KOMPONENTE BETONA

1.Agregat kao komponenta betona-prednosti i mane prirodnog (renog), odnosno

vetakog (drobljenog) agregata, prema njihovim osnovnim svojstvima.
Agregat uestvuje sa 70-80% u ukupnoj masi betona i od njegovih karatkeristika zavise i
svojstva betonskih smea i svojstava ovrslog betona. Za spravljanje betona koriste se
prirodni (ljunak, pesak) i drobljeni agregat.
Drobljeni on je po pravilu skuplji ali je u petrografskom pogledu uvek homogeniji od
renog a to uslovljava mnogo manje koncentracije napona u ovrslom betonu pod
optereenjem, otroivini oblik zrna drobljenog agregata omoguava ostvarenje ukletenja
susednih zrna pa to doprinosi poveanju mehanikih karakteristika, naroito poveanju
vrstoe na zatezanje.
Prirodni poto je jeftiniji to mu najee daje prednost. Zbog zaobljenosti zrna mnogo
povojnije utie na ugradljivost i obradljivost betonskih smea. Danas se za spravljanje koristi
separisani frakcioni agregat koji se isporuuje u vidu odreenih frakcija 0/4, 4/8, 8/16,
16/32, 32/63, 63/125
2.Definisanje max zrna agregata Dmax i nominalno najkrupnijeg zrna agregata u
meavini D.
Nominalno najkrupnije zrno agregata je zrno koje predstavlja gornje granino zrno kojim je
definisana najkrupnija frakcija agregata. Ako je najkrupnija frakcija agregata npr. 16/31,5mm,
nominalno najkrupnije zrno e biti zno veliine D=31,5mm. Obzirom na prisustvo
podmerenih i nadmerenih zrna, u frakciji e biti i zrna veih od D. Stvarno najkrupnije zrno
Dmax se moe usvojiti prema veliini otvora na sledeem situ.
x
Dmax =D+ D=d m + (d m d m1 )
y
3.Fizika svojstva agregata kao komponente betona i uslovi domaih propisa, odnosno
standarda u vezi sa tim svojstvima.
Za spravljanje betona moe se upotrebiti svaki agregat koji nee tetno uticati na fiziko-
mehanika svojstva betona, nee prouzrokovati njegovo razaranje, ni pojavu korozije
armature i koji nee spreavati hidrataciju cementa. tetne komponente su: trona zrna,
glinoviti peari, lapori , kriljci. Liskuna sme da ima maksimum 1%, tj 2% ukoliko e se
beton stalno nalaziti u vodi. Amorfnog silicijuma u krupnom agregatu ne sme da bude vie od
6%, a u sitnom ne vie od 0.5%. Koroziju armature izazivaju minerali koji sadre halogene
elemente (halit i silvin) i minerali koji sadre sumpor (pirit, anhidrit). Organska jedinjenja
koja mogu da spree hidrataiju cementa, sahariti i masti, ne smeju biti prisutni u agregatu.
Prema JUS ne sme da bude vie od 20% pljosnatih i duguljastih zrna (zrna iji je odnos
najmanje i najvee dimenzije vei od 3).
4.Znaaj granulometrijskog sastava agregata i njegov neposredni i poredni uticaj na
svojstva sveeg i ovrslog betona.
Za spravljanje betona potrebno je primeniti izvesnu optimalnu koliinu cementne paste, to
istovremeno podrazumeva primenu agregata odreenog granulometrijskog sastava.
Ugradljivost i obradljivost, kao i sva ostala svojstva ovrslog betona, znatno se poboljavaju
kombinovanjem nekoliko frakcija agregata. Zato je bitan granulometrijski sastav agregata.

Fulerova kriva :
Y=100
d
D EMPA :
Y=50(
d
D
+
d
D
)

