Can Kurtarma Araçlarını Kullanma

CAN KURTARMA ARAÇLARINI
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
1
Emniyet
PERSONEL EMNİYETİ birinci öncelikli.
2
Denizde Güvenlik İlkeleri
Role
Role Cetveli
Role kartı
Role talimleri
Muster station
Acil durumlar
Acil durum planları
Acil aydınlatma
Genel alarm ve anons sistemi
3
Can Kurtarma Araç ve Malzemelerin Sınıflandırılması
Kişisel Toplu Olarak Diğer Yardımcı Denize İndirme /

Kullanılan Malzemeler bindirme ve Matafora
Sistemleri
Can simidi (life buoy / Can filikası (lifeboat) EPİRP Adi matafora (palangalı/rubu
MOB) dairesel)
Can yeleği (life jacket) Can salı (liferaft) SART Kızaklı matafora
(Otomatik/ manuel maynalı)
Suya atlama giysisi Kurtarma botu (rescue GMDSS VHF El Telsizi Vinçli matafora
(immersion suit) boat) Tek kolu/sabit)
Isı korumalı tulum (TPA) Çarmıh (pilot/jacob’s Tehlike işareti veren Serbest düşmeli matafora
ladder) malzemeler (fener, (free fall)
düdük, korna, işaret
aynası)
Soğuk havaya dayanıklı Gemiyi terk kızakları Payroteknik malzemeler
tulum (anti-exposure) (evacuation slides) (el meşalesi, paraşütlü
işaret fişeği, duman
kandili)
Sedye (strectcher)
4
Acil Durumlar
Gemi ve/veya can kaybına yol açan ACİL DURUMLAR:
Yangın
 Karaya oturma/oturtma
 Çatışma
 Su alma
 Denize adam düşmesi
 Manevradan aciz olma (Dümen-Makine arızası)
 Tehlikeli yüklerin istenmeyen reaksiyonu
 Yük kayması
 Sızdırmazlığın temin edilememesi
 Yapısal yetersizlikler
5
Gemiyi Terk Kararı
“Gemiyi Terk Ediniz”
Emri KAPTAN tarafından verilir ve geri alınamaz

(değiştirilemez) bir karardır.
“ABANDON SHIP”
6
Gemiyi Terk Kararı
“Gemi sizi terk etmeyinceye kadar, siz asla geminizi terk
etmeyiniz”
7
Tehlike Mesajı
Tehlike içindeki bir gemi, gerekli alarm işaretini ve bunu

takiben tehlike çağrısını ve mesajını, uluslararası tehlike
frekansları üzerinden göndermelidir.
MAYDAY
VHF Kanal 16 (156.800 Mhz.)
VHF DSC kanal 70 (156.525 Mhz.)
MF 2182 kHz.
MF DSC 2187.5 kHz.
EPIRB
SART
8
Tehlike Mesajının İçeriği
MAYDAY (3 kez) söylenmesi
Geminin adı ve çağrı işareti
 Geminin mevkii
Tehlikenin ve istenen yardımının niteliği

Kurtarma işlemini kolaylaştırmak için diğer bilgiler
(örneğin; gemi seyir halinde ise rotası, hızı, Kaptanın amacı, varsa
gemiyi terk eden personel sayısı, tehlikeli ise yükün cinsi, vb.).
Distress signal : MAYDAY MAYDAY MAYDAY

Name/call sign : SCAMP VLF2345
Position : 50 NAUTICAL MILES DUE EAST FROM POINT DANGER
Nature of distress: SINKING RAPIDLY AFTER STRIKING SUBMERGED OBJECT.
ESTIMATE FURTHER 15 MINUTES AFLOAT
Other information : TWENTY METER MOTOR CRUISER RED HULL WHITE
(If time permits) SUPERSTRUCTURE FOUR PERSONS ON BOARD EPIRB ACTIVATED
OVER. 9
Temas kurulduğunda ayrıca ilave olarak:
Geminin çevresindeki hava şartları, rüzgar yönü ve

şiddeti, deniz ve dalga durumu, görüş mesafesi, seyir
tehlikeleri (örneğin; buzdağları gibi)
Geminin terk edildiği saat
Gemide kalan personel ve ağır yaralıların sayısı
Denize indirilen can kurtarma vasıtası sayısı ve cinsi
Özellikle makinelerin ve dümenin kullanımını kısmen

engelleyen durumlar.
10
İlk tehlike mesajında bütün yukarıdaki bilgilerin hepsine yer
verilmesi mümkün değildir. İlk mesajdan sonra verilecek
diğer mesajların zamanlaması, şartlara göre ayarlanmalıdır.
Genel olarak, eğer zaman yeterli ise, bir tek mesaj yerine,
bir dizi kısa mesaj tercih edilmelidir.
11
Muhabere Ekipmanları
GMDSS VHF EL TELSİZİ
GMDSS cansalı VHF telsizleri özel olarak tasarlanmış ve
GMDSS gereklerini tamamiyle karşılayacak şekilde
üretilmiştir.
12
Özellikleri: (SOLAS 1974, regulation III/6.2.1)
Alıcısı, vericisi, anteni ve pili ile beraber bir bütündür.

Bas-konuş (PTT), mikrofon ve hoparlörü vardır.
Kullanımı çok kolaydır.
En az 1 metre yükseklikten düştüğünde zarar görmez.
Su, deniz suyu ve petrol ürünlerinden etkilenmez.
1 m. su altında 5 dakika su geçirmeden kalabilir.
Telsizin kenarları ve köşeleri yuvarlatılmıştır.
Turuncu veya açık sarı renklerdedir.
13
Özellikleri:
Kanal 16 (156,800 MHz) ve en az 1 başka kanalda

çalışabilir.
Donanım 1 ana 1 yedek olarak 2 takım pilden oluşur.
Pil kapasitesi en az 8 saat çalışabilecek düzeydedir.
(stand-by 96 saat)
Piller en fazla 2 yıl saklanabilir.
Yedek pil daima şarjlı tutulur.
Telsizin kullanımını açıklayan anlaşır bir talimatı vardır.
14
Özellikleri:
Her yolcu gemisinde en az 3 adet.

300-500 GRT yük gemilerinde en az
2 adet,
500 GRT üzerindeki yük gemilerinde
en az 3 adet,
İki yönlü VHF el telsizi bulunmalıdır.
15
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
16
17
EPIRB ( Emergency Position Indicating Radio Beacon )
Gemiler sefer yaptıkları bölgelere göre

SOLAS gereği EPIRB cihazları
bulundurmak zorundadır.
EPIRB’ten verilen işaretler gönderenin;

- tehlikede olduğu,
- terk edildiği veya terk edilmesine karar
verildiği,
- bir başka donanımla iletişim
kurulamadığı anlamını taşır.
18
GMDSS’e göre 3 tür EPIRB vardır.

1) 406/121.5 MHz frekanslarını
kullanan COSPAS-SARSAT LEOSAR
uydu sistem (121.5 Mhz uçaklara
yönlendirme sinyali için),
2) 406 MHz frekanslarını kullanan
COSPAS-SARSAT GEOSAR uydu
sistem,
3) VHF kanal 70 (156,525 MHz) VHF
DSC EPIRB (A1 deniz bölgesinde)
19
(ABD-Rusya-Kanada-Fransa)
ELT: Emergency Locator Transmitter PLB: Personal Locator Beacons

RCC: Rescue Coordination Center MCC: Mission Coordination Center
LUT: Local Users Terminals 20
LEOSAR: Low-altitude Earth Orbit
GEOSAR: Geostationary Earth Orbit
21
LEOSAR Kapsama Alanı
LEOSAR: Kutupsal yörüngeyi

dünyanın 1000 km üzerinden takip
eder. Bir turu 100 dk. sürer. 5 uydu
vardır.
GEOSAR Kapsama Alanları
GEOSAR: Ekvatorun 36.000

km üzerinde bulunan 6
uydudan oluşur. Kaplama
bölgesi 70 o kuzey-70 o güney
arasındaki saha. Bir tur 24
saat sürer.
22
23
EPIRP 406/121.5 Mhz tip ise, 100 ile 200 deniz mili içinde bulunan
UÇAKLAR, bu sinyalleri duyabilir ve böylelikle kazazedelerin yerlerinin
tespit çalışmasına başlanabilir.
24
Gemiyi terk ederken

EPIRB cihazının can
kurtarma vasıtasına
alınması, kazazedelerin
kurtulması için çok
önemlidir.
25
Eğer EPIRB cihazını alacak kadar vakit bulunamamış ise,

tehlikedeki geminin batması ve EPIRB'in yaklaşık 1,5-4
metre suyun altında kalması üzerine, suyun basıncıyla
çalışan hidrostatik kilit EPIRB cihazını otomatik olarak
yerinden kurtarıp sinyal vermesini sağlar.
26
Yüzer tipteki bu EPIRB’

ler, ters dönerek su
yüzüne çıktıktan ve
çalışmaya başladıktan
sonra en az 48 saat
boyunca sinyal
göndermeye devam
ederler.
27
EPIRB cihazı sağlam bir ince halat ile can kurtarma

vasıtasına veya ona bağlı olarak yüzen bir şamandıraya
sıkıca bağlanmalıdır. EPIRB’lerden en iyi sonuç, dikey bir
anten kullanılırsa elde edilir.
Sürekli bir yayın, en büyük kurtuluş umududur.
28
Kötü hava koşullarında, EPIRB salın içinde çalıştırılmalıdır.
EPIRB dik tutulmalı ve antenine ise, hiç dokunulmamalıdır.
Cihazın yayın yaptığını gösteren küçük kırmızı ışığın
yandığına dikkat edilmelidir.
29
SART ( Search And Rescue Transponder )
30
SART, arama kurtarma

harekatında çevredeki
gemilerin ve uçakların
radarlarında görünerek
yerinin belirlenmesini
sağlayan elektronik cihazlı
bir şamandıradır.
31
SART, 10-15 mil civarındaki gemilerin X band (9.2-9.5
GHz.) radarlarının gönderdiği sinyallerin uyarmasıyla etkin
hale gelerek 9 GHz frekansında kendisi yayın yapmaya
başlar.
32
Yayını alan geminin radar

ekranında merkezden dışa
doğru tek hat üzerinde 12
adet nokta olarak görülür.
Her nokta arası 0.6 mildir.
Ekranın merkezine en yakın

olan nokta cihazın yerini
gösterir.
33
SART, gemi terk edilirken can kurtarma aracına alınır.
Deniz seviyesinden en az 1 metre yükseğe monte edilmeli
ve hemen bekleme konumuna (Standby Mode) alınmalıdır.
Böylece SART cihazı; SAR harekatında yer alan
gemilerin/helikopterlerin/uçakların X-band Radarlarının
yayınlarına hemen cevap verir.
34
20 m. yüksekten suya düştüğünde hasar görmemeli.

