3-04 Elektroinstalater PDF

OBRAZOVNI PROGRAM
ELEKTROINSTALATER
SADRAJ
OPTI DIO .................................................................................................. 3

1. NAZIV PROGRAMA: ELEKTROINSTALATER/ELEKTROINSTALATERKA ........................ 3
2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3
POSEBNI DIO ............................................................................................... 5
1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 5
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI: .................................................................... 5
1.2. STRUNO-TEORIJSKI PREDMETI.................................................................. 6
1.2.1. OSNOVE ELEKTROTEHNIKE ..................................................................... 6
1.2.2. ELEKTRINA MJERENJA....................................................................... 16
1.2.3. ELEKTRINE INSTALACIJE I OSVJETLJENJA .............................................. 25
1.2.4. ELEKTRONIKA ................................................................................... 37
1.2.5. PREDUZETNITVO .............................................................................. 46
1.3. PRAKTINA NASTAVA ............................................................................ 52
2. ISPITNI KATALOG .................................................................................... 73
2.1. USMENO ............................................................................................ 73
2.2. ISPITNI KATALOG PRAKTINOG DIJELA ZAVRNOG ISPITA ............................... 76
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA .................................................. 80
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA..................... 80
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ......................... 80
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH .......................... 81
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA .......................... 81
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA .............................. 81
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................... 82
9. SLOBODNE AKTIVNOSTI ............................................................................ 82
10. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................ 83
2
OPTI DIO
1. Naziv programa: ELEKTROINSTALATER

2. Nastavni plan
Redni Nastavni predmeti - grupe I II III
Ukupno
broj predmeta sed. god. sed. god. sed. god.
A Opteobrazovni predmeti
1. Maternji jezik i knjievnost 3 108 2 72 2 66 246
2. Matematika 3 108 2 72 2 66 246
3. Strani jezik 2 72 2 72 2 66 210
4. Informatika 2 72 72
5. Fiziko vaspitanje 2 72 2 72 2 66 210
Drutvena grupa predmeta
1. Istorija 1 36 36
2. Geografija 1 36 36
3. Sociologija 2 72 72
Prirodna grupa predmeta
1. Fizika 1 36 36
2. Hemija 1 36 36
3. Biologija sa ekologijom 2 72 72
UKUPNO A 16 576 12 432 8 264 1272
B Struno-teorijski predmeti
1. Osnove elektrotehnike 3 108 108
2. Elektrina mjerenja 3 108 108
Elektrine instalacije i
3. 72 108 99 279
osvjetljenja 2 3 3
4. Elektronika 2 72 72
5. Preduzetnitvo 1 33 33
UKUPNO B 8 288 5 180 4 132 600
Praktina nastava sa
C 7 252 14 504 19 627 1383
tehnologijom zanimanja
D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 33 105
E Profesionalna praksa 10 dana 10 dana 20 dana
F Broj asova 32 1152 32 1152 32 1056 3360
G Broj radnih sedmica 36 36 33 105
Ukupno (A+B+C+D) = 3.360
3
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa
- Omoguiti svestran razvoj pojedinca i njegovu socijalnu integraciju;
- Osposobiti uenike za planiranje, pripremu, izvoenje, kontrolu i vrednovanje
rada u zanimanju;
- Osposobiti uenika za itanje tehnike dokumentacije;
- Produbiti i proiriti opte obrazovanje u funkciji struke i obezbijediti;
- Struno-teorijska i praktina znanja za kvalitetan rad u zanimanju;
- Osposobiti uenika da instalira, odrava i opravlja elektrine instalacije u
stambenim i poslovnim objektima;
- Osposobiti uenika da instalira, odrava i opravlja elektrine instalacije u
pogonima i postrojenjima;
- Osposobiti uenika da instalira, odrava i opravlja sisteme rasvjete;
- Stei znanja za ispunjavanje potrebne radne dokumentacije i dokumenta o
evidenciji stanja maina, ureaja i pribora;
- Stei osnovna znanja o preduzetnitvu;
- Razvijati sposobnost socijalne komunikacije i spremnost za razvijanje
meuljudskih odnosa;
- Brinuti o vlastitim aspektima zdravlja i zdravlja svojih kolega;
- Uvjeriti se da je primijenjena zatita od opasnosti, mjere zatite, mjere
bezbjednosti i spreavanja nesrea;
- Razvijati ekoloku svijest i odgovornost u potovanju mjera zatite na radu i
zatiti okoline.
4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih

- U kolu za sticanje srednjeg strunog obrazovanja u trogodinjem trajanju
obrazovni program Elektroinstalater, mogu se upisati lica koja su zavrila
osnovnu kolu ili zavrila dvogodinju strunu kolu i nijesu starija od 17 godina.
Izuzetno, u kolu se mogu upisati lica do18 godine uz odobrenje Nastavnikog
vijea kole. Lica koja su napunila 18 godina ukljuuju se u program za
obrazovanje odraslih.
- Za upis u dualni oblik obrazovanja potrebno je da uenik ima sklopljen ugovor sa

poslodavcem, u sladu sa Zakonom o strunom obrazovanju.
- Ako se za upis prijavio vei broj kandidata od broja raspisanih mjesta Ministarstvo
prosvjete i nauke donosi odluku o dopunskim kriterijumima za upis.
5. Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje traje tri godine.
6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju uenici prelaze u vii razred ako su iz svih predmeta
tekue godine postigli prelaznu ocjenu, realizovali slobodne aktivnosti i obavili
profesionalnu praksu.
- Lica koja su zavrila dvogodinju strunu kolu mogu se ukljuuti u drugi ili trei
razred srodnog zanimanja uz polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvoenje obrazovnog
programa za odrasle, koji donosi kola.
7. Obrazovanje koje se stie

- Zavretkom obrazovnog programa stie se srednje struno obrazovanje u
trogodinjem trajanju ELEKTROINSTALATER
4
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI:
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST

1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. INFORMATIKA
1.1.5. FIZIKO VASPITANJE
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. GEOGRAFIJA
1.1.8. SOCIOLOGIJA
1.1.9. BIOLOGIJA SA EKOLOGIJOM
1.1.10. HEMIJA
1.1.11. FIZIKA
5
1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI
1.2.1.OSNOVE ELEKTROTEHNIKE
1. Naziv predmeta: OSNOVE ELEKTROTEHNIKE
2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred Praktina Ukupno
Teorija Vjebe
nastava
I 108 108
II
III
Ukupno 108 108
3. Opti ciljevi nastave

U okviru predmeta uenik:
- Usvaja osnovne pojmove iz podruja elektrotehnike;
- Razumije i zna pravilno upotrebljavati strunu terminologiju;
- Upoznaje i razumije osnovne zakone elektrotehnike u jednosmjernim i
naizmjeninim strujnim kolima;
- Upoznaje zakonitosti elektrinog i magnetnog polja;
- Upoznaje ulogu razliitih materijala, njihove fizike i hemijske karakteristike,
kao i pojave u elektrinom i magnetnom polju;
- Razvija sposobnost rjeavanja elementarnih problemskih zadataka;
- Razvija sposobnost analize pojava u elektrinom i magnetnom polju;
- Prepoznaje i razumije primjenu osnovnih fizikih zakona kod elektrinih
instrumenata, maina i ureaja;
- Poznaje mjere zatite pri radu;
- Primjenjuje teorijsko znanje u praktinom/laboratorijskom radu;
- Upoznaje naine rjeavanja problemskih zadataka kroz interdisciplinarni pristup.
6
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji ciljevi izvoenje nastave
uenik uenik uenik
Uvodni dio
- Upoznaje se s - Razumije fizike - Razvija sposobnost
pojmom fizike pojave, zna ime logikog
veliine i brojne su odreene i kako razmiljanja
vrijednosti se dijele mjerne
- Poznaje osnovne veliine
mjerne veliine, - Uporeuje mjerne
oznake i jedinice veliine i navodi
- Poznaje primjere
iternacionalni
sistem mjera
- Nabraja pomone
jedinice
Elektrostatika
- Osnovni elektrini - Razlikuje izolatore, - Razvija osjeaj za
pojmovi i veliine provodnike i red i urednost
- Definie poluprovodnike radnog prostora
elementarno - Razlikuje pojmove
naelektrisanje elektrinog
- Poznaje raspored potencijala i
elementarnih elektrinog napona
estica u atomu - Analizira kako se
- Objanjava pojavu kree koliina
elektrine struje elektriciteta, ta je
- Definie elektrini tehniki smjer
potencijal i elektrine struje i
elektrini napon, koja su njena
njihove oznake i dejstva
jedinice - Odreuje gustinu
- Definie: jainu jaine elektrine
- Eksperiment s
elektrine struje, struje
izvorom i dvije
elektrinu - Odreuje - Shvata znaaj
metalne ploe
otpornost i elektrinu uvanja ivotne
elektrinu otpornost i sredine
provodnost, elektrinu
njihove oznake i provodnost
mjerne jedinice - Uporeuje
- Definie elektrini materijale prema
generator i navodi njihovim
tipine izvore elektrinim
- Definie elektrini svojstvima
prijemnik i navodi - Analizira uticaj
vrste potroaa temperature na
- Definie pojam vrijednost - Stvara radne
elektrinog kola i specifine navike
navodi njegove elektrine
elemente otpornosti i
- Definie: elektrini elektrine
rad - energiju, provodnosti
7
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- elektrinu snagu, - Koristi tablice iz
oznake i mjerne udbenika i
jedinice tehnikih
- Definie elektrini prirunika
kondenzator - Analizira nain
- Definie proizvodnje i
kapacitivnost potronje
kondenzatora, elektrine energije - Razvija smisao za
oznaku i jedinicu - Razlikuje ulogu timski rad
- Navodi naine izvora i potroaa
povezivanja elektrine energije
kondenzatora - Skicira emu
- Objanjava elektrinog kola i
ekvivalentnu analizira je
kapacitivnost, - Odreuje smjer
raspored elektrine struje u
optereenja datom kolu
- Izraunava
potronju
elektrine energije
- Radi zadatke i
raunski analizira
primjere iz prakse
- Razlikuje vrste
kondenzatora
- Odreuje
kapacitivnost
ploastog
kondenzatora
Jednosmjerna elektrina struja
- Obnavlja i - Razlikuje linearne - Stie osjeaj - Prikaz praktinih
objanjava: elemente vanosti uvanja primjera
- jainu elektrine elektrinog kola - energetskih izvora, elektrinog kola.
struje, - Razumije pojam
- elektrini napon, jednosmjerne
- elektrinu struje
otpornost - Razumije primjenu - Razvija osjeaj o
- Navodi i definie: Omovog i Dulovog potrebi
- Omov zakon, zakona i sistematinosti u
- Dulov zakon matematiki radu
- Objanjava uzroke formulie zakone
zagrijavanja - Analizira ta
provodnika i definie Dulov
dozvoljeno zakon
optereenje - Odreuje
- Definie elektrine elektromotornu,
sile kontraelektromotor
- Navodi uopteni nu i elektrootpornu
Omov zakon silu
- Objanjava - Radi zadatke za
rjeavanje prostog prosto elektrino
8
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
elektrinog kola: kolo s primjenom
jedan izvor jedan Omovog i Dulovog
potroa zakona
- Objanjava - Odreuje napon na
rjeavanje prostog krajevima
kola s vie izvora i generatora
vie potroaa - Razumije i
objanjava pojam
unutranje
- Navodi Prvi otpornosti izvora
Kirhofov zakon - Analizira reime - Razvija sposobnost
- Razmatra naine rada elektrinog za razlikovanje
vezivanja otpornika generatora nevanog od
u grupe - Odreuje napon vanog
- Definie izmeu dvije take
ekvivalentnu u kolu i elektrini
otpornost potencijal za taku
- Objanjava kola
transformaciju - Razlikuje
trougao zvijezda i povezivanje
obrnuto ampermetra i
voltmetra i zna da
uporedi njihove
unutranje
- Definie i otpornosti
objanjava Drugi - Razumije ta znai
Kirhofov zakon za proiriti mjerni
prosto i sloeno opseg nekom
elekrino kolo mjernom
- Navodi i objanjava instrumentu
metode rjeavanja - Razumije sutinu
sloenih elektrinih prvog Kirhofovog
kola: zakona, zapisuje
- Metod Kirhofovih matematiki izraz i
zakona, zna ga upotrijebiti
- Metod konturnih pri izraunavanju
struja - Razumije
funkcionalno redno
i paralelno
povezivanje
otpornika
- Razumije logiku
pojednostavljivanja
sloenih elektrinih
kola i zna ih
upotrijebiti pri
izraunavanju
ekvivalentne
otpornosti
- Odreuje i
izraunava snagu
9
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
za redne, paralelne
i mjeovite veze
- Primjenjuje metod
Kirhofovih zakona
za rjeavanje
sloenih elektrinih
kola
- Postavlja i
odreuje konturne
struje u sloenom
elektrinom kolu
Elektromagnetizam
- Upoznaje se s - Razumije ta je - Razvija sposobnost - Demonstriranje
pojmom osnovna opaanja linije sila
magnetnog polja i manifestacija magnetnog polja
njegovim osnovnim magnetnog polja pomou magneta i
karakteristikama - Shvata pojavu eljeznih opiljaka
- Definie i magnetnog polja i
objanjava osnovne njegov izvor
veliine magnetnog - Razlikuje vrste
polja, znaaj, magneta
oznake i jedinice - Grafiki - Razvija osjeaj
- Definie magnetno predstavlja odgovornosti u
kolo magnetno polje radu
- Navodi Amperov trajnih magneta,
zakon provodnika i
- Objanjava kalemova
magnetne - Odreuje
karakteristike magnetnu - Razvija sposobnost
- Definie: indukciju, za prepoznavanje
magnetnomotornu magnetni fluks i problema i
silu,magnetnu jainu magnetnog doprinosi nalaenju
otpornost, polja rjeenja
magnetnu - Razlikuje veliine
provodnost, koje karakteriu
permeabilitet, magnetno polje u
oznake i jedinice svakoj taki u
- Navodi Kap prostoru
Hopkinsonov zakon - Razlikuje magnetna
- Definie: svojstva materije,
- elektromagnetnu magneenje
silu, feromagnetnih
- elektrodinamiku materijala
silu, oznake i - Analizira i zna da
jedinicu zapie odnose
izmeu veliina u
jednostavnim
magnetnim kolima
- Odreuje
magnetnu
indukciju, jainu
10
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
magnetnog polja i
magnetni fluks za:
pravi provodnik,
torusni navoj
- Objanjava pojavu (prsten), solenoid,
- elektromagnetne navojak
indukcije - Odreuje
- Navodi Lencov elektromagnetnu i
zakon elektrodinamiku
- Definie silu - intenzitet,
indukovanu pravac i smjer
elektromotornu silu - Analizira
u pravolinijskom djelovanje sile na
provodniku i provodnik sa
indukovanu strujom kada se
- elektromotornu silu nae u stranom
u navoju magnetnom polju
- Navodi Faradejev sa uzajamnim
zakon djelovanjem dva
provodnika sa
strujom
- Razumije princip
rada motora
jednosmjerne
struje
- Razumije kako
dolazi do pojave
elektromagnetne
- Definie indukcije, kao i
induktivnost i praktinu primjenu
meusobnu indukcije u
induktivnost, elektrotehnici
oznake i jedinice. - Analizira princip
- Objanjava pojavu rada generatora
samoindukcije i jednosmjerne
uzajamne indukcije struje
- Razumije pojam
induktivnosti
kalema i uzajamne
induktivnosti
- Analizira pojavu
samoindukcije i
uzajamne indukcije
- Analizira rad
transformatora i
njegovu primjenu
Naizmjenina elektrina struja
- Objanjava - Odreuje sljedee - Razvija sposobnost - Raunsko
osnovne pojmove parametre: za prepoznavanje rjeavanje
naizmjeninih - trenutnu problema i primjera paralelnih
elektrinih veliina vrijednost, doprinosi nalaenju veza s realnim
11
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Upoznaje se s - maksimalnu rjeenja podacima
oblicima (amplitudu)
elektrinih veliina vrijednost,
- Definie - frekvenciju,
trigonometrijske - krunu frekvenciju
funkcije - Odreuje srednju i
- Definie parametre efektivnu
naizmjeninih vrijednost
veliina, oznake i naizmjeninih
jedinice veliina
- Navodi i poznaje - Analizira fazni
naine prikazivanja odnos izmeu
naizmjenikih fazora
jedinica - Odreuje poetnu
- Upoznaje se s fazu, fazu i faznu
faznim odnosima razliku
naizmjeninih - Radi primjere
veliin - Crta fazni i
- Objanjava naine vremenski dijagram
sabiranja i - Odreuje
oduzimanja provodnost i - Stie sposobnost za
naizmjeninih - Ekvivalentnu razlikovanje
veliina impendansu nevanog od
Paralelna veza vanog
elemenata u
naizmjeninim
kolima
- Objanjava - Crta vremenski i
paralelne naine vektorski dijagram
vezivanja: napona i struja
- omske otpornosti i - Analizira trougao
induktivnosti, struja provodnost-
- omske otpornosti i snaga - Eksperiment:
kapacitivnosti, - Crta vektorski posmatranje
- induktivnosti i vremenski dijagram rezonantnih pojava
kapacitivnosti, - Analizira uticaj na osciloskopu
- omske otpornosti, niskih i visokih
induktivnosti i frekvencija na RLC
kapacitivnosti realnih elemenata
- Objanjava pojavu
paralelne strujne
rezonanse
- Zna u emu se
sastoji metod
konturnih struja.
Sloena
naizmjenina kola
- Navodi
kombinovane veze
elemenata u
naizmjeninim
12
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
kolima - Odreuje
- Objanjava metode elektrine veliine
za rjeavanje u sloenim kolima
sloenih - Rauna elektrine
naizmjeninih kola: veliine primjenom
- Transformacija metode
trougla u zvijezdu i superpozicije
obratno,
- Metod Kirhofovih
zakona,
- Metod konturnih
struja
Oscilatorna kola
- Definie oscilatorno
kolo i slobodne
oscilacije
- Objanjava pojave - Odreuje faktor
kod: dobrote
- rednog oscilatornog oscilatornog kola
kola,
- paralelnog
oscilatornog kola
Trofazni sistemi
- Upoznaje se s
osnovnim - Analizira princip
pojmovima rada i primjenu
trofaznih sistema transformatora i
- Objanjava odreuje odnos
simetrini i transformacije
nesimetrini - Razumije
trofazni sistem autotransformator
- Navodi naine kao mjernu
vezivanja u napravu
trofaznim - Razumije princip
sistemima: rada trofaznog
- navoja generatora generatora i
(transformatora), i motora
prijemnika - Uporeuje
- Definie snage i karakteristike
energije trofaznih trofaznih i
sistema jednofaznih
- Objanjava pojavu sistema
obrtnog magnetnog
polja - Razlikuje definicije
- Upoznaje se s linijskih i faznih
upotrebom napona, kao i
trofaznih sistema u linijskih i faznih
praksi struja
13
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Ratko Opai:Osnove elektrotehnike za I razred trogodinjeg obrazovanja za
elektrotehnike kole.Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd.
- Miroslava Piroanac: ,,Osnove elektrotehnike I'', Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2003.
- Jasna Menart: ,,Zbirka zadataka iz osnova elektrotehnike I'', Zavod za udbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- Zoran Pendi, Miodrag Pendi, Jasna Menart: ,,Osnove elektrotehnike II'', Zavod
za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- Nikola Nikoli, Miomir Miloevi: ,,Zbirka zadataka iz osnova elektrotehnike II'',
Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

