DRAFT SRVEYDE TANIMLAR:

Harcanabilen deerler: COMSUMABLE / DEDUCTIBLE

Gemi operasyonu ile ilgili kaln yakt (FUEL OIL), ince yakt (DIESEL
OIL), yalama ya (LUBRICATING OIL), tatl su (FRESH WATER), boya,
halat vs. (STORES) gibi kalemlerin arln ierir.
l arlk: DEADWEIGT
Geminin tama kapasitesini ifade eder. Yaz ykleme hattna kadar
yklendii zamanki tayabilecei arlklardr.
Geminin kendi arl: LIGHT SHIP
Geminin terazi arldr. Geminin yakt, suyu, balast, store
olmadan sadece kazan suyu ve kendi bnyesinin arldr.
Deplasman: DISPLACEMENT

Geminin DEADWEIGHT + LIGHT SHIP arlklarnn toplamdr.

Baka bir ifade ile o anki yzd su hattndaki arldr. Dolays ile
geminin deplasman draftna gre yani ektii suya gre o anki
deplasman, farkl su ekimindeki (draftndaki) deplasman farkldr.
Draft: DRAUGHT
Geminin su kesiminden omurgasna kadar llen dik mesafedir.
Ba, k ve vasattan sancak-iskele olmak zere 6 yerden okunur.

Bann zerine gitme: DOWN BY THE HEAD

Yzen geminin ba draftnn, k draft deerinden daha byk
olmas durumudur.

Knn zerine gitme: DOWN BY THE STERN

Trimsiz (trimin sfr) olma durumu: EVEN KEEL
Geminin ba ve kta okunan draft deerlerinin eit olmas veya
okunan bu deerlerin farknn sfr olmas durumudur.
Yzen geminin k draftnn ba draftndan fazla olmas
durumudur.
Kaimeler aras boy: LENGHT BETWEEN PERPENDICULAR

Ba ve k dikmeler arasndaki mesafe.

Boyuna yzme merkezi: LONGITUDINAL CENTER OF FLOATATION

Geminin yzme merkezinin, gemi k tarafndan yada gemi
ortasndan olan uzakldr. Gemi ortasndan olan uzakl alnacaksa
baa yada ka olarak ifade edilir ve bu nokta gemi orta noktasndan
knda ise dzeltme (+) olarak uygulanr.
Boyuna arlk merkezi: LONGITUDINAL CENTER OF GRAVITY
Gemi arlk merkezinin, gemi k tarafndan yada gemi ortasndan
olan uzakldr. Gemi ortasndan olan uzakl kullanlacaksa baa yada
ka olarak ifade edilir.
Boyuna yzdrme yetenei merkezi: LONGITUDINAL CENTER OF
BOUYANCY
Yzdrme yetenei merkezinin, geminin kndan yada gemi
ortasndan boyuna olan uzaklk mesafesidir. Bu noktann mesafesi gemi
ortasndan alnacaksa baa yada ka olarak ifade edilir
Trim yaptrc moment kolu: BG

LCG ile LCB arasndaki cebirsel farktr. Uzaklklar gemi ortasndan

alnacaksa, ayn tarafta olmalar halinde matematiksel farklar, farkl
ksmlarda olmalar halinde ise toplamlar alnr. Uzaklklar k taraf esas
alnarak hesap edilecekse, matematiksel fark alnr. G noktasnn B
noktasnn nnde yada arkasnda oluuna gre geminin trimi ortaya
kar.
Bir cm.trim momenti: MOMENT TRIM A CENTIMETER (MTC)
Gemi triminin bir santimetre deimesi iin gerekli olan
momenttir.
Bir cm. batrma tonu: TON PER CENTIMETER (TPC)
Gemiyi toplam olarak 1cm.batrmak iin gerekli olan arlktr.
Ortalama draft: MEAN DRAFT
Geminin ba ve k tarafta okunan kana rakamlarnn deerlerinin
aritmetik ortalamasdr.

Ortalamalarn ortalamas: MEAN OF MEANS

Ortalama su ekimi ile vasattaki su ekiminin aritmetik
ortalamasdr.

