Bijlage 2 Format Toelichting lesontwerp
Student: Lisa Bos
Vakgebied: Taal
Klas: PEH16VD
Kennis over (kinderen in) de
groep is nadrukkelijk
verwerkt in de omschrijving
van de beginsituatie van de
groep, zowel in
pedagogische zin (gedrag,
groepsverhoudingen,
groepsdynamiek) als in
didactische zin
(vakspecifieke
beginsituatie).
De lesdoelen zijn
afgestemd op de
beginsituatie. In de
formulering ervan wordt
zichtbaar dat kennis van
vakdidactiek en leerlijnen
op een logische manier is
verwerkt.
Docent: Kirsten van Luijk
Stagegroep: 1/2
Welke keuzes heb ik hier gemaakt?
Ik heb de volgende
vakspecifieke beginsituatie
gehanteerd:
De kinderen van groep 1 zijn
bezig met het herkennen van
woorden. Het herkennen van
het eerste woord van de zin.
De kinderen kunnen
aangeven wat een letter is.
De groep 2 kinderen zijn
bezig met letters herkennen.
Ze herkennen de opbouw
van een zin en weten wat
een woord is. Zij kunnen de
kinderen van groep 1
hiermee helpen. Zij weten
enigszins nog niet wat het
begrip zin inhoudt. Ze
herkennen een zin echter wel
als zij deze zien staan.
Ik heb de volgende
pedagogische beginsituaite
gehanteerd:
Uit de typering blijkt dat de
kinderen goed met elkaar
kunnen omgaan, maar dat
kiezen op basis van eigen
voordeel. Er vallen een
aantal kinderen buiten de
groep. Zij veroorzaken vaak
ruzies en of problemen in de
klas. Een aantal kinderen zijn
sneller dan anderen en
geven vaker antwoord op de
vraag. Zij komen dan ook
vaak aan de beurt.
Aan het einde van de les
kunnen de kinderen vertellen
wat een zin is en de zinnen
opdelen in woorden en
herkennen hoeveel woorden
er in een zin staan. De
Toelichting/ onderbouwing van keuzes
(denk hierbij met name kernbegrippen uit (vak-)
specifieke theorie)
In mijn voorgaande lessen heb ik me ook
gericht op letters, woorden en zinnen. Ik
heb geconstateerd dat de kinderen nog
moeite hebben om woorden en zinnen uit
elkaar te houden. De kinderen van groep
1 weten nog niet wat woorden zijn.
De kinderen van groep 2 weten wat
woorden zijn en kunnen deze
onderscheiden van zinnen. In een zin
kunnen zij de woorden aanwijzen.
Sommige kinderen weten hoe ze de zin
moeten lezen (van links naar rechts).
Echter herkennen ze het begrip zin wel
maar ze kunnen het niet direct uitleggen
zonder het te zien.
Vanuit de sociogram en het
klimaatschaal ,die ik heb afgenomen, heb
ik geconstateerd dat de kinderen goed
met elkaar kunnen omgaan. Er zijn een
aantal kinderen die zowel speel als werk
gerelateerd, negatief gekozen worden. Zij
veroorzaken ook vaak de negatieve sfeer
die er ontstaat in de klas.
De leerlingen die sneller zijn als de
andere lopen op bepaalde aspecten voor
als de rest. De kinderen die minder snel
zijn krijgen in deze les de kans om zich
ook te laten horen.
In deze les kijken de kinderen opnieuw
naar woorden en kijken ze verder naar
zinnen. De zinnen hebben ze al een
aantal keer gehad, maar deze hebben ze
nog niet ontleed in woorden. De kinderen
van groep 2 zijn hier al wel meer bekend
 kinderen kunnen een korte
zin langer maken door er
meer woorden aan vast te
plakken. De kinderen leren
zelf een kloppende zin
maken. De kinderen leren
tweelettergrepige woorden
herkennen. Ze horen en zien
dat dit n woord is, ondanks
de meerdere klanken.
Kerndoel 11:
Het ontwikkelen van het
fonologisch bewustzijn.
- Zinnen opdelen in
woorden.
- Opdelen van
samengestelde
woorden in
afzonderlijke
componenten
- Opdelen van
woorden in
klankgroepen
Werk- en De kinderen zitten in een
groeperingsvormen zijn
kring en geven antwoorden
afgestemd op specifieke
kenmerken van de groep n op mijn vragen. De kinderen
op specifieke kenmerken mogen beurtelings naar het
van vakdidactiek. bord komen en aanwijzen
wat woorden zijn, waar de
zin begint, hoe je de zin moet
lezen en waar de zin eindigt.
Hierna bedenken de
kinderen zelf zinnen en de
andere leerlingen mogen
tellen hoeveel woorden zij
hebben gehoord.
