BEETHOVEN DOKUZUNCU SENFONY NASIL YAZDI?

(Cevad Memduh Altarn, Ludwig van Beethovenin lmnn 115. yl vesilesiyle 18 Nisan
1942 Cumartesi gn Ankara Devlet Konservatuar salonunda dzenlenen 9. Senfoni konseri
dolaysyla yaymlanan kitapta yer alan yazs.)
Bundan tam yz on sekiz yl nce, 1824 yl Maysnn yedinci gn, insanln kltr
tarihine yepyeni bi sanat eseri katlmt. Ayn gn, yaplp bitmesi daha yeni sona ermi olan
Viyana Saray Tiyatrosundaki konseri dinlemeye koanlar, byk ses airi Beethoveni,
zerinde senelerce alarak yaratt Dokuzuncu Senfonisini insanla armaan ederken
grdler. Hayatnn son yaratma devresini tam bir sarlk iinde geiren byk dhi, bu ulu
eserinin ilk alnd gn, devini tam olarak baarm bir kahraman edasyla orkestra efi
yerinde ayakta duruyor ve yz kiiden ibaret olan orkestra ile koroyu Konzertmeister
yerinden, arkada Umlauff, onun yerine idare ediyordu. O gn, bu tarihe mal olan hadisenin
nasl getiini yakndan grenler, gzel olduu kadar da iler paralayan bu manzara
karsnda gz yalarn tutamadlar, nk senfoninin devam boyunca orkestra efi yerinde
hibir ey iitmeden ayakta durmu olan byk sanat, eser alnp bittikten sonra,
hkmdarlara bile nasip olmayan iddetli alk tufann da iitememi ve ancak
hayranlarndan biri tarafndan kollarndan tutulup salona evrildii zaman, halkn bsbtn
alevlenen heyecan karsnda olan biteni anlam ve sevindii kadar da ac duymutu.
Beethovenin, dostlarnn srekli srarlarna ramen, bu son senfonisinin alnmasna
uzun tereddtlerden sonra izin vermi olmasna gelince: hele eserin, alnd tarihten tam
yl sonra, sanatnn lmyle beraber tamamen unutulduu dnlrse, dhinin bu
tereddtte ne kadar hakl olduu derhal anlalr, nk sanat tarihinde nemli bir devrim
saylan bu senfoni, Schillerin Neeye ark adl iirinin, eserin son ksmnda bir ses
kuarteti ile koroya uygulanmas suretiyle yaratlm olduuna gre, i ve d varlyla devrin
sanat anlayna aykr dyor, evrede yeterli ilgi uyandramyor ve zamanla unutulmak
tehlikesine maruz kalyordu. Bununla beraber insanlk, vaktinden ok nce olgunlaan bu
meyveyi zamanla tatmak ve bu esiz dilin ifadesi iine gizlenen anlam zmek hasretini de
yenemedi. Nitekim senfoninin ilk alndan (1824) tam yirmi iki yl sonra, Richard Wagner
gibi byk bir bestekr, Beethovenin bu eserle ne demek istediini sanat dnyasna yakndan
anlatt1, hatt kendisinin de syledii gibi, ancak bu eserin havas iinde hayat rotasn
izmeyi baarabildi. O halde Beethovenin bu senfonisi, bir yandan dhinin yaratma ruhunun
tek bana mirass olan bir Wagneri yetitirmi, dier yandan insanln her zaman muhta
olduu byk sevgi neesinin, kendi i lemimizden baka bir yerde aranmamas lazm
geldiini bizlere hatrlatmtr.
Yaratma dehasn en ok senfoni gibi metni olmayan mutlak mzik eserleri urunda harekete
geiren Beethoven, sanat tarihine otuz yllk bir almann sonucu olan sekiz byk senfoniyi
verirken, korolu bir senfoni yazmak hayalini en az bir eyrek yzyldr kafasnda tayp
duruyordu. Sanatnn senfonik eserleri arasnda, air Beethovenden ok mziki
Beethoveni tantan 1. ve 2. Senfonileri bir tarafa brakrsak, sanatdaki ahsiyeti ve ahlak
prensiplerini yava yava aa vurmak suretiyle onu devrin gr ve dnnden ilk defa
ayrmaya alan 3. Senfoniden itibaren, Beethovenin kltr tarihinin ilk ses airi, hatt ilk
ses filozofu olduu derhal grlr.

