Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic

Volume 6/1 Winter 2011, p. 635-641, TURKEY

MAHYNA BUDZMNE AT SAYI VE ZAMANLA LGL BAZI

TERMLER
zlem AYAZLI
ZET
Bu makalede, Uygurcada , drt, be vb. ( tz, be aun, trt trlg
terin kuvrag) rakamlarla oluturulmu baz terimler ve zamanla ilikili
kelimeler tespit edilmeye allmtr. Bu terimlerin ince denklikleri ile olan
eviri farkllklarn ortaya koymak amalanmtr. rnekler, Mahyna
Budizmine ait bir eser olan Altun Yaruktan alnmtr.
Anahtar Kelimeler: Eski Uygurca, ince, Budizm.

SOME TERMS RELATED TO NUMBER AND TIME BELONGING

TO MAHYNA BUDDHISM

ABSTRACT
In this article, it was attempted to identify some terms that are created
with numbers like three, four, five, etc. and words related to time in Uyghur
language. The aim was to reveal the translation differences of Chinese
equivalents of these terms. The examples were taken from Altun Yaruk, the
book on Mahayana Buddhism.
Key Words: Old Uighur, Chinese, Buddhism.

Uygurcann en hacimli metinlerinden birini oluturan Altun Yaruk Sudur, Mahyna budizmine
ait bir stra kitabdr. Budann vaazlarn ieren stralar, Budizmin eski alarnda kaydedilmi daha
sonra ise yazya dklmtr1.
ki bin be yz yldan beri varln srdren Budizm, bu uzun sre iinde deimi, yeni
biimlere brnmtr (Conze 2004, 7). Budizm tarihi kendi ierisinde drt dneme ayrlr. lk dnemi
Hinayana kk ara, ikinci dnemi Mahyna, nc dnemi ise Zendir2, bu dnemin
sonundaysa S 1000 yllarna ulalr ve gnmze kadar gelecek olan bin yllk drdnc dnem
balam olur. AYSnin de ierisine dahil olduu Mahyna, Budizmin Byk Arac anlamna
gelmektedir. Ac eken btn duyarl varlklardan acy datmak uruna kendisini aydnlanmaya,
ulamaya adam bu byk aracn mridi, Mahynann ruhani kahraman Bodhisattvadr.
Bodhisattvann sahip olduu akl ve erdem eit ve dengelidir (Chang 1983, 478). Budann lmnden

Dr., Yldz Teknik niversitesi, Trk Dili ve Edebiyat Blm, elmek: civelek.o@gmail.com
1
Garma C. C. Chang, A treasury of Mahyna Stras, Selections from the Mahratnakta Stra, Delhi, 1983.
2
Bu dnemdeki ermiin ad siddhadr. Siddha evrenle yle bir uyum ierisine girmitir ki evreni yneten gleri
hem kendi iinde hem de dnda kullanabilme yeteneini elde etmi, olaanst glere sahip olmutur. Ayrntl bilgi iin bak.
Conze 2004, 8.

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 6/1 Winter 2011
636 zlem AYAZLI