10 m. suyun altında, en az 5 dk. süre ile su geçirmez
olmalı.
Uzun süreli güneş ışığı, deniz suyu ve yağa maruz
kaldığında etkilenmemeli.
Uzaktan görülmeyi sağlayacak TURUNCU renkte olmalı.
Yuvarlak bir yüzeye sahip olmalı.
Anten yüksekliği su yüzeyinden en az 1 metre yukarıda
olmalı.
35
GMDSS’e mensup, 300-500 GRT gemilerde en az 1 adet,

500 GRT üzerindeki gemilerde en az 2 adet,
RO-RO gemilerinde mevcut 4 can salından birinde,
Serbest düşmeli filikalarda 1 adet SART cihazı
bulunmalıdır.
96 saat stand-by, en az 8 saat aktif çalışma süresi
olmalıdır.
Batarya ömrü 5 yıldır.
Ayda bir kez test edilmelidir.
36
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
37
38
Tehlike İşaretleri
39
Yaklaşık olarak birer dakika ara ile patlatılan bir silah
veya diğer bir patlayıcı işaret,
Herhangi bir sis işaret aletinin devamlı olarak çalınması,
Kısa aralıklarla her seferinde kırmızı yıldızlar saçan fişek

veya mermi atılması,
40
 Mors kodu ile SOS gönderme
 “MAYDAY” kelimesinin söylenmesinden ibaret bir

işaretin telsiz telefonla gönderilmesi,
 N.C. harfleriyle Uluslararası Tehlike İşaret kod

flamalarının gösterilmesi (Tehlikedeyim acele yardım
gönderin),
 Üzerinde/altında bir küre veya küreye

benzer herhangi bir şey bulunan dört köşe
bir bayraktan ibaret bir işaret.
41
 Yanan bir katran veya yağ fıçısı veya benzerinden çıkan
alevlerin gemi üzerinde gösterilmesi,
Paraşütlü bir işaret fişeği veya KIRMIZI

ışık gösteren bir el meşalesi,
Portakal rengi duman veren bir duman

kandili,
Her iki yana doğru açılan kolların ağır ağır ve tekrarlı

olarak indirilip kaldırılması,
42
 Telsiz telgraf alarm işareti (500 kHz.- S.O.S)
 Telsiz telefon alarm işareti (2182 kHz. MF veya kanal 16-156.8
MHz. VHF),
 Bir EPIRB cihazı ile yayınlanan işaretler.
43
Gemiler kazazedelerin herhangi bir imdat işaretini
gördüklerinde, gördüğünü belirtmek için;
GÜNDÜZ:
• TURUNCU duman veya
• Birleşik ışık ve ses sinyali
(3 tek sinyal 1 dk aralıklarla)
GECE:
• 1 dk aralıklarla atılan 3 BEYAZ işaret fişeği
ANLAMI: GÖRÜLDÜNÜZ. EN KISA SÜREDE YARDIM EDİLECEKTİR.
44
Uçakların SAR operasyonu sırasında kazazedelere
gösterecekleri işaretler;
(Uçak yardım için başka bir araç yönlendiriyor.)
(Yardıma artık gerek yok.)
45
İşaret Verme Aygıtları ve Payroteknik Gereçler
Genel
 Gemi terk edilmeden önce bir tehlike mesajı verilmemiş
veya verildiği halde cevap alınmamış ise, kazazedelerin
kurtarılabilmeleri için kendilerinin bulunduğu yeri
belirtmek ve yardım çağırmak için bazı imdat işaretlerini
vermek zorundadırlar.
 Can salı veya filikaların içinde standart malzeme olarak

bulunan işaret verme teçhizatının özellikleri müteakip
yansıdadır.
46
Can Salı/filikaların içindeki işaret verme teçhizatı
İşaret aynası
El meşalesi, Paraşütlü işaret fişeği, Duman işaret kandili
Düdük
Su geçirmez el feneri, Işıldak
Deniz Markalama Boyası
Radar reflektörü/radar transponder cihazı
Taşınabilir VHF EL telsizi ve EPIRB cihazı
47
Genel
Kurtarmanın süratle oluşması isteniyorsa, bu teçhizatın
etkin bir şekilde kullanılması gerekir.
Bir can salı/filika normal şartlarda su yüzeyinden 1000

metreden daha yüksekten uçan uçaklarca kolaylıkla
görülemezler. Özellikle deniz dalgalı olduğu zamanlarda,
gemilerden de keşfedilmeleri aynı derecede güçtür.
48
Genel
 Bu nedenle, can kurtarma vasıtasında bulunan radar
reflektörünün salın veya filikanın üst kısmına donatılması,
çıplak gözle görülmesinden önce yerinin radarla tespitine
yarayacak ve kurtulma şansını artıracaktır.
İyi bir radar yansıtıcısı olmayan bir can salında, eğer
metal bir radar reflektörü yoksa, metal kürekler ve boş
teneke kutular radar dalgalarını yansıtmada kullanılabilir.
49
Genel
 Radar reflektöründen
ayrı olarak eğer varsa,
radar transponder
(SART) cihazının da
donatılıp çalıştırılması,
kazazedelerin daha
çabuk bulunmasına ve
kurtarılmalarına
yardımcı olacaktır.
50
Genel
 Görünür imdat işaretleri, en fazla birkaç milden iyi
görülebilirler, görüş şartları olumsuzlaştıkça görülme
mesafeleri de azalır.
 Bütün imdat işaretlerinin avantaj ve dezavantajları

vardır. Paraşütlü işaret fişeği ve el maytabı, kısa
mesafeler içinde son derece etkin olup, yalnız bir kez
kullanılabilirler. Gerektiği gibi kullanılmazlarsa, kullanıcı
personelin yaralanmasına ve çeşitli zararlara sebep
olabilirler.
51
Genel
 El meşalesi ve işaret fişeklerini kullanırken, özellikle
rüzgar da hesaba katılmalıdır. Sakin rüzgarlarda kol, ufuk
yatay çizgisinden yaklaşık 60 derece kaldırılıp, rüzgar
arkaya alınarak fişek ateşlenmelidir. Rüzgar arttıkça,
kullanıcının kol açısı da 80 derece veya 85 dereceye kadar
yükselmelidir.
 Paraşütlü işaret fişeklerinin, kullanıcının kendi

teknesine veya başka teknelere düşmesi istenmiyorsa,
asla tam dik veya yatay doğrultuda nişan alınmamalıdır.
52
Genel
İşaret fişekleri rüzgar altından ve can salından mümkün
olduğu kadar uzakta tutularak kullanılmalıdır.
 Gece ve gündüz kullanılabilen işaretlerin kullanılması

üzerlerinde resim ve yazı ile anlatılmıştır. Kullanma
talimatı okunmalı ve eksiksiz yerine getirilmelidir.
53
İşaret Aynası (Heliograf)
İşaret aynası en etkili ve genellikle çok kullanılan bir
işaret verme aracıdır. Küçük olup kullanılması da basittir.
İşaret aynası güneş ışınlarını 8-10 millik bir mesafeye

kadar ulaştırabilir ve uçak
gibi hareket eden bir hedefe
isabet ettirmek üzere dizayn
edilmiştir.
54
İşaret Aynası (Heliograf)
 Parlak güneşli bir günde, ayna sekiz milyon mum
kuvvetine eşit bir ışık oluşturur.
 İyi netice elde etmek için, ayna temiz ve kuru olarak
saklanmalıdır.
 Aynanın kullanım talimatı bir iple üzerine asılmıştır.
Nişan almak için, aynanın ortasında küçük yuvarlak bir
delik vardır.
55
İşaret Aynası
(Heliograf)’nın
Kullanılması
56
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
57
El Feneri
Gece çok etkili imdat işareti verme araçları olup mors

işaretleşmesi için de kullanılırlar.
Can filikalarında, standart malzeme olarak sadece su

geçirmez el feneri bulunur.
58
Düdük
 Siste veya geceleyin, görüş mesafesinin az olduğu
zamanlarda, kazazedeler bir geminin civarında iseler,
dikkat çekmek için düdük çalmalıdırlar.
 Düdük boyuna asılmalı ve düdüğün incesi ağza

yetişecek uzunlukta olmalıdır.
59
Yüzer Duman İşaretleri
 Gün ışığında kullanılacak diğer bir işaret, yüzer portakal

renkli duman işaretidir.
 Sert bir rüzgarda

görülme mesafesi
çok düşüktür.
 Azami görülme
mesafesi 4 mil
kadardır.
60
Yüzer Duman İşaretleri
 Yüzer duman işareti, sakin bir suda

yüzerken en az 3 dakika süre turuncu
renkte duman çıkarır. Dalgalı denizde
batmaz ve suyun 10 cm. altında 10
saniye süre ile batırıldığında duman
çıkarmaya devam eder.
Can kurtarma vasıtalarında 2 adet

bulunur.
61
Paraşütlü İşaret Fişekleri
Bir gemi, uçak veya helikoptere, ya da insanların
oturduğu bir kara parçasına işaretlerle ulaşılabileceğine,
atmosferik çevre koşulların uygunluğu ile beraber
gerçekten ihtimal veriliyorsa, kullanılmalıdır.
62
 Paraşütlü işaret fişeği, eğer düşey durumda ateşlenirse

en az 300 metre yüksekliğe erişir, çıktığı yüksekliğin tepe
noktasında/bu nokta yakınında paraşütlü fişeği bırakır.
 Paraşütlü fişeğin yanma süresi en az 40 saniye ve

düşme hızı ise saniyede 5 metredir. Fişek, parlak KIRMIZI
renkte yanar ve yanma esnasında paraşüt ile bağları
herhangi bir zarar görmez.
63
 Paraşütlü işaret fişeğini kullanmak için; alt kapak
çıkarılır, ateşleme halkasına parmak takılır, fişek başın
üstünde düşey olarak tutulur, halka çekilerek fişek
ateşlenir ve denize atılır.
 Can kurtarma vasıtalarında 4 adet, köprüüstünde 12
adet bulunur.
64
El Meşalesi
El meşaleleri parlak KIRMIZI renkte yanarlar, yanma
süreleri en az bir dakikadır. Suyun 10 cm. altında 10
saniyelik bir süre ile batırıldıktan sonra bile dışarı
alındığında yanmaya devam ederler.
65
El Meşalesi
KIRMIZI el meşaleleri,
gündüz kullanılabilir, ancak,
en etkili sonucu gece ya da
sis ve pus nedeniyle görüş
mesafesinin iyice azaldığı
koşullarda verirler.
66
El Meşalesi
Yanarken aşırı bir sıcaklığa

ulaşan el meşalesi, elden
düştüğü takdirde bir
yangına neden olabilir. Bu
nedenle, el meşalesi can
salının dışında ve sala
herhangi bir zarar
vermeyecek şekilde
kullanılmalıdır.
Can kurtarma vasıtalarında