Najpovoljniji agregat je onaj ija kriva upada u podruje izmeu ove dve krive.
5.Cement kao komponenta betona vrste i klase cementa prema vaeem domaem
standardu JUS
Cement je hidrauliko mineralno vezivo koje se dobija mlevenjem takozvanog portland
cementnog klinkera (vetaki kameni materijal koji se stvara peenjem krenjaka i gline na
t=1350-1450celzijusa. Cement se deli na vrste i klase. VRSTE predstavljaju kategoriju
cementa s obzirom na sastav i tehnologiju proizvodnje, dok KLASE oznaavaju njihove
mehanike karatkeristike (kod nas su te vrstoe propisanih uzoraka dobijene ispitivanjima pri
savijanju i na pritisak po isteku odreenog vremena 1,3,7,28 dana. Imamo dvije grupe
cementa: na bazi portland cementnog klinkera klase su 25,35s,35b,45s,45b i 55; specijalne
vrste aluminatni i supersulfatni cement. Minimalna koliina cementa : za AB konstrukciju:
250kg/m3 - za beton koji nije izloen atmosferilijama; 300kg/m3 - za beton koji je izloen
atmosferilijama; 350kg/m3 za beton izloen agresivnim uticajima. Minimalna koliina
cementa u funkciji nominalno najkrupnijeg zrna agregata:
5
min m c =550 / D
5
min m c= 700/ D
kg/m3 ako se radi o betonu izloenom hemijskoj agresiji.
6.Osnovna svojstva portland cementa i njihov uticaj na svojstva betona izbor vrste
cementa za betonu odnosu na vrstu konstrukcije i uslove sredine u kojoj se ona gradi.
Klase 25,35s, 35b,45s,45b i 55 to su vrstoe pri savijanju i na pritisak odreene nakon 28
dana (za 25 7 dana, za 45 i 35 3 dana, 55 1 dan) Portlan cement oznaka PC k, sc =
3000 kg/m3; portland cement sa dodatkom zgure portland cement + max 30%
granulometrijske zgure visokih pei plus gips, ima sporu hidrataciju sc<3000 kg/m3, oznake
PC 15z k i PC 30z k, 15%< z 30%, k klasa. Portland cement sa dodatkom pucolana
portland cement + gips + pucolan, sporije ovravanje zbog sporog procesa hidratacije.
Portland cement meanim dodatkom - PC + gips + meavina zgure i pucolana, oznaka
PC15d(z ili p) i oznaka PC30d(z ili p) metalurki cement - zgure ima preko 30% (do 80%),
oznaka M k, ima sporu hidrataciju, otporiniji je od PC k na razliita agregatna delovanja.
Pucolanski cement preko 35% pucolana oznaka P k, vrlo visoke vrstoe, otporan na dejstvo
mraza.
8.Osvnovna jedinjenja i osnovni vjetaki minerali portland cementnog klinkera
doprinos pojedinih minerala osnovnim svojstvima cementa.
Portland cementni klinker je vjetaki kameni materijal koji se stvara peenjem na
temperaturi od 1350 do 1450 celzijusa krenjaka i gline (krenjak:glina=3:1) prisutno je i do
5% gipsa koji slui za regulisanje vremena vezivanja cementa. Mineralni sastav: C3S (alit)
45-60%; C2S (belit) 20-30%; C3A (celit) 4-12%; C4AF (zelit) 20-10%. C3A je uzronik
sulfatne korozije cementa, pa je kod cementa otpornih na sulfate dozvoljeno max 5% C3A.
9.Aditivi kao komponenta betona vrste i uslovi primene.
Aditivni dodaci su neobavezna, etvrta komponenta betona, tj supstance koje svojim fizikim,
hemijskim ili kombinovanim dijelovanjem utiu na odreena svojstva sveeg ili ovrslog
betona. Postoje 1. plastifikatori poboljavaju ugradljivost i obradljivost; 2. aeranti
uvlaivai vazduha; 3. zaptivai suprotno od aeranata; 4. akceleratori ubrzivai vezivanja
ili ovravanja; 5. retarderi usporivai vezivanja; 6. antifrizi za betoniranje na niskim
temperaturama.
10.Plastifikatori ili superplastifikatori
Plastifikatori su fino usitnjeni materijali: bentonit, elektrofilterski pepeo, pucolani. Doprinose
poboljavanju obradljivosti i ugradljivosti. Pripadaju kategoriji tzv. Povrinski aktivnih
supstanci jer deluju u sveem betonu kao svojevrsno mazivo. Obavijaju zrnca cementa
stvarajui oko njih takne opne usled ega se znatno smanjuje trenje mase. Ovako je mogue
smanjiti koliinu vode. Doziranje 0.2-5% od mc. Superplastifikatori u obliku povrinbski
aktovnih supstanci danas imaju iroku primenu, pri emu se njihovim dodavanjem sveem
betonu:
- sniava viskoznost, tj. poboljava i obradljivost, ne menjajui pritom koliinu vode u betonu
- omoguava znaajno smanjenje koliine vode, bez promene viskoziteta betonske smee.
11.Aeranti
Pomou njih se u strukturi betona formiraju mehurii vazduha. Ovakva struktura betona
uslovljava poveanje otpornosti na dejstvo mraza, jer je smanjeno kapilarno upijanje vode, a
imamo i prostor za irenje leda. Pripadaju kategoriji povrinski aktivnih materijala. To su
smolasta organska jedinjenja mad=0,5 1%
12.Aditivi za betoniranje po hladnom vremenu akceleratori i antifrizi
Akceleratori regulator procesa vezivanja najee jedinjenje tipa hlorida ( kalcijum
hlorid CaCl2) ubrzava proces vezivanja. U koliini od 0.2% u odnosu na masu cementa
ostvarivanje brzog prirasta vrstoe i proces vezivanja. U koliini od 0,2% u odnosu na masu
cementa ostvarivanje brzogh prirasta vrstoe betona u prvih 7 dana, dok sa 2% nakon 7 dana
beton ima vrstou od 28 dana, ali pri veim koliinama od 2% CaCl2 dolazi do pada vrstoe
i kozotije armature. Antifrizi sredstva protiv smrzavanja
Antifrizi sredstvaprotiv smrzavanja sveeg betona, deluju tako da sniavaju taku
smrzavanja vode. Njihovom upotrebom omoguava se betoniranje na temp nioj od 0 stepeni.
Kao antifrizi koji se najee koriste CaCl2 NaN3 NaCl, primenjuje se u dozama i do 10% u
odnosu na mc.
13.Aditivi za betoniranje po toplom vremenu
Retarderi oko zrna cementa stvaraju opne koje spreavaju brzo odvijanje hemijske reakcije
na relaciji cement/vode. Najpoznatiji retarder je sadra CaCO4 2H2O. Dodaju se u beton u vrlo
malim koliinama najee reda veliine 0.1% - postoje takvi dodaci koji do odreenog
procenta deluju kao usporivai, a pri veim brzinama kao ubrzivai.

