ilin ettifi igin) bunlann bakAyasr ahnmryacaktu.

Memleketin ..... -si

doldurulmayacaktrr.
1l)
bir
mulaildinlrnr'un (vergi toplayanrn) tahsil etmesi igin giirev$
lendirililili bir hammahn bakaya borcu affedilmigtir. Zorla ahn-

veron ve miihiirlii

siiresini"u."..::"il:1;l$,f_?;,."::Xl,ilrm*:rJltr*;t

S8)

269

muhtevagrna giire, vergi yiikiimliisiiniin i01 vermesi gereken ka_

almak igin-yol (parasr)

olarak (bir
yere giderken.yapaca$r
masraflann.hargrh$r
hk olarak faizsiz bo"rg .i." ^il"lr.kad,h olarak) veya ortakveya A,,,,ri"o,l.rrruo
tablet (vesiku; r.,J-*"v""k

lil

FEaMANT

adr

suuEn BA3ir, .AssuR KAIruNLARI IrE .{ndlri-g4DuQA

18) E[er bir

19) E[er

FEnMANT

][umhia'h, bir Emut-balumnlu, bir fda.maraz,h, bir

Urulc'lu, bir fein,li, bir Kisura'h veya bir Malgum'lu hii" .i.m,
bir borgla yiikiimlii iee ve (bundan dolayr) kendisini, kansrm
veya [gocuklanar] giimiig (para) igin, hizmete ve hrzmetk6rhga
vermig ise, kral memlekette ailAreti tesis ettis igin, serbesttir.
Ozgiirliigti (tekrar) verilir.

Numhia'h, Emut.balum'lu, fda-maraz,h, Urukolu, Isin,li,

Kisura'h veya Malgum'lu hiir [fu sdsmrn evinde dofan bir erkek
veya kadrn kiile, gtmiig igin verilmigse (satrlmrqi) veya hizmete verilmigse . ....... veya hr"metkarhg" b;"kil-;;;r.
gtrlilfii verilmiyecektir.

20)

E$er bir robid.nu veya bir vali, bir asker veya bir baLkgrnm
svins
(kendisi igin) hasat veya bir i9 yaptumak-iizere zorli taH,
giimiig veya yiin verirse ve iiliiree, asker veya bahkgr .........:..

olan, kendisine verilenreri muhafaza edecektir (geri vermiye.

cektir).

, l-1
Etr(LER
amdlilum aw|lilum a'ilu, abllu ae muikdnum:

Eski Babil devri hukuld vesiha ve kanunlarrnda kiile : wardum srnrfindan bagka awdlwn ve mu{hnum adryla iki ayn sosyal tabaka belirtilmektedir. Bu vesika ve kanunlarda belirtilen iizelliklerine giire, bu iki srnrf hakkrnila gok gegitli fikirler iine siiriilmiigtiir. Biz bunlarr bir elegtirme siizgecinden
gegirip, bilhassa kanunlar iiniindeki durumlarrnr burada aydrnlatma$a ga.
hgahm:

. awilum (: Sum. Lf : adam, insan, kimse, herhangi biri, hiir

insan,

efendi; tanrr, hayvan ve kiileden gayrr olan)

Bu kelime meslek ve insan adlarrnrn baqrna determinatif olarak da ge1mektedir. CAD ve F.R.. Kraus, Eilikt S. 144-155'deki incelemelerine giire,
awdlum ve muihnum srmflanmn fonksiyonlanna giire birlegtikleri ve ayrrldrklarr halleri iizetleyelin. Yukarda da belirtildi# gibi aw4lurn gu anlaml61da lfllgnrlmr$trr

l)

adam, herhangi

bir kimse, herhangi biri

2) hiir ailam, kiile olmayan kimse, efendi, bey (iist tabakaya menaup biri)
3) mar oudlim terkibinde iseo mdr, mdrum kelimesi oful kargrhfr kullanrlmadr[a zaman bir sosyal srmfi belirtir. Qiinkii mdr owfllim, mdr muiknim,
mdr tamkdrinr iirneklerinde giiriildii$ii gihi, mdrum kelimesi bu iirneklerde
oiul de[il, meslek veya sosyal srmflarr belirtir. Hammurabi Kanunu $ 196'da
oldu$u gibi mar awdlim bazr hallerde tam o$ul kelimesi kargrhfrnda da kullanrlmaktadrr. autillum ernrfindan olan bir kimgs, tnufihdnurn'a nazaran daha
gok haklara sahip, daha itibarh ve daha krymetli bir vatandagtrr. Para (Str-iig)
cezasmr gerektiren hallerde awdlum daha. pahah, muikEnum daha ucuz bir
vatandag (bk. Hamm.k. 139, 203, 215,216,221,222) ve bir kiile ise en ucuz
insan srnrfidrr (HK 223). Talion miiesgesesi yalnrz kiile srmfina uygulanr.
owdlum ve muikdnum srnrfi bundan muaftrr.
Eeki Babil halkt awdlum ve muEknum brnrflanm birbirinclen ayn olarah
telAkki ediyor ve o giizle baliryordu. Fakat bazr kanun maddelerinde 6rre$in
,1

-.-,"{rflUffiru
272

suMEn BABir, assun KANUNLART

vrl Arrlri-qADUeA

TERMANT

G6tze, E6nunna Laws $ 23; 24'de muihF.num. k6le srmfrndan farkrr fakat
uutdlum srnrfr ile aynr, egit muameleyi giirmektedir. Kanunlarda aw6rum,u

srnrfrndan bir kimse, mdr awdrurn'u aynr statiiye sahip, yine o srmfa
mensup olarak kabul etmek lizrmdrr, insan o$lu gibi. Bu kelimenin
abstraktr
olan amdliltu, amdlfr,ttu, awilfitu, awirfittu, aoilfittu gekineri, insanrrk, insan
cinsi
anlamrna geldi$i gibi, asker, i99i, kiile anlamlanna da gelmektedir. Ay'ca
hiir
awdlurn

bir adamrn seviyesi, bir efendinin efendili$i gibi anlamla". d" gel-cktedir.
nuikdnum (Sum. MAS.EN.GAG) ve harta arapgadaki ,K_ kel.me-

sinin kanunlarda awdlurn'a karqr anrld'$r yerlerdeki tizellikleJne giire bu

srmfr belli etmeden iince, aykrn olan "fakir, miskino' manasrna gelen bir ihi
yeri belirtme$e gahgahm : CAD V S. 15, r, b, ve TCL XVII Nr. 3?'cle

auiltum muihenet (: kadrn fakirdir).

muiltdnpmoun baghca anlamlannr srrahyahm

S B, IS, 16, l7S, 176 f Giitze, Laws, $ 34, 50

saray kelimesi ile kargrt olarak muihdnurz giisterilmektedir. Landsberger,
ana ittiiu 4, lII, Zl-'d,e elsalli-iarri- mulhinu) srrasryla geger.

2) halk, Osmanhca re'6yi kargrh$l. Bottero, habiru (1954) S. 22, Nr.

2? st. 10; Kraus, ibid, s. 149 v.d.: \fi,-mei mu-ui-ke-num dutnu-mei ad-la-akta-aki (; halk, aglakka'hlar)
3) muikdnum kollektif manada ahnmaktadrr.
4) mu{ltdnum ile autElum'un karqrt olarak berirtildifi kanun maddeleri
gunlardrr : HK $ 140, 198-201,204,208,2L1,216,21g,222.
Bu kanun maddelerinin muhtevara'm mukayeeeli bir gerrilde DriverMiles, I S. 409 ve 418'de bir tabela halinile incelemig, aynca F.R. Krau',

Edikt, S. 146'da ayn bir tabela vermigtir.

muikdnunt'an side, halk srmfindan oldu[u, awillurn errrfina mensup
olmanrn bir ii$iinme vesilesi oldulunu aga$rdakiiirnekle giirmekteyiz. Kraus,
ibid s. 148'de negredilmemig bir Leiden Nr. rg92 mekrtubun, iay"or""k,
mektubu yazanla alan arasrnda gu yazrima gegmektedir: a_na-ku mdr

a-ue-lim \u'il mdr mu'ui-ke-nim (: ben bir auelu;@Er.')vum, o (ise) bir muikenurn(o$lu)dur 3oa.)

Yukarda da belirttifimize gtire awllumlmdr awilrim ve muiktnum mdr

I
muikdnim arasrnda evlenme, boganma, yararama, kazara iildiirme, hakaret
ve cerrahl miidahaleler gibi tiliim, kahm davalannd,, mu\h6nu' dairrra daha
a$rr cezalara garptrrrlrr ve kendisine daha az cereme iidenir. muiklnum,w
bu cezalarda yine oldukqa miihim para cezalarr iidemesi ve kendieinin aynca
304 Krg : Giiterbock;
Bemerkungen zu dem Ausdriicken ellum, wardum asirum in lret_
hitischen texten; Bayerische Akarlenie iler wissengchaften, Philosophisch-Historische
Klasse
Abhandlungen-Neue Folge Heft ?S, ilInnehen l9?2.

,,.1

2?3

tarla ve kttle gahibi olmasr (HK $ 15, 175, Egnunna $ 12), onun fakir olma.
drfrnr da giisterir. HK $ 8'e giire bir muikdnurn, iikiiz, koyun, egek, doqqg
sabibi olabildi$ gibi gii.md. (gemi) eahibi olacak kadar varhkhdu. Beilii
awqlumoa nazaran daha az refah igindetlir, fakat yine ile mal mii{k sahibiclir.

Siiziimiizii tizetlersek, kanun maddelerinin de gtisterili$i gi&li awelum

srnrfi, hiir, daha itibarh, daha genig haklara eahip bir slrnlf; muihanurn iie,
Sumerce aghm da giiziiniincle tutarak (MAS.EN.GAG - yart, efenili olmak,
GAGI emfr: olmak Deimel 5L ZeO, 5), wdlum'a r.azarala ikinci tlerecede
eayrlmasr gereken, awdlum kadar itibarh olmayan, ilaha a$rr para eezalalnr
hak eden, fakat kendiaine cereme iidenili$ zaman daha az vetilen, kiile, hayvan ve hatta gemi r"61[i iLinci derecede bir vatandag srmfrdrr. Biztlehi a$a

ile bey farkrm hatrrlatryoruz.

l) tab'a, HK

,i

ELLER

Din Kaih,nlarr,:
Qo$unlukla Sumerce ideogramlarryla giieterilen gegitli mertebelerde diu
srnrfrna mensup kadrnlann hak ve fonksiyonlan hakkrnda agrk ve kesin bilgiye sahip deliliz. Bu husugta Landsberger, Falkenstein-Jacobsen ve DriverMiles gibi bilginler, gegitli aragurmalannda beyanlarila bulunmuglardrr.

Hammurabi Kanunlannda bu nevi kaihnlann hukuku igin de ayu maddelerin bulunugu bunlann iinemini aynca belirtir. Biz bu aragtrrmalardan ilham
alarak ve Sumerce anlamlan iizerinde durarak bunlar hakkrnda bilinenleri
ve fonksiyonlanm belirtmeyo gahgacafrz :

1) NIN.DINGIR.RA (Akk. enrum):

Sumerce "EJV kelimesi eahip, efendi manasrna gelmekte ve A-kkad'caya

b4lum olank terciime edilmektedir. Bunlardan bagka "E/V yiiksek rahip

anla-,na da gelmekteilir. Yiikgek rahip srnrfiun karqft#nda feminin an-

lVl/Y.D/NCtR./Rll kullanrlmaktadrr. Bunun akkad'EN rahibeleri, erkek tannlara hizmetle yiikiimlii idiler. Bu
husueta bak Solberger, AfO, l7,23v.il;; Falkenstein, Jou:mal of World History
I, 796t Jacobeen, JNES 12, 126 n. 4l ve 2A. 52, 107 n . 32. Driver-Miles'a giire
(Yol. I 5.362) entum, fi[er rahibeler aragrnda iistiin bir mevkide bulunur.
Entum'lat arasrnda da entum robttum ve entum gihiratm (: biiyiik' kiigiik
lamda EN murkabili
cagt entum'dur.

enlum) gibi ernrflamalar vardrr.

GA.GI'.A (: manaeur)'da oturan entum'l*, gerektifiinde HK $ 110'tla

giisterilfi$i gibi manastrr drgrnda da oturabiliyorlarih.
Entum emfindaki rahibelere evlili[in miigaade ettilili$ HK $ 1?8 vs $ 179'
dan anlag'l-aktadrr. Fakat gocuk do[urma hakkrna sahip olup olmaihfr
agrk de$ildir. Bu ellf rahibeler agil aile lirzlan arasndan segilmektedirlers0o.
80c

J, Kobler, P.

Koschaker,

A. Ungnod, Ifammurib'E

Geaetze,

IIl.

322'

F. t8

275

suivutn BABiL AssuR KANUNLART

274
2

vt Al'llIi-tADUQA

FETIMANT

lranunlanna giire ($ 181)

Hierodules0T

( : Ahk' nad'itum) "

- LIIKUR'
tle gegitli tannlann hizmetindedit'

Fakat entum
LUKUR rahibeleri
gibi
Entum'lar
ilerecededirler'
srnrindaki rahibelere nLazatatr iaha aga[r bir
bunlar cla asil uoydutt gelirler' Bk' Kohler/Koschaker- !:t*'-,Elamm'
7'8veG'6tze',JCS II' 17-18' 60 l0'
Gesetu, \1I, lgg,3-4; V itzS, S'A;YI 1?01'
ges'
n +. Suiii,, bu iirnekierile m.6rat iarrim (: h:ral krzr) olarak

il;;_trt

melstedirler.HK$llO,tlananlaqrldrfirnag6reentumvenailitwnrahibelerinin

meyhaneye girmeleri.yasaklan
Ga.gi".nl oto"d,.tlot' siirece'sahibi
olabilmektl 1e bu tunan
mrgtrr. HK $ 40'a gdte nailitwnolar ttmar
isteriz ki satma hakkr
belirtmek
guragrnl
bagkasrna gatabilmekteai't""' f*ut

il;;;

l
I

de['il' yiiksek
asker srnrfrndan olan umar sahiplerine

lara ait bir hahtrr.

fff

faS'" {0"" nod*i*'lann

memur:t":l tt" tiiccar-

da evlenme haktr<r var' fakat

baqka bir rahibe srmfrndlan olan bir Jugi'

;;;i.l"r, olmadrgr uoite'ra", koiasr
Sugitum'un gocuk doiurabilece[i
g
zurn'u ka*h$a alabilnaekt"ji"' }Itr( iet'a"
(ro50) ayrr ayrr fiillcrle
eilebilecefi
t"emin
qo"ott
(ualddu), {akat nadituJo"

helirtilmektedir.
3

* SAL.ZII(RUM:

SAL.ZIKRUM,EIK$1?8veHr($179'agtire'NIJV'D'[/VGIRv^eLUKUR''
bu e,nrf cla rahibeler ernrfrna girmelcte
dan sonra anrlmaktadrr. i"*.k oloyo-t ki

fakatonlarilandaha.u'g'li.kademedebulunmaktadrr.FalratHK$181'de
gibi rahibe grruflarr araernda
tanrrya adlanan IUI(;R: tt 'GIG ve--NU'BAR
olan kadrnlarrn rabibeden
srmfta
bu
SAL.Z\KRUM ud,n,Ir geqm"yigi, belki
hizmetlerini giiren bar;ka
ziyade,mabetierde ,t;tty; ;tit;"" q1q"t S.arnlann
I' 369)'
Driver'Miles
(Bk'
lir hizmetkAr srmfinr halra getirir
Kelimeyi tegkil eden
Bu kelimenin Akkadoca kargrh[r bilinmemektedir'
hatrra "trangvestiture"
idiyogramlar kaa,o'"tfttft anlamrn-a geldifrnden'
? ve Oppenheim' JAOS
trS'
di-t'
-Llt'
idetlerini getiriyor. tn""""*o""gio'

giire kailrn rahipler

LXIII, 32 5 ka)ntlara-Sot" t*t'ti bu ailetler vardr' Buna
Kanunlarda bunlann kadrn
JJ;'**"* rrUipt"-"iu-ar* t t gro" girerlerdi.
HK fit'e g6re' noilit gdgtm (z manastrrda oturan

oldufuna giiphe yoktur'

I'Uut."roil *irasrndan bir erkek evldt gibi tam

""iii.itf"'i'el".iff-nU'f,
nairitum, qadiitun ve hulma{itwn
hisge armaktadrrlar. li.ir"ti rrK $ lgt'de
,rr,tn ra"o olan rahibeler

4-

NU.GIG

(: Akk.

l/3

hisse miras almaktadrrlar'

qailiitum)

tatrn Adad'rn

Hierodule

s0?

ni"*".i"a" g;ihekte

(Driver-Miles'

I'

369)' fakat Ilammurabi

bak' Driver-Miles' Yoi'

Din kadmlannrn lngilizce kargrl*lan igin

fonksiyonlanbelliilefildir.BabilveAssurkanunlarrnag6teqailiitum,an
vardrr' Bazrla' evleneO""fffff*f ay'Imaktad-rr. Aralannda biiyiik farklar
bazrla. oluroturuyor'
manastrrda
Bazilan
;tlt";, b"rrl.", evlenemiyor'
Eski Babil
iki
yaptr$e
anahk
qadifitum'an,siit
bit
Aym zamanil"
^rir;,
.,r"ritu.rrra"o anlaqrlmaktadrr (Driver-Mires r, 370). HK $ 181'e giire 6liimiingeqer'
den sonra mah evlitlanna lcalmayrp' kardeqlerine
NII,BAR (Ahk. kulmaiitum) " the votaress
mabet hiz'
Kulmaiitwn srmfrntlan olan rahibelet d'e qadiitum'l1 Sibi
olan krzrm bir
*"tilrd" gtirevli iililer ve HK $ 181'e giire b-aba' kulma\itum iiliince mahmn
dayanarak'
;;;y" 6"" itim iiii) athyortlu' Yine bu-macldeyebulunnadl$rnr
grharabiliriz'
evlitlannrn
kendi
t""a"ql.rio" kalmast halinilen,
st' 33-35'e giire aynr
fonf".'U"g"ad, HG III 10, 16-1? ve aym metin III 9
olabiliyor' Eu halde'
kadrn hem Marduk'un ndilitu'su hem de kulmafiitu'su
ise genel
kulmaSjrurn
igio'
noarru^, belli tanrrlarrn hizmetinde bulunanlar
aym
iinvam
iki
yani
olarak mabet hizmetindekilere verilen iinvan oluyor;

ibid III' 483

"r-""a.taqryabilmekteilirler'Kulmaiitu'lara)mrzamandaevlenebiliyorlar'
f.Ui"r-U"g".a, ffS III 9 st' 43 ile 10 st' 32 ve Kohler-Ungnad bu hal I{K
kadar
ne
Iler
$
vardu'
;:';A'"giirl "gocuklarr varisleriilir" ifadesi
qocuhlan
olup
iiz
vArislerin'
adrgegen
da
fAf it" ieligki halinile g6riiltiyorsa
olmadr[r tartrqrlabilir'
6

SU.CEII

t d*t'.

{ugelilum) : lay'sister

ve sosyal durumunu
Kanunlarda geqen bu srnrf kadrnlarrn hukukunu
HK
gahgahm'
$ IB3'e giire' baba bir
yin" kaooola"o diyo,tar"k belirtme[e
yiikiimliidiir.
Qeyizini alarak
geyi"
v".mekle
lugitumolan krzrnr evlendirirken

gitem.ez' HK $ 184'e
bir !u5,itum, baba iildii!'ri zarr,aa\' onun mirasr:ra
"ti"o"o
k"i"' evlendirmeden baba itl'liigii hallerile' erkek
Ui." *, *lt"io.r-"d.o ""
yiikiimliiiliirler' Demek ki
kardegler ona geyiz vermelc ve onu evlendirmekle
ilcen bu iinvanr kazanabilnekii fugfru^ru*'iuo-"d"o, heniiz baba oca$nda
gocuk
temin etmeyen (ra5i"'temin
tedir. Aynca HK $ I45'e giire ise kocasrna
geten utatditufiili yerine, kullamlmaktadrr) bir

;;;il1;;"!""-"t

"oii*'u

nailitum,ln'kocaerbirSugitumile-evlenebilir.FakatHKsl44ve}IK$145,i1e
gocuk tlofurmasr igin bir kadrn kiile
fo"lrglt olmayan bir naiitum kocasrna
Koca

Busrnrftanolanrahibeletentumve'no'ilitum,dagiiriildii$iigibibelli
;;;;s olarak anrtmamahtad'lar. Yalmz bir yerile

.r"J;;-lJ;;;;

i"art. So ,ro-rf kod,oltr

qailifitum'da bi.r.naditum gibi tanrrya atlanmakda mabet hizmetinde gahgan rahibelerilir' Fakat

bir

S' 358 v'cl'

ur.riiaiEi haide, bir iugitwn aldrfrna ilair bir kayila rastlamryoruz.

