1.1. Rregullimi automatik te makinat metalgdhendse T gjitha lvizjet e makinave metalgdhendse mund t ndahen n dy grupe: - punuese dhe - ndihmse. Me lvizjet punuese sigurohet prpunim i drejtprdrejt i lnds punuese ku gjat ktyre lvizjeve t mjetit t puns jan n kontakt t drejtprdrejt. Me lvizjet ndihmse bhet pozicionimi i mjeteve apo lnds punuese pr fi llimin e prpunimit, ndrsa gjat prpunimit lvizjet ndihmse e defi nojn trajektoren e kalimit, gjegjsisht rrugtimin e prpunimit. Grupi i dyt i lvizjeve ndihmse i dedikohet funksioneve ndihmse t makinave si: shtrngimi dhe lshimi i lnds punuese; ndrrimi i mjeteve t puns gjat ciklit t prpunimit; ndrrimi i regjimeve t caktuara lvizja kryesore punuese lvizja ndihmse pozicionimi pozicionimi zhvendosja lvizja kryesore punuese Udhheqja dhe programimi automatik Llojet e regullimit automatik 4 Teknik i makineris t prpunimit; sjellja dhe drgimi i aparaturave t caktuara n aparatura t caktuara me lshim dhe ndalim t sistemit t ftohjes. Te makinat bashkkohore me drejtim t thjesht manual, shkalla e automatizimit sht e ult, prandaj m tepr edhe i drejtohet vetm disa lvizjeve ndihmse (shembull: lvizja e teposhtzs), prderisa lvizjet e mtutjeshme, prve asaj kryesore punuese dhe shrbimet ndaj vet makins i kryen njeriu. Q t kalohet n nj nivel m t lart t automatizimit t makinave metalgdhendse funksionet e udhheqjes nga njeriu duhet t barten n sistemet adekuate, t ashtuquajtura SRRA-sisteme t rregullimit automatik. Makinat te t cilat sht arritur shkalla e lart e automatizimit, quhen makina automatike. Baza e automatizimit t makinave metalgdhendse sht udhheqja e programuar. T gjitha informatat e nevojshme pr prpunim jan t inkuadruara n t ashtuquajtur barts t programit. Bartsit e programit prmbajn dy lloje t informative: 1. informata gjeometrike (t drejtimit dhe kahjes s lvizjes s lnds s mjetit punues (t ashtuquajtur gjeometri t lvizjes) dhe 2. informatat teknologjike (numri i rrotullimeve, lvizjes, ndrrimi i veglave, lshimi dhe ndalja e mjeteve pr ftohje etj.). Varsisht nga vet sistemi i rregullimit automatik q prdoret te makinat metalgdhendse ekzistojn: - makina automatike me barts numerik t programit dhe - makina automatike me barts jonumerik t programit. Te makinat automatike me barts jonumerik t programit si barts t programit prdoren: kufi zues, kopjues dhe brigje (barts mekanik t programit). Kto makina prdoren n prodhimtarin serike dhe massive Sdlksouiowewiewwe Shsdhjsdsds Sjss sdjksd Sdlksouiowewiewwe Shsdhjsdsds Sjss