1) 40 cm apl bir ilmek, dzgn bir elektrik alannda, en byk aknn elde edildii konuma yerletiriliyor.

Bu konumda ak 5.2x105 (Nm2 /C) olarak llyor. Elektrik alann bykl ne kadardr?

2) ai bj dzgn elektrik alan A yz lml bir yzeyden gemektedir. Bu yz lmden geen elektrik
aksn, yzey;
a) yz dzleminde,
b) xz dzleminde,
c) xy dzleminde bulunan yzeyler iin hesaplaynz.
Yzey vektr dzeye dik, dar dorudur. Buna gre,

3) 12C luk bir nokta yk, 22 cm yarapl kresel bir tabakann merkezine konulmutur.
a) Tabakann tm yzeyinden,
b) Herhangi bir yarm kre yzeyinden geen elektrik aks ne kadardr?
c) Sonular yarapa bal mdr? Aklaynz.

4) Yn sabit olan bir elektrik alan, yarap R olan bir daire dzlemine diktir. Dairenin merkezinden r kadar
r
uzaklkta elektrik alann iddeti E 0 1 ile veriliyor. R yarapl daireden geen elektrik aksn bulunuz.
R

5) Yeryzne yakn noktalarda herhangi bir gnde llen elektrik alann iddeti 100 (N/C)dur ve yn
radyal olarak ieri dorudur. Bu deer Dnyann her noktas iin ayn olduunda,
a) Dnyadaki toplam ykn bykl ve iaretini bulunuz.
b) Yk younluu bulunuz.

6) Kresel simetrik bir yk dalm, a bir sabit olmak zere = a / r dir. Elektrik alan r nin fonksiyonu
olarak bulunuz.

7) ekil 1deki kapal gensel kutu E=7.80x104 (N/C)

byklndeki yatay elektrik alannda bulunmaktadr.
Kutunun
a) dey yzeyinden,
b) eik yzeyinden,
c) tm yzeylerinden, geen elektrik aksn hesaplaynz.

ekil 1

a) Dey yzeyin alan A1=10 cm x 30 cm= 300 cm =0.03 m

Bu yzeyden geen ak;

1 EA1Cos1 7.8 x10 4 0.03Cos180 2.34 Nm 2 / C

b) Cos 60=1/2 olduundan eik yzeyin dier kenar uzunluu 20 cm
olmaldr. Buna gre eik yzeyin alan A2=20 cm x 30 cm= 600 cm2
=0.06 m2 olur.
Bu yzeyden geen ak;

2 EA2 Cos 2 7.8 x10 4 0.06Cos 60 2.34 Nm 2 / C

c) Kutunun taban, n ve arka yzeylerinden geen ak deerleri sfrdr. nk bu yzeylerde, elektrik alan
vektr yzey vektrne diktir.
Tm yzeylerden geen toplam aky bulmak iin dey ve eik yzeylerin aklarn toplarsak;

T 2.34 2.34 0 Nm 2 / C olur.

8) a) ekil 2.ada grlen karenin bir kenar 2l dir ve bu karenin merkezinden dik uzakl l olan noktada bir
Q yk bulunmaktadr. Kare yzeyinden geen aky bulunuz.
b) a kknn sonucunu kullanarak, ekil 2.b de grlen kapal alt yzl kpn yzeylerinden geen toplam
aky bulunuz (yk, kbn merkezindedir).

a)

b)

ekil 2
+Q yknden oluan elektrik alan,

Q
Q r
Q
Q
E k 2 r k 2 k 3 r k 2
( xi yj z k )
2
r
r r
r
( x y z 2 )3 / 2

d A dA j dxdz j

Q
ydxdz
EdA k
2
( x y 2 z 2 )3/2

( y l)

Ql
k
dxdz
2
( x l 2 z 2 )3/2

E d A kQl

z
l dx x 2 l 2 x 2 l 2 z 2

tan

(x

dx

a )( x 2 b 2 ) 1 / 2

2 kQ tan

b) T 6 (

2l 2 x 2

1/ 2

l
l

1/ 2

l
l

2 kQl

x b2 a2

a b2 x2

a (b 2 a 2 ) 1 / 2
1

2 kQ tan

Q
Q
)
o
6 o

dx
x
2 2
2 3/2
x )
a ( x a 2 )1 / 2

kQl

dz
(x l z 2 )3/2

dx

(a

dx

1
3

)
6 o

l 2 x 2 2l 2

1/ 2

1
) tan
3

(k

1
4

)
o

9) Boyutlar a=b= 0.4 (m) ve c= 0.6 (m) olan kapal bir

yzey ekil 3deki gibi yerletirilmitir. Blgedeki
elektrik alan dzgn olmayp, x metre ile belirtilmek

zere, E (3 2 x 2 )i (N/C) ile verildiine gre;

a) Kapal yzeyden geen net elektrik aksn,
b)Kapal yzey iinde kalan net yk miktarn
hesaplaynz.