Sugitum'u
i""ai istefii ile ii, lugitui;te evlenebiliyor. $ 13?'e gdre, naditum'a
ona,
";r.t
zaman
o
bogayabiliyor
k1".$
,"o"u
goculrlarr olduktln
verilili$gibibirboganmaparasrveriliyor.Yineboganmas6zlronusuolanbu
maddJe-no illtwn, iugitui'n''dan sonra gegmektedir'

suMrn BlBir, lssun K.aNUNrraRr

lg lmui-gLoueA rEnMANr
Kanunlann drsrnda i!bjr kac hukuki vesika_bize
krnda bilgi
bu srmf

2r">4

kadrnlar hak.
vermektedir. Krhr";;;;;olri"
rrr,
su'ra-tu'n iu-gi'tum
t0
.t.
rz,y"_g;;e
I sAL
NIN'a'Ni r,
bi" i^i^,-'ur*r,il or"o
kadrn' onun krz kardegi
"irur"L-"luo
' ' ' .) rir;;]ir"
r"i"*"rine adanmrg -oran bir ri"
turn'ut\ eeyiz listesinuJ.r:l
na,t-

;;;;il"rl.yruJo**"n.

;;;; riol nuo x,

J" irrikt
!";i:r:,:;',:l;[#fi i'ttrJT":;T].f,"'#""f :ru;*TffiH",;,,ffi
i:::),' "f::;#;;::' #aire'Ierd e ;;;b.'' J;

dan

or

an I ai - ]

YEMII{

3p*o*is#;T"":'6.Ti:il#,ill,"i,*l';:,Tf***T,1;Jr'" j".;T:f!;l::

ili;il".,*Hllru:l;
n

Kanunlarda din
u

"

."1,", u"0,

"il""a,J'

","u""

cl

a anr as rtryor i i

t u sr tu

"li"[' ;;;,1,":,T";:1Til1":

#'Ti i::,tffi

Sumer ve Alckad kanunlannda lehte veya aleyhte yaprlan bir iddia, ya

yazrlr bir anlagma (riksu, riksdtu), ya da gahit (iibum) giiotermek, veyahut

da hdkim iiniinde yemin etmek suretiyle isbat (hunnu

i: ]J};_:;

";

i: :

:l

Inf.) edilirdi.

II Inf.

kutunnu

II"

Yemin308, mahiyetiitibanylaikitiirlii olabilir: ya do$rulayrcr (assertori.

que) veyahut da vaAd edici (promissorigue). Bu yemin geqitlerini bazr hukuk-

gularsos "declaratory'o: dofrula;ncl rre ttexculpatory", kabahatten kendini

tenzih edici terimlerle de belirtirler.

Yemin, davAda, hakim huzuruna gerek davacr, gerekse dava edilen, iddia-

ispsl iqin bir belge - iki taraf arasrnda yazih bir stizlegme getiremeili$i
veya iddiasrnr gahitlerle iloirulayamadr$, hallerde yemine baq vurulurdu.
Yemin derken, tann (heykeli) huzurunda veya tannnrx sembolii iiniinde
yaprlan yemini kastediyoruz. Bu mahkeme iginde ile olabilir, mibeilde de
olabilirdi. Hatta suga konu olan mahalde de tann, veya sembolil bulunmak
gartryla yemin edilebilirdi. Fakat bir gergefin ortaya grkmasr iqin zanh,
srnr

hakimler huzurunda rrehre atrlrr veya atlama[a zorlamrdr. Su iizerinde kalmak

sugsuzlufa delildi. Nehir kelimesi tanrr determinatifi ile yazrldr$rndan, tann
nehir, bir nevi yiiksek hfikim giirevini giiriir ve zanhyr ya suyun iistiine grkarmakla temize grkaru (ebEbu) ya da suya batrnrdr (zapt ederili: kaEEdu, IIK

$ 2,

132).

Yemin etmek igin oowamd'urnlu)amttnt,o daha geg derrirlerde ,otamfinf,

kelimeleri kullaulmahla beraber yeminin tarzr, gegidi ftskLrnda bagka terimIer de kullamlrrdr. nii ilim zahdru: tann iizerine siiylemek, yani tau nn
hayau iizerine yemin etmek anlamrna gelirdi. ina ! bfu tann adr veya sembolu f tamfi, : ina, burada instrumental anlamdadrr. Fakat Landsberger

ALZ 1912, 151'de bunu Latince'deki, per

jurare : tarua iizere yemin

nli ilirn ibaresindeki zfJ kelimegi

d,eos

etmek, demekle do;rurucu bir gekilde agrlrla1.

t08 Bu faaliyet igin bak :

A, Valr:her, das Altbabylonieche Gerichtgwesen, 1971, LSS VI,
4'6 s. r91 v. d'; Driver-Milea, The Babylonian Laws, yol. I, 1960, s. l9g, aynca kargrla, M. Tosun, Mezopotamya Silindir Mfihtirleriaile gdriilen Tann Sembollerinin Mahiyeti, Belleten, Cilt

xx, ?7, S. 37-63.

. tos Driver-Miles, ibid, S. 198, Iudex : S. S09 a

suuBn

278

t.lsit,

assun KANUNLAnT vE auMi-qADUQA

(v1

FEnMANT

idiogramr ile belirtildi$i

ni6fi, insan, nAs, ,,U anlamrna gelili# C+i'-Z!

zaman

uu'',.ot'*,.ug"ti"...na5fi.,,:-tla'"*utkiikiintlenoldu$uzamannfJga-,iaro
el kald*ma' dua anlamma gelir'
d,i;: #ll-td tabir{nile, nIs : kald'ma'
veya kaybolmug
Aynca, yine ilava konusu olan bir meseleyi !6'i"f
yere ge'
orr"yu gikarmak igin,tannsemboliiniin'bahsekonuolan
bi"
denir 31r.

"gy.1.,
iglemin e,,burru', faaliyeti
tirilmesi ve mes,elenin ayilrnlrfa kavugmasr
oobudru" toliioa"i vazrh olmak' meydana grkmak' agrk olmdk
Bu kelime
meydana grkarmak' agrklamak an'
manalarrndan II 1 Inf. vazrh yapmak'

lamlannr gelir.

A'NT'A'MT'A'RI
TARA.FXIVIIZDAN iT,T< VNVA YENI
KEI,IMELEfr
OTqERIX.EIN
arasrnda mahbul bir et pargasr (von
huruppu: Hayvanrn budu ile karnr
Anadolu
hareket ederek' bu kelime bize
Soden, HWb, 360 ;l' not"aurr
oosur'e"yi' ct
yaprhp' giinderilen
diifiiinlerinde eski geleneklcrimize giire
butlu ile kaburgalan ar-aKoyrrnun
hatrrlatrr'
dolmasr o"yt
'u'*outrnr
biiyle bir yeme$in niqan ve-va
ytp't"" b-tosrndaki pargadan

tlii$nnlerde giintlerilmesi' A K

I:*:I'
42' 43

defa iglemek' gen bozmak' gen devirrnek

maidru mahd,gu: topra$ sabanla ilk

HK

I' 162 ufalamak'

k"*tk, ilk siirmede meydana gelen Ikesekler{
44
I{K
164;

g 43, 44 krel' MSL

mar6,ru: (kesek)

$
ve MSL
Krg. von Soden, ffWU' OOg a: duchgraben'
260
maikaledtu: digli trrmrk' I{K S
33;
edilmiq' giirii$e qrkartrlmrg asker HK
nasdhu: sab ia nishatim: listJ d'qr
2
$
lA ia nishatinr " rskarta ya[' rskarta mal' EEn
-- tarla HK' $ 54; AK' E tab' $ 6
giillenmig
:
hu'iui*'q'
ekime
ugaru (}.GLR)
Bu
sla"*"'
S 55 b've giire "hancr"'
ongdzmek,
na,pldru (patdru ftilJ;-;-;;;
.GAG
anlarorna
asrl
Kttkiin
anlam her y".a" ,y-fi. diiqmernekteilir.
anlamrnr iineriyorur' EEn' $ 36
rehinden 90"*"f;ilft""ttt' 'oemanetqi"
otr' idet' gelenek' kanunlar yazrlmadan

A. Waltherr ibirt S. 223 Not'

3u M. Tosuc, ibial. S. 45

310

PI.LUL.Da (A-kk. b;;;;i0""'

iince gegerli olan durum'
karqrh$r 'opatgu": tann buyru[u'
Delitzsch, IIWb' tig U'a" Akkadca
farzo' olan kelime ile kargrlamaktadrr'
Urkg. Cone B + C, VII' 26
IX.'.
SZ,C,Cit bag koyacak, yastrk Urke'
,3,0
ipe dizmek" dayanarak
iokd'ku.' kelimenin ";i;ti;iil-""hJ'ot'odizmek'
sabam ile ekmek,
iineriyoruz.bkme
ta'mda kullanrran orei bir manasrnr
44
43'
IIK
ekme'
$
' arkvari ekim yapmak, diziye' arka
(Klein) handler ve E' Bilgiq' (livi
s!:
Deimel'
s"*;;;1S,o.uln.ii):
1'l
Dergisi' Vi4' S' 439) adh
yazrh kaynaUt"l"ti-il9 tabirleri' iotCi"
metinlere
yardrmcrsr"
i:YTl"t
makaledeki "sermayeye muhtaq tiiccar
anlamrna
kelime
taqryan"
torba
uymamaktad"' ;;;;""" Sannali'LA'
L{K
$ 99'
anlamrnr 6neriyoruz'
uyarak biu "'effi t;;t;u o"L":t"
25i
HK
101-l0z iord,mu,

totiJt*"u,

boynuz ktitletmeh, tiirpiilemek'

281

warki aldku.'takip etmek, arkadan gitmek' HK S 135

ilku aldhu.' tlmar sorumlulufunu yiinklenmek HK $ 30, 31 40.
alak girri.' sefer, sefere gr-krq
rillcu: timar, toprak karqilr& bir iist makama yaprlan hizmet; mahsulun
bir lusmrnr bir iist makama (devlete) teslim etme, mahsul yi&iinliitii$i
yerine giimiig veya mamul eiya verme (kasap ilftim) yiikiimliilii$i
ilkum ahim: trmar sahibi, dirlik
Arapgaodan Tiirkge'ye gegen "harag" kelimesi igin CAD (I'J) s. B0'e
ve son Soden, AHwb, 371a'b bak
aldJu: bk. halelu

Ar(r(aD'CA TuRr(qE sozl-uK

I
I
j

abdlu: bk. wabnlu

abdru, ebdru.. D.. suqlamak, yanhg iddiada
bulunmak, aldatmak
$ 131; kuwetli olmak; Nomen olarak, kuwet.
abdtu: (u-, a srnrfi) l) G ve D: tahrib etmek

rl
I
J

2) kagmak (UGU.DE): kasmalc

17 munnabtu..kagak

HK

S 136,

IIK

ana itrihu

126,

l\,

agfi: tag HK xxYII, 45

ahdjii, aheii : adv, karqrhkh, birbiriyle beraber,
yanyana AK, B Tab.
$laralarrnda BTab.$ l?
ahdru: geciktirmek, aL-koymak AK 36
S
ahdru: daha sonral Ein. lB
$
ahdzu'(u-, a- srnrfi) : almak,
HK Sr 142, 144-14g,163, 166 Lipit",-vl"n-"k
t5tar XVI 25; (gok geger)
S: ii$retmek, kawatmak, tutturmak HK tBg, lg9
S
ahil (pl. ahhrt, ahhi): kardeg, (her yerde
geQer : paesim)
olru - kol, yan
ahi, - yabancrn bak : ilku
akdlu_(u-, a- srnrfi) : yemek, bir geyden
faydalanmak HK S l?l
S.. otlatmak, bir kimseye bir gey t"tl-ak
akdlu, ahlu (NINDA) : ekmek, Lipit- Idtar
XI 16
al6ku (i-, a- srmfi) : gitmek, yiiriimek
ventif ile : gelmek, atmgft
ana iimti aldhu: kaderine gitmek, mecazi
anlamda, iilmeh HK $ 162,
167, I7l AK (her yerde geg-"")
1ri

ri
ll,r
l
I

tohumluk, yemlik (bak. CAD, A. 33?a) HK. $ 253

almattu (NU.MU.SU): dul kadrn, HK $ f77
olpu (Sum. GUD, GUn): iikiiz HK $ 202; EBn. $ 3, 50
GUD.OR.RA: sabana koqulan iikiiz
GUD.AB: (mirum) ilana
GUD.AB.MURUB.SAG: Kogumda, sabanda ortada bulunan, yiik ta'<ryan iihiiz
amdru: (u, a srmfi) : bakmak, giirmek, incelemek, (zatar, k6r) giirmek.
nurntnertu : aracl kadrn, AK. S 23,
drnrnar (: Ass.) malo yerine: her ne kadar, kargrh$r kadar AK. S 35' 44
amlu: (GEME, SAG.GEIVIE) : kadrn kiile.
and,hu (a- srnrfi): yorulnak, yrkrlmaya yiiz tutmak

AL.DII):
"Ui tS"-.

abbuttu: kiilerik belirtisi ve onlara has

olan bir sag gekri (Brc. cAD) dak6nu,
lroymak fiili ile kullamlrr. HK 146, 226;',6n.
S
$ 5l; ana ittidu III, 2?
ab{innu (Sum. AB. SIw; : sabamn brraktrfr
iz. HK $ 62
aildru : (u-, a-srmfi) korkmak; karanrrkta
kalmak. (yrrdrzrar igin) HK xxvl, 26
agdgu: (u, a srmfr) hiddetlenmek
aggu: hidd.et, iifke HI( XXYII, 100

ahame6,

aldilu: bk. walEdu

manahtu.'yorgunluk, emek HK $ 47, 49

td,nihu: (Sum. A. NIR) zahmet, izduap HK

XIX,

XXVI, 64; Lipit ' l5tar

14 giizyagr

anilurdrulSo*l AML'AR.GI4 :anaYa diiniig),

olmak ktikiinilen iizgiiiliil, eqidil HK
Etlikt $ 18, 20
andku, annahu,' kalay,
opdlu (u-, a- srnrfi)

: iidemek,

cevap vermek, tatmin etmek,

HK $ 152; E<likt $ 5
oplu (Sum. IBILA) : varis
aplfrtu: verAset, varislik,. miras HK $ 168, 178

ardru: (o-,

t-

srnrfi)

da'rdru

: kuwvetli olmak, hiir

S 11?, 1?1, 280; Lipit - IStar

bir gdrevi yerine

II, 13

getirmek

linetlemek

atratu, ettetu: l6net HK XXVI 25, XXVIII 82

arka, orki, orlcu...' bk. warka
arnu: gpnah, kabahat IIK $ 4, 13, 168 ncia (:tagrmak)ve emdilu ( : yiiklemek)
fiilleri ile ba$lamr.

-l
282

SUMER BABif, AssuR TaNUNLABT

vE

at'qu, Lcarqu, urqitu : yegil, san HK II 2? bitki, yegillik AK tab. B $ 13

asii (Sum. A.ZU): hekim HK $ 22a; AK $ 8
asfi: bk. wasfi
aidruo iaidru, ei6ru (: i- srnrfr) l) geligmek, yoluncla olmak, bir geye do[ru
gitmek (bir duqmana), tavsiyede bulunmak 2) btiyiimek (sapa kalkmak),
3) statif. do$ru olrnak harrdnu oidru: sapmadan dofru gitmek

iJdru: dofru, ifilane

m4iaru: halc ve adilet, Kraus, Edikt $ 1,2,10,12,L7,18; HK $ ll7, l7l,
280 mluaidru.' aga$ ilofru kaynak
D ; terketmek, geride brrakmak, serbest brrakmak, rahat
brrakmak, giiziilmiiq olmak, miitevazi olmak, itaatkAr olmak HK $ 20,
L03, 227; AK $ 4, 23, 40; Kraus, Edikt $ 11, 12, 13
aikapu (Sum. ASGAB) derici, saraq. HK $ 2?4
a.iru.' miitevazi, HK II, 18, muti,
aiiatu: eg, zevce, belli td'renleri aqarak eq olmug olan kadrn
u.tltu : ortak Ein. $ 3B
awi,r. (ult. fl) : honuqmak
atlcuppu: (Sum.AD.KID). ha.tt"t. HI( S 274
auilu, ailu : adam, imtiyazh vatandag bey.
au;iltu : kadrn, imtiyazh kadrn vatandag HK S ll0
awilfitu.'insanlk, IIK XLIX 43.
6a6u (Sum. I{A) : kapr
bd,btu: kapr sahasr, mahalle, bdlge HK g 126, 251
babalu, wabdlu (Sum.TUM): tagrmak, getirmek, gtitiirmek HK II, 20, $ 159,
I6L Gtn.' idare etmek, hiikmetmek, HK $ f12
pdnu wabdlu: affetmek HK S f69
tldtu wabd,lu ano: el koymak, bir geye kargr el kaldrrmak, sarkrntilrk
etmek AK $ 7
muttabbilu (Gtn

pa*.) yiikii yiiklenen, idAreci HK IV,

biblu: kaynpederin getirdt$i nigan hediyesi AK. $

bihu: m,ahsal, verim, vergi HK $ 17

iibuhu: nakliye

eqyasr, transport

IIK

D.'

30

$ 112

Subultu.' hediye
bibbulu.' sel, taqkrn HK S 45, 48
balay {i- srmfi): yan bakmak, giizii kaymak

2{J3

rrilMi-SA.DUeA FDRMANI

HK

S 159

gaqr bakmak

baldlu (u- srnrfi) : yagarnak, hayatta olmak, hayatta kalmak

I).' hayatta tutmak, iyi etmek
balgu (adj.) : canh IIK XXVII 35
bul:gu:'dmijr, yaqanan siire, hayat HK $ 1?0, 171
balgetu: (abs.) canhhh

bamtulbamd,tu: srrt, (tepe

""r.
bant: b:ira etmek, yapmak,

u"E

:;;ira.^or, Edilit

g 12

bdrulbudru: (med.-u) agrklamak, icldia etmek

D ; ispat etmek, itham etmelc HK $ 23, 120, L26, L3I, 240; AK $ 3, ?,
21, 40, 47

15,

barmn: debl
bd'errttum.' biru'dan abstr : clelil Ak. $ I
bdru: (meil.-'/a) bahk avlamak
6c'iru (SU.HA, SU.KU6): bahkgr HK$ 26'32 ve 36'41 birasker srrufi, I(r.us
Edikt $ 17, 20
DcJ0: (ult-r) var olmal<
S: olclurtmak, tahrl yetiqtirmek, qocufiun diinyaya gelmesine sr:]rob
olmak HK $ 144
hubullu eli baifi.: borglu olmak HI( 9 48' 72, L52
malo baifit ne varsa
Duda (NIG.SU): mal, esya
boqdnu.' (o-, u- srnrfr) yolmak, sag yolmak AK S 59
baqdru.' (o-, u-, srmfi) hak iildia etmek, itirazda bulunmah HK $ 150, 279

almak

lV..hahhm

baqru: hak iddiasr, itiraz HK $

batdqu (:u-, a- srnrfr) i zatar vermek

bitiqtu: zarar HI( $ 45,

279

102

butuqqu: zarar, kayp HK $ 77 + f

6orlu.' gehrin drgrnda bir biilge AK $ 36
bOIu: (ror.ed'J /-e) hiikmetmek, sahib olmak
beltt.: (ult, -i) siindiirmek, son vermek HK XXIV 32

billfrilu.' (Sum. PI.LUL.DA) : tiire, gelenek, iirf ve idet, IJrukagina, conc

B + C Vlfru yazrh halile olmayan kanun
6;tu: (SUM.6): ev, mabed, aile (Landsberger, JCS 9, 121; HK S 2,26, 135
evin igindeki mal, /miilk, malikine HK $ 12
bubfitu: aghk HK XXYII 74
burgullu (Lf.BUR.GUL): miihiir kazrcr EIK 9274
6r7ru,'kuyu AK.tab. B $ 10-12, 13, 17; aynca, biryiiz iilqiisii (: ca 64B00 Km2)
dabdbu (: u- srmfi): konugmak, s6ylemek
ilababu.' s6z, konugma
dagd.lu (srmfr): bakmak

ddlcp (meil.-u)

AK

$ 36, 45

B Tab. $ 12

iildiirmek
S: iililiirtmek HK S f53
ild'ikd,nu; katil (bir defa iildiiren) AK' S I0
ild'ihdnfite: pl. adj.
ilamdmu: (u- srnrfr) a$lamak, inlemek, yas sesleri grkarmak
4J dirntu (pl. ttimmdtu) : giiz yagr IIK XXYII, 55

IIK XXVIII

69,

284

suMrR BABir, assun KANUNT.aRT vE atrMi-saDuea

FEnMANT

damaqu (i- srmfr) : D..

iyi yapmak, lfftfetmek, elverigli olmak

damqu: iyi, HK XXYII, 104
tailmiqtum.. CAD s. 63tt : faizsiz borg, von Soden GAG
$ 130 i
IIK S 102, 103, Kraus: Edikt, $ 6, ?
dumdqti (Pl,tantum) siis egyasr, takr AK 26, 3g
$

(i- srmfr): kuwetli olmak D: saflam yapmak, kuvvetli

HK $ 27, 68 + b, 229, 232, 233
dannatu: kalen kale hizmeti, askerlik giirevi HK 2?
$
dannat iarrim: krral hizmeti (kale ile ilgili)
dandnu

6ermaye

yapmak

dannu: kuwetli, sa$lam

ti

dunnu: kuwet, kudret

d.6nu,-ilidnu (med. -i) hiikmetmek, karar vermck passim

!l

daiiinu (DI.KU'): yargrq

dinu: karar, hiikiim, mahkeme, kanun
dinu 6uhuzu.. dava yiiriitmek EEn. 4g
$
ilapdru.. D..uzaklagmak HK 30, 3l
S
d,_6!u,,

dehfi.

lr
.t,

l,l,
'l
I

lll

||r

. .:l i'
i,iri
!

ll
llt

riil
i ::l
ii
I

i{r

I'

'rllli

lr
t;

,tr

li

i,,r

:i

irl
rl

'!