Draft srveye balarken ncelikle kana rakamlarn doru

okumamz, metrik sistem veya imperial sistem ile mi markalandn iyi
bilmemiz gerekmektedir. Draftlar okuyup hesaplamalara balamadan
evvel mmkn olduunca geminin bir tarafa meyilli olmadndan emin
olmalyz yada bunu en aza indirmeliyiz. Draft okumalarda yaplan bir
yanllk, hesaplarmzn sonucunu etkileyecektir. Eni 30 metre olan bir
geminin bir santimetre batrma tonunun (TPC) 70 ton olduunu
varsayarsak ve kana rakamlarn okurken yapacamz 9 santimetrelik
bir hata 630 tonluk bir arlk farkna neden olacaktr.
Salkl bir draft srvey yaplabilmesi iin:
1. Gerekli olan tm cetvel ve manuellerin kullanlmaya elverili ve
onayl olmas gerekmektedir. Bu cetveller:
i.)
Tank iskandil kalibrasyon cetvelleri (SOUNDING TABLE)
ii.)
Gemi deplasman cetveli (DEADWEIGHT SCALE)
.) Genel plan (GENERAL ARRANGEMENT)
V.) Hydrostatik eriler cetveli (HYDROSTATIC CURVES-HYDROSTATIC
TABLES)
2.
Gemi triminin mmkn olduu kadar kk tutulmal
3. Gemi meylinin mmkn olduunca sfra yakn olmal
4. Gemi balast tanklarnn tamamen dolu veya bo olmal
5. Gemi kana rakamlarnn okunur ve temiz olmal
Draft srvey uygulamas:
Draft srvey gemimizde ne kadar yk olup olmadn anlamamz
iin iin yaplan bir operasyondur. Bu ilem:
1. Ykleme balamadan evvel (tahliye balamadan evvel)
2. Ykleme bittikten sonra (tahliye tamamlandktan sonra)
Yaplr ve aadaki sra takip edilir:
1. Draftlarn saptanmas
2. Deniz su younluunun bulunmas
3. Deplasmann saptanmas
4. Bilinen arlklarn tespiti
5. Dzeltilmi net deplasmann bulunmas
6. YK MKTARININ TESPT
Draftlarn saptanmas:
Draftlar ba, k ve vasatta sancak-iskele okunur ve
ortalamalar alnr.

Okunan draftlar eer tam dikmeler zerinde deilse draft dzeltmeleri

yaplr. Bunun iin aadaki formller kullanlr.

Dzeltmelerin iaretleri:
Ka trimli gemide:

Ba draft dzeltmesi: (-) iaretlidir.

K draft dzeltmesi: (+) iaretlidir.
Vasat draft dzeltmesi: Vasattaki kana rakamlar vasat dikmenin
nnde ise (+), knda ise (-) iaretlidir.
Baa trimli gemide bu iaretlerin tamamen tersi kullanlr.
Ortalamalarn ortalamasnn ortalamas: MMM (MEAN OF MEAN OF
MEANS)
Dzeltilmi draftlar bulduktan sonra deplasman bulabilmemiz iin
draft deerlerinin ortalamasn almamz gerekir ve bu deerle
hidrostatik cetvelden geminin yzd su hattndaki deplasmann
buluruz. Bu deeri bulabilmemiz iin aadaki forml kullanrz.
Bu formln alm; ba draftn ortalamas, k draft ortalamas, 6 adet
vasat draft ortalamas toplanr ve 8 e blnerek ortalamalarn
ortalamasnn ortalamas bulunur. Buna ayn zamanda DEFORMASYON
DZELTM de denir.
Deplasman ve dzeltilmi deplasmann bulunmas:
MMM bulunduktan sonra hidrostatik cetvellerden bulduumuz
deerden girerek deplasman deerini alrz. ( ) bu deere
uygulayacamz baz dzeltimler vardr. Bunlar trim dzetmeleridir. Trim
dzeltmesini bulabilmemiz iin ncelikle trimin miktarn bilmemiz
gerekir. Trim ba ve k draftlar arasndaki fark olduuna gre aadaki
forml bize trimi verecektir.
t = da - df
Birinci trim dzeltmesi: Birinci trim dzeltmesini aadaki formlden
bulabiliriz.
Bu formlde LCF, TPC hidrostatik cetvellerden, soldan MMM deeri ile
girdiimizde, yukardan LCF ve TPC kolonundan girerek elde ettiimiz
deerlerdir. LBP geminin ykleme el kitaplarnn banda bilgi olarak
verilmitir. Bulduumuz birinci trim dzeltmesinin iareti:
LCF ile trim ayn tarafta ise (+), farkl taraflarda ise (-) olarak
uygulanr.
kinci trim dzeltmesi: Bu dzeltme iin hidrostatik cetvellerden MCT1
ve MCT2 bulunur. Bulunan deerler aadaki formlde yerine
konularak MCT hesaplanr.
MCT = MCT1 MCT2

formldeki MCT1, MMM drafta 50 cm. ilave edilerek, MCT2 ise

MMM draftan 50 cm. karlarak elde edilen deerlerdir. MCT
bulunduktan sonra ikinci trim dzeltmesi iin aadaki forml kullanlr.

kinci trim dzeltmesinin iareti her zaman (+) dr.