ekil 3

10) Boyutlar a=0.2 m, b=0.3 m ve c=0.3 m olan

kapal bir yzey ekil 4deki gibi yerletirilmitir.
Blgedeki elektrik alan dzgn olmayp, x metre ile
verilmek zere; E=(1+x2) (N/C) ile verilmitir.
a) Kapal yzeyden geen net elektrik aksn,
b)Kapal yzey iinde kalan net yk miktarn
hesaplaynz.

ekil 4

11) ekil 5deki gibi yarap a ve ykseklii 2a olan bir silindirin

merkezinde bir q nokta yk bulunmaktadr. Silindirin yanal
2q
yzeyinden geen elektrik aksnn
bants ile verildiini
2 0
gsteriniz.

ekil 5

10

12) R yarapl dairesel tabanl bir koni ekil 6daki gibi ekseni dey ekilde
durmaktadr. Dzgn bir E elektrik alan dey dorultuda uygulanmaktadr.
Taban hari, koni yzeyinden geen aknn R2E ile verildiini gsteriniz.

ekil 6

11

13) ok geni yaltkan levha birbirlerinden eit aralklarla

ekil 7deki gibi yerletirilmitir. Levhalar 1 5( C / m 2 ) ,

2 10( C / m 2 ) ,

3 15( C / m 2 ) yk younluklarna

sahiptir. Elektrik alan vektrn;

a) I blgesinde,
b) II blgesinde,
c) III blgesinde,
d) IV blgesinde bulunuz.

ekil 7

12

13

14) a yarapl L uzunluklu dolu yaltkan bir silindirin dzgn dalm yk

+Q dur. Bu silindirin dnda ayn merkezli i yarap b ve d yarap c
olan - 2Q ykl iletken bir silindir kabuk bulunmaktadr (ekil 8). Gauss
yasasn kullanarak: r < a, a < r < b, b < r < c ve r>c blgeleri iin elektrik
alan bulunuz.

ekil 8

14

15) Birim uzunluk bana yk + olan uzun bir tel,

i yarap a ve d yarap b olan silindirik bir
kabuun ekseni boyunca ekil 9daki gibi
yerletirilmitir. Silindirik kabuk iletken olup birim
uzunluk bana yk +2dr. Elektrostatik dengede;
a) r<a da,
b) a<r<b de,
c) r>b de elektrik alann iddetini hesaplaynz.
d) Silindirik kabuun yk dalmn bulunuz.

ekil 9

15

16

16) yarap a ve d yarap b olan sonsuz uzunlukta yaltkan silindirik bir tabakada (C/m3) dzgn
hacimsel yk younluu bulunuyor. Bu tabakann eksenine (C/m) dorusal yk younluklu bir yk dorusu
yerletiriliyor. Elektrik alan iddetini her blge iin bulunuz.

17

17) R yarapl sonsuz uzunluktaki silindirin hacimce yk younluu yarapa =o(a-(r/b)) eklinde
baldr. o, a ve b pozitif sabitler olup, r silindir ekseninden olan uzaklktr. Gauss yasasn kullanarak;
a) r<R blgesinde elektrik alann bykln bulunuz.
b) r>R blgesinde elektrik alann bykln bulunuz.

18

18) Toplam dzgn yk dalm Q olan kaln, yaltkan bir bo krenin i yarap R1, d yarap R2 dir.
r < R1 , R1< r < R2 ve r > R2 blgelerinde elektrik alanlarn bulunuz.

