Oswoic Tekst

jzyk polski
dla
cudzoziemcw
Andrzej Ruszer
Oswoi tekst
Podrcznik kompozycji i redakcji tekstw uytkowych
dla poziomw B2 i C1
Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

universitas
Oswoi tekst
dla poziomw B2 i C1

JZYK POLSKI DLA CUDZOZIEMCW
SERIA POD REDAKCJ

WADYSAWA MIODUNKI
KATEDRA JZYKA POLSKIEGO JAKO OBCEGO

UNIWERSYTETU JAGIELLOSKIEGO

Andrzej Ruszer
Oswoi tekst
dla poziomw B2 i C1
poziom
B2 i C1
Krakw
Copyright by Andrzej Ruszer and Towarzystwo Autorw
i Wydawcw Prac Naukowych UNIVERSITAS, Krakw 2010
ISBN 97883-242-1471-6
TAiWPN UNIVERSITAS
Redakcja
H.A. Gruszka
Rysunki
Sepielak
Projekt okadki i stron tytuowych

Sepielak
www.universitas.com.pl

Zawarto
Od redaktora serii ............................................................... 7
Wprowadzenie ................................................................... 9
Lekcja 1
Podzikowania .................................................................. 11
Lekcja 2
Wywiad, wypowied na forum internetowym, apel.................................. 19
Lekcja 3
Skarga, reklamacja, zgoszenie wypadku ........................................... 27
Lekcja 4
Wypowied argumentacyjna (przesanki i konkluzje)................................ 37
Lekcja 5
Slogan reklamowy ............................................................... 47
Lekcja 6
Wypowied argumentacyjna w duszym tekcie, opis reklamowy, slogan ............. 55
Lekcja 7
Recenzja filmu, sztuki teatralnej, wystawy ......................................... 59
Lekcja 8
Minirecenzja i recenzja ksiki .................................................... 71
Lekcja 9
Przekad, nota biograficzna, zaproszenie .......................................... 81
Lekcja 10
Opis przedmiotu ................................................................. 91
Lekcja 11
Opis wntrza i relacji przestrzennych .............................................. 99
Lekcja 12
Argumentacja w wypowiedzi monologowej (cechy monologu) ......................... 103
Lekcja 13
Charakterystyka osoby ........................................................... 107
Test ............................................................................ 113
ZAWARTO 5
Od redaktora serii
Nauczanie pisania nigdy nie naleao do ulubionych zaj lektorw jzyka polskiego jako obcego. Jeli
takie uoglnienie w odniesieniu do lektorw moe si wydawa przesadzone, to przeniesienie rozwa-
a na paszczyzn materiaw dydaktycznych do nauczania pisania od razu te rozwaania uprawdopo-
dobni. Wystarczy sobie uwiadomi, e dotychczas wydano tylko trzy podrczniki do nauczania pisania
po polsku. Pierwszym z nich bya ksika Jak to napisa? wiczenia redakcyjno-stylistyczne dla studentw
polonijnych Urszuli Awdiejew, Elbiety Dmbskiej i Ewy Lipiskiej (1986), drugim praca Marka Wj-
cikiewicza Pisz, wic jestem. Podrcznik kompozycji i redakcji tekstw (1993), trzecim podrcznik Ewy
Lipiskiej Nie ma ry bez kolcw. wiczenia ortograficzne dla cudzoziemcw (1999).
Pierwsza z wymienionych prac jest nie tylko pierwszym podrcznikiem pisania po polsku dla cudzo-
ziemcw, ale co waniejsze jest podrcznikiem pokazujcym, na czym powinno polega pisanie do-
stosowane do podejcia komunikacyjnego w nauczaniu jzykw obcych. O sukcesie tego podrcznika
wiadczy fakt, e w roku 1992 doczeka si on wydania drugiego.
Znaczenie podrcznika Pisz, wic jestem polega na tym, e autor dokona w nim przeniesienia ame-
rykaskiego podejcia do nauczania pisania na grunt polski, traktujc pisanie jako wieloetapowy pro-
ces, zaczynajcy si od poziomu zdania i dochodzcy przez poziom akapitu do poziomu tekstu. Na tych
poziomach autor pokazuje funkcjonowanie takich form wypowiedzi pisemnej, jak opis, klasyfikacja, po-
rwnanie, argumentacja i narracja, proponujc uytkownikom podrcznika ponad sto wicze.
wiczenia ortograficzne Ewy Lipiskiej byy uywane jako uzupeniajca pomoc dydaktyczna dla cu-
dzoziemcw uczcych si polskiego na poziomie rednio zaawansowanym. Nie osigny one duej popu-
larnoci, ale doczekay roku 2004, kiedy stay si waciwie jedyn pomoc na rynku ksigarskim do na-
uczania ortografii polskiej. Tymczasem nauczanie ortografii zyskao na znaczeniu wraz z wprowadzeniem
egzaminw certyfikatowych, gdy czci tych egzaminw jest obowizkowy sprawdzian z pisania po pol-
sku. Dlatego podrcznik Nie ma ry bez kolcw ukaza si w 2009 roku w nowym, poprawionym i uzupe-
nionym wydaniu, uzyskujc dodatkowo wikszy format. Na uwag zasuguje fakt, e nalea on do najle-
piej sprzedajcych si podrcznikw z serii Jzyk polski dla cudzoziemcw w 2009 roku.
W systemie certyfikacji jzyka polskiego jako obcego, ktry zacz funkcjonowa w roku 2004, zwr-
cono uwag na pisanie twrcy system certyfikacji traktuj pisanie jako sprawno rwnie wan jak
inne sprawnoci: rozumienie za suchu, rozumienie tekstw pisanych czy mwienie w monologu i w dia-
logu. O rwnorzdnym traktowaniu sprawnoci wiadczy fakt, e za kad z nich mona uzyska na po-
ziomach B1, B2 i C2 40 punktw. Znaczenie umiejtnoci pisania nabiera szczeglnego znaczenia, kie-
dy sobie uwiadomimy, e niezdanie egzaminu z jednej sprawnoci oznacza niezdanie caego egzaminu,
a umiejtno pisania po polsku naley do sprawnoci deficytowych, to znaczy takich, z ktrych najwi-
cej zdajcych dostaje oceny niedostateczne.
Znaczenie sprawnoci pisania jest widoczne w zbiorach wicze przygotowujcych do zdawania eg-
zaminw certyfikatowych na poziomach B1, B2 i C2. Skoro pisanie jest sprawnoci testowan obo-
wizkowo, wydawane zbiory wicze nie mog nie uwzgldnia wicze w pisaniu. wiadcz o tym takie
OD REDAKTORA SERII 7
zbiory zada, jak Z Wrocawiem w tle. Zadania testowe z jzyka polskiego dla cudzoziemcw Anny Dbrow-
skiej, Anny Burzyskiej-Kamienieckiej, Urszuli Dobesz i Magorzaty Pasieki (2008) czy Wok Lublina.
Zadania testowe z jzyka polskiego dla obcokrajowcw Anny Butcher, Bartomieja Maliszewskiego, Gray-
ny Przechodzkiej, Magorzaty Rzeszutko-Iwan i Anny Trbskiej-Kerntopf (2009).
W roku 2009 wydawnictwo Universitas wydao trzy zbiory wicze dla osb pragncych zdawa eg-
zaminy certyfikatowe z jzyka polskiego na poziomach B1, B2 i C2: Bd na B1. Zbir zada z jzyka pol-
skiego oraz przykadowe testy certyfikatowe dla poziomu B1 Aleksandry Achtelik, Wioletty Hajduk-Gawron,
Agnieszki Madei i Magdaleny witek; Umiesz? Zdasz! Materiay przygotowujce do egzaminu certyfikato-
wego z jzyka polskiego jako obcego na poziomie B2 Ewy Lipiskiej; Celuj w C2. Zbir zada do egzaminu cer-
tyfikatowego z jzyka polskiego jako obcego na poziomie C2 Anny Butcher, Iwony Janowskiej, Grayny Prze-
chodzkiej i Grayny Zarzyckiej. Poniewa jedn z piciu czci egzaminu certyfikatowego jest sprawdzenie
opanowania pisania po polsku, autorki wszystkich zbiorw zada uwzgldniaj t sprawno. I tak na
przykad autorki Celuj w C2 omawiaj standardy wymaga z pisania na poziomie zaawansowanym, pre-
zentuj rodzaje tekstw, ktre musz zna zdajcy na tym poziomie, po czym przechodz do opisu form
wypowiedzi pisemnych dla zaawansowanych. Kady rozdzia kocz wskazwki dla przygotowujcych
si do egzaminu certyfikatowego oraz przykadowe tematy prac pisemnych z poziomu C2. Wspomniane
tu zbiory zada powinny odegra znaczc rol na rynku edukacyjnym, gdy uwspczeniaj wymagania
w zakresie opanowania sprawnoci jzykowych, pokazuj te rodzaje wicze uywanych do sprawdzania
znajomoci jzyka polskiego jako obcego na trzech poziomach zaawansowania.
Publikowany obecnie podrcznik do nauczania cudzoziemcw kompozycji i redakcji tekstw uyt-
kowych po polsku stanowi now propozycj. O jej nowoci wiadczy przede wszystkim to, e autor,
dr Andrzej Ruszer uwzgldnia w nim propozycje retoryki zwizane ze sposobami argumentacji oraz two-
rzeniem rnego rodzaju tekstw, zarwno tych tradycyjnych, jak na przykad recenzja, opis, list, zapro-
szenie, apel, skarga, zaalenie, reklamacja, jak i tych spotykanych w cyberprzestrzeni, jak na przykad blog,
wypowied na forum internetowym, komentarz, minirecenzja, reklama czy e-mail. Z drugiej strony
dr Ruszer nawizuje do wczeniejszych uj pracownikw Instytutu Polonijnego UJ, traktujcych pisanie
jako wieloetapowy proces, w ktrym trzeba uczy si tworzenia poszczeglnych jednostek i budowania
z nich ostatecznej wersji tekstu. To rni go zdecydowanie od autorw podrcznikw oglnych, ktrzy
traktuj tekst pisany jako prymitywny zapis tego, co cudzoziemiec mgby powiedzie na dany temat.
Autor jest absolwentem polonistyki UJ. Magisterium uzyska w 2002 roku. Zainteresowany retory-
k, kontynuowa badania naukowe, pracujc rwnoczenie jako nauczyciel w liceum w Krakowie. W roku
2008 obroni na Wydziale Polonistyki UJ prac doktorsk powicon mowom sdowym jako retorycz-
nemu gatunkowi tekstu. W tym samym roku podj studia podyplomowe w Centrum Jzyka i Kultury
Polskiej w wiecie UJ w zakresie nauczania jzyka polskiego jako obcego i tu zainteresowa si szcze-
glnie sprawnoci pisania na poziomie rednio zaawansowanym i zaawansowanym. Jak wic wida,
Andrzej Ruszer naley do nowej generacji w glottodydaktyce polonistycznej, ale spord innych czon-
kw tej generacji korzystnie wyrnia go posiadany tytu doktora.
Naley mie nadziej, e podrcznik Oswoi tekst Andrzeja Ruszera bdzie oznacza w glottodydak-
tyce polonistycznej powrt do tradycji nauczania pisania jako wieloetapowego procesu tworzenia teks-
tw. e stanie si zacht dla innych autorw do przygotowania podrcznika pisania dla cudzoziemcw
uczcych si naszego jzyka na poziomach A1 i A2, bo tego dzi najbardziej potrzebujemy.
Prof. dr hab. Wadysaw T. Miodunka

