VII.

ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

269

_______

SICAK SU ELDE ETME SSTEMLERNN

KARILATIRILMASI
rfan ELML

ZET
Shhi tesisat kullanm suyunun dardan enerji verilerek stlmasnn saland niteler scak su
reteci (scak su hazrlayc) olarak adlandrlr. Bir s sistemi; s enerji kayna, s tanm (transfer)
cihaz, datm sistemi, kullanm noktasndan (terminal) oluur. Cihazlarn ve scak su retim
sistemlerinin deerlendirmesinde nemli e vardr: Konfor, Temizlik (Hijyen), Ekonomi. Dolaysyla
zgn yerel koullar dikkate alnarak bu enin iyi deerlendirilerek cihaz seimi yaplmaldr. Scak
su retecileri snflandrmak ok zor olmamaktadr. Zira cihaz trlerini etkileyen eitli eler
(parametreler) vardr. Kullanma suyu stclar enerji trne gre (gazl, sv yaktl, elektrikli, kat
yaktl, gne enerjili), depo trne gre (depolu, deposuz), stma tipine gre (direkt, indirekt)
snflandrlabilir. Cihaz seimi yaplrken yukardaki seenekler mukayese edilmeli, avantaj ve
dezavantajlar gz nne alnarak sisteminize uygun olan cihaz seilmelidir.
Anahtar Szckler: Scak su retecileri, scak su hazrlayclar, scak su retecilerinin
snflandrlmas, scak su retecilerinin karlatrlmas, dorudan (direkt) stclar, dolayl (indirekt)
stclar, merkezi stclar, merkezi olmayan stclar, depolu stclar, deposuz (ani) stclar.
ABSTRACT
Units which produce plumbing system hot water by giving energy from outside are called water
heaters. A water heating system is formed of heat resource, heat transfer equipment, delivery system
and terminal. When considering equipments and water heating systems there are three important
components: Comfort, Hygiene, Economy. Therefore local conditions and these components should
be taken into consideration completely when selecting a water heater. Classifying water heaters does
not become very difficult. Because there are various parameters which determine equipment types.
Water heaters could be classified according to energy resource (gas, oil, electricity, coal, solar
system), type of tank (with or without tank), type of heating (direct or indirect). When selecting
equipment these choices should be compared. The advantages and disadvantages should be
considered and the most appropriate equipment for your system should be selected.
Keywords : Water heaters, classification of water heaters, direct fired water heaters, comparison of
water heaters, direct fired water heaters, indirect fired water heaters, central type water heaters,
individual water heaters, storage tank type water heaters, instantaneous water heaters.

1. TANIM VE GENEL BLGLER

Shhi tesisat kullanm suyunun dardan enerji verilerek stlmasnn saland niteler Scak Su
reteci (Scak Su Hazrlayc) olarakadlandrlr. Ancak yabanc kaynaklardan dilimize giren boyler
(boler) tanm da halen kullanla gelmekle birlikte, terk edilmesi gereklidir. Zira dilimizdeki stma suyu
retici olan kazann ingilizce deyimi ile karmaktadr. Bunun yannda gnlk yaantmzda halkmz
arasnda kullanlan dier tanmlar da yle sralanabilir;

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

Termosifon
ofben

___________________________________________

270

_______

: Elektrikli su stc (Bireysel Tip)

: Gaz yaktl ani su stc.

Gnmzde basnl kaplar snfnda deerlendirilen scak su reticiler, dolaysyla CE Belgesine

sahip olmak zorundadr.
zellikle TSE ynetmeliklerine gre, scak su retici tasarm basnc; minimum 10 barg olmak
zorundadr.
TARHE
lkemizde 1950lerden sonra kullanlmaya balayan SICAK SU RETECLER, balangta az
sayda lks konutlarda ve hastane gibi zel yaplarda kullanlmtr.
Daha sonraki 1960~70li yllarda gnlk yaantmza daha yaygn girmeye balad ve byk ehirlerde
apartmanlarda da Merkezi Scak Su Sistemleri kullanlmaya balad. Tabii 1970li yllardan sonra
ou Hastane,Otel,Sanayi yaplarnda Merkezi Scak Su Sistemi tamamen kullanlmaya balad.
Ancak 1990l yllardan sonra,Enerji fiyatlarnn art ve bireysel sistemlere dn furyasyla, Merkezi
Scak Su kullanm konutlarda tamamen Bireysel (Termosifon, ohben v.b.) tip cihazlara kayd.
Gelimi bat iin zetlersek;
1900l yllarda az sayda da olsa A.B.Dde kullanlmaya balayan Scak Su reticiler, Avrupa
(ngiltere ve Almanyada) 1940l yllarda kullanlmaya balad.1950 ve 60l yllardan sonra yaygn
kullanm artmtr. Ancak,gnmzde enerjinin doru kullanlmas anlamnda, konutlarda bireysel tip
stclara gei1990l yllardan sonra balamtr.
KULLANIM SICAK SUYU ISITILMASI
Is sistemi aadaki paralardan oluur;