- Nastava se realizuje u uionici koja je opremljena raunarom, A/V sredstvima
(grafoskop, dijaprojektor s odgovarajuim slajdovima).
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

Provjera znanja uenika vri se putem:
- usmenih odgovora,
- pismenih zadataka , u svakom razredu rade se po dva pismena zadatka (u svakom
polugoditu po jedan pismeni zadatak u trajanju od dva kolska asa),
- testova (u svakom klasifikacionom periodu radi se najmanje po jedan test).
Vrednovanje znanja uenika vri se ocjenjivanjem:

- usmenih odgovora (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu)
- pismenih zadataka (jedna ocjena u klasifikacionom periodu)
- testova (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu)
Opta ocjena na kraju svakog klasifikacionog perioda izvodi se iz najmanje tri

ocjene (usmeni odgovori, pismeni zadaci i testovi).
Opta ocjena na kraju godine izvodi se iz optih ocjena u pojedinim klasifikacionim

periodima.
8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

- Pozitivna ocjena na kraju kolske godine.
9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

- Dipl. ing. Elektrotehnike;
- Profesor elektrotehnike.
10. Povezanost predmeta

Povezanost sa predmetom
Znanja Predmet Znanja
- Uvodni dio - Matematika - Poznavanje fizikih veliina
- Fizika i jedinica
- Pretvaranje jedinica
- Osnovni pojmovi i veliine - Matematika - Poznavanje grae atoma
- Hemija - Poznavanje i razumijevanje
osnovnih elektrinih
veliina
- Jednosmjerna struja - Matematika - Mjerenje i raunanje
- Praktina nastava elektrinih veliina
- Rjeavanje sloenih kola
14
Znanja Predmet Znanja
- Raunanje primjera iz
prakse
- Elektrostatika - Matematika - Poznavanje dielektrinih i
- Elektromagnetizam - Hemija feromagnetnih materijala
- Praktina nastava - Rjeavanje primjera sa
primjenom kondezatora i
kalemova u
elektrotehnikoj praksi
- Vektori i operacije sa
vektorima
- Elementi R,L i C u - Matematika - Poznavanje
naizmijeninim kolima i - Praktina nastava trigonometrijskih
njihovo povezivanje funkcija,Operacija sa
kompleksnim
brojevima,Grafiko
predstavljanje
naizmjeninih veliina
- Poznavanje primjera iz
prakse
15
1.2.2. ELEKTRINA MJERENJA
1. Naziv predmeta: ELEKTRINA MJERENJA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I 72 36 108
II
III
Ukupno 72 36 108

- Upoznaje osnovne pojmove u elektrinim mjerenjima;
- Uoava pojave, greke pri mjerenju i definie uzroke nastanka greki;
- Upoznaje mjerni pribor, mjerne instrumente i principe njihovog rada;
- Upoznaje i razumije mjerne metode;
- Upoznaje osnove prorauna raznih mjernih metoda;
- Slui se katalozima o mjernim instrumentima i mjernim metodama;
- Razvija radne navike i rad u grupi;
- Stie osnovna znanja iz oblasti elektrinih i neelektrinih veliina za samostalan
rad na ugradnji, odravanju i remontu elektrinih instalacija, aparata i ureaja;
- Izuava i usvaja metode mjerenja i kontrole parametara, elektronskih kola
izvedenih u poluprovodnikoj tehnologiji;
- Ovladava spajanjem elemenata, mjernih instrumenata, oitavanjem rezultata
mjerenja te njihovom obradom i prikazivanjem;
- Stie naviku o uvanju mjernih instrumenata i opreme.
16
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvod u predmet Elektrina mjerenja
- Navodi osnovne - Uoava znaaj - Navikava se da radi - Nastava se
pojmove u mjerenja uopte, a kooperativno realizuje u uionici
elektrinim samim tim i koja je opremljena
mjerenjima elektrinih sa laboratorijskim
- Definie pojam mjerenja stolovima i
mjerenja - Analizira standarde dodatnom mjernom
- Definie pojam i potrebu njihovog opremom kako bi
fizike veliine uvoenja u mjernu se realizovale
objekta tehniku laboratorijske
- Uvodi pojam - Uoava uzroke vjebe
etalona i njihovu nastanka greaka - Razvija osjeaj
podjelu - Analizira rezultatae sigurnosti i
- Objanjava pojam mjerenja preciznosti u radu
standardizacije
- Definie osnovne
mjerne jedinice u
SI sistemu
- Definie greke pri
mjerenju
- Uvodi pojam
tanosti
- Objanjava naine
predstavljanja
dobijenih rezultata
mjerenja
Pribor za elektrina mjerenja
- Navodi mjernu - Uoava podjelu - Stie naviku za Vjeba:
opremu za mjernog pribora samostalni i grupni - Crta emu,
elektrina - Shvata znaaj rad povezuje prema
mjerenja izvora struje u emi ampermetar,
- Definie izvore mjernoj tehnici voltmetar i reostat
elektirne struje i - Uoava potrebu za na izvor struje
navodi njihovu razliitim vrstama - Vri promjenu
podjelu izvora i generatora otpora i prati
- Objanjava izvore - Razlikuje vrste promjenu struje na
mjernih signala (NF izvora ampermetru
i VF izvori, jednosmjerne i
funkcijski naizmjenine Vjeba:
generator, struje - Crta emu u kojoj
generator uma, - Analizira osnovno otpornik povezuje
djelitelj napona ) djelovanje kao potenciometar,
- Definie otpornik i funkcijskog te uoava kako se
elektrinu generatora i njegov sa promjenom
otpornost znaaj u otpora mijenja
- Objanjava ulogu elektrinim napon
otpornika u mjerenjima
elektrinim - Uoava znaaj
mjerenjima djelitelja napona i
17
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Navodi podjelu i stabilizaciju
vrste otpornika izlaznog napona
- Objanjava nain - Analizira
izrade otpornike,
kondenzatora, kondenzatore i
njegovo svojstvo i solenoide
ulogu elektrinim - Uoava njihovu
mjerenjima ulogu u strujnim
- Navodi podjelu i kolima prilikom
vrste kondenzatora mjerenja
- Definie solenoid - Uoava razlike
kao element izmeu reostata i
strujnog kola potenciometra
- Navodi podjelu i - Skicira eme i
znaaj solenoida u povezuje opremu
elektrinim - Uoava znaaj
mjerenjima meuinduktiviteta
- Objanjava
meuinduktivnost i
njegovu primjenu
Elektrini mjerni instrumenti
- Objanjava osnovni - Uoava slinosti - Razvija osjeaj za Vjeba:
princip rada izmeu savjesno - Povezuje
mjernih instrumenta za obavljanje rada ampermetar u
instrumenata mjerenje sile i strujnom kolu
- Navodi podjelu i elektrinih prema datoj emi
opte instrumenata za veze i da izmjeri
karakteristike mjerenje jainu elektrine
mjernih elektrine struje struje
instrumenata - Prepoznaje
- Objanjava princip osnovne djelove - Razvija osjeaj za
rada analognih analognog urednost i
mjernih elektrinog sistematinost Vjeba:
instrumenata na mjernog prema radu i - Povezuje voltmetar
primjeru instrumenta sa rezultatima rada u strujnom kolu
instrumenta sa kretnim kalemom prema datoj emi
kretnim kalemom - Analizira princip veze i da izmjeri
- Objanjava rada instrumenta napon
elektrodinamike, sa kretnim
indukcione i kalemom
registrujue - Razumije
mjerne instrument sa
instrumenate kretnim kalemom
za mjerenje struje,
napona i otpora
- Analizira princip
rada
elektrodinamikih
mjernih
instrumenata
- Analizira princip
18
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
rada i primjenu
indukcionih
mjernih
instrumenata
Elektronski mjerni instrumenti
- Objanjava princip - Analizira princip - Razvija sposobnost Vjeba:
rada analognog rada elektronskog logikog - Mjeri struju i napon
elektronskog voltmetra razmiljanja i osciloskopom
voltmetra (EV) - Uoava razliku povezivanja znanja
- Objanjava izmeu u cjelinu
elektronski jednosmjernog i
voltmetar za naizmjeninog
jednosmjernu i elektronskog
naizmjeninu voltmetra
struju - Shvata potrebu za
- Objanjava AC/DC koritenjem
pretvara pretvaraa
- Objanjava A/D - Razlikuje vrste
pretvara pretvaraa Vjeba:
- Upoznaje sa - Razlikuje analogne - Prikazivanje
digitalnim i digitalne mjerenja sa
voltmetrom na voltmetre digitalnim
principu A/D - Shvata tehnike memorijskim
pretvaraa prednosti digitalnih osciloskopom
- Objanjava princip voltmetara
rada i primjenu - Rukuje sa DMM za
digitalnog mjerenje struje
multimetra za napona i otpora
mjerenje struje, - Analizira osnovnu
napona, otpora i emu osciloskopa
kapacitivnosti - Razlikuje pojedine
(DMM) funkcijske blokove
- Objanjava - Crta osnovnu blok
konstrukciju emu osciloskopa
osciloskopa - Uoava razliku
- Objanjava princip izmeu analognog i
rada i primjenu digitalnog
analognog i osciloskopa
digitalnog - Rukuje digitalnim
memorijskog memorijskim
osciloskopa osciloskopom
Mjerni transformatori
- Navodi djelove - Shvata znaaj - Povezuje teoretsko
transformatora i meuinduktiviteta znanje sa
objanjava za mjerne praktinim
konstruktivne transformatore primjerima
djelove magnetnog - Analizira emu
kola trasformatora prikljuka strujnih i
- Opisuje princip naponskih mjernih
rada transformatora
transformatora - Analizira princip
19
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Objanjava mjerni i rada mjernih
regulacioni transformatora i
transformator mogunost
proirivanja
mjernog opsega
ampermetra i
voltmetra
- Crta emu
prikljuka mjernih
instrumenata
Mjerenje elektrinih veliina
- Navodi mjerne - Analizira Omov - Razvija Vjeba:
metode zakon sistematinost pri - Prema datoj emi
- Navodi mjerne - Izraunava otpor radu veze povezuje
metode koje se pomou napona i ampermetar,
odnose na struje voltmetar i
mjerenje otpora - Analizira emu ommetar na izvor
- Objanjava metode Vitstonovog mosta napona. Mjeri
zasnovane na - Crta emu napon i struju a
Omovom zakonu Vitstonovog mosta i izraunava
- Objanjava objanjava uslov otpornost
elektronski ravnotee
megaommetar za - Izraunava otpor Vjeba:
mjerenje vrlo na osnovu - Izraunava
velikih otpora jednaine otpornost na
- Definie ravnotee mosta osnovu izmjerenih
kapacitivnost i - Analizira metode napona na
induktivnost i mjerenja vrlo poznatom i
navodi mogunost velikih otpora nepoznatom otporu
njihovog mjerenja - Shvata ta je
- Objanjava U-I kapacitivnost i ta Vjeba:
metodu za kondenzator - Zna prikljuiti
mjerenje predstavlja u kolu mjerni most na
kapacitivnosti naizmjenine izvor i izmjeriti
- Objanjava struje otpor
primjenu - Izraava Omov - Povezuje steeno
Vitstonovog mosta zakon u kolu teorijsko znanje sa Vjeba:
u kolu naizmjenine praktinim - Mjeri otpor,
naizmjenine struje primjerima induktivitet i
struje - Uoava razliku kapacitet na RLC
- Navodi metode za izmeu Vitstonovog mostu
mjerenje mosta za
induktivnosti naizmjeninu i Vjeba:
- Crta emu i jednosmjernu - Na osnovu nacrtane
objanjava struju eme povezuje
mjerenje - Shvata znaaj i ampermetar,
induktivnosti ulogu solenoida u voltmetar i
primjenom Omovog kolu naizmjenine potroa na izvor
zakona struje pa na osnovu
- Objanjava - Razumije princip izmjerenog napona
mjerenje rada mjernih i struje izraunava
20
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
induktivnosti mostova i odreuje - Jaa elektrinu snagu
pomou mjernih induktivitet samouvjerenost i potroaa
mostova - Razlikuje mjerna pouzdanost u radu
- Objanjava podruje na RLC Vjeba:
univerzalni mjerni mostu - Povezuje tri
most za mjerenje - Odreuje snagu u ampermetra na
induktivnosti, kolu jednosmjerne izvor napona pa na
kapaciteta i otpora i naizmjenine osnovu oitanih
- Usvaja definicije za struje vrijednosti struje
snagu u kolu - Povezuje izraunava
jednosmjerne i ampermetar i elektrinu snagu
naizmjenine voltmetar i na
struje osnovu izmjerenih Vjeba:
- Navodi mjerne vrijednosti - Crta emu
metode za - Crta emu za mjerenja snage
mjerenje snage u mjerenje snage pomou tri
kolu jednosmjerne vatmetrom voltmetra,
i naizmjenine - Izraunava snagu povezuje
struje - Povezuje vatmetar instrumente na
- Objanjava u strujnom kolu izvor napajanja,
upotrebu digitalnog - Razlikuje oitava vrijednosti
vatmetra elektrodinamiki na voltmetrima i na
- Definie elektrinu od digitalnog osnovu njih
energiju i navodi vatmetra izraunava snagu
mjerne - Analizira
instrumente koji se indukciono brojilo Vjeba:
koriste za mjerenje - Uoava osnovne - povezuje vatmetar,
energije djelove elektrinog mjeri snagu
- Objanjava brojila potroaa
indukciono - Uoava razliku
elektrino brojilo izmeu Vjeba:
- Objanjava princip monofaznog i - povezuje
rada indukcionog trofaznog brojila indukciono brojilo
brojila - Crta emu
- Objanjava princip vezivanja
rada elektronskog elektrinog brojila
brojila - Analizira princip
- Objanjava rada elektronskog
ovjeravanje brojila
elektronskog - Mjeri snagu U-I
brojila metodom
- Mjeri aktivnu snagu
i reaktivnu snagu u
kolu naizmjenine
struje
Mjerenje neelektrinih veliina
- Objanjava pojam i - Analizira osobine - Navikava se da Vjeba:
zadatak pretvaraa pratvaraa fizikih razmjenjuje - Osciloskopsko
fizikih veliina veliina, i informacije snimanje
- Objanjava pojam i elektronskih i karakteristika
zadatak elektrinih elektrinih ulaznih i izlaznih
21
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
i elektronskih pretvaraa veliina malog
pretvaraa - Analizira primjenu mrenog
- Navodi primjenu pretvaraa fizikih transformatora
pretvaraa za veliina,
mjerenje elektronske i
temperature, elektrine
pritiska, vremena, pretvarae shodno
nivoa tenosti ... njihovim
osobinama
Nalaenje mjesta kvara na vodovima i kablovima
- Navodi vrste - Raspoznaje vrstu - Razvija sposobnost
kvarova na kvara na za timsku saradnju
energetskim energetskim
vodovima i vodovima i
kvarovima kablovima
- Navodi klasine - Razlikuje metode
metode za lokaciju za lokaciju
navedenih kvarova pojedinih vrsta
- Navodi i objanjava kvara
metodu za - Shvata znaaj
pronalaenje pravilnog izbora
mjesta nastanka mjerne metode za
uzemljenja lokaciju
- Navodi i objanjava odgovarajue vrste
metodu za lokaciju kvara
mjesta prekida - Primijenjuje
provodnika Vitstonov most za
- Navodi i objanjava lokaciju
metode za lokaciju uzemljenja
kratkog spoja - Uoava prednosti
izmeu provodnika savremenih metoda
- Navodi i objanjava za lokaciju mjesta
savremene metode kvara u odnosu na
iznalaenja mjesta klasine metode
kvara na
energetskim
vodovima

- Dipl. ing. Dragoljub Martinovi, Elektrina mjerenja, Zavod za izdavanje
udbenika i nastavnih sredstava, Beograd, 1997. godina
- Ratko Opai, Mjerenja u elektronici, Zavod za izdavanje udbenika i nastavnih
sredstava, Beograd, 2003
- Todor umonja, Elektrina mjerenja, Zavod za izdavanje udbenika i nastavnih
sredstava, Beograd, 1991

Dio nastave u vidu vjebi iz ovog predmeta realizuje se u laboratoriji koja treba
biti opremljena sa:
22
- mjernim instrumentima i priborom (izvori struje, analogni i digitalni mjerni
inmstrumenti, osciloskop), ispitnim stolovima, raunarom sa odgovarajuim
softverom

- usmenih odgovora,
- praktinog rada na vjebama (u toku godine realizuje se planirani broj vjebi;
broj vjebi u pojedinom klasifikacionom periodu planira nastavnik svojim
globalnim i operativnim planovima rada; vjebe prate teorijski dio nastave),
- testova (u svakom klasifikacionom periodu radi se najmanje po jedan test);

- usmenih odgovora (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu)
- praktinog rada na vjebama (jedna ocjena u klasifikacionom periodu) -
ocjenjuje se razumijevanje i zainteresovanost uenika za rad, urednost,
preciznost, tanost, kreativnost, odgovoran odnos prema instrumentima i opremi
i potovanje propisa zatite
- testova (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
Opta ocjena na kraju svkaog klasifikacionog perioda izvodi se iz najmanje tri

ocjene (usmeni odgovori, vjebe i testovi).
periodima.