6 adet bulunur.
67
Can Kurtarma Teçhizatı ve Donanımı
Bir gemide bulunması gereken “can kurtarma teçhizatı”nın
şekillerini, özelliklerini ve miktarını düzenleyen kurallar,
“Denizde Can Emniyeti (SOLAS)” ve bağlı olarak “Life-
Saving Appliances (LSA) Code” da belirtilmiştir.
68
Kişisel Toplu Olarak Diğer Yardımcı Denize İndirme /

Kullanılan Malzemeler bindirme ve Matafora
Sistemleri
Can simidi (life buoy / Can filikası (lifeboat) EPİRP Adi matafora (palangalı/rubu
MOB) dairesel)
Can yeleği (life jacket) Can salı (liferaft) SART Kızaklı matafora
(Otomatik/ manuel maynalı)
Suya atlama giysisi Kurtarma botu (rescue GMDSS VHF El Telsizi Vinçli matafora
(immersion suit) boat) Tek kolu/sabit)
Isı korumalı tulum (TPA) Çarmıh (pilot/jacob’s Tehlike işareti veren Serbest düşmeli matafora
ladder) malzemeler (fener, (free fall)
düdük, korna, işaret
aynası)
Soğuk havaya dayanıklı Gemiyi terk kızakları Payroteknik malzemeler
tulum (anti-exposure) (evacuation slides) (el meşalesi, paraşütlü
işaret fişeği, duman
kandili)
Sedye (strectcher)
69
SOLAS gereğince tüm can kurtarma teçhizatı;
 Yerleştirildiği yerde –300 C ile +650 C arasında sıcaklıkta

zarar görmeyecek,
 Suyun içinde kullanılırken –10 C ile +300 C arasındaki

deniz suyu sıcaklığında çalışacak nitelikte,
 Çürümeye-korozyona dayanıklı, deniz suyu ve yağdan

fazla etkilenmeyecek,
70
SOLAS gereğince tüm can kurtarma teçhizatı;
 Güneş ışığına maruz kaldığında bozulmaya karşı

dayanıklı,
 Arama çalışmalarına yardımcı olacak şekilde, bütün

kısımları iyi görünür renkte ve IMO’nun önerdiği gibi ışık
yansıtıcı (kedi gözü) bantlar ile donatılmış özelliğe sahip
olmaları gerekmektedir.
71
CAN KURTARMA VASITALARI
Genel
Gemilerde can kurtarma vasıtaları olarak kullanılan
donanımlar, geminin cinsine ve büyüklüğüne göre
değişmektedir.
Can kurtarma vasıtasıları;

 can salları (liferaft),
 can filikaları (lifeboat) ve
 kurtarma botları (rescue boat)
72
73
Genel
Can kurtarma araçları, Yolcu gemilerinde, GEMİYİ TERK

alarmı verildikten 30 dakika içinde tüm personel ve
yolcuyu teçhizatı ile birlikte denize indirebilecek
düzendedirler.
Yük gemilerinde ise, 10 dakikalık süre içinde, alacağı tüm

insan ve teçhizat ile tam olarak denize mayna edilebilecek
düzendedirler.
74
Can Filikaları
Bir gemide, genellikle ana can kurtarma teçhizatı olarak,

ilk akla gelen can filikalarıdır.
Bütün gemiler SOLAS kurallarına uygun olarak, gemide

bulunan toplam personel ve yolcuyu alabilecek
kapasitede filika veya filikalar bulundurmak zorundadır.
1986 yılından sonra yapılan ve boyları 85 metreden büyük

gemiler, tamamen kapalı özelliğe sahip olan can filikaları
taşımak zorundadır.
75
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
76
Tamamı Kapalı Can Filikaları

Tamamen kapalı tipteki bir filika, açık tip veya yarı kapalı
tipteki bir filikaya oranla deniz ve soğuktan daha iyi
koruma sağlar.
77
Bu filikalar, insan ve malzemesi ile tam yüklü iken

herhangi bir tarafa 200 den az olmayan eğim ile beraber
100 ye kadar uygunsuz trim şartlarında, geminin boş
durumundaki su hattına göre dizayn edilmişler ve en
yüksek bulunduğu yerden denize inmesinden dolayı
zarar görmeyecek yapı ve sağlamlıktadırlar.
Filika 6 knot sürat ile 24 saat seyir yapabilmelidir.
SOLAS’a tabi filikalar en fazla 150 kişilik olarak yapılır.
78
Tam kapalı her can filikasının, filikayı tamamen kapatan

sert yapılı, su geçirmez bir barınak yapısı vardır.
Bu barınağın özellikleri şunlardır :

1. Filikanın içindekileri sıcaktan ve soğuktan korur.
2. Kaportaları kapatıldığında filikayı su geçirmez yapan

girişleri vardır.
79
3. Kaportaların yerleri, can filikasında bulunanların

barınağının dışına çıkmalarına gerek olmaksızın denize
indirme ve geriye alma işlemlerinin yapılmasına müsaade
edecek şekildedir.
4. Geçiş kaportaları içeriden ve dışarıdan açılıp

kapanabilecek ve gerektiğinde devamlı açık tutmak için
uygun şekilde donatılmıştır.
80
5. Filikayı kürekle yürütme imkanı da vardır.
6. Dış kısmı iyi görülebilen renkte (TURUNCU), iç kısmı

ise içinde bulunanları rahatsız etmeyecek renktedir.
7. Can filikası kaportaları kapalı olarak ve önemli su

sızıntısı bulunmaksızın ters dönmüş durumda olduğu
zaman, bütün malzemesi ile motoru ve taşıyacağı tam
sayıda personel dahil, can filikasının bütün ağırlığına
dayanabilir.
81
8. Kaportalar kapatıldığında yapay aydınlatma

gerekmeyecek şekilde filikanın içine her iki taraftan yeterli
gün ışığı girmesini sağlayacak lumbuzlar vardır.
9. Dış kısmında, filikadan çıkmaya ve filikaya binmeye

yardımcı olacak şekilde hareket eden personelin güvenle
tutunabileceği tutamaçlar vardır.
10. İçindekileri filika motoru çalışmasının meydana

getireceği tehlikeli alçak hava basıncı şartlarının
etkisinden korur.
82
11. Filika ters döndüğünde personelin zarar görmemesi

için, her oturma yerine bir emniyet kemeri bağlanmıştır.
12. Emniyet kemerleri 100 kg. ağırlığındaki insanı

taşıyacak niteliktedir.
13. Bu tip bir filikanın motoru ve kumanda sistemi

dümencinin bulunduğu yerden kontrol edilir.
14. Serbest olarak bırakılan (freefall) can filikaları, tam

kapalı tipte olan filikalardır.
83
Kendinden Hava Destekli Filikalar
Tam kapalı bir filikanın özelliklerine ilave olarak hava

destekli bir can filikası, bütün girişler ve delikler kapalı
durumda ilerlerken, filika içindeki hava 10 dakikadan az
olmayan bir süre için güvenli ve solunuma yeterli
seviyede kalır.
Aynı zamanda, motor normal olarak çalışır ve bu süre

esnasında filika içindeki hava basıncı dışarıdaki atmosfer
basıncının altına hiçbir zaman düşürülmez. Sistemde
besleme havasının basıncını daima gösteren göstergeler
vardır.
84
Kendinden Hava Destekli Filikalar
Hava Besleme Sistemi
 Tamamen kapalı filikalarda hava besleme sistemini
çalıştırmak gerekirse, filikanın bütün giriş-çıkış kapak ve
menholleri sıkıca kapatılmalıdır.
85
Yangından Korumalı Can Filikaları
Tam kapalı kendinden hava destekli bir filikanın

özelliklerine ilave olarak; yangından korumalı can filikası
suda iken, filikayı 8 dakikadan az olmayan bir süre için,
etrafını saran petrol yangınına karşı korur.
Can filikasını yangından koruyan su püskürtme sistemi

vardır. Bu sistemin suyu, kendinden emiş yapan motor
pompası ile denizden çekilir. Su akışının açılıp
kapatılması filikanın dışından yapılabilmelidir. Deniz suyu
emme girişi, deniz yüzeyindeki yanıcı sıvıların emilmesini
önleyecek şekilde düzenlenmiştir.
86
Yangından Korumalı Can Filikaları
Su Püskürtme Sistemi
Püskürtme suyu, filika suya iner inmez otomatik bir
pompa ile sağlanır.
87
Yarı Kapalı Can Filikaları
Yarı kapalı filikalarda, baş ve kıç tarafından orta kısmına
doğru filika boyunun %20’sinden az olmayan uzunlukta
ve filikaya tespit edilmiş, sert bir malzemeden yapılı üst
örtüsü bulunur.
88
Can filikasında sert yapılı örtülerle beraber, can filikasının

içindekileri tamamen örten ve dış etkilerden koruyan,
katlanabilir bir üst örtüsü bulunur. Bu örtünün dış kısmı
iyi görünebilen (turuncu), iç kısmı ise içindekileri rahatsız
etmeyecek bir renktedir.
89