Is Enerji Kayna
Is Tanm (Transfer) Cihaz
Datm Sistemi
Kullanm Noktas (Terminal)

Scak Su reticiler genelde farkl ak ekline gre retilmektedirler (Istan/Istlan veya primersekonder devre). Bunlar ;

Paralel Ak
Ters Ak
apraz Ak

: Scak ve souk ortam akkanlar birbirine paralel akar.

: Scak ve souk ortam akkanlar ters ynde akmaktadr.
: Scak ve souk ortamlar birbirine dikey ynde akmaktadr.

2. DEERLENDRME ELER
Cihazlarn ve scak su retim sistemlerinin deerlendirmesinde nemli ve e vardr;

Konfor
Temizlik (Hijyen)
Ekonomi

Dolaysyla zgn yerel koullar dikkate alnarak yukarda belirtilen bu enin iyi deerlendirilerek
cihaz seimi yaplmaldr.

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

271

_______

KONFOR :
Scak su retiminde istenen-hedeflenen scakln srekli belirli toleranslar iinde (Stabil) yakalamas
konfor seviyesini belirler. Ayrca scak suyun, beklemeden en ksa srede musluktan alnmas da
nemli bir konfor parametresidir. Bunun iin uzun borulu sistemlerde evrim (Sirklasyon) hatlarnn
kullanlmas veya refakat stclarnn scak su borularna uygulanmasdr.
TEMZLK (HJYEN)
nsan salyla ilgili olarak yeterince temizlii stlm kullanma suyu salamaldr. Kullanma suyunun
tamamen mikropsuz olmas mmkn olmayp,ancak belirlenmi snr deerlerini amamas
gerekmektedir. zellikle makul temizlikteki souk suyun stc nitelerdeki ilemler srasnda,
bozulmas (bakteri;mikrop remesi) nlenmelidir.zellikle lejyonerler remesini nleyecek sistemler
kuruluta dikkate alnmaldr.Dolaysyla cihaz malzeme seimi (galvaniz,paslanmaz veya zel hijyenik
yzey kaplamalar v.s.) temizlik olay ile dorudan ilgilidir.
EKONOM
Istma ileminin ekonomiklii (iletme masraflar asndan), daha ok yakt seimi ile doru dan
ilgilidir. Ayrca kullanlacak sisteme uygun reteci tipinin (Dorudan Istc, Merkezi,Tekil,depolu v.s.)
seilmesi de ekonomik iletme maliyetini belirleyecektir.Bu madde ile ilgili maliyet ilk yatrm
maliyetinden ok uzun vadede etkili olan iletme giderleridir.
zellikle lkemizde henz yaygn kullanlmayan Dorudan (Direkt) Istclarn doalgazn bulunduu
tesislerde kullanm, nemli bir enerji kazanm getirmektedir.Ayrca scaksu datm kayplarnn da, iyi
yaltm uygulamalar ile azaltlaca muhakkaktr. Ayrca atk slardan faydalanacak s geri kazanml
nitelerinin, iletme artlarna uygun alarak seilmesi uygun olacaktr.
2.1 Genel Snflandrma
Scak su retecileri snflandrmak ok zor olmamaktadr. Zira, cihaz trlerini etkileyen eitli eler
(parametler) vardr. Genel snflandrmay aadaki basit merdiven ekliyle gruplamak daha anlalr
olacaktr;
2.2 Scak Su reteciler Snflandrlmas
Kullanma Suyu Istclar
Dorudan Istclar

Dolayl Istclar (ndirekt)

(Direkt)
Merkezi Olmayan Istclar

Merkezi Istclar

(Bireysel Tekil)
Ani (ok) Istclar (Deposuz)
(ofben, Musluk Tipi)