Redaktor serii
Krakw, stycze 2010 roku
8 OD REDAKTORA SERII
Wprowadzenie
Gwn intencj autora podrcznika jest przeprowadzenie studenta uczcego si jzyka polskiego
jako obcego przez nie zawsze znan mu przestrze tekstow, w ktrej spotyka rnorodne gatunki teks-
tw, bez ktrych funkcjonowanie w spoeczestwie jest utrudnione, a nawet niemoliwe. Wspczenie
generowane teksty uytkowe podlegaj okrelonym zasadom, ktre prezentuje w tym podrczniku prze-
wodnik prowadzcy studenta za rk po przestrzeni tekstw i doradzajcy mu wybr okrelonej formy,
rodzaju kontaktu (oficjalnego lub nieoficjalnego), stylu i kompozycji. Przewodnik dostarcza ponadto
uczcym si jzyka polskiego jako obcego gotowych wzorw i przykadw tekstw obecnych w yciu co-
dziennym. Oswaja czytelnika z elementami tych tekstw, wychodzc od formu rozpoczcia i zakocze-
nia, wprowadzajc kolejno najwaniejsze jego skadniki obecne w rozwiniciu. Szczeglnie wanym eta-
pem pracy nad tekstem jest zebranie i wprowadzenie nowej leksyki, dziki ktrej studenci mog czu si
pewniej w trakcie tworzenia tekstw na okrelony temat, w okrelonej sytuacji komunikacyjnej. Prze-
wodnik po przestrzeni tekstowej zaprasza czytelnika do utrwalania nowo poznanych gatunkw teks-
tw, prezentujc mu rnorodne wiczenia zgodne z technikami nauczania jzyka obcego.
W trakcie wdrwki przez przestrze tekstw nie moe zabrakn uwag zwizanych z retoryk wy-
powiedzi pisemnej. Dlatego te autor przedstawia uczcym si wpyw retoryki na budowanie wielu ga-
tunkw tekstw, takich jak reklama, recenzja, apel, wypowied monologowa. W tym celu przedstawia
sukcesywnie, niemal w kadej lekcji, zasady formuowania wypowiedzi argumentacyjnej (przesanek
i konkluzji), za spraw ktrych tekst nabiera mocy perswazyjnej. wiczenia w konstruowaniu argumen-
tw stanowi wan cz tego podrcznika, s z punktu widzenia uytecznoci i wymaga egzamina-
cyjnych niezbdnym dopenieniem procesu tworzenia tekstw.
Oswajanie z tekstem codziennym (uytkowym) zostao ujte w cykl 13 lekcji, ktrym odpowiadaj
okrelone gatunki najczciej uywane, najbardziej popularne, najbardziej praktyczne, umoliwiajce
sprawne funkcjonowanie w spoeczestwie. Wybr gatunkw tekstw podyktowany by zarwno wzgl-
dami merytorycznymi i metodycznymi, czyli wymaganiami zwizanymi z egzaminami certyfikatowy-
mi i standardami ujtymi w Europejskim Systemie Ksztacenia Jzykowego (ESOKJ), jak i postpujc
technologizacj i informatyzacj ycia. Dlatego te obok tradycyjnych gatunkw, takich jak recenzja, opis
przedmiotu, opis relacji przestrzennych, list, wypowied monologowa, zaproszenie, apel, skarga, zaale-
nie, reklamacja, pojawiaj si nowe gatunki, ktre generowane s w cyberprzestrzeni. Znajomo takich
gatunkw jak blog, wypowied na forum internetowym, komentarz, minirecenzja, e-mail, reklama okazu-
je si niezbdna, by zgodnie z duchem czasw uczestniczy we wspczesnej przestrzeni tekstowej.
Oswajanie tekstw zaproponowane w tym podrczniku ma take wymiar kulturowy. Jest on zwi-
zany z funkcjonowaniem okrelonych regu, etykiety jzykowej, stereotypw w danym dyskursie kul-
turowym. Dlatego te autor prowokuje do dyskusji na tematy popularyzowane przez reklamy, zawarte
w nich stereotypy i uproszczenia. W cyklu lekcji mona spotka si ponadto z przekadem literackim,
WPROWADZENIE 9
pozna jego rol w ksztatowaniu gustu czytelniczego, a przede wszystkim zapozna studentw nie-
znajcych kultury polskiej ze wspczesnym rynkiem wydawniczym. Z tego powodu autor przedstawia
twrczo wybranych pisarzy, takich jak Ryszard Kapuciski, Stanisaw Lem i Stefan Chwin. Tego typu
lekcja przyblia studentom niektre sylwetki pisarzy wspczesnych, stajc si pretekstem do szerszej
dyskusji na ten temat.
Podrcznik jest adresowany dla uczcych si na poziomach B2 i C1 ze wzgldu na stopie trudnoci
wicze i zaczonych do nich tekstw. Jest praktycznym kompendium wiedzy na temat wanych i uy-
tecznych gatunkw tekstu oraz rdem wicze oswajajcych uczcego si jzyka polskiego jako obcego
z procesem ich tworzenia. Jest w kocu mocno zwizany z now retoryk, ktra zajmuje wane miejsce
w dydaktyce na zagranicznych uczelniach, a powoli jest doceniania take i w Polsce.
10 WPROWADZENIE
Lekcja 1
Podzikowania
1. Prosz nazwa dziaania jzykowe za pomoc odpowiednich wyrazw z ramki.
a) b) c) d)
rozmowa kwalifikacyjna ............................ ............................................... ............................
e) f) g)
................................................. ............................................... ..............................................
h) i) j)
.............................................. ............................................... .................................................
kazanie negocjacje wykad rozmowa kwalikacyjna doradztwo nansowe

kampania wyborcza przemwienie sejmowe reklama proces sdowy
egzamin maturalny (prezentacja maturalna)
Lekcja 1. PODZIKOWANIA 11
2. Prosz nazwa instytucje, w ktrych pojawiaj si podane osoby.
a) sdzia, prokurator, wiadek, obroca, oskarony, biegy
b) pose, minister, marszaek
c) dyrektor, nauczyciel, ucze
d) ksidz, wierni
3. Prosz dopasowa teksty do sytuacji komunikacyjnej (instytucji).
Sd uzna, e obaj Drodzy bracia i siostry, jak

oskareni mieli wiadomo widzimy, post ostatecznie
niebezpiecznego charakteru pomaga kademu z nas
czynu? w czynieniu z siebie
cakowitego daru dla Boga?
a) b)
Panie Marszaku! Wysoka Izbo!

Szanowni Pastwo, mam
Szanowny Panie Ministrze!
zaszczyt wygosi dzisiaj
W tegorocznym budecie pastwa
wykad pt. Jak argumentowa,
na skutek oszczdnoci zostaa
by nie nuy jak zosta
znacznie zmniejszona kwota
przekonanym, by uwierzy?
wydatkw na potrzeby policji.
c) d)
12 Lekcja 1. PODZIKOWANIA
4. Prosz okreli, w jakich sytuacjach i gdzie uywamy poniszych zwrotw.
a) Szanowny Panie Marszaku! Wysoka Izbo! ................................

Szanowny Panie Marszaku! Panie i Panowie Posowie! ................................
Panie Ministrze ................................
b) Drodzy Parafianie! ................................

Umiowani Bracia i Siostry w Chrystusie Panu! ................................
Drodzy Bracia i Siostry! ................................
c) Wasza Magnificencjo, Wysoki Senacie, Wasza Ekscelencjo, ................................