19

19) Hacimsel yk younluu ve toplam yk +Q olan ii bo yaltkan bir

krenin merkezinde + 2Q ykl noktasal bir yk vardr (ekil 10).
a) R<r<2R ve r>2R blgelerinde elektrik alan iddetini k, Q, r ve R
cinsinden bulunuz.
b) Ayn blgeler iin elektrik alan iddetini, krenin iletken olmas halinde
bulunuz.

ekil 10

20

21

20) Toplam yk +Q olan ii bo yaltkan bir kabuun merkezinde

+Q ykl noktasal bir yk vardr (ekil 11). Q= 4.0 nC, Ri=2 cm
ve Rd=4 cmdir. Kabuun merkezinden
a) 3 cm mesafede,
b) 8 cm mesafede elektrik alan iddetini bulunuz.

ekil 11

22

21) yarap 2R, d yarap 3R olan iletken kresel bir

kabuun toplam yk +4Qdr. Kresel kabukla ayn merkezli,
yarap R olan yaltkan bir krenin toplam yk +2Qdr.
Yaltkan krenin yk younluu dzgn olmayp = r
bantsna gre deimektedir. Burada , pozitif bir sabit ve r
ise orijinden olan radyal uzaklktr.
a) sabitini Q ve R cinsinden bulunuz.
b) r<R
c) R<r<2R
d)2R<r< 3R
e) r>3R blgelerindeki elektrik alan iddetini k, Q, r ve R
cinsinden bulunuz.

ekil 12

23

24

22) a yarapl toplam yk +Q olan yaltkan dolu bir krenin yk

younluu dur. Bu krenin dnda ekildeki gibi ayn merkezli i
yarap b, d yarap c olan kresel iletken bir tabakann net yk
-2Qdur (ekil 13).
a) r<a, a<r<b ve r>c blgelerindeki elektrik alan iddetini ve ynn
bulunuz.
b) letken tabakann i ve d yzeylerindeki yk younluklarn
bulunuz.

ekil 13

25

26

23) a yarapl ii dolu yaltkan bir krenin hacmine 3Q yk dzgn

olarak datlmtr. Bu kre ile ayn merkezli i yarap b, d yarap c
olan iletken bir kre tabakasnda ekil 14'deki gibi -Q net yk
bulunmaktadr.
a) r< a, b> r> a, c> r> b, r> c blgeleri birer gauss yzeyi izerek,
yzeyin evreledii net yk ve elektrik alan hesaplaynz.
b) letken tabakann i ve d yzeyindeki yk bulunuz.
c) Elektrik alan byklnn rye bal grafiini iziniz.

ekil 14

27

24) Yarap a olan bir metal kre, i yarap b, d yarap R

olan kresel kabuk iine ekil 15deki gibi yerletirilmitir. a ile
b arasnda bulunan bir kresel Gauss yzeyinden geen ak Q/0
ve R nin hemen dndaki kresel Gauss yzeyinden geen ak
2Q/0 dr. Krelerin toplam ykn bulunuz. Ykler nerede
bulunur ve yk younluklar ne olur?

ekil 15

28

25) ekil 16da ok byk levha birbirlerinden eit ve 30 cm

uzakta bulunmaktadr. Birinci ve nc levhalar ok ince, yaltkan
ve her ikisinin de yzey yk younluklar srasyla +3 C/cm2 ve -3
C/cm2dir. Ortadaki levha iletkendir ve net yk sfrdr. Elektrik
alan;
a) Ortadaki levhann iinde,
b) Soldaki ve ortadaki levha arasnda,
c) Ortadaki ve sadaki levha arasnda,
d) Ortadaki levhann soldaki levha tarafnda,
e) Ortadaki levhann sadaki levha tarafnda, yk younluu ne
kadardr?
ekil 16

29

26) 2R yarapl, hacmine yk younluu dzgn

yaylm bir kre iinde R yarapl bir kresel oyuk
almtr (ekil 17).
a) Orijini merkez alan 4R yarapl kresel yzeyden
geen elektrik aky bulunuz.
b) st ste binme kavramn kullanarak a kknda Gauss
yzeyinde bir P (4R,0) noktasnda elektrik alann yn ve
iddetini bulunuz.

ekil 17

30

27) 2a yarapl yaltkan krenin dzgn hacimsel yk younluu vardr.

(Yaltkan maddenin elektrik alan etkilemediini varsaynz.). ekil 18deki
bu kreden a yarapl bir kre karlarak bir oyuk oluturuluyor. Bu oyuk
iinde elektrik alann dzgn ve Ex = 0 ve Ey= a /30 ile verildiini
gsteriniz.

ekil 18

31

28) ekil 19daki sistemin A noktasnda oluturduu elektrik alann sfr olabilmesi iin krenin yk
younluu ne kadar olmaldr?

ekil 19

32