Depolu Istclar

ENERJ TR
(Is Kaynana Bal)
Gazl (Doalgaz, LPG)
Sv Yaktl (Motorin)
Elektrik
Kat Yaktl
Gne Enerjili

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

272

_______

2.3 Dorudan (Direkt) Istlan Scak Su Istclar

Direkt cihazlarda s, yaktn yanmasndan veya elektriin sya direkt evrilmesinden elde edilir ve su
stma cihaznda kullanlr.
1. Gaz, sv ve kat yaktla alan stclar
2. Elektrikle alan stclar
a) Depolu
b) Ani ok stclar
2.4 Dolayl (ndirekt) Istlan Scak Su Istclar
ndirekt s transferi cihazlarnda s enerjisi kazanlar, gne enerjisi toplama, kojenerasyon, soutma
veya atk s gibi uzak s kaynandan temin edilir ve cihazn ayr blmnde suya transfer edilir.

Gne Enerjili,
Karm Enjeksiyonu,
Atk s Kullanm,
Ani (ok) Su Istclar,
Yar Ani Su Istclar,
Birleik Istma (Kojenerasyon),
Is Pompal Istclar (DX Sistemler).

2.5 Enerji Kaynana Bal Snflandrma

Gazl Istclar (Doalgaz, LPG)

Buhar Ve Scak Sulu (Kzgn Su)
Gne Enerjili
Elektrikli Istclar,
Yal Istclar (Sv, Yakt, Motorin)
Kat yaktl (Kmr, Odunlu, v.s)
Klima iindeki (Super Heater) Kzgn Soutkanl Istclar

(ekil-1)
(ekil-14)
(ekil-12)

2.6 Tekil (Bireysel) Istclar Yapsna Bal Tipler

Termosifon-Depolu
Musluk/Batarya Tipi
ofben/Kombi (ift levli)
Tipi Ani ok Istclar
Is Pompal (Dx-Dorudan Genlemeli) Scak Su reteci

(ekil-5, 6 Ve 8)
(ekil-8)
(ekil-2, 4)
(ekil-9,10)

2.7 Merkezi Istc Yapsal Tipler

ift Cidarl Su Istclar

Serpantinli Su Istclar
a) ten Serpantinli Istclar
b) Dtan Serpantinli Istclar [Depo (Akmlasyon) + Istc]
c) ift Serpantinli reteciler
d) Dikey Cihazlar
e) Yatay Cihazlar,Plakal Istclar, Ani (Geili) Istclar
ift Istcl Merkezi
Depolu Tipler

(ekil-13)
(ekil-4, 5)
(ekil-13)

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

273

_______

3. CIHAZ SEM
Scak retecilerin de kullanacak malzeme seenekleri aada sralanmtr. Gncel olarak da yeni
deiik malzemeler yaratlarak, korozyona dayanm ve temizlik (hijyen) standartlar arttrlmaktadr.
3.1 Istc Malzeme Seenekleri

Galvaniz Kapl elik

Paslanmaz elik
Boyal Karbon elik,
Bakrdan Mamul Su Istclar
zel Kaplamal (Cam V.S.) Is lemli Depolar (Firmalara Gre zel retimler)

Malzeme seimindeki tercihler , tamamen zgn kullanm artlar dikkate alnarak yaplmaldr.
rnein Ameliyathane, ila retiminde v.b. Salk tesislerinde paslanmaz tip kullanm
kanlmazdr.Ancak standart konut uygulamalarnda iletme btesine bal olarak galvaniz veya zel
kaplamal tipler olabilir.
3.2 malat Standartlar

Trk Standartlar / TSE

TS 733 / T1,T2,T3
TS 736/1, 2, 3, 4 (Scak Su Hazrlayclar) 5, 6, 7 ,8 (Scaksu,Kaynarsu (Kzgnsu),Buhar le
alan)
TS 615 ofbenler (Ani Su Istclar) Gazl
TS 615 En 26 Ani Su Istclar (ofbenler) Gazl Atmosferik Brlorl
TS 3680 Gne Enerjisi Toplayclar
TS 3817 Gne Enerjisi Su Istma Sistemleri , Tesis, letme Kurallar
TS 11809 Termosifonlar (Depolu Su Istclar) Gaz Yakan
TS 12096 ofbenler Gazl,Atmosferler Brlrl Montaj Ve Kullanma Kurallar.
TS 12804 Gne Enerjisi Su Istclar Sistemleri
Din / Alman Standartlar
Din 4801,2,3,4