!l._aiu

eH iii..' alacalr olmak HK $ ll3; Ein. g 22,24

elitn: ekseriya PI. tantum olan elidtwn gekli kullamlrr; ilive iideme, mirastan

ilive, pay HK g 166

ehl (ult.-i): yiikeelmek

ina elfi,: bir geyi kayb etmekHK
S: gemiyi yiizdiirmek HK S 238

$ 58

HK $ 178
(i- arnrfr, nadir olarak u-, a- srnrfi)

drza; (prep.) nereye, kime

emdilu

: Bir kimseye bir gey yiiklemek,

dayamak
ana emEilu.' karaYa yanagmak

(med.-i): harman diifmek, qifnemek HK

(ah.-'le)z aya$a kaldrrtmak, uzakliqtrrmak

kiirekli ( ?) gemi; ehppu 3a muqqelpituz o'neqelpil: aga[r kaymak, akrntrya dofru gekmek" fiil kiikiinden
gelen bu kelime ise, akrntryla giilen (yelkenli ?) gemi anlamrndadrr.
eli: prep. iizerinde
gelen bu kelime alirntrya kargr giden,

S 26S

HK$ lI

tui{u dekfi.: iftira etmek

ililIfi: lrl.eme bagr AK $ g
ebebu $' srnrfr): temiz olmak, temize grkmak n..
temizlemek, tcmiz
ilAn-etmek HK S 2, ternizleme yemini yapmak IIK 266
'klu[unu
.
$
e6e'ru; bk. abiru
ebdru (i- srmfr) : (srnrn) agmak, tecavtiz etmek
e6inr (Sum. Slnin, BURUTo): hasad (zamam) HK 255,
edi, id.A, ued| (ilt.: fe): bilmek, tammak, anlamak $
D: bildirmek, tayin etmek HK S 193, 251, 280
Bir kadrm tammak (ouunla yatmak) : HK fBO
$
e'Elu, ehiltu, ihihu, iltu:-Borg sorumlulufu,
borq eorumlulu[undan dolap
alaeakh tarafindan borglunun yrkrLn-aer ve bunun
sonucu orarak
alacakhya ttnipfiturn: haeiz, hakkrnrn tanrnmasl Bk. E.
Bilgig, DTCF
Dergisi, Cilt V, S"y, 4. Bir geye balh olnak; von Soden,
GAi$ SSc HK
S 117, tl9 Kraus, Edikt, $ lg
egfi. (uJt. -i/fi): ihmal etmek, ihm-akar
olmak,
,negrttwn..ihmal HK 24S
S
e/rallu (Sum. E.Cef, fem.pl. ekalliltu): saray;
passim
elElu (i- srmfr) : D : temiz olmak, temizlemek
Af g AZ
- ellu (Kt)): temiz, pik, parlak HK III, 94
eldnu, eld,nu.. adv. yukan
elenummaz - den bagka HK S?, 165
S
go*. .ri114,4): gemi HK 284, zJS, 240 eteppu ia
"t"pp" !!?^.. pl. eleppe\r.,
S
mdhirti, mohdru; 'okargrlamarc, go$iislemek, kabul etmek" fiir
kiikiinden

/V; birlegmek HK $ 1?6a

emdqu: bilgili olmak (derin ohnakla ilgili)
5t, yalvarmak
muilemiqum (III2 part,): yalvaran, yalvancr HK
emqulenqu.' akdh, bilge

II,

19

t*iqu, toorrut, kudret

ernu: kalnnpeiler

IEtAi

XVII.

HK g 159; AK $ 30 EFn. $ 17 emu sehru : damat: Lipit

40

en6{u: (i- srmfr): zayrf olmak, lakrlma$a yiiz tutmak HK

HK

253 D : zayrflatmak

$ 254

en4qu: emzirmek
mu$niqtumz

siit ana HK S 194

enfi: (ult. -i) ilefigtirmek
epdsu: (u-, a- srnrfi, geg devirlerde u- srnrfi): yapmak, bina etmek HK $ 67, 322
evin ihtiyaglarrnr temin etmek HK S 11?, 148, T76 D: muar4ele etmek

HK S 191
kiipu: biiyii yapmak AK $ 47
epi^itu: ig, faaliyet HK $ 49, 56
epinnu (Sum. (GlS arrrv): saban HK $ 259
erdbv (t- ermfr) : girmek HK S ffO
ono biti erbu: (bh kadrn igin) : bir adamrn evine tagrnmak, evlenmek
HK $ f33-f36, 151, 176; AK $ 29, 35 krq. HK $ 1?4 (burda erkek kadrnrn
AK

$ 1; yerlesmek

epEiu

evine girmektedir)

l)

Gtn: muurrtazam giilip gelnek

sokmak, bir kadrnla evlenmek HK $ 145
S.' bit
"o"
er65u i- ernrfi) : toprak siirmek, bu kelime araPqa "hars" kelimesi ile ilgi
udtu. HK $ 43, 45, 49 t78
erre\w: toprak siiren, igleyen IIK. $ 4?
er.fu.' iglenmig

mEre{tu,

miriitu:

iglenmig toprak

-T
286

suMER BABiL assuR KINUNLAqT

2) er!!y'-(1

rrK

vE

aMrui-gaDueA FEIMANT

erimrnu.'yara izi AK

S8

eriqqu gumbu (Sum. cTSMAR.GID.DA) : yiik arabasr, Ein.

$3
eg4d'u (i srmfi) : bigmek (orakla): mahsul topramak:
Kraus, Edikt

$ 57. hasdd.u,. Arab: rL*

(GIR.PAD.DU) : kemih,
egdru (i- srmfi) : kilitlemek

esenr.tu

l)

stizr,iix

istemek, taleb etmek, iddiada bul'nmak, hak iddia

etmek
-ernrfi):
30

egirtu: cariye

AK

HI(

s. rB2. HI(

$ l9?, Z2l

miiitu: kargagahh,

IIK

o.Caos".

tdiu: isyano karrqrkhk

ederu.. bk. a5liru
edirlu {pl. edritu): mukaddes yer

AK

S 66

XXYI 59
HK XXI/III5,

agumar., el de[igtirmefc ffiC g

meic), bog1mak,

ihmaletmekllK $ l3,I , nazan itibaia almamak, em6net

etmek, saklamak
kunukharn eze-6a: hukukr vesika tanzim etmek
rrK g ls0, Kraus, Ediht
$ 5 iidiing para vermek
uzrubu: boganma parasr, belli bir sebep igin iidenen
para

r ' -'

hiddetlenmek
HK XXVII,

?4

t"u"'t!{l;n.(?ru

"?fii#

gitBiis vurmak) diiviinmek, iimitsiztige

gai!6mu.. qeref krncr bir ceza ola"ak sagrnr kesmek

gqgft (Sum. GA.GI4.A) : gewrilmig ev, manastrr
HK

AK

fg

$ 110, lS0
galdbu (Sum. DUBBIw.SA'*I,; D.. trag etmek,
Icrkmak
- gallabu; (SU.I) : berber HK S 226:
gal.6tu (u- ermfi): D.. iirkiitmek, rahaterz etmek
HK XXIY, 3S
garndru (u-, a- srnrfr): tamamlamak HK 6 61.

gornru: biitiin HK $ 120.

gaiiiu: kazrk, IfK g 153.

66

21, 5g,227

fff

g Z:tZ, 236, 237

44, 49

2) hata yapmak E6n. $ 3?

(vrim.-'ve i-srmfi): brrakmak, (bir kimseye bir gey
brrakmak, terkei-

ezzu: hiddet

ekalli,

(u, a): soymak

hadina.. isterse AI( $ 30, 3l

halLlu: (u, a bk. alelu): asmak, gizlice siiriinrnekl HK
haldqu (i- srnrfi, Sum. ZAH): yok olmak, kaybolmak;
ina hald,qi: bir geyden kagmak
statif, mahvolmak

eutfi.: 1) ile$gtirmek

ezdzu (i-tlnrJt):

XXYII,

orib

nahbutu.. esir edilmiq Edn. 29

$
hadfi: (alt. -u) sevinmek

23

HK S ll8, AI( $ 25
llS, Ai( $ 25
elelr'.' kurtarmah, bir teyiT korumak, mahrum
etmek IIK XXVII,
ndy*!, etemmu (Sum. GIDIM): iiliilerin ruhu HK xiVii, ;- ezEbu

gugallu (Sum. GU.GAL): sulan ciiizenlcyen himse. HK

gurunnu (6ardnur yr$mak) :
1a$rn, HK XXYIII, 12.

habd.tu

ele-gu_(i-srmfr): geq.mek, agmak, ilerlemek

5: (bir siireyi)

(mukavele' 6zei) CAD s. 93b, E6u. g 27,2g

girsiqfi, girsiqgfi. (Sum. GIR.SI.CA;: saraya ait bir go"".rii
srnrfr,
manzaz pdni, olarak geger. IfK
$ 1gZ, l9Z

hubullu (URS.RA) : borg, faizli borg

bfil hubullim.. para veren kimse, alacakh
habdiu (u, a): ufalamak HK XXVIII, 39

uurtu: kitAbe IIK XXIV, 9l

ei& (ult-i): kanqtrrmak, dolagmak (ip igin) HK
e.iitu, tittu,

sefer

' girru.. iizer mukavele

l) habdlu (u-, a- srmfi, geq devirlerile i-): zarar vermek HI( XXv,
2) habd,Iu: (u, a) iidiing almak, borglanmak

$ 40

esdpu: toplamak
esip tabal: topla, al. HK 40_52
$
2) esru (i. srmfr) : gizmek, geri istemek

girru: yol,

eon

haldiu: kazrmak, srva;n kazrmak. EUn, 3?

$

harbu: (Sum. ctsApliV.tUN.fiiV): tohum ekme sabanr HK 2d0;

bak
$
MSL I, 161 v.d; von Soden AHWb 325a; CAD 9?b; Deimel Sf, ZO,
Sf,
harra-nu (KASKAL): yol, sefer FIK l4t, Eilikt 6,
?
S
$
harran iarrim.. ordu hizmeti, (bk. Landsberger, Sym. Kosch. S,2Zg)

hardsu (u-, a- srnrfr): grkarmak, tarhetmek HK 164$

St: hesaptan qrkarmak HK $, Z2
hd,ru,,hidry. (med.--i):^se9mek, serbest buakmak, HK 1S5.
$

hawiru: eq HK $ 135
hirtu: segme eg (f.) HK $ f3B
harimtu (Sum.KAR.KIl7f,If,y: fahige, AK 40
$
hazannu..vali, belecliye reisi, AK B Tab. 6
$
hasdsu (o-,
srnrfr): diigiinmek.

"-

hasisu, hasissu: akrl, hikmet.

hassu: anlalaqh, alulh, HK XXV, 103, 104..
haldiu: kazmak, srvayr bozmak, EEn. $ 36.
haidhu.' 1) yoksul olmak, ag olmak

huiahhu.. yoksulluk, aghk HK XXVII,

2) ihtiyacr olmak, arzu ermeh EEn. $ 38

?3

h63u, hidiu (med. -i): acele gelmek, kogmak.

hdpu, hid1u (med.-i): araqtumak, HK
$ fB6.
hattu (GIS.PA): as6, sopa HK XXIV, ++, XXVII a.

288

il

hapt

suMER

B BiL Assun KANuNLaRt

v! AMMi-gaDueA

l_i): giina]l iglemek,_hata yapmak

HK $
hilitu, hit[u, hipui hata,
k;;;;,;#;
hapdd.u..D..giiriieii,o,irl"o.:
ko"
196,
hegailu:

,l
I

FERtlraNr

siizr,iir

fuLt.,

"r*:;;;
t"rirr. llr<

(Sum.HE.G.lr,1

hubsu : igqi

AK

"iili,

g 45

142

rnuzzaz

HK

198, 2t8,247

u*

huruppu., madcnden
- ---" yaprlmlg bir tabak,
mecazianlamda evlenme
g az.
hediyesi(?)
lrc

#ifrTr:t'ilfr*::ffixT1ifff:.*iretparsasrvonsoden,Hwb,
ren-

o.s

ure,,yi,

", Ioh

;;;;:

"r,,

;:i,"*::',

:rri

re yaprrrp,
srin d eri-

i*#J*:ltri:Hili:li::llT:iil"T,",,',fr ,?"'l:#l:,1,i;u
i!!Arn: zarar, elcsik HK
S I20
iblu: ip (?) AK A 40
dost," arkadae HK g
16r
1!r:ll"!:":
tadfi.: bir insan kiraiamak

HK

r'da (du.ide): kol,

yan, taraf

ina idi:

ida

HK

$ ZZ+

yanrnda

$ 264

(_L): emelc, emek

kargrh$r

(utt.-'lc) : bitmek,

264 kira,iicret,

:!:!:!?
1o11Jr., "","*"i,.*.
HK xxv,';; ^
Y#li"' El^.'i1iil;f,l"is
!riv^"tr: qiftgi HK 252

;rrr^ Bk.;a

fldf

g.

16rr

"uu

'

iidiiu:

"'x'i:.ffil*

bfuit

fl

ffi

##,,#,lji**.,,,

m. Arn i

za

m an d a

(sr-. uD;:""rrr -"tijl: ,roo litre afrrh$rn<Ia bir iileii (cAD, tI4)
,r;,:i;:i::,,",ii;"Yl,Y)j1,,1,;,*f;
l,iff il,,,,_-;;;;;;';,zts,zt.,
immeru

irninu:

1,

1e

gaye, zafer. samimi

arzu

HK XXV, zS
i5rfr (ult.-uli): o""
ol-"k,.HI-$ ;i;.nfi#,
"2;:;:4""*, 142,
.". "!: idi.. aracagr or_ak E;i. g
temer ur< xxvrr,
z+
.T*. !uy.?,?:
tsatu:
ate1 IIK

(*),

2s0

E 2.5

krrg"agaLk, oocao',n,

:.*
tttnnu (sum. sltltut,

HK xxyIII,

24.

:# ;
":":ik::,ffi IlF.1.;' #,3"T:1'},TT
,,"),",J,i*"::::,:;&:Ti-r,lf

Bk. von Soden, AHwb, 4tta

(o-,
srnrfr): basmak, qi$nemek
"kibsu; defigiklik,
tavn harekei, iirf adet, HK XXV, g0.
-.
kabdtu (i- srmfr): a$rr olmak, kuwetli olmak
kabtu (fem. lnbittu): a$rr, kuwetli
lcidu: tarla, drgarda bir yer AK. 6; C G Tab.
$
+
$9
kaldlu (S): tamamlamak
Juklulu.. miihemmel.
kallatu 1E.CIn.e;: getin AK 80, 46 HK tSs, 156
S
S
haldmu (D): agrklamak, bilgi vermek HIiS 122
kdlu D): temin etmek, tutmak, tagrmak Hk llt, 48; XXIV
52
hammdlu..itiraz eden, mrzmrz HI( XXYII SB
Ieabdsu

(ult. -i): bagtamak HK XXVIII

28

k6zu (med.-u, GI.NA, GIN): sa[lam olmak

D: tespit etmek (direk, stel g:ili;, iapat eL'rL., iloligmoz Lir l,ole
sokmak
ina kinu: bir geyi tespit etmek HK S S, AZ,106: itZ, ttl Af fS_Zt,

40, 47

ilten, idten (fem. idti,at):

bir, tek
ana

ehalli: saray mensubu, kraln tiniinde ayakta duran kimseler

ts7

manzahu.. menzil (etimoloji yiiniinden arap'ga

ile ilgili bir kelime)
manzazu: yet
manzazdnu: hizmetkdr, Kraus, Edikt lg.

kamfi.

HI( S 224,

289

u''

"u[,ii:]l:,;:ll,1o"_"r.rrKsr8?,2s3

/rinu: do$ru, saflam

Isittu (adv.): dofruluk, hak
kunnu (Yerb. Adj): do$ru tespit edilmig, miispet (delil) devamhhk: (/can
libbi: vefa hfin kussi: tahtrn devamhhfr)
hand,nu (u-, a-): biikmek, krvrrmak, e$ilmek
hannu: ba$h. EIn $ 5l
Icunnu: ip, kugak, ba[, bir kiilenin ipi, giiregqinin krspeti. Bak
CAD 142a
EIn. g 5l

kandlu (u- srnrfr): efimek, efilmek HK IV 24,}(XV 47

kapdlu (i- srnrfr):
- ?.'ermgrhr ballamak, a$zrnr trkamak. HK $ lB0
kardbu (u-, a- srnrfr): takdis etmek, saIS ile anmak, dua etmek. HK
XXv,4T
kardsu.. D.. iftira etmek, kiitiilemek, Hk g tOf

kardiu (KARAS): karargih

kard\u.'grkrn11, fel6het.

IIK IV f3

karzilI.u_(GIR.GAG.ZABAR): ameliyat brgafr negter.

kasrl (ult

l-/i-) : baglamak HK

10g,

t}g,ISS

HK S ZIS,

Z|T-ZZ0

kaspu (KU.BABBAR): giimiig

frssikai6ilu- (1, a- srnrfr): yakalamak, zaptetmek vasrl olmak, erigmek, yalun
gelmek HK S 2?, lB5 passim.
F.

19

29O

suMEn BABiL Assun KANUNIaRT vE aMtri-saDUQA FEnu-,tNr

haidpu: biiyii yapmak

hiipu: biiyil HI( g 2; AI( g 4?
keidiu (i- srmfr): sahip olmak, hiikmetmek HK S 1l?, llg
kaifriu; zor hullanma, kudret HK XXYIII, 29; Kraus, Edikt 19
$
lnisdtu: borg kargrhfr hizmetk6rrrk. HK $ 1r? Kraus, Edikt Ig. Bk.
$
von Soden ;!Hrvb, 492b
katdtu: St, Sm .. gabalamak, heyecanlanmak, dikkatlc uymak, HK XXy 2?.
kilalld: her ikisi, HK S I57
/ciru (GIS.SAR): bahge HK $ 2?, 2g, 31, J6-41,59,60,62,64, LBl,IS0, 191
kitfi. (ttg6,lA): hendir dokuyucusu. HK $ 2?4
hullizum (SA.GU4) : sr$rr gobam, sr$rrtmag HI( 25g
$
kurullu.' ekin desresi, EIn. $ 12
Iturunnu (I{URUN): garap HI( S l0B, 109
hutallu.. arka taraf, bagrn arkasr AK $ 40

.l
1

la'abu, Ie'bu, lahbu: a$r bir hastahk HK S 14g

labid,mt: boyun kaslarr, lifleri HK $ 246
labdiu (a-, geg clevir i- srmfr): elbise giymek
Iubuitu, lubuhu (TI1G.HA): elbise
lubaEu (SIG.BA): yiin (elbise) tayrm
latru: (sahj.) daha iince
lamdily--(a-

teeriibe edinmek, (bir kacrrnla) yatmak idfi krq.

