PROSTA GREDA (PROSTO OSLONJENA GREDA)

Poprena sila i moment savijanja u gredi

y

x
a

a) Zadana greda s optereenjem

b) Sile optereenja na gredu

q
Mx

c) Odreivanje sila presjeka grede

u presjeku x

Tx
q

Mx
Tx

Tx

Mx

Tx

Mx

a) Unutranje sile u presjeku

(pozitivna poprena sila i
pozitivan moment savijanja)

b) Utjecaj poprene sile

c) Utjecaj momenta savijanja

Sile u presjeku x dobivaju se analizom ravnotee dijela grede lijevo ili desno od presjeka.
P

MO

Mx
A

0<x<a
Tx = A ; M x = A x

Tx
P

a < x < (a + b)

Mx
A

Tx = A P
M x = A x P (x a )

Tx

(a + b ) < x < (a + b + c)

Mx
A

Tx = A P q ( x a b)

Tx

M x = A x P (x a ) q
Tx
Mx

MO

( a + b + c) < x < ( a + b + c + d )

Tx = B
M x = B (l x ) + M O

Tx
Mx

( l e) < x < l

Tx - dijagram
A

P
q.c

Mx - dijagram

Mmax

( x a b) 2
2

MO

Tx = B
M x = B (l x )

Dijagrami unutranjih sila za razliite vrste optereenja

Optereenje simetrinom koncentriranom silom
P
A

Fx = 0 :

B
L/2

L/2

L
MB = 0 : Ay L + P = 0
2

P
0

A y = A0 = P
2

B =P/2

A =P/2

Nx

Ax = 0

Tx

Mx

L
MA = 0 : B L P = 0
2
B = B0 = P
2

dTx
= p x ;
dx

d 2M x
dx 2

dM x
= Tx
dx

= p x

Mmax=P L/4

Optereenje nesimetrinom koncentriranom silom

P
A
A

Fx = 0 :

B
a

b
L

Nx

Tx

Mx
+

Mmax=Pab/L

Ax = 0

MB = 0 : Ay L + P b = 0
A y = A0 = P b
L

MA = 0 : B L P a = 0
B = B0 = P a
L

Optereenje dvjema koncentriranim silama

P

Popreno optereenje - simetrino

A
0

A =P

B
a

Fx = 0 :

M B = 0 : A y L + P a + P (L a ) = 0

B =P

Ax = 0
A y = A0 = P

M A = 0 : B L P a P (L a ) = 0

Tx

B = B0 = P

Tx - antisimetrian dijagram
Mx

Mx - simetrian dijagram

M=Pa

Optereenje koncentriranim momentom

M
A

B
a

b
L

M/L

M/L

Tx
M/L

M/L

Mx

Ma/L
+

Mb/L

Jednoliko raspodijeljeno optereenje

q

L
MB = 0 : A0 L + q L = 0
2

A0 =

qL
2

M A = 0 : B0 =

qL
2

L
0

A =q L/2

B =q L/2

Tx

Tx = A 0 q x =

Mx
+

Mjesto i veliina maksimalnog momenta:

dM x
dM x
=0 ;
= Tx
dx
dx
qL
qx =0 x = L
2
2

M max

Tx = 0

(L 2) 2 q L2
qL L
=
q
=
2
8
2 2

Jednoliko antisimetrino raspodijeljeno optereenje

q
A

B
q
L/2

L/2

qL
4

q(L/2) /8
2

q(L/2) /8
2

q(L/2) /8

qL
4

Tx dijagram - simetrian

Mx

q(L/2)2 /8

Tmax/ min =

M A = 0 : B0 =

q
Tx

qL
4

M B = 0 : A0 =

B =q L/4

A =q L/4

qL
qx
M x = A0x q x x =
x qx x =
(L x )
2
2
2
2
Mx - simetrian

Mmax= qL2/8

qL /8

qL
qx = q L x
2
2
Tx - antisimetrian

M max/ min =

q (L 2) 2
8

Mx dijagram - antisimetrian

Jednoliko nesimetrino optereenje

p
A

B
L/2

L/2

p/2

Superpozicija:
Nesimetrino optereenje =
simetrino +
antisimetrino
3
M B = 0 : A0 = p L
8

