MEHANIKA I

Dr Radovan Slavkovi, red. prof.

OBAVEZE STUDENATA I VREDNOVANJE AKTIVNOSTI

Nastavni plan i program predavanja

Nain bodovanja aktivnosti studenata

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

ISTORIJSKI RAZVOJ
I
OSNOVNI POJMOVI
MEHANIKE
 ISTORIJSKI RAZVOJ MEHANIKE

Naziv mehanika potie od Grke rei koja u

dananjem smislu znai konstrukcija, pronalazak.
Prve temelje mehanike postavili su stari Grci, uvoenjem
statike, kao najstarije grane mehanike.
Arhimed iz Sirakuze (287-212 g. pr.n.e.) prvi je postavio
zakon poluge i zakon uzgona u tenostima.

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

 ISTORIJSKI RAZVOJ MEHANIKE

Heron (oko 120 g. pr. n.e) definisao je zakonitosti delovanja

klina, vijka, zupanika.
U drugoj polovini srednjeg veka dolazi do novih tehnikih
otkria: u 9. veku je pronaena vodenica; u 14 veku pojavljuje
se barut donesen iz Kine; a u 15. Veku napravljena je
tamparija knjiga.
U 16. i 17. Veku dolazi do naglog razvoja mehanike (zakon
kretanja gasova, pojam akcije i reakcije, kao i problemi
otpornosti materijala). Ovo je doba Leonarda da Vinija,
Kopernika, Galileja.

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

 ISTORIJSKI RAZVOJ MEHANIKE

Galilej se smatra osnivaem klasine mehanike. On je

definisao zakon slobodnog pada, zakon kretanja po kosoj
ravni iz ega je izveo jedan od osnovnih zakona mehanike:
princip inercije.
Isak Njutn (1643-1727) je postavio temelje mehanike kao
nauke, koja se po njemu i naziva Njutnova mehanike
Njutn je u mehaniku uveo integralni i diferencijalni raun.
Za razvoj mehanike u 18. Veku zasluni su: Lagran, Laplas,
Dalamber,Poason i Hamilton;

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

 ISTORIJSKI RAZVOJ MEHANIKE

U 19. veku sa naglim razvojem industrije na osnovu teorisjke

mehanike nastaje primenjena mehanike tzv., tehnika
mehanika;
Razvoju tehnike mehanike doprineli su: Huk, Navijer,
Kulomb, Koriolis, Maksvel...
U 20. veku Ajntajn postavlja svoju teoriju relativiteta,
kojom su preformulisani zakoni klasine mehanike pri
brzinama bliskim brzini svetlosti

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

OBJEKTI PROUAVANJA U MEHANICI

Mehanika je deo fizike koji se bavi

prouavanjem meusobnog mehanikog
dejstva i mehanikog kretanja tela.

U zavisnosti od objekta prouavanja mehanika se deli na:

Mehaniku vrstog tela (mehanika kontinuuma)

Mehaniku fluida
Mehaniku gasova

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

OBJEKTI PROUAVANJA U MEHANICI

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

vrsto telo je deo prostora koje je neprekidno
ispunjeno materijom.

Ono moe biti:

Deformabilno (moe da menja oblik i zapreminu)
Nedeformabilno - apsolutno kruto telo

vrsta tela
(Deformabilna)
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Pojam krutog tela u mehanici

Apsolutno kruto telo T je telo kod koga rastojanje

AB, izmeu bilo koje dve take tela, pod dejstvom
sila ostaje nepromenjeno ( AB =const )

Pojam krutog tela u mehanici

(Apsolutno kruto telo je idealizacija koja se

kao pojam uvodi u mehanici da bi se lake
i jednostavnije izvele bitne postavke
mehanike)

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

 Prema vrsti tela koje prouava,
mehanika vrstog tela deli se na:

Mehaniku krutog tela,

Mehaniku deformabilnog tela.

Mehanika krutog tela obuhvata:

Statiku,
Kinematiku i
Dinamiku

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

 Pojam mehanikog kretanja i mirovanja

Sva tela u prirodi se kreu:

Ljudi se kreu u odnosu na Zemlju, Zemlja se
kree u odnosu na Sunce, Sunev sistem se
kree kroz prostor

U prirodi ne postoji apsolutno

mirovanje i apsolutno
kretanje.