- Diplomirani inenjer elektrotehnike;
- Profesor elektrotehnike.

Znanja
Predmet Znanja
- Uvod u predmet - Fizika - Fizike veliine i jedinice,
- Osnove elektrotehnike -Elektrine veliine i
- Matematika jedinice, Matematike
- Praktina nastava relacije jednaine
- Elektrini propisi i
standardi
- Greke pri mjerenju - Matematika - Matematike relacije,
crtanje grafika
- Pribor u elektrinim - Osnove elektrotehnike - Elementi elektrinog kola,
mjerenjima - Matematika Omov zakon
- Elekrtine instalacije i - Jednaine
osvjetljenja - Sistemi za rezervno
napajanje
- Mjerni instrumenti - Osnove elektrotehnike - elektrine veliine i
- Matematika jedinice, matematike
- Fizika relacije - jednaine,
- Elektrotehniki materijali magnetni materijali,
moment sile
- Mjerni transformatori - Osnove elektrotehnike - Elektrine veliine i
23
Znanja
Predmet Znanja
- Mjerenje elektrinih - Matematika jedinice, Matematike
veliina - Elektrotehniki materijali relacije - jednaine,
- Elektrine instalacije i Magnetni materijali
veliine - Elektrina brojila
24
1.2.3. ELEKTRINE INSTALACIJE I OSVJETLJENJA
1. Naziv predmeta: ELEKTRINE INSTALACIJE I OSVJETLJENJA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I 72 72
II 108 108
III 99 99
Ukupno 279 279

- Usvaja temeljna znanja o elektrinim instalacijama, elektrinom osvjetljenju i
ispitivanju elektrinih instalacija;
- Detaljno poznaje materijale, ureaje i tipove elektrinih instalacija te naine i
mjesto primjene;
- Stie znanja o vrstama elektrinih instalacija u stambenim, poslovnim i
industrijskim objektima kao i njihovo izvoenje na novogradnji, proirenjima i
rekonstrukcijama;
- Upoznaje elektrine instalacije specifinih zahtjeva okoline kao npr. Instalacije u
objektima ugroenim od poara i eksplozije;
- Stie znanja iz osnova svjetlosne tehnike;
- Upoznaje se sa prikljuivanjem elektrinih ureaja u elektroenergetsku
instalaciju;
- Stie sposobnost itanja i upotrebe tehnike dokumentacije elektroinstalacionih
materijala i ureaja kao i projekata elektrinih instalacija;
- Stie sposobnost crtanja osnovnih spojnih ema;
- Upoznaje se sa tehnikim propisima i standardima;
- Upoznaje se sa djelovanjem elektrine struje na ovjeka i zatitom od
elektrinog udara;
- Razvija svijest i naviku neophodnosti primjene svih propisanih zatitnih mjera;
- Razvija svijest o potrebi ekonominog i estetskog izvoenja elektrinih
instalacija;
- Razvija ekoloku svijest o nunosti tednje svih vrsta energije;
- Razvija radne navike i rad u grupi.
25
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvod
- Zna znaaj i ulogu - Shvata tijesnu - Razvija sposobnost
elektrine energije povezanost analiziranja i
za razvoj drutva elektrine energije logikog
- Nabraja naine sa svim granama zakljuivanja
dobijanja privrede
elektrine energije - Shvata princip rada
- Upoznaje se sa hidroelektrane,ter
zadatkom i vrstama moelektrane i
elektrinih nuklearne
instalacija elektrane
- Prepoznaje vrste
elektrinih
instalacija
Elektrotehniki propisi i standardi
- Poznaje tehnike - Razlikuje osnovne - Razumije vanost
propise za pojmove i ciljeve pridravanja
izgradnju standardizacije tehnikih
elektrinih - Odreuje i skicira standarda i propisa
instalacija zone polaganja te
- Poznaje tehnike navodi pravila za
propise za vodove, materijal,
izgradnju razmake, visine i
elektroenergetskih zatite za
instalacija u polaganje razliitih
industriji instalacija
- Poznaje tehnike - Odreuje prostore,
propise za pravila, visine i
izvoenje zatite za
elektrinih polaganje
instalacija u instalacija u
specijalnim kupatilima
prostorijama
- Poznaje tehnike
propise za
nadzemna mjesta
ugroena od
eksplozivnih smjea
Elektroenergetske instalacije (provodnici i kablovi)
- Navodi vrste - Proraunava - Razvija analitinost - Opremljena
materijala za dozvoljeno i logino uionica sa
izradu provodnika i optereenje golih razmiljanje eksponatima
kablova provodnika najupotrebljavaniji
- Poznaje gole - Upotrebljava h vrsta energetskih
(neizolovane) tablice za izbor izolovanih
provodnike poprenog presjeka provodnika i
- Zna konstrukciju golih provodnika energetskih
energetski - Razlikuje vrste kablova
izolovanog izolovanih
26
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
provodnika provodnika obzirom
- Upoznaje se sa na konstrukciju i
nainom namjenu
oznaavanja - Razlikuje
energetski standardne
izolovanih presjeke
provodnika provodnika i naine
- Poznaje dozvoljeno oznaavanja po
optereenje propisima
izolovanih - Upotrebljava
provodnika tabele za izbor
- Zna konstrukciju energetski
instalacionih izolovanih
energetskih provodnika
kablova napona do - Analizira
1kV konstrukciju i nain
- Upoznaje se sa oznaavanja
nainom energetskih
oznaavanja kablova
energetskih - Upotrebljava
kablova tabele za izbor
- Poznaje dozvoljeno energetskih
strujno kablova u
optereenje zavisnosti od
kablova mjesta i naina
- Poznaje polaganja, od
telekomunikacione temperature
provodnike i okoline i broju ila
kablove u kablu
- Razlikuje
energetski
izolovane
provodnike i
energetske kablove
Materijali i pribor za instalacione vodove
- Poznaje vrste - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost - Opremljena
instalacionih nemetalnih cijevi povezivanja uionica sa
nemetalnih cijevi - Uporeuje vrste teorijskih znanja sa eksponatima
- Poznaje vrste metalnih cijevi sa praktinim instalacionih cijevi
instalacionih nemetalnom primjerima i pribora
metalnih cijevi sa postavom
nemetalnom - Odreuje mjesto
postavom primjene
- Poznaje vrste pojedinih
metalnih instalacionih cijevi
instalacionih cijevi - Analizira ulogu
- Navodi pribor za instalacionog
instalacione cijevi pribora
Kablovski pribor za instalacione energetske kablove
- Zna ulogu i - Razlikuje vrste - Opremljena
primjenu kablovske kablovskih glava uionica sa
27
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
kape - Razlikuje vrste rasklopljenim
- Zna zadatak i vrste kablovskih spojnica eksponatima da bi
kablovskih glava i ravi uenici lake
- Zna zadatak i vrste - Analizira naine shvatili naine
kablovskih spojnica postavljanja primjene
i ravi kablovske kablovskog pribora
- Poznaje nain glave,kablovske
polaganja spojnice i
kablova kablovske rave
- Poznaje kablovske - Prepoznaje vrste
obujmice i kablovskih
kablovske papuice obujmica i
papuica
Instalacioni osigurai
- Objanjava pojam - Prepoznaje - Razvija pravilan - Upotreba
i ulogu elemente odnos prema demonstracionog
instalacionih instalacionih ouvanju panoa sa
osiguraa topljivih osiguraa materijalnih prikazanim
- Poznaje topljive - Razlikuje vrste dobara vezivanjem
instalacione osiguraa osiguraa
osigurae - Proraunava izbor
- Zna princip rada osiguraa
automatskih
instalacionih
osiguraa
- Zna izvriti izbor
osiguraa
Prikljuni ureaji
- Zna ulogu - Razlikuje - Razumije vanost - Upotreba
prikljunih ureaja nezatiene i pridravanja demonstracionog
- Poznaje vrste prikljune ureaje propisa panoa sa
nezatienih sa zatitnim prikazanim
prikljunih ureaja uzemljenjem prikljunim
- Poznaje vrste - Odreuje izbor ureajima
prikljunih ureaja prikljunog ureaja
sa zatitnim prema namjeni i
uzemljenjem vrsti instalacije
- Opisuje razliku
izmeu prikljunih
ureaja za
prostorije sa
explozivnom
smjeom i
prikljunih ureaja
za grubi pogon
Instalacioni prekidai
- Nabraja - Uporeuje naine - Jaa
instalacione rada pojedinih samouvjerenost i
prekidae vrsta instalacionih pouzdanost u radu
prekidaa (pratei
tok struje na
28
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
emama
instalacionih
- Opisuje stepenini prekidaa)
automatski - Razlikuje
prekida stepenini
automatski
prekida sa
- Poznaje vrste elektromagnetnim i
runih prekidaa satnim
mehanizmom od
- Zna vrste ivinog stepeninog
automatskih automat prekidaa
prekidaa - Razlikuje polune,
valjkaste,
grebenaste i
paketne prekidae
- Uporeuje
pojedine vrste
automatskih
prekidaa u
zavisnosti od vrste
primjene
29
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Razvodni ureaji
- Poznaje osnovne - Razlikuje elemente - Razvija sposobnost
elemente ventilacionog opaanja
sabirnikog razvoda razvoda za razne
- Opisuje elemente jaine struja
sabirnikog razvoda - Razlikuje elemente
za napajanje kanalnog razvoda
motornog pogona - Razlikuje elemente
- Poznaje elemente trolnog razvoda
sabirnikog razvoda - Razlikuje elemente
za napajanje za noenje
dizalica sabirnikog razvoda
- Poznaje elemente za osvjetljenje
sabirnikog razvoda - upreuje standard
za osvjetljenje EI BUS sa MOD BUS
- Poznaje elemente i PROFI BUS
bolnikog razvoda
- Poznaje principe
izvoenja EI BUS
instalacija
Elektrina brojila
- Zna namjenu i - Razlikuje vrste - Razvija sposobnost - Opremljena
konstrukciju elektrinih brojila povezivanja uionica sa
elektrinog brojila - Upotrebljava eme teorijskih znanja sa eksponatima
- Zna vezivanje za vezivanje praktinim brojila
elektrinih brojila elektrinih brojila primjerima
- Poznaje nain - Bira brojila
spajanja
elektrinog brojila
preko strujnih
transformatora
Elektrini razvod
- Poznaje - Vri emiranje - Razvija osjeaj
konstrukcione razvodne table sigurnosti i
elemente - Analizira propise pouzdanosti u radu
instalacionih inskog razvoda u
razvodnih tabli ormanima sa vie
- Poznaje elemente brojila
razvodne table za - Razlikuje spajanje
brojila na krovni nosa ,
- Poznaje naine na horizontalnu
spajanja konzolu i pomou
elektrinih samonosivog kabla
instalacija na - Analizira tehnike
nadzemnu mreu propise za
vazdunim putem izvoenje
- Poznaje nain kablovskog kunog
spajanja elektrine prikljuka
instalacije
kablovskim putem
30
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
na nadzemnu
distributivnu mreu
Tehnike mjere zatite u elektrinim instalacijama
- Upoznaje se sa - Prepoznaje - Razvija osjeaj
uticajem elektrine presudne faktore samouvjerenosti i
struje na ovjeka prilikom strujnog samosvjesnosti u
- Upoznaje se sa udara radu
zatitom od - Razlikuje naine
elektrinog udara zatite od
- Poznaje elektrinog udara
istovremenu zatitu kao i mjesta
od direktnog i primjene
indirektnog dodira
- Poznaje zatitu od
indirektnog dodira
Proraun provodnika za elektrine instalacije
- Poznaje uslove za - Proraunava izbor - Razvija analitinost
odreivanje presjeka i tanost u radu
presjeka provodnika za
provodnika monofaznu i
- Poznaje vrste trofaznu struju na
uzemljivaa jednostavnim
primjerima
- Proraunava otpor
rasprostiranja
temeljnog
uzemljivaa na
jednostavnom
primjeru
Sistemi za rezervno napajanje
- Objanjava princip - Bira agregate - Navikava se na
rada - Odreuje kapacitet tanost i
dizel.elektrinog baterije pouzdanost u radu
agregata - Zna nain montae
- Zna vrste panik svjetiljke
akumulatorskih
izvora elektrine
energije
- Poznaje ulogu
panik svjetiljki
Elektrina postrojenja ugroena od eksplozivnih smjea
- Upoznaje se sa - Analizira uslove - Razumije vanost
fizikalno-hemijskim nastajanja pridravanja
osnovama eksplozije propisa
eksplozivnih smjea - Razlikuje zone
- Poznaje uzroke opasnosti
paljenja - Razlikuje trajne,
eksplozivnih smjea primarne i
- Upoznaje se sa sekundarne izvore
vrstama opasnosti
protiveksplozivne - Razlikuje vrste
31
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
zatite protiveksplozivne
- Upoznaje se sa zatite(neprodorni
elektrinim oklop,poveana
ureajima u sigurnost,samosigur
protiveksplozivnoj nost)
zatiti
Elektrino osvjetljenje
- Poznaje osobine - Razlikuje naine - Navikava se na red
svjetlosti dobijanja svjetlosti i urednost
- Definie osnovne - Vri komparaciju
fotometrijske pojedinih izvora
veliine i jedinice svjetlosti u cilju
- Zna princip rada boljeg odabira
sijalice sa sijalice za
metalnim vlaknom odreenu vrstu
- Zna princip rada posla
ivinih i - Razlikuje naine
natrijumovih ematskog
sijalica vezivanja pojedinih
- Zna princip rada vrsta sijalica
fluorescentnih
cijevi
- Poznaje princip
rada svijetleih
cijevi
32
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Upoznaje osnovne - Uoava i razlikuje
uslove za pravilno i osnovne uslove i
dobro osvjetljenje potrebe pravilnog
- Objanjava osvjetljenja
osvjetljenje - Analizira i shvata
zatvorenog osvjetljenje jednog
prostora stambenog objekta
- Ilustruje primjer - Proraunava i
prorauna interpretira
el.osvjetljenja primjer
zatvorenih osvjetljenja
prostorija zatvorenog
- Upoznaje prostora
osvjetljenje - Uoava osnovne
otvorenog prostora uslove i naine
osvjetljenja raznih
otvorenih prostora
Elektrini ureaji i aparati
- Poznaje - Shvata principe - Razvija sposonost
el.ureaje za rada raznih aparata za timsku saradnju
grijanje i hlaenje, za zagrijavanje i
klima ureaje i hlaenje zgrada
toplotne pumpe - Vri uporeivanje
- Poznaje ureaje za razliitih sistema
grijanje vode, - Shvata sisteme
kotlarnice dizalica i liftova
- Navodi ostale
ureaje u
domainstvu
- Upoznaje liftove i
dizalice
Ureaji za kompenzaciju
- Upoznaje izvore - Uoava problem - Razvija analitiko - Posjeta lokalnoj
reaktivne energije i reaktivne energije miljenje trafo stanici gdje
potrebu u prenosnom se primjenjuje
kompenzacije sistemu opta
- Prepoznaje - Finalizira uinke kompenzacija
kondenzatore za razliitih sistema
kompenzaciju za konpenzaciju
- Upoznaje
automatske
ureaje za
kompenzaciju
Vrste izvoenja elektrinog razvoda
- Poznaje klasian - Razlikuje razliite - Razvija osjeaj za
razvod u zidovima i vrste razvoda u estetiku i
po zidovima el.instalacijama, preciznost u radu
- Definie razvod u odreuje gdje e
kanalima i se koji primjeniti i
33
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
kanalnim kutijama uporeuje ih
- Obrazlae
sabirniki razvod
- Opisuje bolniki
razvod
Gromobranska instalacija
- Definie pojmove - Identifikuje - Obilazak i
:grom ,udarno osnovne pojmove u upoznavanje sa
pranjenje, otpor vezi groma izvedenom
uzemljenja - Analizira propise gromobranskom
- Poznaje djelove vezane za instalacijom kole
gromobranske gromobransku
instalacije zatitu
- Opisuje pregled i - Razumije odnos
ispitivanje tehnike i prirodnih
gromobranske pojava
instalacije
Telekomunikacione instalacije
- Upoznaje - Razlikuje elemente - Uvia vanost
Telefonske telefonske ouvanja kvaliteta
instalacije instalacije
- Upoznaje - Razlikuje djelove
Interfonske interfonske
instalacije instalacije i
razumije njihovu
ulogu
Signalne instalacije
- Definie instalacije - Uoava ulogu - Navikava se na red
za dojavu poara protivpoarne i urednost
- Upoznaje instalacije i vrste
instalacije za izvedbi
dojavu provala - Shvata
- Objanjava protivprovalne
instalacije instalacije
centralnog - Shvata antensku
antenskog sistema instalaciju i ulogu
TV prateih ureaja
Projektovanje elektrinih instalacija i osvjetljenja
- Definie propise i - Analizira propise i - Stie osjeaj za
standarde vezane standarde u vezi drutvenu
za el.instalacije el.instalacija odgovornsot
- Pojanjava dijelove - Radi prostiji
projekta projekat manjeg
stambenog
prostora
34
- Milorad Justinijanovi ELEKTRINE INSTALACIJE I OSVETLJENJE za drugi razred
Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd
- Milorad Justinijanovi ELEKTRINE INSTALACIJE I OSVETLJENJE za trei razred
Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd
- Jaroslav ivani Milan Plazini Milan Dobrii ELEKTRINI APARATI I UREAJI za
trei razred Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd

- Nastava se realizuje u uionici-kabinetu koji je opremljen sa eksponatima
pojedinih elemenata elektrinih instalacija.