sonra Budizmin gelitii iki belli bal okuldan biri olan Mahyna Budizminde bodhisattva ideali
savunulur. Bodhisattva, aydnlanmaya erimi ancak Buda olmay erteleyerek dnya zerindeki tm
duyarl canllar Budala erimedike samsradan (doum-lm dngsnden) ayrlmay kabul etmeyen,
yardma muhta olanlarn yardmna koan kii olup en byk erdemi merhamettir.
Budaln sonsuzluu ve mkemmellii konusunun Mahyna Budizminin temel grlerini
oluturduu sylenebilir. Budaln sonsuzluunu niteleyen yce akl ve yce merhamet gibi olumlu
terimlerin yan sra olumsuz terimler de sz konusudur. Bunlar, Budann sonsuzluunun ifade edilemez
ve dnlemez olduudur. Altun Yarukta bu durum u Uygurca ifadelerle aktarlmtr: saknu
szly yetinsiz3 sylemesi anlatmas imkansz = bu ke si yi (G 3595 6078 10271 5460)
Mahyna Budizmine ait yukarda da rneini verdiimiz gibi baz belirleyici kavramlar ve
saylar vardr. Budist Uygur edebiyatna ait bir metin evirisi srasnda baz terimleri doru karlamak ve
terimlerin metinle olan balantsn kurmay kolaylatrmak adna, Budist Uygur edebiyatna ait tespit
edilen saylara yklenmi sembolleri aklamay uygun grdm4. Birok kltrde, inanta olduu gibi
Budizmde de saylar, sembollerle yklenmitir; yalnzca nicelik, miktar belirtmez. Bu saylardan bazlar
yledir:
be aun5: samsra ierisinde varln be ekli (seviyesi). Genellikle altdr6. Tanr, asura, insan,
hayvan, a ruh (preta) ve cehennem zebanisi. Samsradaki varlklar yaptklarna, amellerine gre bu
doum-lm dngs ierisinde dnerler.
be aun tnl()glarn umug nag bolgaylar be varlk eklindeki canllarn umudu2 olacaklar
(AYS 438.14-15) 7.
trt maharaaa tri: drt mahrja Tanr si tian wang (G 10291 11208 12493), Realm
of Desire / Hrslar diyarnda gn en alttaki drt ynnn hkmdar. Adlar u ekildedir: Vairavana
(kuzeyde), Dhrtarstra (douda), Virdhaka (gneyde), ve Virpksa (batda).
tak ym sizlr trt m(a)haraalar in bililr Dahas sizler drt Mahrjalar ylece bilin
(AYS 410.20-21). (Taish, Cilt 16, 428a06).
trt trlg terin kuvrag: drt tr topluluk; si bu zhong (G 10291 9484 2901). .
Tekin, bu drt ksmdan meydana gelen topluluun ilk ikisi olan rahip ve rahibelerin manastrda
yaayarak geimlerini gnn belli saatlerinde dilendikleri eylerle temin ettiklerini br ikisinin ise
manastra girmeyen ve tabii bir hayat yaayan kadn erkek mminler olduunu dile getirir (Tekin 1993,
28).
rahipler = toyn (< in. dao ren)
rahibeler = amnan (< Sod. mnn /amnn)
mminler = upase (< Sod. wpsy = Skr. upsaka)
mmineler = upasan8 (< Sod. wpsn = Skr. upsik)

3
... kayu meni nomlug tzm rsr arg szk okatguluksuz adrok adrok sukang krk b()lglrin
lglnsiz tlnsiz dg drmlrin saknu szly yetinsiz tetir ... benim retili vcudum (Dharma-kya) ise temiz,
benzersiz, seilmi, tatl gzellik grkem belirtilerini hadsiz, hesapsz iyi erdemleri ile dnlp sylenemeyecek kadardr
(lmez 1991, 52164.18-.23)
4
Sz konusu makaledeki rneklerin ou Altun Yaruk VI. Kitap adl doktora tezinden yola klarak
oluturulmutur.
5
Sodca zwndan gelen aun szcnn incesi olan qu iin bak. UWb. 329b.
6
Alt varlk olup be aun (Skr. pca-gatika) denmesini nedeni genellikle Tanr ve asuralarn birlikte
gruplandrlmasdr. Skr. pca-gatika varln be biimi iin bak. Edgerton 1972, 339a.
7
Bu cmle, ince metinde yoktur. Uygur mstensih tarafndan eklenmitir. Taishoda 430 b-12de olmas beklenirdi
(bak. Nobel 1958, 207).