Ayrıca örtünün üzerinde
yağmur suyu toplamak
için düzenler vardır. Örtü,
en çok iki kişi tarafından
kolaylıkla kurulabilir.
Filika girişleri kolaylıkla

açılıp, kapanabilir.
Kapatıldığında içerdeki
personel için yeteri kadar
hava sağlayacak düzenek
bulunur.
90
Can Filikasında Bulunması Gereken Malzemeler
Sakin denizde ileri hareket sağlamak için, yüzer özellikli

kürekler ve her kürek için filikaya gırcala veya zincir ile
bağlı ıskarmoz veya yarım aylar
İki adet filika kancası (açevela gönderi)
Bir adet yüzer çamçak veya iki adet kova,
Denizde canlı kalabilme el kitabı
Işıklı/uygun aydınlatma düzeni olan bir pusula

91

Uygun büyüklükte ve yeterli kalınlıkta
halat ile donatılmış deniz demiri
Hangisi daha uzun ise, filikanın yerleştirildiği yerden

gemi boş iken su seviyesine kadar olan mesafenin iki
katından az olmayan bir uzunlukta veya 15 metreye eşit
uzunlukta 2 parima halatı
Filikanın başında ve kıçında olmak üzere 2 adet küçük

balta
92

Her şahıs için, toplam 3 litre su
Bir adet paslanmaz su kabı ve dereceli su kabı
Her kişi için en az 10.000 kj (kilo jül) yiyecek
4 adet paraşütlü işaret fişeği
6 adet el maytabı
2 adet yüzer duman kandili

93
Su geçirmez bir el feneri

(yedek pil+ampul)
Güneş ışığı ile işaret vermeye yarayan işaret aynası,
Su geçirmez kart üzerinde veya su geçirmez muhafaza

içinde can kurtarma işaretlerinin bir kopyası
Bir düdük veya eş değer ses işareti,
İlk yardım seti (Kullanıldıktan sonra kapatılabilen

su geçirmez bir kap içinde)
94
Her insan için, altı dozluk deniz tutmasını önleyen ilaç

ve bir adet kusma torbası
Filikaya gırcala ile bağlı çakı
3 adet teneke konserve açacağı
Uzunluğu 30 mt’den az olmayan yüzer ince halata bağlı

2 adet yüzer can kurtarma halkası
Bir adet el tulumbası

95
Bir adet olta takımı
Filika motorunun ve parçalarının küçük ayarlarını

yapmak için gerekli aletler
Akaryakıt yangınını söndürmeye uygun portatif yangın

söndürücü
 Eğer SART yoksa yeteri kadar

radar reflektörü
96
Devamlı çalışma süresi 3 saatten az olmayan, 6

derecelik sektörü aydınlatabilecek bir ışıldak (arama feneri)
Filikada taşınmasına müsaade edilen insan sayısının

%10’una yetecek (en az 2 adet) sayıda uygun ısı korumalı
tulum
97
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
98
Can Filikaları Tanıtıcı Etiketleri
Filikaların üzerinde başkaları

tarafından görülebilmesi ve
tanınabilmesine yönelik
renkler, yazı veya şekiller
bulunur. Bu işaretlemeler Işık,
yansıtıcı bant veya beyaz boya
ile yapılır.
99
• Filikalar tercihen turuncu olan

dikkat çekici bir renkle
boyanır.
• Her oturma yeri 43 cm’den az
olmamak kaydıyla işaretlenir.
• Lavra deliği açıkça belirtilir.
100
• Taşınmasında müsaade edilen

insan sayısı yazılır.
• Geminin ve bağlama limanının
ismi her iki baş omuzluğa
yazılır.
• Geminin çağrı adı ve filika
numarası yukarıdan görülecek
şekilde üstüne yazılır.
• Borda, küpeşte ve karinada Işık
yansıtıcı bantlar bulunur.
101
Can Kurtarma Botları

1986 yılından itibaren SOLAS kuralları gereği, gemilerdeki
can kurtarma vasıtalarına bir yenilik olarak “Kurtarma
Botları” ilave edilmiştir.
102

Kurtarma botları, tehlike içinde olan kişileri kurtarmak ve
kurtarma gemisine taşımak üzere dizayn edilmişlerdir.
Kurtarma botunun özelliklerine uygun olması şartı ile bir

can filikası, kurtarma botu olarak da kullanılabilir.
103
500 gros tondan küçük yolcu gemilerinde en az bir

kurtarma botu bulunmalıdır.
500 gros tondan daha büyük yolcu gemilerinde ise,

geminin her bir tarafında en az bir kurtarma botu
bulundurma zorunluluğu vardır.
Yük gemilerinde ise, en az bir adet kurtarma botu

bulundurulması gerekmektedir.
104

Çok çeşitli şekil ve yapıdadır. Sert veya şişirilebilen
yapıda ya da her ikisinin birleşimi olan kurtarma botları
bulunmaktadır. Özellikleri:
• Boyları 3,8-8,5 metre arasında değişmektedir.
105
• En az 5 oturmuş ve 1 yatar (sedyede kazazede) durumdaki
insanı taşıyabilme, emir verildiğinde en fazla 5 dakika
içinde gemiden denize indirilebilme, sudaki şahısları
kurtarma ve taşıma özelliklerine sahiptir.
106
• Bot personeli açık deniz şartlarına karşı koruyucu giysi
“Anti-exposure suit” ile donatılmış olmalıdır. Yoksa Suya
Atlama Giysisi (immersion suit) giymelidirler.
107
Koruyucu kıyafet (Anti-exposure suit):
• 70 N değerinde yüzme özelliğine sahip olmalıdır.
• Kurtarma ve gemiyi terk esnasında yeteri kadar ısı
koruyucu özelliğe sahip olmalıdır.
• Bütün vücudu kaplamalıdır. Baş ve eller ayrı olarak
kaplanabilir.
• Yardımsız olarak 2 dk. içinde giyilebilmelidir.
• Direkt aleve maruz kalığında 2 sn. yanmadan-erimeden
kalabilmelidir.
• Portatif el telsizi için bir cebi olmalıdır.
• Başlık takılı iken en az 120 0 görüş açısına sahip
olmalıdır.
108
Koruyucu Kıyafet (Anti-exposure suit):
Koruyucu kıyafet personelin;
• En az 5 metre uzunluğundaki bir çarmıktan inip
çıkmasına,
• Gemiyi terk sırasındaki yardım görevlerini ve kurtarma
botunu kullanma işini yapmasına,
• En az 4,5 metre yükseklikten atlandığında üzerinden
çıkmadan ve kendisine zarar vermeden suda 25 m
mesafe yüzerek can kurtarma vasıtasına tutunup
çıkabilmesine,
imkan verecek özelliklere sahip olmalıdır. Ayrıca, bir düdük
ve fener ile donatılmalıdır.
109
• Her kurtarma botu en az 6 knot sürat ile en az 4 saat
manevra yapacak bir motora sahip olmalıdır. (HIZLI CAN
KURTARMA BOTU-en az 20 knot ile 4 saat manevra)
• Bu motorlar dahili sabit motor olabileceği gibi kıçtan

takmalı da olabilir. Kıçtan takmalı motorlu botlarda
yangına ve patlamaya dayanılıklı uygun bir yakıt tankına
sahip olmalıdır.
• Botlarda otomatik veya manual sintine pompaları

bulunmalıdır.
110
• Kurtarma botları en az 2 knot sürat ile diğer can
filikalarını ve/veya can sallarını yedekte çekebilmelidir.
• Sakin havada geminin üzerinde saatte 5 mil kadar yol

varken denize indirilebilir ve parima halatı bunu tutacak
sağlamlıkta olamlıdır.
• Alabora olduğu takdirde en fazla iki kişiyle düzeltilebilir.
• Kısa seferde çalışan geminin 9, uzak seferde çalışan

geminin 6 can salını yedekleyebilecek vasıftadır.
111
Kurtarma Botlarında Bulunması Gereken Malzemeler
Yüzer kürekler veya padıllar, her kürek için bota gırcala

veya zincir ile bağlanmış çubuk veya yarımay ıskarmozlar
Yüzer bir çamçak
Kendinden ışıklı/uygun aydınlatma düzeni olan bir pusula

ve sehpası
Bir adet deniz demiri ve 10 metreden kısa olmayan yeterli

kuvvette halatı,
Kurtarma botunun baş tarafında yeterli uzunluk ve

kuvvette parima
112
Bir can salını yedeklemeye yeter kuvvette, en az 50 metre

uzunluğunda olan yüzer bir halat
Mors işareti vermeye uygun su geçirmez el feneri

(yedek pil + ampul)
Bir düdük veya benzer ses işareti veren alet
İlk yardım seti (Kullanıldıktan sonra kapatılabilen su geçirmez bir kap

içinde)
Uzunluğu 30 metreden az olmayan yüzer bir ince halata

bağlı iki adet yüzer can kurtarma halkası
113
Devamlı çalışma süresi 3 saatten az olmayan, 6

derecelik sektörü aydınlatabilecek bir ışıldak (arama feneri)
Bir adet radar reflektörü
Botta taşınmasına müsaade edilen insan sayısının