NOT: Gncel piyasada karlatmz bir durum;

ASME (American Steel Manufacturing Engineers) kodlarna gre yaplan Amerikan Scak Su Istclar,
EN (European Norm) Avrupa Standartlarna gre yaplan stclara gre daha ekonomik olmaktadr.
Amerikan Standartlarnda Scak Su retimi;
ASME ve American pressure Vessel Normlarna uygun retimi yaplmaktadr.
Alman Standartlarnda (DIN) ise; AD MerkBlatter A3 ,B0 ,B3 ,B5, B7, B9, B11

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

Scak Su

___________________________________________

274

_______

Atk Gaz
Souk Su

Ters Akl Istma Borusu

Magnezyum Koruma Anadu

Gaz Ayar Blou

Suyla Etraf evrilmi Yanma

Blmesi

Boaltma

ekil 1. Gazl Depolu Su Istc (Ak veya Kapal Depolu)

(Recknagel-Sprenger Schramek Istma+Klima Teknii TTMD 97/98 baskl kitaptan alnmtr.)

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

275

_______

Atk Gaz
Hermetik Baca Ba.
Yanma Havas

ekil 2. Hermetik - Gazl Su Istc (Kombi veya ofben)

(Recknagel - Sprenger Schramek Istma+Klima Teknii TTMD 97/98 baskl kitaptan alnmtr.)

Souk Su

ekil 3. Sabit Ayakl Depolu Ve Sirklasyon Pompal (Byk Kapasiteler in)

(Recknagel-Sprenger Schramek Istma+Klima Teknii TTMD 97/98 baskl kitaptan alnmtr.)

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

276

_______

Karm Vanas

Istma Geli

NOT: Istlan suyun

kartrlmadan
yukardan aaya
doru zorunlu dolam
salanmtr.

Istma Dn

ekil 5. Su Istc Trafo (Ani - Geili Tip Istc - Deposuz

(Recknagel-Sprenger Schramek Istma+Klima Teknii TTMD 97/98 baskl kitaptan alnmtr.)

Is Pompas
(Havadan Suya)

Depolayc

Scak Su

Souk Su

ekil 13. ift Serpantinli (ki Bataryal) Su Istc

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

277

_______

ekil 6. Termosifon Duvar Tip (Elektrik Istcl, Depolu)

(Recknagel-Sprenger Schramek Istma+Klima Teknii TTMD 97/98 baskl kitaptan alnmtr.)

Elektrikli

ekil 7. Seri Balanm ki Depolu Istc Sistem.

(Recknagel-Sprenger Schramek Istma+Klima Teknii TTMD 97/98 baskl kitaptan alnmtr.)

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

278

_______

Bakm Kapa
Buhar Deposu
Depo
Salmastra
(Szdrmazlk)

Batarya

Souk Su
Doldurma
Scak Su

Batarya
ekil 8. Batarya Tipi Depolu Istc (Grn Ve Kesiti)

Souk Su
Yedek Elektrikli Istc
ekil 14. Gne Enerjili Depolu Istma
(Recknagel-Sprenger Schramek Istma+Klima Teknii TTMD 97/98 baskl kitaptan alnmtr.)

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

Ayarlayc

279

_______

Scak su

Depo
Kompresr
YouturucuIstc
Kondenser
Buharlatrc
Evaporatr
Scaklk Uyargas

Souk Su

ekil 9. Scak Su Is Pompas / Paket Tip (Havadan Suya)

Scak Su
Magnezyum
Anodu

Souk Su

D
Ortam
Havas
Kompresr
Elektrikli Ek Istma Tesisat

Youturucu-Istc

ekil 10. Scak Su Is Pompas Ayrk (Split) Tip (Havadan Suya)

(Recknagel-Sprenger Schramek Istma+Klima Teknii TTMD 97/98 baskl kitaptan alnmtr.)

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

280

_______

Atk Gaz

Souk Su

Scak Su

Spiral Istma
Yzeyi

Magnezyum
Koruyucu Anodu
Brlr
Boaltma

Yanma Kamaras

ekil 11.- Gaz Istmal ,Dikey Scak Su Istcs (2001000lt)

(Recknagel-Sprenger Schramek Istma+Klima Teknii TTMD 97/98 baskl kitaptan alnmtr.)