U okviru ovog kursa smatramo da je Zemlja nepomina i da su sva

tela koja su vrsto vezana za povrinu Zemlje nepomina.
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Prema mogunosti kretanja tela se mogu podeliti na:

Slobodna - pomeranje je slobodno iz jednog

poloaja u drugi. Primer: let aviona u vazduhu, ...

Vezana - kretanje u prostoru je ogranieno drugim

telima. Primer: kretanje voza po inama,

Mehanika veza je telo koje onemoguava

slobodno kretanje drugom telu.
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
 Referentno telo
Promena poloaja tela u prostoru moe se uoiti samo
u odnosu na drugo telo.
Za definisanje kretanja potrebno je referentno telo.

Referentno telo je telo u odnosu na koga se

izuava kretanje ili mirovanje drugih tela.

Za referentno telo se vezuje

koordinatni sistem u kojem
vrimo proraun
RAVNOTEA TELA

Za telo kaemo da je u ravnotei ukoliko ne

menja poloaj u odnosu na referentno telo,
tj., ne kree se u odnosu na njega.
MEHANIKO DEJSTVO
Pod mehanikim dejstvom podrazumeva se
uzajamno delovanje tela usled ega dolazi
do:
promene u kretanju tela,
naruavanja stanja mirovanja ili
promene oblika tela.

Mehaniko dejstvo moe biti

ostvareno preko:
direktnog kontakta (sudar)
bez direktnog kontakta
(kretanje Zemlje oko Sunca)
Sve veliine u mehanici moemo podeliti na:
Skalarne veliine
Vektorske veliine

Skalarne veliine su one koje su odreene samo sa

jednim podatkom, brojem:
masa [kg], gustina [kg/m3], temperatura [K], vreme [s],
duina [m] ...
Vektorska veliina moe da se definie na dva naina:
Geometrijski pomou orijentisanih dui
Analitiki pomou projekcija vektora na ose usvojenog
koordinatnog sistema.

Vektorske veliine se opisuju sa 4 podatka i to su:

intenzitet,
pravac,
smer i
F
napadna taka.

Osnovne vektorske veliine u mehanici su:

vektor poloaja [m], sila [N], brzina [m/s], ubrzanje [m/s2].
PRVA MERA MEHANIKOG DEJSTVA SILA

Sila je mera mehanikog dejstva. Sila tei da

izazove kretanje tela ukoliko je telo mirovalo ili
da promeni oblik postojeem kretanju.

Sila je vektorska veliina

F
Sila je definisana sa:
1. Pravcem dejstva (pravac du koga deluje sila)
2. Smerom dejstva (gravitaciona sila deluje vertikalno nanie)
3. Intenzitetom (veliina mehanikog dejstva)
4. Napadnom takom dejstva (to je taka u kojoj deluje sila,
tj., taka u kojoj se prenosi mehaniko dejstvo jednog tela
na drugo.
pravac

Videemo kasnije da T

ravnotea krutih tela smer napadna

ne zavisi od poloaja A
taka

napadne take na
napadnoj liniji sile. intenzitet

Vektor sile
Sile se dele na:

Aktivne mogu da izazovu kretanje (sila tee, elektromagnetna sila....)

Pasivne ne izazovaju kretanje ( reakcije veza, sile trenja)

Prema mestu dejstva sile se dele na:

Spoljanje - sile kojima druga tela deluju na posmatrano

Unutranje - sile meusobnog dejstva delia jednog istog tela
Dejstvo sile moe da bude:
Samo u jednoj taki Koncentrisana sila
U neprekidnom nizu taaka Kontinualna sila

a) Koncentrisana b) Kontinualna povrinska c) Kontinualna zapreminska

Kontinualno rasporeena sila moe biti:

Povrinska (deluju na povrini kontakta izmeu dva tela)
Zapreminska ( deluje na svaki deli posmatranog tela)
 SISTEM SILA
Ukoliko na telo deluje vie sila onda one formiraju SISTEM SILA.