SVOJSTVA SVJEEG BETONA

14. Struktura svjeeg betona
Strukturu svjeeg betona ine dvije komponente cementna pasta i agregat. U sastav
cementne paste uvjek se uraunavaju vrlo fine estice agregata (0.009 mm) i mineralni dodaci
u vidu praha (bentolit, elektrofilterski pepeo, pucolani). Svojstvo cementne paste, a samim tim
i svjeeg betona, zavise od odnosa vrste i tene faze: sa poveanjem koliine vode poveava
se pokretljivost, a smanjuje strukturna vrstoa. U zavisnosti od odnosa cementne paste i
agregata mogu se definisati tri osnovne strukture svjeeg betona. Tip strukture je od velikog
znaaja u odnosu na njegove tehnoloke karakteristike i svojstva ovrslog betona. Struktura I
zrna agregata su meusobno veoma udaljena uslijed prisustva velike koliine cementne
pase, tako da uzajamno dejstvo zrna ne postoji. Ovakva mjeavina ima dobru fluidnost i
kompatibilnost, pa je dobra njena ugradljivost i obradljivost. Struktura II cementne paste je
manje i ona samo ispunjava prostor izmeu zrna agregata.Ovakve mjeavine imaju loiju
ugradljivost i odbradljivost od strukture I. Da bi se ovo popravilo potrebno je poveati
koliinu vode, odnosno vodo cementni faktor. Kompatkiranje ovakvih mjeavina se vri
zbijanjem. Struktura III cementne paste je veoma malo i ona obavija samo zrna agregata.
Fluidnost je zanemarljiva, a kompaktiranje se ne moze efikasno ostvariti (ili teko). Struktura
I odluujui znaaj ima cement viskozna tenost; Struktura II - znaajni cement i agregat
struktuirana tenost; Struktura III najznaajniji agregat.
15. Reoloka svojstva svjeeg betona reoloki model, viskozimetri
Svje beton se razmatra kao elasto-plastino viskozno tijelo, iji ponaanje zavisi od sastava,
strukture, karakteristika komponenti, vremena i inteziteta spoljanjih dejstava. Ovo ponaanje
se moe definisati optim izrazom za naprezanje pri teenju:
d
=c + + tg
dt
d
= m + m
dt
Pri djelovanju opreteenja tijelo na poetku ima elastine deformacije, a kada se dostigne nivo
optereenja koji odgovara strukturnoj vrstii, smjea poinje da tee kao viskozna
tenost.viskozimetri su aparati za odeivanje reolokih karakteristika svjeeg betona:
1)viskozimetri koji se zasnivaju na principu mjerenja vremena isticanja betona kroz otvore
odreenih veliina. 2)vikozimetri koji rade na principu mjerenja dubine prodiranja u masu
konusa. 3)ureaji koji rade na principu mjerenja utonjavanja u masu kugle, odreenog
prenika i mase. 4)ureaji kojima mjerimo veliinu sile potrebne za izvlaenje iz mase skupa
ploica, stapova ili cilindara. 5)ureaji koji se zasnivaju na rotaciji koncentrinih cilindara
uronjenih u masu. Faktori koji utiuna na reoloka svojstva svjeeg betona: znaajan uticaj
ima mineroloki sastav cementa i finoca mliva cementa povean sadraj aluminata, jae
izraena tiksotropija poveanjem finoe mliva. Na reoloka svojstva utie i veliina zrna
agregata.