Nitekim bu byk sanatnn senfonilerini iyice inceleyecek olursak, nce 3.den 8.ye
kadar ilk alt senfoninin, birbirini tamamlayan muhtelif dncelerden olumu bir
btn olduu anlalr. Bu durumda yksek duyularn birbirlerine balanmasyla
meydana gelmi olan bu btn, tek bana 9. Senfoni, temiz bir insan sevgisinin verdii nee
ile talandrmakta ve ac eken sanatnn felsefi grleri, bu yolda bir sevinle sona
ermektedir. O halde dhinin bu son eserine gelinceye kadar, seri olarak incelenmesi gereken
senfonilerinin iyzleri aratrlrsa, 3. Senfoninin (Eroica-Kahramanlk senfonisinin),
insandaki irade kudretini, 4. Senfoninin, kuvvetli bir nee mizahyla en byk aclarn
dindirilebileceini, 5. Senfoninin, iradenin talihe galebe almasn anlatmakta olduu ve bu
kavga senfonisini, dier bar senfonilerinin kovalad grlr ki, bunlardan 6.
Pastoral Senfoni, byk sanatnn sessiz bir tevazu iinde geen tabiat hayranln
gstermekte, 7. Senfoni, snrsz bir cokunluk iinde akp gitmekte, 8. Senfoni ise, insan her
trl istekten uzak tutan, tatmin edici bir mutluluk havas iine ekip gtrmektedir.
O halde btn bu senfonilerin tabii bir sonucu olan 9. Senfoniye gelince: yalnz bu
eser, byk sanaty, iitemedii iin hasretini ektii insan sesine ulatran ve sanatnn
btn senfonilerinde anlatmak istedii eylerin yalnzca insan sevgisinde bulunabileceini
hatrlatan bir eserdir. Burada senfonilerinin tek ifade unsuru olan alglarla artk sze devam
edemeyen Beethoven, insanln en doal anlama arac olan hanereye dnm ve byk bir
sevgiden gelen neenin ne demek olduunu burada yalnz insan sesine syletmek istemitir.
Beethoven, ocukluundan beri ektii byk aclara ramen, insan iradesinin her
engeli nleyebileceini nce Fidelio operasyla insanla sylemi bulunuyordu (1805).
Byk sanat, 9. Senfonisinde ise, dnyann btn aclarna katlanma cesaretinin, insan
hasletlerinin en banda geldiini, kuvvetin ahlak, yaama neesinin bir grev olduunu
insanla hatrlatyordu.
9. Senfoni Beethovenin en son yaratma dnemine ait olduu halde, Schillerin
Neeye ark iirini koro iin besteleme istei, sanaty genlik yllarndan beri
uratryordu. Daha 1792 ylnda dostlarndan biri tarafndan air Schillerin ei Charlotteye
yazlan bir mektupta: Neeye ark iirini, hatt btn ktalaryla Beethovenin bestelemek
istediinden bahsedilmekteydi. Demek bu iir delikanllk anda bile bestekrn mizacna
ne kadar yaklayordu ki, onu bestelemek niyetinde olduunu yaknlarna belli etmiti. Bu
tarihten tam yirmi yl sonra (1811-1812) sanatnn msvedde defterlerinden birinde, bu iirin
baz kelimeleriyle ilenmi bir mzik motifine rastlanmakta ve Beethovenin bu iiri koro
iin kullanmak suretiyle bir uvertr yazmak isteini de tam olduu, yine bu defterin
baka bir yerindeki kayttan anlalmaktadr.
Sanatnn, ilk olarak 1815 ylna ait bir taslak defterinde, 9. Senfoni iin baz eyler
dnd grlr. Bu dnceye 1817 yl taslaklarnda yine tesadf edilmekte, fakat 9.
Senfoninin birinci blmne temel olan ilk mzik dnleriyle, Beethovenin 1817 yl
Eyllnden 1818 Mays ayna kadar kulland baka bir taslak defterinde karlalmaktadr.
9. Senfoninin birinci blmnn ana temas ile ikinci blme ve son blme ait baz geici
dnlerin de yine bu defter iinde olduu grlr. Bu esas dnler arasnda Beethoven
9. Senfonisinin son blm (Final) iin nce bir fg temasn kafasndan geirmi ve bu
blm yalnzca alglarla alnacak bir para olarak kabul etmiti. Dier taraftan sanatnn,
1818 ylnn baka bir taslanda da, insan sesini katmak suretiyle yazmak istedii anlalan
10. Senfoniye ait dnlerini saptad grlmektedir.