Ekvivalentni sistem sila

Ukoliko sistem sila moemo da zamenimo drugim
sistemom, a da se stanje mirovanja ili kretanja ne
poremeti, tada su ta dva sistema sila ekvivalentna.
ur ur ur *
F2 F1 F1
ur
F3
r r r r* r*
S1 S2 ( F1 , F2 ,..., Fn ) ( F1 , F2 )
ur
F4 ur ur*
FN F2

Sistem sila, ekvivaletni sistem sila

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
S1

ur ur
F2 F1

ur
F3 ur
S1 S3 FR

ur
F4 ur
FN

Sistem sila, rezultanta

Rezultanta sistema sila

Ukoliko sistem sila moemo da zamenimo samo jednom
silom a da se stanje mirovanja ili kretanjar tela
r nerporemeti r
tada je ta sila rezultanta sistema sila: ( F1 , F2 ,..., Fn ) FR

Uravnoteen sistem sila

Sistem sila je uravnoteen ukoliko pri njegovom dejstvu
telo ne menja prvobitno stanje kretanja ili mirovanja.
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
 DRUGA MERA MEHANIKOG DEJSTVA
SPREG SILA

Spreg je mera mehanikog dejstva

koja izaziva isto obrtanje krutog tela
oko neke nepokretne ose.
Spreg sila

Spreg sila ine dve sile istog intenziteta pravca i suprotnog

smera.
One deluju u ravni normalnoj na osu obrtanja.
Ravan u kojem deluju sile sprega je ravan sprega.
 Spreg sila se definie sa:
1. osom obrtanja,
2. smerom obrtanja,
3. intenzitetom obrtanja.

Osa obrtanja je uvek normalna na ravan u kojoj se nalaze sile.

Smer obrtanja je smer u kome spreg tei da obrne telo oko ose brtanja.
Intenzitet sprega se zove moment sprega [Nm].
Moment sprega [Nm] = sila [N] x krak sprega [m]
Krak sprega je najkrae rastojanje izmeu napadnih linija sila sprega
 r
Spreg sila moe biti zamenjen jednim vektorom M, koji
se zove vektor sprega.
Pravac vektora sprega se poklapa sa osom obrtanja.
Vektor je usmeren na onu stranu ose iz koje se
obrtanje tela vidi u pozitivnom matematikom smeru.

. h . F F +
r
M
-F F

Ravan sprega Vektor sprega

u prostoru
h -krak sprega
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
 REZIME:

STATIKA JE DEO MEHANIKE KOJA SE BAVI:

ODREIVANJEM USLOVA RAVNOTEE KRUTIH TELA,
KOJA SU IZLOENA MEHANIKOM DEJSTVU;
SLAGANJEM SILA I SVOENJEM SISTEMA SILA NA
PROSTIJI OBLIK.

- APSOLUTNO KRUTO TELO,

- MEHANIKO DEJSTVO,
- POJAM MIROVANJA I KRETANJA,
- POJAM RAVNOTEE,
- SILA, I MERA MEHANIKOG DEJSTVA,
- SPREG, II MERA MEHANIKOG DEJSTVA.
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
AKSIOME STATIKE
AKSIOME STATIKE

Aksiome su istine koje se matematiki

ne dokazuju.
Aksiome su formirane na osnovu
opaanja i eksperimentalnih istraivanja.
Teoreme su istine koje se na osnovu
aksioma matematiki dokazuju.Teoreme
su izvedene iz aksioma.
Statika se temelji na nekoliko postavki aksioma.
Aksioma 1 AKSIOMA O URAVNOTEENIM SILAMA

I deo:
Ako na slobodno kruto telo deluju dve sile, to
telo e biti u ravnotei, ako su te dve sile istog
pravca, intenziteta a suprotnog smera.

uur uur
F1 = F2
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Prva posledica aksiome 1 Uravnoteene sile