17. Tehnoloska svojstva svjezeg betona

Reoloska svojstva svezeg betona znacajno uticu na njegova tehnoloska svojstva i na svojstva
ocvrslog betona. Svjez beton treba da ispunjava uslov tehnologicnosti: spravljanje, transport,
ugradjivanje. Tehnoloska svojstva su: konzistencija (kruta, slabo plasticna, plasticna I tecna )
homogenost ; ugradljivost (kompatibilnost) ; povezanost (kohezivnost) ; stabilnost
(segregacija I izdvajanje vode) ; transportabilnost ; pumpabilnost ; zavrsna obradljivost.

20. Uticaj pojedinih faktora na tehnologinost svjeeg betona

- konzistencija se definie kao stepen krutosti odnosno pokretljivosti svjeeg betona. Pri
dozama cementra od 200 do 400 kg/m3 konzistencija zavisi od koliine vode, a ne od koliine
cementne paste. Ovaj stav je poznat kao pravilo konstante sadraja vode. Vai i stav da
potrebna koliina vode za odreenu konzistenciju zavisi i od karakteristika agregata
(krupnoe zrna). Na konzistenciju jo utii temperatura mjeavine, aditivi.
- ugradivost je definie preko koliine korisnog rada potrebnog za potpuno zbijanje. Ona
zavisi od reolokih karakteristika ali i od konzistencije.
- povezanost zavisi od krupnoe agregata, konzistencije i transporta.
- segregacija razdvajanje krupnih od sitnih estica pod uticajem mehanikih dejstava na ovo
utie povezanost a posljedica je nehomogenost.
- izdvajanje vode najee na povrini betona, a mogu se stvarati i vodeni epovi iznad
krupnih zrna agregata uzrok je nedovoljno povezana mjeavina.
- zavrna obradljivost povrine svjeeg betona je funkcija granulometriskog sastava agregata,
oblika, povrine zrna agregata i koliine malterske komponente.
21. Odreivanje vremena vezivanja (vremena obradljivosti) betonskih mjeavina putem
mjerenja otpora utiskivanja igle
Poetak vezivanja odreuje vrijeme u okviru koga treba da bude zavreno ugraivanje betona.
Penetrometrom se mjere otpori pri utiskivanju propisanjih igala, pri emu se mjerenja vre na
malterskoj komponenti betona dobijenoj izdvajanjem iz betonske mjeavine. Postupak
ispitivanja utiskuju se igle razliitih poprenih presjeka, u malter dubine 25 mm. Rezultati se
nanose na dijagram sa koga se oitava vrijeme poetka vezivanja i vrijeme kraja vezivanja.
22. Pritisci svjeeg betona na oplatu
Pritisci svjeeg betona na oplatu zavise od: konzistencije, karakteristika oplate, visine
elemenata koji se betonira, brzine punjenja oplate svjeim betonom.
23. Temperatu svjeeg betona osnovna i izvedena jednaina. Primjer za zadatu
mjeavinu betona.
Temperatu svjeeg betona se mijenja tokom vremena. Zavisi od: poetne temperature
S aT ama + S cT cm c + S vT vmv
Tb0 =
S ama + S cmc + S vmv
mjeavine, temperature sredine, toplote, hidratacij
Sc,Sv,Sa specifini toplotni kapacitet
Ta,Tc,Tv poetne temperature
 0.2(T am a + T cm c)+ T vmv
Tbo =
0.2(m a + m c)+ m v
FIZIKO MEHANIKA SVOJSTVA OVRSLOG BETONA

24. Struktura ovrslog betona makro i mikro struktura

Makrostruktura moe da se razmatra kao tekstura pojedinih kamenih materijala. U
makrostrukturu jasno se izdvajaju 2 osnovna strukturna elementa: agregat i cement kamen.
Zato se moe rei da je makrostruktura nehomogena i konglomeratina.
Vcp+
Va+ Vp=1 Vc+
Vcp= Vv

Va apsolutna zapremina agregata; Vcp aps.zapre.cem.kam; Vp zapremina vazduha
mc m v sc
Va =1V p (1+ )
sc m c sv
Vck
Vcp= =1VpVa