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

281

_______

Is Yaltm
Depo
Sirklasyon

Duman Borusu

Duman Borusu
evrim Pompas

Termostat
Balants

Alev Borusu
Alev Saptrma
Plakas
Souk Su Girii
Boaltma

ekil 12. Ya Brlrl Scak Su Istcs

(Recknagel-Sprenger Schramek Istma+Klima Teknii TTMD 97/98 baskl kitaptan alnmtr.)

4. SSTEM KARILATIRMALARI
4.1 Dorudan (Direkt) Istclar Dolayl (ndirekt) Istclar Karlatrlmas
AVANTAJLAR + KULLANIM ALANLARI
Dorudan (Direkt) Istclar

letme masraflar daha uygundur! (Elektrik tketimi az)

Birim enerji tketim deerleri daha iyidir.(Daha verimli cihaz)!
Otomatik kontrolleri daha ekonomiktir! A/kapa (on/off) veya oransal termostatla
Kk ve orta kapasiteli ihtiyalar iin daha uygun zmdr!
Bamsz bir sistem olmalar nedeniyle , yaz-k daha dengeli (stabil) alr! Daha konforlu!
Dalgal debili scak su ihtiyac olan yerlerde (konut, okul, mutfaklar, 150~200 odal oteller)
avantajldr.
lk yatrm bedeli ucuzdur.
Is kayplar daha az,
Yer kayb daha az.

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

282

_______

Dolayl (ndirekt) Istclar

Byk kapasiteli sistemler iin (500 odal otel, byk endstriyel alanlar-fabrikalar v.s)
alternatifi yoktur!
letmede bulunan mevcut s kaynan (buhar,scak su, kzgn su) kullanabilmeleri daha
gvenli ve daha kolay bir yatrmdr.
letmede istenilen yaklak her yere konulabilmeleri (baca,yanma havas,v.s yok!)
Mmkndr !
Is geri kazanml olarak tasarlanan sistemler iletme ekonomisi salar! Ayrca evre kirliliinin
azalmas mmkndr.
DEZAVANTAJLAR

Dorudan (Direkt) Istclar

lk yatrm daha fazla!

Yaktna bal olarak,zellikle fosil yaktl (kat,sv,gaz) alevli direkt stclarn montaj yeri,
yerel yasalara uygun olmal
Byk kapasitelerde retimi (standart seri ) yoktur! zellikle 500 odal oteller v.b. iin uygun
model yok gibidir!

Dolayl (ndirekt) Istclar

Istma borular uzun olduu iin , enerji kayplar daha fazla!

Ana stc dur-kalk (alt says) fazla ve enerji kayplar fazla ! Birinci (primer-kazan tarafnda)
gereinden fazla dur-kalk enerji kayb
Primer devredeki pompa gibi ekstra enerji tketen elemanlar var,
Kk kapasiteli sistemlerde (150 oda ve daha kk oteller ) ihtiyaca kt ve verimsiz bir
alma ile cevap verebilirler.
Otomatik kontrol sistemleri (yollu vana,kontrol cihaz v.s.) daha pahaldr!
Scak su scaklk ayar ve hassasiyeti daha ktdr!
Yksek (pik) kapasitelerde ihtiyaca tam cevap vermekte zorlanrlar!
lk yatrm bedeli pahaldr (daha fazla borulama, pompa, vana)
Elektrik tketimleri fazladr.

4.2 Merkezi Depolamal le Deposuz Scak Su retecilerin Karlatrlmas

AVANTAJLAR
Merkezi Depolamal Sistem

Ana stc gcnn daha kk seilerek, ilk yatrm maliyetinin drlmesi mmkn.
Ani olan byk tketim deerleri; (stma ykleri) daha yayl ve makul orta kapasitelere
ekilebilir.
Scaklk kontrolu daha hassas ve konforludur.
Sistem daha emniyetli ve gvenlidir.
Enerji (yakt) tasarrufuna daha yatkndr. Enerjinin ucuz ve verimli olduu saatlerde scak su
retimi ve depolama daha olanakldr!
Otomatik kontrolu daha ekonomik ve kolaydr.
Yakt maliyeti daha ekonomiktir (dur-kalk = alt says az)

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

283

_______

Merkezi Ani Deposuz Istclar (Eanjrler)

Depolama hacmi gerektirmemesi nedeniyle,yer kazanc salar.