te yllarca sren btn bu yorucu hazrlklardan sonra, 1822 ylnda Beethovenin

tekrar 9. Senfoni planyla uramaya baladn -daha sonralar yaplm taslaklardananlyoruz. Bu tasarlarda, senfoninin nc paras olan Adagio bulunmadna gre, bu
blmn, o sralarda sanatnn kafasnda henz gelimek zere olduu anlalmakta, buna
karlk yine bu taslakta Neeye ark iirinin btn ktalar ksmen ilenmi olarak gze
arpmaktadr. Beethovenin yine bu taslan baka bir yerine 9. Senfoni iin bir dier
tasavvuru kaydetmi olduuna amamaldr. Nitekim sanatnn bu tasavvuru, u satrlardan
kolayca anlalmaktadr2: Alman senfonisi, belki de varyasyonlu olacak varyasyondan
sonra koro: nee; Tanrlar alevi, Elisium kz sonra ba taraf, belki de varyasyonsuz,
senfoninin son ksmnda Trk mzii3 ile teganni korosu bulunacak.
te 1822 ylnn taslaklarnda gze arpan btn bu dnlerin, sanatnn kafasnda
en az eyrek yzyllk bir dinlenme sonunda olgunlat anlalyor. Nihayet Beethoven
korolu bir senfoninin ilk nce be blml olarak yazlmasna yine ayn yl iinde karar
veriyor ve bir mddet daha sren tereddtten sonra, son blmde insan sesi bulunacak olan
bir senfonin yazlmas artk kesin olarak kararlatrlyor. Fakat bu sefer sanat yine bir
glkle karlayor. O zamana kadar sanat tarihinde bir ei daha olmayan byle korolu bir
senfonide Schillerin Neeye ark iiri, insan seslerine nasl bir mzikle balatlacak?
Sanat uzun uzun dnyor, koroyu veya solistleri birdenbire sze balatmamak iin, en
nce srf alglarla alnacak bir giri mzii yazmay kafasndan geiriyor. Nihayet
orkestra mziinden insan sesine dn kolaylatracak olan bir gei cmlesinin
bestelenmesine, uzun dncelerden sonra, glkle karar veriliyor. Hatt 9. Senfoni yazlp
bitirilinceye kadar sanatnn ektii sknty yakndan gren dostu Schindler, gnn birinde
Beethoven ile oturup konuurlarken, sanatnn birdenbire Buldum, buldum! diye
bardn ve byle bir mzie metin olarak, Gelin, o lmez Schillerin arksn
okuyalm! cmlesi zerinde durduunu bildirmektedir.
Beethovenin bu blmde koroyu, nce bir solistin tek bana nce atlmasyla
balatmak istedii de, yine taslaklardan birinde bulunan u kayttan anlalr: Bas: Bu sesler
deil, daha en sesler! Nee, nee!. Sanatnn bu i iin dier bir tasavvuru da yleydi:
Yok hayr, bu deil, aradm biraz daha baka bir ey. Daha sonra, bir tr mzikli
konuma tarz olan reitatif slubuna gre besteleyeceine phe edilmeyen u notlara
srasyla rastlanyor: Bu da deil, bu manasz bir ey, biraz daha gzel ve biraz daha iyi bir
ey. Dier taraftan sanatnn bir baka cmlesinde de u szlere tesadf edilmekte: Hah!
te bu. Artk bulundu: Nee!. Nihayet uzun denemelerden sonra, btn bu fikirlerden de
vazgeiliyor ve sanatnn, n solist olarak saptad bariton solo, orkestraya kar u gzel
cmle ile sze balyor: Ey dostlar, olmaz bu seslerle! Artk her zaman daha gzel seslerle,
neeyle bize hitap edin!.4 te Beethovenin uzun yllar iinde, bazen de ara vermek suretiyle
yazd bu byk senfoni, 1824 yl ubatnda bitirilmi, ancak 1826 ylnda, 125. eser olarak
Mainzda yaymc Schott tarafndan baslm ve Prusya Kral III. Friedrich Wilhelme ithaf
edilmiti.
imdi bu byk eserin ayr ayr drt blmndeki felsefi ieriin Thomas-San
Galtiye gre aklanmasna gelelim:
I. Blmn (Allegro ma non troppo ma un poco maestoso) bas taraflarndaki hafif ve
sessiz havas iinde, alglardan bazlarnn tereddt ederek, durarak ya da koarak aklar,
ac eken bir ruhun olumsuz kuvvetlerle olan iddetli boumasn temsil etmektedir. Ama her
eye ramen, bu blmn en sonunda bile, zlenen zafere bir trl ulalamam, hatt bu