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 6/1 Winter 2011
Mahyna Budizmine Ait Say ve Zamanla lgili Baz Terimler 637

Aada da grlecei zere bazen bu drt topluluun kimlerden olutuu tek tek verilmitir.
birk toyn amnan upase upasan trt trlg terin kuvrag bo nom rdinig bogunsarlar
tutsarlar ... Eer rahip, rahibe mmin, mmine, (bu) drt tr topluluk, bu reti mcevherini
rense2(AYS 440.20-23) (Taish, Cilt 16, 430b28).
trt trlg terin kuvragg ansar ayasar ky kzt berip ... drt tr toplulua zenle sayg
gsterse2 gzetip ... (AYS 407.8-9 satr). (Taish, Cilt 16, 427c11).
kalpa: Hinduizme gre kalpa, Brahma iin bir gndr ve 1,000 yugadan oluur. (1 yuga =
4,320,000 yl). Budizmde kalpa genel olarak dnyann ya da evrenin oluumu, yeniden yaratlmas
arasnda geen zamann uzunluunu, dnyann oluum srecini, varl ve yokluu ifade eder. Budizmde
kalpann lmyle ilgili farkl yorumlar vardr. Genelde uzun bir zaman dilimini ifade eder. Kk,
orta, byk ve saylamayan kalpalar da vardr (Chang, 1983: 477).
yz mi kolti nayut sanna kalp dlrt asankelr iind burhan kuta katglanp ... yz bin
koti, nayuta saysnca kalpa zamannda Asamkhyeya iinde Buda kutsallna (ulamaya) alp
(AYS 409.21-22) (Taish, Cilt 16, 427c29-428a01).
iki krk lakan: 32 iaret, belirti 9 san shi er xiang (G 9522 9959 3363 4249)
Buda'nn yaad ada gzle grlen lml bedeninden baka bir de gzle grlmeyen, bir
glge gibi kendisini izleyen ikinci bir bedeni vardr. Bu hayalet bedenini yalnz ermi ve inanllar
grebilirdi. Boyu 5 metreye yaklaan bu hayalet bedende stn insann 32 belirtisi vard. Bu kutsal
iaretler, onun evrensel hkmdarlnn iaretleri olduu gibi ayn zamanda grlebilen vcudunu
ssleyen en byk iaretlerdi. Bunlar, tac zerinde bir knt, kalar arasnda bir tutam kvrck ak sa,
altn sars bir ten, beyaz di ve mkemmel bir ses, ban ve bedenini evreleyen bir k halesi
eklindedir. Sz konusu bu 32 iaret10, belirti Uygurcada lakan szc dnda b()lg, ir b()lg ile
de ifade edilirdi.
Sz konusu bu belirtiler Altun Yaruk'un eitli blmlerinde anlatlr.
t()rim sizi yzz, tolun ayka ogat rr, yz mi kn t()ri birgr, y(a)rutu yautu turur
tg , kzzn etigi, kk lenhuaka ogayur, tzdm yr tiiiz, karlg tag tg yaltryur kdgsz ulug
dgz, taloy gz tg ke tri, ulsuz tpsz dglg, dg rdinilrin ygmk ol, bilg biliglig sav
z, taa turur zksz, yz mi trlg yeg dyanlar, ym birl tolu rr, adakzn uulnta, ak(i)r
lakan etigi ol, mi kigyk tkllig, otra koollug uldulug ligiiz adakz rklri, tz turur
etiglig, kop b()lgk gsksz, kazlar han eligi tg, tzz yaltryur, altunlug [ta]g yauy{y}ur tg.
Tanrm sizin yznz dolunaya benzer. Yz bin gne Tanrs gibi k sayor2. Gznzn gzellii
nilfere benziyor. Dzgn beyaz diiniz karl da gibi parlyor. Snrsz ulu erdeminiz okyanus2 gibi
geni, derin ve usuz2 bir iyilik mcevheri yndr. Bilgelik (erdemi) sz ile srekli taar. Yz bin trl
en stn meditasyon (yoklama) ile doludur. Ayanzn altndaki ark alameti sstr. Bin (dingile)
tekerlee sahip el ve ayak parmaklarnzn hepsi eit, dzgn biimdedir tpk kaz kralnn eksiksiz
iaretleri (zellikleri) gibi. Bedeniniz ise yan altn bir da gibidir (AYS 450.4-23)