Trim dzeltmeleri iaretlerine gre deplasmana uygulanarak dzeltilmi
deplasman bulunur
Dzeltilmi = 1. trim dzeltmesi + 2. trim dzeltmesi
Deniz younluunun bulunmas ve younluk dzeltmesinin
deplasmana uygulanmas ve net deplasmann bulunmas:
Geminin yzd blgede geminin ba, vasat ve k tarafndan
deniz suyu rnekleri alnarak, deniz suyunun younluu densimetre
kullanlarak bulunur. Kullandmz densimetrenin doru kalibre edilmi
olmas gerekmektedir. Eer gemimizde evaporaytr varsa buradan su
alarak (eva saf su retir ve younluu 1 dir) elimizdeki densimetrenin
hatasn bulabiliriz.

Trim sonucu dzeltilmi deplasman, deniz suyunun younluuna gre

tekrar dzeltilir. Dzeltilmi deplasmana uygulanacak younluk
dzeltmesi iin de aadaki forml uygulanr.
lemin sonucunda bulunan deerin iareti (-) ise deplasmandan karlr,
iaret (+) ise deplasmana ilave edilir.
Bilinen arlklarn tespiti:
Gemi tanklarndan bulunan BALAST, TATLI SU, YAKIT, YALAMA
YALARININ TESPT;
Balast tanklar: Balast tanklar daha nce sylendii gibi ya tam
dolu yada tam bo olmal, gemiyi kk trime getirmek iin, baz tanklar
boaltlabilir. Mmkn olduunca tanklar, slack (ksmen dolu) vaziyette
braklmamaldr. Daha sonra bu tanklar, erit metre ile iskandil edilir. Ve
onayl tank iskandil cetveline (SOUNDING TABLE) llen iskandil deeri
ile girilerek, tanktaki deer bulunur. Bu deerler bulurken geminin trimi
gz nne alnarak tanktaki miktar bulunur. Ayr ayr bulunan deerler
toplanarak toplam balast miktar bulunur. Ancak tanktaki deniz suyunun

younluu da llerek gerek deerin bulunmas hata payn minimuma

indirecektir.
Tatl su tanklar: Tatl su tanklarnda bulunan bulunan miktar, balast
tanklarna benzer yntem ile tespit ederiz.
Yakt ve ya tanklar: Bu tanklarda bulunan svlar ayr yar
iskandil edilerek, llen iskandil deeri ve geminin trimi ile tank
iskandil cetvellerine girilerek bulunan deer iindeki svnn younluu
ile arplarak arlklar bulunur.
Bilinmeyen arlklarn bulunmas:
Btn bu yaplan ilemler, gemi boken yapld ise dzeltilmi bo
deplasmandan bo gemi arlnn kartlmas sonucu aradaki fark
STORE ya da CONSTANT dediimiz bilinmeyen arlktr.
Yk miktarnn tespiti:
1. Ykleme limannda:
Ykleme balamadan evvel, yaplan draft srvey sonucu bulunan
dzeltilmi net bo deplasman, ykleme sonunda bir kez daha yaplan
draft srvey sonucu bulunan dzeltilmi ykl net deplasmandan
kartlmas sonucu elde edilen fark arlk, yklenen ykn miktardr.
2. Tahliye limannda:
Tahliye balamadan evvel yaplan draft srvey sonucu bulunan
dzeltilmi ykl net deplasmandan, tahliye sonunda yaplan draft
srvey sonucu bulunan dzeltilmi bo net deplasmann kartlmas,
bize tahliye edilen yk miktarn verecektir.
RNEK-1:
Limanda bulunan gemimizin okunan draftlar aadaki gibidir.
ba
vasat
k
Sancak
6,20 m.
7,50 m.
8,80 m.
skele
6,16 m.
7,30 m.
8,70 m.
Geminin stabilite kitaplarndan LBP=197 m. La=6,40 m. Lf=0,80 m.
Lm=0,0 m. olduuna gre MMM hesaplaynz.
MMM hesaplanmas
nce ba, vasst ve k draftlarn ortalamalarn alrz
= 6,18

LBD hesaplanr
LBD = LBP Lf La
LBD = 197 0,80 6,40
LBD = 189,80 m.
Trim hesaplanr
Trim = K draft Ba draft
= 8,75 6,16 = 2,57 m.