- usmenih odgovora (najmanje jedna u klasifikacionom periodu),
- testova ( u svakom klasifikacionom periodu radi se najmanje po jedan);
Opta ocjena na kraju svakog klasifikacionog perioda izvodi se iz najmanje dvije
ocjene (usmeni odgovori,testovi).
periodima.


- Diplomirani inenjer elektrotehnike smjer energetika;
- Profesor elektrotehnike-smjer energetika.

Znanja
Predmet Znanja
- Uvodni dio - Fizika - Osnovne karakteristike
proizvodnje elektrine
energije
- Elektrotehniki propisi i - Praktina nastava - Poznaje tehnike propise i
standardi standarde za elektrine
instalacije
- Elektroenergetske - Fizika - Poznaje vrste provodnika i
instalacije (provodnici i - Hemija kablova
kablovi) - Praktina nastava - Koristi tablice za izbor
- Osnove elektrotehnike poprenog presjeka
- Materijali i pribor za - Praktina nastava - Poznaje vrste instalacionih
instalacione vodove cijevi
- Kablovski pribor za - Praktina nastava - Zna ulogu i primjenu
instalacione energetske pojedinih elemenata
kablove kablovskog pribora
- Instalacioni osigurai - Osnove elektrotehnike - Poznaje vrste osiguraa
- Praktina nastava - Zna izvriti izbor osiguraa
- Prikljuni ureaji - Praktina nastava - Odreuje izbor prikljunog
ureaja prema namjeni i
vrsti instalacije
- Instalacioni prekidai - Praktina nastava - Crtanje jednopolnih i
- Osnove elektrotehnike viepolnih ema veze
prekidaa
35
Znanja
Predmet Znanja
- Prikljuivanje stepeninog
automatskog prekidaa
- Razvodni ureaji - Praktina nastava - Poznaje elemente raznih
vrsta razvodnih ureaja
- Elektrina brojila - Elektrina mjerenja - Zna odabrati vrstu
- Osnove elektrotehnike elektrinog brojila
- Zna izvriti prikljuak
brojila na elektrinu mreu
- Elektrini razvod - Praktina nastava - Vri emiranje razvodne
table
- Poznaje naine
prikljuivanja na NN mreu
- Tehnike mjere zatite u - Biologija - Poznaje naine zatite od
elektrinim instalacijama - Praktina nastava elektrinog udara
- Proraun provodnika za - Osnove elektrotehnike - Proraunava izbor presjeka
elektrine instalacije - Matematika provodnika za jednofaznu i
trofaznu struju
- Sistemi za rezervno - Elektrina mjerenja - Poznaje nain izbora
napajanje - Praktina nastava agregata
- Elektrina postrojenja - Hemija - Poznaje vrste
ugroena od eksplozivnih - Praktina nastava protiveksplozivne zatite
smjea
- Elektrino osvjetljenje - Fizika - Poznaje vrste sijalica i
- Hemija naine njihovog
- Praktina nastava prikljuenja na mreu
36
1.2.4. ELEKTRONIKA
1. Naziv predmeta: ELEKTRONIKA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II 72 72
III
Ukupno 72 72

- Raspoznaje i razumije djelovanje aktivnih elektronskih elemenata;
- Zna potraiti podatke u katalozima;
- Zna i razumije naine vezivanja aktivnih elemenata;
- Zna osnovna izraunavanja pri izboru elemenata i dimenzionisanju jednostavnih
veza;
- Razlikuje funkciju posebnih elektronskih elemenata u jednostavnim vezama;
- Pravilno upotrebljava strunu literaturu;
- Razvija radne navike (sistematinost, tanost, dosljednost);
- Osposobljava se za prepoznavanje tipova veza i njihovo funkcionisanje;
- Razvija interes za praktini rad i povezivanje teorije sa praksom;
- Ima pozitivan odnos prema istoj okolini (deponovanju i reciklai pokvarenih i
istroenih elektronskih ureaja).
37
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvod
- Objanjava - Razlikuje - Razvija sposobnost
kristalnu strukturu provodnike, zapaanja
i provodnost poluprovodnike i
poluprovodnika izolatore na osnovu
njihove kristalne
strukture - Razvija osjeaj za
- Upoznaje se sa rad i urednost
energetskim - Crta kristalnu radnog prostora
nivoima elektrona reetku Si
- Razumije proces
nastajanja parova
- Objanjava elektron-upljina
kristalnu reetku kao i pojam
poluprovodnika generacija i - Razvija osjeaj za
rekombinacija preciznost i
odgovornost u radu
- Objanjava - Uoava razliku
poluprovodnike P i izmeu haotinog,
N-tipa difuznog i
usmjerenog
kretanja slobodnih
- Navodi vrste elektrona i upljina
kretanja
naelektrisanih - Uoava potrebu za
estica u dodavanje
poluprovodniku hemijskih neistoa
istom
poluprovodniku
- Objanjava
kretanje elektrona - Razlikuje
i upljina pod poluprovodnike P-
uticajem tipa od
elektrinog polja poluprovodnika N-
tipa
Diode
- Objanjava proces - Crta formirani PN- - Razvija analitiko - Upotreba kataloga i
obrazovanja PN- spoj i raspodjelu miljenje strune literature
spoja elektrinog
potencijala
- Navodi polarizaciju - Uoava smjer - Stie
PN-spoja unutranjeg sistematinost u
elektrinog polja radu
- Objanjava i koje potie od
razumije direktnu i prostornog
inverznu naelektrisanja - Povezuje
polarizaciju PN- - Analizira direktnu i prethodno steena
spoja inverznu znanja
polarizaciju PN-
38
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Objanjava spoja
dobijanje strujno- - Crta kolo za - Pokazuje izgled
naponske snimanje razliitih dioda i
karakteristike karakteristika provjerava njihovu
diode diode ispravnost
- Crta strujno-
- Navodi vrste naponsku
proboja karakteristiku
diode i uoava prag
- Objanjava provoenja u
proizvodnju diode oblasti direktne
polarizacije i
- Navodi vrste dioda probojni napon u
oblasti inverzne
- Upoznaje se sa polarizacije
osobinama, - Uoava proboj
nainom diode
proizvodnje, - Razlikuje naine
primjenom i izrade dioda
karakteristikama: - Razlikuje vrste
- cenerove diode, dioda
- kapacitivne diode, - Crta karakteristike
- tunel diode i grafike simbole
dioda
- Analizira navedene
diode i crta
strujno-naponske
karakteristike
Upotreba dioda - usmjerai
- Upoznaje se sa - Crta jednostavne
usmjeraima kao eme usmjeraa - Razvija osjeaj za - Predstaviti
ureajima bez filtra sigurnost i upotrebu dioda u
- Zna vrste - Razlikuje talasne preciznost u radu elektrinim kolima
usmjeraa oblike izlaznih
napona kod - Oznaava i navodi
- Objanjava i razliitih vrste kondenzatora
razumije usmjeraa
jednostrani i - Uoava ulogu
dvostrani usmjera ispravljakog filtra
i funkciju peglanja
- Definie naponske talasnosti
ispravljaki filtar - Crta eme
- Objanjava i usmjeraa i talasne
razumije oblike napona sa
jednostrani i filtrom
dvostrani usmjera - Razlikuje talasne
sa filtrom oblike napona prije
i poslije filtriranja
Bipolarni tranzistori
- Upoznaje se sa - Razumije - Razvija sposobnost
unutranjom unutranju logikog
39
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
strukturom strukturu razmiljanja i
tranzistora tranzistora povezivanja
- Navodi vrste - Uoava razliku
tranzistora izmeu tranzistora - Ukljuuje se u
- Zna pojasniti NPN i PNP-tipa timski rad
simbole i elektrode - Crta principsku
tranzistora emu tranzistora u
- Objanjava princip aktivnom reimu
rada tranzistora na rada - Povezuje
modelu sa - Skicira tokove prethodno steeno
zajednikim nosioca znanje u cjelinu
emitorom naelektrisanja i
- Definie osnovne komponente struja
komponente struja kod NPN- - Povezuje teorijska
u tranzistoru i tranzistora znanja sa
koeficijent - Crta ulazne i praktinim
strujnog pojaanja izlazne - Uoava vanost
- Navodi naine karakteristike nauke u
vezivanja tranzistora svakodnevnom
tranzistora u - Razumije ivotu
elektrinim kolima djelovanje
- Objanjava tranzistora kao
proizvodnju pojaavaa na - Povezuje uzroke i
tranzistora statikim posledice
- Objanjava i karakteristikama
razumije statike - Analizira podruja
karakteristike rada tranzistora na
tranzistora statikim
- Definie pojaava karakteristikama
kao elektronsko - Razumije
kolo pojaava kao
- Objanjava elektronsko kolo
pojaava sa - Crta i analizira
zajednikim pojaava sa
emitorom zajednikim
- Objanjava i emitorom
razumije dobijanje - Odreuje poloaj
radne prave i radne radne prave i radne
take take na izlaznim
- Navodi oblast karakteristikama
dozvoljene tranzistora
upotrebe - Radi jednostavne
tranzistora kao zadatke vezane za
pojaavaa i klase proraun osnovnog
rada pojaavaa pojaavaa
- Objanjava - Crta ekvivalentnu
hibridne parametre emu tranzistora sa
i ekvivalentnu "h" parametrima
emu - Razlikuje hibridne
- Navodi uzroke parametre
nestabilnosti radne - Uoava potrebu za
40
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
take stabilizaciju radne
- Zna nain take
stabilizacija radne tranzistorskog
take pojaavaa
- Objanjava - Odreuje naponsko
frekvencijsku i strujno
karakteristiku pojaanje, ulaznu i
pojaavaa sa izlaznu otpornost
zajednikim kod pojaavaa sa
emitorom zajednikim
- Objanjava princip emitorom
rada pojaavaa sa - Crta frekvencijsku
tranzistorom u karakteristiku
spoju sa pojaavaa
zajednikim - Analizira pojaava
kolektorom sa zajednikim
- Objanjava i kolektorom
razumije - Crta ekvivalentne
Darlingtonov spoj eme i odreuje
- Objanjava pojaanja, ulaznu i
tranzistor kao izlaznu otpornost
prekida - Crta i analizira
Darlingtonov spoj i
odreuje njegove
parametre
- Razumije tranzistor
kao prekida
Unipolarni tranzistori: fet, mosfet i cmos
- Upoznaje se sa - Razlikuje - Povezuje - Navodi oblike
pojmom i unipolarne i prethodno steeno najee korienih
funkcijom bipolarne znanje sa novim unipolarnih
unipolarnih tranzistore pojmovima tranzistora,
tranzistora - Crta strukturu upotrebu tipa i
FET-a i razumije prikljuaka i
- Objanjava princip funkciju elektroda provjerava njihovu
rada i statike - Crta i analizira - Razvija analitinost ispravnost
karakteristike statike i logino
FET-a karakteristike zakljuivanje
FET-a
- Objanjava princip - Analizira MOSFET-
rada i statike ove i razumije - Navodi znaaj
karakteristike funkciju prikljunih tranzistora kao
MOSFET -a krajeva aktivnih elemenata
i njihovu primjenu
- Zna parametre - Crta simbole i u pojaavakim
FET-a karakteristike kolima
- Odreuje
- Objanjava model parametre FET-a i
FET-a za male crta ekvivalentnu
signale emu pomou "g"
parametara
41
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Objanjava - Crta i analizira
jednosmjerni reim osnovni pojaava
rada pojaavaa sa sa FET-om
FET-ovima - Odreuje
jednainu radne
- Objanjava i prave i crta je u
razumije pojaava polju izlaznih
sa zajednikim karakteristika
sorsom - Uoava nedostatke
osnovnog
- Upoznaje se sa pojaavaa
ekvivalentnom - Crta i analizira
emom pojaavaa pojaava sa
sa FET-om automatskim
prednaponom
- Definie naponsko i - Crta radnu pravu
strujno pojaanje, na prenosnim
ulaznu i izlaznu karakteristikama i
otpornost odreuje radnu
taku kod razliitih
primjeraka iste
vrste FET-a
- Crta pojaava sa
zajednikim sorsom
- Analitiki izvodi
pojaanje, ulaznu i
izlaznu otpornost
Tiristori
- Navodi vrste - Navodi primjenu i - Koristi struni jezik
tiristora vrste tiristora
- Crta grafiku
oznaku i
- Objanjava triodni ekvivalentnu emu
tiristor triodnog tiristora
- Analizira princip
rada tiristora
- Objanjava - Crta i analizira kolo
karakteristike za snimanje
tiristora karakteristika - Povezuje ve
tiristora steeno znanje sa
- Crta karakteristike novim pojmovima
- Crta i analizira
- Objanjava triak i strukturu, oznaku i
diak karakteristiku
triaka
- Analizira diak - Povezuje uzroke i
- Navodi naine - Crta simbol i posledice
pobuivanja karakteristiku
tiristora diaka
- Crta i analizira
impulsno
42
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
pobuivanje
- Objanjava tiristora i triaka
impulsno - Crta talasne oblike
pobuivanje naizmjeninog
tiristora i triaka napona i struja Ig i
It
- Analizira
jednostavno kolo
- Objanjava fazno za faznu regulaciju
regulisanje pomou struje pomou
diaka i triaka diaka i triaka
- Crta talasne oblike
napona gradske
mree, napona na
kondenzatoru,
- Objanjava struju gejta i struju
hlaenje kroz potroa
poluprovodnika i - Analizira kolo za
proraun faznu regulaciju
rashladnog kola pomou diaka i
triaka i dva RC-kola
- Objanjava - Uoava potrebu za
astabilni hlaenjem
multivibrator poluprovodnikih
komponenti
- Proraunava
rashladno kolo
- Razumije pozitivnu
povratnu spregu
Oscilatori
- Definie pozitivnu - Zna uslov - Razvija analitinost
povratnu spregu i oscilovanja i logino miljenje
Bark Hauzenov - Crta jednostavne - Podstie usvajanje
uslov oscilovanja RC oscilatore i novih znanja
analizira njihov rad
- Objanjava princip - Crta jednostavni LC
rada RC oscilatora oscilator i analizira
njegov rad
- Uoava potrebu
- Objanjava princip stabilnosti
rada LC oscilatora frekvencije
oscilovanja
oscilatora
- Analizira astabilni
multivibrator
Optoelektronika
- Definie - Razumije grau i - Razvija sposobnost
optoelektroniku princip rada analiziranja i
kao dio tehnike fotodioda zakljuivanja
- Navodi pasivne i - Crta karakteristike,
aktivne elemente u oznake i
43
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
fotoelektronici ekvivalentne eme
- Objanjava fotodioda
fotodiode - Razumije rad
- Objanjava fototranzistora
fototranzistore - Crta karakteristike,
- Objanjava oznake i
fotootpornike ekvivalentne eme
fototranzistora
- Analizira
fotootpornike
- Crta fotootpornik u
elektrinim kolu i
karakteristike
- Analizira kolo za
ukljuivanje releja
pomou
fotootpornika
Integrisana kola
- Navodi vrste - Zna podjelu - Povezuje ve
integrisanih kola integrisanih kola steeno znanje sa
- Objanjava - Analizira monolitna novim pojmovima
monolitna i hibridna
integrisana kola integrisana kola
- Objanjava
hibridna
integrisana kola

- R. Opai, Elektronika I (2003), Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2003.
- Nikola Babi: Elektronika, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2000.
- Sran Stankovi, Radomir Lakovi, Elektronika, Izdava: ETF Podgorica, 1999.

- Nastava se realizuje u uionici koja je opremljena sa: raunarom, A/V
sredstvima: grafoskop, dijaprojektor sa odgovarajuim slajdovima i dr.

- usmenih odgovora i
- testova (u svakom klasifikacionom periodu radi se najmanje po jedan test).

- usmenih odgovora (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu),
- testova (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu);
Opta ocjena na kraju svakog klasifikacionog perioda izvodi se iz najmanje dvije

ocjene (usmeni odgovori i testovi).
44
periodima.


- dipl. ing elektrotehnike, smjer: elektronika ili telekomunikacije.