Scak su retici ilk yatrm daha uygundur(depolama yok)
Mevcut yaplardaki depolama sistemlerinin ypranmasndan sonra, gei zorluklarna karn iyi
bir alternatif zmdr.
Gnlk scak su ihtiyacnn deiken olmad yaplarda sabit debili (genel hamam, sauna,
yzme havuzu v.b) uygun bir seimdir. Byk kapasitelerde uygundur.
Ani su ihtiyalarndaki scaklk ayarnn salanmas mmkndr.
Tama / montaj daha kolaydr.

4.3 Merkezi Depolamal le Deposuz Scak Su retecilerin Karlatrlmas

DEZAVANTAJLAR
Merkezi Depolamal Sistem

Boru tesisatlarnn daha uzun olmas nedeniyle (merkezi scak+sirklasyon ) boru hatlarndaki
s kayplar daha fazladr.
lk yatrm daha pahaldr.
Daha fazla yer kaplamas sz konusudur.
Beklenilmeyen (olaanst) tketim durumlarnda (ani eki) yetersiz su scakl

Merkezi Ani (Deposuz) Istclar

Merkezi stc kapasitesini fazla gerektirmesi nedeniyle stc ilk yatrm maliyeti fazladr
Otomatik kontrolu daha pahal ve zordur!
Dur kalk (alt says) fazla olduu sz konusu olabilir.(Tasarm ya da planlama hatas).
Montaj ileri/nakliyesi daha zordur.
Depo iinde kire , korozyon oluumu sz konusudur. mr daha ksa ve iletmede bakm
fazla.
Is kayb daha fazladr (Geni depo yzeyi)

5. CHAZ SEMNDEK ESASLAR

5.1 Yakt Ve Istc Akkan Seimi
Yerel koullara gre temiz enerjilerin ncelikli tercihi,

Kullanm yerlerinin nemine bal olarak, ikinci yedek yaktn (ift yaktl veya ift kaynakl
ift serpantinli) devreye alnmas (zellikle hastane, otel, v.b).

Kullanlan alandaki tehlike veya konfor asndan sakncalarn dikkate alnarak emniyet olann
seimi;

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

284

_______

rnein:

Elektrikli sistemlerin youn olduu yerde, gazl ve patlayc yakt kullanmamak! Bunun yerine
scak su stmal veya elektrikli stclarn kullanm!
Ekonomik adan uygun yaktn seimi; blgesel olanaklara uygun ve kolay temin edilebilen
yakt seilmeli!
letmedeki atk slardan faydalanarak (soutma kulesi at, kondenser atk ss, v.b) n
stmal-iki yaktl sistem seimi.

5.2 Scak Su retiminde Scaklk Saptamas

(Klasik) Geleneksel yaklamda 60c civarndadr. Scaklk depolama ile ters orantl olup,
depolamay azaltmak iin scakl ykseltmek gerekir genel scaklk band 40~80cdir.
Gnmzde enerjinin nemi (pahal ve evre kirlilii v:s.) Nedeniyle ve kayplarn azaltlmas
iin daha dk scaklklar (45~50c civarnda) tercih edilmeye baland.zellikle depolamann
olmad ani su stclarnda 40clik scaklk (insan vcut scaklnn 2~3 c) stnde olmas
yeterlidir.
Scak su devrelerindeki lejyonelle v.b. risklerin azaltlmas iin,srekli (periyodik) aralklarla
(gece kullanmn olmad saatlerde, 65~70 clere karlarak mikroplarldrme(sterilizasyon)
uygulanmas gereklidir.
Scak su scaklnn yeterince hassas istendiisistemlerin seri depolama tanklar (iki ve daha
fazla) veya stma suyunun depolamas yaplarak, ani su tketimlerinde,su scaklnn ar
salnm nlenebilir.
Ayn yapda farkl scaklkta su ihtiyalar iin seriboyler kullanarak,kademeli stma
salanabilir. Ayrca yardmc (ikinci) su stclar kullanlarak da zm bulunabilir.

5.3 Depo Basn Snflar

Tseye gre minimum imalat basncnn (depo dayanm basncnn) 10 barg olmasgerektiidir.
Zira ehir ebeke basnlar 6~8 barg seviyelerine kmaktadr.
Yksek katl yaplarda, duruma bal (kat yksekliine) stclar zonlandrlmal! Ara asma
tesisat katlar.