%10’una yetecek (en az 2 adet) sayıda uygun ısı korumalı
tulum
Akaryakıt yangınını söndürmeye uygun portatif yangın

söndürücü
114
Kurtarma botu SERT YAPILI tipte ise, yukarıdaki
malzemelere ilave olarak;
 birer adet bot kancası, kova, çakı veya küçük balta
bulundurulmalıdır.
115
Kurtarma botu ŞİŞİRİLEBİLİR tipte ise, yukarıdaki
malzemelere ilave olarak;
 yüzer bir çakı, iki sünger, bir el pompası veya bir körük,
delikleri onarmak için uygun bir kap içinde tamir seti ve
bir bot emniyet kancası da bulundurulmalıdır.
116
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
117
Kurtarma Araçlarının Yerleştirilmesi
Can Kurtarma Aracının Yerleştirme Düzeni
Mataforalar güvenli ve uygulanabildiği ölçüde su
yüzeyine yakın bir mevkide olacaktır. Su yüzeyinden en az
2 m. , en fazla 15 m. yüksekte olabilir.
Hiçbir can kurtarma, aracı ve yerleştirme düzeni, başka

bir denize indirme mevkiindeki diğer can kurtarma
araç/kurtarma botunun çalışmasını engellemeyecektir.
118
Can Kurtarma Aracının
Yerleştirme Düzeni
 Binme ve indirme
hazırlıkları, mürettebatın 2 kişi
tarafından 5 dakika içinde
yapılabilecek şekilde
olacaktır.
 Mümkün olduğu ölçüde

güvenli ve korunmalı, yangın
ve patlama hasarına karşı
korunan bir mevkide
olacaktır.
119
Can Filikaları
Gemi bordalarından indirilecek can filikaları, pervaneden
mümkün olduğu kadar uzağa yerleştirilecektir.
Boyu 80m. den uzun ve 120 m. den kısa yük gemilerinde
her can filikası, pervaneden itibaren bir filika boyu (Fb)
mesafeden az olmayacak mesafeye yerleştirilecektir.
1 Fb: 80-120 m.
1,5 Fb: 120 m.den uzun 120
Can Filikaları
Boyları 120 m. ve daha uzun yük gemileri ile 80 m. ve

daha uzun yolcu gemilerinde can filikasının kıçından
pervaneye olan uzaklık, can filikası boyunun 1.5 katından
az olmayacaktır.
Can filikaları gemide şiddetli denizlere karşı mümkün

olduğu kadar korunacak şekilde yerleştirilecektir.
Can filikaları denize indirme araçlarına bağlanmış olarak

yerleştirilecektir.
121
Kurtarma Botları
En geç 5 dakika içinde indirilebilmek üzere, devamlı hazır

durumda bulundurulacaktır.
Denize indirmeye ve denizden gemiye alınmaya uygun

durumda olacaktır.
Kurtarma botu ve yerleştirme düzenleri, diğer bir indirme

mevkiindeki bir can kurtarma aracının çalışmasını
engellemeyecektir.
122
İndirme Donanımları
Can kurtarma araçlarını/botlarını denize indirme tertibatları
aşağıdaki niteliklerde monte edilir.
Can kurtarma araçları /

botlarına olabildiğince yakın
alanlara monte edilir.
Can kurtarma araçlarını /

botlarını gemiye alma /
indirme istasyonlarının
yerleştirildiği alan, rahatlıkla
ve emniyetle manevra yapma
alanına sahip olmalıdır.
123
Can kurtarma araçlarını/botlarını denize indirme tertibatları
aşağıdaki niteliklerde monte edilir.
İstasyonlar arası geçiş aralıkları ile çıkış iskeleleri
aydınlatılmalı; bu aydınlatmalar, emercensi elektrik
kaynağından beslenebilmelidir.
İndirme mataforaları, can kurtarma araç/botları ile sedye

taşıyabilecek şekilde monte edilmiş olmalıdır.
124
Can Kurtarma Vasıtalarının Gemideki Sayıları
 Can filikaları istisnalar haricinde geminin açık
güvertelerine, sancak ve iskeleye eşit olmak kaydı ile
dağıtılır.
 Filikalara gidiş yolları ve bulundukları yerler acil durum

aydınlatma sistemi ile aydınlatılır.
125
 Tüm can filikaları veya yakınlarına tanıtıcı işaretler ve
indirme şeklini gösterir resimli talimatlar konur. Bunlar
da acil durum aydınlatması ile görülebilir olmalıdır.
Konulan işaretler IMO’nun önerilerine uygun semboller
ile olur.
 Tüm tankerlerde ve Temmuz 2006’dan sonra yapılan

dökme (bulk carrier) yük gemilerinde serbest düşmeli
tam kapalı filika bulunması zorunludur.
126
YÜK GEMİLERİ (BOYU 85 M.DEN UZUN):
 Geminin her bir tarafında tüm personeli alabilecek büyüklük
veya sayıda TAM KAPALI filika olmalıdır.
 Bunun yerine toplamda tüm personeli alabilecek kıçtan

serbest düşürmeli (freefall) filika veya filikalar
bulundurulabilir.
 Gemide tüm personeli alacak kapasitede can salı

bulunmalıdır. Eğer can salları (max. 185 kg) bir taraftan diğer
tarafa taşınamıyorsa; geminin her bir tarafında tüm personeli
alabilecek kapasite ve sayıda can salı bulunmalıdır.
 Eğer geminin boyu 100 m. den uzun ise, mevcut can sallarına
ilave olarak baş tarafta 1 adet can salı olmalıdır. Bu can
salının serbest bırakma kilidi (HRU) bulunmaz.
 1 adet kurtarma botu olmalıdır. 127

YÜK GEMİLERİ (BOYU 85 M.DEN KISA):
 Geminin her bir tarafında tüm personeli alacak kapasitede
can salı bulunmalıdır.
 Eğer can salları (max. 185 kg) bir taraftan diğer tarafa
taşınamıyorsa; geminin her bir tarafında tüm personelinin %
150 kapasitesinde can salı bulunmalıdır.
 1 adet kurtarma botu olmalıdır.
128
ULUSLARARASI KISA SEFER YAPAN YOLCU GEMİLERİ;
 Tam/yarı kapalı tip filikaların sayısı toplamda gemideki tüm
insanların en az % 30’unu alabilecek kapasitede olacaktır.
Filikalar kapasite olarak mümkün olduğunca geminin her iki
tarafına eşit olarak bölüştürülür.
 Filikaların kapasitesini aşan (% 70) tüm kişiler için matafora

ile denize indirilen can salı olmalıdır.
 Toplam kişi sayısının en az % 25’i kadar ilave olarak can salı

bulunmalıdır.
129
UZUN SEFER YAPAN YOLCU GEMİLERİNDE;
 Tam/yarı kapalı tip filikaların toplam sayısı gemideki tüm
insanları alabilecek kapasitede olacaktır. Filikalar kapasite
olarak mümkün olduğunca geminin her iki tarafına eşit (% 50
sancak + % 50 iskele) olarak bölüştürülecektir.
 İdare tarafından filikaların sayısı, geminin her iki tarafında

toplam kişi sayısının % 37.5’inden az olmamak üzere yerine
matafora ile denize indirilen can salı koyma kaydı ile
azaltılabilir.
 Toplam kişi sayısının en az % 25’i kadar ilave olarak can salı

bulunmalıdır.
130
500 GRT VE 200 KİŞİ KAPASİTESİNDEN KÜÇÜK YOLCU
GEMİLERİNDE;
 Filika yerine, tüm kişileri taşıyabilecek kapasitede can salı
kullanılabilir.
 Eğer can salları bir taraftan diğer tarafa taşınamıyorsa;

geminin her bir tarafında tüm personelinin % 150
kapasitesinde can salı bulunmalıdır.
131
RO-RO YOLCU GEMİLERİ
 Can salları bir rampa yardımıyla denize atılmalıdır.
 Kurtarma botlarının en az 1 adedi Hızlı kurtarma botu

olmalıdır.
 Her bir kurtarma botu için en az 2 personel eğitilmeli ve

düzenli talimler yapmalıdır.
132
Can kurtarma araçlarını/botlarını denize indirme
tertibatlarının başlıca parçaları
Matafora
Palanga
Can kurtarma araç/bot kuşak deniz bağları
Güverteye sabitlenen çelik deniz bağları
Sapan, parimalar, can halatları, kalastralar
Elektrikli ırgat/vinç.
133
Can kurtarma araçlarını/botlarını denize indirme
tertibatlarının başlıca parçaları
İndirme/kaldırma donanımlarında kullanılan en önemli

materyallerden birisi de tel halatlardır.
Bu halatlar kesinlikle dikişli olmamalı, bakımı eksiksiz

yapılmalı, test süreleri geçirilmemelidir.
Bu hususlara dikkat edilmezse, indirme/kaldırma

manevraları esnasında tel halatlar kopabilir veya
manevrayı aksatabilir.
134
Can Filikası İndirme Donanımları
Son yıllarda can kurtarma araçlarını en hızlı ve en kolay
şekilde denize indirmek amacıyla çeşitli yöntem ve
donanımlar geliştirilmiştir. Bunlar;
1. ADİ MATAFORA (palangalı / rubu dairesel)
2. KIZAKLI (BEŞİK) MATAFORA (otomatik/manuel

maynalı)
3. VİNÇLİ SİSTEM (tek kollu / sabit)
4. SERBEST DÜŞMELİ YÖNTEM (freefall)
135
Adi Matafora
(Palangalı)
Bu sistem şekilde de
görüldüğü gibi oldukça
basittir. Küçük ve hafif
can filikaları için
kullanılır.
136
Adi Matafora
İndirme cihazı gemisine ve filikasına göre tek veya iki
kollu matafora üzerindeki bir palangadan oluşmuştur.
Kullanımları oldukça basittir. Palangaya filikanın
ağırlığına göre el veya küçük bir vinç ile kumanda
edilerek filika güverteden kaldırılır, küpeşteden albura
edilir ve palanganın halatına boş verilerek filika denize
indirilir. Rubu dairesel
137
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
138
Kızaklı Matafora
Otomatik veya manuel

maynalı olabilir. Bu
donanımda can
filikası baş ve kıç
tarafındaki
kancalardan matafora
kollarına çelik tellerle
bağlanmıştır.
139
Kızaklı Matafora
Can filikası, fren tertibatı el
ile gevşetilerek mayna
edilir. Kullanılması oldukça
kolaydır. Freni tutan ağırlık
kaldırıldığında filika kendi
ağırlığı ile mataforanın
kollarını dışarı doğru
kaydırır. Matafora kollarının
uzunluğu kadar dışa
açıldıktan (albura) sonra
filika aşağı doğru inmeye
başlar.
140
Kızaklı Matafora
Filika yerine alınırken elektrikle çalışan vinç kullanılır.
Vinçin arıza yapması durumunda, motorun yanında elle
döndürülen bir dişli kutusu yardımıyla da filika yerine
alınabilir.
141
Kızaklı Matafora
Bu dişlinin üzerindeki bir yuvaya çelik bir kol takılarak
çevrilir. Dinlenmek için kol bırakıldığında dişli geri
dönmeyecek şekilde yapılmıştır. Böylece yavaş yavaş
filika mataforaya alınır.
142
Kızaklı Matafora
Burada dikkat edilecek bir husus, herhangi bir tehlike
oluşmasını önlemek için çelik kol işi bittikten sonra
hemen çıkarılıp mataforadaki yerine konulmalıdır.
143
Kapalı Can Filikası Serbest Bırakma Mekanizması
Bu çabuk bırakma kancaları üzerlerinde yük varken bile
istendiğinde açılacak şekilde yapılmışlardır. Böylece
filikanın kancaya takılı kalma ihtimali azaltılmıştır. Bunun
yanı sıra yeterli dikkat gösterilmediği takdirde kancanın
zamansız bir hareketle erken açılma tehlikesi vardır.
(On-load release)
144
Kapalı Can Filikası Serbest
Bırakma Mekanizması
Aslında kanca filika suya