Znanja
Predmet Znanja
- Kristalna struktura i - Hemija - Osnovne karakteristike
provodnost poluprovodnika poluprovodnika
- Kristalna struktura atoma
- Diode, bipolarni tranzistori, - Osnove elektrotehnike - Osnovna strujna kola
FET, MOSFET - Omov i Kirhohovi zakoni
- Pojaavai - Praktina nastava - Sastavljanje pojaavaa i
uoavanje pojaanja
45
1.2.5. PREDUZETNITVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNITVO
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I
II
III 33 33
Ukupno 33 33

Kroz nastavu predmeta uenik e:
- Razviti preduzetnike sposobnosti;
- Stei osnovna znanja o razvoju biznis ideje;
- Stei osnovna znanja o izradi biznis plana;
- Stei osnovna znanja i vjetine za osnivanje i voenje privrednog drutva;
- Razvijati sposobnost komunikacije na stranom jeziku i rad na raunaru;
- Osposobiti se za rad u timu.
46
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Biznis ideja i biznis plan
Biznis ideja - Suoavajui - Razvija kreativnost - Poeljno je
- Upoznaje pojam argumente kritiki uenicima ukazati
biznis ideja procjenjuje na primjere
- Opisuje nastanak kvalitet poslovne uspjenih
biznis ideje ideje u skladu sa - Razvija sposobnost preduzetnika
- Nabraja i postulatima postizanja
opredjeljuje se za trinog poslovanja kompromisa - Organizovati
poslovnu ideju gostovanje
- Nabraja mogue predstavnika
vrste djelatnosti realnog privrednog
- Opisuje pojam - Uvia vanost drutva
biznis plan izrade biznis plana - Razvija analitiko
u kontekstu miljenje - Primjena tehnika
obezbjeivanja za unapreenje
podrke, kako razmiljanja, npr.
unutar samog eksperiment est
privrednog drutva eira
tako i od strane - Razvija
eksternih partnera odgovornost u radu - Kao model moe da
(investitora, poslui biznis plan
kreditora) realnog privrednog
Element biznis plana - Razlikuje pojmove: - Razvija komunika- drutva
- upoznaje pojmove: vizija, misija, tivnost, efikasnost
vizija, misija, strategija u radu, marljivost i - Pripremiti
strategija, ciljevi - Kroz primjere preciznost integralnu cjelinu
obrazlae ciljeve od elemenata
privrednog drutva Biznis plana
- Upoznaje postupak - Kroz primjere
istraivanja trita obrazlae postupak - Uoava vanost
istraivanja trita ouvanja zdrave
na novom primjeru ivotne sredine
- Izvodi zakljuke o
potencijalnoj
konkurenciji
- Izvodi zakljuak o - Razvija marljivost i
potencijalnim preciznost
kupcima/korisnici
ma usluga
- Upoznaje pojam i - Vri opis
elemente proizvoda/usluge
marketing miksa: - Sprovodi postupak
proizvod, cijena, formiranja cijene
promocija i proizvoda/usluge
distribucija - Uporeuje mogue
- Upoznaje pojmove forme i sadraje
marketing plan i reklamnog
plan prodaje materijala
- Kroz primjere
47
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
obrazlae mogue
naine distribucije
- Kroz primjere
objanjava znaaj
sprovoenja
kontrole kvaliteta
proizvoda/usluge
- Opisuje elemente - Kroz primjere
finansijskog plana obrazlae
privrednog drutva elemente
finansijskog plana
privrednog drutva
- Objanjava - Izrauje plan
neophodnost ouvanja ivotne
ouvanja ivotne sredine za
sredine konkretno
privredno drutvo
- Rezimira biznis - Oblikuje dinamiku
plan realizacije biznis
- Prezentuje biznis plana
plan - Kritiki procjenjuje
slabosti sainjenog
biznis plana
Osnivanje preduzea
Ime privrednog - Opredjeljuje se za - Razvija logiko - rad u grupama:
drutva ime privrednog miljenje i uenici predlau
- Nabraja mogua drutva u skladu sa sposobnost za mogua rjeenja, a
rjeenja za ime propisima i pravilno nakon toga kroz
privrednog drutva potujui principe rasuivanje i diskusiju donose
jednostavn-osti i zakljuivanje odluku
jedinstven-osti - rad na raunaru:
Vizuelni identitet - Oblikuje vizuelni - Pribliava se struci uenici koriste
privrednog drutva identitet kroz praktian rad programe za
- Upoznaje elemente privrednog drutva obradu teksta i
i znaaj slika
oblikovanja
vizuelnog - vjeba: izrada
identiteta organogra-ma
privrednog drutva privrednog drutva
Registracija - Popunjava
privrednog drutva formulare za
- Upoznaje postupak registraciju
registracije privrednog drutva
privrednog drutva - Sprovodi aktivnosti
- Opisuje mogue na pribavljanju
oblike peata i tambilja
organizovanja
privrednog drutva
Otvaranje rauna - Popunjava
kod poslovne banke formulare za
- Opisuje postupak otvaranje rauna
48
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
otvaranja rauna kod poslovne banke
kod poslovne banke - Obavlja postupak
otvaranja rauna
kod poslovne banke
Poslovni kodeks - Uoava vanost
preduzea potovanja
- Upoznaje pojam poslovnog kodeksa
poslovni kodeks privrednog drutva
privrednog drutva za njegov uspjean
- Nabraja elemente rad
poslovnog kodeksa
privrednog drutva
Organizaciona - Pronalazi slinosti i
struktura privrednog razlike izmeu
drutva razliitih tipova
- Upoznaje tipove organizacionih
organizacione struktura
strukture privrednog drutva
privrednog drutva
Poslovanje privrednog drutva
- Upoznaje razliite - Pronalazi slinosti - Upoznaje - Kao model moe
nivoe upravljanja i razlike u nivoima zanimanje kroz da poslui konkurs
privrednim upravljanja praktian rad za prijem u radni
drutvom privrednim odnos objavljen u
- Upoznaje postupak drutvom dnevnoj tampi
zasnivanja radnog - Popunjava prijavu - Stie radne navike
odnosa u o slobodnom - Upotrebljava
privrednom radnom mjestu kancelarijsku
drutvu opremu (telefon,
- Nabraja i opisuje - Obavlja usmenu i fax, fotokopir
aktivnosti u okviru pisanu aparat, skener,
slube optih komunikaciju tampa)
poslova unutar privrednog
drutva i sa
eksternim - rad na raunaru:
partnerima uenici koriste
- alje, prima i programe za
rasporeuje potu obradu teksta,
i druge slubene slika, kao i
materijale programe za
- Upoznaje vrste i - Izrauje ponudu, elektronsku
elemente porudbenicu, - Razvija analitiko komunikaciju
dokumentacije predraun, upit, miljenje
koja prati poslove raun i ostala - vjeba: izrada
nabavke i prodaje dokumenta iz - Podstie razvoj reklamnog
oblasti poslova odgovornosti materijala
nabavke i prodaje
- Opisuje postupak - Kroz primjere
obrauna zarada obrazlae nain
- Opisuje nain obrauna zarada,
obrauna poreza i poreza i doprinosa
49
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
doprinosa - Obavlja
- Upoznaje blagajnike
blagajnike poslove
poslove - Obavlja poslove
- Upoznaje postupak plaanja dospjelih
plaanja dospjelih obaveza i naplate
obaveza i naplate dospjelih
dospjelih potraivanja
potraivanja

- Vukoti V.: Preduzetnitvo i biznis, Ekonomski fakultet u Podgorici, 1996.
- Bogdanovi D., Ivanievi G.: Osnovi ekonomije za prvi razred, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- Dragii D., Ili B., Medojevi B., Pavlovi M.: Osnovi ekonomije za drugi razred,
- Manojlovi J., Ignjatovi S.: Poslovna i slubena korespondencija za prvi razred,
- Rajovi R.: Osnovi prava za prvi razred, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- Publikacija Moj biznis Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004.
- Kako zapoeti sopstveni biznis Hauard Potit CID Podgorica, 1997.

- Uionica sa najmanje pet raunara snabdjevenih adekvatnom programskom
opremom, fax, telefon, skener, tampa, fotokopir aparat.

Provjeravaju se i ocjenjuju:
usmeni odgovori (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu);
pisani radovi uenika (testovi, eseji, domai zadaci);
rad na vjebama (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
Ocjenjuje se razumijevanje i zainteresovanost uenika za rad, urednost,

preciznost, tanost, kreativnost i slino.
Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih ocjena u

klasifikacionom periodu.
Opta ocjena na kraju godine izvodi se iz zakljunih ocjena u pojedinim

klasifikacionim periodima.


- Visoka struna sprema diplomirani ekonomista.
50
Znanja
Predmet Znanja
- Oblikovanje vizuelnog - Informatika - Informacije u tekstualnom
identiteta privrednog drutva vidu
- Usmena i pisana - Multimedijalno
komunikacija predstavljanje informacija
- Odravanje internet sajta - Internet
- Izrada reklamnog materijala - Korienje raunarskih
programa kao vida
komuniciranja
51
1.3. PRAKTINA NASTAVA
1. Naziv predmeta: PRAKTINA NASTAVA
Vrste nastave
Teorija Vjebe
nastava
I 252 252
II 504 504
III 627 627
Ukupno 1383 1383
Praktina nastava - odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika

U okviru ovog predmeta uenik e:
- Razvijati smisao za organizovan rad, tanost, sistematinost i urednost;
- Stei onovne kompetencije za samostalan rad u elektro-instalacijama;
- Se osposobiti za rukovanje sa alatima, ureajima i opremom koja se upotrebljava
u elektrinim instalacijama;
- Upoznati projektnu dokumentaciju;
- Se osposobiti za primjenu standarda, pribora i materijala u elektro instalaterstvu;
- Se osposobiti za instalaterske i savjetodavne usluge;
- Shvatiti vanost organizacije rada i racionalnog korienja energije;
- Se osposobiti za primjenu higijensko tehnikih mjera, zatite ivotne i radne
sredine;
- Stei radne i tehnoloke discipline;
- Razvijati motivaciju za usavravanje u struci.
52
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Uvodni dio
- Upoznaje znaaj i - Uoava povezanost - Uvia vezu teorije i - Upoznavanje sa
ulogu elektrine elektrine energije prakse kolskom
energije za razvoj sa svim granama - Razvija osjeaj radionicom, radnim
drutva privrede odgovornosti mjestom i
- Nabraja naine za - Razlikuje princip obavezama na
dobijanje rada praktinoj nastavi
elektrine energije hidroelektrane, - Uputstvo za
- Upoznaje termoelektrane i voenje dnevnika
materijale i pribor nuklearne praktine nastave
koji e koristiti u elektrane - Praktini radovi u
elektro - Razlikuje vrste kolskoj radionici
instalacijama elektrinih izvode se na
- Upoznaje zatitu instalacija plastinoj,
na radnom mjestu i pertinaks panel
pravilnu upotrebu ploi i modelu
zatiitnih sredstava
Elektrotehniki propisi i standardi
- Upoznaje tehnike - Razlikuje osnovne - Razumije vanost Vjeba:
propise za pojmove i ciljeve pridravanja - Otkinuti,
izgradnju standardizacije tehnikih propisa i blankirati, oznaiti
elektrinih - Odreuje i skicira standarda i poreati na
instalacija zone polaganja plastinoj ploi
- Upoznaje tehnike (mjere u cm) te instalacione vodove
propise za navodi pravila za za optu primjenu
izgradnju vodove, materijal, do 1KV nosivog
elektroenergetskih razmake, visine i napona
instalacija u zatite za Vjeba:
industriji polaganje razliitih - Otkinuti,
- Upoznaje tehnike instalacija blankirati, oznaiti
propise za - Odreuje prostore, i poreati na
izvoenje el. pravila, visine i plastinoj ploi
instalacija u zatite za instalcione vodove
specijalnim polaganje za telefonske,
prostorijama instalacija u signalne i
(elektrohemijski kupatilu interfonske
potroai) instalacije
- Upoznaje tehnike Vjeba:
propise za - Otkinuti,
nadzemna mjesta blankirati, oznaiti
ugroena od i poreati na
eksplozivnih smjesa plastinoj ploi
(podruje instalacione vodove
eksplozivnosti ili za automobile
zapaljivosti) Vjeba:
- Poznaje standarde - Otkinuti,
upotrebljenih blankirati, oznaiti
elektro - i poreati na
instalacijskih plastinoj ploi
53
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
materijala instalacione vodove
za rasvjetu i
svetiljke
Grafiki simboli za instalacijske nacrte i elektrine eme
- Upoznavanje - Razlikuje grafike - Navikava se na Vjeba:
standardnih simbole za pridravanje - Otkinuti,
grafikih simbola instalacijske nacrte propisa blankirati, oznaiti
za instalacijske - Crta spojne i poreati na
nacrte i elektrine simbole i utvruje plastinoj ploi
eme njihovo znaenje samonosive vodove
- Upoznaje i samonosive
standardne boje i kablovske snopove
brojeve za nosivog napona do
obiljeavanje ila 1KV
izolovanih vodova i Vjeba:
kablova nosivnog - Crta emu,
napona do 1kV povezuje prema
- Upoznaje emi strujni krug
instalacijske rasvjete
vodove za
priklkjuak
prenosnih
potroaa sa 1-5
ila
- Upoznaje
instalacijske
vodove za trajno
polaganje sa
1,2,3,4,5 ili vie
ila
- Ilustruje
oznaavanje
provodnika
elektrinog razvoda
bojama izolacije
- Poznaje grafike
simbole za
instalacijske nacrte
(spojni simboli -
znaenje)
Elektroenergetske instalacije (provodnici i kablovi)
- Definie - Proraunava - Razvija Vjeba:
elektroenergetske dozvoljeno samostalnost, - Crta emu,
instalacije optereenje golih analitinost u radu povezuje prema
- Upoznaje vrtse provodnika, emi strujni krug
elektroenergetskih izolovanih - Razvija sposobnost prikljunica
instalacija i njihovu provodnika povezivanja
razliku - Upotrebljava teorijskih znanja sa
- Poznaje tablice za izbor praksom
instalacione vodove poprenog presjeka
i osnovne elemente golih i izolovanih
54
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
voda provodnika
- Navodi vrste - Razlikuje vrste
materijala za izolovanih
izradu provodnika i provodnika obzirom - Razvija linu i
kablova na konstrukciju i profesionalnu
- Navodi standardne namjenu odgovornost u radu
presjeke - Razlikuje naine
instalacionih oznaavanja
vodova za jaku energetskih
struju i njihovo provodnika i
dozvoljeno kablova
optereenje - Identifikuje na
- Poznaje gole osnovu kataloga i
provodnike, oznaavanja vrste
njihovu vodova, kablove i
konstrukciju, gole provodnike
primjenu - Uoava ulogu
- Poznaje izolovane instalacionog
provodnike, pribora
njihovo - Odreuje mjesto
oznaavanje i primjene pojedinih
dozvoljeno instalacionih cijevi
optereenje
- Poznaje vodove za
stalno (trajno)
polaganje
- Poznaje
instalacione vodove
za telefonske,
signalne i
interfonske
instalacije
- Poznaje
instalacione vodove
za automobile
- Poznaje
instalacione vodove
(i kablove) za
rasvjetu i svetiljke
- Poznaje
samonosive vodove
i samonosivi
kablovski snop
(SKS)
- Poznaje vodove za
prenosne potroae
- Poznaje energetske
kablove do 1kV
(podjelu,
konstrukciju,
primjenu,
55
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
oznaavanje)
Materijali i pribor za instalacione vodove
- Poznaje - Razlikuje vrste - Razvija linu i Vjeba:
instalacione cijevi instalacionih cijevi profesionalnu - Montaa i razvod
(vrste, pribor, - Uoava ulogu inst. odgovornost u radu kutija sa
upotreba i pribora poklopcem
postavljanje) - Odreuje mjesto - Razvija pravilan Vjeba:
- Poznaje nain primjene inst. odnos prema - Montaa
izbora instalacionih cijevi ouvanju instalacionih kutija
cijevi i pribora materijalnih u rigips ploama
- Zna zadatak i vrste dobara Vjeba:
instalacionih kutija - Montaa razvodno
- Zna zadatak i vrste montanih
instalacionih instalacionih kutija
stezaljki Vjeba:
- Montaa razliitih
vrsti stezaljki
Kablovski pribor za instalacione energetske kablove
- Poznaje materijal - Razlikuje vrste - Uvia vezu teorije i - Opremljena
za kablove i kablovskih glava prakse radionica sa
kablovski pribor - Razlikuje vrste - Razvija osjeaj primjercima
- Zna zadatak i vrste kablovskih odgovornosti u kablovskog pribora
kablovskih glava spojnica, stezaljki, ispunjavanju radnih Vjeba:
- Zna zadatak i vrste stopica i obujmica obaveza - Montaa odvojene
kablovskih spojnika - Analizira nain kablovske spojnice
- Zna zadatak i vrste postavljanja za kablove
kablovskih stezaljki kablova izolovane
- Zna zadatak i vrste - Razlikuje naine termoplastinim
kablovskih stopica postavljanja masama
(papuica) kablovske glave, Vjeba:
- Zna zadatak i vrste kablovske spojnice, - Montaa kablovske
kablovskih stopica i obujmica glave za unutranju
obujmica montau
Vjeba:
- Montaa kablovske
glave za spoljanju
montau
Vjeba:
- Montaa kablovske
spojnice za nast. i
ravanje kabla
Vjeba:
- Navikava se na - Montaa odvojene
pouzdanost u radu k. spojnice za
kablove izolovane
termoplastinim
masama
Vjeba:
- Priprema kabla za
montau k. spoj.
do 1KV.
56
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Opremljena
radionica sa
primjerima
instalacionih cijevi
i pribora
Instalacioni osigurai
- Objanjava pojam i - Vri izbor osiguraa - Razvija osjeaj - Primjerci osiguraa
ulogu instalacionih - Planira kako i gdje odgoovrnosti tipa D i njihovi
osiguraa treba postaviti - Razvija osjeaj o djelovi
- Poznaje podjelu i osigura potrebi zatite na - Primjerci osiguraa
vrste instalacionih radu tipa N i njihovi
osiguraa djelovi
- Poznaje - Primjerci
instalacione automatskih
osigurae s osiguraa i njihovi
navojem tipa D i djelovi
njihovu primjenu Vjeba:
- Poznaje noaste - Montaa osiguraa
osigurae tipa N i tip D u strujnom
njihovu primjenu kolu
- Zna automatske Vjeba:
osigurae i njihovu - Montaa osiguraa
primjenu tip N u strujnom
- Poznaje termike kolu
karakteristike Vjeba:
osiguraa - Montaa aktivnih
osiguraa u el. kolu
Prikljuni ureaji
- Zna ulogu - Razlikuje - Navikava se na - Opremiti radionicu
prikljunih ureaja nezatiene i pridravanje sa primjercima
- Poznaje vrste prikljune ureaje propisa prikljunih ureaja
nezatienih sa zatitnim - Vjeba: Montaa i
prikljunih ureaja uzemljenjem - Stie naviku da sud demontaa
- Poznaje vrste - Razlikuje donosi prikljunih ureaja
prikljunih ureaja prikljune ureaje samoodgovorno - Vjeba: Montaa i
sa zatiitnim prema namjeni i demontaa
uzemljenjem vrsti instalacije industrijskih
- Opisuje razliku prikljunih ureaja
izmeu prikljunih
ureaja za
prostorije sa
eksplozivnom
smjeom i
prikljunih ureaja
za grubi pogon
Instalacioni prekidai
- Objanjava pojam i - Uvjebava - Uvia vezu teorije i - Zadatak: Nacrtati
ulogu instalacionih vezivanje u el. kolu prakse plan instalacije za
prekidaa razliitih vrsta - Razvija osjeaj rasvjetu u sobi
- Poznaje podjelu i instalacionih odgovornosti u (jednoplona
vrste instalacionih prekidaa ispunjavanju radnih sklopka), zatim
57
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
sklopki - Uvjebava obaveza praktino
- Zna da povee u vezivanje - Razvija osjeaj realizovati
elektrino kolo: stepeninog sigurnosti i - Zadatak: Nacrtati
jednopolne, automata, obavlja preciznosti u radu plan instalacije za
serijske, pripremu za rasvjetu sobe sa
naizmjenine, montau sklopke serijskom
unakrsne, grupne, zvijezda trougao i sklopkom, zatim
potezne, taster rotorsko zatitne praktino
sklopke sklopke realizovati
- Poznaje vrste - Zadatak: Nacrtati
impulsivnih sklopki plan instalacije
i njihovu primjenu rasvjete u sobi s
- Zna ulogu i dvije naizmjenine
vezivanje sklopke, zatim
stepeninih praktino
automata realizovati
- Zna ulogu i - Zadatak: Nacrtati
vezivanje plan instalacije
regulatora rasvjete rasvjete u sobi sa
- Objanjava pojam i unakrsnom
ulogu rastavljaa i (krstastom)
rastavne sklopke sklopkom, zatim
- Zna tipove i praktino
elektrine eme realizovati
grebenastih sklopki - Zadatak: Nacrtati
i njihovu primjenu el. emu spoja
- Zna ulogu i stepeninog
primjenu sklopki i automata SA8,
kontaktora zatim praktino
- Zna ulogu i relizovati
primjenu sklopke - Vjeba: Montirati
zvijezda trougao i regulator rasvjete
motorsko zatitne u el. kolu
sklopke
58
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Razvodni ureaji
- Poznaje osnovne - Razlikuje - Razvija osjeaj Vjeba:
elemente elemente: odgovornosti u - Montaa
sabirnikog razvoda ventilacionog ispunjavanju radnih distributivnog
- Opisuje razvodne razvoda razne obaveza razvodnog ormara
ureaje za jaine strujen - Razvija sposobnost za spoljanju
industriju kanalnog razvoda za timski rad i montau
- Poznaje elemente trolnog razvoda saradnju Vjeba:
sabirnikog razvoda - Razlikuje - Montaa kunog
za napajanje elemente za prikljunog ormara
motornog pogona noenje sabirnikog podzemni
- Poznaje elemente razvoda za prikljuak
sabirnikog razvoda osvjetljenje Vjeba:
za napajanje - Razlikuje elemente - Montaa mjernog
dizalica bolnikog razvoda ormara sa
- Poznaje elemente trofaznim brojilom,
glavnog razvodnog uklopnim satom i
ormara koji je osiguraima
energetski vezan sa Vjeba:
NN ormarom - Montaa razliitih
najblie trafo tipova razvodnih
stanice tabli u stambene,
- Poznaje razvodne poslovne, kolske i
ureaje koji se sline objekte
postavljaju u Vjeba:
razvodnim - Crta emu glavnog
ormarima od lima razvodnog ormara
(eljezare, viespratnog
valjaonice) objekta, panelni
- Poznaje razvodne sistemi
baterije i njihovu Vjeba:
primjenu - Crta emu EI BUS
- Poznaje instalacije na
distributivne primjeru hotelskog
razvodne ormare apartmana
ormare od
poliestera i njihovu
primjenu
- Poznaje razvodne
ormare za
gradilita
- Upoznaje razvodne
ureaje za
stambene objekte
- Poznaje kuni
prikljuni ormari
- Poznaje razvodne
table
- Upoznaje elemente
sabirnikog razvoda
59
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
za osvjetljenje
- Upoznaje elemente
bolnikog razvoda
- Upoznaje principe
EI BUS
Elektrina brojila
- Zna namjenu i - Razlikuje vrste el. - Razvija sposobnost Vjeba:
konstrukciju el. brojila povezivanja - Montaa
brojila - Upotrebljava eme teorijskih znanja sa (dvotarifnog)
- Objanjava za vezivanje el. praksom trofaznog brojila i
vezivanje el. brojila - Razvija pravilan prikljuak na el.
brojila - Uoava nain odnos prema mreu
- Obrazlae izbor spajanja materijalnim Vjeba:
brojila elektrinog brojila dobrima - Montaa trofaznog
preko strujnih elektronskog
transformatora brojila sa 4 tarife i
davaem impulsa
Vjeba:
- Prisustvuj itanju
brojila u svojoj
kui i izraunaj
utroenu el.
energiju. Uporedi
svoj rezultat sa
raunom
elektrodistribucije
Elektrini razvod
- Upoznaje pojam, - emira razvodne - Jaa Vjeba:
vrste elekt. table samouvjerenost i - Nacrtati emu
razvoda i glavne - Koristi propise pouzdanost u radu vezivanja i
karakteristike inskog razvoda u praktino izvesti
- Upoznaje elemente ormarima sa vie trofazni kuni
(provodnike, brojila prikljuak na fasadi
sabirnice i - Razlikuje spajanje Vjeba:
stezaljke aparata) na krovni nosa, na - Nacrtati emu
u sistemu elekt. horizontalnu vezivanja i
razvoda i njihovo konzolu i pomou praktino izvesti
oznaavanje samonosivog kabla podzemni kuni
- Upoznaje tipove - Koristi tehnike prikljuak
uzemljenja propise za Vjeba:
elektrinog razvoda izvoenje - Nacrtati emu
(TN, TT, IT sistem kablovskog kunog vezivanja strujne
razvoda) prikljuka sklopke i praktino
- Upoznaje naine je montirati na
spajanja razvodnu tablu
elektrinih
instalacija na
nadzemnu mreu
vazdunim putem
- Upoznaje naine
spajanja el.
60
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
instalacije
kablovskim putem
na nadzemnu
distributivnu mreu
Tehnike mjere zatite u elektrinim instalacijama
- Upoznaje se sa - Shvata kakve e - Navikava se da radi Vjeba:
djelovanjem el. posljedice izazvati kooperativno - Nacrtati emu za
struje na ljudski strujni udar na - Stie sposobnost za izjednaenje
organizam ovjeka samokontrolu potencijala u
- Upoznaje se sa - Razlikuje napon zgradi i praktino
tehnikim mjerama dodira i napon je realizovati
zatite od koraka
elektrinog udara - Interpretira prvu
- Upoznavanje sa pomo pri
zatitnom strujnom nezgodama usled
sklopkom FI strujnog udara
- Upoznaje se sa - Izvodi spoj zatitne
zatitom malim strujne sklopke u
naponom TN, TT IT sistemu
- Upoznaje se sa razvoda
zatitom - Suoava se sa
automatskog mjerenjem otpora
iskljuenja uzemljenja
napajanja u TN,
TT, IT sistemu
razvoda
- Upoznaje se sa
zatitom
izjednaenjem
glavnog potencijala
- Upoznaje se sa
zatitom
izolovanjem
Proraun provodnika za elektrine instalacije
- Upoznaje osnovne - Proraunava - Jaa Vjeba:
zadatke pri napojne el.vodove samouvjerenost i - Nacrtati emu za
proraunu napojnih pouzdanost u radu dopunsko
el. vodova izjednaavanje
- Upoznaje se sa potencijala u
podacima za kupatilu i praktino
proraun presjeka je realizovati
voda (nazivna Vjeba:
snaga, nazivni - Provjeriti
napon, faktor neprekidnost i
snage, frekvencija galvansku
itd.) povezanost svih
glavnih provodnika
za izjednaavanje
potencijala
Sistemi za rezervno napajanje
- Objanjava princip - Odreuje - Stie naviku da - Zadatak:
61
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
rada dizel parametre za izbor vodi rauna o - Nacrtati emu
elektrinog agregata normama i vezivanja dizel
agregata - Odreuje kapacitet propisima elektrinog
- Zna vrste baterije i zna agregata na mreu
akumulatorskih njihovu primjenu i istu praktino
izvora el. energije - Odreuje gdje e realizovati
- Poznaje ulogu se postaviti panik - Zadatak:
panik osvjetljenja i svetiljka - Montira panik
njihovu primjenu svetiljke u koli,
radionici kole itd
Elektrina postrojenja ugroena od eksplozivnih smjea
- Upoznaje se sa - Razlikuje uslove - Navikava se na - Vjeba: Nacrtati
fizikalno nastajanja razmjenu emu veze utikaa i
hemijskim eksplozije informacija prikljunice za
osnovama - Razlikuje zone prostorije sa
eksplozivnih smjea opasnosti eksplozivnom
- Poznaje uzroke - Razlikuje trajne, smjeom i istu
paljenja primarne i praktino
eksplozivnih smjea sekundarne izvore realizovati
- Upoznaje se sa opasnosti
vrstama protiv - Razlikuje vrste
eksplozivne zatite protiv eksplozivne
- Upoznaje se sa el. zatite (neprodorni
ureajima u protiv oklop, poveana
eksplozivnoj zatiti sigurnost itd.)
Provjeravanje ispravnosti elektrinih instalacija
- Upoznaje naine - Ispituje el. - Uvia vanost za Vjeba:
provjere i instalacije racionalno i - Izmjeriti otpor
ispitivanja el. - Mjeri otpore paljivo izvoenje izolacije izmeu
instalacija u skladu izolacija zadataka provodnika i
sa propisima - Mjeri otpore zemlje i izmeu
- Upoznaje kako se uzemljenja provodnika
mjeri otpor - Kontrolie zatitne meusobno
izolacije sklopke Vjeba:
- Upoznaje mjerenje - Izmjeriti otpor
otpora petlje uzemljenja
kratkog spoja neposredno na
- Upoznaje mjerenje prikljunici bez
malih otpora upotrebe mjernih
(provjera sondi
izjednaavanja Zadatak:
potencijala) - Vrno optereenje
- Upoznaje mjerenje zgrade sa 10
otpora uzemljenja stanova iznosi
- Upoznaje kako se Pvo=81,5KW.
kontroliu zatitne Uraditi proraun
sklopke presjeka napojnog
voda zgrade od
KPO do GRO
ukoliko je duina
10m
62
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Zadatak:
- Vrno optereenje
jednog dvosobnog
stana u zgradi
iznosi Pv1=14,4KW.
Uraditi proraun
presjeka napojnog
voda stana duine
15m od GRO do
SR1. Izabrati tip
napojnog voda
stana
- Poznaje osnovne - Razlikuje naine - Pospjeuje - Vjeba:
svjetlosne veliine, dobijanja svjetlosti saradnju u grupi - Izmjeriti jainu
oznake i jedinice - Vri komparacije svjetlosti
- Zna el. izvore pojedinih izvora fotometrom
svjetlosti (sijalice, svjetlosti u cilju - Izmjeriti osvjetljaj
fluorescentne boljeg odabira luksmetrom
cijevi, ivine rasvjete za
sijalice, razliite namjene i
natrijumove prostore
sijalice, metal - Razlikuje naine
halogene sijalice) ematskog
vezivanja pojedinih
vrsta sijalica
63
Razred: TREI
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Upoznaje eme sa - Proraunava i - Razvija sposobnost Vjeba:
elektrinim interpretira da razlikuje bitno - Nacrtati emu
izvorima svjetlosti primjer od nebitnog spoja fluorescentne
(svjetiljke i osvjetljenja cijevi i praktino
reflektori) zatvorenog realizovati
- Upoznaje vrste prostora
rasvjete - Uoava osnovne Vjeba:
zatvorenog uslove i naine - Nacrtati emu
prostora i vri osvjetljenja spoja natrijumovih
odabir rasvjetnih razliitih otvorenih sijalica niskog
tijela prostora napona i praktino
- Upoznaje proraun realizovati
el. osvjetljenja
zatvorenog Vjeba:
prostora - Nacrtati emu
- Upoznaje vrste spoja ugradne
rasvjete otvorenog svetiljke sa dvije ili
prostora i vri etiri fluorescentne
odabir rasvjetnih cevi i praktino je
tijela realizovati
- Upoznaje proraun
el. osvjetljenja
otvorenog prostora
Elektrini ureaji i aparati
- Poznaje elektrine - Shvata principe - Stie osjeaj o Vjeba:
ureaje za grijanje rada raznih aparata potrebi - Prikljuiti klima
i hlaenje, klima za zagrijavanje i sistematinosti u ureaj na el.
ureaje i toplotne hlaenje radu mreu
pumpe - Vri uporeivanje Vjeba:
- Poznaje ureaje za razliitih sistema - Prikljuiti el.
grijanje vode, dizalica i liftova poret na el. Mreu
kotlarnice
- Objanjava ostale
ureaje koji se
koriste u
domainstvu
- Upoznaje liftove i
dizalice
Vrste izvoenja elektrinog razvoda
- Poznaje klasian - Radi primjere Vjeba:
razvod pod klasinog razvoda - Dati praktian
malterom i goli primjer klasinog
razvod na malteru razvoda na malteru
- Poznaje razvod na
nosivom uetu
Gromobranska instalacija
- Definie pojmove - Identifikuje - Razvija osjeaj Vjeba:
groma, udarno osnovne pojmove u odgovornosti prema - Izvoenje spoja
pranjenje, otpor vezi groma radu i ispunjavanju segmenta
64
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
uzemljenja - Upoznaje propise radnih obaveza uzemljenja
- Poznaje djelove za gromobransku Vjeba:
gromobranske zatitu - Povezati
instalacije - Razumije odnos provodnike
- Opisuje pregled i tehnike i prirodnih gromobranske
ispitivanje pojava instalacije s
gromobranske gromobranskim
instalacije priborom
Telekomunikacione instalacije
- Upoznaje pojam, - Definie i - Povezuje teorijska Vjeba:
vrste i primjenu objanjava i praktina znanja - Izvesti instalaciju
telekomunikacionih telefonske za kuni telefon
instalacija instalacije Vjeba:
- Upoznaje - Razlikuje djelove - Montirati interfon
telefonske interfonske Vjeba:
instalacije instalacije i - Izvesti instalaciju
- Upoznaje razumije njihovu za TV antenu u kui
interfonske ulogu
instalacije
- Upoznaje antenske
sistemske
instalacije
- Upoznaje antenske
prikljunice i
utikae
Signalne instalacije
- Definie instalacije - Uoava ulogu - Razvija osjeaj Vjeba:
za dojavu poara protivpoarne sigurnosti i - ema spoja
- Upoznaje instalacije i vrste preciznosti u radu elektrinog zvonca
instalacije za izvoenja i praktina
dojavu provala - Analizira realizacija
- Poznaje instalacije protivprovalne Vjeba:
za automatsku instalacije - Nacrtati emu
zatitu od poara protivpoarne
zatite s
centralnim
elektronskim
ureajem i istu
praktino
realizovati
Vjeba:
- Montirati
industrijski ureaj
za zatitu od
provala
Projektovanje elektrinih instalacija i osvjetljenja
- Definie projekat - Prikuplja poetne - Navikava se na Zadatak:
elektrine tehnike podatke timski rad i - Projektovanje el.
instalacije - Analizira djelove kooperativnu instalacija
(izvoenje i projekta, tehniki saradnju Primjer 1:
odravanje) opis, tehnike - Prema zadatoj
65
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
- Definie grafiki uslove, predmjer i prostornoj emi
dio projekta predraun spratne kue,
- Zna da uradi - Izvodi proraun, projektovati
projekat elektrine specifikaciju strujne krugove
instalacije zgrade materijala osvjetljenja
sa dva stana (projektom
obuhvatiti glavnu i
dvije pomone
razvodne table, po
spratovima) izvriti
montau i
povezivanje
strujnog kruga
osvjetljenja,
izabranog iz
projekta
Primjer 2:
- Prema zadatoj
prostornoj emi
spratne kue,
projektovati
strujne krugove
utinica
(projektom
obuhvatiti glavnu i
dvije pomone
razvodne table, po
spratovima) izvriti
montau i
povezivanje
- Navikava se na strujnog kruga
timski rad i utinica, izabranog
tolerisanje iz projekta
razliitih miljenja Primjer 3:
- Prema zadatoj
prostornoj emi
spratne kue,
projektovati
strujne krugove
kupatila
(projektom
obuhvatiti glavnu i
dvije pomone
razvodne table, po
spratovima) izvriti
montau i
povezivanje
strujnih krugova
kupatila
Primjer 4:
- Projektovati el.
66
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
instalaciju
jednosobnog stana
prema zadatoj
prostornoj emi
izvriti montau i
povezivanje
strujnih krugova
izabrane prostorije
Primjer 5:
- Projektovati el.
instalaciju
jednosobnog stana
prema zadatoj
prostornoj emi
izvriti montau i
povezivanje
razvodne table
Primjer 6:
- Projektovati el.
instalaciju
dvosobnog stana
prema zadatoj
prostornoj emi
izvriti montau i
povezivanje
strujnih krugova
kuhinje
Primjer 7:
- Projektovati el.
instalaciju
dvosobnog stana
prema zadatoj
prostornoj emi
izvriti montau i
povezivanje
strujnih krugova
slabe struje :
telefonska
instalacija,
interfonska
instalacija, TV
instalacija
- Projekatovati
elektrine
instalacije po EI
BUS standardima za
nekoloiko
potroaa
- Izvesti elektrinu
instalaciju sa RFID
itaima
67
Formativni ciljevi
uenik uenik uenik
Projektni rad
(tema-elektrina
instalacija,50
asova)
- (metod rada-
nastava orjentisana
ka aktivnostima)
- Cjelokupan
postupak se izvodi
kroz niz faza:
- analiza
uslova(namjera,
tema, sredstva,
metode)
- Samo rjeavanje
zadatka se izvodi
kroz est faza:
- informisanje
- planiranje
- odluivanje
- realizacija
- kontrolisanje
- procjena

- Milorad Justinijanovi, Elektrine instalacije sa osvjetljenjem,
- Milorad Justinijanovi, Elektrine instalacije za III razred elektrotehnike kole
- Boris Tomi, Elektrine instalacije za srednje elektotehnike kole,
- Milo Mikovi, Elektrine instalacije i osvjetljenje.