Burada trim kadr.

Dzeltilmi drfatlar hesaplanr

Ortalama ba, k ve vasat draftlara dzeltme deerleri uygulanr.

Dzeltilmi ba draft = 6,16 0,01 = 6,17 m.

{Gemi ka trimli ise ba draft dzeltmesine uygulanacak iaret (-)
olur.}

Dzeltilmi k draft = 8,75 + 0,09 = 8,84 m

{Gemi ka trimli ise k draft dzeltmesine uygulanacak iaret (+)
olur.}

Dzeltilmi vasat draft = 7,40 m.

Ortalamalarn ortalamasnn ortalamas

= 7,43 m.

Hidrostatik cetvelden MMM karl deplasman 38400 ton bulunmutur

ve yine ayn cetvelin dier stunlarndan LCF= -5,76 m., TPC=54 ton
bulunmutur. Geminin yzd suyun younluu 1,018 ise dzeltilmi
deplasman hesaplaynz.
Dzeltilmi deplasmann hesaplanmas
*

Birinci trim dzeltmesi:

Trim = Dzeltilmi k draft Dzeltilmi ba draft

= 8,84 6,17 = 2,67 ka

kinci trim dzeltmesi

kinci trim dzeltmesi iin; MMM deeri olan 7,43 m. 50 cm. zeri
ve 50 cm. alt alnr. Bu bulunan deerlerden hidrostatik cetvelden MCT
stunundaki deerler alnr.
7,43 50 = 6,93 m.
MCT2 = 248,3 tonm.

7,43 + 50 = 7,93 m.
MCT1 = 263,0 tonm.
MCT = MCT1 MCT2 = 263,0 248,3 = 14,7
Elde edilen deerleri formlmzde yerine koyarz

kinci trim dzeltmesinin iareti daima (+) dr.

Deplasmana trim dzeltmeleri uygulanr.
Dzeltilmi = 1. trim dzeltmesi + 2. trim dzeltmesi
Dzeltilmi = 38400 421,6 + 26,6 = 38005 ton
Dzeltilmi deplasmana younluk dzeltmesi uygulanp ve net
deplasmann bulunmas
Trim dzeltmesi yaplan deplasmana younluk dzetlmesi
uygulanarak dzeltilmi net deplasman bulunur.

Dzeltilmi net deplasman = 38005 259,5 = 37745,5 ton

Draft srveyde kullanlan formller rneimizde belirtilenlerden baka,

ayn deeri veren baka basit formller de kullanlr:
Deplasmana uygulanacak deformasyon dzeltimi:

Drafta uygulanacak deformasyon dzeltimi:

Younluk farkna gre draft deiimi:

Burada kullanlan d geminin yzd suyun younluudur.

Deplasmana uygulanacak younluk dzeltmesi:

Trim deiiklii iin:

Trim iin:

FWA veya FWA biliniyorsa deplasman bulmak iin

Younluk deplasman ve draft ilikisine gre bilinmeyeni bulmak

RNEK-2:
Bir gemi densitesi 1,013 olan bir limandan ykleme yapmtr ve
ykleme sonunda 12,07 m.darftlar ortalamas saptanmtr. Bu drafta
karlk olan deplasman 51325 ton.ve TPCm 42dir. Geminin deniz
suyuna gre draft ve deplasman nedir?

1013 ve 1025 densitedeki draftlar arasndaki fark:

Fark = 1207 1193 = 14 cm.dir. Geminin TPC si 42 ton idi.
Dolays ile 14 cm. deplasman dzeltmesi;
Deplasman dzeltmesi: 14 x 42 = 588 ton. olur.
Dzeltilmi deplasman: 51325 588 = 50737 ton. bulunur ki bu
geminin 1013 deplasmanda ektii su olan 12,07 metredeki
deplasmandr.
Bu deerleri dier formlmze de uygulayacak olursak, ayn
deeri buluruz ki arada ok kk bir deer fark kar, buda rahatlkla
ihmal edilebilir.
Dier forml uygulayacak olursak ayn deeri kk bir farkla elde
ettiimizi greceiz.