Werk- en De kinderen zitten in de kring
groeperingsvormen zijn
en het digibord maakt deel
functioneel ondersteunend
bij het behalen van de uit van de kring. Klassikaal
lesdoelen. stel ik vragen aan de
leerlingen.
mee. Door hen veel te laten benoemen en
aan te wijzen pikken de kinderen van
groep 1 de lesstof indirect op. Op deze
manier leggen de kinderen van groep 2
de stof indirect uit aan de kinderen van
groep 1. De kinderen van groep 1 krijgen
zo vaker de kans de stof te begrijpen en
het begrip woord te leren kennen. De
kinderen van groep 2 zijn meer gericht op
de zinnen en hoe deze gevormd worden.
Zij breiden hun kennis uit over de zinnen
en hoe je deze kunt maken en lezen.
Hiervoor moeten ze ook de woorden aan
kunnen wijzen en kunnen benoemen wat
een woord is. Door dit vaak te herhalen
breidt ik de kennis van het kind uit.
Doordat de kinderen in een kring zitten
zijn ze opener en meer betrokken bij de
les.
Ze delen hun eigen kennis en vullen
elkaar aan. Door de interactie die ik in
deze les stop blijven de kinderen meer
betrokken De kinderen kunnen de
antwoorden van elkaar horen. Ik herhaal
telkens wat de kinderen hebben gezegd
zodat alle kinderen de kennis binnen
krijgen.
De kinderen denken na over de
antwoorden en halen hierdoor hun eigen
kennis op. De kinderen van groep 1
luisteren naar de antwoorden van de
kinderen van groep 2 en kijken naar de
woorden die zij aanwijzen. Zo wordt voor
hen ook duidelijk wat een woord is.
Door de kinderen van groep 1 later in de
kring ook een beurt te geven weet ik of de
stof duidelijk is.
De kinderen leren in deze les zinnen te
ontleden in woorden. De kinderen leren
wat zinnen zijn en wat woorden zijn. Ze
zitten hiervoor in de kring. Ik heb het
digibord net buiten de kring gezet,

Een aanzet tot
samenwerkend leren krijgt
op een logische wijze plek in
het lesontwerp.*
Een aanzet tot ontdekkend
leren krijgt op een logische
wijze plek in het
lesontwerp**
De proces- en
productdoelen worden
expliciet gevalueerd met
de kinderen.
De werkvormen die worden
gehanteerd bij evaluatie
zijn passend bij
vakdidactiek en sluiten aan
op specifieke kenmerken
van de groep.
In deze les is samenwerkend
leren niet van toepassing.
In deze les is ontdekkend
leren niet van toepassing.
Door de kinderen nogmaals
een aantal zinnen te laten
ontleden, kan ik zien of de
kinderen weten wat woorden
zijn. Hierna laat ik de
kinderen benoemen waar
een zin uit bestaat, zo kan ik
zien of de kinderen weten
wat een zin is. Ik vraag hen
wat ze nodig hebben om een
zin te maken, maar ook hoe
ze een zin moeten lezen. Ik
laat de leerlingen de
woorden aanwijzen en hoe
zij een zin moeten lezen. Als
laatste oefening laat de ik
leerlingen zelf een lange zin
bedenken. Hierna tellen de
kinderen hoeveel woorden ze
hebben gehoord. Ik laat een
leerling naar het bord komen
om de woorden aan te wijzen
terwijl de klas nogmaals
meetelt (ik heb de zin dan op
het bord ingetypt).
Ik heb voor het bespreken
van de les geen specifieke
werkvorm gekozen. Ik heb dit
klassikaal in de kring
gedaan, zodat alle leerlingen
konden meeluisteren. Ik
controleer met een opdracht
of de stof is opgepikt. Als
laatst benoem ik of de les
goed is gegaan
hierdoor kunnen alle leerlingen het bord
zien. Ook kunnen alle leerlingen op een
fijne manier naar het bord lopen en zijn ze
niet direct het middelpunt van de kring. Ze
zijn nog steeds deel van de kring, maar ze
voelen geen druk van anderen.
n.v.t.
n.v.t.
Door de stof terug te koppelen weet ik
door de antwoorden van de leerlingen of
zij de stof begrijpen. Om dit te bevestigen
laat ik de leerlingen nog een oefening
maken, in deze oefening komen alle
elementen voor. Als deze oefening goed
verloopt kan ik concluderen dat de stof
duidelijk is.
De kinderen bespreken het lesdoel altijd
klassikaal in de kring. Er wordt
teruggekoppeld wat er is gedaan in de les
en hoe de les is verlopen. Ik doe dit ook
omdat de kinderen hier positief op
reageren. Ik probeer zoveel mogelijk
kinderen te betrekken in de kring. Door
het dan ook in de kring te bespreken
kunnen alle kinderen horen wat er wordt
besproken. Hierdoor is de kans groter dat
wanneer een leerling een onderwerp nog
niet begreep, het nu wel begrijpt. Ook
geeft de kring de mogelijkheid voor alle
leerlingen om antwoord te geven op mijn
 vraag.
*bij tenminste 3 lesontwerpen
** bij tenminste 1 lesontwerp