Redni
Opis INSTRUMENTI Oznaka kom.
Broj
Univerzalni test-ispitni sto za elektrine
1. instalacije, sa elementima - 8
2. Digitalni multimetar univerzalni (U,I,R,...) ~/= Fluke 189 ili sl. 16

Strujna klijeta 1000A, 600V
3. Fluke 337 ili sl. 2
(AC-DC, display)
Mega-om-metar za mjerenje izolacije,
4. Fluke 1550 ili sl. 2
500-5000V do 1Tom, sa memorijom
Line tracer Ispitiva vodova, nalaenje
5. Metrel Line tracer 2
vodova u zidovima do 100 mm...
Osciloskop dvokanalni sa memorijom i
6. HM 507 ili sl. 2
sondama, analogno-digitalni
Funkcijski generator 0.1 Hz 10 MHz, digitalni,
7. VC 10010 4
za razne tipove signala...
Lokator osiguraa posebne utinice i
8. ECB 50 2
beskontaktni tester
Mjera izolacione otpornosti, 5000V, do
9. 4103 IN 2
300Gom sa mjernim kablovima
68
Redni
Opis INSTRUMENTI Oznaka kom.
Broj
Instrument za precizno mjerenje malih otpora,
10. 4137 MO 2
kontakta, namotaja i sl.
Traga zidnih instalacija, kablova i cijevi, do
11. TriScanner PRO SL 2
78 mm
Digitalni traga parica i tester oienja, za
12. INTELLITONE 2
instalacije jake i slabe struje
Tester strukturnih oienja, sa LCD display-
13. MICROSCANNER 2
em, mjerenje duine kabla...
Mjera duine kablova i traga kvarova na
14. TDR-44 2
kablovima
Akumulatorska builica odvija BOSCH, 14
15. GSR 24 VE-2 2
mm, 0 1300 min-1
Akumulatorska vibraciona builica odvija
16. GSB 14,4 VE-2 2
BOSCH, 12mm
Akumulatorska ubodna testera BOSCH, do
17. GST 14,4 V Pro. 2
40mm
18. Akumulatorska ugaona brusilica BOSCH GWS 14,4 V Pro. 2
Vibraciona brusilica
19. GSB 22-2 RCE Pro. 2
BOSCH
Hamer builica-temerica, sa SDS-plus
20. GBH 2-26 DFR Pro. 2
prihvatom BOSCH
Ugaona runa brusilica
21. GWS 8-125 Pro. 2
BOSCH
Pitolj za lijepljenje vrelom plastikom
22. GKP 200 CG Pro. 2
BOSCH
Fen za vreli vazduh
23. GHG 660 LCD Pro. 2
BOSCH
Pitolj za vezice (za kablovske snopove) ,
24. TY 4 2
ifra ERG0132
Fen za zagrijavanje termobuira, za izolovanje
25. GL 1300 2
spojeva, ifra ERG0132
Lemilica stona sa regulacijom, 80 W
26. ST-115 8
PACE
Pitolj lemilice 100 W
27. - 16
BOSCH
PC, PLC, interfejs RS485 ili RS 232, RS 485
28. - 1
multipoint communications EI BUS

U toku klasifikacionog perioda uenik treba da ima najmanje dvije ocjene, od kojih
jedna treba da bude sa usmene provjere znanja. Ocjena na kraju klasifikacionog
perioda izvodi se iz:
- usmenih odgovora i aktivnosti uenika na asovima,
- provjere praktinih znanja (razumijevanje poslova i zainteresovanost uenika,
urednost, preciznost, tanost, odgovoran odnos prema alatu, materijalima,
instrumentima, opremi i potovanju propisa zatite),
- redovnosti i kvaliteta voenja dnevnika;
Zakljuna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim
periodima.
69
- Prelazna zakljuna ocjena iz svih godinjih ocjena.

- ing. elektrotehnike smjer energetika,
- dipl. ing. elektrotehnike smjer energetika,
- profesor elektrotehnike smjer energetika.
- V stepen, eklektroinstalater- specijalista

Povazanost sa predmetom
Znanja
Predmet Znanja
- Uvodni dio - Fizika - Osnovne karakteristike
proizvodnje elektrine
energije
- Elektrotehniki propisi i - El. instalacije i - Poznaje tehnike propise i
standardi osvjetljenja standarde za elektrine
instalacije
- Elektroenergetske - Hemija - Poznaje vrste provodnika i
instalacije (provodnici i - Osnove elektrotehnike kablova
kablovi) - El. instalacije i - Koristi tablice za izbor
osvjetljenja poprenog presjeka
- Poznaje alate i
instrumente koji se koriste
u el. instalacijama
- Materijali i pribor za - El. instalacije i - Poznaje vrste instalacionih
instalacione vodove osvjetljenja cijevi
- Kablovski pribor za - El. instalacije i - Zna ulogu i primjenu
instalacione energetske osvjetljenja pojedinih elemenata
kablove kablovskog pribora
- Postavlja kablovske glave,
kablovske spojnice, stopice
i obujmice
- Instalacioni osigurai - Osnove elektrotehnike - Poznaje vrste osiguraa
- El. instalacije i - Zna izvriti izbor osiguraa
osvijetljenja i montirati na razvodnu
kutiju
- Prikljuni ureaji - El. instalacije i - Odreuje izbor prikljunog
osvjetljenja ureaja prema namjeni i
vrsti instalacije
- Montira prikljune ureaje
- Instalacioni prekidai - El. instalacije i - Crtanje jednopolnih i
osvjetljenja viepolnih ema veze
- Osnove elektrotehnike prekidaa
- Prikljuivanje stepeninog
automatskog prekidaa
- Razvodni ureaji - El. instalacije i - Montira elemente raznih
osvjetljenja vrsta razvodnih ureaja
- Elektrina brojila - Elektrina mjerenja - Zna odabrati vrstu el.

- Osnove elektrotehnike brojila
- El. instalacije i - Prikljuuje brojilo na el.
osvjetljenja mreu
70
Znanja
Predmet Znanja
- Elektrini razvod - El. instalacije i - Vri emiranje razvodne
osvjetljenja table
- Poznaje naine
prikljuivanja na NN mreu
- Tehnike mjere zatite u - Biologija - Poznaje naine zatite od
elektrinim instalacijama - El. instalacije i elektrinog udara
osvjetljenja
- Proraun provodnika za - Osnove elektrotehnike - Proraunava izbor presjeka
elektrine instalacije - Matematika provodnika za jednofaznu i
- El. instalacije i trofaznu struju
osvjetljenja
- Sistemi za rezervno - Elektrina mjerenja - Poznaje nain izbora
napajanje - El. instalacije i agregata
osvjetljenja - Prikljuuje agregat na el.
mreu
- Elektrina postrojenja - Hemija - Poznaje vrste
ugroena od eksplozivnih - El. instalacije i protiveksplozivne zatite
smjea osvjetljenja
- Elektrino osvjetljenje - Fizika - Poznaje vrste sijalica i
- El. instalacije i naine njihovog
osvjetljenja prikljuenja na mreu
- El. aparati i ureaji - El. instalacije i - Poznaje aparate i ureaje
osvjetljenja koji se koriste u
domainstvu i zna da ih
prikljui
- Ureaji za kompenzaciju - Osnove elektrotehnike - Zna uzroke poremeaja i
- El. instalacije i naine popravke faktora
osvjetljenja snage
- Vrste izvoenja el. razvoda - El. instalacije i - Razlikuje razliite naine
osvjetljenja razvoda i zna da odabere
odgovarajui
- Montira mjerni ormar sa
trofaznim brojilom
- Gromobranska instalacija - Fizika - Poznaje osnove
- El. instalacije i atmosferskog pranjenja
osvjetljenja - Zna izvoenje spoja segm.
uzemljenja
- Zna elemente za zatitu
- Telekomunikacione - El. instalacije i - Poznaje elemente
instalacije osvjetljenja telefonske i interfonske
instalacije
- Izvodi instalaciju za
interfon, telefon i TV
anzenu
- Signalne instalacije - El. instalacije i - Shvata ulogu i principe
osvjetljenja rada protivpoarne zatite
i zna njihovu montau
- Montira protivprovalne
instalacije
- Projektovanje el. instalacija - El. instalacije i - Poznaje propise i
i osvijetljenja osvjetljenja standarde vezane za el.
- Osnove elektrotehnike instalacije
71
Znanja
Predmet Znanja
- Zna da prorauna i
odabere prave elemente u
el. instalacijama
72
2. ISPITNI KATALOG
Tip ispita
2.1.Usmeno
Nastavnik/aktiv sastavlja detaljan spisak ispitnih pitanja na osnovu ispitnog

kataloga.
Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po sloenosti na
odgovarajui nain iz razliitih taksonomskih kategorija i iz razliitih tematskih
oblasti.
Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
Usmeni ispit traje najvie 20 minuta.
Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na predlog ispitivaa.
Naziv predmeta: Elektrine instalacije i osvjetljenja
Ciljevi ispita
Na ispitu ocjenjujemo:
- sposobnost uenika da povee praktina i odgovarajua teorijska znanja;

- znanja o elektrinim instalacijama, elektrinom osvjetljenju i ispitivanju
elektrinih instalacija;
- poznavanje materijala, ureaja i tipova elektrinih instalacija te naine i mjesto
primjene;
- znanja o vrstama elektrinih instalacija u stambenim, poslovnim i industrijskim
objektima kao i njihovo izvoenje na novogradnji, proirenjima i
rekonstrukcijama;
- znanja iz osnova svjetlosne tehnike;
- sposobnost itanja i upotrebe tehnike dokumentacije elektroinstalacionih
materijala i ureaja kao i projekata elektrinih instalacija;
- sposobnost crtanja osnovnih spojnih ema;
- znanja o tehnikim propisima i standardima;
- znanja o djelovanju elektrine struje na ovjeka i zatiti od elektrinog udara;
- potovanje propisa iz oblasti zatite na radu i zatite okoline;
- racionalno korienje energije, materijala i vremena.
Standardi znanja koji se ocjenjuju na zavrnom ispitu

Sadraj Znanja i vjetine
- Elektrotehniki propisi i standardi - Odreuje prostore, pravila, visine i zatite za
polaganje elektrinih instalacija u stanovima
- Elektroenergetske instalacije - Razlikuje konstruktivne elemente energetski
izolovanih provodnika
- Razlikuje konstruktivne karakteristike energetskih
kablova
- ita oznake i vri odabir presjeka iz tablica
- Materijali i pribor za instalacione - Razlikuje vrste instalacionih cijevi
vodove
- Kablovski pribor za instalacione - Objanjava ulogu i primjenu kablovskog pribora
energetske kablove
- Instalacioni osigurai - Objanjava svrhu osiguraa

- topljivi osigurai - Razumije nain rada pojedinih vrsta osiguraa
73
- automatski osigurai - Razumije nain izbora osiguraa
- Prikljuni ureaji - Razlikuje i tumai izbor prikljunog ureaja prema
namjeni i vrsti instalacije
- Instalacioni prekidai - Razumije funkcionisanje instalacionih prekidaa
- pregibni i obrtni prekidai - Razumije i objanjava nain rada stepeninog
- stepenini automatski prekidai automatskog prekidaa
- automatski prekidai
- Razvodni ureaji - Uporeuje razliite vrste razvodnih ureaja i
- sabirniki razvod za napajanje njihovu primjenu
motornog pogona
- sabirniki razvod za osvjetljenje
- bolniki sabirniki razvod
- EI BUS instalacioni razvod
- Elektrina brojila - Razumije i objanjava princip rada elektrinog
brojila
- Crta emu prikljuka elektrinog brojila na NN
mreu
- Elektrini razvod - Razumije propise inskog razvoda u ormarima sa
vie brojila
- Razumije i objanjava nain spajanja pomou
samonosivog kabla na NN mreu
- Razumije i objanjava kablovski prikljuak na NN
mreu
- Tehnike mjere zatite u - Razumije znaaj zatite u elektrinim instalacijama
elektrinim instalacijama - Tumai pojedine vrste zatite
- Proraun provodnika za elektrine - Vri izbor presjeka provodnika na jednostavnom
instalacije primjeru za monofaznu struju
- Vri izbor presjeka provodnika na jednostavnom
primjeru za trofaznu struju
- Sistemi za rezervno napajanje - Razumije nain izbora agregata za rezervno
napajanje
- Razumije i objanjava princip rada panik svjetiljke
- Elektrina postrojenja ugroena - Objanjava zone opasnosti
od eksplozivnih smjea - Razumije i opisuje vrste protiveksplozivne zatite
- Elektrino osvjetljenje - Uoava znaaj pravilnog i dobrog osvjetljenja
- uslovi za pravilno i dobro - Objanjava razne naine osvjetljenja zatvorenih
osvjetljenje prostora
- osvjetljenje zatvorenog prostora - Objanjava razne naine osvjetljenja otvorenih
- osvjetljenje otvorenog prostora prostora
- elektrini svjetlosni izvori - Razumije talasnu prirodu svjetlosti
- Razumije i objanjava naine rada pojedinih vrsta
elektrinih izvora svjetlosti
- Elektrini aparati i ureaji - Razumije principe rada raznih ureaja za
- elektrini ureaji za grijanje i zagrijavanje i hlaenje prostora
hlaenje prostora - Uporeuje razliite sisteme zagrijavanja i hlaenja
- ureaji za grijanje vode prostora
- -ureaji koji se koriste u - Poznaje principe rada ureaja za grijanje vode
domainstvu - Razumije i objanjava princip rada ureaja koji se
- liftovi i dizalice koriste u domainstvu
- ita eme djelovanja i napajanja liftova i dizalica
- Ureaji za kompenzaciju - Uoava izvore reaktivne energije
reaktivne energije - Razumije tetnost reaktivne energije u
- Reaktivna energija i potrebe elektroenergetskom sistemu i potrebu njene
74
kompenzacije kompenzacije
- kondenzatori za kompenzaciju - Razumije razne naine postavljanja kondenzatora
- automatska kompenzacija za kompenzaciju
- Poznaje princip rada automatske kompenzacije
- Razumije tarifiranje angaovane reaktivne energije
- Gromobranske instalacije - Razumije osnovne pojmove u vezi atmosferskog
pranjenja
- Poznaje propise vezane za ovu oblast
- Poznaje djelove gromobranske instalacije i njihovu
ulogu
- Zna nain pregleda i ispitivanja gromobranske
instalacije
- Telekomunikacione instalacije - Poznaje propise za ove vrste instalacija
- telefonske instalacije - Poznaje elemente i zna da ita eme telefonskih
- interfonske instalacije instalacija
- Razlikuje djelove interfonske instalacije i razumije
njihovu ulogu
- Signalne instalacije - Razumije ulogu protivpoarne instalacije
- protivpoarne instalacije - Poznaje osnovne djelove i principe rada
- protivprovalne instalacije - ita razne vrste ema i razumije ih
- centralni antenski sistem - Poznaje vrste senzora alarmne instalacije
- Poznaje elemente antenskog sistema
- Projektovanje elektrinih - Doznaje propise i standarde vezane za elektrine
instalacija i osvjetljenja instalacije
- Razumije i objanjava djelove projekta
Dozvoljena pomagala
Nije predvieno da se uenik koristi pomagalima u toku ispita.
Literatura i drugi izvori

Za kandidate je preporuena literatura i drugi izvori dati u katalogu znanja i
godinjem planu rada nastavnika.
75
2.2. ISPITNI KATALOG PRAKTINOG DIJELA ZAVRNOG ISPITA
Ciljevi ispita
Na ispitu ocjenjujemo:
- stepen praktine osposobljenosti na profesionalnom podruju;
- povezanost strunoteoretskih i praktinih znanja;
- odgovarajui pristup i izbor tehnolokih postupaka prilikom obavljanja zadataka;
- steene kompetencije za samostalan rad u elektro-instalacijama;
- osposobljenost za rukovanje sa alatima, ureajima i opremom koja se
upotrebljava u elektrinim instalacijama;
- osposobljenost za primjenu standarda, pribora i materijala u elektro
instalaterstvu;
- osposobljenost za instalaterske i savjetodavne usluge;
- korienje odgovarajuih mjera i postupaka kontrole;
- potovanje propisa iz oblasti zatite na radu i zatite okoline;
- racionalno korienje energije, materijala, vremena.
Spisak radova/ usluga za praktini dio zavrnog ispita
1. PRIKLJUAK ELEKTRINE INSTALACIJE NA MREU