1
M A = 0 : B0 = p L

p/2

p/2
Tx

3L/8

L/4

Mx
2

pL /16

9pL /128

Tx = 3 p L p x
8

p(L/2)2/8

p(L/2)2/8

parabola 2

px
Mx = 3 p L x
2
8

M max :
dM x
3L
= 0 Tx = 0 x =
dx
8
3 L p 3 L 2
M max = 3 p L

8
8 2 8
M max = 9 p L2
128

Linearno raspodijeljeno optereenje

Q

Zadano optereenje:

q
L

a=2L/3

b=L/3

Ravnotea cijelog sustava

ekvivalentno optereenje: Q = 1 q L
2
1
1
MB = 0 : A = Q = q L
3
6

MA = 0 :
Kontrola:

Qx

px

A
2x/3

x/3

Mx

px = q x
L

B = 2Q = 1qL
3
3
Fy = A + B Q = 0

U presjeku na udaljenosti x
ekvivalentno optereenje:
2
Qx = 1 px x = 1 q x
2
2
L

Tx

Fy = 0 Tx = A Q x
A
Tx

+
x =L

B
Q

L/2

1
Mx = 0 Mx = A x Qx x

3
qL
Mx =
x 1 ( x L) 2
6
M - dijagram - kubna parabola
tg A = dM = Tx = A = Q b = 1 qL
dx
L 6
tg B = dM = Tx = B = Q a = 1 qL
dx
L
3

L/2

Mx
Mmax

Qab/L = pL /9

qL
1 3( x L) 2
6
T - dijagram - kvadratna parabola
leaj A: dT = p A = 0 = tg A
dx
dT
leaj B:
= p B = q = tg B
dx
Tx =

za M max :

dM x
=0
dx

Tx = 0 1 3 ( x L) 2 = 0

x = L = 0.577 L
3
M max = M x ( x = 0.577 L)
M max = 1 q L2
9 3

Trokutno optereenje
q

M x = Tx dx + M x = 0 =
0

2/3 . L/2

1/3 . L/2 1/3 . L/2

L/2

2/3 . L/2

L/2
L

4 x3 + 0 =
x

L2 3

qL
4

q L 4 x2
x 1
4 3 L2

Maksimalni moment:
Tx = 0
A

Tx
+

Mx

Mmax

px = 2q x
L

Zadano optereenje:

Ekvivalentno optereenje: Q = 1 q L
4
Reakcije:

A = B = 1 qL
4
x

Tx = p x dx + Tx = 0 =
0

q 2
=2 x
L 2
=

x
0

+ 1 qL =
4

qL
1 4 ( x L) 2
4

x=L
2

M max = 1 q L2
12

Konzola
P
MA A

MA A
L

A=P
Tx=0

Tx
A

Mx
MA=M

Mx

MA=P L

Desna konzola

Lijeva konzola

MA

MA
L

A=qL

A=qL
Tx

Tx

Mx
2

qL /8

MA=qL /2

Mx

qL /8

qL /2

Greda s prepustima
P

q
A

Superpozicija:
q

Mmax= qL /8

qL /8

+
P

q
A

qa /2

qa /2

P.b

P.b

Mx

Posredno optereeni nosai

sekundarni uzduni nosai

glavni nosa

sekundarni popreni nosa

Primjer:
Lp
P1

P2

P3

p21

p32

B
B

p22
p11

p12

P1

QA

P2

Q1

Q2

Q2

Q1

Q1

QB

QB

Q1

QA

Q2

P3

Q2
2

B
QA

Q2

Q1
1

QB

M 2 = A (1 + 2 ) Q A (1 + 2 ) Q1 + Q1 2 = (1 + 2 ) (A Q A ) Q1 2

ili
M1 = A 1 P1 p11 P2 p 21
M 2 = A (1 + 2 ) P1 p12 P2 p 22 P3 p 32

p (L p 3 )2
2

Q2 = Q2 + Q2

Momenti savijanja u tokama 1 i 2:

M1 = A 1 Q A 1 = 1 (A Q A )

