Platiranje

- postupak PO kod kojeg se koristi pl. deformacija

- provodi se pod visokim tlakom koji dovodi do teenja metala prevlake
- oblaganje metala uobiajenim metodama pl. prerade
(toplo ili hladno valjanje, provlaenje, toplo preanje)

Princip- metal kojim se prevlai OM sloi u paket i zagrije u pei

Nakon toga se zagrijani paket propusti kroz valjke
Pod pritiskom slojevi se meusobno zavare
Zatim se ponovno zagriju i valjaju do eljene debljine platiranog lima

Najee se na jeftinije i/ili vre podloge nanose postojaniji metali

Dobivena je prevlaka neporozan i homogen sloj, s odlinim svojstvima:

- vrstoa,
- otpornost na koroziju itd.
Prikaz tipine mikrostrukture nakon platiranja
 Postupak obinog platiranja

- najee se prevlae poluproiz. (lim, traka, folija, ipka, ica, cijevi)

- debljina dobivene prevlake je 0,05-10 mm
- limovi, trake, folije i cijevi se platiraju jednostrano ili dvostrano
- plemenitim se metalima platiraju tanki limovi ili ak folije obojenih m.
(npr. mjed), a obloge su najee veoma tanke

Uvjeti za platiranje:
- dobra predobrada povrine i
- visoki tlak

Meusobnim proimanjem prevlake i podloge:

- nastaje sloj meulegure koji dobro prianja

Radi boljeg prianjanja moe se istodobno provoditi vieslojno platiranje

(npr., platiranje uglj. s nehr. . ili Inconel leg. s meuslojem istog Fe)
Tlak, temperatura, broj prolaza i brzina provoenja pojedinih
operacija ovise o vrsti jezgre i obloge, njihovoj debljini i nainu def.
Ako je temp. via, potreban je nii tlak

Obino je ukupna redukcija u 2-4 prolaza 88-94%

Nakon platiranja hl. defo. provodi se arenje-uklanjanje naprezanja
Npr. predmeti s hladno valjanim Al-oblogama are se pri 550-650 oC

Materijali za platiranje (najee):

Niskouglji. ili niskoleg. . s oblogama od:
- nehr. ., Ti, Ni i Ni-legura, Al-legura

Primjena platiranih materijala u:

- procesnoj industriji
- termoenergetici
- nuklearnoj tehnici
- elektrotehnici
- graevinarstvu itd.
Platirane obloge su neporozne i odlino prianjaju uz jezgru

Npr. na eliku se postie vrstoa prianjanja 150-300 MPa

Nedostatci i oekivani problemi pri uporabi bimetala:

- oteano zavarivanje
- eventualne deformacije na povienim temp.
- tehnologiju zavarivanja treba prilagoditi vrsti podloge i prevlake
- nastaje prilina koliina otpada kojeg je teko iskoristiti
- mogunost oksidacije povrina prije spajanja
- nuno provoenjei platiranja u inertnoj atmosferi
 Postupak eksplozijskog platiranja

- provodi se primjenom eksploziva u naputenom otvorenom ruditu

- temelji se na udarnom djelovanju detonacijom sloja prakastoga

ili plastinog eksploziva, nanesenog na obraivani predmet (npr. lim)

- eksplozijski pritisak putuje valovima i udarni val trenutno

(manje do 10-5 s) odbacuje oblogu prema podlozi i pritom je platira

Tako nastaje spoj dvaju raznorodnih materijala:

- bez potrebe za zagrijavanjem i
- bez opasnosti od oksidacije
Shematski prikaz eksplozijskog platiranja

Vc - brzina sudara (m/s),

Vd - brzina detonacije (m/s),
Vp - brzina udara (m/s),
p- kut izmeu platiranih materijala (o),
- kut udara (o)
Optika mikrografija meupovrine titan/nehrajui elik (AISI 304)
kod eksplozijskog platiranja
Brz. detonacije je 1,5-4 km/s

U trenutku sudara brzina obloge: oko 1 km/s uz tlak 6104 Pa

Iz sigurnosnih razloga postupak se provodi u posebnim prostorima

Obloge sitnozrnate i relativno tvrde

Karakteristina je valovita granina ploha izmeu podloge i prevlake

Jednim se eksplozivnim punjenjem mogu platirati podloge pov. do 30 m2

Eksplozijski se platiraju brojne kombinacije jezgara i obloga:

- ugljini s nehrajuim elikom, Cu, Ni, Mo, Al, Ti i Ag
- bakar s Pb, Mo, Nb, Al i Ti
- zlato s Pt i Pd
 Postupak platiranja prahom
- temelji se na utiskivanju metalnog praha na obraivani predmet
- predmeti za obradu se prethodno tretiraju pomou tzv. promotora
(vodena otop. smjese met. praha 3-30 m i stakl. kug. 0,15-5mm)
- promotor nagrizanjem aktivira povrinu predmeta i metalnog praha

Staklene kuglice pri sudarima s predmetom deformiraju metalni prah

Nastajanje prevlake-posljedica udara staklenih kuglica o zrnca

Met. praha koja prilijeu na podlogu, zbog ega se zrnca i spljotavaju

Obrada traje 30-60 minuta

Debljina prevlake je 5-100 m.
Postupak se provodi u rotacijskim bubnjevima ili zvonima
(u koje se ulau: vijci, matice, zatici, kope, opruge, kuke) itd.)
Max duljina predmeta je 250 mm
Max masa do 1 kg
Kapacitet bubnjeva moe biti: 0,5 kg do 2 t
Postupkom platiranja prahom nanose se meki metali na tvre

. i sivi lijev se najee metaliziraju sa:

- Zn, Cd, Pb, Sn, Cu, Al i njihovim slitinama

Metalizirani sloj je kvalitetniji, ako se met. prah dodaje u razmacima

(npr. svakih 10-ak minuta)

Nakon zavretka platiranja predmeti se vade iz bubnja,

ispiru vodom i sue grijanjem

Svojstva prevlake su srodna onim kao kod natrcavanja,

ali imaju niu poroznost, bolju adheziju i glau povrinu

Platiranje se moe provoditi i uporabom lasera za:

- nanoenje vieslojnih Ni/Cu/Al prevlaka na Mg
- nanoenje SiC na nehrajuem eliku
Time se poboljava otpornost na koroziju