uurda bir araya toplanan btn kuvvet, kudret, nee ve ac, beklenen mutlu sonuca, yani
zafere, insan bir adm bile yaklatramamtr.
II. Blmn (Scherzo) bandaki iddet, esrar dolu bir ierii belli etmektedir. Bu
gizli ierik gitgide daha glenmekte, daha ak olarak duyulmakta, ancak bu blmn
sonuna kadar ayn ketumlua srarla devam etmektedir. Burada devaml olarak gze arpan
kaybolmalar, tekrar grnmeler, eserin ortalarna kadar yer yer duyulmakta ve bu durum,
senfoninin ancak Presto ksmnda adeta insan iradesinin verdii bir cevaba benzemektedir.
9. Senfoninin kesin olarak anlatlamad iin daha ok bir hayale balanan bu
blmn, sylentiye gre Beethoven bir gn Viyana civarnda Schnbrunda bir bahede
otururken, akam karanl iinde etrafnda bir sr ccenin gzkp tekrar kaybolmalarndan
ald ilhamla yazm. Mehur piyanist Czerny ise, anlarnda, Beethovenin gzel bir bahar
sabah krlarda dolarken, kularn cvltsndan ald ilhamla Scherzonun o mehur
temasn bulduunu sylyor. Batan aa esrar dolu tezatlar halinde akp giden bu blm,
byk dhi nereden ilham alarak yazarsa yazsn, eserin heyecan grafiine hakim olan btn
bu ini ve klar, btn bu kaybolup tekrar grnler, derin ve ince bir mizahn canl
ritminden baka bir ey deildir.
III. Blme gelince (Adagio molto e cantabile), burada nefesli alglar adeta
hkrklarla sze balamakta ve eserin bu blm parlak namelerin sevin ve keder
dnmleri iinde sona ermektedir.
IV. ve son Blm ise (Andante moderato espressivo), bundan nceki blme tam bir
tezat oluturmakta ve btn eserin en derin duyular anlatan bir paras olduunu, daha ilk
llerde dinleyenlere kabul ettirmektedir. Bu blmde bir sre sonra balayan Andante ile
Adagio dnmlerinin arkasndan, Andantenin yerini bir kere daha Adagio alr ve eserin srf
enstrmantal blmlerinin burada hafif notlar zerinde sona erdii grlr. Bundan sonra
Beethovenin hibir mziinde ei olmayan Presto blm balar ve bu blme giri, kendini
dinleyenlere btn zellikleriyle duyurur. ok nemli olan bu cmle, yayl alglar dnda
kalan btn alglarn katlmyla varln duyuran mthi bir heyecan kasrgasndan baka
bir ey deildir. Adeta bir isyan andran bu kasrgadan sonra, yalnz viyolonseller ile
kontrbaslar, yukarda anlatlan reitatifi insan sesinden daha nce duyururlar ki karanlk bir
hava yaratan ve ne olduu anlalamayan bu arkl reitatif, tatmin edilmemi bir istek
halinde, dt tezattan kendini durmadan kurtarmaya almakta ve arad huzuru
salayacak tek unsur olan insan sesine, insan haneresine, snmaya abalamaktadr. te tam
bu srada, eserin en bandan bu noktaya kadar olan btn ak, bir anda panorama gibi
kafamzn iinden gelip geer; arkasndan Prestonun tekrar grledii iitilir; birka l
sonra kendini duyuran ksa bir sktun arkasndan, solo baritonun hi beklenilmeyen bir anda,
kesin ve ne yaptn bilir bir eda ile okuduu nl reitatif, dinleyenleri mthi bir hayretle
sarsar: Ey dostlar, olmaz bu seslerle. Sonra bu uyarnn verdii hayranlkla, artk ne
syleyeceini yava yava anlamak zere olan koro, Schillerin Neeye ark iirinin
bandaki nee sznn iyzn sanki daha iyi kavramak istiyormuasna, bu kelimeyi
birka defa tekrarlar ve bu iirin dier ktalar -Beethoven mizacna gre toplumu temsil
ettiine phe brakmayan- koronun azndan bir sevin boanmas halinde anszn akar gider.
Artk srf okunan iirin ruhundan doan basit bir name, nee arksn, bu arknn anlatmak
istedii gerek sevginin neesini, o anda btn kalplere ulatrmtr. Bir sre sonra Tanr
nnde Melek cmlesini bir duru izler -en, uh, tpk gkte uan gneler gibi, neeyle
siz yryn, tpk muhteem gklerde uan gneler gibi, durmadan yol aln sizler,
durmadan yol aln kardeler5 cmlesi, vakur bir mar etkisiyle bir anda btn kalpleri