94rfr):-iifrenmek,
$ rs4-156
lamassu (.'I-AMA): koru)rucu tannqa HI( XXV 4g, XXVII
96
lapdtu (u-, a- srnrfi): dokunmak, mahvetmek
S.' Yikmsft

IrK

.i

'l
i

',1

iil

il
rj

il
;l

i'i
I

ii

Il

il

il
lill
li
i,r

it
ti
l

,ll

r.tl

i;
it,l

trl
I
I
I

liptu: temas
lipit ili hayvan hastah[r

salgrm HK $ 266
laputtfi, (NU.BANDA): eawus HK S 33
/aiJn (Assur'ca): yok AK $ 12

(ilt. -i): muktedir olmak HK XXv

le'fitu: beceriklilik HK XXIY 28

le'tun

??

lerndnu: D.. ktitii yapmalc HK XXVI 90

lemnu (fen.lemuttu): kiitii, fena HK XXVII 105, XXVIII 56
I6tu: yanak HK $S 203, 204, Z0S
leqt (ult.: veya -E): almak
HK- $S 9,25,34,49,107, ll3, 120, 165, lg0, 254
libbu (5)): ig, kalb, viicudun igi, iiz
ia libbi iuniluliuddu: gocuk diigiirtmek HK S 103,209, Zlg,2Il
I#onu (EME): dil, lisan. IIK $ t92
rnailddu (u-, a-srmfr): (Sum..A.G) sayarak iilgmek IIK 4.4, 25S
$
magdru (o-,
geg devirlerile u- srmfi): muvafakat etmek fikren anlagmak,
"-,
uyugmak, ir6at etmek, birinin emrinde olmak HI( 57, 66, 14g
S

sozlur

291

duayr kabul etmek, birine bir geyi miisaiile etmek. HK $ 144.

ana m,agdru.' hazu olmak, razr olmak AK $ 5, 90, 46

malrdru (u, a, srnrfr): almak, liabul etmek

Gl .' eg deferde olnali
S-: hediye getirmek

Sr.l

ma!(;u

(itti ile)

egit olmak

(a^srnrfD: vurmak

HK g 145

HK |j 116, 206,207,209,22!,240,249; AI( $ 21,98

mdhirat: fiat, E6n. $ 38

mdhird,nu: alan, kabul eden
ina qd,t.' bir himseclen bir gey almak IIK $ 6, AK S 6, AK $ 3
la mahdr: cqsiz, benzeri olmayan HK III ?2
rnahdru in (goz)z birine hoq giiriinmelc, ldtfuna mazhar olmalc I{K

$ 165

md.hirtu: kiirelcle gekilen, akrntrya kargr giden, gemi HI( $ 2?6

mahiru: satrn alma fiatr
mahru: iin, ewel, ewelki zaman HI( g 9
mcgfitu.' bk. egri
mihru: eg delerde insan, akran, gift olan uzuvlar HK S g00, Ur-n.ru. 327
mithorii : bir.Iikte, karqrhkh, egit olarak

maidru: topraSr sabanla ilk defa iglemek, gen bozmulc, gen ilevirrnck llI( 213
{1
makdsu (NIG.KUD): mahsulden hisse almak, mah.sulii arazi sahibi ile igleyen
arasrnda biilmek. Kraus, Edikt $ 13

-(ZAG.IIA): a) araziyi kiralayan ile kiraya vc.rer arasrnda mahsulii biilen kimse
miksu (fiilden Abstrakt): n5bi biltim'in(: vergi yiikiimliisii) mahsulden
aldrfr hisse, hiikiimdarm memuruna verilen hiesenin adr jse biltu'drn
Krg. Kraus, Edikt s. I3T v.d.
makkrtru, narnktiru, (NIG.GA): mal, miilk HK S l3B, 165
rnalahy {Sum. MA.LAH6) : gemici. HK S ZB4,'2B1
malfr. (ult.:la): dolu olmak, dolmak
D.'dolilurmak (gahnmrg bir geyi) yerino koymak HK S 228 iidemek AK S 4
milu.' taskm HK XXVII 69
rnamitu: bak wamtr ae tamfi.. Yemin, biiyii kuilreti
mdnahtu (: andhu): emek kargrhfr AK, B Tab. $ !, g, lq
manfi (rit. -ff)l saymak, adtletmck HK S 146, 1?0, 190
tnanzfi'u: cinsl fiil, AK. S 55
moqdtu (u- srnrfr): diigmek, ylllmak
Akk. ile: bir kimsenin bagrna bir qey gelnek
S: yaymak, yere sermek
miqittu: iliigiig, bir salgnda hayvanlann lwlmasr IIi( $ 266
miqit pi.. gevezelilc, geneye anz olan bir hastahk AK 2
$
miqtu: (diigkiin) borg yiiziinden kiilelife giren lrimse, borcunu kiilelikle
iicleyen kimse. ntptttum'a eg anlamdadrr. Krg, symbolae Koschaker, Driver-ilIiles s. 65 Noi. I ve AJSL vol. LII, 149 not 39 Lipit-I5tar XM (0 lS)
mdhisu

?.92

SUMER BABiL ASSUN

KANUNLARI V], AIUMi-SADUQA
FERMANI

rnardru (u-, a-): (keselc)

krrmak, ilk siirmed,
meydana gelen kesekleri
Iamak krg. ron Soi"o,
ufaHy.6, A;r-:ruuerchgraben(?)
mards.u (u- srmfr):
HK. $ 44
a*t' ot-"t Hr( 221
$
margu: hasta
murgu: hastahk
margii : hastalklr

*"rOirl{"r, (ult.-, ve _i): S:

istedi$ini

yapmak hiirriyetine sahip

olmak. HK

wi.dsu (med,. _i): az

olmali ipfi: azHK XXVI65

iI::: _:uu", (nasd'ru:
magariltwn:
korumak, r"r.i"-"i iirr,o"rrl
yer ve zaman manaranm
berirten

-,

**t"li':ff ffiLill,Tltil

mdru, E-ski Assur mer,um,

Orta

halh srnrfrndan bir

li"

---;eki

ile

yaprrmrg

il;;,lllor""g_..,
""-t""rr.";
Bu kerimeye

ay,ca-ntum

;;1, ;,;.,1;;.

V""r-i.u tr mar'u: oirrl, evliit,

lrr:lli hir
kimse ".

pl, mdrfi,. gocuklar, varisler

mdr dli.. gehirde or
kimselerin

hcpai, gehirli
mdr awElim, **ulurltot
srnlflndal ,lanlar (bk.
awElrrm,n), insan oflu
tn6r Bdbili: Babil,lim

mdr mdtim: yerli halk

FIK $ 280 memlehetli
martu: krz qocuk
mariufmaruitu : temiz
olmayan, hirli, mecazl
olnrnk,.iildiiriicii,r,
IIK XXVII
ntasdhu..silmek,

31

kOtti

1u1T9le etnek HK XXIV

zorla lcasrrmak JNES

!"iu!"..
ii;:;;
". ^'"
maid,lu.. yaum

zarnrlr

i1
I

tl

ana natirna,., ilelebed

mdtu (med.. -fi): i;Iii
olmak, iilmek

mhu:

6l;d (himse)

mfi,tu: 6lii
magtr (alt.-i): az olmak
HK
mapfr.

I-

(fem. magttu)z

IIK

l4l-I43

ler,

depoeito

mrttu:

eg' *oca, genel,anlamda bazan egrerin

her ikisi igin de -kac{rn, erkehkullanrhyor. passim

na'dlu: : bk. itfi.lu

na'dkufni'dku.' beraber yatmak AK
$ 12, 20, 22, 2Z
naba fult.: l-i): adlandrrmak, gagr.mik
fif 5 fZ, 49, SZ,XXVI 44
nabalkutu; (agmak) di;rt konsoriu
nadir int""a"o biritrir nabailnttum gekri
de olabilir. nom. acfiosis .oagma,
i.y"o; anlamrna gAi". fK $ iZS
naddnu (i- srmfr):

AK

20?

f.ucil HK;Ze+"

AK

S2

HIC Sl

g, L0, 40, 54, ll7,

l9I

if "r"*"i
IS-

Kraus, Edikt $ I, Z, 4, S,
zodn (ult.-i): atmak HK 1
_

mahar ilaidni

$6

(?), vergi tahs'cla'

14

nad,: (hakimlerin iiniine) getirmek, siiriiklemek

HK S 12?
tarlaya hayvan siirmek, giitmek Ufi
vermek Hff S i0,-+g, ,gO
i"Se,
terketmek

sehri
veya ihma'l_etmek: IIK} rao
ahu nailfi.; ihmal etmek. HK
- r
$ 53
f_r cgcuk diisiirtmek. fff S ZdS, 2 tt, zlg
_"lf

,"a-"t

S
nudunnu: evlililr hediyesi, kocamir
kansma verdi$ hediye HK l?1,
$
772, AK s 27
muiaililinu (5 part.): verdirten, zotra
alan,miiltezim

digli trrmrk HK g 260;

Krg.

saklanan

muikdnu: bk. Ekler s. 222

muttatu..yanm HK f2?, lg7
$

ana ebbfiti,m nail.d,nirn: veresiye

nailindnultadindnu: veren, satan

_lniitu..yarrm fff< 5 aO, ii,' ,nt

tna{dru
(Gtn): (ceza
----vurus'n
HK. $ 256
maikdnu.. (dakenu fiilinilen)
ll*-"f.i**f.f"*"f.
l) harman veri
2) yer, -".i."o
3) zencir; uu" maikakdtum, (iakdku l..qtr-Krg. von soden AHVb,627a
fiilinden,,su-l lirOlU,l
R):

ozol
,nattm.a.. ;;;;;t"T#":f

Zg3

melqitu, mulqitu: faizli.olarak yaprlan

bir ahg, veriq, borqlanma. Krg. Lands_
berger, ana ittiiu (MSL I) S.22, g, te
S. ifZ .rr" n. nilde, qtrilazrf, . . . .
borg ve iidiing tabirleri (DTCFD V, 4)
S. 4Bf
me-{aru, bk. a{dru
m6iu (med.: f -e): l.azan itibara almamak,
dinlememek HK XXVI 25
mimmfr... mal HK g$ 9, 23, 125_126,240
rn0{pl.tantum): su HK
SS 4g, 5g_56,108, lZ9, 143, 155
mud.u: belli, tamnmrg b_ir kigi, bilgin:
,oo Sod"o, HWb, 666 a, E6n. 4l
$
musdru, rnuddru (Sum. MU.SARA):
kitAbe, yazrt, Lipit lqt." XVit aZ
muslalu ('al,ilu fiilindea uyumak,
aintenmeq: asle .rakti, k q.-L"odrb""g"r,
oLz 191.6, 36, g
muiaddinu.. bk. nadenu
muleniqtu..siit anne IIK 194
S

vermek,

92

olmak, yurrlu-uk--

soden, rrwi,
._-von
maihattum., saklanan

s6zr.Ux

: ihmal eflitmis oLnak

aii-rot_"llfil

rrk Gz--' --'

S
nagdru.. D.. ink6r etmek, reddetmlk.
HK $ 26
nagg.dru (LU_NAGA,R): rr.atangoz,
neccar IIK 224

""fr:.l.(IUNIMGIR): teIAl. HK S t6
srmfi): yetigmek, btiyiimek
.(inuhiu

nahd.iu

: bolluk HK Iy 5, 16
nakdpu (i- smrfr): G : ve D; siismek,
toslamak

HK

III

g,250, ZSI

ioo

294

sUMER BABiTJ

assun

vE aMrii-gADueA

KANUNT,aRT

FERrraNr

nakkaptu.' ahn veya giiz nahiyesinde bir yer HK $ 2r8'de bu l<elime ile kullanlan^o'hapddu" fiili giiz qrkarmak, ktir etmek anlamrna gelir HK 215,
$

2Lg, 220

(i- srnrfr): inkAr etmek, ortadan kaldrrmak

D.' degigtirmek AK g f5

naltdru,

nozdru

mdl nulcurtir diiqman memleheti, yabancr memleketi

nazdztr.:
n1meluz

diiqman
naltdsu (i- srmfr): kesmek AK S 5, 8, 15,
napdhu (u-, a- srmfi): iiflemek HKS 48

B Tab.

nappd,hu (SIMUG): demirci HK. 27q

napd.Iu (u-, a- srmfr): tahrib etmek, oymak

HK

$ 8 yaralamak

$ 14,

nopldtu (paldru): emAnetgi (hancr) Edn. $ 36

napd.iu (u- srmfr): ferahlatmak, nefes aldrrmalc HK
naqd.bu: delmek, bikrini bozmak EEn. $ 26

AK

AI(

ndqiilu (NA.GADA): eoban HK g

S 168 sr;armak

HK

19

6ah ia nishdtim iskarra (domuz) ya$r (mal) EE. 2

S
nasdku (u-srnrfi); yere devirmek, kenara atmak HK XXIV 92
nasd,qu (u-, a- s-rn.) segnek AK, B Tab. I
$
zosgu.. segkin

naipaku:bk.

58,

$ 33;

ii.

142

Eapdhu

naifi, (ult.-'(l-i): tagrmak, kalilrrmak HK S 4, 12,25,14g,

ana ili na50: bir tanrrya adamak HK $ lSf

lgl,

l?g

atnu nct{&.. ceza yiiklenmek HK $ 4, 13

ndii bihi: vergi miikellefi, kiigiik trmar pargasr sahibi HK 36-3g,41
$
niiu; nii gdli: kalilrrma, el kaldrrma dua. HK III 56
nri ilim, ildni : tanrr tizerine ; nii dlim qehir iizerine ; nii furrim : krral
iizerine yeminler zakiru ve tamfi fiilleri ile birlikte geger.
inw naitt ana: bit qeye 96z otmak, giiz koymak HK 25
$
qdtd

noii.. dua etmek HK

naialu: bk. itulu HK XXVII

naldlu (ru-,a- srnrfi): bakmak
ni1lu, nigil

ini;

bk izzuzu
kdr, kazauq, HK $ 77+f
$

bir geyini almak AK $ 29

D: kargrhfrnda bir gey alarak de[igtirmek III( S 41, pihatu
'
HI( $ 256
lVt.pnalo-lo): biilge, yiikiimliiliik, me'muriyet'
puhu, (Pl.pulro-tu) : yetlek,
pohiru (ri-srmfr): toplanmak, yrfrn olmak: D: toplamah
puhru: topluluk, ihtiyar meclisi, kalabaLk; ino puhri: aleni olarak
IIK $ 5, 202 AK S 46)
napharu 1: SU.WIGIN): topluluk, biitiin, hepsi HK X;(VIII 24'
pald,su: lV: birine bakmak IIK $ 159
paldiu (u-,a. srmfr): delmek, delik aqmak FtrK S 21, 6B+b AK 5 40' 44
pilSu: tlelik
pdnu: iin, gehre
inalona pdni: 6tce HK $ 21, 30, 41, 135 E5n' $ 22
pd,nu Sahdnu.' bir gey yaP4aga karar vermek HK $ 13?
pdnu wabdlu.' affetmek IIK $ 169
paqdilu(i- srnrfr) : himiyeye almak, nezaret etmek, itimad etmek, tayin etmeli
D.' rsmarlamak
'panu,-poiahu:

g 248

55

pdgu, pudgu (Ass. med.-fr): birinin

261

nishu: (nisihtu, nis[atu).. kopanlmrq HK $ 25,

(9116) .5o nishdtitn: liste drgr edilmig giiriifc qrrcarrlmrg asker;
HK

nagd,ru (u-,a- srmfi): korumak HK

naidhu (u-,a- srnrfr): rsrrmak
nalaE! (i-_s_rmfi): iipmek AK $ 9

XIX

69

ff4'116, 241
neqelpfi.; aqa[r lcaymak, akrntrya do[ru (her hangi bir araqla) gekmek FIK $ 2zi0
(KANKAL): iglenmemig toprak HK $ 44' 63
";iai*
nukarribu (NU.KIRI6): bahgrvan, IIK. $ 60'65
nulldnu..bunahm (?) von soden, HWb,803 u: kasrth htitiiliih E6n. $ 6

zarri (NAo.RU.n1: aiUiti tag, kitibe, stel.

nasd,hu (u-,a' srnrfr): koparmak, siikmek, uzaklagtrrmak varislikten atmak

IIK

lAnetlemek Lipit-I5tar

nipfrtu.' haciz HK

naqd,r2Ja;,-a; srmfr): silkraek, bozmak, pargaiamak, tahrib etmek HK 235

S
AK$15

lAS.nnl;:

XXVI

nepri (ult.-E.) haciz koYmali

S 24

XXV

vutmak, vurup s6kmek, garpmak IIK

noudru, namiru: parlak olmak, parlamak IIK

nazdmu : nizmotulnizimtu: niyet, istek, arzu

nuhurtu.. diigmanhk

nalra:

n@ri (uit,-u) dii$mek, kamgrlamak,

200, AK S 44

g 103

EB

bakrg, g6riig, gtiz nuru

HK XXYIII

?0

pardsu (u, a): kesmek, karar vermek, biilmek

alohtw pardsu.' Yol kesmek
purussu pardsu: hiikiim kesmek

iarkatw pardsu: aragtrrmak, bir durumu incelemek IIK S 177

putussu: hiikiim
porru, farz, etimoloji bahrmrndan bu iki kelime birbiriyle ilgilidir.
pariihtu (Sum.): iilqii btuimi ca 60 litre IIK S 44, 271
bozmak, kaldrrmak
-pasdsu (u, a?): D: silrnek,
pissiatu.'sriulara musallat olan birhastahk(?), MStr I,68,3 de kerniklerin krnlmesr I{K $ 267

296

suMEn BABiTJ AssuR KANUNLART

vE AMMi_saDUerr

pagdnu (ass- paga-m.l^":)

pagunu..

tirtii AK

p:

^, 40,

iirtmek, pegelemek AK

4l

$
patdru (u, a): giizmek, serbest
brrakmak

FDnDTANT

siizr,tir
S

40,

4l

qatnu: boynuz (Arab. ;r;) HK 24B, 251

S
qeribu (i- ve u. srnrfr): yaklagm"k, dokunmak.
HK $ 13,
gaPu ass. qiPu <qnpuo qiapu): birine
bir gey

naptdru,. hancr, emAnetci

EEn. S 36

;:'t:,'T.!''J,ffiiT-1T""liJ;;;-li"s'< xxv"'
puiqu: zorluk, giiqliik HK
XXIV

o"u*:-!":

sB,

aK

memuriyet AK

ss

gA (SILA)

ana (iiz degil)

^
piiru:.,ku1la,
(tas) zar,

i64,

S_40,

af.

/rtpf : uygun AK
"'

i"--

qabala: qobahu.. kavga,

miicadele
sabtr (ilt. -i): si;ylemei:I*:u:_*
qadddu (u- srnrfi) D:
efilmek IIK
qadiitu.. bk. ekler

!t"l:.!*a.-r)

.(SAG.DU) : bas,

S 2?4

-,
"?
XX+ ;i

AK S 4? emretmek HK g 28r

y"l-uk IIK

1u!",
gaqqadu

uu

IIK XXV
S

TB,

283,-Ed&t g

XXVI

S, 52

15

*" i"i"r"t uK g rr1

kaspim: ana para, ,,""T*I.,

HK g ?2fe, I02, AK S J0
1:!!:d
.laqqa,fu'qaqgl'ru..yer'toPrak,bdige;A'K,"BTab.$l
qalfi.(uh. u--ii-): yakmat rff
S u;,i;;,^;4;
garitu: ambar HK E 120
(m"d. -ii: hediye etmetr
t6i;u,
ljdfiu
t
234' 228"'rasvon"' tavn,
Lipit'I5tar Xvr r, l 6, l ?
ourr\E$',Tff
";

1IT;

ana qdt.. _den fazla

qdti.. et iei

gatfr.^i.ipir
(ult -u/i-):

taqtitu

94

32

qdlu (med,. -fi): nazan dikkata

almak
qdpu (med. -fi): iidiine

: ykrlmafa

xxvll

HK XXIV
S

AK $ 5
HK $ IriS

bitirm"k, ,loorro.. getirmek. r:4

o ---v+'| HK XXVII
: lnl,n sonu

56

HK

_murab6d.,

g 60

biiyiiten baba, ummu murabbittr, biiyiiten

rabagu (i- srmfr): (nafv3]i"^i9in) yayrlmak,

yatmak,
tarbasu.. avlu, agrl HK 266
$

$ 4?

purgullu (Sum. BUR.GUL): "ri..