Uravnoteene sile su dve

sile koje deluju du iste
napadne linije, sa istim ur
intenzitetom i suprotnim F1
smerom.
ur
F2
Ako na slobodno kruto telo
deluje samo jedna sila to
telo ne moe da bude u
ravnotei.
Ravnotea tela pod dejstvom
dve sile
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Aksioma 1 AKSIOMA O URAVNOTEENIM SPREGOVIMA

II deo:
Ako na jedno slobodno kruto telo deluju dva
sprega, to telo e se nalaziti u ravnotei , ako i
samo ako su ti spregovi paralelni, istog
intenziteta i suprotnog smera
uur uur
M 1 = -M2
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Druga posledica aksiome 1 Uravnoteeni spregovi

Uravnoteene spregove
uur
ine dva sprega koja M1
deluju u istom pravcu,
sa istim intenzitetom i
suprotnim smerom.
uur
M2
Ako na slobodno kruto
telo deluje samo jedan
spreg to telo ne moe da Ravnotea tela pod dejstvom dva sprega
bude u ravnotei.

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

Aksioma 2 AKSIOMA O MEHANIKOM DEJSTVU

uur uur
M M1 ur
uur F1
MN
ur
F
Mehaniko dejstvo datog ur
F
ur
F2
sistema sila i spregova
koji deluju na kruto telo uur
ur uur M
se ne menja, ako se tom FN M2

sistemu dodaju ili oduzmu

dve uravnoteene sile ili uuur uur uur uur
dva uravnoteena sprega. ( F , F ) ( M , M )
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Prva posledica aksiome 2 Sila je klizei vektor
ur
F ur
uur F
F| A
uur
F | B
C

Pomeranje sile du njene napadne linije

Sila koja deluje na kruto telo moe se pomerati du svoje

napadne linije, a da se pri tom ne promeni njeno mehaniko
dejstvo na telo.
Sila je klizei vektor, tj., vektor koji je vezan za pravu ukoliko
deluje na kruto telo.
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Ukoliko sila deluje na VRSTO TELO (telo koje je
deformabilno) sila se ne sme pomerati du njene
napadne linije, jer se time menja karakter
optereenja vrstog tela

ur ur
F F

tap kao vrsto telo:

a) optereen na pritisak,
b) optereen na istezanje

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

 Druga posledica aksiome 2 Redukcija sile za taku

uur ur
F| F

A
B

uur
F |

ur ur
Ako na kruto telo deluje sila F u taki A, tada silu F moemo
paralelno pomeriti
uur uuuurtaku
ur B ako dejstvu te sile dodamo
dejstvo sprega M = BA F , iji je moment M = F h
uur uuur ur uur urF
M = BA F je MOMENT SILE ZA TAKU B i obeleava seMEHANIKE
OSNOVNI POJMOVI MB
 Druga posledica aksiome 2 Redukcija sile za taku

uur ur
F| F

h A
B

uur
F |

ur ur
Ako na kruto telo deluje sila F u taki A, tada silu F moemo
paralelno pomeriti
uur uuuurtaku
ur B ako dejstvu te sile dodamo
dejstvo sprega M = BA F , iji je moment M = F h
uur uuur ur uur urF
M = BA F je MOMENT SILE ZA TAKU B i obeleava seMEHANIKE
OSNOVNI POJMOVI MB
 Druga posledica aksiome 2 Redukcija sile za taku

ur
F

B M

ur ur
Ako na kruto telo deluje sila F u taki A, tada silu F moemo
paralelno pomeriti
uur uuuurtaku
ur B ako dejstvu te sile dodamo
dejstvo sprega M = BA F , iji je moment M = F h
uur uuur ur uur urF
M = BA F je MOMENT SILE ZA TAKU B i obeleava seMEHANIKE
OSNOVNI POJMOVI MB
Trea posledica aksiome 2 Spreg je slobodan vektor

Ako na kruto telo deluje sila iji pravac prolazi

uuuur uuu kroz
r taku A,
ukoliko dodamo dva uravnoteena uur sprega
uuur ( M |
, M |
) ijiuurpravci
uuur
prolaze kroz take B i C, tako da je M = M tada spregovi M i M
| |

su takoe uravnoteeni.