8
upasan kelimesi Sodca mennes eki -n ile yaplmtr (Tekin 1993, 28).
9
AYS 645.20de yer alan iki krk lakann incesi Taisho Cilt 16, 454c05e denk gelmektedir.
10
F. Sema Barutunun Eski Trkede Buddhann 32 Laksanas adl makalesinde Budann fiziksel stnln
ve gzelliini oluturan ayrc zelliklerini ve d grnn belirleyen 32 karakteristik iaret ele alnmtr (bak. Barutu 1992,
11-33).

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 6/1 Winter 2011
638 zlem AYAZLI

(Taish, Cilt 16, 432a11-17).

rdini: mcevher san bao (G 9522 8720) = Skr. triratna11
1. Buda: Aydnlanm en mkemmel varlk
2. Darma: Buda tarafndan bildirilen reti
3. Samgha: Rahip ve rahibeler veya gerek Darma takipileri topluluu (Chang, 1983: 488).
rdinik tapnguluk agr ayag klguluk d tavar tilyr m()n mcevhere hizmet etmek
ve sayg2 gstermek iin mal-mlk2 istiyorum. (AYS 441.15) (Taish, Cilt
16, 431a19-20).
d: zaman san shi (G 9522 9969), gemi, imdiki, gelecek zaman
dki burhanlarn dg tetyk kni nomlug azng ky kzt tutm bolgay sizlr
dnemdeki budalarn iyi yani doru retisini2 gzetip2 tutmu olacaksnz. (AYS 405.7-9).
(Taish, Cilt 16, 427b29).

trlg tz: tr beden, vcut san shen (G 9522 9813) = Skr. trikya12
tz u ekildedir:
1. Dharmakya13: Dharma veya gerekliin vcudu olan dharmakaya mutlak, ruhani bir bedendir.
2. Sambhogakya: Mutlulua ulam beden, Budann kutsal vcudu. Budala giden yolda
budann uygulamalarnn karln, sonucunu ald beden.
3. Nirmnakya: Budann vcut bulmu bedeni.14
Bu Sanskrite kelimelerin Uygurca denkliklerine zellikle Altun Yaruk ierisindeki bir blmde
rastlamaktayz. Altun Yarukun ikinci kitabnn nc blmnde, Sanskritesi trikya olan tz
kavramnn ayrntl olarak ele alndn grmekteyiz. Bu blm iin bak. Wilkens, 2001.
ym kamag kerttin k()lmi kni t[]z tuyugllarn tr[l]g [tz]lri tetir: kayular ol
[tep] tesr: in kalt i[lki] b()lgrtm tzlri: ikinti t tzlri: n nomlug tzlri rr15
(Wilkens 2001, 11056-63, AYS 38.12-15). ayrca hakikatten gelmi doru sezenlerin tr bedenleri
vardr. Bu nedir? denirse yani birincisi grnen, vcut bulmu beden (nirmnakya), ikincisi karlk,
netice alnan beden (sambhogakya), ncs ise retili bedendir (dharmakya).
(Taish Cilt 16,
408b10).