*iihii""ka"rer. hakk6k. HK

olgnsii

tarbitu: biiyiitme, evl6thk HI( lg5

S
rn&' (Sum. NUN): prens fem. ,ui,6tu; prenses HK
ribu, ridbu (med. -i): iidemek, yerine koymak HK g

;;, ttl,

giliu (sarapn) AK

HK g 202

(it. -i) : biiyiik olmak

D; biiyiitmek abu

iiiv

: I litre, hacim

rabfr

"tril_;- 6,n#:ien),

ls-

AK $ 2, 27,29, g0,38
itimad etmek; yiiksek bir

B tab. $ 6

qibtuz vercsiye HK llf

$
qinazzu (KUSUSAN): kamgr

19

a): (bir yeminden) giizmek,

satmak, ffiC g fo+, z8t
AK $ 42, (riiya) tabir
iqin)
"i*"f.,-r"]_.f,fu.ra
ana paddrim: nerikende
olarak satrg, HK f04
S
paid.lu (i-'srnrfi): btu
sirdirmek
nazdry.,.?,
yapmak HK Iy ri,
ss
o.. nrmdle etmek, saklamak
pelrfr
.(ulr.-I): gemi ziftlemek HK S 2J4
peta (dt.: la): aemak
44, s;,
120, zts, ue, zzo
D: (giigliilcleri) Tn SS
olmak AK. S 40
"r.larr"9iar_"t,'tl"ui.9rk
pettt' kakhu: sil'hr harbe
pnu (KAS. U. sA.KA. D D), haz* h"i" ;;;;* silihr eekmek. HK
ti, ir"l-s"ul,u","rm
gr
r-'--^ {
pfi(KA): agrz HK St,
S

iia

III

SS,

IV

AZ,

XXVI

lZS, ZJz

bir yerde honaklamak,

raggu: kiitii, qtukin HK XXV 9l

ragtunu (u- srmfr): gikayet etmek, itirazda
bulunmak HK $ 126, 162, l7l,
tugutwnu.. gikAyet HK 5, 12, ll1, lZB,2S0
$
rugummd.nu.. belli bir qikdyet talebi, AK
$ 39, bk: von Soden GAG $ 56r

rigmu: giiriiltii
ra\d;u (i- srmfr) : tagmak HK 45,
S
rdhu, ridhu (med. i?)
rihtu: bakiye, kahntr AK S 25

4g

rakdbu (a-srmfi): ata binmek, gitmek HK

S 64
rakasu (u, a): ba[lamak, sa$lal ba$Iamak]
sarmak, tespit etmek,

aK$46

HK

$ 253

./V.. beraber bulunmak, bir araya gelmek

HK $ I09 Kraus, Etlikt $ 6.
7.-(-"T" gocu$unu) memeye tot--.k HK lt4
$
,rltu b^iB nf g 7, 47, 52, 122,264 mukavele,
siizlegme HK g 69f o
i
^ (med.-o/-a): sevmek HK g lS0, XXIY 94, XXVII
rdmu
98

nardmu: sevgili f. nardmtu von Soden (GAGS56b)

ramdnu: kendi, bizzat HK ZJZ, zg}, ZJi
S
ana ramdniiu.' kendi kendine HK 2?2
S
rasfi (med.-fi) rlgu: yardrmcr HK XXVif OZ
rdqu, ridqu (med.
bog olmak HK XXV 104, AK 37
$
riqfr.tu: boglul--i):
ri.qfissu..bog olarak HK f9l
$
raqfi (i, i): korumak, AK 46
S

ma,rqitu.. melcb, sr[rnak

rasdhu (i- srnrfi): yumruklamak

risibtu, risbdtu kavga, tlii$iig

HK

$ 206

:.191|

suilllt

BAJJiL

^ssurr

rirNuNrdRr vx nMnri-sADUeA

sijzliiK

rrEla]r/tA*r

ruii,du: 5: sag.lamlagtrrmak HK IV f4
raili (uh. -i) : almak, elde etmek HI( BB sahib olmak,
$
temin etmek IIK
163, 166
rnpd{u (i- srnrfi): D geniq olmak
ra;r.iu: genig

rrlunr (SiP.LD): goban IIK 264

$
rcdft (nlt.: f e): siirmek, sevk etmek, takib
etmeli HK $ l?, 33, 109 gahit getirroelc IIK g
IB

harranu rcilfi,: vola koyulmak

murtetJilu: iinder, araba kullanan kimse
HK $ 2?l
radfi (AGA.US): asker HK
$26-2g, 20,32, 34-3g, 4l Kraus, Edikt
17,20

13,

bir lrimsenin emrinde ormak, hazrr ormak, temin etmek,

hizmet
etmek. E,<n. $ 9 von Soden HWb, S03 b
rihitu: urcydan, ana cadde HK IV 52, AK 40
reid' kulht':

rilu (I(iSiB.LA):
i
I

bilek, miihiir tagryan; HK

l9S, 218,226

saddru (i- srrufr) : srralamak, kaydetmek

sa60.' (kanuna giire) hareket etmek

sahdmu: D.' zor.Iamak, eziyet etmek

HK $ l?2
sahmaitu,..isyan, bagkaldrrma HK XXYIII,

'l
t.
i

saphu.: cla$rlmrq

l1

HK XXYI Z4
sapdru; a$, HIC II 2l
sardru: yalan siiylemek, ihinet etmek
HK $ lt, 13, 265
sorru.- yalancr HK 109, AK 36
$
$
Pl. sanfitu: haydutlar pl. saiatuyalancrlar
HK S l09

ri
,1

tjj
rll

ia

nishdtim

64,;\li. $ i5

ha.osct.

harlnr

pdlu, 96lu: kavga etmek

galtu; giltu.' kavga AK. $ I

golmu (ALAM): heykel, I{K XXIV ?0, XXVIII, 38

sahnu (GiG)z siyah HK XXIV 11, XXV 6.
galmd,t qagqadt (SAG.GI6): Karabaglar (insanlar)
sahdru, geh4ru (i- srmfi): kiigiik ohnak

azaltmak, kiigiiltmek

II.

bafrrmak

(: i- srnrfr): boyunduru$a almak, ba$amak

$milatu.'ferman, kral emirleri HK S 55 EBn. $ 58
;atnfi: (Adj) susamrgo akh baqrnda (sarhog olmryan)
turnmu, gurnu: susuzluk HK XXVII 32
g6nu (med.: | ): gemiyi yiiklernek HK $ 23?
garnddu

T4

genu (U8.UDU.HA): koyun siiriisii

qenetu, qirrdtu: dizgin, mec6zi olarak disiplin
.sdru,

IIK XXYII

44

(EDIN): Krr, "hinterlando'IIK $ 17, 244, XXVIII 15;

ina ger.. srrt, arkal iistiinde, bir kimsenin iistiine, iizerine (hesabrna) (bir

borg yazmak).

6, Z6t, 264, Z|t

suluppu: hurma IIK ZJ?

$
sukallu (Sum. SUICAL): vezir, yiiksek
bir giirevli AK, B tab. S 6
oo'*_!9jl*: IRIN veya ERIM) : Kollektif anlamda insanlar,
alker.
YIII,
79 bak: sri6

$ 64, Atr( ij

sillu: giilge HK XXM6

sulilIu: (Sum. AI\.DOL), gemsiye, himAye (krahn), giilge.
9aI0 (ult. -i) Ass. Babil'cede nadfi kargrh$rdrr. Atmak, attrrmalc (bir
igin) gocu$unu diiqiirmek AK $ 21, 50, 51, 52, 53
,salii: D: yalvarmak, rica etmek.

;ardhu

sartu: yalan
siintnu: yara III( S 221, 224

sugullunr (AB.GU4.HA): srgu, (Kollektif)

HK g 253-25
,sanz (0R): hucak, sine IIK
130,
l55_l5g
$

HK

HK S 264
qok kiigiik IIK S f77 Kraus Etlikt g 13
.pehra.' (Sum.TUR) kiigiilc, kiigiik gocuk, geng HK. $ 185, 190
gardhu I. (ii, u, u): tututmak, hiddetlenmek

$ 14f

XXVI

zaptetmek

gabdru (u-, a-): yan yatmak HI{ $ 235

paldlu (a- srnrfi): D.' gatrlamah, gatr iirtmek

gehheru

el.e edip sahib olmak, iizel mal sahibi olmak HK

sihihu: iizel mal HK f4f
$
sahdpu.. devirmek, hiikfimeti devirmek
Ebn. $ 29, 44
santdhu..birlegtirmck, katmak AK
B tab. $ g, 9, l0
sandqu (i- srnrfr) D:
96z kulak olmak, konirol etmek HK $ 251
sapdhu' (u-, a_-): dafrtmak, evi bakrmsrz
brrakmak fff g t+t, 143,

: yahalamak,

mek, rehin, esir, kiile olarak bir insanr yakalamak, vcrgi tahsil etmsh,
bir gayri menkule sahib olmak (trmar sahibi olmak)
tua qil sabrilu: elincle (elinde bulundururken) yalialamak lii( S 9, 19
AK S 47 el koymak HK $ 30
harranu gabdtu: yola grkmak, yola koyulmak

D:

sahalu. (i- sinrfi):

sabdtu (a- srnrfr)

:99

IIK XX-

,;au IUAS;: rui"

i'gubbu, ;umbu: yiik

arabasr Edn. $ 3

Ea'd,lu, 36lu (med.: l5): sormak, sual etmek

iolfi. (ult.-i): dalmak HK $ 2, 132

Sabdhu (u-srnrfr): birikmek, IIK XXVI

63

AK S 45, 47, 48 B Tab. $ 1?

300
rl'

SUMER BABiL AssuR KANUNT,AnT

vE

301

AMMi-9ADUeA FnRlrANr

HK S 197,221,248
iebru (fem. Sebirtu): lank HK $ 22
Sabaiu (i, a): gekmek, koparmak, mani olmak, mahsul almak; Delitzsch,
HVb 639b; aynca Kraus, Edikt, s. 126 v.d.: to crop: ve S. 132.
Eibiu.m: (Abstraktum) kira kargrh$r iidenen tahrl, Kraus, Edikt $ 12;
iaddilu: gekmek. AK S 24
iail6.lu: D.' genigletmek HK III 18
Subdru, iebaru (i- srmfi): krrmak

iapdhu (u-, a-): yfirn yapmak HK g I20' lzL

naipdku (E'I. DUBI: Ygn
Eapdlu:

Jcplu: aga[r
Saparu 1u-, a-;:"ventif

lr.gu

Sipru-: ig,

itti iahd,nu: bir kimsenin tarafrnr tutmak HK $ 122

awdtam ialadnu: iledikodu yapmak AK $ 19
pdnu ialcdnu: niyet etmek, karar vermek
maikdnu, konan yer, mesken HKS f 13
maikattu: (nom. instr.) saklanan gey AK

$6

Eukunu.' siis, ziynet AK S 40

ialdlu: (u-, a-): ya$ma etmek, ya$ma olarak ahp giitiirmek
ialdmu (i-): sa$am olmak, zararrtazrnin etmek, tamamlarrrnk, B(rnuco varrnnk
HK $ 125, 138, 149, L56,172,221,267 AK $ 39 B tab. g 6
iulmu: sa$lam HK XXMT
ialamtu.' ceset HK XXVIII 13

iamollA (Sum.SAMAN.LA :torba tagryan): ayak satrcrsr, bohgacr( ?) IIK $

99, l0l-r07
l) 66mu (med.-'/a): gatrn almak
ihnu : fiat HK S$ f 08, I99, 220, 225, 238 AK $ 44, Kraur, Edikt 5-B
Saidmdnu.' satrn alan HK S 40, 117, 278
2) i6mu (med.-i): tespit etmek, tayin etmek, belirtecek bir ilamga vurmak
ano iirnti aliku: kadere gitmek, iilmek HK $ ll5
limtu : kader, nukadderat
dimtu: damga HK S 265

iamaiiommu: susam
iarnmu; ot, bitki HK $ 57 AK $ 47
iamnu (I.GIS, I): yai, bitkisel yaf

iand.nu: benzeri olmak, rekibet etmek HK XXIV 82, XXV

Janfi (ult. -i): tekrar, ikinci defa olarak yapmak

l0l, XXVI

D:

tekrar etrhek
$: iki misli yapmak HK S 160
\anfi (fem. Sanhu).' baEka, bagkasr, ikinci AK $ 3, 30, 36,

45

6I

S 36

Sop,ortu:rehinAK$39,44,C+Gtab'$2'3'4;kiSaparti:ipotek

iahdtu: atlamak, bashrn yapmak

iiftru.' baskrn, atlama, siir'ath yiiriiytig EBn. $ 29

{akdhu (u-, a-): l) dizmek, ipe dizmek 2) ekme eabanr ile ekme, dizme, arkvari
ehim yapma, diziye, arka ekme HK S 43, AK S 40
ma.{kakdtu: digli trrmrk HK S 43
iokdnu (u-, a-): koymak, yerlegtirmek HK $$ 122, L28, 137,141,145,166,L?I,
280 AK g 40,32,52

ile giindermek, yollamak AK

iipir

S 188' 229

HK $ 188
a'): (giimiig) tartmak, iiilelek

qdti: el igi

taqalu (u-,

'

hiinet, faaliyet, haber HK

6iqiu: Eeqel:'agnhk iilgiisii, ca 8 1/3 gr' passim

Jogil: (ult.'u) : Yiikaek olmak

Jogfi: Yiihsek
Joq0 (u1t.

'i): igirmek (suyu) HK IV

Uraku (u', a'): heiliYe etmelc

1?8'184
Seriktu: heiliye, geyiz HK $$ l3?' 142'162'164'16'I'l7l-L74'
Sirleu: geYiz AK $ 29
251
iordmu (o,) D, kdtletmek, (boynuz) kesmek HK $
lardqu (i-): galmak
hnrsrzhk AK $ 5
mal AK $ 5 6
gahnmrq
Surqum.'
hrrsrz
(meslekten)
iarrdqu:

?irqr, oo-. act'

darrdqdnum,

gur".flit i"f"l'k, hrlzh-q

meslek eclinmeclen galan)

?8 AK' B
l"ra-1"fr.'i'): bafrrmak, gii"iiltii yapmak HK XXVI" XXVII
Tab. $ 6, Kraus, Eilikt $ 1,4' 14
38' 165' 171' 1?8
@aru 1o-i ^'1: yazmak, kayiletmek I{K $
1?1 AK $ 46' Kraus'
ino mvf;fii iagdru: bir geyin iizerine yazmak HK S

Eilikt $ ?
Iattu (!antu): Yl; Paasim'
I) JebO: (ult.''ie): iloYmak'
zi *Ua, b: iry"or bagtumak HK' XXIII 59
HWb' 639b'
JegO:
-i^a azmak, EEn. $ 56; Delitzsch I{K
II 23' AK
igitmek
duymak,
1"tt.-'1-e1:

lerhanu,6ir'6nu: adale, damar

HK

g 4?

$ 221

getirilen mal ve heiliye'

Seriktu(Sum. SAG- nIGZ): baba evinclen
serru (ra345DA): kiigiik gocuk
Sertu: ceza EK XXVII 43, 48
Je'urn (Sum. 5E): tqh'I, Passim'

Je'fi (ult.'i): aramak HK S 125

Japu (Sum. GIR): aYak HK S 246
Sfbu: yagh, gahit AK $ 12, 17

bak:

Sardku

SO2

SL-MER

BaBir assun

KANTTNLaRT

vI AMMi-gtDtreA

dd&orz (Sum. tr(AS):

bira

t'sRelaNr

iiUatu: kiiftir AK
2
J#a (Sum. \JZW): $et

6ubulm..bagalc
6

ilqur u,

;;;t'tir?f#i?:h

tabdku.. diirrmetrr

,"bil,,

(ult.: l-C: yahnlagrrak, yahrn olmak IIK 6?

$
D.. getirmek, katmak (faizi ana paraya) ItK ?2_l_c
$

1eft,ft.

;;;;

nwb

638a

13; bah: waqdru'

ubd,ru (Swn.

:"'-: =l:t

;;:;;;#:k;lf,Lrl,*T

tahdzu (Sum. ME):

B rab. g ,e
,s Jk^l_::4r AK. S ;
r,"---"_"lTaK,*alrkoymak.
ur<

{ivii

i)i3'.",

*:iE :i$i:
ff$iu;"i"H, D ces're, vermek HK s
1;1;"tii"l*Jt?
,ak$itu,.
icar ve isl
|w"Y:;^i;il:

XXVIII

2s5

j#h j#+:f.,-*TlflT,!"iliT;ff ilqi.,;l1,",ire),arrayr

*q'*"#?*l"+#ig,ffi
#jil?,ffi
tappttu,,

- (med.-fr):
ldru
cliinmekstatir:

urlru (Ass.)

urhu: yol.

ff ;;. ;

B rab.

,"* ,*]_ 1':l:"_tr' Kraus, Edikt $ 6

eeir *;il,:',r,il,::1ft*uTfjf ,;
u.,

";:;ir:il"^,
::Y;ii::ffi;cuk Irtr( s statifl
"i'"'*i,1r8, r8e.re,
S,'

i
I

yayrlmrs otmak.

ri"no*"iiit|_!rr^t*,
-ii"{T;I,t

ventif ile: gatr dtigemek sofi;"n

o'"tt,"-uk, rri" t i-r"

hakrrrnda rriitii
I

fl".f,l1;l%,.,
:;;:';i1ii:,1i:n'rt'iT'f
-'--*' uediyesi rrK
taddu..

js

iftira HK

$g

qff

tur, ,rn, ls9_t61, t6B,

166

_!*,\.(^ed._i): Statif, iyi, iyiolmak,

eiiz olmak, hos

siizel
Eir pdbu, r'Iremnun
olmak
:yl"!i;A''"*
' *"^oui l#:;'TT'
olmalc, hoea
rrK'
iitm"k, n+r*.". ]-llio,rr,
S
..

tebfi

(u[t.: ln): batmrs

o.. batrrmak olmak HK $ 286

Itk uarhu, IITU veya InI;,

IIK S lgg

ay

24,

gl

wobalu (i-, a-ernrfr): tagrmak, gctirmek, giitiirmek

qdta wabdlu.. el kaldrrmak, earluntrhk etmek AK
$?
bqbb{,lu: tahrl tagryan hammal, Kraus, Eilikt ff
$
biblu, bibbulu, -"1:-,r1,.
lj{iy"B0 (kayn pederin getirdi[i niqan hediyesi)
tag}m HK S 159-16r AK
S

iibuhu: giindertmek HK $ ll2, nakledilen

walddu (i-, a-srnrfi): dofurmak, passim
nliryy: (A".b.) veled, evlAt HK S 264
wannfr: (Eski Akk.) bak. tamfr: yemin etmek.
waqdru: (i. ernrfr): luymetli olmak

eqya

waqru: Iuymetli
ifr.quru: gok &:rymetli

tuppu (Sam. OUli;,

tablet, belgc
,U0",

eg anlamda:

81

V l?, XM
uturtu: reaim, yazr HK XXIY 91, XXV ?3, XXVI g,
utgetu (SE)z d6ne, en kiigiik agrrlrk iilgiisii ca
ll20 gr.

8, 12
1&20
sermaye ve emelc
oto"ul.l;#;::Tt
koyarak

sdz yaymak

3 giire kidinnu ile

urisu (Sum. MAS): teke HK S 2?0

ttsunT, uss.un.. id0re, (id6re tarzr) IIK

;:

*,i.jTi,'i"T"t llr;"1,1$
v zatar ziyana o"tur.

1S2a,

ummdnu (Sum. UM.MI.A): usta, zanaatkir

utnmu (Sum. AMA): anne, ana
unfitu: kap, kacalc, egya HK l??
$

;l;.

tappfi.: dost, arkada

bir kelime) Deimel SL,

imtiyazh varandag Krg. von Soden, ttVl. ZZl" Edn.

41
ugaru (Sum. A.GAR): tarla, ekime hazrr.lanmrg, giillenmig$
tarla IIK $ 54
ukullfi.: yem HK g 253 bak. akalu
umdmu: hayvan AK C+G Tab. 4, g
$
urnmd,nu (fem. kollektif pl. ummdna-ru) Sum.
ERIN, ERIM.H.A. ordu; HI(

*r_*t

wdru: gitrr.ek,
roari (ult.-u): eevketmek, siirmek
wardatu (Sum. KI.SIKIL;: krz, bakire
warilu (Swm. lR rley. SAG.IR): erkek kiile, esir
uarhu (Stm,. ITU): ay
uarha (adv.): sonra, bundan sonra
warhrt: (f . uarkitu, Ags. urhittu) geg, sonra, ileri
ileriki

bir

zamanda, sonraki,

304

suMlR BABiL AssuR lrANuNianr

vE aMMi_SADUea FERrw

NT

taarki (EGLR): arkadan, sonra,

onu takiben

uta,rhdnum.. sonra

utarltdtum.. tereke

HK $ lS0, l7lb

X:!:::,:,:::[^*Til |rXl"il#,"#

wagdbu..

ilive

etmek

si6ru (MAS): faiz

wagt:

tahkik etmek, kavrt ve r,erge.

(ilt.:/-i,

waidbu (i.,

HK

?2fe,

SUMER'CE-TURr(qE SoZLUK

100

Srrro. E): grkmak, drgan grkmak

HK S 42,44

A. AB-BA

oturmak, bir yerde yerleqmek

"-)
ina harrani wa{dbu: bir yolculukta
bulunmak HK$ ll2
.fa6ru (KI.TUS): oturol"r,
y"r, *"uk"o, makam HK l7l
S

waiidbu" kiracr,

b.l bitim (: ev sahibi)ncren

kimse HK g 69fc
toaidru.. Bk. a5frrr

ay.rr orlrak (evde) oturan

wairu: derin tevazu ve huqt igintle

oran rcimge mutr rrirnac.
loatdru..D. artrrrmak, HK.
$ Tf +d
toatru: fazla, arttk, ilAve, Kraus,
Edikt $ T
watfifiutatfi.. kargrhkh giiriigmek,
bulugmak Kraus, Edikt 9
$
zabdlu (i-

srmfi): tagrmak, getirmek

zubullfi.. (damadrn getirdi$i)

dii$tin hediy
zafiry,_zaydru, saqdru (U, a.uorfr;:

zahfr (ult.

-[): serbest

eai

(biblu gilri) AK 80, Bl

$

kJo,rg_uk, siiylemek, anmak

olmak, t"roi, ot_lt IU g eU, ,e

srnrfr, Sum. TAG): aif.*"L
--- 1"9.91
"- Edn. g
I
'
zarit.: savatmak,
$
zd'zu (med"i' sum' BAj:
biiriigmek HK s rB0 AK g 25 Lipit-Idtar
zittu (HA,.LA): hisse
zaqdpu (o-,

aei'a (NUMUN): tohum, tohumluk,

affatl HK
HK XXVIII ?g
zdru (msl.-'fs) nefret etmek,
Kin duymak,
zer awelfrti.. insan nesli

Part. diigman

i:i

I
I
I
I

.l
ll

b-.l

$ 2S3

xyr

35

(t6.mtum)z deniz,

Urkg.