Razlikujemo 3 tipa makrostrukture. U I i III uticaj na svojstva betona imaju svostva cementa,
a u II uticaj imaju svojstva cementa i agregata.
Mikrostruktura betona podrazumijeva definisanje unutranje strukture svakog od dva
elementa koji ine makrostruktuu poroznost i grau kontaktnog sloja izmeu ova dva
elementa. Ukupna poroznost p(%)=pg+pk+p (pk kapilarna; pg gelska; p = 5-6%)
mv
Pk =0,1mc( m 0,4h )
c

mv
0,4 h
mc
PG =0,016hm c + 0,06 hm c =0,022 hm c
25. Osnovni zakoni vrstoe betona
a kruta konzistencija, nedovoljno kompaktiranje; b raste mv, beton vee plastinosti,
bolja ugradiljivost, vea vrstoa, postie se maksimum optimalna mv; c raste mv, jo
plastinija mjeavina , opada vrstoa, raste poroznost; d vrlo tene mjeavine, raste
vrstoa zbog segregacije.
26. Mehanizmi loma betona
Do loma betonskog elementa dolazi usljed napona zatezanja. Ako je uzorku omogueno
slobodno deformisanje u svim pravcima lomi se usljed cijepanja betona u poprenom pravcu.
Prvo imamo mikroprsline. 1) vrstoa agregata na zatezanje vea od vrstoe na zatezanje
cementnog kamena, odnosno kontakta agregat-cementni kamen linija loma zaobilazi zrna
agregata. 2) vrstoa agregata manja od vrstoe cementnog kamena linija loma e ii kroz
agregat i kroz cementni kamen. 3) vrstoa agregata priblino jednaka vrstoi cementnog
kamena dolazi do mjeovitog loma.
27. vrstoa betona pri pritisku znaaj za primjenu betona, osnovni faktori uticaja
vrstoa betona pri pritisku je prosjean napon u uzorku izloenom aksijalnom pritisku pri
sili loma. Ispitivanje sse vri na uzorcima oblika prizme, cilindra ili kocke. -zbog prisustva
sile trenja rezultati ispitivanja bitno zavise od podunih i poprenih dimenzija. -vrijednost
vrstoe zavisi od apsolutnih mjera uzorka. vrijednost vrstie zavisi i brzine nanoenja
optereenja. utie i postupak ugraivanja betona u uzorke. od znaa je i odnos najmanje
dimenzije uzorka i nominalno najkrupnijeg zrna u mjeavini. na vrsou utie i agregat.
28. Uticaj temperature na rast vrstoe betona
Proces hidratacije cementa na povienim temperaturama se ubrzava pa je vrstoa betona pri
pritisku i funkcija temperature betona ako je temperatura manja od 5 sepeni hidratacija se
veoma usporava, na -10 prestaje, a na vipe od 30 se znaajno ubrzava. Temperatu i vlanost se
uvjek moraju posmatrati zajedno. Npr beton spravljen, ugraen i njegovan na 35 40 stepeni
pri relativnoj vlanosti od 20-30% ima i do 40% niu vrsou pri pritisku u odnosu na isti
beton ali na temperaturi 20-25 stepeni i vlanosti 70-80%.
29. Marka betona i njegovo dokazivanje klase betona (c) prema JUS
Marka betona je normirana vrstoa betona pri pritisku izraena u MPa koja se dobija
ispitivanjem betonskih kocki a=20 cm. Uzorci se izrauju u metalnim kalupima, vri se
zbijanje mjeavine. Prvih 20 4 h tijela su u kalupima t=20 stepeni i zatiena od isuivanja.
Nakon toga se vade iz kalupa i dre u vodi ili prostoriji sa vlanou iznad 95%, t=20 stepeni.
Pri ispitivanju sila pritiska se postepeno poveava od 0 do sile loma, a brzina nanoenja
optereenja je 0,2-0,8 Mpa/s. Marka betona:10,15,20,25,30,35,40,45,50,55 iznad 60 su
specijalni betoni, manje od 15 su armirani, prednapregnuti vie od 30.
Sn=
( f km f ki )
n1
30. Koncept zrelosti betona funkcija zrelosti
vrstoa betona je i f-ja vremena i funkcija temperaturnog negovanja. Za istovremeno
obuhvatanje ova dva parametra uveden je pojam zrelosti betona, koji se numeriki iskazuje
putem f-je zrelosti M. Ova f-ja se definie u vidu proizvoda vremena i temperature. Ovo
podrazumeva da je vrstoa betona koje je tri dana negovan na 20stepeni jednaka vrstoi
istog betona koji je dva dana negovan na 30stepeni.