Bu iki yntem 13 ton farkl iki

farkl deplasman deeri ortaya
kmtr. lki 50737 ton ve ikincisi 50724 tondur. Bunlardan ikincisi daha
dorudur. Bunun iin draft srvey yaplrken ikinci uygulama tavsiye
edilir
Bu rnei ikinci yolla hesaplamak istediimizde, uygulanan formln
tam alm yledir:
Okuduumuz ve MMM aldmz draft iin cetvelden
bulduumuz deer 51325 tondur.
Btn bu cetveller (HIDROSTATIC TABLE) 1,025 densite
iindir.
51325
1,025 = 50073 m olarak hacim bulunur.

m olarak buluna hacim ile, lerek bulduumuz densite

arplarak aradmz deplasman elde ederiz.
50073 x 1,103 = 50723,949 ton
50724 ton
RNEK-3:
M /V Ekol gemisi, Casablanca limannda fosfat yklemitir ve
aadaki draftlar okunmutur. Daha gemi Brezilya ya varm, ykn
tahliye sonras okunan draftlar da aada verilmitir. Bu deerlere gre
gemideki yk hesap ediniz.
tahliye ncesi draftlar:
Forward = 27 02
Mean
= 26 10,5
Aft
= 27 09
DZELTLM ORTALAM DRAFT: 8,2982 m.
Bu gemide trim 17,8 cm.dir. EVEN KEEL e yakn olduundan
STEM,STERN CORRECTION uygulanmamtr. Ortalama dzeltilmi
drafttan HIDROSTATIC TABLE dan alnan dier deerler:
LCF : 2,6 m.
TPC : 40,71 ton
LBP : 184,8 m.
TRIM : 17,8 cm.
Cetvelden alnan MEAN DRAFT 8,2982 m. karl deplasman
31498 ton.

Trim correction : 10 ton

Deplasman : 31498 ton
Deplasman : 31498 -10 : 31488 ton.

Deplasmana dzeltim uygulandktan ve dzeltilmi deplasman

bulduktan sonra gemideki mevcut arlklar tespit ederiz. Gemideki
tespit edilen mevcut arlklar aadaki gibidir.
Gemideki mevcut arlklar:
F.O.
= 904 ton.
D.O.
= 137 ton.
L.O.
= 25 ton.
F.W.
= 88 ton.
BALLAST = 149 ton.
-----------------------------------------TOTAL
= 1303 ton.
Deplasman
: 31488 ton.
Total dlecek miktar: 1303 ton
------------------------------------------------------------------Ykl deplasman
: 30185 ton

YKL DEPLASMAN: LIGHT SHIP+STORE+BLNMEYEN AIRLIKLAR+YK

Bu ilikiye dayanarak, YKL DEPLASMAN dan LIGHT SHIP, STORE
ve BLNMEYEN AIRLIKLAR (CONSTANT) karldnda, bulunan miktar
YK olacaktr.
BOALTMA SONRASI DEPLASMAN HESABI:
FWD : 1102
MEAN: 15 09
AFT : 2101

ORTALAMA DZELTLM DRAFT : 4,869 mBu draftta deerinden cetvele

girerek aldmz deerler ise yledir.
LCF : 3,12 m.
TPC : 38,5 ton
TRIM: 302 cm.
LBP : 184,8 m.

MMM olarak bulduumuz ve cetvelden aldmz dzeltilmi deplasman

deerinden trim dzeltmesinden elde ettiimiz deeri karrsak
dzeltimi yaplm deplasman buluruz.
MMM : 4,869 m.
17628 ton.
Deplasman : 17628
Trim corr. : -196,3
Net dzeltilmi deplasman: 17431,7 ton.
Tahliye sonunda gemide bulunan mevcut arlklar:
F.O.
: 904
D.O.
: 121
L.O.
: 25
F.W.
: 295
BALLAST :7540
-------------------------------------TOTAL
: 8885 ton Deplasman
: 17431,7 ton
Total
: 8885
-------------------------------------------Bo deplasman : 8546,7 ton
TOPLAM YK : YKL DEPLASMAN BO DEPLASMAN
TOPLAM YK : 30185 8546,7
TOPLAM YK : 21638,3 ton.