IX

24

A.GAR (Akk. ugcru): tarla, ekime hazrrlannug, giillenmig tarla

ALAM (Akk.) Hoykel, tasvir.
A.NIR: 1) tanihu: rzdrrap 2) iuu ia anili: insanm giiz yagr seli, Lipit - I5tar,
XIX 14, bak: Deimel 5L,5?9, 2B4,von Soden AIIWb 406a,b, : CAD
304b.

A.ZU (r os0): hekim

,4. (Akk. rlu): kol, yan, taraf. kuwet, emek, emek karyl'g'
LB (l;ttu): ar$u, Kraus, Edikt $ f0
Af.eU-ffA $ugullum): (Kollektif), srir, HK $ 253, 256
AS.CUD (l6tum)z (boynuzlu) orfr, Kraus, Edikt $ 10
AB.KU (utullu\ hayvan bahcrsr, goban Bk. MSL II, 107 Kraue, Edikt $ 10
AB.SIN (abiinnu): eabarrn buaktr[r iz HK. $ 62
AD / AD.DA (abu): baba, Lipit-I5tar II 23
AD.KID (ailkuppu): haerror
ltG (apdiu, banfi)t yapmak, yaratmak, bina etmek
AGA.US (reilQz bir asker euufr HK $ 26-28, 30, 32, 34-38, 4l Kraus, Eilikt $ 13
Ae lmadaa"): iilgmek, eaymak, HK S 44, 255
ana ittiBu, Aseur tab. III 3, ll, 19
AL.DD (aldQ: tohumluk, yemlit, HK $ 253, CAD 337a
A.MA (ummu): an.e, aua
AMA-AR-GI4 (anilurdru) 2 ar,aya dtiniig, tizgiirliik, egitlik Urkg. XII )slo
Lipit-I5t. II 13
ANSE (rm4ru): egek, egek yiikii, Urkg. VIII 17, XI 21
ctsaPlP (epinnv\z aaban
ctsAPIN.iUK.KiN (harbu\: tohum ekme gabam (?) HK. $ 260; MSL I,
161 v.d.; von Soden AHWb 325a; CAD 97b.
A.nA (am): kat, -i.1
AS.SAL (naztuu): lAnet etmek, Lipit - lEtar, XIX 55
ISASGAB (oikdpu)r aarag,

BA (z6zu, g63a): biilmek, hediye etmek

"ration", tayn, Lipit - I5tar, XYII L6, I7
BLL (tnbolhdirn): agmak, isyan etmek; ana itti6u,

Aeeur tab.

III

306

[/

SUMEN

B^BiI,

.I.SSUN

KANUNIARI YT AIIMI.SADUQA

suuEncn sdzlUr

FERM,A,NI

tsALA (paln): saltanat devri, hii_kiimdarhk yllan, Lipit - f5tar,

BI kabq: siiylemek

f,

16

BUR, BURIJ (paidru)z gtizmek. Lipit - fdtar, XIV 4

(palaiu): delmek. Lipit - Idtar, XIII, 26
BUR.GUL (purgullu): miihii: kazrcr
BURU: miitevazi, Lipit-fbtar, I, 40, bak, Falkenstein, Orientalia Nova
Series 19, S. 104

DAM.KAR

DI.DUu:

AR

DU'/GAB.GABA (petL, paldruy agmak, giizmek

DUB (seftdru): bir duvarla gevi.-mek, Lipit - f5tar,

talia 23 NS. S. 50, 88

GEME, SAG.GEME (amtu)" kadrn kiile
etmek' ispat etmek' Lipit - IStar'
GI.NA/GIN (kdnu)t r;tit; olmak, tespit
.

f,

xrx, I

E (bitum): ev, mabet

frlfr.,o @aEQ: grkmak, grkarmak, Lipit - f5tar,
PA.E: Sup0: belirmek tecelli etmek
EDIN (.;aru): Krr, "hi'1.4r1a.d",

XII,

13,

XM2

GIR.PAD.DU (egemtu): kemik

Cin fr"p")t ayak; (lcibsu) atLm; (poildnu) yol'
bir uqak
cin.df.be (glrsiqgu): ."i"y" veya mabede ait

Lipit'I6tar I,

grftsi

ERIN (gaDz): agker. HK XXVIIT,79

ERIN/ERIM.HA (ummanu): ordu,
ERIM.HA.}IES (umm6ndtu): ordular
GA.GI4.A (gagfi.)z gewrilmig ev, manastu HK S ll0, 180
GABA.RA (gabarahhu): gii$iie vurmak, ddviinmek, IfK.

VII,

Gf

(kallatu)z gelil-

2L7-220.

(hasisu): his' afrl' anlavrs; HK

22 (hassu): alulh' anlayrlh'

ciS.iusptS.i't.tub

E.I.DUS (naipdlcu)t yt[ n, HK S 120, lzt

EGIR (rocrlcu): aonra, eonra[i, Lipit-fdtar, XVI, 24
DAM.EGIR: sinni$tum danhumz ilrinci eg T.ipit-fItar, I(VI,24
EME (li.irinu): Iisan, dil
E1NGAR (ikharu)

GIR (potru): hanger, brgak

brea[r' neeter(?): HK $ 215'
G R.GAG.DU.ZABAR i;;zillu): ameliyat

GIS.SAR (Iclru): bahee

E.EDIN: Krr evi, gadrr,

E.GAL (ehallum)z sany
E.Cfn.

GIDTM (etemmu)t iiliiniin ruhu

Cte 1-otUU" murEu): hasta olmak' hastahk
XXV' 6
CtS (ua-"): siyah, gece' IIK XXIV' 1l'

14

Lipit'I6tar' XVfI' 34
GALIM (nakiltu, nikiltu, naklu\t krymetli'-akrlh'st' 161 Bk' Lanclsberger'
Ur'N"m'
;ALNi (anitanakku): bahqrvan bair'AOS
XXXII' 44
Oppenheim
Zn nin', VII, 189 ve
t
II
Ullq'
talla'
GAN (eglu): tarla, giillenmig
Krauso
$^to
;;nAMr (i**r,tu1:' kovun,
CAnlS:

DUBBIN.SA T.A (galabu): trrag etmek

DUG (: karpatu)t desti, kap, Urkg. IX 2?
DUGa/DU* (ilumqu, tdbu) iyt, tath, ryi olmak: Lipit-fBtar, f, 83
DUG4/DU1 (qabfi.)z siiylemek; ona ittidu III,25
DUMU (mdru): o[ul, evlAt.
DUMU.SiG.E.GA.L: sara)nn iginde bulunan bir giirovli, Liplt-Idtar,
i

274' Krs'

-11It^

DIB (sa6alu): yakalamak; Lipit-Ibtar, XfIf, lZ

DU/GIN (alahu)z gitmek
DUTtUnu: @rabu) girmek
DD/KAK: (epeiu, bonfi) yapmak, yaratmak

I{K' $ 260
C,e.X.Un ima,ikahatu)z diqli tumrk;
ona ittiiu ITT' 21'HK $ 146' 226
gekli'
tuag
li"
nt'
GAR (obbutu): kiilelere
A' Falkenstein' Orienticaret, nakliye, Ut-Nam. st. 90, 1l?, Krg'

gam.karu)

: tiiccar
dava etmek Ur-Nam. $ 2?

iG

Ur'nam' st' 327

GABA.RI (mehridu)z gift olan qey (uzuvlar)'
HK'
iogAOA.
(GADA tcua): kendirti, -kendir ^dokuyucu;
473b
cAD'
dokuyan'
iu.US.gaR GADA: kenrlir

60

103 v.il.'

(qa): ip

CU ii,;iaai,l' boyun, Lipit'IEtar' XIT' o6-.

HK XXVII' 65; Krq. C.AD 121a
GU.dAi ig;gollul: srrtan diizenleyen kimse;
erl.sun I iittui" almamak Ur' Nam' $ 27
GU (qabA): siiylemek, ga$rmak' iinlemek'

Gf4/GUD (alPu)| iikiiz, bo$a

' I6tar' XII' 52
eliii
1-q"i1, a[aq diknek, Lipit
---d;;;,'uuJ,uu)'
ayakta durmako Urkg' rX 11
GUD.AB (ntirunt): tlana
iikiiz: HK
gUn.trS.MUnUS.SEe: sabanda, ortada bulunan yiikn taflyan
$ 243

XXYI,

XLVIII

242
GUd.IIR.RA: sabana koqulan iikiiz; HK $
XYII'
Lipit.'IEtar'
mahsul,
i. CUI.[ pittw)z vergi;
ir. eur{ pitiulflf a$ift iileiisii, (:11o"ou'l
i. CUn (h;ulrrutn\z hacim iilgiisii (: ca 300 L')

28

308

II.
I
I

sumencr siizr,tir<

sultrrn BABiL Assun KANUNTITRT vn atlrMi-saDuea FrnMANr

GUR (tilru, turru)t dtinmek, diindiirmek, iidemek, Lipit - I5tar,

XIII,

52,

XVII,55
GUR.IIIGIN (saharu\ : gevirmek, etrafrnr gewirmek.
GUR.GUB.BA: hapiste bulunma, Urkg. XII 15
GURUS (ellu): erkek, delikanh erkek

HA.LA (zittu): hisse, Lipit. Iftar, XYI, 35

HAR.RA/UR5.RA( : hubullu); borg, faizli borg. Urkg
ana ittiiu, Lev. II, 1,57-16 S. 115.
HE.Gtr

XII

14 Landeberger,

ll
li
I

p;;sorum):

KUN (zib6oru): kuyruk, Lipit'I5tar, XVIII,

cls.uzuKuN: Kuyruk/omuz lusm, (kurbanhk hayvanlarila)

KUR (;onrfi): deiigtirmek, tekrar etmeh, Lipit'f5tar' XIX'
KURUN (kurunnu)z qaraP; Bak: CAD 5?9b
LA. (iaqalu)z tartmak, Urkg.

IL (no$0): tagrmak, Lipit-IEtar, II, 18,20, XIV,24; Urkg. IX4

roIL: tellal AK, B tab. $ 6; bu yerde 5cs0 : gafumak, iinlemek, fiiliyle
birlikte geQer : aynca L0IL, Deimel, 5L. 320, 21, kinattum, karEh[r
olarak verilir. Bak : CAD 38ia : hizmetkAr, ev veya tanm igleri yapan
kimse
Ii{Can (igdrurn)r duvar, Lipit - IEtar, XYII, 38

KA

{baturn): kapr

K[.iAt6;ll"l],

u"li"

kaprer,

Lipit-IEtar,

28

xr,

XI

31,

XII

10. da;

t4

Deimel SL, 15, US.

NINDA.KA.GUB.BA: talcilim ekmefii.

KI.KAL: sert yer, iglenmemig toprak, eert topralc.

KAR.KID/LII: (harimtu), fahise, AK g 40, 68
KARAS (kardiu)z karargah

52

XII 3; tardqu: itham etmek' Ur'Nam $ 10

i6l.Ui.l,,'bakiye. K"uur,-Edikt$9-12,

14 krg. I(raus, Eclikt, s. 88 v.il.

LAH (mesfi): yrkamak, Urkg' XII 20

rohdsu.' ba[lamak, Urkg' XII' 40

DLAMA: (lomassu): koruYucu tanrige

if.cus.bA. 6"ina7 bir rahip srmfi, er-ig, von Soden AHwb' 582b
itpiSlf,fftR'i (lcfu iitUiy y*iplin eerinlemesi, yiirefie su serpme, fera]rlama;
iliBML (eleppn): gemi
fuA.f,.S.H.i iemici. U"'rram, st. 91, 118, Urkg'

KA.GUB.BA (naptdnu)z Tannlara sunulan yiyecek. Urkg. X, l?, XI, 3; bak

KANKAL,

56

GISKUN (raPafitu): omttz

38

bak: von Soden AHW, S. 489b ve CAD r[45a; Urkg.

kavga giiriiltii, patrrdr; bak Deimel SL +Z+,6.

13?

KO.BABBAR (tcospu): giimiig

tayrm
IrllD @aru)z nehir, kanal, Urkg. XII 30, 36
I.GIS I (\amnu): bithisel yag
II..NUW: prens ya$r, sultani ya!, Ur-nam. Prolog st. 28
lBll.a @pl;u): varis, varis evlAt
lCI 1;na): gdzi pdnuz iin, yiiz
lel.Cl, : yiiz sevirmek. Lipit - lEtar, XVII, 30

IUtU.fnSOA: siizlegme yapmak. Urukg. XII,

IR : yrr, a$lama. Lipit - I6tar, XIX, 14
InlSaC.In: erkek kiile, esir.
ITU (ocriu): ay

KUo (poro-su, nahilsu)z kesmek

ya!

IGI.NU.DU8: kiir, giizii agrlmamrg, Urkg X,

KES (roka-su): ba$lamak, anlagma yapmak' Lipit'I5tar' XXI',IJ -^ ,

53' XIII'
fI.C,O.f,, 1rr;a atQ:bogyer, ihmal "dil-ig top""k; Lipit'l5tar, XII'
52
fI.CUS, kaide, heykel kaiilesi, Lipit'I5tar, XIX,
K.MAH (himahhu\: mezar' Urkg' IX 26
KI.SUR.iIA t (kisirru)z huilut, huilut biilgesi, Urkg' lX 22
KI.TUS (ilubtu\z makam, oturulan Yer,

KIRI'/SAR (klrv') z bahge Lipit'Idtar, XII,_10

KISI4'(-"r"la): yanm, ana iuiia III, 31 EK S 127'
KISIB.LA (rittu): bilek, miifriir taglyan

(hegallu): bolluk

HUL.GIG (ziru)z kir- duymak, nefret etmek, ana ittiIu IV, 3

HUN (ogdru): kiralamak. Lipit-I5tar, XI, 14
LfHUN.GA (agrum)z Kirahk adam, igci. HK 26, 33, 273
S

I.nl

KASKAL (harrdnu): Yol, sefer

KAS (Silcoru) : bira, Urkg. X 2, 29
KAS.t SA.KA.DU (pihu): bir bira qesidi

VIII,

l5

cISMAR.GID.DA (lumbu): yiik arabasr

MAS (bilrr): hesili, ya$h: Urkg. YIII 28.2:
MAS im;,5lu) : (bir qeyin yarrcr; Kraus, Edikt $ 7' 8
MAS/MAS.TAB.BA (tu'6mu):gift, ikiz' Urkg' IX 30
MAS (ei6ru): faiz
MeSfiU, gavug' biiliikbagr. Urkg' VIII 3l
M6.TE (gimtu): uygun. Lipit'I6tar, Kol' f, 46

MI: (sinniitu) digi

MU (Jctru): Yl
(.$rinzu): ioim, ad
't'I5tar' XIX' 43
ftlU.i.q,RA' (musarru)z kitibe, yazrt' L'
MUSSA (emu qehtu)z damat; Lipit'I6tar, XVII' 40

MU

3I0

suuEn BABii assun rANUNranr vE aldMi-gaDuea

NAn (abzu): taq

(nd.qidu): soban, koyun
eobrnr? HK g 261.
(naggdru): r,arar,goz, o"".""; IIK 224

Y-.91D4/KAD.

::f{tjT
N+4.+U.A

(narfr): dikili tas

isyan, Lipit-fdtar,
-Lipit

II9.A..ZI:
II9 ?lTjMA:
NIG.GI.NA

eser,

XfX, 12, Ur-Nam.

Xix, ni

Br.

rstu",

lI5

(kittu)z do$ruluk, Ur-Nam. st. 42

i\IG.GIG (ihkibu): ..tabu" yasak, Lipit - IEtar,
XIX, ts
NIGIN (sahdru, tawfi.): seiirmk etiafin
o"Jo-"i'tii ,r, uu, ana ittiitr.
trII, 32
Ilg. *ry_{ (untitu): -esya ev eeyasr HK g r?2, ana iuiitt. III, 44
NIG. ERIM: diigmanhk,
Lipit-iitar, Xl*, tz, Ur_Nam. et. ll4
NIG.KUD (makasu):.I:.-:0, .y,__;-i;;;;
_"ilora"', n,,,"
almak: Kraus, Edikt, lB
$

;;#;),

II!.SU

(buiu): mar, esya

zengin, varhkft (kimse) Ur_Nam. et.

t6Z
II9.I_IJ-_{U:
(6arrdou): hrrsrz, Lipit-fBtar, XfIf, 12,
1ll3:r9H
Ukg.
cfrftz): eLm6[, U"tg. Xt i-O
X}|-^. !",k:!",
(hautirtu)t zevce, Lipit -idru", XVI, gl
(ramdnu): kendi, Lipit - igt"r, XtV,

XII

NU.BAI\DA: bir nevi gavuq, i99i bugr. '

I-U.BI R (kulma{itum): bir din- srrrrfr kadrm: bak ekler S.
bir rahibe ehrft: bak ekler S. 2?4
f! $l$-qca;vz):
(atmatru):
dul kadrn; U"tg. Xir, zA
$].ryU.SU
NU.SIG: yetim; Urkg. XII, 23
NUN (ru6n): pr"or, ilii!.ti*d".
f-

225

XIII,

5A 1l;btru;: iq, kallr

(kuilizurn) : srfrrtmar;
SAiVil,iV.f,A (iornallu): torba tagryan, seyyar satrcr, bohgacr( ?) FIl( $

99,

$anuiku)z muntazam zamanlarda verilen vergi veya takdime

'A'DJCI
Ur-Nan. st.28
bas koyma, bas koyacak yastrk;
Urkg.
119._CS:
SAG.GIS.RA: katil, iildiirme. Urkg.tii,lS ' o'

IX,
---r 30
--

II,

28

Sa.Cq

i0t-107

SAn 1r"AA;, biiyiik, Lipit-I5tar, XVII,8

Sts (ie'unr): danc, tahrl, arpa, bu$day.
Sl.na (iprum)z tahrl tayru, Lipit - I5tar, XVII, 16
Su.Sle.e: dii[iilmiiq, tahrl, bulgur(?) Urkg. XII, 16
SEG' (Soraiou): euda kaynatmak, mecazi olarak

XVIII, II
SIfIm (ilinnu)z yapr ustasr, mimir

itait

etmemek

Lipit-I5tar,

el

Su.Ir.r,A (nii qdri): el kalduma,

29
34

SU (garu):
45

3g

80, BT,

".

Lipit i6tar, )ill1,

Su.litelw
Xf,

40

(ih,rzbu)z dua

335

l*to/S.1U (iamfi,): satrn almak; Urfg.

I,

SUK,,\L (sukallu): vuir,

SAG.RIG? (Eeriktu), qeyiz.

lAr ("o64): adlandrr.rnak; Uifg. XII,

NiG.SI.SA (maiaru): adilct, passirn.

SItsA SIPAD (re'um): goban, Lipit - I5tar,
SIG (Jipaa): yiin
SIG.BA. (lubuium)t yiin tayrnr
300 litre)
SILA: bir hacim iilqiiaii, ( :

SUB (Icorri6u): dua etme Lipit-I5tar,

XIX,

malfi: dolu olmak, lirkg. XII, 5

SI.SA (eSaru): do$ru olmak, Ur-Nam, 41

SU.SU (rotubu): tazmin etmeh, iidemck, yerinc koymak.

z
ismin- anrlma.r, ,"9_", tayia erme. Lipit-Idtar,
f,23
PI.LUL.DA (bittulilu): tiire, iirf, aa"t U"tg.
VIf, ZO

iardku)z hediye etmek; Lipit - IEtar,

SAL.LI1.DIN,N.4.: meyhAneci kadrn, I(raus, Edikt $ 14

S,{L.KU: srrr eti; Bk. S L, T04, 169 Lipit - i5tar, XVIII, 48
SANGU ({angu): rahip, Urkg. IX, 2
St (qarnu): hoynuz, Lipit - i5tar, XVIII, 52
SI/SUM (naitdnu): vcrmek, Lipit - iSrar XII, 14

SIlA.gAn: kannh, gifrislii kuzu, Urhg. V]II,

nabfi.):'un-"k, adlandrrmak,
!I?_?yy",
MU-PAD-DA zikir {umi.:

nIQ (:

3ll

etsPA (/ragpa): asA,

sopa;

RA $nahagu): vurmak, Ur-Nam. st.

siizrii:<

Sz\G.RIQ (ieriktu) seyiz

SAL (sizniJtl): kadrn

SII-A: kuzu

IIYI|M

I]:TE

sultsncn

FEBMANT

(napharu)

dua.