M = (TjT0) tj
T j+ T j+ 1
T j =
2
t j =t j + 1t j
31. vrstoa betona pri zatezanju veliina, metode ispitivanja
vrstoa betona pri zatezanju bitno zavisi od stanja povrine agregata. Kod drobljenog
agregata athezija izmeu zrna agregata i cementnog kamena je vea od athezije kod renog
agregata, pa samim tim i betoni sa drobljenim agregatom imaju vee vrstoe pri zatezanju.
Sa poveanjem mc, vrstoa na zatezanje poveava se u manjoj meri od vrstoe pri pritisku
ispitivanje direktnim aksijalnim zatezanjem na cilindrinim olabljenim uzorcima.
ispitivanje savijanjem daje fzs koji su znatno vei od fz. ispitivanje cepanjem putem
linijskog pritiska kocke ili cilindar.
33. Otpornost betona prema dejstvu mraza.
Otpornost prema dejstvu mraza podrazumeva sposobnost betona da u stanju zasienosti
vodom podnese viekratno smrzavanje i odmrzavanje. Do destrukcije betona dovode
unutranji naponi koji se javljaju zbog smrzavanja vode u porama i prslinamo. Ispitivanje:
naizmenino smrzavanje odmrzavanje uzorka zasienog vodom. Kao kriterijum otpornosti
usvaja se broj ciklusa smrzavanje odmrzavanje nakon koga dolazi do osetnog pada vrstoe
uzorka. vrstoa ne smije da se smanji vie od 25-30% a ni gubitak mase ne smije biti vei do
5%. Marke betona: M-50, M-100, M-150, M-200.
34. Otpornost prema dejstvu mraza i soli
Potrebno je ispitati beton na istovremeno dejstvo mraza i soli za odmrzavanje. Proces
smrzavanja-odmrzavanja se podrazumeva delovanjem 3% NaCl, a nakon toga se u trajanju od
16-18h podvrgava temperaturi -20stepeni, a 6 do 8h sobnoj temp. Posle 25 ovakvih ciklusa
meri se gubitak mase i dubina ljutenja betona pod uticajem rastvora soli.
36. vrstoa betona pri istom smicanju veliina, nain ispitivanja, uzorci
Pojava smicanja sastoji se u razdvajanju napregnutog elementa na dva dela po preseku u
kome deluju naponi smicanja. vrstoa pri smicanju zavisi od otpornosti na smicanje krupnog
agregata, vrstoa spolja izmeu agregata i cementa. Metoda optereivanja vrstoe na
smicanje.
f =P / 2F
37. vrstoa betona pri sloenom naponskom stanju
Sprovodi se u cilju formulisanja opteg uslova loma. Prilikom ispitivanja uzorci su izloeni
kombinaciji elementarnih tipova naprezanja i definie se kombinacija koja dolazi do loma. Do
loma e doi kada se u koordinatnom sistemu dobije taka koja lei u samoj liniji lima ili
iznad ove linije. Ako se dobije taka ispod ove linije nee doi od destrukcije betona.
38. vrstoa betona pri dinamikom optereenju
Dinamika vrstoa se dobija ispitivanjem betonskih uzoraka na tzv visoko ciklini zamor.
Uzorci se izlau promenama napona pritiska. U ureaju pulzator se prvo izlau d, pa tek onda
otpoinju ciklusi promene optereenja. Broj promena je relativno visok, a ispitivanje traje dok
ne doe do loma. Registruje se broj ciklusa, optereenje-rastereenje N, pa se crtaju Valerove
krive. Na bazi Valerovih krivih se moe konstruisati Smitov dijagram koji daje zavisnost
dinamike vrstoe u f-ji donjeg minimalnog napona.
41. Otpornost betona prema hemijskim uticajima
Otpornost betona na hemijske uticaje najvie zavisi od hemijske otpornosti cementa i
kompaktnosti betona. Potrebno je dobiti cementni kamen sa minimalnom poroznou tj
primjena dovoljno niskih vodocementnih faktora, al ne toliko niskim da se ugrozi ugradljivost
betona i onemogui normalno odvijanje procesa hidratacije cementa. Nega betona treba da
iskljui mogunost pojave prslina usled skupljanja i termikih naprezanja. Dovoljno je
dokazati hemijsku otpornost cementa koji se primenjuje.
42. Radni (sigma epsilon) dijagram betona veza sa radnim dijagramomza agregat i
cementni kamen, modul elastinosti i njegovo odreivanje
OA kriva deformacije pri optereenju OD kriva rastereenja ; 2 povratna dformacija ; 3
plastina deformacija. Tangentni modul elastinosti definie se kao tangens ugla alfa koji
zaklapa tangenta na krivu u A sa apscisom. Sekantni modul elastinosti definie se kao
tangens ugla nagiba tetive koja povezuje poetak sa takom A. Modul elastinosti se odreuje
na prizmatinim i cilindrinim uzorcima sa odnosom podunih i poprenih dimenzija veih od
2.eliminiu se sve deformacije osim elastinih nakon odreenog ciklusa optereenja-
rastereanja pa je dijagram sigma epsilon prava linija, iji nagib definie modul elastinosti.
43. Poasonov koeficijent kod betona
Predstavlja odnos poprenih i podunih dilatacija uzorka. Ima praktino konstantnu vrednost
u podruju radnih napona betona, posle kojih dolazi do zakrivljenosti dijagrama -pop pa
poinje da zavisi i od napona. Raste prvo zbog prslina u uzorku.
= pop/ pod. U podruju radnih napona = 0.15-0.25 i zavisi od temperature i vlanosti.
Neposredno pri lomu registruje se = 0.4-0.5