Spreg koji deluje na

kruto telo moe se uur
M
paralelno pomerati
u prostoru, a da se A

pri tom ne promeni

njegovo mehaniko
dejstvo na telo
Paralelno pomeranje sprega
3. Posledica aksiome 2 Spreg je slobodan vektor
Ako na kruto telo deluje sila iji pravac prolazi
uuuur uuu kroz
r taku A,
ukoliko dodamo dva uravnoteena uur sprega
uuur ( M |
, M |
) ijiuurpravci
uuur
prolaze kroz take B i C, tako da je M = M tada spregovi M i M
| |

su takoe uravnoteeni.

uuur
Spreg koji deluje na M|

kruto telo moe se uur

M
paralelno pomerati B
u prostoru, a da se A
pri tom ne promeni C

njegovo mehaniko uuur

dejstvo na telo M|

Paralelno pomeranje sprega

3. Posledica aksiome 2 Spreg je slobodan vektor
Ako na kruto telo deluje sila iji pravac prolazi
uuuur uuu kroz
r taku A,
ukoliko dodamo dva uravnoteena uur sprega
uuur ( M |
, M |
) ijiuurpravci
uuur
prolaze kroz take B i C, tako da je M = M tada spregovi M i M
| |

su takoe uravnoteeni.

uuur
Spreg koji deluje na M|

kruto telo moe se uur

M
paralelno pomerati B
u prostoru, a da se A
pri tom ne promeni C

njegovo mehaniko
dejstvo na telo uuur
M|

Paralelno pomeranje sprega

3. Posledica aksiome 2 Spreg je slobodan vektor
Ako na kruto telo deluje sila iji pravac prolazi
uuuur uuu kroz
r taku A,
ukoliko dodamo dva uravnoteena uur sprega
uuur ( M |
, M |
) ijiuurpravci
uuur
prolaze kroz take B i C, tako da je M = M tada spregovi M i M
| |

su takoe uravnoteeni.

uuur
Spreg koji deluje na M|

kruto telo moe se

paralelno pomerati B
u prostoru, a da se
pri tom ne promeni
njegovo mehaniko
dejstvo na telo
Paralelno pomeranje sprega
Ukoliko spreg deluje na VRSTO TELO
(deformabilno telo) tada se spreg ne sme
slobodno pomerati, jer se time menja karakter
optereenja vrstog tela

Dejstvo sprega na vrsto telo

OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE

Aksioma 3 AKSIOMA O PARALELOGRAMU SILA

ur
F2

ur
A F1

ur ur ur
Rezultanta dve sile F R = F1 + F 2

Dve sile koje deluju na telo u istoj napadnoj taki, imaju

rezultantu koja deluje u istoj taki i koja je u pravcu
dijagonale paralelograma konstruisanog nad datim
silama.
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Aksioma 3 AKSIOMA O PARALELOGRAMU SILA
ur
FR
ur
F2

ur
A F1

ur ur ur
Rezultanta dve sile F R = F1 + F 2

Dve sile koje deluju na telo u istoj napadnoj taki, imaju

rezultantu koja deluje u istoj taki i koja je u pravcu
dijagonale paralelograma konstruisanog nad datim
silama.
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Aksioma 3 AKSIOMA O PARALELOGRAMU SILA
ur
FR

ur ur ur
Rezultanta dve sile F R = F1 + F 2

Dve sile koje deluju na telo u istoj napadnoj taki, imaju

rezultantu koja deluje u istoj taki i koja je u pravcu
dijagonale paralelograma konstruisanog nad datim
silama.
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Aksioma 4 AKSIOMA O DEJSTVU I PROTIVDEJSTVU

T1 T2

Meusobno dejstvo dva tela

ur ur
F 12 = F 21

Dva tela mehaniki deluju jedno na drugo silama istog

pravca i intenziteta, ali suprotnog smera.
ur ur
Sile F 12 i F 21 ne ine uravnoteeni
sistem sila jer ne deluju na isto telo. OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Aksioma 4 AKSIOMA O DEJSTVU I PROTIVDEJSTVU

ur ur
F 12 F 21

T1 T2

Meusobno dejstvo dva tela

ur ur
F 12 = F 21

Dva tela mehaniki deluju jedno na drugo silama istog

pravca i intenziteta, ali suprotnog smera.
ur ur
Sile F 12 i F 21 ne ine uravnoteeni
sistem sila jer ne deluju na isto telo. OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
Aksioma 5 AKSIOMA O SOLIDIFIKACIJI