11
Skr. triratna the three jewels iin bak. Edgerton 1972, 258b, Soothill 1937, 63b.
12
The trikya: dharmakya, the absolute or spiritual body; sambhogakya, the body of bliss;
nirmnakya, the body of incarnation. In Hnayna is described as the commandments, meditations, wisdom, nirvna, and
nirvna-enlightenment; is the reward-body of bliss; or () is the body in its various incarnations. In Mahyna, the
three bodies are regarded as distinct, but also as aspects of one body which pervades all beings. Cf. (Soothill 1937, 269a).
having 3 bodies, a Buddha (Williams 1899, 458a).
13
kya, the body; an assemblage
14
tz iin bak. Chang 1983, 487
15
Wilkens tarafndan bu blm yle evrilmitir: ... alle Tathgatas die vollk[ommen] verstehenden (sambuddha)
haben nmlich die drei [Krp]er welches sind jene drei? Es sind nmlich er[sten] ihre Erscheinungskrper (nirmnakya),
zweitens ihre Fruchtkrper (sambhogakya) und drittens ihre Gesetzeskrper (dharmakya) (Wilkens 2001, 110).

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 6/1 Winter 2011
Mahyna Budizmine Ait Say ve Zamanla lgili Baz Terimler 639

Kayular ol trlg tzlr tep tesr: in k(a)lt ilki alkuka adkanguluk tutyaklg tz: ikinti
adnlarka tayanp turguluk tz: n tkllig btmi kert tz: munulayu trlg tzlrig tnl()glar
oglan ukmamlar n rmmilri n artmamlar n ann trlg tzlrk tg umazlar:
bo ok trlg tzlrig ukmlar n rmilri n: artmlar n: ann bg biliglig burhanlar
tzk tgirlr16 (Wilkens 2001, 132496-510, AYS 57.20-21) O tr hakikat/tz nedir denirse, yani
en ilki her eye bal doyumsuz tz, ikincisi bakalarna dayanan tz, ncs her eyi mkemmel
tamamlan gerek tz, bunun gibi tr tzleri insanolu anlamadklar, sndrmedikleri,
temizlemedikleri iin tr tze ulaamazlar. Bu tr tzleri anladklar, sndrdkleri, temizledikleri
zaman bunun gibi bilgili budalar tze ularlar.