REOLOKA SVOJSTVA OVRSLOG BETONA

44. Skupljanje betona ukupne deformacije skupljanja, definicija, veliina, faktori

uticaja i ispitivanje skupljanja betona
Pod skupljanjem betona podrazumeva se vremenske deformacije koje se ispoljavaju u vidu
smanjenja dimenzija neoptereenih betonskih elemenata u toku vremena. Ukupna deformacija
se sastoji : 1) skupljanje usled kontrakcije produkata hidratacije; 2) skupljanje usled
isparavanja vode tokom perioda vezivanja cementa; 3) skupljanje nakon zavretka procesa
vezivanja cementa. Plastino skupljanje usled isparavanja vode najee u poreenju sa
ostala dva odvija se vrlo brzo u prvih nekoliko asova, usled njega moe da doe do pojave
prslina i pukotina na povrini. Mogu se eliminisati intezivnom i pravilnom negom betona.
Hidrauliko skupljanje sve dok se ne uspostavi ravnotea izmeu vlanosti sredine i
vlanosti betona tek posle dueg vremena... Vremenski tok i konane vrednosti skupljanja
zavise od 1) temperature i relativne vlanosti sredine; 2) dimenzija betonski elemenata; 3) od
vrsta i koliine cementa; 4) vodocementnog faktora; 5) granulometrijskog sastava materijala;
6) naina ugraivanja; 7) nege betona. Ispitivanje se vri na cilindrinim i prizmatinim
uzorcima
45. Teenje betona definicija, veliina, nain izraavanja, faktori uticaja i ispitivanja
teenja betona
Teenje betona je pojava postepenog porasta elastinih deformacija betona koje nastaju nakon
nanoenja optereenja.
(t) ukupna deformacija, s(t) deformacija usljed skupljanja,ef(tk) trenutna deformacija
pouzrokovana konstantnom otpornou, te(tk)- def teenja koja se ispoljava u vremenu t>tk.
Najee se iskazuje putem koeficijenta teenja:
p(t , tk )= te ( t , tk )/ el (tk ) ; te ( t , tk )=(t ) s ( t )el (tk ) [mm / m ] ili %
56. Metode merenja povrinske vrstoe
Koristi se za odreivanje orijentacione vrstoe pri pritisku. Nedostatak je da se merenje vri
na povrini elementa, gde beton u optem sluaju nema iste karakteristike kao u unutranjosti.
Pravi se ortogonalna mrea mernih mesta na udaljenosti od 4 do 5 cm u oba pravca i merenje
se sprovodi na 20 do 25 mernih taaka. Imamo dve metode: HPS i metoda mitovog ekia.
Metoda HPS- meri se prenik otiska koji kuglica prenika 10mm naini na povrini betona
nakon udarca proizvedenog putem tano definisanog udarnog rada. Metoda mitovog ekia-
meri se elastini odskok udarne mase koja ulazi u sastav aparature.[]
57. Metoda lokale destrukcije
Ove metode se zasnivaju na merenju slike koja je potrebna da se sa povrine betonskog
elementa otkine komad odreene veliine. Pullout postupak: u beton se ugrauju ankeri.
Svaki anker na gornjoj strani navoje za povezivanje sa ureajem za apliciranje optereenja.
Meri se sila Z potrebna za upanje ankera. Sila upanja Z je funkcija vrstoe Fk.
58. Magnetne metode
Dobijamo podatke o ugraenom eliku na osnovu rasijane energije magnetnog polja: pravce
pruanja ipki, rastojanje ipki a, prenika 0, debljine zatitnih slojeva s. Poloaj i pravac
armatura definisan je poloajem orijentaciom sonde koji odgovaraju max otklonu kazaljke
mernog instrumenta. Debljina zatitnog sloja direktno se oitava na instrumentu.
59. ISAT test
Merimo koliinu vode koju je beton pod odreenim uslovima apsorbovao i dobijamo
zakljuak o poroznosti betona. Nije za propustljivost betona.
60. Metode linijske mikroskopske analize
Za ispitivanje otpornosti na dejstvo mraza, dejestvo mraza i soli, efektivnost aeranata. Meri se
sekanta (ili prenik) svakog vazdunog mehuria preseenog mernim pravcem, sem
mehuria>4mm i koji su nastali zbog loeg kompaktiranja beton, prsline u betonu, pora u
agregatu. Odreujemo: 1) ukupna koliina mehuria (%) i 2) tzv faktor razmaka (mm). Faktor
razmaka je najvee mogue rastojanje u cement kamenu do ivice najblieg vazdunog
mehuria.
4
S p=
L
ODREIVANJE SASTAVA BETONA