Szanowni Gocie, Szanowni Pastwo! ................................
d) Drogi, Szanowny Solenizancie, w tym tak uroczystym ................................

dniu z caego serca yczymy Ci ................................
................................
e) Szanowna Dyrekcjo, Drodzy Nauczyciele i Uczniowie! ................................
................................
f) Wysoki Sdzie! ................................
5. Prosz uoy zwroty adresatywne, ktre mona zastosowa w podanych sytuacjach.

a) apel do rodowiska dziennikarskiego
......
......
......
b) powitanie uczestnikw konkursu ekologicznego
......
......
......
c) apel do suchaczy Programu 2 Polskiego Radia
......
......
......
d) apel do wyborcw danej partii
......
......
......
e) odezwa do zgromadzonych na placu ludzi
......
......
......
6. Prosz uoy zdania z rozsypanych elementw.
wiadek oskarony zeznaje skada opini wyrok sd wydaje wyjania biegy

minister w sejmie na interpelacj w sprawie w polskich i nietolerancji odpowiada dyskryminacji posa X
szkoach
wygasza ktre porusza z ambony ksidz w kociele zebranych kazanie wszystkich
wznosi na weselu toast ojciec panny jako pierwszy
modej
nauczyciel do dyrekcji o przyjcie skada go do pracy podanie
a) Biegy skada opini. wiadek zeznaje ........................................................................................................

b) ...........
...........
c) ...........
...........
d) ...........
...........
e) ...........
...........
7. Prosz okreli miejsce podanych formu w kompozycji tekstu.

a) Wyraajc sw wdziczno za wielkie serce i dobr wol, yczymy wielu sukcesw i powodzenia
w realizacji yciowych zamierze.
b) Jeszcze raz dzikujemy za wspprac przy XVII Finale Wielkiej Orkiestry witecznej Pomocy.
Nigdy nie cigamy si z rekordami, ale wszystko wskazuje na to, e kolejny Fina takim moe si
sta, co jednoznacznie mwi, jak cae to przedsiwzicie traktuj rodacy, nie tylko w Polsce, ale
i na wiecie. Z serdecznociami,
Sie ma!!! Jurek & Ekipa OTV.
c) Jednoczenie raz jeszcze dzikuj Panu Ordynatorowi oraz caemu personelowi medycznemu,
yczc wszelkiej satysfakcji z wykonywanej pracy, wytrwaoci w trudnych chwilach oraz powo-
dzenia w realizacji wszystkich celw i zamierze.
Z wyrazami szacunku i powaania.
d) Jeszcze raz bardzo dzikujemy, bo to wanie dziki Wam udao nam si tak szeroko nagoni
Godzin dla Ziemi i dotrze z tematem ochrony klimatu do tak wielu osb.
...........
8. Prosz przeczyta teksty nr 1 i 2. W trakcie lektury prosz podkreli:
zwroty do adresata
zdania perswazyjne (w trybie rozkazujcym, komplementy)
zdania wyraajce podzikowanie
Tekst nr 1
Szanowni Pastwo,
to jest akcja protestacyjna Zespou Programu 2 Polskiego Radia.
Nasze istnienie jest zagroone midzy innymi na skutek dramatycznie zmniejszajcych si wpy-
ww z abonamentu.
Tylko stabilne finansowanie pozwoli zachowa na dotychczasowym poziomie nasz ofert muzycz-
n, literack i publicystyczn.
Tylko zapewnienie rodkw odpowiadajcych zakresowi penionej przez nas misji kulturalnej i edu-
kacyjnej uchroni nasz Program przed nadaniem w najbliszym czasie ostatniej audycji: Requiem dla
Dwjki.
Nie skazujmy radia publicznego na milczenie.
Tekst nr 2
Wielce Szanowni Suchacze Dwjki, Drodzy Pastwo!
Wyraamy gbok wdziczno wszystkim, ktrym ley na sercu los narodowej kultury i tosamo-
ci oraz Programu 2 Polskiego Radia.
Dzikujemy za e-maile, listy i telefony, za sowa poparcia i otuchy, za trosk o nasze wsplne dobro,
Polskie Radio, tworzone i doskonalone od wielu dziesitkw lat dziki suchaczom, dziki abonamento-
wi. ()
Dobrze pamitaj Pastwo o krytycznych chwilach w historii Dwjki, o nadawaniu audycji przez
p doby. Wraz ze suchaczami przeywalimy wwczas trudne i bolesne chwile, ale z opresji wyszli-
my zwycisko ().Wwczas pomogy nam jake przychylne i mie reakcje wszystkich, ktrym misja
kulturowa Programu 2 bya bliska.
Cieszy nas i teraz poparcie suchaczy w rnym wieku () dla naszego protestu.
Konstruktywne dziaania podjte przez odbiorcw Dwjki wiadcz o wielkiej determinacji i sile
tkwicej w koniecznej obronie wasnych, wsplnych wartoci. ()
Jestemy dumni z tak oddanych sprawom kultury suchaczy, to wielka przyjemno i zaszczyt
pracowa dla Pastwa, a zarazem wielkie zobowizanie na przyszo.
Dzikujemy!
Zesp Programu 2 Polskiego Radia SA
(http://www.polskieradio.pl/dwojka/przeczytaj/artykul104994.html)
9. Prosz wybra odpowiedni gatunek okrelajcy powysze teksty.

Tekst nr 1 apel, nota, list otwarty, obwieszczenie
Tekst nr 2 proba, sprostowanie, podzikowanie, danie
10. Prosz scharakteryzowa na podstawie tekstu odbiorc Programu 2 Polskiego Radia.
zdeterminowany
11. Prosz uzupeni luki w tekcie odpowiednimi wyrazami i frazami z ramki.
Kuratorium Owiaty w Krakowie Krakw, 26 marca 2004 r.

31-156 Krakw, ul. Basztowa 22
Szanowny Pan
Andrzej Kowalski
nauczyciel
XXX Liceum Oglnoksztaccego
w Krakowie
Kuratorium Owiaty w Krakowie serdecznie dzikuje 0 Panu 1

w komisji oceniajcej
2
prace uczniowskie nadesane na tegoroczn edycj konkursu Europa w szkole. do
3
podjcia tej formy dodatkowej, nieodpatnej pracy na rzecz uczniw , gdy
4
Pana oraz innych nauczycieli moliwe byo sprawne rozstrzygnicie wojewdz-
5
kiego etapu Konkursu, a tym samym do uczestnictwa w zmaganiach
finaowych.
Z yczeniami sukcesw i satysfakcji zawodowej,
Maopolski Kurator Owiaty
Do wiadomoci:
Dyrektor XXX Liceum Oglnoksztaccego
zasuguje na szczeglne uznanie dziki zaangaowaniu

otwarcie modym ludziom drogi za udzia gotowo serdecznie dzikuje
12. System komputerowy pomiesza tekst podzikowania. Prosz uoy waciw wersj.
fot. Jerzy Herma Powd w Andrychowie, www.psp.andrychow.pl
Andrychw, 27 wrzenia 2007 roku
Burmistrz Andrychowa,
.............
Wyraamy ogromne uznanie dla midzyludzkiej solidarnoci, jak okazano naszej gminie. Dzikujc
jeszcze raz, yczymy pomylnoci zarwno w yciu osobistym, jak i zawodowym.
pragniemy serdecznie podzikowa za osobiste zaangaowanie i okazan pomoc w walce z ywioem

i w usuwaniu jego skutkw.
W imieniu wadz samorzdowych oraz wszystkich mieszkacw gminy Andrychw poszkodowanych

w wyniku powodzi, ktra miaa miejsce 7 wrzenia 2007 r.
Jednoczenie na Pana rce pragniemy zoy podzikowania dla wszystkich straakw biorcych udzia
w akcji ratowniczej.
Szanowny Pan
bryg. mgr in. Piotr Nowak
Maopolski Komendant
Pastwowej Stray Poarnej
13. Prosz napisa podzikowania (w odmianie ocjalnej), wykorzystujc nastpujce dane.
temat: wyraenie wdzicznoci za udzia w akcji charytatywnej na rzecz Hospicjum w. azarza
w Krakowie
organizator: Towarzystwo Przyjaci Chorych Hospicjum im. w. azarza 31-831 Krakw,
ul. Fatimska 17
akcja: sprzeda kartek boonarodzeniowych
odbiorca: Dyrekcja, Samorzd Uczniowski i uczniowie XX Liceum Oglnoksztaccego w Krakowie
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
14. Prosz wybra jedn z podanych sytuacji i napisa podzikowania (w odmianie nieocjal-
nej) adresowane do kolegi/koleanki.
pomoc w przeprowadzce i remoncie mieszkania
zorganizowanie imprezy towarzyszcej wieczorkowi poetyckiemu
wypoyczenie materiaw i pomocy naukowych
opiekowanie si mieszkaniem podczas Twojego urlopu
zorganizowanie akcji na rzecz schroniska dla psw
pomoc w przygotowaniu do egzaminu
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....
Lekcja 2
Wywiad, wypowied na
forum internetowym, apel
S ludzie wielkiego serca

1. Prosz uzupeni map mentaln, wpisujc skojarzenia zwizane z rysunkiem.
mio ....................................
....................................
....................................
rdo: archiwum WOP ....................................
2. Prosz uzupeni luki odpowiednimi wyrazami z ramki.

Fundacja Wielka Orkiestra witecznej Pomocy podejmuje liczne akcje charytatywne0 na rzecz chorych
1
osb, zwaszcza cierpicych dzieci. Najbardziej znan akcj jest styczniowa ,
2
zwana finaem Wielkiej Orkiestry witecznej Pomocy. Fina jest caodziennym
przez osoby posiadajce orkiestrowe identyfikatory na terenie caego kraju i nie tylko. Pord nie-
3
gw i mrozw na ulic wychodz tysice i miliony Polakw, by wsplnie
4 5
. Sygnaem wspierania Orkiestry s ,
ktre ludzie naklejaj na ubrania, torby, plecaki itp. Wystpujcy tego dnia artyci proszeni s o to, aby
nie pobierali adnych honorariw.
(na podstawie: http://www.wosp.org.pl/nasza_dzialalnosc)
czerwone serduszka wolontariuszy zbirka pienidzy akcje charytatywne

zbieraniem pienidzy zbiera pienidze na konkretny cel
ZAPAMITAJ!
akcja charytatywna (dobroczynna), zbirka pienidzy, datek (pl. datki), koncert
charytatywny, zbirka do puszek, kwesta, fundacja
organizowa akcj charytatywn/kwest
akcja charytatywna/kwesta na rzecz (biednych, chorych)
zbiera datki na co/na kogo
Lekcja 2. WYWIAD, WYPOWIED NA FORUM INTERNETOWYM, APEL 19

3. Prosz przyjrze si zdjciom, a nastpnie opisa, co/kogo przedstawiaj.
autor: Wojciech Woch, autor: igor Kohutnicki, rdo: archiwun WOP

rdo: archiwum WOP
Na zdjciach widzimy ....................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
4. Prosz wybra jedn z podanych tez i krtko j uzasadni.
AKCJE CHARYTATYWNE S PRZEJAWEM HUMANITARYZMU.