Q1 = Q1 + Q1

-- Grafoanalitiko rjeavanje posredno optereenih nosaa

Primjer 1
P
A

+
+
+

Q1

Q2

Primjer 2

l
L

+
+
+

Indirektno optereena greda

P

A=P b / L

B=P a / L
M

M =Pab/L

M =Pab/L

Mx na gredi AB +

Mx na gornjem tapu

Mx na gredi AB +
0

Mx na gornjem tapu

M
+
0

Ravni nosai sastavljeni iz vie diskova - Gerberovi nosai

Raspored zglobova u Gerberovom nosau

PRAVILAN RASPORED ZGLOBOVA

PRAVILAN RASPORED ZGLOBOVA

NEPRAVILAN RASPORED ZGLOBOVA

NEPRAVILAN RASPORED ZGLOBOVA

Dobivanje Gerberovog nosaa:

NIZ PROSTIH GREDA

q
L1

L2

L3

M
+

qL12/8

+ qL3 /8

qL2 /8

GERBEROV NOSA

q
L1

L2

qL1 /8

L3

qL2 /8

+ qL3 /8

Mjesto zglobova unutar pojedinog polja prilagouje se dominantnom optereenju.

Primjer - Gerberov nosa preko dva polja -- ujednaenje momenata
q
A
A

D
L

B D

a=0.207 L

T
qL/2 +

0.707 qL

0.707 qL

qL/2

M
qL
8

qL
8

qL
8

Gerberovi nosai - slijed oslanjanja:

2

B D

1
B E

1
F

2
A

D
2

1
E

C
2

3
A

B E

F
1

Odreivanje leajnih veza - reakcija

Primjer:

P1

P2

q1

1
AV

BH

q2

C 2

BV

CV

DV

EV

Ukupno ima 6 nepoznanica.

Reakcije se odreuju iz sljedeih 6 jednadbi:
Fx = 0
Fy = 0

lijevo

=0

lijevo

=0

lijevo

=0

M1

M2

M = 0

M3

desno

=0

desno

=0

desno

=0

M1
ili

M2
M3

Umjesto rjeavanja 6 jednadbi sa 6 nepoznanica, Gerberov nosa se rastavlja na

diskove.
Rjeavanje Gerberovog nosaa ralanjenim postupkom:
P1
1

P2

q1
B

q2

P1

P2

1. NIVO
AV

Q1
q1

Q1
B
BV

Q2

Q3

Q2

Q3

C
CV

Za sluaj optereenja kosom silom koristi se superpozicija.

q2
D
DV

2. NIVO
E
EV

Odreivanje M i T dijagrama grafoanalitikim postupkom

P1

q1

MA

P2

q2
D
D

C
MA

P1

T
A

P1

Poligonalne grede
Poluokvirna greda izloena uspravnom optereenju
g(x)

preka

B
stup

Reakcije su istovjetne reakcijama

odgovarajue proste grede

A
L
0

Primjer:
F

1.5F

q=2F/L

C
L/4

F
0.5F

B
L/4

0.5F

L/2

1.5F

B = 1.5F
h

T
A
L
0

A = 1.5F

3FL
8

+
q(L/2)
8

N
Mp

vor C
1.5F

FL
2

Np
Tp

Ts

Ms
Ns

Np = Ts = 0
Tp = Ns = 1.5F
Mp = Ms = 0

Poluokvirna greda izloena horizontalnom optereenju

C

1.5F

B = 1.5F
w=F/h

T
AV = 1.5F
A

AH = 2F

2F

L=h

1.5Fh
1.5Fh

N
+

+
Mp

1.5F

vor C

Np
Tp

Ts

Ms
Ns

ravnotea vora C:
F
Ns = 1.5F

Tp = 1.5F

Ts = F

wh
8

Poligonalna greda izloena uspravnom optereenju

q=4F/L

F
B

C
L/6

L/6

F
F
h=L/2

B = 2F

s
co
2F

L/6

L
0

A = 2F

FL
2

+
N

q(L/2)
8

sin
2F

vor C
Tk

Nk

Mp
Np
Tp

Mk
Np = 0 , Nk = 0
Tp = 0 , Tk = 0
Mp = Mk = FL/2

FL
3

2F

Portalna greda

g(x)
D

A
L

Portalna greda izloena horizontalnom optereenju

C

wh

wh

wh

wh

AV = wh
A

AH = 2wh
L=h

B = wh

wh

2wh

3wh
2

wh

wh
2

3wh
2

wh
2

wh
8

wh
8

M
wh

wh
Tp

Mp

vor C

Np

Np

Np

vor D

Mp

Np

Tp
Ts

Ms
Ns

Tp

Ns
Ts

Tp

Ns
Ts

Ts

Ms
Ns