indiğinde kendiliğinden açılacak
şekilde yapılmıştır.
Filika suya indiğinde

karinasındaki hidrostatik
mekanizmanın diyaframı su
basıncı ile itilir. Bu basınçla
kancanın gözlem camından da
görülen kilit göstergesi yukarı
doğru kalkar.
145
Göstergenin bu şekilde kalktığı

görüldükten sonra filikanın
içindeki kanca açma kolunun
üzerindeki emniyet pimi
çıkarılır. Kol yardımı ile çekilen
açma teli kancayı açarak
filikayı vinç tellerinden
ayırır.
146
ACİL DURUM:
1. Tip: Kol şekilde görüldüğü
gibi yukarı doğru kuvvetlice
çekilir ve 90 derece çevrilir.
Bu hareket yapılınca kanca
açılmış olacaktır.
2. Tip: Gözlem camı olan

kilitlerde cam kırılarak kol
yukarı dğru el ile kaldırılır.
147
Tek Kollu Matafora
Bu donanım daha çok
kurtarma botlarınını ve
güvertede şişirilen can
sallarını denize indirmede
kullanılır.
Matafora kancası kurtarma
botu/can salı muhafazası
üzerindeki askı anelesine
takılır.
148
Tek Kollu Matafora
Can salı güverte üzerinde iken
şişirme pariması çekilerek
açılır. Can salı açıldıktan
sonra elektrik motorunun
hemen yanında bulunan bir
manivela ile matafora kolu
bordaya doğru dirisa edilir.
149
Tek Kollu Matafora
Sal giriş kısmındaki iki parima ile güverte üzerindeki
mapalara bağlanarak rampası kurulur. Bir kişi salın
girişinde durarak gelenlere yardım eder ve herkesi sala
bindirir (ayakkabısız).
150
Tek Kollu Matafora
Herkes bindikten sonra matafora suya kadar elektrikli
motor ile mayna edilir. Mataforayı mayna eden kişi
çarmıhla su seviyesine kadar iner ve ıslanmadan oradan
salın içine atlar.
151
Tek Kollu Matafora
Son olarak matafora kancasından gelen parima hızla
çekilerek kanca serbest bırakılır ve gemiden uzaklaşılır.
Virada da durum bunun tersidir. Önce elektrikli motorla
vira edilir. Sal güverte hizasına kadar vira edildikten sonra
elle kumanda kolu takılarak matafora kolu güverte üzerine
doğru çevrilir.
152
Tek Kollu Matafora
Can Salı Serbest Bırakma Mekanizması
Kancayı salın halkasına
takma ve açma yöntemi;
 Açma kapama kolu

aşağıya doğru çekilerek
kanca ağzı açılır.
 Can salının halkası

kancanın ağzına takılır ve
bırakma kolu hızlıca yukarı
itilerek kancanın ağzı
kapatılır.
153
Tek Kollu Matafora
Can Salı Serbest Bırakma Mekanizması
Kancayı salın halkasına

takma ve açma yöntemi;
Denize inen sal suya değer

değmez kanca açma salvosu
çekilerek kanca açılır ve sal
denizde şişirme pariması
gemiye bağlı olarak
mataforadan serbest kalır.
154
Sabit Vinçli Sistem
Vinçli indirme sistemi filikanın indirilmesinde daha az
görevlinin yer aldığı bir indirme sistemdir. Vinç motoru ve
fren sistemi kızaklı mataforalarda kullanılan tipte olup
motor ve filikayı taşıyan donanım telinin sarıldığı tambur
ayrılabilir şekildedir.
155
İndirme hazırlığı sırasında tambur motordan ayrılarak
ağırlık fren üzerine alınır. Filikanın deniz bosaları çözülür.
Herkes filikaya biner binmez kaportalar sıkıca kapatılır ve
dışarıdaki hava ile irtibat kesilir.
156
Kastanyolayı kaldırma teli vinçten filikaya kadar gelerek
dümenci tarafındaki bir delikten girmektedir. Filikanın
denize indirilmeye hazır olması ve filika amirinin emri ile
bu tel çekilerek fren kolu kaldırılır ve filika kendi ağırlığı ile
denize iner.
157
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
158
Serbest Düşmeli Donanım
(Freefall)
Günümüzde gemiyi en
çabuk terk etme yöntemidir.
Serbest düşürme yöntemi
ile tamamen kapalı bir can
filikası herhangi bir bağlantı
olmaksızın kızak üzerinde
serbestce kayarak denize
düşer.
159
Serbest Düşmeli Donanım (Freefall)
Serbest bırakma mekanizması İKİ kademe hareket ile

çalışır.
Bu donanım ile kullanılan tam kapalı filikalardaki

personel kapasitesi hesaplanırken bir kişinin ağırlığı 82,5
kg olarak kabul edilmiştir.
Filikanın suya girişinden personelin etkilenmemesi için

oturma yerleri sırtı filikanın başına dönük yapılmıştır.
Oturma yerlerinde çabuk fora edilecek şekilde emniyet

kemerleri mevcuttur.
160
Filika tam yüklü iken, olumsuz hava şartlarına bağlı

olarak geminin 10 0 trim ve 20 0 yalpa yapması durumunda
kolaylıkla kullanılabilecek performansa sahiptir.
Normal tipteki filikalara nazaran daha dayanıklı ve suya

girdikten sonra kendiliğinden kısa süre içinde düzelecek
yapıya sahiptir.
161
En önemli parça filikayı tutan kancalardır. Personel filika
içinde hazır olduktan sonra kaportalar kapatılıp hava
tüpleri açılır ve filikayı tutan kanca fora edilerek düşmeye
bırakılır. Filika denize indikten sonra alabora dahi olsa
kendi kendine doğrulabilir. Filika düzelip gemiden
uzaklaşınca kaportalar açılarak hava tüpleri kapatılır.
162
Can Filikası Motoru ve Donanımları
Motor Soğutma Sistemleri
Kullanılan soğutma sistemine göre filika motorları üç tip

olabilir :
1. Hava soğutmalı
2. Tatlı su soğutmalı
3. Deniz suyu soğutmalı
163
Motor Soğutma Sistemleri
 Eğer tatlı su soğutmalı sistem ise, soğuk bölgeler için

antifriz konulması unutulmamalı, su soğutmalı motorlar
suyun dışında 5 dakikadan fazla çalıştırılmamalıdır.
 Dıştan takma yüksek devirli motorlar deniz suyu

soğutmalı olduğundan, suyun dışında kesinlikle
çalıştırılmamalıdır.
164
Filikanın Motorunun Çalıştırılması
1. Önce motorun tankında yeterli akaryakıt olup olmadığı
ve motor yağının da tam olduğu kontrol edilir.
2. Şanzıman boşa alınır.
3. Motorun kullanma talimatına göre gerekli kontroller

sırası ile yapılır.
4. Gerekli ise yakıt sisteminin havası alınır.
165
Filikanın Motorunun Çalıştırılması
5. Makine çalıştırılır ve gaz kolu minimumda tutulur.
6. Soğutma suyunun filikanın bordasından çıktığı ve

motorun yağlama yağı basıncının normal olduğu kontrol
edilir.
7. Şanzıman kolu ileri veya geri alınarak pervanenin

dönmesi sağlanır.
166
Eğer motor çalıştırılamazsa, şu işlemler yapılmalıdır.
Yakıt tankının ve filtrelerinin temiz olup olmadığı kontrol

edilir, gerekirse filtre temizlenir veya değiştirilir.
Motor yakıtının, motor için uygun olup olmadığı da

kontrol edilir.
Eğer, hava soğuk olduğu için motor çalıştırılamıyorsa,

ön ısıtma veya eter koklatılması denenir.
167
Can Kurtarma Araçlarının Denize
İndirilmesi/Denizden Alınması
Hazırlık ve Emniyet
Suya indirilmeden önce yapılacak hazırlıklar:
1. Bot personelinin can yeleklerini ve baretlerini giymiş

şekilde tam olduğu görülür.
2. Personel, Bot mayna/hisa mevkilerinde yerini alınır.
3. Can halatları, muhafaza edildiği torbalardan çıkarılır.
4. Vinçe elektrik basılır. (maynada gerek yok)
5. Matafora deniz bağları fora edilir.
6. Güverteye sabitlenmiş deniz bağları fora edilir.
7. Baş ve kıç parima fora edilir.
8. Yastık/kalastralar indirilir.
9. Matafora emniyet kolu kontrol edilir.
168
Can kurtarma araçlarını/botlarını suya indirme/kaldırma

esnasında oluşabilecek olumsuz şartları azaltmak için
aşağıdaki işlemler yapılır. Amaç, botu gemiye emniyetle
almaktır.
 Kaptan manevra yapılan bölgeyi rüzgar altında tutar.