DZIELENIE SI Z INNYMI JEST DOWODEM MIOCI.
WIAT BEZ POMOCY INNYM JEST WIATEM MARTWYM.
POMAGAJC POTRZEBUJCYM, UBARWIASZ IM YCIE.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
20 Lekcja 2. WYWIAD, WYPOWIED NA FORUM INTERNETOWY, APEL

5. Prosz zareagowa w podanej sytuacji komunikacyjnej. Prosz uzyska informacj od osoby
starszej i osoby modszej. Prosz pamita o ocjalnym i nieocjalnym kontakcie.
Znajdujemy si na rynku we Wrocawiu, jest bardzo duo ludzi, sycha muzyk, piew, widzimy ludzi z ser-
duszkami na ubraniach. Prbujemy ustali, co si dzieje.
autor: Arek Drygas, rdo: archiwum WOP
6. Prosz uzupeni nastpujce dialogi, a nastpnie odczyta je w parach.
ODMIANA OFICJALNA ODMIANA NIEOFICJALNA
A: Dzie dobry! Przepraszam, co si dzi A: ..........................

dzieje na rynku? Czy moe mi Pan/Pani .....................
powiedzie, co si dzi dzieje na rynku? .....................
.....................
B: .......................... B: Nie wiesz?! Zbirka pienidzy. Dzi gra

..................... Wielka Orkiestra witecznej Pomocy.
.....................
.....................
A: To dlatego tak duo ludzi wrzuca pienidze do puszek. A co oznaczaj te naklejki w ksztacie serca?
B: .......................... B: Wiesz, to taki symbol mioci i solidarnoci.

..................... Jak wrzucisz do puszki fors, to te takie
..................... dostaniesz.
.....................
A: Dzikuj bardzo za wyjanienie. A: ..........................

Do widzenia! .....................
.....................
.....................

7. Prosz przeprowadzi wywiad z koleg/koleank i wypeni formularz.
Jakie akcje charytatywne s S to akcje charytatywne na rzecz .............................

organizowane w Twoim kraju? .........................................................................................
........................................................................................
Jak czsto s organizowane takie akcje? czsto, sporadycznie, przed witami, w okresie ......
.........................................................................................
........................................................................................
Na jaki cel s zbierane pienidze? S to zbirki pienidzy na/dla ..................................

.........................................................................................
........................................................................................
8. Prosz przeczyta wypowied z forum internetowego Wielkiej Orkiestry witecznej

Pomocy, a nastpnie przedstawi koledze/koleance jej gwny sens. Jaki jest stosunek na-
dawcy do akcji?
Fundacja Wielkiej Orkiestry Owsiaka jest najbardziej pomysowa, bo po pierwsze pomaga zaopatrzy szpitale
w sprzt, pomaga w ten sposb chorym i potrzebujcym tego sprztu, a take uczy innych pomaga! Wolonta-
riusze dosy si napracuj, nie tylko w dzie Finau, wiele sztabw ma spotkania, duo zaatwiania koncertw,
zawodw i ronych rzeczy, aby zebra jak najwicej kasy, a czasami naprawd nie jest prosto i trzeba chodzi
i prosi po kilka razy... ludzie przy tym duo si ucz.
(http://www.forum.wosp.org.pl/viewtopic.php?f=4&t=912)
9. Prosz napisa krtki post, ktry mgby zamieci na forum internetowym Wielkiej Orkie-
stry. Prosz okreli swj stosunek do akcji charytatywnych. Jaki sens maj takie akcje?
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

10. Prosz przeczyta tekst na temat akcji charytatywnej Pajacyk, a nastpnie:
napisa e-mail do kolegi/ koleanki z informacj na temat akcji i jej celu,
przekona koleg/koleank do wzicia udziau w tej akcji.
www.pajacyk.pl to strona internetowa, dziki ktrej moesz wspomc program Pajacyk. Jego celem
jest doywianie dzieci w szkoach i wietlicach pienidze z programu przekazywane s na finansowa-
nie posikw. Zarwno akcja, jak i strona www.pajacyk.pl s przedsiwziciami Polskiej Akcji Humani-
tarnej. Klikajc w pusty brzuszek pajacyka, codziennie moesz podarowa godnemu dziecku w Polsce
ciepy posiek, nie wydajc przy tym pienidzy. Pienidze przekazuj firmy, ktrych banery ogldasz.
rdo: archiwum PAH
Plik Edycja Widok Przejd Narzdzia
Nadawca:
Adresat: @ @
Temat:
Aa B/U
Wylij

11. Prosz napisa w imieniu Fundacji Dzieciom Zdy z pomoc apel o pomoc dla chorej
osoby, wykorzystujc podane formuy:
Zwracamy si do Pastwa z ogromn prob o wsparcie nas w walce o zdrowie .
choruje na/cierpi na .
Postawiono diagnoz: ... .
Niestety terapia jest bardzo kosztowna i dugotrwaa.
Dzikujemy za kad udzielon pomoc.
Kada, nawet najmniejsza kwota wpacona na konto to kolejny krok do poprawy jej/jego
zdrowia.
Tym sposobem kady z Was przyczyni si do tego, aby mg/moga kiedy y normalnie i cie-
szy si zdrowiem.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
12. Prosz przeczyta zamieszczone poniej zaproszenie, a nastpnie napisa e-mail do kole-
gi/koleanki z prob o udzia w tej akcji charytatywnej.
prosz poda, kto jest
organizatorem imprezy
prosz napisa, jaki
moe by cel akcji
prosz uoy w licie
argumenty, dlaczego
warto na ni pj
prosz poda informa-
cje o dacie, godzinie
i przedstawi program
rdo: archiwum Fundacji Dzieciom Zdy z Pomoc

Nadawca:
Adresat: @ @
Temat:
Aa B/U
?
Wylij
25
Lekcja 3
Skarga, reklamacja,
zgoszenie wypadku
1. Prosz podpisa rysunki odpowiednimi wyrazami i wyraeniami z ramki.
a) b)
wypadek rowerowy .......................................................
c) d)
.................................................................................................. .......................................................
e) f)
....................................................... .......................................................
wypadek samochodowy wypadek rowerowy upadek z konia

wypadek w grach poparzenie potknicie na schodach
Lekcja 3. SKARGA, REKLAMACJA, ZGOSZENIE WYPADKU 27

2. Prosz przeczyta ponisze teksty i wpisa do tabeli przyczyny i skutki wypadkw.
a)
Pani Anna Kowalska w drodze do pracy 17 lutego 2008 roku ok. 7.20 polizgna si na chodniku.
By bardzo mrony poranek, a chodnik by oblodzony. Nikt nie posypa go piaskiem. Po upadku pani
Anna podniosa si o wasnych siach i wrcia do domu. W domu bardzo spucha jej prawa noga, a pul-
sujcy bl stawa si nie do zniesienia. Pani Anna zadzwonia na pogotowie. Lekarz dyurny zabra
pani Ann do szpitala, poniewa okazao si, e miaa zaman nog. W szpitalu zaoono poszkodo-
wanej gips oraz podano leki przeciwblowe. Lekarz stwierdzi, e przez dwa tygodnie pani Anna musi
lee w domu, a potem powinna chodzi na zabiegi rehabilitacyjne.
b)
Pan Tomasz Remontowicz w sobot 11 lipca 2009 roku rozpocz remont swojego mieszkania. Pierw-
szym etapem remontu byo malowanie sufitu. Pan Tomasz rozrobi w wiaderku farb, przygotowa pdz-
le i osoni foli meble. Ustawi na rodku pokoju drabin. Wszed na ni, by pomalowa sufit. Poczt-
kowo szo mu bardzo sprawnie, szary sufit szybko stawa si nienobiay. Nagle jednak le stan na
szczebel i run na podog. Upadek by powany. Pan Tomasz nie mg si podnie o wasnych siach,
a jego lewa noga bardzo spucha. Na szczcie mia pod rk telefon. Zadzwoni po koleg, ktry zawiz
go do szpitala. Okazao si, e mia powanie zaman nog i naruszone cigna. Lekarz zaoy gips.
Tak niefortunnie zakoczy si pierwszy dzie remontu mieszkania pana Tomasza.
c)
Pani Lucyna Pechowiec w pitek wieczorem, 13 listopada 2009 roku, organizowaa przyjcie dla zna-
jomych z pracy. W jej kuchni panowaa gorca atmosfera, poniewa pani Lucyna jednoczenie gotowa-
a, smaya, kroia i pieka. Bardzo si spieszya, by zdy na 20.00. Gdy wrzucaa pokrojone kawa-
ki misa na rozgrzan patelni, gorcy olej poparzy jej rk. Szybko polaa rk zimn wod, ale mimo
to na skrze pojawia si czerwona plama, a nastpnie pcherze. Pani Lucyna pojechaa do szpitala. Le-
karz zaoy jej kojcy opatrunek oraz poda leki przeciwblowe. Pani Lucyna dostaa zwolnienie z pra-
cy na dwa tygodnie. To by faktycznie pechowy pitek trzynastego.
d)
Pani Teresa Skalista po wyczerpujcym tygodniu pracy wybraa si na wycieczk do Zakopanego.
W niedziel o poranku, 26 padziernika 2008 roku, wyruszya na szlak, ktry prowadzi na Giewont.
Bez problemu dotara do schroniska na Hali Kondratowej. Odpocza tam chwil i wypia gorc her-
bat. Gdy wysza, ujrzaa, e gry spowija gsta mga. Mimo to postanowia wyruszy w dalsz drog.
W trakcie wdrwki zgubia szlak. W pewnej chwili stracia rwnowag i upada na ska. Zrania si
w gow, tracc na chwil przytomno. Zadzwonia po pogotowie grskie. Ratownicy tatrzascy poja-
wili si bardzo szybko i opatrzyli pani Teres. Musieli j jednak zabra na badania do szpitala w Zako-
panem. Okazao si, e miaa wstrzs mzgu i zaman rk. Pani Teresa musiaa zosta trzy dni w szpi-
talu na obserwacji. Wyjechaa z Zakopanego z rk w gipsie.
28 Lekcja 3. SKARGA, REKLAMACJA, ZGOSZENIE WYPADKU

PRZYCZYNY SKUTKI
a) polizgnicie na chodniku zamanie nogi
b)
c)
d)
3. Prosz poczy wyrazy z kolumny A z wyrazami z kolumny B:
A B
oblodzony o wasnych siach
podnie si dyurny
pulsujcy w gow
leki chodnik
zaoy rwnowag/przytomno
run pod rk
lekarz przeciwblowe
mie co na podog
rozgrzana cigna
kojcy mzgu
naruszone patelnia
dosta bl
straci opatrunek
zrani si gips
wstrzs zwolnienie z pracy

4. Prosz uzupeni brakujce informacje w formularzu zgoszenia wypadku w imieniu pani
Anny Kowalskiej.
Formularz zgoszeniowy
Towarzystwo Ubezpieczeniowe Pewno
Nr ubezpieczenia: 7778
Kontakt: ul. Alternatywy 4, 41800 Zabrze, woj. lskie
Imi i nazwisko: Anna Kowalska
wypadek w pracy wypadek w czasie wolnym
data wypadku
miejsce wypadku
Opis wypadku (przebieg, przyczyna)

W drodze do pracy 17 lutego 2008 roku ok. 7.20 na chodniku, po-
niewa by , nikt nie posypa go piaskiem. Jest to ewident-
ne zaniedbanie sub miejskich, ktrych obowizkiem jest zabezpieczenie drogi do pracy w czasie
zimy. Upadam na chodnik, ale podniosam si i jako dotaram do
domu (mieszkam niedaleko od miejsca wypadku). W domu okazao si, e moja prawa noga bardzo
,a stawa si nie do zniesienia. Zadzwo-
niam na pogotowie. Lekarz dyurny zabra mnie do szpitala.
Opis obrae i zalecenia lekarza:

Zamanie prawej nogi, zaoenie na okres 2 tygodni, podanie
lekw , zabiegi rehabilitacyjne
data i miejsce
Podpis ubezpieczonego

5. Prosz uzupeni formularz zgoszenia wypadku w imieniu jednej z osb na podstawie
tekstw bd.
Nr ubezpieczenia:
Kontakt:
Imi i nazwisko:
data wypadku
miejsce wypadku
Opis wypadku (przebieg, przyczyna):
data i miejsce
Podpis ubezpieczonego

6. Prosz odpowiedzie w imieniu Marcina na e-mail Tomka. Prosz w nim:
przeprosi za odwoanie spotkania,
wyjani przyczyny odwoania spotkania,
opisa krtko wypadek,
poprosi o kolejny termin spotkania.
Nadawca:
Adresat: @ @
Temat:
Aa B/U
Cze Marcin!
Co si z Tob stao? Dlaczego wczoraj nie pojawie si na naszym klasowym

spotkaniu? Prbowaem si z Tob skontaktowa, ale nie odpowiadae na smsy
i nie odbierae telefonu. Czy co si wydarzyo? Wszyscy czekalimy na Ciebie i byo
nam troch przykro, e nie moglimy z Tob wspomina dawnych dziejw i poroz-
mawia o tym, co teraz robisz, jak zmienio Ci si ycie. Sam zaproponowae ten
termin, a ostatecznie si nie pojawie. Czyby rezygnacja z imprezy zwizana bya
z Twoim nastrojem?
Anka wspominaa, e dopada Ci jaka melancholia. Ilona twierdzi natomiast,
e rozmawiaa z Tob przez telefon i bye w pogodnym nastroju. To ju sam nie
wiem, co sdzi o Twojej nieobecnoci. Odezwij si koniecznie, daj zna, czy wszyst-
ko w porzdku. Moe jako udaoby nam si niebawem zaaranowa kolejne spot-
kanie. To wczorajsze byo przyjemne, ale bez Ciebie nie bawiem si tak dobrze jak
dawniej.
Jeszcze raz prosz o kontakt, pozdrawiam gorco.
Tomek
Wylij

7. Prosz przeczyta skargi konsumentw i wypisa wady produktw, ktre chc zareklamowa.
Anna: Magda:
Pod koniec czerwca 2008 roku kupiam buty, wy- We wrzeniu 2008 roku kupiam synowi obuwie
szam w nich jeden raz na duszy spacer. Po powro- sportowe (halowe), znanej marki, za 189 z. Buty
cie do domu zobaczyam, e w prawym bucie odklei- byy uywane na sali gimnastycznej, ale szkoa po-
a si podeszwa. Buty wyglday na solidne, nie byy siada take boisko i jesieni, kiedy bya adna po-
przecenione. Chc zoy reklamacj, ale nie mam goda, syn by w tym obuwiu na dworze kilka razy
pojcia, jak j napisa. (moe 2, 3 razy). Na pocztku marca buty cakowi-
cie si rozkleiy. W obydwu butach odesza pode-
szwa od strony wewntrznej.
a) b)
Pani Anna chce zoy reklamacj obuwia, ponie- Pani Magda chce zoy reklamacj obuwia syna,
wa ....................................................... poniewa ...........................
.......................... ..........................
.......................... ..........................
.......................... ..........................
.......................... ..........................
Joanna: Maria i Tomasz:

W marcu 2008 roku kupiam Witam. W styczniu 2009 roku
kurtk. Wiosn zaoyam j zamwilimy z mem meble,
tylko raz i waciwie nosiam j na ktre czekalimy 1,5 miesi-
dopiero jesieni. Niestety oka- ca. Po rozpakowaniu i zoeniu
zao si, e podszewka jest uszy- okazao si, e brakuje pew-
ta z bardzo zej jakociowo tka- nych elementw, a niektre de-
niny (chocia kurtka wcale nie ski s uszkodzone. Nie mona
bya tania). Zrobiy si w niej ustawi tych mebli, bo nie ma
dziury (przetarcia), a w niekt- wszystkich elementw, jest to
rych miejscach wyglda jak sito. niewygodne i utrudnia funk-
Kurtka bya uszyta przez firm prywatn i zakupiona cjonowanie rodziny.
w maym sklepie. Bardzo prosz o podpowied, gdzie
powinnam zareklamowa kurtk i w jaki sposb. Do-
dam, e mam paragon fiskalny za zakup towaru.
c) d)
Pani Joanna chce zoy reklamcj kurtki, ponie- Pastwo Maria i Tomasz chc zoy reklamacj
wa ................................................................................ mebli, poniewa ..............................
.......................... ..........................
.......................... ..........................
.......................... ..........................
.......................... ..........................

8. Prosz pomc wybranej osobie wypeni formularz reklamacji towaru.
ZGOSZENIE REKLAMACYJNE
(dotyczy wymiany towaru)
DATA ZAKUPU (OTRZYMANIA) ZAKUPIONY PRODUKT

DATA ZGOSZENIA REKLAMACJI
TOWARU I JEGO ROZMIAR
IMI I NAZWISKO REKLAMUJCEGO
ADRES REKLAMUJCEGO
(kod pocztowy, miejscowo, ulica, nr domu, telefon, e-mail)
OPIS STWIERDZONYCH WAD

(przy wymianie okrelenie modelu i rozmiaru)
DATA I OKOLICZNOCI WYSTAPIENIA WADY/USTERKI PRODUKTU
DANIE REKLAMUJCEGO PODPIS REKLAMUJCEGO
* Uwaga! Formularz naley wydrukowa, wypeni czytelnie i doczy do reklamowanego towaru. Bez wypenionego
formularza reklamacje nie bd rozpatrywane. W przypadku braku moliwoci wydrukowania mona przesa wszystkie in-
formacje wymagane w formularzu na nasz adres e-mail, korzystajc z formularza kontaktowego sklepu.
** Bardzo wane jest, aby na formularzu by zapisany numer telefonu lub/i adres e-mail osoby skadajcej reklamacj!
WYPENIA SPRZEDAWCA
SPOSB ZAATWIENIA REKLAMACJI:
UZASADNIENIE:
DATA: PODPIS:

9. Prosz podzieli tekst na akapity.
a) wstp (powoanie si na normy prawne)
b) tre skargi (wskazanie obiektu skargi, nazwanie przewinienia) i podanie okolicznoci
zdarzenia
c) danie dziaania
d) powoanie si na zaczone dokumenty
e) formuy finalne (proba o rozpatrzenie, proba o odpowied, zapewnienie o szacunku)
Tomasz Pechowiec Krakw, 23 marca 2009 r.

ul. Pechowa 13/13
31-013 Krakw
Biuro Kontroli Terenowej Polskich
Kolei Pastwowych
03-414 Warszawa, ul. Wileska 14a
Na podstawie art. 227 Kodeksu postpowania administracyjnego skadam skarg na

konduktora pocigu nr 222-4 PKP Przewozy Regionalne, ktry w dniu 20 marca 2009 roku
obsugiwa ww. pocig. 20 marca br. kupiem bilet na przejazd pocigiem na trasie z miejscowoci
X do miejscowoci Y. Przez pomyk na bilecie zostaa wydrukowana zaniona opata za przejazd.
Podczas przejazdu konduktor zakwestionowa wysoko opaty, pobra nalen kwot z tytuu
niedopaty oraz zada dodatkowej kwoty za wypisanie biletu. Nie kwestionowaem tego, e
musz uici dopat, ale uwaam, e oprcz tego nie powinienem ponosi adnych dodatkowych
kosztw. Prosz o wyjanienie, czy dziaania konduktora byy uzasadnione i czy jest to powszechnie
stosowana praktyka w pocigach PKP. Do skargi doczam nieprawidowo wystawiony bilet oraz
pokwitowanie nalenoci pobranej przez konduktora.
Z wyrazami szacunku
Tomasz Pechowiec

10. Na podstawie informacji z podanego tekstu prosz pomc pani Paulinie napisa skarg do
Biura Kontroli Terenowej Polskich Kolei Pastwowych.
Pani Paulina swj bilet kupia w kasie na stacji Jaworzno-Szczakowa 20 marca 2008 roku. Po-
niewa Uniwersytet Jagielloski wykupi swoim doktorantom dodatkowe zniki, pac oni tylko
50% ceny biletu.
Pani w kasie sprzedaa jednak zwyky bilet studencki, ktry ma 37% zniki. Podczas kontroli oka-
zao si, e pani Paulina jedzie bez biletu! Dlaczego? Konduktor powiedzia, e ma ona bilet z niewa-
ciw ulg i albo kupi waciwy bilet i zapaci opat manipulacyjn, albo bdzie musiaa zapaci kar
w wysokoci 115 z.
Gdy pani Paulina nie chciaa da mu swojego dowodu osobistego (mia ju przecie jej legitymacj),
wezwa policj, ktra czekaa na peronie w Krakowie. Ostatecznie poszkodowana podpisaa blankiet
z kar, a bilet, za ktry zapacia wicej, ni powinna, moga zostawi sobie na pamitk.
(http://www.turinfo.pl/p/ak_id,3229znizki_na_bilety_w_pkp,bilet_studencki,
dla_studentow,50,biletu,odwolanie,ulga.html)
Jak pisa skargi?

Wzr:
Imi i nazwisko Miejscowo i data

oraz adres skadajcego skarg
Organ, do ktrego kierowana jest skarga

Osoba, funkcja, adres
Skarga
Na podstawie art. 227 Kodeksu postpowania administracyjnego skadam skarg na...
(Rozwinicie: opisujemy fakty, powoujemy si na zaczone dokumenty, wskazujemy

na nieprawidowoci.)
(Zakoczenie: przedstawiamy swoje postulaty.)

Z wyrazami szacunku
(podpis)
Spis zacznikw
(http://www.batory.org.pl/ftp/korupcja/sciagawka3_z_konstytucji.pdf)
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

Lekcja 4
Wypowied argumentacyjna
(przesanki i konkluzje)
ARGUMENTY S UYWANE:
w celu przekonania suchacza do swoich racji, tez, przypuszcze

w celu pozyskania sympatii suchacza
w okrelonym celu strategicznym (reklama, kampania wyborcza,
obrona oskaronego itp.)
1. Prosz przypomnie na podstawie lekcji pierwszej, w jakich sytuacjach argumenty s

niezbdne.
WYPOWIED ARGUMENTACYJNA ZOONA JEST:
z konkluzji, ktra ma posta tezy, np. Noszenie naturalnych futer

jest bestialstwem
z przesanek, czyli zda, ktre uzasadniaj konkluzj: futra
nosz tylko zwierzta, nie jeste zwierzciem, nie powiniene nosi
naturalnych futer, naturalne futra s okupione cierpieniem zwierzt
przesanki i konkluzje s wprowadzane bardzo czsto za pomoc
okrelonych sw (spjnikw)
a) sowa poniewa (bo), albowiem, skoroznajduj si po
konkluzji, wprowadzaj przesank
b) sowa a zatem; skoro wic; skoro... to, dlatego, wic
znajduj si przed konkluzj, a po przesance
[Zob. K. Szymanek, i in. Sztuka argumentacji.

wiczenia w badaniu argumentw, Warszawa 2003, s. 11].
Lekcja 4. WYPOWIED ARGUMENTACYJNA (PRZESANKI I KONKLUZJE) 37

WZR WYPOWIEDZI ARGUMENTACYJNEJ
Noszenie naturalnych futer jest bestialstwem, poniewa jest ono okupione cierpieniem zwierzt.
Noszenie naturalnych futer jest okupione cierpieniem zwierzt, dlatego (noszenie naturalnych
futer) jest bestialstwem.
Skoro noszenie naturalnych futer jest okupione cierpieniem zwierzt, to (noszenie naturalnych
futer) jest bestialstwem.
Noszenie naturalnych futer jest okupione cierpieniem zwierzt, a zatem jest ono (noszenie natu-
ralnych futer) bestialstwem.
Kolor czerwony konkluzja

Kursywa, kolor czarny spjnik
Kolor niebieski przesanka
2. Prosz przeczyta tekst i podkreli sowo, ktre pojawia si w nim najczciej.

Ja i moi pracownicy korzystamy z Intercity. Korzystamy, i to finansowo w cigu roku oszczdzamy na-
wet do 9 tysicy zotych, bo wykupilimy roczn kart Intercity. Korzystamy, bo roczn kart na okazi-
ciela uywa kilku moich pracownikw. Korzystamy, bo zamiast prowadzi samochd, moi pracownicy
ca drog prowadz interesy firmy. Korzystamy, bo oszczdzamy czas. Z Poznania do Warszawy jedzie-
my o ponad godzin krcej ni samochodem. Korzystamy, bo mamy prost i bezpieczn drog. Korzy-
stamy z przyjemnoci.
(http://www.youtube.com/watch?v=Y2uNRHFLGSY&feature=related)
Podkrelone sowo to ..................................................... Jest to powtrzenie, ktre peni funkcj

perswazyjn. Jest ..................................................... wypowiedzi argumentacyjnej.
Zdania wprowadzone po spjniku bo s ............................... .
Prosz wypisa argumenty do tezy Korzystanie z Intercity opaca si
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
38 Lekcja 4. WYPOWIED ARGUMENTACYJNA (PRZESANKI I KONKLUZJE)

3. Prosz poczy zdania za pomoc podanych sw.
WZR:
Pozytywny obraz Polakw w wiecie przysania ich stosunek do historii. Polacy maj tendencj do
stawiania si w roli ofiar i eksponuj histori cierpienia zamiast historii wolnoci.
poniewa (bo) dlatego
Pozytywny obraz Polakw w wiecie przysania ich stosunek do historii, poniewa (bo) maj oni
tendencj do stawiania si w roli ofiar i eksponuj histori cierpienia zamiast historii wolnoci.
Polacy maj tendencj do stawiania si w roli ofiar i eksponuj histori cierpienia zamiast histo-
rii wolnoci, dlatego ich pozytywny obraz w wiecie przysania stosunek do historii.
a) Realizacje Sceny Faktu przemawiaj do wyobrani znacznie skuteczniej ni opracowania nauko-

we. Maj one walor dokumentalny, ale rwnoczenie s to przejmujce opowieci o dramatycz-
nych ludzkich losach.
poniewa dlatego skoro , wic
b) W Dziennikach Iwaszkiewiczowa pisze te o samym akcie tworzenia i swoich kompleksach na

tym punkcie. Uwaa, e kobiety nie s w stanie stworzy wielkich dzie na miar Tristana i Izol-
dy czy Dziadw. Determinuje je biologia, w szczeglnoci macierzystwo.
poniewa dlatego skoro, to
c) Teatr Wielki pocz stawa na nogi w ostatnim okresie. Jako instytucja uzyska on godziw i sta-
biln baz finansow z budetu ministerstwa.
dlatego e poniewa skoro, to a zatem
(Polityka IV 2009)
4. Prosz uzupeni tabel odpowiednimi hasami z ramki.
W cigu roku oszczdzamy nawet do 9 tysicy

zotych, bo wykupilimy roczn kart Intercity.
Zamiast prowadzi samochd, moi pracownicy

ca drog prowadz interesy rmy.
Z Poznania do Warszawy jedziemy o ponad

godzin krcej ni samochodem.
Mamy prost i bezpieczn drog.
Korzystamy z przyjemnoci.
relaks po pracy efektywna praca oszczdno czasu bezpieczna podr

oszczdno pienidzy (nisze koszty)

5. Prosz wypisa z podanych fragmentw tekstu konkluzje i przesanki.
a) Artyst nie moe by kady, bo nie kady ma ponadprzecitn wraliwo. Zakadam, e prawdzi-
wym artyst jest czowiek obdarzony przez los, fortun, Boga geniuszem. Jak twierdzi filozof Platon,
artyst jest ten, ktremu towarzyszy jakie duchowe, wewntrzne poruszenie; co, co on nazywa
furor poeticus (sza poetycki).
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
b) Kultura ludowa inspirowaa wielu twrcw na przestrzeni wiekw, czarowaa sw tajemniczoci,
zwaszcza duchow stron ycia. Jest ona bardziej odporna na radykalne zmiany ni oficjalna kultu-
ra wysoka, ktra niejednokrotnie dostosowuje si do czasw wspczesnych i osigni cywilizacji.
Ta niezmienno ludowej wizji wiata umoliwia trwao i cigo narodowej tradycji przenoszo-
nej w pamici z pokolenia na pokolenie.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
c) Najpikniejsze literackie wizerunki crek zostay wykreowane przez twrcw dotknitych cierpie-
niem. Strata ukochanego dziecka jest zawsze sytuacj graniczn, po ktrej opakujcy i dowiadczo-
ny przez bl ojciec prbuje przywoa w mylach posta ukochanego dziecka.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
d) Bohaterowie literaccy przez bunt i cierpienie wzbogacali swoje ycie, poniewa mogli lepiej je
zrozumie, dowiadczy nowych przey, pogbi swoj wiar. Cierpienie zawsze pozwala doceni
dobro, uwraliwia nas i w pewien sposb uszlachetnia. Bunt natomiast jest wpisany w bdzenie,
w poznawanie, mona go przypisa osobom wraliwym i mylcym.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
6. Ktre spord podanych zda mog wystpi po tezach?

Teza nr 1: Dwr w kulturze polskiej odegra ogromn rol w ksztatowaniu postaw patrio-
tycznych, obywatelskich, a w czasach zaborw by ostoj polskoci.
a) Jest to miejsce, w ktrym pielgnuje si staropolskie zwyczaje i podtrzymuje tradycje narodowe.
Panuj tam ad i harmonia.
b) Taka wizja dworkw bya bardzo wana w czasie zaborw, gdy byt narodowy Polakw by zagro-
ony.
c) Dwr zbudowany jest z drewna na podmurwce, dach pokryty jest strzech, wiemy te, e przed
wejciem znajduje si ganek.
Teza nr 2: Strata ukochanego dziecka jest inspiracj dla artystw,
a) poniewa opakujcy i dowiadczeni przez bl twrcy prbuj uwieczni posta ukochanego
dziecka.
b) dlatego, e poeci uwieczniaj wizerunek dziecka w cyklach utworw, wystawiajc im pomiertny
pomnik.
c) poniewa dla kadego z nich mier dziecka jest osobistym dramatem, ktrym dzieli si z czytel-
nikami.

Teza nr 3: Jednostka w konfrontacji z Bogiem, wiatem i egzystencj zawsze przyjmuje postaw
refleksyjn, poniewa
a) rozwaa swoje miejsce w strukturze wszechwiata, szuka swej tosamoci, pytajc o istnienie
Boga.
b) w pragnieniu uniknicia samotnoci odczuwa potrzeb zjednoczenia si z Bogiem, wiatem i in-
nymi ludmi.
c) wane dla niej okazuje si poszukiwanie prawdy o sobie i pragnienie odnalezienia si w nowych
relacjach z Bogiem i wiatem.
7. Prosz uoy po jednym argumencie i kontrargumencie do podanych tez.

a) Tworzenie blogw rozwija kreatywno czowieka.
b) Wspczesna kultura ma w gwnej mierze charakter obrazkowy.
c) Termin gwiazda straci swoje znaczenie.
d) Igrzyska olimpijskie s obecnie produktem marketingowym.
e) Telewizyjne seriale robione s gupio dla gupich widzw.
f) Silikonowy biust nie daje szczcia.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

8. Prosz przeczyta wypowiedzi znanych projektantw na temat akcji charytatywnych.
Postanowilimy wczy si do akcji organizowanej przez Polsk Akcj
Humanitarn, poniewa od lat wspieramy ciekawe inicjatywy cha-
rytatywne. Tym razem moglimy zrobi co, co naprawd kochamy
i przy tym pomc potrzebujcym. Mamy nadziej, e w ten symbolicz-
ny sposb przyczymy si do propagowania akcji doywiania dzieci
w szkoach.
Marcin Paprocki i Mariusz Brzozowski
Staram si wspiera wszelkie akcje charytatywne, kiedy tylko mam tak

moliwo. Dzielenie si i pomaganie innym nie jest dla mnie czym wy-
jtkowym, a raczej czym normalnym. Wierz te, e poprzez pomaganie
innym my sami stajemy si lepsi. Wydaje mi si jednak, e dzieci szcze-
glnie nie maj wpywu na swj los, dlatego postanowiem wesprze pro-
gram Pajacyk ().
Maciej Zie
(http://zloteserce.pl/pajacyk.php)
9. Na podstawie przeczytanego tekstu prosz uzupeni przesanki argumentacyjne, dlaczego

znani ludzie wczaj si do akcji charytatywnych.
poniewa mog zrobi co, co naprawd kochaj
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
10. Prosz napisa 4 przesanki do poniszej konkluzji.

Akcje charytatywne s przejawem mioci do drugiego czowieka.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

11. Prosz przeczyta ponisze wypowiedzi argumentacyjne, a nastpnie dokona ich standa-
ryzacji poprzez uzupenienie w tabeli brakujcych przesanek lub konkluzji.
STANDARYZACJA ARGUMENTW
To zapisanie konkluzji i przesanek w sposb zwizy, jasny i emocjonalnie neutralny.
W tym celu rezygnujemy z:
a) odwoywania si do powyszego, poniszego
b) zastosowania zaimkw (on, ten, wwczas) odnoszcych si do innego zdania
c) wyrae, ktrych znaczenie jest precyzowane przez kontekst (np. dzisiaj, tutaj, ja,
nasze)
d) usuwamy spjniki, ktre wprowadzaj przesanki lub konkluzje
(K. Szymanek, Sztuka argumentacji, Warszawa 2001, s. 40.)
1. Mona powiedzie, e tym razem przykad idzie z dou. Politycy nie tylko przekrzykuj si i bezpar-
donowo atakuj, nie tylko dbaj, by ich medialny wizerunek by wyrazisty, ale chcc si przypodo-
ba elektoratowi, prbuj mwi gosem ludu, starajc si jednoczenie manipulowa emocjami tzw.
prostego czowieka. To samo dotyczy popkultury. Skoro o powodzeniu i sukcesie kasowym decyduje
popyt mierzony wielkoci audytorium, trzeba si owemu audytorium przypodoba.
(Polityka X 2008)
WZR
Konkluzja: Politycy chc si przypodoba elektoratowi.
Przesanki: a) Politycy przekrzykuj si i bezpardonowo atakuj.
b) Politycy dbaj, by ich medialny wizerunek by wyrazisty.
c) Politycy prbuj mwi gosem ludu, starajc si jednoczenie manipulowa
emocjami tzw. prostego czowieka.
Konkluzja: Popkultura musi przypodoba si odbiorcom.
Przesanka: a) O powodzeniu i sukcesie kasowym decyduje popyt mierzony wielkoci
audytorium.
2. A: Myliwi tumacz, e wolno im strzela, bo dokarmiaj zwierzta zim.

B: Ale to dokarmianie jest zupenie niepotrzebne (). Myliwi dorobili do tego ideologi, e po-
magaj zwierztom przey zim. A przecie przyroda zawsze sobie z tym radzia. Przez miliony
zim wykarmia miliony zwierzt. Dokarmianie jest wrcz szkodliwe, bo stanowi gbok ingeren-
cj w procesy przyrodnicze i pojemno ekosystemu.
A: Polowania s konieczne, bo nie ma drapienikw i trzeba zastpi selekcj naturaln.
B: Mylenie, e w naturze trzeba co regulowa, przypomina rczne sterowanie gospodark w Ko-
rei Pnocnej. Prowadzi do ndzy w przyrodzie. A z przyrod mona tylko wspistnie, bo sami
jestemy jej czci i w najgbszym stopniu od niej zaleymy.
(Polityka X 2008)

Konkluzja: Myliwi uwaaj, e mog strzela do zwierzt.
Przesanka: ......................................................................................................................................
Konkluzja: ......................................................................................................................................
Przesanki: a) Myliwi dorobili do tego ideologi, e pomagaj zwierztom przey zim.
b) Przyroda zawsze sobie radzia z wykarmieniem zwierzt w zimie.
c) Dokarmianie stanowi gbok ingerencj w procesy przyrodnicze i pojemno
ekosystemu.
Konkluzja: Polowania s konieczne.
Przesanki: ......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
Konkluzje: Niczego nie trzeba regulowa w naturze.
Z przyrod mona tylko wspistnie.
Przesanki: ......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
3. W Polsce tak zwana szeroka publiczno nie jest taka za. Jedziem ostatnio z chrem Polskiego
Radia po kocioach w maych miejscowociach. Tam ludzie czsto po raz pierwszy byli na koncer-
cie, ale byli bardzo otwarci. Moje utwory przyjmowali entuzjastycznie, a nie s one przecie bardzo
przystpne.
(Polityka XI 2008)
Konkluzja: W Polsce tak zwana szeroka publiczno nie jest taka za.
Przesanki: ......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
4. Kady kupujcy chce dokona moliwie najlepszego zakupu. Jeli kto ma do wyboru w tej samej
cenie produkt lepszy i produkt gorszy, to zawsze kupi lepszy. Zatem dobry towar nie potrzebuje ad-
nej reklamy, bo ludzie bd kupowa go niezalenie od tego, czy bdzie reklamowany, czy nie.
(K. Szymanek i in., Sztuka argumentacji. wiczenia w badaniu argumentw)
Konkluzja: Dobry towar nie potrzebuje adnej reklamy.
Przesanki: ......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................

12. Prosz przeczyta artyku i wypisa wszystkie argumenty uzasadniajce jego tytu.
Polowania s korzystne dla przyrody ogosili brytyjscy naukowcy
Myliwi chroni przyrod przekonuj na amach dzisiej-

szego Nature brytyjscy naukowcy. Ustalili oni, e waciciele
lasw, w ktrych odbywaj si regularnie polowania, bardziej
dbaj o stan dzikiej przyrody anieli posiadacze zalesionych te-
renw, na ktrych nie ma rewirw owieckich. Ta wiadomo
z pewnoci ucieszy licznych zwolennikw mylistwa, zmartwi
natomiast tych ekologw, ktrzy opowiadaj si za wprowa-
dzeniem cakowitego zakazu strzelania do dzikiej zwierzyny.
owiectwo przyczynia si porednio do zwikszenia rnorodnoci biologicznej, nie za do jej ogra-
niczenia przekonuje gwny autor bada Nigel Leader-Williams z Uniwersytetu Kentu w Canterbu-
ry. Jego zdaniem myliwi troszcz si o kompleksy lene, w ktrych poluj. Dbaj o to, aby nie byy one
niszczone przez turystw i lokaln ludno, albowiem tylko bogaty w zwierzyn las moe im dostarczy
upu owieckiego. W zdegradowanym i ubogim lesie nie mog na to liczy.
Dla nas byo od pocztku oczywiste, e owiectwo sprzyja zachowaniu rodowiska naturalnego
w dobrym stanie tak wyniki bada komentuje w serwisie internetowym Nature Tim Bonner, przed-
stawiciel organizacji Countryside Alliance reprezentujcej interesy brytyjskich myliwych i wdkarzy.
(http://wyborcza.pl/1,75248,1506401.html)
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
13. Prosz napisa kontrargumenty do tezy artykuu.