: hepsi

SU.UR (redi): karrgtrrmak

HI( XXVI, 93 AK S 40,42,43, B tab. $ 19

SU.nl7SU.ni..l,nn 1'n;Vu;: bir geyin yansr, Lipit-Istar, XVIII, 48

STJB (meqdxw niqtu): iliigmek, devrik, rliigiik, Lipit - I6tar, XYII,
pard.su: lcesrnek

SUS.LUCaL: Krrahn altrndaki (kimse), lsraldan sonra gelen

Ilrkg. XII9.

hirnse;

sulrnR BABir' Assun KANUNTaRT vE AMMi-EADUQA

312

5IJTUG (Sutuhhu); sepet; Urkg' VIL'[''

sUMEncE

FERMANT

$ 6' $ f
TAB,EA (rappr;tu): ortakhkl
XIII' 5' XIY'
Lipit-I5tar'
terketmek'
T;\C/T,{G, 1"ratu1, b',uk*uL,
38
XIX'
Lipit'16tar'
,ot ap-ui aihmek. (a[as)
mahdsu: vurmak; Urkg' XII' 11
Tt (;;tu'): kaburga kemi[i
XVII' 23
riTtlr,r'1rol o1u1:. yus^ik, Lipit - I6tar, XvI' 40'
ba30: olmak, malik olmah'
I5tar' XIII' 3
TIL (gamdru): tamamlamak, Urkg' XII' 14' LipitTILLA. (sfiqu): sohak, meYdan;
Tjpit- IStar' XIX' 16
iU laorra;, yapmak,
-"ydoot getirl.ek'
'@aldilu):
io[urmak' Lipit-I;tar' xvII' 13
iuijpf.ru
Ur'Nam. st.27B
^

TUG (raJn): almak, elde etmek, sahip olmak'

IIK

riZADiM: kuyumcu HK S 274

13

ZlrLz parlak, berrak, aydrnhk olmak Urkg' X.Il, 44

ZALLG (ebbu):parlamak, parlak, temiz, aydrnhk' Lipit-I5tar, I,

teb0: aYafia kalkmak.

ZIG.GL (tibu): aya$a kalkma.
ZIR (pasasu): krrmak, bozmak, silmek, Ur'Nam' St' 336
ZU QaA): bilmek, tanrmak, dfrenmek, Lipit - I5tar, XIY'

$ 33' 163' 166

ZIJH (Sardqu): galmak

olmah

NI.ZUH

(tabalu)

ana ittiiu

IV'

19

TUS (wasabu): oturmak

U8.DU.HA' (geruu): koYun siiriisii

UDU /UDU.NIT L (imrnrru) : koYun

UG/UKU (n15u): halk, insanlar' Urkg' XJtt
TJG4

(nfrruit parlakhk nur, rgrkl Urkg'

XrI'

42

5? Ur'Nam' st'

it*.k; Lipit-I5tar {VIl

ie"ui*at
"h"pa, 1,
krrmak, tahrib etmek Lipit'Istar' XIX

78

42

IV' l?
UOU.dE: kagmak. Lipit- I6tar, XIII' 33' ana ittiEu
X' 33
Uffllru.fUffn.tUl.E, (ummanu)z zanaAtkir; Urukg'
-

XYI'
urilutie"sf .ea 6iinr,riJ) aralannda, eqit olarat Lipit'I6tar'
UR (sanu): eine, kucak;
UnU, (eln" rabii): ka;anpetler Lipit'I51ar, XVII' 41
IJR: (amdlu): in'san, L*,'1t'"tu'1i ktipek; bu kelime
adlan; ve kiiPek, arslan adr vardrr'
UnlUnL.Sf .GAi*;ino'i5): aralannila' egit olarak'
KUSUSAN (kinazzu)

UZU (5lru): et
ZABAR: bronz

: kamqr

XIX,

4?

XIII,

37

frfeff,f.Iffl.ZilH: IM'in mahiyeti anlagrlmryor. NAM.NI'ZUH: hrrsrzhk,

XII' ill
TUM (arobalr)i tag'muk, getirmek' giitiirmck' Urkg'
iUnr,fU.nA.. AG (maraqu): hasta olmak:

11;

Ur-Nam. St. 86
ZfrH (lmlaqu): kaybolmak, yokolmak, ana ittiiu IV, 16, Lifit Istar,
ZI (napiitu)t nefes, can, haYat
ZIIZID (kenu): sa$lam, hakiki; (imnu) saf taraf'
zLlZlC ("aifr'j: kaidr.maL; Lipit- I5tar, XIX, 46

L0TUG.DU.8A: Kegeci, HK $ 274

TUG.HA (I,;builtu); elbise, giYsi;
ffM 1;olalu): yafma mah ahp gbtiirmek'
tabd,luz ahP giitiirmek'

TUR (gehru): kiiqiik

313

ZAG,HA (mahisu)z ataziyi kiralayan ile kiraya veren arasrnda mahsulu biilen
kimse, bak NIG.KUD; Krg. Kraus, Edikt' S' 133 v'd'

25

Kraus' Edikt

SOZLUK

35

ile birlikte geqitli

Lipit-I6tar' XVI'

gahrs

35'

(iarraqu)t hrrsrz,

Lipit'I6tar, XIII,

12'

779

3)+

uiziw
A
aAdad

91, 108, 109, 177, 183,190,216,277

Akkad : 3, 7, 10, 13, 15, 38, 61, 62,70,93,
94,170, 184, 185, 212, 260,267,268,214,

260-270

borg bakiyeleri(LAL.

Hl. A)

: g 9 - $ 12
:

$5

$20

: (muiadilinum): $ 1,

$14

Vergi yiikiimliisu (nii5i 6i&im)

ittilu:

2. 13, 44

$ a,

: $ 9, $ f 3

Yenin (naftcr ilim ebabul: $9, $ f0

ana

BAkireler

fiatr :

218-259

$ 55

gerefilunlan: $55
-ye taarruz: $55

i5, $ l8 tab c+G,

$3

3,

$8

baga zift diik-e : $ 40

cezann hikimler iiniinile uygulanmasr

$57, $58

Timar sahibi asker grndlan: $ 13, $ 17,

$ll,

Assur Kanunlan :

tab. C+G,

$ 13

Vergi tahsildsn

1.7,

dayak: $?, $19, S21, $40, $s2,

tab. B, S8, S9, $14, $15, $18

Tanrr iiniinde ifade verrnek (mahar ilim

217

10, 13, 15' 16,

46,93, 184, 218, 275

: $ 9, $ I0

$5

qcbO)

: l, 2, 4,

angarya (krral hizmeti, iiper Janin):

$21, S40, S45, tab. B, S? -$ r0, $ 14,

Ortaklrk (tappatum): $6, $7

Timar :

1?0,

Cezalar :

Foi,z (fibtum)

$ahit :

dAnunnaki: 86, 180, 181,

Aseur (A55ur)

pura: $5
blum: $5, $16

igler

47, 48

l?4, 180, 181, 212,217

Oeza :

ilgili

iokAr:

dAnum: 31, 3?, 50, 60, 61, 86, 88, 89,

$14
borg yiiziindcn hizrnetkirhla girme
$18, $re
faizli borg (melqdtum) : $ 2, $ 5
faizli bors (HAR/UR.-RA) : $ 5
faizsiz borg (tailmiqtum): $5-$?
tahrl borcu (Ji6Jrm): $ 12

Sarayla

- 4ll

iqgi kiralanmasr 48
karrdan uzaklagma: 48
kocadan uzaklagma: 48

: $7
Sahte miihiir: $16

44

fiat tespiti: 48

BirahAne sahibi kaihnlar: $14-$16

Borg

anay'r inkAr: 47
babayr inkir: 47
evlAdr

Arnmi-ditana : 261, 267

Ammi-gailuqa : 17, 260'
Amrni-saduqa Fermam

fura itti3u kanunlan

qahnmrg mahn kulak keserek iidenrnesi:

$4
elbisesini

aknak:

$ 40

giimdiirrneme cezasr : $ 53
hadrm etmk: S20
kaatilin maktul ailesi tarafrndan cezalandmlrnasr : tab. B, $ 2

kazrla qakmak: $53

rl

ij
I

SUMDR BABiI, ASSUR I'.A,NUNLARI

3r?

DiziN

VE AMI{i-qADUQA FEEMANI

krsas (ralion) : $ 50, $ 55, tab.

h:zrn rehin edilmesi : $ 39

C*G,

takt (dumdqu):

$3

lcocamn rcyine brrakmak : $ 4' $ 5'

$14-916, $22 - $24
nehre atma veya alalma : $ 1?, $ 2a,

s2?,

$2s

iiliirn: $3, $12, $13, $ls,

$23,

$2?, $4?
para
$

$ 18, $19, $21, $24, $51, $55,

s6, tab. B,

bakmr :

evlili[i

kocann ceza haklan:

$3
Suq

Itiiyti :

44. tab.

Icathmn: $44, tnb. C+G,

Faiz: (}zbru): tub. I), $7 (?)

tekrar evlilifii: $28, $34, $35

$ 45, $ 46, tab. B, $ 7

Ispat

Evl6tlk (adoption):
almak (evlendifi kadrmn gocu$unu)

aracr kndrn: $23

baba cvinde oturan cvli kadrrun miras
$ 25

$B

I(omguluk :
hnksrz toprak goviren:

$le,

tnb.

C-l G'

$20

$12

criyeile:$41

damaihn (iilen) karrlegi ile : $ 30,

$43

$ 33,

: $ 3l

evli kadrmn balumr : $ 46

evli Lachnla cinsi iligkiler: $ 12, $ f3

I(iilc

$4

yeralanarak cozalaudrnlan:
MirAe

$4

qocuklu kadrn: $29

gocuksuz kaihnrn mol biilnmii : $ 25

(Leniiz) baba evinilo oturan cvli kadr-

Ifediyeleri r
geyiz (Eeriktu, iirlw) t $29
heiliyelerin mirAs yolu ile gegiei: $25, $26
hecliyelerden sonra gelin iize-

kardeglerin baba mahm biiliigmesi tab.

B, $1
iiliirn halinile heiliyelerin ilurumu : $ 3l

hak:

$ 43

kocann egine verili$i (nuilun-

na):$27,$32
nisan heiliyesi (biblu) l 930
. nigan hediyesi (huruppu):$4?

run: $26, $2?

Rehin:
alacakhmn evinde oturaa
c+G, $2

kz

: $ 44'

tab,

veye erkek qocufun rehin eclilmesi

939,948, tab. C4c,92, gl

Yerlek

$ 10

hayvan igin : tab, C-tG' $ 4.

satrhmg rehin igin : tab. C+G,

igin:

$3

$36

hayvan galmak: tab. C*G' $ I

husrzhk: $li $5
homoaexrelle'Iik: $ 19' $20
koibn,n erkefie saltbnsr: $ ?, $ I

koca tarafrndan terkeililen kaihn :

kocaalan uzaklagma : $24

kral iiniinile: $4?

tann iiniindc: $47

Tann Nehir, iiniinde :

Zevce:
balumr

$ 46

B,

Babil (KA. DINGIR. RA) : l, 3, 4, B, 13,

15, 16, 1?, 8?, 88, 93, I49, l?0, 181, 182,
184, 185, 2L2,21r,275
Bilalama I 14, 72, 78
D

Daitula:
$ 45

14

Damga (5imtu):
hayvanlar iizerinile :

IIK.

$ 265

$ 10

dEa (ENKI)

$2

: 21,26,87,92,169,1?6,

2rl,

215

Eanna: 89,

182

184,

rehinin evlendirilmesi: tab, C*G,

$3

$45

Tesettib (itrtiinme) :
Assur'lu ka.trnlann : $40
cariyelerin: $ 40
dul ftsil,ntano: $ 40

evli olmayau kachnlann :

$ 40

krzlann : $ 40
rahibelerin (qd,dittu) | 840

Eninrru: 11, 12, 91,

$ 40

2L7

183

aEnlil: 19, 24,3I.37, 49,50'52'60' 62, 10,

?1, 8?, 88, 169, 1?0, r75, L76o 181, 211,

2r2,2!4, 2lS,

217

Esagila: 9, 88, 1?0, !7I, 172, 182, 212, 213

E6nunna: 14, 15, 12' 78, 19. 83, 84
EEnunna Kanunlan

evli kadulann: $40

ffigelerin :

181,

eclememe

tlulluk tableti: $ 45
evldt efinmo: $28
ev[lik tableti $ 34' $ 36, $ 39
hAkimlerin tableti : tab. B, $ 18

timar tableti:

$ 12

$2

neslene salihn:

$ 25

kocarun borglannclan sorumlu olalr

$32
zorlannn

$5

evli kaihnla zirra: $ 14, $ 15, $ 22' $ 23

cvli kadrmn erkcfii i[fali: $ 16
evli olilulu bilinmeyen kachnla zina :
$14, $24
crkefin evinile zina : $ 13
erkelin koihna hiictmu : $ 9

iililiirme : tab

$ 19, $ 20

: $ 18' $ 19 Ebabbar: 89' 180' LBz' 2L7

215,216,
g
Tablet: $ 4?, $ 48, 5?, $ 59, tab. B, $ 6 Ekrrr : 88, 1?5, 1?8, 180, 182,

$14, $is, $16, $22, $23

syli ft4drnra hrrsrzhf,r: $ 3, $ 5

rinde

cvli kaihnlann hrrerzhfr: S 3'

aagyobna:$44
aakatlama : $44
suglanayr ispat

qalmmrg nrah habul eden

pegelenmig : $ 40

ihinet: tob. C*G, $ 9'

evli kaihna sarhntrhk I $ 9

evli kaihna tecaviiz: $ 12' $ 16

kiifiir :

17, $ fB

toprafa tecavilz eden : tab. B, $ 8- $ f0,

boganma: $37, $38

dul Laihnla: $28, $34, S35

gelinin (iilen ) hz kuilegi ile

g3

$l

su haklan: tab. I),

belge $34, $39

$3

delil (64'eratu): $l
suyo atma vc dolma : s l?, $ 22, 924
gahit giistermo: $4?

Ilckim :

Evlilih:

C+G'

tannyo sormak:

$28
belgeye ba[lamak: $28

emAnete

$ 46

Timar (illcu): $45

Topralc halclarr : tab. B,

Yemin:

$55

$ a?

qahnmrg egyaya yataldrk : $ 3' $ 6

qocuk diigiirtme: $21' $50, S5f, $52
gocuk iliiiiimo (isteyerek) : $ 53

$ 36, $ 3?

Ticarct :
satrn alrna : tab. B,

zevce

$ 23

bikriizAle:

$ 46

bdkirenin: $55' $56

Ev:

nracrLk:

$ 59

Assur'lu erke[in:
$ 33

rehin hayvamn gatrlmasr : tab. C*G,

$4
rehinin satrlmasr: tab. C+C, $ 3
rehine kiitii mrramele etmelc $ 39, $ 44
tam parasl iidenmig rehin : tab. c-1-G,

kocamn yokJulu$unda yeniden ovlenine

Fiat

$ 33

hakkr:

terkedilen kadnrn clurunu :

ya$ diikme: $42, $43

mah: $35

tarifi:

S 28

$38

kocasr iilen kadrn

924

$ 33

(kayrnpeder ile)

26,

s36

$1

bclgesi:934, S45

kocasr iliigman tarafindarr alrrran : $ 45

: S4-$6, gB, 99,

tannya sormak:
Dullar:

25'

kadrmn mal telekki ediLnesi : $ 36

kayrnperler ile evlilik: $ 59
kocadan kenilini gekme : $ 24
hocamn borcunu yiiklenme : $ 32

$9

sag kesme: $18, $19

sakatlama

zifaf, baghk heiliyesi (tirhatu):

72-85

ahg-verig: $38-$41
borg verme: $19- $21
bogan-a : $ 59

evlilik hukuku: $1?' $18; $25' $35

fiat ve kira beclelleri ayarlamasr : $ I' $ lf
haksrz

haciz: $ 22.

$ 24

318

SUMIN BABiL ASSUN KAITUDII/INI

hayvau zararlan: $53- $58

kiile hukulsu: $49-$52

mal depozitosu: $36, $3?

mahkeme sorumluluklan : $48

$32

sakatlama (kiileyi)

12

lg,

3, 4, 8, 9, L0,12,13, 14, 15,

86, 87, 88, 169, 1?1, l?30

2t3,

: 9i99,

(nu\kenun,u):
suya atma: $143, $ j55
siirgiin: $ 154
sakatlama

H
Hammurabi

S f 94, g f 9Z,

$ 200

l?-

lsl, 2Il,

g20S

$ 198, $ 201

yakmo:925,915?
Ifammurabi Kanunlarr : 86 - 2l'l

yaralama

bagansrz ameliyat

2lS

cerrah tarafindan (kiile iqin) $ 2l?

cerrah tarafrnilan (muJ/rdzum igin):
$ 216

(ameliyat ile) sakadama voya tiliimo

sebeb olma:9218,

gZl9,

g2ZO

g 26

iaiz "(1itlu):
9e,

66, g 't2*d, 572*e,

r00

faizli borq (hubullu, un.S RA) :

$ 4S,

$ ?0+d, g ?1+d, $ ?3+e, $ zn+e,

tfizaiz (tad,migturn) : $ 102
hiqmetJg borg tideme (ana ki.liatim):

ru, g lt8

$ 13?

: $ f?8, $ l?9

evlilikleri: gl3?, St44-9146, gtg3

g 12?

ll0, fg0, S 2?3, S 224

meyhane agma voya bir meyhaneyc
girmeleri: $I0B-lll
tannya adama: $ l8l
manastE:

aemak:521, $22?
atege atmak: $25
biilgcyo para oezasr vennek: $ 126
giindiirmeme: g f$ (?), $ 22? (?)

kamglamak :

$ 202

kazr$a gakrrak:

Iasas (talion):
200,

$ 153

116, S 196, S l9?,

g 210

k6loli6o verme : 9146,

g 14?

nehreatma:$2

iikiizle giirii&lene : $ 256

iiltm cezasr: $3, $ 6-$8, $10, $14,

grs-$te

evlAtlrfa almolc (cza nardti leqi)

g r8s, 186, g 190, g 191
s
evlAthktan qrkarma:

kiilo edilememesi :

$ 191

$ lB5

mirastan mahrum eililmesi: $ 190

iiz ana babasrna diiniigil : $ lg6, Ig9,
g r90, $ 193
iiz evlAttan ayrrma : $ 190
suay hizmetlilerinin evl6t edinmeleri :
187,

192,

g 193

terbiye ve yotigtirmek igin (ona rcr6irim): gtBS, gt88, gIBg

zonaatkarlar tarafinilan ahnan; lgg,
$
g r89

Evler :
kirasr ve kiracrsr

timar igiudeki:

boganma; $13?-$141

Gemiler

seyiz (Eeriktum)
$ l?Ib
$ rB4

162-

164, $ i6?,
- s 173, $ 176, $ r?6b, $ 178 -

din kadrnlan

ile: $l3?, g144-!146,

$ r83

S 174

dul kadrnrn tekrar evlili$i: $ 1??

eglerin borglanmalarila karghkh
runluluklm : $ 152

so-

$ 172

$ 172

ile evlilifii:

: $ 69*c
6?$a

ialolma$a yiiz turon

: g 6g*b

kayrnpederin hecliyesi

iildiirmo:

$153

$r33-$136
S 144

haksrz haciz:

-g

ll9,

$ll4

kiitiimuamele:$116
HAkimler

giirevini kiitiiye kullansn:

$5

iginilen atrlan: $5
mahkeme:

$ I?5,

kocayr kitgtk iltg{lrmo : $ 141, $ 143

kocamn yokluluntla yeniilon evlonmo l
kiile krzlarla cinsl iliEkiler:

: g ll3

haklo)

- $ 149
g f 59 -

$ 161

tamamlanmamrg evlilik : $ 159 -$ 161

tekrar evlilik : $ fffi -$ 136
yat'. akraba ara$uals. ahltk iLqr

iligkiler: $r54-$r58
zevcenin iil$miinrleu Eonre cvlenmc
hetliyeleri.i. miras yoluyla gegigi :

$162-5164
zifaf hediyesi, baghk (tirlraum,f : $ 1595 16r, $ 164, $ 16s

l7lb,

rB0, $ r8r

lspat r
belge giietermek: $ 104, $ 105,

: $ 142
: (zubullum)

nigcnl'hk heiliyesi (biblum):

ziftlenmesi: 234, $ 235

Haciz ve rehin (niprttum)

s r7B, 5

kocailan kanya hediyeler: $ 150

kocadan nofrct: $ 142
kocayr

gegitlcri : $ 240
kiralalr: $236, $237

lntifa' hakkr (c&,tru

iptal eilileu evlilik: $137-$149

kanyr ktigiiLk ditgltrmo

batmasr: $23?, $238

Ilile : $ 108
Inma,g229,S233
lnkde: g106 gr0?

evlilik belgesi: g 128

evlilik iincesi borqlar: $ l5l
hasta egin bakrmr: S 148, $ 149
hayatta iken ba[rg : $ 165
kachnrn kiile

g 99

biilge: $142, $251

saray: $18, $109

evli kaiLna iftira : $ I2?, $ 132

evli kadrna haciz: $ 151
evli kadrnrn tarifi: $ l2B
evli kaihnla cinsi iligkiler: $ 130

hiir

?2{e,

emanet voya depozito: $120-$126

erkefin egine verdi[i hediyo (nuilun

nu): $l?lb, $I72

evli kadrnrn haklan:

s 241

s r?6

anair[r ve babah$r inhAr etmeleri : $ 192

din kadrnlan tara.frndan ahnan: $ lg?

zina: $129.$132
zorbahk: $133a, $134
Faiz (sibtum): $ 66, S 72+d,

hak}u:

g 180 - g 183

geyizlenmeleri

iftira:

baba evinde oturan evli kadrna saldrn:

$ r3o

erkcfin verdifi hediyede gocuklann

$ 206

boganmolan:

miraehakkr:$l9l

Cezalar :

Evldtlk (adoption):

Borg:
$

(beyin beyi)

oile mitlk{tnds hiseclcri

$225

baytar tarafrndan,t g 224

cerrah tarafrndan (bey igin)

Beilel

Din kaiLrnlan:

Ameliyat:

Evlilik:

dul kadrnla evlilik: $ 1?3,

tokatlama (beyin beyi): g 202, g 203

tokatlama ftiilenin beyi) : $ 205
tokatlama (mu$kenum'w mt6kenum,u)
$ 204

271

410

DizlN

sakatlaina : (beyi) : 5 192 -

yaralamalar: $24-$a?