 Düşük hızla seyredilir ve hatta mümkünse durulur.
 Yine şartlar elveriyorsa demir atılır.
169
 İndirme/kaldırma donanımları fora edilirken, emniyet
kurallarına bire bir uyulmalıdır.
 Bu donanımların üzerinde kırmızı ile boyanmış tahditler
vardır. Kullanım esnasında bu tahditlere dikkat
edilmelidir.
170
Mayna esnasında aşağıdaki tehlikeler meydana gelebilir;
1. Bastika dilinin aşınması

2. Matafora telinin kopması
3. Kastanyola dişli aksamının sıyırması
4. Hidrolik devrelerin patlaması,
5. Mayna edilecek bölgenin neta olmaması
6. Botundaki personelin suya düşmesidir.
171
Mayna/Hisa esnasında aşağıdaki kontroller yapılmalıdır.
1. Bastikanı dilinin aşınıp aşınmadığı

2. Matafora teline aşırı yük veya karaman vurmaması
3. Fren aksamı ve hidrolik yağı seviyesi
4. Mayna edilecek bölgenin neta olup olmadığı
5. Personelin yerlerine oturması, kemerlerini bağlaması
6. Bottaki personelin el ve kollarının küpeşteden içerde
olması.
172
Can Filikasının Maynası
Bazı filikalara bulunduğu yerden binilemez. Bu durumda
filika, gemiyi terk güvertesi hizasına kadar mayna edilir.
Filikaya terk güvertesinden binildikten sonra filika suya
mayna edilir.
173
1. Liman emniyet pimleri

çıkarılır.
2. Elektrik şarj kablosu
sökülür.
3. Lavra tapası kapatılır.
4. EPİRP ve SART cihazları
getirilir.
5. Emir verildiğinde filikaya
girilir.
6. Personel emniyet
kemerlerini takar.
7. Emniyet halatları ve deniz
bağları fora edilir.
8. Kaporta kapatılır.
174
9. Ortamda temiz hava
varsa havalandırma
çıkışları açılır.
10. Ortamda zehirli hava
varsa havalandırma
çıkışları kapatılır.
11. Bot personelinin uygun
can yelekleği giymelidir.
12. Su yüzeyinin ve filika
altının neta olduğu
görülür.
13. Kastanyola laçka edilir.
14. Filika sabit bir hızda
mayna edilir. (bu esnada
filika sallanabilir.)
175
15. Filikanın su içine girmesi
beklenir.
16. Kastanyola teli bırakılır.
17. Kancalar fora edilir.
18. Kancalar otomatik
mekanizma ile açılmazsa;
Gözlem camı kırılır.
Kol yeşil alana kaldırılır.
Kancalar açılır.
19. Makine çalıştırılır.
20. Zehirli duman/yangın
ortamında ise hava
desteği ve su püskürtme
sistemi çalıştırılır.
21. Hazır olduğunda
parimalar bırakılır.
22. Gemiden açasıya
uzaklaşılır.
176
Filikanın Gemiye Alınmasında Dikkat Edilecek Hususlar
 Bir gemiye veya iskeleye aborda olmak üzere gelen bir
filika personeli aborda olmadan önce filika içindeki
yaralılar ile ilgili açıklayıcı bilgiler vermelidir.
 Gemiye yaklaşırken sürat düşürülmelidir.
 Gemiye parimaları bir an önce vermeli veya gemiden

sarkıtılan varsa onları yakalamalıdır.
 Aborda olma esnasında baş parimacı;
1. Parimayı bir an önce yakalar,

2. Olası bir çarpışmayı, filika kancası ile önlemeya çalışır,
3. Bordaya yaklaşırken ihtiyaç duyulursa usturmaça atar.
177
Filikanın Gemiye Alınmasında Dikkat Edilecek Hususlar
 Filikanın hisası sırasında filikada bulunan personel
oturur pozisyonda olmalı ve emniyet kemerlerini, hisaya
kumanda eden amir aç demedikçe açmamalı ve filikadan
inmemelidir.
 Manevra esnasında filikanın altında hiçbir personel

bulunmamalıdır.
 Irgat/Vince kumanda eden personel donanıma ani

karaman vurdurmamak için çok dikkatli olmalıdır.
Filika mataforadaki yerine oturduktan sonra tüm deniz

bağları vurulmalıdır.
Lavra tapası açık bırakılmalıdır.

178
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
179
Serbest Düşmeli Filikanın Maynası
Serbest düşmeli donanım
ile tam kapalı can filikası
gemiyi en çabuk terk
etme yöntemidir.
Kimyasal tanker ve
tankerlerde dumanlı veya
zehirli gazlı ortamdan
kaçabilmek için filika
içine hava sağlayan hava
tüplerine sahip filikalar
mevcuttur.
180
1. Şişme can yeleği giyen
personel varsa can yelekleri
şişirilmez.
2. Deniz bağları fora edilir.
3. Kaporta açılır.
4. Matafora civarının neta
olduğu görülür.
5. Deniz derinliğinin yeteri
kadar derin olduğu kontrol
edilir.
6. Serdümen filikaya girer ve
makineyi çalıştırır.
7. Dümen ve pervaneler
kontrol edilip, makine STOP
edilir.
8. Otomatik lavra tapası
kapatılır.
9. Gemi-filika elektrik kablosu
sökülür.
181
10. Personel filikaya bindirilir,
emniyet kemerleri takılır.
11. Bütün kaportalar ve
havalandırma kapatılır.
12. Herkesin emniyette olduğu
görüldüğünde, filikayı tutan
kanca fora edilerek filika
düşmeye bırakılır.
13. Filika denize düşüp
düzelince makine çalıştırılır.
14. Uygunsa hava tüpleri
açılarak havalandırma
başlatılır.
15. Rüzgarüstüne doğru
gemiden uzaklaşılır.
16. Neta sahada havalandırma
kapakları açılır, hava tüpleri
kapatılır.
182
Kurtarma Botlarının Maynası
1. Matafora telinin boşu alınarak
bot yerinden kaldırılır.
2. Bot personeli bota biner.
3. Bot motoru, yakıt deposu,
serbest bırakma kancası ve
parima kontrol edilir.
4. Botun deniz bağları fora edilir.
5. Bot güverte dışına
döndürülerek kastanyola
laçka edilir. Mayna başlar.
6. Deniz yüzeyine 1 metre kala
mayna durdurulur ve bot
motoru çalıştırılır.
7. Denize bando edilince baş
parima bırakılır ve gemiden
uzaklaşılır.
183
Kurtarma Botlarının Gemiye Alınması
Kurtarma botu mataforanın
altına gelmeden önce matafora
kancası yukarı alınarak botun
içindekilere çarpması önlenir.
Matafora kolundan gelen bir

Naylon halat ve bir tel halat
vardır. Dalgalı havalarda botun
birden bire tele asılmaması için
bot gemiye alınırken tel halat
kullanılmaz.
184
Kurtarma Botlarının Gemiye Alınması
Önce esneme payı
bulunan naylon halat
botun kaldırma halkasına
takılır. Bot, matafora
kolunun ucundaki tel
halatın kancasına
takılacak kadar yükseltilir.
Kanca takıldıktan sonra
yavaşça mayna edilerek
ağırlık tel halata bindirilir.
Daha sonra bot vira
edilerek güvertedeki eski
yerine alınır.
185
Diğer Can Kurtarma Araçları
Halat Atarın Özellikleri
Denizde kullanılan can

kurtarma araçlarından
birisi de halat atardır.
Halat atar aşağıda
belirtilen özelliklere
sahiptir:
186
Halat Atarın Özellikleri
 Kılavuz halatını mümkün olduğu kadarıyla, isabetli bir

şekilde atabilecek biçimdedir.
 Her biri sakin havada halatı en az 230 m. taşıyacak fişeği
bulunur.
 Halat atma aletinin üzerinde kullanılmasını açıkça
gösteren kısa talimat ve resimler vardır
 Halat atma aletleri bir bütün olarak, teçhizatıyla bir
arada su geçirmez muhafaza içindedir.
 Ateşleme düzeneği hava şartlarına uygun dayanıklılıkta
imal edilmiştir.
187
Halat Atarın Kullanılması
Halat atma aletleri, acil bir durumda gönderilmek istenen,

kopma kuvveti 2 kilonewton olan kılavuz halatını en az 230
metre gönderecek şekilde tasarlanmıştır. Özellikle
kurtarma-yardım işlemleri sırasında çekme halatlarının
gemiler arası gönderilmesinde, kötü hava şartlarının ve
bazı gerekli durumların olduğu yanaşmalarda sahile halat
gönderilmesinde ve denize adam düşmesi durumlarında
düşen kimseye acilen bir el incesi gönderebilmek
amaçlarıyla kullanılır.
188
Halat Atarın Kullanılması
1. Öncelikle halat atma aletinin üst plastik kapağı açılır,

2. Kılavuz halatın çıması gemide kalacak şekilde ya bir
halata yada durumuna göre bir mapaya bağlanır.
3. Roket halatına bağlı diğer ucu muhafazadan dışarı
sarkıtılır.
4. Cihazın tetiğindeki emniyet pimi çıkartılır, alet
ateşlenmeye hazırdır.
5. Halat atma aleti atılmak istenen yöne çevrilip, 45°’lik bir
dikey açı yapacak şekilde tutulur (diz ile destek
yapılabilir) ve tetiğe basılarak ateşleme yapılır.
189
HELİKOPTER İLE KURTARMA USULLERİ
Kurtarma operasyonlarında en kullanışlı araç, çok amaçlı

bir helikopterdir. Bu hava aracı, suyun üzerinde uçarken
birçok kişiyi kurtarabilir.
190
Eğer, hem kara hem deniz tipi bir helikopter ise, dalgalı bir
denizde tehlikedeki kişilerden sadece birkaç metre uzaklığa
konabilir.
Helikopterler, teçhizat sağlamak ve/veya kazazedeleri
kurtarmak ya da tahliye etmek için kullanılabilir.
191
Helikopter operasyonunun çapı 300 deniz miline kadar
değişebilir ve taşıma kapasitesi ise, 1-30 kişi arasında
olmak üzere, aracın büyüklüğüne ve cinsine göre
değişmektedir.
192
Helikopter malzeme ikmali için, normal şartlarda açık bir
alanın üzerine gelerek hareketsiz durur ve vinç kablosu
yardımı ile malzemeyi aşağıya sallandırır. Güvertedeki
personelin yapacağı iş sadece kabloyu çıkarmaktır.
193
Helikopter kazazedeyi rüzgar üstünde bırakacak şekilde
yaklaşır kurtarma yüzücüsü helikopterdedir.
Kurtarma yüzücüsü beraberinde bir kurtarma kemeri ile
helikopterdeki vinç yardımıyla suya sarkıtılır.
Kurtarma yüzücüsü yükseklik uygun ise suya atlayabilir.
194
Kazazedelerin tahliye edilebilmesi için, vinç teli ucuna
aşağıdaki araçlardan biri takılabilir :
1. Kurtarma sapanı (askısı) 3. Kurtarma sepeti
2. Kurtarma sedyesi 4. Kurtarma sandalyesi. 5. Kurtarma Ağı
195
Kurtarma Sapanı ile Kazazedenin
Helikoptere Alınması
196
Can Salındaki Bir Kazazedenin
Kurtarma Sapanı ile Helikoptere Alınması
197
Kurtarma Sedyesi
Birçok durumda yaralılar veya hastalar bir kurtarma
sedyesi ile tahliye edilirler.
Hemen her durumda, gemide bulunabilecek gemi