titretir. Kucaklann, ey milyonlar! cmlesine muhteem ve ar bir mzik elik etmektedir.

Ciddi bir mzikle okunan Milyonlar, eilmeyin siz! szleri ise, yerlere kapanmaya ne
hacet, kaldr ban ge bak! ihtarndan baka bir ey olmasa gerek. Ksacas koronun
bandan beri duyulan parlak cmleler, birka kere daha tekrarlandktan sonra, orkestra bu
nee havasn Prestissimo cmlesi iinde ulaaca en son noktaya kadar gtrr. Hele esas
fikri zerre kadar bozmamak zere devaml deiiklikler halinde bu blme hakim olan
ifadeyi, artk bu szlerle aklamaya da imkn yoktur.
Bu son para iinde, Beethoven biyografisi yazar Thomas-San Galtinin de dedii
gibi, Bizleri neenin ilahi alevine balayan, itiraz gtrmez bir varla srkleyen bu samimi
kanaat, ancak Beethovenvari diye tanmlanabilecek bir ifadeden baka bir ey deildir.
Zaten batan aa semboller halinde akp giden ve dinleyenin kafasnda uyandrd hayal
orannda ruha ulaan Beethoven mzii, bir kerecik olsun byk ada Schillerin
yardmyla, dokuzuncu senfonide gze grnr bir anlat halini alm ve Beethoven sembol,
ancak bu eserde, kelimenin yardmyla iyzn aa vurabilmitir. te bu nedenle, byk
sanatnn bu eserde insan sesinin yardmna ihtiya duyduu anda, solo baritonun Ey
dostlar, olmaz bu seslerle diye seslenmesi, o zamana kadar ilk blmde dinlenen
mutlak mziin yaratt havaya itiraz niteliinde olmayp, tam tersine, senfoninin Presto
blmnn en banda yalnz nefesli alglardan duyulan fkeye, o karmakark haykra bir
saldr niteliindedir. te yandan, viyolonseller ile kontrbaslarn, bu iradesiz haykrn
arkasndan duyulan ve bir insan sesi tarafndan sylenmesi gerektii iin bu her iki algnn
bnyesine yabanc den arkl reitatifi ise, biraz sonra asl insan sesinin ayn reitatifi hakl
olarak benimsemesi karsnda, zerine ald nemli rol gereinde tam yerinde kullanmasn
da bilen dahice bir tezattan baka bir ey deildir.
9. Senfoninin kompozisyonu 1823 ylnda bitirildikten sonra, alnmas sorunu uzun
sre akla gelmemi ve ancak 1824 ylnda Beethovenin bizzat hazrlad bir konserde bu
eserin ilk defa alnmas kararlatrlmt. Nitekim ayn tarihlerde Viyanada kan
gazetelerin birinde yle bir haber gze arpmaktayd: Bay Ludwig van Beethoven
tarafndan dzenlenen bu byk akademi6, 7 Mays 1824 tarihinde Krtnertor tiyatrosu
yanndaki Kral Saray tiyatrosunda verilmitir.
Bu byk akademiye yukarda sylenen gnn akam saat sekizde balanmt.
Programda Beethovenin daha baka eserleri de vard. Bu konseri heyecanla izleyenler
arasnda bulunan Sammler adnda biri, anlarn yle anlatyordu: Bu akademi, herkes
tarafndan taparcasna sayg gsterilen sanatnn dostlar iin bir ziyafet niteliindeydi
Onun, sanatn srrna varabilmek iin yapt derin aratrmalarn etkisiyle, vaktinden ok
nce aaran salarna baktka, onun nmzde akp giden geni ses kitlelerindeki
dolgunlua, onda her zaman taze kalan kuvvete, eserlerindeki o sonsuz atee hayran
olduka, ii bitmez tkenmez bir faaliyetle durmadan yenilenirken, d karla rtlm bir
volkan insann ruhunda birdenbire vcut buluyor.
Beethovenin yakn arkada Schindler ise, 9. Senfoninin ilk alnnda duyduu
heyecan yle anlatyordu: Ben hayatmda byle iddetli olduu kadar da kalpten gelen
bir alk duymadm. Bu iddetli alk yznden senfoninin ikinci blmn yarda kesmek
zorunda kaldlar.
Dnemin nl piyanisti Thalberg de anlarnda yle diyordu: Unger, birdenbire
kopan iddetli alktan stad haberdar etmek zorunda kalm ve onu elleriyle [halka doru]
evirirken, bu alk tufan daha mthi bir hal almt.