Oudea: 11,

AMMi-gaDUea lEnMANr

para cezasr: $29, $59, $f06, $111,

$ 120, $ r24, $ 160, g i61, g rgs,
5 19e, $ 20r, s 203, g 204, $ 206 $ 209, g 211, g 2r3, S 2r4
saq kazrma: $12?

hrrarzhk: $12, $f3

siitana:

Il.E

$ 122,

r23

suya atmak ve clalmalc : $ l0B, $ 129

gahit giisternrek: $ f06, $ 107
tarur iiniinde (mahar ilim): $107
yemin: $20, $r03, $131, $206,9249
I(reae (talion): $f16, $196, $f97, $200,
$ 2r0
Koca :

eg iizerindo hdkimiyet

evlilik iinceei borglar:

$ 129

l5I

kocayr iililiirme : $ 153

yoLlulucla yeniden evlsmo: $ 133 r36

Komguluk haklan :

68f

a, $

68+b,

$ 53-

955

komgu 6rnek ahnarak borg iideme

$42, $43

Kiile (erkek)

efendigini inkAr,: $ 280

evlenmesi (hiir kadrnla): $ f?5,

kayrp k6leyi seLlams r $ 16

ktileilen dofan goculler: $ 1?0,

$ 1?1

kagak kiile: $l?

kagrrrlan kiilo: $ 15

f?6

320

kdlelik igareti (abbutun):

s

:..1

to,

memleket drgrnda satrgr

rehin edilen kiile :

6'

$ 226,

saklurlan kiile: $I99

satrlan kiilenin siizlegmesi

$ 164

$ 278' $ 279

yerli olmayan k6le: $280-$282

Kiile (kaihn) :
cariye: $144, $146, Sl47-$I19
qocukiliigiiren: $213
haklarr: $ 171
rehin olarak: $ 116
sakatlanan: $I99,$205
satrlan: $119, $278
tecaviize ufrayan : $ 213
Kral :

Okii,

kirasr:

Mirds

,t
1

$ 195

$ 228 - 233

yataLhl(: $?' $9-$13

$ 208'

$ 213

qocuk diitiiTtme) (muJlce'num'un) $ 2ll

$ 165

emanete ihAuet: $ 1f2, $ f20

emaneti inkAr: $ 120, $ 124

qocuklulsahnrn3$lf!

iftira: $1, $Il

gocuksuz lgd'nrn3 $lf$

din kadrnlanmn : $ 180-$ i84

hakimlerin gtirevi kiitiiye kullanmasr

hayilutlars yatakhk: $ 109

$ 273

$ 99

kat (*'/,elun): $7?*f'

tilccar (tanhdrun)
s

102

$99

: $ 10?' $

If6,

1f8-

l2r, s r24, S 12?, $ 136

sermaye (qoqqail hasPim): $72*e,

se)ryar sstrcr (Iamallt):

194'

f5f' $ l?rb, $ U?

$ 275

$106'
- $ 179

$ 26

$ 38' $ 67*a
gegitli aeker srnrflarrnm tir'an (rddi,m,
bdirum, ha!!6tum, IaPuatm) z $26,

s2?, s32-$34 $37, $41, sIo2$ r07

hiznef,!6rr ayrrmar

Tann:
alagdikrne:$60-$63
$

giirllo gkarma:

$33

ktigiik timar eahibi, vergi ytkfimtiisii

(naii bihim): 5 2l' $ 36, $ 38'

$ 59

259'

99'104' $ 106'

devreililemiyen timar :

sl0?,s122-5r24

ilet yolsuzlufu:

$ 10?
zara (buh.qqum): $72+f' S102
Tinar (illu) : $27' $ ll5' $ 118

$ 25

$ 260

$ 106, g

$ 49'

57,

$ 40

$ 182

evlAda verilnesi: $ 28' $ 29

timar sahiplerinin giirev ve haklan:
S Zr' 3 ou't o'

timam

giftgilerin borglan : $ a9 -$ 52
giftgilerin giirevleri : $42 - $aB
qobanlann g6rev ve suglarr:

l0?

timar eahibi din kathnlan:

timann biiliinmesi:

$52

$ 5

$ 43,

toprak kiralan*asr : $ 44 - $ 47
Tereke: S150, $Ulb' $U8, Sl?9' $181

faizli borq (tailmiqtum): $

$ahit: $7, $9, $ll' $13' $?5*o

$

$44

toprak iggilerinin iicrederi:

bodol

(muleniqtvm)

72*o,

toprak balmr ve soruolulu[u

$ 102

zina: $129-$I32
Sulana:553-$56

:g

$ 24s, $ 24?, $ 249, $ zss

sulama ile ilgili suglar : $ 53 ' $ 56
tarlayr igleyenin borglan : $ 48' $ 49

m6netr $122-9125

yalencr gahit: $ 3
yaralama : $ 206

Tablet

$ 57' $ 59

faizli borq (URr. RA lhubullum):

g
$ 70+al' 71+d' $ 73*e' $ 74*e

$ 53 - $ 56

bahgc yetigtirmek: $60

borca kargrhk toprak giietcrilmesi:

$ 26s

bafrgr

suglar

yangn grkarma: $ 25
yanmakta olan evi yafrra :

Sfit anaLk

'

depolana: $120' $121

$ 227

olaq kesne (izinsiz) :

$ 14

ilamga (hayvanlarda) defigtirmek:

lfr

mal

$2

$ 268

mevsim igqilerinin kiralannasr : $ 26,

$ 33, $ 273
iikiizlerin haciz ve kiralanmaer : $ 241 '

Ahg-verig

$ls6-$rs8

$ 57, $ 58

hayvanlarrn verdili zararlar :

Ticuet

gocuklanmn def,igtirihnesi: $ 194

tahrla el koyna: g ff3-S 116
yakrn akraba arasrndq cinsi iligkiler:

bagkaunrn topra$na gegme :

btilgesini alilatma : $ 126

gocuk kaqrrma:

$ 208'

siit

alag kesmek (izinsiz): $ 59

angaryada beilel: $26
babahfn inkAr (evlit tarafrndan) : $ 192

gocuk diigiirtme ftiilenin)

: ! 214, $ 231

suglana: $f27' $131, $132

: $ f96-$208

s 211

$ 20?,

siiriiyii azaltma : $ 264

siiriirle salgrn: $266
siiriiile sakatLk: $ 26?

gaLnnrq naln sauer : $ 9

gocuk diigiirtme (bey kramn)

274

tegvik:

sulma ile ilgili

biiyiiciiliik:

iiliime sebeb (muikdnun'un):

suqa

gahnrmg mala

210, $ 230
iiliime sebeb (kiilenin)
$

$ 212

Suqlar :

L66, 170' 212

5 280

iiliime sebeb olmak (beyin)

$2s3-$2s6
hayvan ve araba kiralanmasr:

hayvana gelen zararlar: $246'$248

$ 146,

rehine kiitii muamele : $ 116

sahtekArhk: $ I08
satrgr inkAr: $ 106, $ 107' $ 120.

iqin: $54, $ll7

kamun satrgr: $ll7
krzrn satrgr: $ll?
kiilenin satrgr: $1I9, $fa6
kiile tarafrndan satrg : S ?

babamre vuieine

$ 246-

borg

$274
miihiir kazrcr Qnrgullu): $274
srgrtmag (kullizum) : $214

$ 108 - $

kiilenin efendisini intAn:

gobanlann kirasr: $ 258

hayvan bakrcrsuun yem Yolsuzlu$u:

g 272

S 273

nakliye suglan: $ ll2

$ 241

babaya

Satrg

kendirci (GADA): $2?a

keqeci (TUG. DUg. A) : $ 274
kuyumcu (ZADIM): $2?a

rehini:

$ 242-g245,9 247, $ 249, $ 2ss,

gocuk diigiirtmo : $209-$214

erkeklere: $f96-$208

hasrrcr (ar&uppum) : $ 274

hekim/cenah (asi) : $215 -$223

yapr ustasr (itinnum):

$ 165,

siisken: $250, $251

gemici (raMA. LAII): $234-$240

kocayr iililiirme : $ 153

kocayr kiigtk cliigiirme : $ 141
kiilelik igaretinin deligtirilnesi:

kiile kagrrrnak: $15

meskene saldrn: $21

adam diivmek

zanaatkir (ummdnv): $

rs0,

s 248

ilerici (al/rdpr): $ 274

giftgi (il*cru): $257

marangoz (naggtuum)

sakatlanmg veya tildiiriilmiiq :

baytar : $ 224
berbet (gallabu): $226
demirci (ncppdfu) z $274

14r,

s 268

: $ 6l

goban (ndgidu): $209

goban (re'um) : $ 165'

$ 39, $

haciz veya

hediyeleri: $34' $35

llizmet (ilannat Earrim): $26
sefefi (horran Jcrrim); $ 32

Meyhanecilik

Mnlkiyet (ferili):

yatakLk: $f6-$20

kagak kiileye

$ 226,

$ 166, $ 176

: $ 5l

husrzhk: $6, $8, S22' $23, $253,

s 2s9, $ 260
hiikmiin def,igtirilmesi : $ 5

kiilenin mirisr: $176, $l76b

Saldrn

$ 129

fermqnlan (gimdol iarrim)

hAkim giirevinde $ f8" $ f09

Meslek adamlan:
bahqrvan (nugcrri6u)

168, s i6e

$ 165$ 167, $ r?0, $ r?2, $ 173" g us

evlilik hediyelerinin bdliinmesi : $ 162 -

saldrrank6le: $205

affr

evlAtlar arasrnda mal b,iiliinii :

sakatlanan k6le: $199, $205

dul kadrnn: $f73, $174

evlAdm rnirdstan mahrum edilmesi

$280 -$ 282

$ 116

32I

DtzlN

sUMER BABir, AssuR KAITNLARr VE AMMi-SADUQA FTRMANI

$ 58

F. 2I

Dizix

SUMER BABiL ASSUN XANUi\IL\RI VD AMMi-?AI)T.'OA I'}:NMANI

timann

satrlamamasr

timara ait hayvanlanm satlmasr : $ 35

Ticcar (tankdrum) z$66, $ ?1f rl, $ 72*e
biiyiikler adrna ig yapan kiigiik tiiccar

Lipit-l5tar:

$ 272
$ 271

giftgi:
goban

$15, $16

rniris

$ 258

gemici : $ 239
hayvan : $255' $268 -

hekin: $ 22L-9223
kiile : $ 273
yabancr kiile: $280,

gemi kiralanmasr: $

brrsrzhk:

zanaatkAr iicreti (idri): $27A, $275

ziftlenme iiereti: S 234
tah:l tayrnr (iprum I 5n' U1 I g rZe

tann iiniinde (nit ilim): $ 20'

Zesce

$ 138

balum:

kocanrn yokluiunila

$ 29'

$ 172

hasta egin

bahrr:

f48'

dMariluk: 8, g, 87, 88, 94, 149, 169, l7l,

I72, 181,182, 185, 2Il, 2r2, 213 276

l5l,

28

?l

Nippur: 13, 61, 62,

,0

IIK

88

i AMAR' GI) : 1l' 23'

172, $ 280

r42

600

$ 152

iftiraya u$rayan:
miisrif

28, 51, 62,

kocanrn evlilik haklannr retlileclen:

$

Ozgiirliik (anihrtuu

$ 149

kocasrmn borqlanndan eorunlu olan

24, $ 25,

mal biiliimii (kardegler arasrnila): $ 32 $ 33

dNinrrrta

s133-$136

haklan:

dNanna: 31, 32, 3?' 38

dNan5e: 24,27,29
dNingirsu: Il' 12, 19, 20,27, 23' 24,25'

$ 14

$26, $27, $31

$ 103'

s 249

bag zevce (seqme eg, ftirtu)

gocuksuz: $138'$140

$ 11

mal biiliirnn (gocuklu kadrn) :

Yemin: S206' $22?

$ r3l,

evlilik hediyeleri:
kaqak kiileler:

kiilelikten kurtulma :

yaprustasr:$229
tayrn (qdlum): $165
yiin tayrn (Iubuiwm lSig. BA) : S l?s
ya! tayrnr (piJJalarn 7 I'BA) : $ tZO

12?'

$ 132

$ 143

saliLnya u[reyan bikire eg :

tekrar evlenen : $ f33 -$ f36

$ 130

169, 1?8, 182, 183, 784,

2ll,

276

Sumer: 1, 3, 7, 10, 11, 12, 13' 14' 16' 6l'

62, 70, 94,1?0, 185, 212,217
Sumer Kauualan:
ana ittiEu t 44-48
Lipit-I5tar Kanunlarn z 49

'

7L

Kaaunlan : 30 ' 43
Urukagina Kanuulau z 19'29

Ifr-ns--u

t
dlgrgi: 8?, 181
0l5tar (INANNA): 5, 61, 89, 90' 9l' 93'

94'

37' 38' 59, 60-62,10

btyii : $ l8

$ 3?

$9

kaqakkiile:$12
komguluk haklan:

$281

: 12,30,31,

bekAreti bozma: $5
boganma: $6' $7

hayvana olan zararlar : $ 34.

$ 2?1

Ur-nammu

a5amar (UTU): 3,8,9,87, 89' 93.

ad' tn.
oro !13-215
Lo-) .1-,
Lt tt aoo
alvr a.4
lf*r

l7I'

173'

kaihn kiilelerin efendilerine kargr saygrsrz'

hEr: $22, $23
nehre atma veya datma: $ f0, $ 11
para cezael

$5-$

8'

$ 10' $ 12, $

14'

$21

ay&r ve iilgti tespiti:

ferdimiilkiyet: $l?

gemi: $276' 5277

$165

Ur-nammu Kanunlan : 30-43

: $ 2l -927, $ 3l -$ 33

evlilik: $28-$30

ev: S 69+c

$1

borg yiiziiziinden kiilelifo girmo (miqtunr):

$ 25?

Tcnn kararr: AK

Tayn (giJtu: lation):

alag dikme: $8
alag kesme: $10
bahqe yetigtirmek: $7, $B

arabacr

13 - 15, 49, 50, 52, 60, 61. 6::, ?lt

Lipit-I5tar Kanunlarr : 49-?l

({atnallim): $99-$f07
Ucretler (kira, nafaka, tayrn ve tarifeler)
araba

I,

$40

$ 12
$ 14

39

sakatlamalar: $15, $16, $I?

gahitlik (husrz adamrn) : $ 25
tanm: $27-S29
yalan suglamalar: $10

zina: $8,$ll
Unrkagina: 11, 12, 19,23,24,28' 29
Urukagina Refornlan

reformlar:25, 27,

19-29

28

tayrn (ration) z 25,26,27

tirre (P1. LUL. DA) : 19.24

$ 17'

7'
IL

1L4- e2,
DIJZELTMELER
Strrn

Yrnr,rg

Do6nu

alt not I

K6hler

Kohler

23
25

cingi

Cinai

tuifleri

tarifcleri

Srvrr

21

stsle

etele

1l

1I

gasrP

glsrp

11
11

28

e-!e-gar

e-Eb-gar

Sumer'ligin

Sumerli'ligin

Laws-Code

Law-Code
va'adesine

12

dt not

l3

2l

l4
l4
l4

alt not
alt not

L4

alt not ekeik

16

I6

alt not 46
alt not 5I

a.

l6
l7

alt not
alt not

Ilogf llarems

l9

Literattlr

l9

Literatilr

aynlmamrg

23

l3

XII

24
26
27

22
9

28
28

t8

30

Kanun madde-

21

37

38

26

va'adesi
gelinceye kadar
kanununu
Esnunna
eksik
Jta

na (Orientalia XYIII,
The Aesyrian Lavs 46

ibid
56

lerinin konusu

(kailar)
kanunu
Fshnunna
, A. Pohl
A. Pohl, Die Gesetze von Einun-

eksik

VIil

XI

xu
Urukagrna
eksik

f24-130)

The Assyrian Lawa 4 v. tl

s. 12

ibiil g. 13
Ilof - und Harems
E.

Sollberger, Corpus des Insc-

riptions t'Royales" Pre6sargoniques de Laga6, Gendve, 1956

Keeel BiC Kol YII ile birlegecek
Kol. XII
Kol. YfiI
Kol. X
Kol. XI
Kol. XII

Urukagina

Bekireti Bozma ($ 5)
Boga.-a ($$ 6,7)
Zina

($

8,

1r)

Nehre Atma veya Dalma ( $ 9)

Yalan Suqlamalar ($ l0)

Evlilik lleiliyesi $

12)

Kagak Kiile ($ 14)

Sakatlena ($ 15 - $ 1?)

suMEn

326

S,lYrl,

atBiIr

.assuR KANUN!Anr VE .l!t![i-gaDuQl rEnllaNt

Y.l.xr,rg

Serrn

DlzlN

Dodnu

Srrrr

22, 23)
Ihrerz Adamrn $ahitli[i (g 25)
$ahitlikten Kagrna (g 26)
Saygrsrztk

Tanm
31

34

alt not
ls

69

(gg

($$ 2?-29)

Ylxr,rg

S.lrrn

Evlilik-Aile

86
99
102
107

29

(GE}DE

(GSM)E

son satrr

(A. sA)
i-ma-ah-ha.a9

(A. SA)
i-ma-ah-ha-ag
$ 98 - (Borger ??ff)
$ 99 - (Borger 78 f f)

ni-ie-kum
kol,

ni-ic*vm

ll9

Kol.

YIII

119

t2

KoI.

$ 16

119

22

r36

25, 38

eLsik g ?8*f
eksik
(E. cL.A)

eksik

??*f

35

72

kol.

35

37

II14

Kol. II[, st.

39
40

alt not

ll

Band,anakku
!egel

latd,anal*;u

l3?

2L

ra-bi.ti-Iu

4t

I49

37

wa-ar-ka.5a

26,33

Segel

42

l8

legel

gckel
gekel
gckel

42
49

l6

2t)

$21

Aragtrrrrra

M. S. Nicolo

52

28

53

xu
xuI

M. San Nicolo
Kol. XII
Kot. XIII

mugsa-dumu

munut. uasa

dNin-utta

Kot. XX
dNi!-urta

J'

25

60

60
60

24

6J
64

b)

?9

xx
I

alt not 90
alt not 92
alt not 93
alt not 94

93

gen
94

94

93

13,16

migtum

madol...

geu

maile....

65
66

l0

66
66

25

xvl

31

baghk

geyrt

61

15

xYII

67
69

alt not

KoI. XYII

72

Iiteratiir

miqtum

xrv

98

tayin

xvur
eksik

'

Kol. XIV
Kol. XVI

tsyt[
Kol. XVII
.

rL Pohl, dio Gesotzo von Dlnulne

Oricutali!, XVUI
72
72
72
73
10
79
79
79
80
81

lZ
4

alt not 105

alt not ll3

6-14

83

dtnot

84
86

rrrl
Esnunne
nishatum
leqel

biitlin leqel'ler . 6eqel

alt not 124
"den

attnbt

84

llilbbum

15

83

s4

ot,, verig
ev be&gilili (60)
tho laws

22

129
130

5
altnot
altnot
15

133
135

Dodng
Miilkiyeti Evlilik, Aile ve Miilkiyet

30
6

VIII,

evlilit
eilinccch
Tho. Lawe
.t3qubbum

eilinecck
Eghnurna

uirhltum
gekel
gokeI

owvel"

ubaru
hiete accidentally

tt-don owoltt
ubaru
hits sccidentally

mu5kenurn'a

mulleilitunfa

eevketmek"dan
Kannu ise Lauinu

eovlotnck"ten

Lese-Stilcke

Lesestflcke

hannu

iu

kaniinu

124-130

32't

156

34

IR

156
159

24

-ID (lKap)-ti

22

(8. SlC4)

l?3

son satlr

ag l6-ru

$ 100

(s.01.{a)

<mu> - ra-bi-ti-5u
wa-ar-ke-si
IR
-ID (Kap)-ti
(8. SlG.)
o!.16.ru