61. Projektovanje sastava betonske meavine.

Podrazumeva analitiki postupak kojim se odreuju posebni elementi za utvrivanje sastava
betona i prikaz rezultata ispitivanja u laboratoriji i fabrici betona na osnovu kojih su poptuno
odreene koliine komponenti. Granulometrijski sastav mora da odredi zahtevnu
tehnologinost. Najkrpunija frakcija mora da zadovolji D<amin/4, D1.25emin; amin najmanja
dimenzija preseka. Izbor najkrupnije frakcije agregata na bazi efekta reetke i efekta zida.
Cement: na bazi kriterijuma vrstoe cementa; toplote hidratacije; hemijske otpornosti. Kod
nas se najvie koristi portland cement. Za objekte velike mase cement niske topolote
hidratacije. Prosena koliina cementa je 300kg/m3 ugraenog betona
min m c=550 / 5 D
 5
min m c =700 / D
Voda: dolazi u obzir ona kojoj je dokazana podobnost za spravljanje betona.
Aditivi: upotreba plastifikatora i superplastifikatora smanjuje koliinu vode za 10-30%
62. Sastav betona B I
Kada se usvoji agregat i cement pristupa se usvajanju koliine cementa mc. Min koliine
cementa za odreivanje MB su u tabeli. Koliina vode se moe odrediti na onovu
konzistencije. Potrebna koliina agregata odreuje se:
m a m c mv
sa + sc + sv + V p =1
b , sv =m a + m c + m v
63. Sastav betona B II
Odreuje se na osnovu prethodnih ispitivanja sveeg i ovrslog betona spravljenog od
predvienih materijala. U fazi prethodnih ispitivanja ispita se dovoljan broj meavina
razliitih sastava i odabere se ona koja ispunjava sve uslove koje projekat zahteva.
f k , 28 MB pr + t 1S n ; f k , 28 f k , min + t 2S n
fk,28 srednja vrednost vrstoe pri pritisku
MBpr projektovana MB
fk,min minimalna oekivana vrstoa pri pritisku
Sn procenjena vrednost standardne devijacije
t1 = 1.28
t2 = 2.205 doputa se da 2% rezultata bude ispod fk,min

SPRAVLJANJE BETONA

65. Spravljanje betona i osnovni principi

Spravljanje betonske meavine se vri iskljuivo mainskim putem doziranje i meanje
komponenti da se dobije homogena meavina. To se radi ili u fabrici betona ili u gradilinim
punktovima. Komponente se smetaju u bunkere ili silose sa dozerima i posle doziranja idu u
jedan bunker i iz njega u mealicu. Meavina vode aditiva ide diretno u mealicu ili ako su
aditivi u prakastom stanju idu u sabirni bunker sa ostalim komponentama. Ako se koristi
vlaan agregat, ukupna mv predstavlja zbir vode koju sadri agregat i vode koja se posebno
dozira.
1
mva = m akH k
100
Hk vlanost
mak masa u suvom stanju
mva voda koju treba dozirati
66. Fabrika betona, osnovne tehnoloke eme proizvodnje betona
Fabrika betona je opremljena tako da ima kapacitet od 10-15 m3/h. Postoje dve osnovne
tehnoloke eme: 1)vertikalna ema srednje komponente betona podiu se na odreenu
visinu u odnosu na mealicu pa je tehnoloki proces od gore na dole; 2)parterna ema
pojedine ili sve komponente su ispod mealice, pa se pune podizanjem komponenata. Agregat
se do bunkera transportuje putem transpornih traka. Agregat je u bunker izloen atmosferskim
uticajima pa mu se menja vlanost i na osnovu vlanosti se vre eventualne korekcije
meavine. Ne koristi se agregat sa samog poda 20-30cm zbog zaprljanosti muljem. Cement se
mora zatititi od vlage. Najee se primenjuju automatski dozeri sa periodinim ili
neprekidnim radom.
67. Mealice za beton, podela, tipovi, koeficijent izlaska betonske mealice, teorijski
kapacitet
Treba da obezbedi homogenizaciju mase i omogui dobijanja predviene koliine betona u
jedinici vremena. Mogu biti periodinim ili neprekidnim radom. Periodino - punjenje,
meanje i pranjenje dok u onim sa neprekidnim radom, operacije teku istovremeno. U
zavisnosti od ose bubnja: vertikalna osa, horizontalna osa, kosa osa(=30 sa horizontalom). U
odnosu na nain meanja gravitacione mealice sa prinudnim meanjem. Koeficijent izlaska
betonske meavine: ki=1000/(Vcem+Vagr) ki=0.6-0.7
Proizvodnost mealice definie proizvoa a proveri se kroz probnu proizvodnju.
M c / c + M a / a =V me / k i