- tehniki zahtjevi i propisi
- vrste prikljuaka, elementi za realizaciju prikljuaka i njihove osobine
- praktina demonstracija:
- trofazni kablovski prikljuak
- montaa i povezivanje obine svjetlosne armature
2. RAZVODNE TABLE I ORMARI U KUNIM EL. INSTALACIJAMA

- tehniki propisi
- monofazni i trofazni prikljuak, elementi u razvodnim tablama i ormarima
- spajanje trofaznog brojila i uklopnog sata
- spajanje zatitne sklopke
3. GROMOBRANSKA INSTALACIJA
- tehniki zahtjevi i propisi
- elementi gromobranske instalacije, vrste i osobine uzemljivaa
- mjerenje otpora uzemljenja
- izvoenje spoja segmenata uzemljenja
4. INSTALACIONI PROVODNICI I KABLOVI

- tehniki propisi i materijali za provodnike i izolaciju
- vrste i oznaavanje instalacionih provodnika i kablova
- dozvoljena strujna optereenja
- pripreme krajeva za povezivanja provodnika
- izvoenje spajanja krajeva provodnika spojnicom
5. KABLOVSKI PRIBOR I OPREMA

- tehniki propisi i zahtjevi
- vrste i osobine elemenata (glave, spojnice, kape, obujmice i dr.)
- spajanja kablovske glave
76
- spajanja kablovske spojnice
6. POLAGANJE INSTALACIONIH PROVODNIKA

- zatita provodnika instalacionim cijevima i kablovskim nadzidnim kanalicama
- polaganje provodnika "pod malter"
- nadzidno povezivanje strujnih krugova monofazne utinice
- nadzidno povezivanje strujnih krugova osvjetljenja
7. POLAGANJE INSTALACIONIH KABLOVA

- kablovski kanali, metodologija polaganja kablova, nastavljanje i odvajanje
kablova
- nastavljanje kablova
- spajanja kablovske spojnice
8. PRIKLJUNI UREAJI I POVEZIVANJE

- tehniki propisi i zahtjevi, vrste i osobine prikljunih ureaja
- prikljuni ureaji za prostorije sa posebnim zahtjevima (vlane prostorije i
prostorije sa eksplozivnim materijama i gasovima)
- nadzidno povezivanje trofazne i monofazne utinice, na istom strujnom krugu
- nadzidno povezivanje trofazne utinice za vlane prostorije
9. INSTALACIONI PREKIDAI I POVEZIVANJE

- tehniki propisi i zahtjevi, vrste i osobine instalacionih prekidaa
- prekidai za prostorije sa posebnim zahtjevima (vlane prostorije i prostorije sa
eksplozivnim materijama i gasovima)
- stepenini automati (vrste, osobine i nain rada)
- nadzidno povezivanje monofazne utinice i osvjetljenja, u istom strujnom krugu
- povezivanje stepeninog automata
10. INSTALACIONI OSIGURAI I MONTAA

- podjela i osobine osiguraa, poreenje automatskih i topljivih osiguraa
- izbor osiguraa (pri projektovanju el. instalacije)
- montaa na razvodnoj tabli, ispitivanje i mjerenje struje prekida za topljive i
automatske osigurae.
- Napomena: obezbijediti sve mjere sigurnosti pri demonstraciji.
11. ZATITNE MJERE U ELEKTRINIM INSTALACIJAMA

- tehniki propisi
- uticaj struje na ovjeka, napon koraka i napon dodira
- podjele i osobine zatitnih sistema
- montaa i povezivanje FID zatitne sklopke
- metode i postupci ukazivanja prve pomoi unesreenima od strujnog udara
77
12. ELEKTRINI IZVORI SVJETLOSTI
- tehniki propisi i zahtjevi, osnovne tehnike karakteristike (definicije) za
svjetlost
- vrste i osobine pojedinih elektrinih izvora svjetlosti
- montaa i povezivanje obine svjetlosne armature
- montaa i povezivanje neonske armature
13. ELEMENTI PROJEKTA ELEKTRINE INSTALACIJE STANA

- tehniki propisi, opis sadraja elemenata projekta el. instalacije
- faze pri projektovanju el. instalacija
- dozvoljeni pad napona i opis prorauna strujnih krugova
- izvriti raspodjelu optereenja po fazama, za primjer projekta elektrine
instalacije (dijela ili sprata) stambenog prostora
- povezivanje trofaznog brojila na razvodnoj tabli
14. PRIMJER 1. PROJEKTA ELEKTRINE INSTALACIJE

- prema zadatoj prostornoj emi spratne kue, projektovati strujne krugove
osvjetljenja (projektom obuhvatiti glavnu i dvije pomone razvodne table, po
spratovima)
- izvriti montau i povezivanje strujnog kruga osvjetljenja, izabranog iz projekta

utinica (projektom obuhvatiti glavnu i dvije pomone razvodne table, po
spratovima)
- izvriti montau i povezivanje strujnog kruga utinica, izabranog iz projekta

kupatila (projektom obuhvatiti glavnu i dvije pomone razvodne table, po
spratovima)
- izvriti montau i povezivanje strujnih krugova kupatila

- projektovati el. instalaciju jednosobnog stana prema zadatoj prostornoj emi,
- izvriti montau i povezivanje strujnih krugova izabrane prostorije

- projektovati el. instalaciju jednosobnog stana prema zadatoj prostornoj emi,
- izvriti montau i povezivanje razvodne table

- projektovati el. instalaciju dvosobnog stana prema zadatoj prostornoj emi,
- izvriti montau i povezivanje strujnih krugova kuhinje
78
- projektovati el. instalaciju dvosobnog stana prema zadatoj prostornoj emi,
- izvriti montau i povezivanje strujnih krugova "slabe struje"
Uputstva za sprovoenje zavrnog ispita
Praktini rad na zavrnom ispitu obuhvata samostalan rad na proizvodu ili usluzi sa
odbranom, uz odgovarajuu tehniko-tehnoloku dokumentaciju.
Konkretan sadraj praktinog zadatka za zavrni rad definie se i odreuje na
osnovu okvirnog spiska zadataka, datih u ispitnom katalogu. Ispitni odbor za svaki
pojedinani zadatak propisuje uslove rada da li se kompletan zadatak radi pred
komisijom ili je zadatak mogue do odreene faze, uz odgovarajuu tehniko-
tehnoloku dokumentaciju, uraditi prije ispita, a da se finalizacija zadatka uradi na
samom ispitu.
Ako se dio zadatka radi prije ispita, lan ispitnog odbora treba da ima uvid u tok
rada. Tehniko-tehnoloka dokumentacija radi se pod nadzorom mentora, kao i
sam zadatak, to mentor garantuje svojim potpisom.
Znanja i vjetine koje se provjeravaju i ocjenjuju na ispitima
Na ispitima provjeravamo praktina znanja i spretnosti koje su uenici dobili u

procesu praktinog obrazovanja:
jednim individualnim ispitnim radom na zavrnom ispitu,
zadavanjem do tri zadatka (rada) na meuispitu, po odluci ispitne komisije,
odbranom rada.
Kandidat priprema dio rada prije ispita, u zavisnosti od vrste zadatka, po

odobrenju ispitne komisije. Na ispitu se radi finalizacija rada.
Zavrni ispit traje u skladu sa pravilnikom. Usmeni odgovori (odbrana) traje najvie
20 minuta.
Ispitna komisija priprema kriterijume za ocjenjivanje, pri emu za pojedinane
zadatke potuje sljedee odnose:
Podruje ocjenjivanja Udio

Priprema zadatka 20-40%
Strunost i izvoenje (kvalitet) 40-60%
Tehnika dokumentacija 0-20%
Odbrana 10-20
Ukupno 100%
Kandidat je ocijenjen ocjenom nedovoljan ako je pri izradi rada nezainteresovan,

nesamostalan, treba stalnu pomo nastavnika ili lana komisije, ak i pri rjeavanju
jednostavnih problema, ako esto kri propise o zatiti na radu ili radne postupke
operacije izvodi nepravilno, odnosno neodgovarajuim redosljedom, i ako je
upotreba materijala mnogo vea od potrebne a predvieno vrijeme za rad
prekorauje za vie od 20%.
79
Dozvoljena pomagala
Prilikom praktinog dijela zakljunog ispita dozvoljena su sljedea pomagala:

maine, orua, alati, oprema i pomagala u skladu sa ispitnim gradivom,
prirunici, udbenici, zbrike formula,
pribor za crtanje.
Literatura i drugi izvori

Za kandidate je preporuena literatura i drugi izvori data u katalogu znanja i
godinjem planu rada nastavnika.
Literatura za teme za praktini rad:
1. ELEKTRINE INSTALACIJE SA OSVJETLJENJEM , Milorad Justinijanovi
2. ELEKTRINE INSTALACIJE za II razred elektrotehnike kole, Milorad
Justinijanovi
3. ELEKTRINE INSTALACIJE za srednje elektrotehnike kole, Boris Tomi
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA

Red. br. Naziv predmeta Obavezni naini provjeravanja znanja
1. Osnove elektrotehnike Usmeno i pismeno (test)
2. Elektrina mjerenja Usmeno i pismeno (radovi na vjebama)
3. Praktina nastava Ocjena praktinog rada, usmeni odgovori
Elektrine instalacije i
4. Usmeno i pismeno (test)
osvjetljenja
5. Preduzetnitvo Usmeno i pismeno
6. Elektronika Usmeno i pismeno
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta tekue
godine postigli prelaznu ocjenu i priloili potvrdu o obavljenoj profesionalnoj praksi.
Za zavretak srednjeg strunog obrazovanja u trogodinjem trajanju - obrazovni

program elektroinstalater potrebno je zavriti zadnju godinu obrazovanja sa pozitivnim
ocjenama iz svih predmeta, odraditi sve slobodne aktivnosti, obaveze iz praktinog
obrazovanja u procesu rada i zavrni ispit. Zavrni ispit sastoji se iz:
- pismenog ispita iz Maternjeg jezika i knjievnosti,

- usmenog ispita iz struno-teorijskog predmeta i
- praktinog rada sa odbranom.
O tipu ispita iz Maternjeg jezika i knjievnosti odluku donosi Zavod za kolstvo,

odnosno nadleni Savjet.
Kao struno-teorijski predmet uenik polae Elektrotehnike instalacije i osvjetljenja.

Standardi znanja, razvrstani po taksonomskim stepenima i nain provjeravanja dati su u
ispitnom katalogu.
Uslov za izlazak na ispit priloen je ovjeren dnevnik rada praktine nastave za sve tri
godine.
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA

U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama (u roku od
mjesec dana) kola bi izradila individualni program (nacrt) uzimajui u obzir odluku
o usmjerenju. Individualni program omoguava prilagoeno izvoenje kako bi
uenici dostigli propisani struni standard u svim predmetima.
80
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH
Programi iz strunog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za
odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagoavanje izvoenja obrazovnih
programa obrazovanju odraslih, tako da:
- iz nastavnog plana izostavljaju se predmeti Fiziko vaspitanje i slobodne
aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za zavretak obrazovanja. kola je
obavezna da odraslima ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu
dobrovoljno prikljuiti;
- kola izradi prilagoen program praktinog obrazovanja s obzirom na poslove i
zadatke koje obavlja uesnik obrazovanja;
- za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su odreeni u programima ve
uslovi koje utvrdi kola u nacrtu izvoenja obrazovnog programa za odrasle, ve
se provjeravanje znanja izvodi putem ispita pri emu se uzimaju u obzir naini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vjebe, praktini rad) odreeni
obrazovnim programom;
- odrasli ne polau meuispit kod dualnog obrazovanja.
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA

Red. Naziv Profil strune spreme
Izvoa nastave Struna sprema
br. predmeta podruje rada
Osnove
1. Nastavnik Visoka Elektrotehnika
elektrotehnike
Elektrina
2. Nastavnik Visoka Elektrotehnika
mjerenja
Praktina
nastava
3.
Nastavnik Visoka Elektrotehnika
Instruktor Via
4. Elektronika Nastavnik Visoka Elektrotehnika
5. Preduzetnitvo Nastavnik Visoka Ekonomija

Elektrine
6. instalacije i Nastavnik Visoka Elektrotehnika
osvjetljenja
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

- Obrazovni program moe da se izvodi u kolskom ili dualnom obliku.
81
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE
Broj asova
kod kojih se
Ukupno Vrste nastave odjeljenje
R.br. Naziv predmeta Razred
asova dijeli na
grupe
T V P T V P
Osnove
1. I 108 108
elektrotehnike
2. Elektrina mjerenja I 108 72 36
I 72 72
Elektrine instalacije
3. II 108 108
i osvjetljenja
III 99 99
4. Preduzetnitvo III 33 33
5. Elektronika II 72 72
I 252 252 252
6. Praktina nastava II 504 504 504
III 627 627 627
T- teorijska nastava
V- vjebe
P- praktina nastava
9. SLOBODNE AKTIVNOSTI
Slobodne aktivnosti uenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog programa.
Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinose kako rekreaciji i
optekulturnom uzdizanju uenika, tako i upotpunjavanju strunog znanja.
Slobodne aktivnosti sadre obavezne i sadraje po izboru uenika.
Program slobodnih aktivnosti priprema kola, polazei od utvrenog broja asova u

nastavnom planu (u I i II razredu po 36 asova godinje, a u treem razredu 33 asa
nedjeljno). Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godinjeg plana rada kole
i to:
a) obavezni sadraji vezani za opteobrazovno podruje:

- dani sporta,
- ekoloke aktivnosti,
- filmske, pozorine, muzike predstave i likovne izlobe,
- posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.
b) obavezni sadraji vezani za struno-teorijsko podruje:

- posjete institucijama i preduzeima koja su struno vezana s obrazovnim
programom koji se realizuje,
- posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije,
- uee na strunim predavanjima i takmienjima u poznavanju odreenih oblasti.
c) sadraji po izboru uenika:

- uee u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzika, likovna,
informatika, prva pomo, saobraajni propisi, tehniki i Internet klub i dr.),
- socijalni rad uenika,
- organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr.
82
Uspjenost uenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su uenici
obavezni da realizuju sadraje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za
napredovanje u vii razred, kao i za zavretak obrazovnog programa.
10. PROFESIONALNA PRAKSA

Uenici I i II razreda obavljaju profesionalnu praksu nakon zavretka nastavne
godine, u skladu sa nastavnim planom.
Profesionalna praksa izvodi se u odgovarajuim preduzeima ili objektima kole.
Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zaduena je kola.
Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom struno-
teorijskih predmeta.
O realizaciji programa profesionalne prakse uenik je obavezan da vodi dnevnik

profesionalne prakse u koji upisuje sadraje rada po danima, uz priloene skice,
eme ili neke druge elemente tehnoloko-tehnike dokumentacije.
Dnevnik profesinalne prakse potpisuje lice zadueno za realizaciju programa.
Podatke o profesionalnoj praksi (ime i prezime uenika, mjesto i vrijeme
izvoenja) evidentiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenskim knjigama.
Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za zavretak razreda.
U IZRADI KATALOGA ZNANJA ZA OBRAZOVNI PROGRAM ELEKTROINSTALATER

UESTVOVALI SU:
- Melanija alasan, dipl. el. ing, Srednja elektrotehnika kola Vaso Aligrudi
Podgorica
- Milo Plavi, Milica Mateljan, dipl. el. ing, Mjeovita srednja kola Mladost
Tivat
- Dragan Perovi, dipl.el.ing, Srednja struna kola Niki
- Vladislav Koprivica, dipl. ma. ing, Centar za struno obrazovanje, koordinacija
Struni konsultant:
- Uve Gruner, Deutschland, GTZ
83

3-04 Elektroinstalater PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

3-04 Elektroinstalater PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OBRAZOVNI PROGRAM

OPTI DIO .................................................................................................. 3

1. Naziv programa: ELEKTROINSTALATER

4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih

- Za upis u dualni oblik obrazovanja potrebno je da uenik ima sklopljen ugovor sa

7. Obrazovanje koje se stie

1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI:

1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST

1. Naziv predmeta: OSNOVE ELEKTROTEHNIKE

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opti ciljevi nastave

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

Vrednovanje znanja uenika vri se ocjenjivanjem:

Opta ocjena na kraju svakog klasifikacionog perioda izvodi se iz najmanje tri

Opta ocjena na kraju godine izvodi se iz optih ocjena u pojedinim klasifikacionim

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: ELEKTRINA MJERENJA

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

Vrednovanje znanja uenika vri se ocjenjivanjem:

Opta ocjena na kraju svkaog klasifikacionog perioda izvodi se iz najmanje tri

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: ELEKTRINE INSTALACIJE I OSVJETLJENJA

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opti ciljevi nastave

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: ELEKTRONIKA

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

Vrednovanje znanja uenika vri se ocjenjivanjem:

Opta ocjena na kraju svakog klasifikacionog perioda izvodi se iz najmanje dvije

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

10. Povezanost predmeta

1. Naziv predmeta: PREDUZETNITVO

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

Ocjenjuje se razumijevanje i zainteresovanost uenika za rad, urednost,

Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih ocjena u

Opta ocjena na kraju godine izvodi se iz zakljunih ocjena u pojedinim

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta

9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika

1. Naziv predmeta: PRAKTINA NASTAVA

2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Praktina nastava - odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika