Univerzitet u Sarajevu

Prirodno matematiki fakultet

Odsjek za biologiju

Tema:

IVOTINJE KAO BIOREAKTORI

Seminarski rad iz predmeta Biotehnologija i biosigurnost

Profesor:

Studenti:

prof. dr. Lejla Kapur-Pojski

Prtvar Danilo
Vrabac Melisa
Papi Admir
Zorlak Anela

Sarajevo, 2016.

SADRAJ
UVOD.........................................................................................................................................2
1.

2.

METODE GENETSKE MODIFIKACIJE..........................................................................4

1.1.

Mikroinjektiranje DNK................................................................................................4

1.2.

Prenos gena putem spermija.........................................................................................5

1.3.

Prenos gena embrionalnim matinim elijama............................................................5

1.4.

Prenos gena putem virusnih vektora............................................................................6

1.5.

Prenos gena somatskim elijama..................................................................................7

IVOTINJE KAO BIOREAKTORI...................................................................................9

2.1.

Transgeni mievi..........................................................................................................9

2.1.1.

Onkomievi.........................................................................................................10

2.2.

Svinje kao modeli za cistinu fibrozu........................................................................10

2.3.

Fluorescentni majmuni...............................................................................................11

2.4.

Transgene ovce sa humanim genima..........................................................................12

2.5.

Dobijanje koza sa genima za proizvodnju svile.........................................................12

2.6.

Ksenotransplantacija..................................................................................................13

ZAKLJUAK...........................................................................................................................14
LITERATURA..........................................................................................................................15
POPIS SLIKA...........................................................................................................................16

UVOD
Rekombiniranje DNK molekula in vitro, tokom 70ih godina prolog stoljea, predstavlja
veliko dostignue molekularne genetike. Period rekombinantne DNK zapoeo je otkriem
restikcijskih enzima. Ovi enzimi su izolirani iz bakterija i cijepaju dvolananu DNK molekulu
na fragmente odreene duine. Dobivanje manjih fragmenata, te njihovo spajanje uz odreene
enzime dovelo je nastanka novih kombinacija gena. Ovakve molekule DNK mogue je unijeti
u ive stanice domaina, uz pomo vektora. Tehnologija rekombinantne DNK, tj. genetiki
ininjering ima iroku primjenu u svim podrujima prirodnih nauka.
Veina ljudskih terapijskih proteina trenutno se proizvodi uz pomo tehnologije
rekombinantne DNA u mikrobnim bioreaktorima, dok se njih nekoliko proizvodi u velikim
kulturama animalnih elija. Iako je izuzetno isplativa tehnologija, mikrobni proizvodni sistem
ima mnoga ogranienja. Mikroorganizmi kao to su bakterije, mogu itati univerzalni genetski
kod te tako proizvoditi humane proteine s ispravnim aminokiselinskim slijedom, ali ne mogu
uticati na posttranslacijske modifikacije. Iako je ovakva proizvodnja proteina jeftina,
naknadna obrada produkta moe biti veoma teka i skupa. Mnogi od ovih nedostataka se
takoer javljaju i upotrebom

velikih kultura animalnih stanica za proizvodnju proteina.

Ovakva tehnologija zahtijeva puno vremena i jako je skupa.

Proizvodnja rekombinantnih proteina je jedan od glavnih uspjeha biotehnologije. S dolaskom
transgenske tehnologije, proizvodnja humanih farmaceutika u velikim transgenim ivotinjama
je postala jako privlana. Za sintezu proteina s odgovarajuim posttranslacijskim
modifikacijama se koriste transgene ivotinje. Izvor rekombinantnih proteina na
industrijskom nivou mogu biti mlijeko, bjelance, krv, urin, sjemena plazma, itd. Primjena
ciljanih prijenosa gena, te njihova ekspesija moe biti usmjerena npr. na javljanje produkta u
mlijenim lijezdama ivotinja kao to su svinje, ovce, koze i krave, odnosno izluivanje
transgenog produkta u mlijeko.
Danas nam transgene ivotinje slue kao bioreaktori za proizvodnju raznih proteina, kao
modeli za istraivanje prenosa gena, za uzgoj tkiva i organa za transplataciju. Naunici rade
na proizvodnji transgenih ivotinja s genima za lijeenje bolesti koje su jako teke poput raka,

cistine fibroze i sl. Iako ljude jo uvijek zabrinjava opasnost od proizvoda transgenih
ivotinja, pravilnom upotrebom tehnologije i kontrolom opasnosti se mogu izbjei.

1. METODE GENETSKE MODIFIKACIJE

Prije nekih 50 godina bilo je nezamislivo mijeati gene iz dva razliita ivotinjska
organizma, dok se nije dolo do ideje o stvaranju transgenih ivotinja. Takve ivotinje nose
strani DNK materijal i eljene gene prenose na svoje potomstvo to utie na ispoljavanje
novih proizvodnih svojstava. U daljem izlaganju emo pokuati objasniti neke od najvanijih i
najee primjenjivanih metoda genetske modifikacije.

1.1.

Mikroinjektiranje DNK

Mikroinjektiranje je meu tehnikama direktnog transfera stranog genetikog materijala u

unutranjost elije jedan od najpouzdanijih metoda. Njime je mogue stranu DNK, pomou
kapilarnih mikropipeta i uz pomo mikroskopa, precizno prenijeti u unutranjost nukleusa
(slika 1). Sam proces ukljuuje nekoliko koraka:
I.
II.
III.

Prijenos eljenog gena konstruktora,

Uzgoj in vitro kulture za manipulaciju elija za odreeni embrionalni razvoj,
Transfer embrionalnih elija u enku.

Neke od karakteristika ove metode koje bi trebali znati:

Linearni DNK konstrukt lake se integrira u genom domaina, za razliku od zatvorene,
krune DNK. Pri uvoenju velikih DNK konstrukata kao to su bakterijski i kvaevi
umjetni hromosomi (BAC i YAC vektori) moe doi do fragmentiranja DNK tokom
mikroinjektiranja;
Mikroinjektirani genski konsrukt veinom se nasumino integrira u genom domaina;
Regulatorni elementi koji se nalaze blizu mjesta integracije imaju glavnu ulogu u
razini ekspresije uneenog gena, a budui da je ta integracija nasumina, ekspresija
transgena znaajno varira, ovisno o mjestu integracije transgena.
Transgena DNK se ubrizgava u malim koliinama, u suprotnom ima toksian ekekat;
Nuklearno ubrizgavanje uinkovitije od citoplazmatskog.

Slika 1: Prijenos strane DNK u nukleus metodom mikroinjektiranja (preuzeto sa:

https://www.google.ba/search?q=micro+injektiranje+DNK&newwindow)

1.2.

Prenos gena putem spermija

Jo jedna dokazano uspjena metoda genetske modifikacije gdje se transformirani spermiji

koriste za in vitro oplodnju ili vjetako osjemenjivanje. Za nauno-istraivake svrhe in vitro
metoda oplodnje se pokazala mnogo praktinijom. Ova metoda ide kroz nekoliko kljunih
koraka:
I.
II.
III.

Prikupljanje sperme;
Inkubacija u oploenom mediju na temperaturi od 37 C do 39 C;
Dodavanje suspenzije sperme otopini DNK nakon 30 minuta do 1 sat kako bi se

IV.

dobila konana koncentracija od 1 do 25 ug/mL DNK;

In vitro oplodnja.

Da bi koristili spermije kao vektore prenosa gena mora doi do oplodnje.

1.3.

Prenos gena embrionalnim matinim elijama

Embrionalne matine elije (ES elije) su nediferencirane elije kultivirane iz embrija u ranoj
fazi razvia koje imaju potencijal razviti se u bilo koju specijaliziranu eliju. Vrlo su pogodne
za izvoenje razliitih in vitro manipulacija kao to su uvoenje stranih DNA sekvenci
pomou elektroporacije, mikroinjektiranja, transfekcije, te retroviralne insercije gena.
Prednost koritenja matinih elija putem mikroinjektiranja je sposobnost odabira transgene
integracije koritenjem selektivnih markera. Upotreba ES elija i omogueno ciljano
mijenjanje DNK pomou homologne rekombinacije vodi do stvaranja knockout gena.
6

Nakon genetske manipulacije, ES elije se direktno injektiraju u blastocist, te se blastocist

unosi u surogat majku kako bi se dalje razvijao (slika 2). Ovim postupkom nastaje kimera,
organizam koji u pojedinim elijama nosi odreen gen (potie od manipuliranih ES elija).
Najvei problem ove tehnologije je proizvodnja, karakterizacija, odravanje ES elija u
nediferenciranoj fazi i odravanje njihove pluripotentnosti.

Slika 2: Diferencijacija ES elija od stadija blastociste do svih tipova elija (preuzeto sa:
https://www.google.ba/search?q=Prijenos+gena+embrionalnim+mati
%C4%8Dnim+stanicama&newwindow )

1.4.

Prenos gena putem virusnih vektora

Spada u ograniene metode genetske modifikacije. Istraivai su iskoristili infekcijski

mehanizam retrovirusa za stvaranje metode prijenosa transgena u ciljani genom. U postupku
dobivanja transgenih ivotinja najee se inficiraju embriji u fazi 4-16 elija s jednim ili vie
rekombinantnih retrovirusa koji sadre transgen. Nakon infekcije (samo se mitotiki aktivne
elije transduciraju) RNK genom retrovirusa se pomou enzima reverzne transkriptaze
prevede u DNK kopiju viralnog genoma te se on nasumino integrira u genom domaina
pomou enzima integraze (slika 3). Zbog sigurnosnih razloga, retrovirusi se prethodno
modificiraju uklanjanjem strukturnih gena gag, pol i env, ili se koriste virusi koji mogu
inficirati samo modelni organizam (npr. mi ili takor). Prednosti ove metode su 100%-tna
uinkovitost transfera gena, dok su nedostaci nasumina integracija DNK virusa, mali broj
7

kopija transgena, ograniena veliina genetskog materijala koji elimo insertirati ovim
postupkom (do 15kb), visoka uestalost mozaicizma te nestabilna ekspresija.
Adenovirus predstavlja alternativu retrovirusima kao vektora za umetanje rekombinantne
DNK u zametne linije sisara.

Slika 3: Prenos gena putem retrovirusnih vektora (preuzeto sa: https://www.google.ba/search?

q=Prijenos+gena+embrionalnim+mati%C4%8Dnim+stanicama&newwindow)

1.5.

Prenos gena somatskim elijama

Zbog nedostatka dovljnog broja informacija i novijih dostignua u nuklearnom prenosu (NT),
danas fokus na formiranje transgenih ivotinja stavljen je na nuklerani prenos somatskih elija
(SCNT). Nuklearni prenos predstavlja tehniku koja se moe primjeniti na stvaranju genetski
identine kopije, tj. klona ivotinje. Nuklearni prenos u veini sluajeva podrazumijeva
prenos jedra donora u citoplazmu izvaene oocite (slika 4). elije donatora mogu biti
razliitog porijekla poevi od embrionalnih blastomera do odraslih zrelih elija. Na samom
poetku nuklearnog prenosa najee se koristio embrij blastomera kao donator, meutim
proces je usporen zbog ogranienog broja elija u ranoj fazi embrija. Danas je dosta drugaija
situacija te se sve vie koriste fetalne i odrasle elije za kloniranje veih domaih ivotinja
ukljuujui ovce, goveda, koze i svinje. Sposobnost koritenja elija koje se mogu uzgajati,
poveava broj elija dostupnih za kloniranje, ime se olakava stvaranje transgenih ivotinja.
Transgeni se mogu uvesti u kulturu elija koje se koriste kao elije donori za SCNT. Jedna od
8

prednosti koritenja SCNT za transgenezu je da se spol ivotinje moe odrediti odabirom

materijala donora. Sposobnost odabira spola ivotinje poveava uspjenost i olakava
manipulaciju proizvodnje mlijeka. Takoer, koritenje kultura elija moe dovesti do
stvaranja velikog broja transgenih elija koje je mogue zamrznuti i pohraniti na dui
vremenski period. Transgena struktura i ekspresija mogu se testirati primjenom molekularnih
tehnika kao to su: lanana reakcija polimerazom (PCR), southern blot analiza, fluorescentna
in situ hibridizacija (FISH) i western blot analiza. Pravilnom upotrebom SCNT dobivamo
100% transgene ivotinje, a svaka elija klonirane ivotinje sadravat e transgen ime e se
utediti vrijeme i trokovi izvoenja cijelog procesa analize.

Slika 4: Prikaz prenosa somatske elije u oocitu iz koje je prethodno odstranjeno jedro u svrhu
dobijanja klonova (preuzeto sa:
https://regentsgenetictechnology2011.wikispaces.com/Somatic+Cell+Nuclear+Transfer+7-8 )

2. IVOTINJE KAO BIOREAKTORI

Primjena transgenih ivotinja se moe koristiti u razliitim oblastima kao to su:

a) Medicina transgene ivotinje se koriste za identifikaciju gena koji izazivaju bolesti,

te se na taj nain moe pratiti pretjerana ili umanjena ekspresija modifikovanog gena
(transgena), uslovi pod kojima se javlja, te ustanoviti kvalitetna terapija
b) Toksikologija ivotinje se koriste kao testovi za detekciju raznih vrsta otrova
c) Farmaceutska industrija Transgene ivotinje se koriste za ciljanu proizvodnju
farmaceutskih proteina, lijekova i za testiranje efikasnosti proizvoda
d) Molekularna biologija - analiza regulacije genske ekspresije koristi se za procjenu
genetikih promjena u transgenoj ivotinji
e) Biotehnologija - proizvodnja specificnih protein kao to su genetiki izmijenjeni
hormoni, koji povecavaju prinose mlijeka i mesa. Takoer moe se koristiti

akvakulturi za modifikaciju gena koji ce se odraziti na fenotip ivotinje.

Biotehnologija koristi procedure kloniranja za reprodukciju specificnih krvnih linija te
i razvoj ivotinja za upotrebu u ksenotransplantaciji

2.1.

Transgeni mievi

Transgeni mievi ili kako se jo nazivaju ,,Nokaut mievi su genetiki modificirani mievi
(Mus Musculus), u kojima naunici inaktiviraju odreeni postojei gen, tako to ga zamjene
drugim genom ili ometaju njegovu ekspresiju sa fragmentom DNK.(Slika 5) Ovi mievi su
izuzetno vani modelni organizmi jer se na taj nain mogu prouavati uloge gena koji su bili
sekvencirani, ali ija funkcija nije bila utvrena. Na taj nain, inhibirajui djelovanje
odreenog gena, a posmatranjem ponaanja samog mia te poreenjem njegovog odstupanja
od normalnog ponaanja, moe se otkriti funkcija tog gena.. Ljudi imaju mnoge zajednike
gene s mievima. Upravo zbog toga, ovakvim eksperimentima lako se moe utvrditi koji gen
moe uzrokovati bolesti kod ljudi.
Primjeri istraivanja u kojima su nokaut mievi bili korisni su prouavanja razliitih vrsta
raka, zatim gojaznosti, kardiovaskularnih bolesti, Diabetes mellitusa, Parkinsonove bolesti i
drugih.

10

Slika 5: Primjer laboratorijskog mia kod koga je nokautiran gen za rast dlake(lijevo) u
poreenju sa normalnim laboratorijskim miem(desno). (Preuzeto sa:
https://bs.wikipedia.org/wiki/Nokaut_mi%C5%A1 )

2.1.1. Onkomievi
Onkomievi su mievi kod kojih je mogu razvoj raka dojke i limfnih lijezda. Oni unutar
sebe sadre gene koji izazivaju rak, tkzv. onkogene. Ovi mievi se koriste za ispitivanje
djelovanja lijekova i pronalazak adekvatnih terapija za ove dvije vrste karcinoma.

2.2.

Svinje kao modeli za cistinu fibrozu

Cistina fibroza (CF) je autosomno recesivna bolest koja je uzrokovana mutacijom gena koji
kodira transmembranske regulatorne (CFTR) anionske kanale. Zbog ove mutacije dolazi do
loeg transporta vode i jona preko epitelnih tkiva, te na taj nain ne dolazi do adekvatne
hidratacije sluzavog sekreta. Ovakve izluevine u organima poput plua izazivaju brojne
infekcije i upale,to predstavlja jedan od glavnih razloga smrtnosti.
Tako su naunici doli na ideju da kreiraju tane modele cistine fibroze,a za to su im
posluile svinje. (Slika 6) One su klonirane iz fetalnih fibroblasta u kojima je gen CFTR
mutacijom izazvao DF508 genetsku mutaciju. Ova mutacija je najee prisutna kod
mutiranih alela cistine fibroze. Novoroene svinje su na taj nain pokazivale neispravan
transport vode i jona, razaranje pankreasa i to je najbitnije, pokazivale su infekcije plua.
Analizom fenotipa svinja sa cistinom fibrozom rijeeno je problem koji je muio naunike o
redoslijedu dogaaja kod upale i infekcije ciklusa patogena. Poetni simptomi prikazani kod
svinja sa cistinom fibrozom su pokazivali umanjenju bakterijsku eliminaciju iz plua nakon
11

ega kree proces jakih upala. Ovaj nalaz o CF patogenezi je pruio nove mogune za terapiju
i prevenciju oboljelih ljudi.

Slika 6: Svinja sa cistino fibrozom

2.3.

Fluorescentni majmuni

Japanski istraivai su odluili da eksperimente urade na majmunima zbog njihove velike

slinosti sa ljudima. (Slika 7) Oni su prebacili gen za fluorescentni protein (GFP) iz ,,jelly
ribe u genom majmuna.
Ovi majmuni izgledaju normalno, pripadaju vrsti Callithrix jacchus ili na naem vrstimarmozet. Dlaka im je preteno sivosmea, proarana svijetlim prugama na leima.
Karakteristina za njih je duga, gusta bijela dlaka to im stri oko uiju. Meutim,transgeni
majmuni, nakon izlaganja ultraljubiastim zrakama su svjetlili zeleno. Ovaj eksperiment je
uraen kako bi se na laki nain pratili transferi gena u ove majmune, te tako pratiti oboljenja
povezana sa ovjekom poput Parkinsonove bolesti.

12

Slika 7: Marmozet majmuni u koje je ubrizgan GFP protein (Preuzeto sa:

https://www.sciencedaily.com/releases/2009/05/090527215547.htm )

2.4.

Transgene ovce sa humanim genima

Poli je transgena ovca koja u sebi sadri humani gen za protein nazvan Faktor X, koji se
koristi u lijeenju hemofilije. Poli je nastala upotrebom tehnike nuklearnog transfera i
kloniranja. Ona u svome mlijeku produkuje ovaj protein koji se koristi kao lijek.

2.5.

Dobijanje koza sa genima za proizvodnju svile

Jedan od glavnih ciljeva primjene molekularne biotehnologije u stoarstvu je bio da se dobije

koza koja e proizvoditi mlijeko drugaijeg kvaliteta, okusa i sastava. Tako su i naunici
uspjeli stvoriti kozu koja ima gen za sintezu svilenog vlakna pauka. Ovaj protein se izluivao
upravo

mlijeku

transgenih

koza.

Sakupljanjem

svilenih

vlakana

njihovim

upredanjem,dobijen je poseban materijan, koji je izuzetno vrst i rastegljiv. Ovaj materijal su

nazvali bioelik, iako je bio mnogo laki od samog elika i plastinih materijala. Izuzetno je
znaajan jer predstavlja jednu od najjaih niti u prirodi, sa ogromnom otpornou na
naprezanje i kidanje. Ovaj biomaterijal se koristi u astronautici, u vojnoj industriji,a ima ga i u
medicini. Ovdje se koristi za izradu vjetakih pomagala za ovjeka kao to su vjetake
tetive, ligamenti, kukovi.
Sam proces transgeneze se vri na taj nain to se gen pauka za sintezu svilenih vlakana ubaci
u oploenu jajnu eliju koze. (Slika 8) Paukov gen je samo jedan od 70000 gena koze i ne
13

utie na njen izgled. On se kod adultne koze aktivira za vrijeme laktacije, a prestaje da bude
aktivan nakon to laktacija prestane.

Jedna transgena koza moe da sintetizira ak 7g

paukovih svilenih vlakana dnevno.

Slika 8: Primjer procesuiranja produkcije transgenih i kloniranih ivotinja (Preuzeto sa:

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/bs/thumb/5/5d/Gen-ter3.jpg/400px-Gen-ter3.jpg )

2.6.

Ksenotransplantacija

Svinje se koriste u biomedicinskim istraivanjima kao modeli za istraivanje razvoja bolesti te

kao izvor organa koji mogu biti biti funkcionalni kod ovjeka. Tako su dananja istraivanja
usmjerenja ka koritenju svinja kao donora stanica, tkiva i organa. Ksenotransplantacija je
takva operacija u kojoj se organ ili tkivo jedinke jedne bioloke vrste presauje pripadniku
neke druge vrste. Ovaj proces je mogu samo u uslovima potpune imunoloke tolerantnosti
primaoca u odnosu na osobine transplantanata. Fiziologija veine glavnih organa svinja i ljudi
je slina. Osim toga, njih je mogue lako uzgojiti, dobiti veliki broj potomaka,a koritenje
njihovih organa je etiki opravdano s obzirom da svinje slue kao izvor hrane za ljude. Jedini
problem koji se javlja kod ovoga procesa je aktivacija humanih antitijela koja utiu na
odbacivanje stranih organa.

14

ZAKLJUAK
Tehnologija rekombinantne DNA zapoela je svoj razvoj 1973.g. i ona je oznaila novu eru u
biologiji, te je znatno utjecala na razvoj tehnologije transgenih ivotinja. Sposobnost ciljanih
genetskih promjena na molekularnom nivou predstavlja revoluciju u biologiji. Tehnologija
transgeneze zahtjeva poznavanje razliitih podruja kao to su embriologija, citologija i
molekularna genetika. Transgene ivotinje se koriste kao modeli za identifikaciju pojedinih
gena i njihove funkcije, za razumijevanje kontrole genske ekspresije i prouavanje raznih
vrsta bolesti. Takoer se koriste i kao bioreaktori za proizvodnju proteina, za uzgoj tkiva i
organa za transplataciju. Prouavanje bolesti koje se pojavljuju kod ljudi na ivotinjskim
modelima, pomae naunicima u boljem razumijevanju patogenih bolesti i na taj nain
osigurava potrebne alate za razvoj genske terapije za lijeenje bolest Najee metode koje se
koriste u proizvodnji transgenih ivotinja su mikroinjektiranje DNK, unoenje embrionalnih i
somatskih elija, prenos gena putem virusnih vektora i spermija. Upotrebom ovih metoda
dobivamo visoko vrijedne jedinke koje imaju iroku primjenu u medicini, farmaciji i
poljoprivredi

15

LITERATURA

1. Hadiselimovi R., Pojski N. (2005): Uvod u humanu imunogenetiku. Institut za

genetiko inenjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo,
2. National Research Council (US) Committee on Defining Science-Based Concerns
Associated with Products of Animal Biotechnology. Animal Biotechnology: ScienceBased Concerns. Washington (DC): National Academies Press (US); 2002. 3, Animals
Engineered for Human Health Purposes. Preuzeto sa:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK207578/
3. Houdebine LM. Transgenic animal bioreactors. Transgenic Res.
2000;9(4-5):305-20. Review. PubMed PMID: 11131009. Preuzeto sa:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11131009

POPIS SLIKA
Slika 1: Prijenos strane DNK u nukleus metodom mikroinjektiranja. Preuzeto sa:
https://www.google.ba/search?q=micro+injektiranje+DNK&newwindow

16

Slika 2: Diferencijacija ES elija od stadija blastociste do svih tipova elija. Preuzeto sa:
https://www.google.ba/search?q=Prijenos+gena+embrionalnim+mati
%C4%8Dnim+stanicama&newwindow
Slika 3: Prenos gena putem retrovirusnih vektora. Preuzeto sa: https://www.google.ba/search?
q=Prijenos+gena+embrionalnim+mati%C4%8Dnim+stanicama&newwindow
Slika 4: Prikaz prenosa somatske elije u oocitu iz koje je prethodno odstranjeno jedro u svrhu
dobijanja

klonova.

Preuzeto

sa:

https://regentsgenetictechnology2011.wikispaces.com/Somatic+Cell+Nuclear+Transfer+7-8
Slika 5: Primjer laboratorijskog mia kod koga je nokautiran gen za rast dlake(lijevo) u
poreenju

sa

normalnim

laboratorijskim

miem(desno).

Preuzeto

sa:

https://bs.wikipedia.org/wiki/Nokaut_mi%C5%A1
Slika 6: Svinja sa cistino fibrozom
Slika

7:

Marmozet

majmuni

koje

je

ubrizgan

GFP protein.

Preuzeto

sa:

https://www.sciencedaily.com/releases/2009/05/090527215547.htm
Slika 8: Primjer procesuiranja produkcije transgenih i kloniranih ivotinja. Preuzeto sa:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/bs/thumb/5/5d/Gen-ter3.jpg/400px-Gen-ter3.jpg

17