sedyesine bakılmaksızın hastanın tahliyesi, helikopter
tarafından temin edilen özel bir sedye ile yapılmalıdır.
198
Kurtarma Sedyesi
Bu sedyeye tespit edilmiş özel kayışlar (terazisi) vardır ve
sedye özel bir kanca yardımıyla kolaylıkla takılıp,
çıkarılabilir.
199
Kurtarma Sedyesi ile Helikoptere
Hasta ve Yaralı Tahliyesi
200
Kurtarma Sandalyesi
Kurtarma sandalyesi, yassı çıkıntıları veya oturma yerleri
olan üç çatallı bir çipoya benzemektedir. Yukarı çekilecek
olan kişi, oturaklardan biri veya ikisine bacakları açık
olarak oturur ve kolları ile gövdeye sarılır.
201
Kurtarma Sandalyesi
Kurtarma sandalyesi aynı anda iki kişiyi

birden yukarı çekmek için kullanılabilir.
Kurtarma yüzücüsü, kazazedeyi kurtarma
kemeri ile donatıp vinç ile yukarı alma
durumuna getirdiğinde pilota veya uçuş
ekibine hazır işaretlerini verir ve birlikte
vinç ile yukarıya alınırlar.
Eğer kurtarma operasyonu gece ifa

edilecekse helikopter tarafından arama
ışıldağı ile deniz aydınlatılır.
202
Kurtarma Sepeti
203
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
204
Koordinasyon
Gemi ile helikopter arasında, doğrudan telsiz bağlantısı
kurulmalıdır. Bu da genellikle, VHF 16. Kanal ve
müteakiben çalışan diğer iki basit kanaldan sağlanır.
Geminin mevkisi ve ayrıca buluşma noktasına olan rotası

ve hızı mümkün olan en ayrıntılı şekilde verilmelidir.
Buluşma noktası gibi bilgilerin ve talimatların alışverişi

kara tabanlı telsiz istasyonları vasıtasıyla da sağlanabilir.
205
Koordinasyon
Helikopter DF (Direction Finder) ile donatıldığı zaman,
kabul edilen frekanslarda gemiden yayılan telsiz
sinyallerini kullanarak gemiyi tanımlayabilir .
Ayrıca, geminin havadan nasıl tanınacağına ait özellikler

belirtilmelidir.
Buna ek olarak, flama, portakal renkli duman işareti,

projektör, ALDIS lambaları veya işaret aynası gibi,
kullanılacak tanıtma araçlarıyla ilgili bilgiler de verilmelidir.
206
Helikopterle Gemiden Tahliye
Güvertenin yeterince açık bir bölümü, tahliye sahası olarak
hazırlanmalı ve imkan olursa büyük beyaz bir “H” harfi ile
işaretlenmelidir.
Geceleri gemi; direk, seren ve baca gibi engelleri belirtecek
şekilde mümkün olduğu kadar iyi ışıklandırılmalıdır.
207
Büyük gemilerde tahliye sahası, rüzgaraltı tarafında
olmalıdır. Havadan daha iyi bir kimlik tespiti yapılabilmesi
ve ayrıca helikopter pilotuna rüzgar yönüyle ilgili bilgi
verebilmek için bayrak ve flamalar çekilmelidir.
Helikopter pilotu gemiye, helikopterin rüzgar üzerinde
duracak ve gemiye en yakın olacak şekilde yaklaşır. (30
derece açı ile)
208
Helikopterin meydana getirdiği hava akımı nedeniyle, can
sallarının alabora olduğu durumlarla karşılaşılmıştır. Bu
nedenle, bir can salının üzerinde bulunan kazazedelerin,
yukarı çekilinceye kadar salın ortasında toplanmaları
tavsiye edilir.
209
Helikopterle gemiden tahliye veya gemiye personel nakli
esnasında yapılacak diğer işlemler detaylı olarak
ULUSLARARASI HAVACILIK VE DENİZCİLİK ARAMA VE
KURTARMA KILAVUZU (IAMSAR) da bulunmaktadır.
210
Helikopterle Kurtarma/Tahliyede Emniyet
Helikopterle gemiden tahliye/gemiye personel nakli

yapılacak güverte sahası hazırlanır. Helikoptere hasar
verebilecek yabancı maddeler, dikey ikmal vinç kancasına
çapariz verebilecek malzeme neta edilir.
Engellerin kaldırılmasına ek olarak, helikopter tarafından

meydana getirilen kuvvetli hava akımı, daima akılda
tutulmalıdır. Dikey ikmal istasyonunda/çevresinde rüzgarla
uçabilecek malzeme olmaması ve şapka/kep giyilmemesi
sağlanır.
211
Helikopterin vinç tel halatının kancasının veya kurtarma
sapanının gemiye takılmamasına çok dikkat edilmelidir.
Sadece görevli personel helikopter güvertesinde olmalı,

diğer personel ise emniyetli bölgelerde ve güverte altında
bulunmalıdır.
Uçuş harekatı ile ilgili personel görevleri ile ilgili kask,

kulaklık, gözlük, uçuş güvertesi ayakkabıları ve can yeleği
giymelidir.
212
Yük kancacısı can yeleğini giymiş, emniyet gözlüklerini
takmış ve helmetinin çene kayışları bağlamış olmalıdır.
Statik elektrikten dolayı sudaki kazazede helikopter vinci

ile sarkıtılan kurtarma teçhizatına bu teçhizat suyla temas
etmeden önce dokunmamalıdır.
213
Helikopterden alınan
vinç teli önce statik
elektrik için kısa
devre edilmeli veya
özel lastik eldivenle
tutulmalıdır.
214
Akaryakıt yangınlarıyla mücadelede kullanılacak olan
seyyar yangın söndürme aletleri, tahliye sahasının
yakınında bulundurulmalıdır.
Ayrıca imkan varsa, yangın söndürmede kullanılan deniz

suyu pompası çalıştırılmalı ve hortumlar bağlanarak hazır
bekletilmelidir.
Kaza kırım timi ve sağlık

ekibi hazır bulundurulmalıdır.
215
Şişirilebilir can sallarındaki kazazedelerin helikopterle
kurtarma işlemlerinde, can salının çadır kısmını ayakta
tutan kısımların gazının boşaltılarak, çadırın can salının
içine yerleştirilmesi sağlanmalıdır. Aksi halde, salın çadırı
adeta bir yelken gibi durumu olumsuz bir yönde
etkileyebilir.
216
Başarılar dilerim.
217
KULLANMA
ŞENOL AKYOL
Uzakyol I. Zabiti
Öğr.Gör.
218

Can Kurtarma Araçlarını Kullanma

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Can Kurtarma Araçlarını Kullanma

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CAN KURTARMA ARAÇLARINI

PERSONEL EMNİYETİ birinci öncelikli.

Kişisel Toplu Olarak Diğer Yardımcı Denize İndirme /

“Gemiyi Terk Ediniz”

Emri KAPTAN tarafından verilir ve geri alınamaz

Tehlike içindeki bir gemi, gerekli alarm işaretini ve bunu

Geminin adı ve çağrı işareti

Tehlikenin ve istenen yardımının niteliği

Distress signal : MAYDAY MAYDAY MAYDAY

Geminin çevresindeki hava şartları, rüzgar yönü ve

Geminin terk edildiği saat

Gemide kalan personel ve ağır yaralıların sayısı

Denize indirilen can kurtarma vasıtası sayısı ve cinsi

Özellikle makinelerin ve dümenin kullanımını kısmen

Özellikleri: (SOLAS 1974, regulation III/6.2.1)

Alıcısı, vericisi, anteni ve pili ile beraber bir bütündür.

Kanal 16 (156,800 MHz) ve en az 1 başka kanalda

Her yolcu gemisinde en az 3 adet.

Gemiler sefer yaptıkları bölgelere göre

EPIRB’ten verilen işaretler gönderenin;

GMDSS’e göre 3 tür EPIRB vardır.

ELT: Emergency Locator Transmitter PLB: Personal Locator Beacons

LEOSAR: Low-altitude Earth Orbit

GEOSAR: Geostationary Earth Orbit

LEOSAR: Kutupsal yörüngeyi

GEOSAR Kapsama Alanları

GEOSAR: Ekvatorun 36.000

Gemiyi terk ederken

Eğer EPIRB cihazını alacak kadar vakit bulunamamış ise,

Yüzer tipteki bu EPIRB’

EPIRB cihazı sağlam bir ince halat ile can kurtarma

Sürekli bir yayın, en büyük kurtuluş umududur.

SART, arama kurtarma

Yayını alan geminin radar

Ekranın merkezine en yakın

20 m. yüksekten suya düştüğünde hasar görmemeli.

GMDSS’e mensup, 300-500 GRT gemilerde en az 1 adet,

Herhangi bir sis işaret aletinin devamlı olarak çalınması,

Kısa aralıklarla her seferinde kırmızı yıldızlar saçan fişek

 “MAYDAY” kelimesinin söylenmesinden ibaret bir

 N.C. harfleriyle Uluslararası Tehlike İşaret kod

 Üzerinde/altında bir küre veya küreye

Paraşütlü bir işaret fişeği veya KIRMIZI

Portakal rengi duman veren bir duman

Her iki yana doğru açılan kolların ağır ağır ve tekrarlı

ANLAMI: GÖRÜLDÜNÜZ. EN KISA SÜREDE YARDIM EDİLECEKTİR.

(Yardıma artık gerek yok.)

 Can salı veya filikaların içinde standart malzeme olarak

Bir can salı/filika normal şartlarda su yüzeyinden 1000

 Bütün imdat işaretlerinin avantaj ve dezavantajları

 Paraşütlü işaret fişeklerinin, kullanıcının kendi

 Gece ve gündüz kullanılabilen işaretlerin kullanılması

İşaret aynası güneş ışınlarını 8-10 millik bir mesafeye

Gece çok etkili imdat işareti verme araçları olup mors

Can filikalarında, standart malzeme olarak sadece su

 Düdük boyuna asılmalı ve düdüğün incesi ağza

 Gün ışığında kullanılacak diğer bir işaret, yüzer portakal

 Sert bir rüzgarda

 Yüzer duman işareti, sakin bir suda

Can kurtarma vasıtalarında 2 adet

 Paraşütlü işaret fişeği, eğer düşey durumda ateşlenirse

 Paraşütlü fişeğin yanma süresi en az 40 saniye ve

Yanarken aşırı bir sıcaklığa

Can kurtarma vasıtalarında