Btn bu tezahrat, Beethovenin vefatndan yl nce, yani sanat henz elli iki
yandayken yaplan ilk 9. Senfoni konserinin Viyana sanat evresini ne derece etkisi altna
aldn gsteriyor. O kadar ki, sanatnn lmnden bir sre sonra, 9. Senfoni, artk
unutulmaya balad sralarda, Paris gibi geni bir sanat evresini yakp tututurmutu.
Nitekim geen yzyln byk Alman bestecisi Richard Wagner, henz ok genken Pariste
geirdii alk yllarnda, bu senfoniyi ilk defa konservatuarn o nl orkestrasndan dinlemi
ve bu byk eserin verdii derin hayranlkla sanat ynn saptayarak otuz yanda (1846)
Dresden saray orkestrasna ef olarak atandnda, artk Almanyada yava yava unutulmak
zere olan bu esere, evresiyle boumak suretiyle yeniden can vermiti. O zamanlar ancak
Leipzigdaki Gewandhaus konserlerinde ender olarak dinlenen ve iyz bir trl
anlalamam olan bu senfoni, Almanyann tannm orkestra eflerinin hemen hepsini
korkutuyor ve hele Dresden gibi kk bir sanat evresinde, icra glnden dolay adeta
anlamszlkla sulanan bu byk eserin konser programlarnda yer almas hi kimsenin
hatrndan bile gemiyordu. Nitekim Beethovenin lmnden tam on dokuz yl sonra, fazla
tutucu bir ehir olan Dresdende bu byk eseri, ylda bir defa saray orkestras emeklileri ile
dullar ve yetimleri yararna verilen konserin programna sokmak isteyen Wagner, btn
orkestra yelerinin, hatt Dresden halknn neredeyse yarsnn isyanyla karlamt.
te yandan saray orkestras yeleri tarafndan, bu iin yaplmamas iin Saksonya
kralna ortak bir dileke verilmi, btn ehirde yaplan aleyhte propaganda yznden,
gezdii yerlerde karlaabilecei skntl durum, Wagneri dndrmeye bile balamt.
Krala sunulan dilekede, ylda zaten bir defa orkestra muhtalar yararna verilen bu konserde
byle anlamsz bir eserin alnaca etrafa yaylnca, konsere doal olarak kimsenin
gelmeyecei ve bir kazan elde edilememesi yznden yardma muhta olan kimselerin zarar
grecekleri yazlyd.7 Btn bu olumsuz dncelere ramen, Beethoven ruhunun biricik
varisi olan bu demir iradeli sanatnn azmini hibir ey kramad. Senfoninin hazrlklarna
btn akyla devam eden Wagner, her eyden nce bu sembollerle dolu olan eserin gerek
niteliini evresine anlatmak istiyor ve bu yolda esasl bir inceleme, daha dorusu dokunakl
bir konuma hazrlyordu.
Bu konuma, Wagnerin de anlarnda syledii gibi, zaten her an patlamaya hazr olan
orkestra yeleriyle teki muhaliflerin kafalarn bsbtn kartrmamak iin, teknik bir
anlata dayanmayacak, tam tersine ncil sadelii iinde akp giden din bir dertlemeye
benzeyecekti. Btn bu ilere tam bir sessizlik iinde hazrlanan Wagner, szlerinin daha
banda, hazin bir ifadeyle izmeyi baard Beethoven portresini hi glk ekmeden
kalplere mal etmenin srrna vardn anlyor, senfoninin teki blmlerinin iyzn de,
kiisel hibir incelemeye girimeden, byk Alman airi Goethenin Faustundan ald
dizelerin armlaryla pek kolay aa vurabiliyordu.
Gerekten de her ey Wagnerin dnd gibi oldu; 9. Senfoninin, Wagnerin
sarslmaz iradesi altnda yeniden can bulmas, karlalan btn glklere ramen, isyan
derhal bastrm ve ateli sanatnn nnde durulamayan o etkili konumas sayesinde,
insanln bu byk eseri, kalpleri birdenbire fethetmiti, nk 1846 k boyunca
yorulmadan devam eden hazrlanmalardan sonra, ayn yln ilkbaharnda 9. Senfoni byk bir
baaryla alnd. Uzun ve yorucu didinmeler sonunda elde edilen bu byk baar, 9.
Senfoniyi yalnz unutulmak tehlikesinden kurtarmyor, ayn zamanda onu izleyen yzyllara,
yani bizlere ve bizden sonraki kuaklara da kazandryordu. Bu nemli baar zerine,
Dresden orkestras emeklileri ve yetimleri yararna ylda bir kere verilen bu konserlerin artk

hepsinde 9. Senfoninin alnmasna oybirliiyle karar verilmiti. Sonunda yaptklar hatay

anlayan orkestra yeleri, Wagnerden utanarak af dilemek zorunda kaldlar, bu esiz eser de o
tarihten itibaren senfonik repertuarn ba eseri olarak btn dnyada tannd.
Beethoven apnda bir sanat bynn yaratt 9. Senfoninin, lkemizde ilk
defa olarak kendi dilimizle, Cumhurbakanl filarmonik orkestrasnn, Avrupada
yetimi deerli ses sanatlarmzn, mzik retmen okulunun yetitirdii yetenekli
mzik retmenlerimizin ve henz alt yana basm olan Devlet Konservatuarmz
rencilerinin katlmyla, toplu bir sanat baars halinde ortaya konmas arzusu,
konserin baaryla verileceine bizleri daha imdiden inandrmaktadr.
Fidelio operasnn temsilinden sonra kesin olarak inandmz gibi, Trk sanat
hayatna her zaman yeni hamleler veren Beethoven eserlerinin, bizleri bundan sonra da daha
yeni ve daha taze neelere ekip gtrecei kesindir. Bu durumda, byk mzik stad
Beethovenin 9. Senfonisi hakkndaki aratrmalarmza burada son verirken, sz, i ve d
varln sanat dnyasna en iyi bir ekilde anlatm olan Richard Wagnere verelim ve
insanln bu lmez eseri hakkndaki dncelerimize, onun 1846daki konumasnn u
tannm cmlesini de katalm: Bu alacak insan, btn aclarn, btn hasretini, btn
neesini, imdiye kadar ei grlmemi bir sanat eseri haline bu senfoniyle koymutur.

1 Wagnerin 1846da yapt bu aklamann metni, bu kitabn banda tam olarak yer
almaktadr.
2 Yazar W.A. Thomas-Sam Gallinin L.v.Beethoven adl eseri, sayfa 392.

3 O zamanlar baz Bat bestecilerinin, eserlerinde, zafer havas yaratmak zere

kullandklar ve Trk mzii dedikleri bu slp, yalnz az sazlar iin yazlan, ritmi ve
mzik bnyesi itibariyle Batnn dier eserlerinden kendini ayrt eden bir slptu. Yine
Avrupa tonunda yazlan bu gibi bestelerin, Avrupaya ilk defa ordu mzkasn sokan
Yenieri mziini dnerek yazlm olduklar kesindir.
4 Mzik zerinde dilimize evrildikten sonra elde edilen prozodi metni.

5 Trnak iindeki btn cmleler, Almanca metin mzik zerinden dilimize evrilirken elde edilen
prozodi metinleridir.

6 O tarihlerde dzenlenen geni ldeki konserlere akademi ad verilmekte ve byle

bir akademide bazen st ste yedi sekiz senfoni birden dinlenmekteydi.

7 Richard Wagnerin Hayatm (Mein Leben) adl eseri, I. cilt, S.449.