6. KAPASTE SEM ELER

Merkezi sistemlerdeki toplam ihtiyacn birden fazla niteyle paralel balanarak salanmas;
Deiken tketim olan sistemlerde (otel,pansiyon v.b.) Kademeli kullanma olanak tanyan
oklu paralel balant reticiler seilmelidir.
En az iki,, drt cihaz e kapasiteli veya minimum ihtiyaca cevap verecek ekilde bir kk
ve bir byk tamamlayc reteci seilmelidir.
Ani stc ile oklu depo kombinasyonu: zellikle sabit ve hassas su scaklnn gerekli olduu
yerlerde; ani stcya seri olarak bal su depolarndan(en az iki adet olmak zere) oluturulan
bir sistemdir. Su depolar,sistem ierisinde srekli istenen scakl salayacak ekilde ve
scaklk sirklasyonuna bal alan kontrol mant.kurulur bu tip sistemler, sistemden olacak
ani su talebine gerekli ataleti yaratarak,sabit scaklkta su salanr.

VII. ULUSAL TESSAT MHENDSL KONGRES

___________________________________________

285

_______

7. TPK HATALAR VE UYARILAR

ift cidarl scak su reticilerinde vakum olumas yap olarak dtan basnl olan bu kaplarn, su
kesilmesi durumunda vakuma dmeleri sonucu, kaplarn hasarlanmas!
nlem: souk-scak su devresinde vakum krc kullanm!
Merkezi olarak tasarlanan su stclarnn deiimi durumundaki yapsal engeller;
Giri-k ve transfer sorunu;
Eski depolamal cihaz yerine, boyut olarak daha kk olacak. Ani su stclarn (plakal s
deitiricilerin) uygun hale (adaptesi) getirilmesi daha ekonomik.
Korozyon
Korozyon-pil oluumu;
Su aknn ynnde galvaniz-bakr olacak ekilde dizili uygun olmakla birlikte, zellikle sirklasyon
hatlarnn olduu yerlerde galvaniz-bakr boru-galvaniz malzemenin kullanm kesinlikle yanltr.
Boru malzeme seiminde mmknse o scakla (4o50 c) dayanml polipropilen (ppr-c), polietilen
(pe) veya edeeri olan pex (a) veya pl(x)b tipi korazif olmayan malzeme seimi.

KAYNAKLAR
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]

Makina Mh. Odas Yayn No : MMO/2003/352 Kalorifer Tesisat

Trk Tesisat Mhendisleri Dernei (TTMD) Recknagel-Sprenger Schramek evirisi Istma +
Klima Teknii El Kitab
Issan almalar No: 72 Shhi Tesisat
Ertem Shhi Tesisat Teknolojisi Derleyen : mer Kantarolu TTMD Teknik Yayn No : 14
Viessmann Is Teknii Mesleki Yaynlar Serisi No : 2 Konutlarda Kullanma Suyu Istlmas

ZGEM
rfan ELML
1957 ylnda Aydn-Bozdoanda dodu.Kuleli Ask. Lisesini bitirdikten sonra, 1974-75 dneminde,
ODT'de Makine Mhendislik eitimine balad. 1980 yl ubat dneminde de ODT-Makine
Fakltesinden mezun oldu.
1980 yl Kasm aynda DEMTA Is ve End. Tes. San. ve Tic. Ltd. tinde Proje Mhendisi olarak ie
balad. 1998 ylna kadar yurt ii ve yurt d taahht ilerinin yapmnda eitli kademelerde
yneticilik yapt. 1998 ylndan itibaren KPA Klima-Istma-Havalandrma Sis. San. Ve Tic. Ltd.
tinde firma orta ve Genel Mdr olarak greve balad ve halen bu grevini yrtmektedir.
1980 ylndan itibaren M.M.O (Makina Mh. Odas), 1993 ylndan itibaren T.T.M.D. (Trk Tesisat
Mh. Dernei) ve 2001 ylnda itibaren SKD (Istma-Soutma-Klima malatlar Dernei) yesi olarak
Sektrel dernek faaliyetlerine katlmaktadr. Ayrca 08/01/2001 tarihinde Uzman Mhendis belgesi
almtr.
Evli ve iki kz ocuu vardr.Yabanc dil olarak; ngilizce ve az Rusa bilmektedir.