Sen o zastrzyku Irmy

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Sen o zastrzyku Irmy - w sen nawiedzi Freuda noc z 23 na 24 lipca 1895 roku w czasie
pobytu w Bellevue niedaleko Wiednia. Szczegow analiz snu zamieci w Objanianiu
marze sennych,[1]. Wspomina w nim, e latem tego roku prowadzi terapi psychoanalityczn
pewnej kobiety, ktra zakoczya si poowicznym sukcesem, gdy cho pacjentka wyzbya
si swoich lkw, nie udao jej si pozby wszystkich objaww somatycznych. 23 lipca 1895
roku spotyka si ze swoim przyjacielem Oskarem Rie (we nie wystpuje pod pseudonimem
Otto), szwagrem Wilhelma Fliessa, ktry odwiedza Emm Eckstein (wystpujc w opisie
jako Irma). Pytany o jej zdrowie, odpowiedzia: Lepiej, ale nie cakiem dobrze. Freud
zinterpretowa jego odpowied jako zarzut dotyczcy nieskutecznoci prowadzonej przez
niego terapii. Pod wpywem tej rozmowy Freud spisa histori choroby swojej pacjentki, aby
przekaza j doktorowi M. (pod tym pseudonimem kryje si Josef Breuer, za porednictwem
ktrego Freud pozna Fliessa).

W nocy mia sen, w ktrym w czasie przyjcia w wielkiej sali spotyka Irm. Mwi jej, e
jeeli jeszcze czuje ble, to sama jest temu winna, gdy nie chce zaakceptowa wyjanienia
ich przyczyny. Irma opowiada mu o swoich wielu dolegliwociach garda i odka. Freuda
ogarnia lk, e przeoczy jaki czynnik etiologiczny. Zaglda jej do ust, gdzie widzi dziwne
pomarszczone twory, podobne do maowin nosowych. Pacjentk badaj kolejno Otto oraz
Leopold (za tym imieniem kryje si Ernst von Fleischl-Marxow). Doktor M. twierdzi, e to na
pewno infekcja. Freud zdaje sobie spraw, e niedawno Otto robi jej zastrzyk z preparatu
propylu, a dalej pojawia si seria propylen, kwas propionowy, trimetylamina. Freud dochodzi
do wniosku, e ten zastrzyk by lekkomylnoci i prawdopodobnie strzykawka bya
zakaona.

Na kolejnych stronach Objaniania marze sennych Freud dokonuje analizy przedstawionego

tu w skrcie snu. Krytycznie odnosi si do swojej wczesnej praktyki prostego informowania
pacjentw o przyczynie ich objaww. Zauwaa, e prbuje zrzuci z siebie odpowiedzialno
na Irm, gdy to w kocu ona nie chce zaakceptowa wyjanienia przyczyn objaww. Na
temat lku przed przeoczeniem czynnika organicznego pisze, e nie opuszcza on nigdy
lekarza zajmujcego si neurotykami i czstokro objawy przez jednych lekarzy
przypisywane czynnikom organicznym on przypisuje czynnikom psychicznym. Gdyby
okazao si, e te pierwsze stanowi podbudow choroby pacjentki, to wyjaniona zostaaby
nieskuteczno terapii. Osobliwe twory przypominajce maowiny nosowe interpretuje jako
nawizanie do prowadzonej przez siebie terapii kokain obrzmiaej luzwki swojego nosa, a
take przepisanej przez niego podobnej terapii innej pacjentce, ktra zakoczya si rozleg
martwic luzwki nosa. W dalszej czci snu Freud odkrywa aluzj do alkoholu
sprezentowanego Freudowi, ktry by kiepskiej jakoci i wydziela obrzydliwy zapach
kryjcej si w szeregu substancji chemicznych, a take bezporedni aluzj, e winny zego
stanu zdrowia Irmy jest nie on lecz Otto, ktry zrobi jej zastrzyk brudna strzykawk.
W ten sposb przeprowadza dowd swojej tezy, e za marzeniem sennym kryje si spenienie
yczenia. W tym przypadku spenieniem yczenia byo zdjcie z siebie poczucia winy za zy
stan zdrowia swojej pacjentki.

Posta Irmy [edytuj]

Ze wzgldu na to, i interpretacja tego snu odnosi si do ycia Freuda, wielu zastanawiao si,
kim w rzeczywistoci jest Irma. Podejrzenia pady w pierwszej kolejnoci na Emm
Eckstein. Cay opis snu pasuje do operacji, jak przeprowadzi na niej Wilhelm Fliess.
Ronald Clark wyranie pisze w swojej ksice[2], e Irma to wanie E. Eckstein. Jako rdo
podaje Paula Roazena. Ten rzeczywicie uznaje, e Irma to wanie Emma Eckstein,
powoujc si na rozmow z Alfredem Hirstem[3]. Hirst jednak wyranie stwierdza, e nigdy
nie uwaa, e Eckstein jest odpowiednikiem Irmy. Peter Gay jako jeden z niewielu stwierdza,
e Irma nie ma jednego odpowiednika. Wedug niego jej pierwowzorami byy Anna
Lichtheim i Emma Eckstein[4].

Diedier Anzieu[5] sugeruje, e Irma to Anna Hammerschlag. Podobn opini wyraa rwnie
Marianne Krull[6]. Anna Hamerschlag to matka chrzestna Anny Freud. W rozmowie z
Jeffreyem Massonem, Anna Freud potwierdzia, e Irm bya wanie jej matka chrzestna.