(Taish, Cilt
16, 409a12-16).
on buyan dg kln: shi shan ye (G 9959 9710 12991) on kt eylemden kanarak on
eit sevaba ulatran davran gerekletirme (Sz konusu on kt eylem: 1. ldrme, 2. alma, 3. zina
yapma, 4. yatmak (tembellik), 5. kaba sz, 6. insanlarn aralarnn almalarna sebebiyet verecek szler,
7. bo gevezelik, 8. agzllk, 9. kt-niyet, 10. yanl bir gre tutunmak (balanmak) (Chang 1983,
494) 17.
yalauklar kli asz suksz buka ak buyan dg klnka tavrangl on buyan dg kln
yolnta yorgal uda bolurlar nsanlar, gnl tok2, sadakadan yana cmert, sevap ilemek iin gayret
eden, on eit sevaba ulatran davranta bulunur (AYS412.10-14).
17(Taish, Cilt 16, 428a16-17).
Milyar Dnya (evren):
a. Budist kozmoloji ierisinde saysz sistemlerden biri milyar ve gnele ilgili sistemdir. Her
dnyann gnei ve ay vardr. Dnya, 1. dhyana gne kadar uzanr (Chang 1983, 496).
yz mi tmn kolti nayut sanna burhanlarka baraka agr ayag klm bolur yz bin tmen
(=100.000x10.000=1 milyar) koti, nayuta2 saysnca Budalarn tamamna sayg gstermi olur (AYS
419.1-3 satr) (Taish, Cilt 16, 428c01-02)
b. Bin dnya ise bin dnya evrenini oluturur ve 2. dhyanaya kadar uzanr. Bin dnya da milyon
dnyay (evreni) oluturur, milyon dnya da 3. dhyanaya kadar uzanr. Bin dnya ile milyon dnyann
oluturduu milyar evren de 4. dhyanaya yani gn en ykseine uzanr.
ambudivip uluta , bo yertin iind , mi ulug mi ulularta , kayu n bar rsr , kamag
16
Wilkens tarafndan bu blm yle evrilmitir: Welches sind jene drei fachen Naturen (trisvabhva)? Es sich
nmlich erstens ,,die Natur die ergreifbar ist durch das alles (Ergreifende, sc. Durch die kleas) und mit Anhaften versehen ist
(parikalpitasvabhva) zweitens die Natur, die (nur) bestehen kann, indem sie auf andere (Dinge) sttzt (paratantrasvabhva)
und drittens die gnzlich vollendete, wahre Natur (parinispannasvabhva) und drittens die gnzlich vollendete, wahre Natur
(parinispannasvabhva) Weil die Lebewesenkinder solchermaen die dreifachen Naturen (trisvabhva) nicht verstanden, (sie)
nicht ausgelscht und nicht bereinigt haben, deshalb knnen sie nicht zu den dreifachen Krpern gelangen. Weil sie eben diese
dreifachen Naturen (trisvabhva) verstanden, ausgelscht und bereinight haben, deshalb gelangen die zauberkundigen Buddhas
zu den drei Krpern. (Wilkens 2001, 132).
17
Dnyadaki zdraptan kurtulmak iin burhan talimatnda birtakm yollar vardr. Bunlar: man (Uyg. kertgn),
Ahlak kaideleri, stirak (Uyg. sakn), Hikmet, marifet, idrak (Uyg. bilg bilig), kurtulu (Uyg. kutrulmak, ozmak) (Arat 1987,
366-373). Bu yollardan biri olan ahlak kaideleri ierisinde yer alan bu on trlg kln yol on trl davran yolu Arat
tarafndan Uygurcalar ile u ekilde verilir: 1. zlglrg lrmmk canllar ldrmemek 2. adnagunun tavarn kp
almamak ogurlamamak bakasnn maln zorla almamak ve alamak 3. adnlarn yutuza yapnmamak bakasnn kars
ile temas etmemek 4. zglnmmk yalan sylememek 5. asut asurmamak iftira etmemek 6. irig sarsg sav
szlmmk kaba ve rkin sz sylememek 7. asganulamamak yze glmemek 8. adn kiini dgsi azlanmamak,
knilnmmk baka birisinin malna tama etmemek ve haset etmemek 9. vk kl tutmamak, vklnmmk
fkelenmemek 10. trs krm ritmmk ayn fikirde olmamak (Arat 1987, 367).

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 6/1 Winter 2011
640 zlem AYAZLI

tnl()g oglan , tamuluglar ulat , ylk pret aun , bara tarkzun jambudvpa lkesinde, bu dnya
iindeki bin ulu, bin (pek ok) lkede her ne var ise btn insan olunu cehennem(den) ve dier
hayvan, ruh ekillerinden tamamyla uzaklatrsn (AYS 452.8-12).

... (Taish, Cilt 16, 432a.26-28)

Sonu
Uygurcada , drt, be vb. ( tz, be aun, trt trlg terin kuvrag) rakamlarla oluturulmu
baz kavramlar ve zamana ilikin kelimeler tespit edilmeye allm; bylelikle Uygurca metin
evirilerine katkda bulunmak amalanmtr. Uygurca metinlerde grdmz rdini, tz vb. gibi
ifadeler genelde (srasyla) mcevher, beden olarak evrilmitir. Burada ama bu saylarn ifade
ettiklerini varsa ince denkliklerini de vererek ortaya koymak olmutur. ince denkliklerine baktmzda
ise genelde Uygurlarn ince metne bal kaldn, inceden Uygurcaya evirirken Uygurcada ince
szcklerin bire bir denkliklerini bulmaya altklarn grmekteyiz. rnein; trt trlg terin kuvrag
drt tr topluluk = si bu zhong , rdini mcevher san bao. Bire bir evirinin
dnda bazen incenin yorumland da grlmektedir; ince Uygurcaya bazen uzun uzun evrilirken
bazen de ksaltlarak evrilmitir. Tpk yukarda verdiimiz rnekte olduu gibi mi ulug mi (AYS
458.9) ibaresinin incesi da qian birok bin, binlerce (Taish, Cilt 16, 432a.7) anlamna gelirken
Uygurlar tarafndan bu birden ok olan bin mi ulug mi olarak yorumlanmtr. mi ulug mi18
gerekte Uygurca metinlerde ince (san qian da qian)nn ve Skr. trishasramahshasrann
harfiyen evirisidir. Yine yukarda verilen bir baka rnekte ise incenin Uygurcaya ksaltlarak
aktarldn grmekteyiz. incesi ( qu gemi lai gelecek xian imdi) gemi,
gelecek, imdiye denk gelen Uygurca ibare zaman anlamyla ksaltlarak d olarak evrilmitir.