Ako se bilo koje deformabilno telo nalazi u ravnotei pod

dejstvom sistema sila i spregova, onda e ostati u
ravnotei i ako deformabilno telo postane apsolutno
kruto telo.
OBRNUTO NE VAI

Aksioma 6 AKSIOMA O VEZAMA

Svako neslobodno ili vezano kruto telo moe se smatrati
slobodnim, ako se veze uklone i dejstvo tih mehanikih
veza zameni reakcijama veza
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
REAKCIJE VEZA
 VEZE I REAKCIJE VEZA

Telo deluje na vezu SILOM PRITISKA

NA VEZU ili silom optereenja veze.

Na osnovu aksiome o dejstvu i protiv

dejstvu i veza deluje na posmatrano
telo silom istog pravca i intenziteta ali
suprotnog smera.

Sile kojima veze deluju na posmatrano

telo zovu se REAKCIJE VEZE.
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
 GLATKA POVR I GLATKI OSLONAC
Glatka povrina u statici je
AA
povrina bez trenja, tj.,
povrina koja se ne protivi
silom ukoliko telo kliza po ur ur
RA R BNB
njoj. ur
R NNur
RB

Rekacija veze je usmerena Rekacija glatke povrine i glatkog oslonca

po zajednikoj normali na
dodirnu povr
 NERASTEGLJIVO UE

ur
R

Smatramo da je ue lako (bez teine), idealno savitljivo i

nerastegljivo.
Ue moe da slui kao veza samo ako je napregnuto na
istezanje.
Reakcija veze je u pravcu ueta i
usmerena je ka taki veanja.
 CILINDRINI ZGLOB (ARNIR)

Cilindrini zglob u prostoru i ravni

Cilindrini zglob je veza dva tela sa osovinom.

Ovakva veza doputa obrtanje tela oko te osovine.
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
 POKRETNI CILINDRINI ZGLOB

Pokretni cilindrini zglob u prostoru i ravni

Pokretan cilindrini zglob pored mogunosti da se

obre oko ose cilindra, moe da se kree po leitu, u
pravcu jedne ose koja je normalna na osu cilindra.
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
 SFERNI ZGLOB

Sferni zglob je veza koja

omoguava rotiranje oko
bilo koje ose, a spreava
pomeranje u bilo kom
pravcu u prostoru.
Sferni zglob

Reakcije sfernog zgloba su tri

ur sile
ur uur
pravcima koordinatnih osa: R x , R y , R z
OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE
 UKLJETENJE

Ukljetenje je veza koja se

javlja ako se greda uzida ili se
tap zavari na noseu
konstrukciju.
Ovom vezom se spreavaju
sva pomeranja i obrtanja.

Reakcije
ur ur ur ukljetene
u ur u ur veze
u ur su:
Rx, R y , Rz M x , M y , M z
Ukljetenje u prostoru i ravni
 VOICA

Voica je mehanika veza koja

se dobija ukoliko tap prolazi
kroz otvor u tankoj ploi, pri
emu smatramo da se
meusobni kontakt ostvaruje po
liniji u ravni ploe

Dejstvo voice na tap ur ur

zamenjujemo sa dve sile: R x , R y
Voica kao mehanika veza
LAKI TAP
tap ija je teina zanemarljiva u odnosu na druge elemente
konstrukcije je laki tap.
Reakcije tapa, koji je optereen samo u krajnjim takama,
su sile ija se napadna linija poklapa sa pravcem koji spaja
krajnje take tapa.

A A A

ur ur
R R uur ur
uur uur
R'
R' =R
R'
B B B

Reakcije pravog i krivolinijskog lakog tapa OSNOVNI POJMOVI MEHANIKE