KISALTMALAR
AYS : bak. Altun Yaruk Sudur (Kaya, 1994).
bak. : baknz
in. : ince
G : bak. Giles
Skr. : Sanskrite
Sod. : Sodca
UWb. : bak. Rhrborn
Uyg. : Uygurca

KAYNAKA
ARAT Reit Rahmeti (1987). Uygurlarda Istlahlara Dair, Makaleler, Cilt I, Trk Kltr Aratrma
Enstits Yaynlar, Ankara, s. 364-389.

18
mi ulug miin incesi ve Sanskritesi iin bak. Wilkens 2007, 433a.

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 6/1 Winter 2011
Mahyna Budizmine Ait Say ve Zamanla lgili Baz Terimler 641

AYAZLI zlem (2009). Altun Yaruk Sudur VI. Kitap, Yldz Teknik niversitesi, Sosyal Bilimler
Enstits, stanbul (Yaynlanmam Doktora Tezi).
BARUTU F. Sema (1992). Eski Trkede Buddhann 32 Laksanas, Trk Dili Aratrmalar
Yll Belleten 1987, Ankara, s. 11-33.
CHANG Garma C. C. (1983). A treasury of Mahyna Stras: Selections from the Mahratnka
Stra, Delhi.
CONZE Edward (2004). Ksa Budizm Tarihi, eviri: mer Cemal Gngren, stanbul.
EDGERTON Franklin (1972). Buddhist Hybrid Sanskrit Grammar and Dictionary, c. II. Delhi.
GLES Herbert A (1912). A Chinese-English Dictionary, c. I-II. 2. bs. Shanghai.
KAYA Ceval (1994). Uygurca Altun Yaruk: Giri, Metin, Dizin, Ankara.
NOBEL Johannes (1958). Suvarnaprabhsottamastra, Das Goldglanz-Stra, Ein Sanskrittext des
Mahyna-Buddhismus: I-tsings chinesische Version und ihre tibetische bersetzung,
Leiden.
LMEZ Mehmet (1991). Altun Yaruk III. Kitap (= 5. Blm), Ankara.
RHRBORN Klaus (1977-1996). Uigurisches Wrterbuch, Sprachmaterial der
vorislamischen trkischen Texte aus Zentralasien: a -rk 1-6. Wiesbaden.
SOOTHLL William Edward (1937). A Dictionary of Chinese Buddhist Terms, London.
TEKN inasi (1993). Uygurca Metinler I, Kuani im Pusar (Ses iten lah), Ankara.
WILKENS Jens (2001). Die drei Krper des Buddha (trikya), Ein Beitrag zum Verstndnis einer
zentralen Lehre des Mahyna-Buddhismus. Berliner Turfantexte XXI, Turnhout.
WILKENS Jens (2007). Das Buch von der Sndeltilgung (2 vols.), Edition des alttrkisch-
buddhistischen Kanti Klguluk Nom Bitig, Berliner TurfanTexte XXV, Turnhout.
WILLIAMS Monier (1899). A Sanskrit-English Dictionary, Oxford.

Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic
Volume 6/1 Winter 2011