.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

14. Prosz podzieli si na dwie grupy myliwych i ekologw i przygotowa krtk dysku-
sj na temat polowa. Prosz wykorzysta ponisze wskazwki.
ROLA MYLIWEGO ROLA EKOLOGA

powoanie si na autorytet naukowy (jak powoanie si na argumenty etyczne
orzekli brytyjscy naukowcy) polowanie jako barbarzyska tradycja,
owiectwo przyczynia si do zwikszenia rozrywka dla bogatych
rnorodnoci biologicznej polowanie narusza rwnowag
wikszym zagroeniem dla natury s w przyrodzie
turyci i lokalna ludno polowania prowadz do wyginicia rzadkich
gatunkw zwierzt

Lekcja 5
Slogan reklamowy
SLOGAN:
ma krtk form (najczciej jest rwnowanikiem zdania)

atwo go zapamita, gdy jest oryginalny
zwraca uwag odbiorcy na reklam, towar lub usug
nakania do dziaania
wykorzystuje emocje, stereotyp
bywa cytatem, aluzj literack
slogany samodzielne, ktre zawieraj nazw towaru lub rmy
slogany niesamodzielne, ktre nie zawieraj bezporedniego wskazania nazwy
towaru czy te rmy, skaniaj odbiorc do poszukiwa, uruchamiaj skojarze-
nia i kontekst.
1. Prosz wybra jeden z podanych rysunkw (sloganw reklamowych) i uoy do niego

2 wypowiedzi argumentacyjne:
Autorem kampanii Intercity jest Agencja Reklamowa Just
Lekcja 5. SLOGAN REKLAMOWY 47

WZR
Z nami si nie zgubisz! Na wakacje tylko pocigiem!, poniewa bezpiecznie dojedziesz do celu.
Podr pocigiem do Poznania opaca si, poniewa w wygodnym przedziale moesz przygoto-
wa si do negocjacji, nie tracc czasu i pienidzy.
...................................................
...................................................
...................................................
...................................................
...................................................
...................................................
2. Prosz przeczyta wywiad z Piotrem Wasilewskim.
Spoeczna reklama jest potrzebna mao kto lub nikt nie sucha (). Inne zagroenie
Bartosz Piat (2009-01-23) dla reklamy spoecznej dostrzegam w wiosennych
billboardowych licytacjach organizacji pozarz-
Poza kampaniami promocyjnymi miasta nie zauwa- dowych czyja sprawa lub krzywda waniejsza
am jednak reklam o problematyce spoecznej, w ramach kampanii 1 procentu, nakaniajcych
cho tematw przecie nie brakuje. Przykadem obywateli do odpisu z podatku na rzecz tych or-
ostatnim budowa spalarni mieci. Mam wraenie, ganizacji. Przy tej okazji pojawia si pytanie: jak
e nie udao si przekona do tej inwestycji tak wie- informowa o problemach spoecznych w sytua-
lu ludzi, jakby miasto oczekiwao mwi Piotr Wa- cji skrajnego nasycenia przekazami rywalizujcy-
silewski. mi nie tylko o uwag, ale i o pienidze odbiorcw?
Pojawia si pokusa kreowania reklam wzbudzaj-
Bartosz Piat: Czego mo- cych co najmniej kontrowersje, w myl zasady: wy-
na spodziewa si po re- rnij si albo zgi. Dla reklamy spoecznej to nie-
klamie spoecznej w Pol- bezpieczna droga.
sce? Wydaje si, e na tle Gdzie jest granica szoku w reklamie spoecz-
coraz bardziej agresyw- nej? Czesi bez pardonu kpi w swoich kampa-
nych kampanii komercyj- niach z symboli religijnych, pojawiaj si motywy
nych stan si one nieza- erotyczne. Nie maj hamulcw. Kiedy tak bdzie
uwaalne. w Polsce?
Piotr Wasilewski: Tego Reklama, jak rzeczywisto, zaskakuje nas
akurat bym si nie oba- w rnym czasie. Przed kilkunastoma laty w Kra-
Piotr Wasilewski wia, choby dlatego e kowie oburzenie wywoyway plakaty z bielizn na
Fot. MARIUSZ MAKOWSKI z kadym rokiem mamy pontnych modelkach, byy zrywane i zamalowy-
coraz wicej dobrze przy- wane. A caujcy si na billboardzie ksidz i zakon-
gotowanych akcji spoecznych intrygujcych za- nica to by dopiero skandal! W 1999 grupa tarno-
rwno pod wzgldem wizualnym, jak te uytych wian protestowaa przeciwko plakatowi, na ktrym
hase ktrym towarzyszy nagonienie w mediach spodnie dinsy reklamoway zakonnice. W przy-
oglnopolskich. Powaniejszy jest problem doty- padku reklam stricte spoecznych takie reakcje
czcy obecnoci wszelkich komunikatw w prze- wywoa w naszym miecie plakat Pgowskiego
strzeni publicznej, bowiem kiedy wszyscy mwi, Jest OK nie pkaj! zachcajcy modzie do
48 Lekcja 5. SLOGAN REKLAMOWY

uywania prezerwatyw. Inna reklama tego autora a wzek inwalidzki Twoj now bryk. Inny przy-
Papierosy s do dupy te bya krytykowana. kad: akcja Nigdy nie wiadomo, kto jest po dru-
Dzisiaj na wymienione reklamy patrzymy z przy- giej stronie Fundacji Dzieci Niczyje, wskazujca
mrueniem oka, bardziej z umiechem ni z obu- na niebezpieczestwa czyhajce na dzieci w Inter-
rzeniem. Trzeba jednak by czujnym. Aby wzbudzi necie. Tu wystarczyo zderzenie oblenego typa
silniej nasze emocje, zmusi do dziaania, rodzi si w podkoszulku i nastolatki, siedzcych przed ekra-
u twrcw ch przekraczania tabu, szokowania nem monitora i piszcych do siebie maile. I jeszcze
na przykad odraajcymi obrazkami, jakich wie- plakaty akcji Pal dalej, swoisty nekrolog z artem
le w tabloidach. Tyle e stosowanie takich chwy- jzykowym w hale: Nie gard zasikiem pogrze-
tw czsto nie jest uzasadnione celem konkretnej bowym. Nie epatujc np. zniszczon krtani pa-
kampanii, budzi spoeczn niech i obojtno, co lacza, wywoujc przeraenie na angielskich pla-
oznacza, e krzywda innych, ich cierpienie, upoko- katach i opakowaniach papierosw, ta kampania
rzenie i odrzucenie mog sta si nam obce. Dlate- zostaa zauwaona.
go naley docenia akcje budowane w sposb pozy- Wikszo z prawie 200 polskich kampanii (z lat
tywny. Przykadem sprzed lat jest gona kampania 19942006) () ma tak wanie form. Odpowia-
Modzi kierowcy, w ktrej na plakatach pokaza- da to istocie reklamy spoecznej: uwraliwia na
no nie okropne zdjcia z wypadku drogowego, lecz okrelony problem i przekonuje do konkretnego,
kroplwki, ktre tu nazwano Twoje nowe drinki, podanego spoecznie dziaania ().
(http://miasta.gazeta.pl/krakow/1,42699,6195286,
Spoleczna_reklama_jest_potrzebna.html)
3. Na podstawie wywiadu z Piotrem Wasilewskim prosz opisa, jakiego zagadnienia dotycz

podane poniej slogany reklamowe.
autorem plakatu jest Andrzej Pgowski Cityboard Media we wsppracy ze Studiem Program autorem plakatu
jest Andrzej Pgowski
slogan nr 1 slogan nr 2 slogan nr 3
Cityboard Media we wsppracy ze Studiem Program autorem plakatu jest agencja TBWA
slogan nr 4 slogan nr 5 slogan nr 6

WZR:
a) Slogan Jest O.K. nie pkaj! zachca do uywania prezerwatyw, ktre chroni przez zakaeniem wiru-
sem HIV. Jest adresowany gwnie do modych ludzi, o czym wiadczy wykorzystanie sw potocznych.
b) ....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
c) ....................................................................................................................................................................
d) .....
....................................................................................................................................................................
e) ....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
f) ....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
4. Na podstawie pierwszej odpowiedzi wywiadu z Piotrem Wasilewskim prosz napisa, jakie

zagroenia dostrzega on dla reklamy spoecznej.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
5. Prosz wypisa problemy, ktre podejmuje reklama spoeczna. Jakie reklamy spoeczne s
popularne w Twoim kraju?
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

6. Prosz zaproponowa slogan reklamy spoecznej zwizany z podanymi problemami.
a) DYSKRYMINACJA KOBIET
b) przemoc w rodzinie
C SEG R EG ACJA
OD PA D W
d) REZYGNACJA Z JAZDY SAMOCHODEM

NA RZECZ KOMUNIKACJI PUBLICZNEJ
a) Kobieta to nie ozdoba! / Nie no kobiety w butonierce!

b) ..................................................................................
c) ..................................................................................
d) ..................................................................................
7. Jeste odpowiedzialny za kampani reklamow Wojska Polskiego. Prosz przedstawi

argumenty uzasadniajce slogan Docz do najlepszych.
autorem plakatu jest Andrzej Pgowski
Tylko najlepsi maj zaszczyt broni ojczyzny.W wojsku mona zrobi karier.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

8. Prosz uoy do podanej tezy argumenty za i przeciw.
Szczupa, szczuplejsza, najchudsza

tylko taka dziewczyna osignie w yciu sukces.
ARGUMENTY ZA ARGUMENTY PRZECIW
................... ...................
.................... ....................
.................... ....................
.................... ....................
.................... ....................
.................... ....................
.................... ....................
.................... ....................
9. Prosz znale w Internecie 3 billbordy rmy Benetton i opisa problemy, ktre poruszaj.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................

10. Prosz uoy tezy do podanych przesanek.
I
Naturalne futro jest kocowym produktem przemysowej rzezi na niewinnych zwierztach.
Futro nie ronie na drzewach zanim stanie si towarem w sklepie, kto musi go zedrze z jego wa-
ciciela.
Zwierzta hodowane na futra m.in. lisy, jenoty, norki, nutrie, krliki, szynszyle przeywaj swo-
je krtkie ycie na specjalnych fermach hodowlanych, niejednokrotnie w skandalicznych warunkach.
S stoczone w niewielkich klatkach, pozbawione moliwoci ruchu, co powoduje ich nienaturalne
zachowania takie jak gryzienie wasnego ciaa czy zjadanie modych. yj w skrajnie nienaturalnych
warunkach. Zabijane s w majestacie obowizujcego prawa m.in. prdem elektrycznym i gazami
spalin samochodowych.
Zagroenie gatunkw polowania na zwierzta z powodu ich futer doprowadziy wiele gatunkw do
wyginicia lub na jego skraj.
(http://empatia.pl/str.php?dz=30)
WZR:
Zwierzta nie szyj ubra z ludzi.
Zabijanie zwierzt nie uczyni czowieka piknym.
Naturalne futra nosz tylko zwierzta.
II
Meryl Streep, ktra w najnowszym filmie Wtpliwo zagraa zakonnic, wygosia pochwa mnisie-
go stroju.
Na paryskim pokazie kolekcji wiosnalato 2009 amerykaski projektat Rick Owens wszystkie mo-
delki ubra w mnisze kombinezony.
Coco Chanel zrobia karier w wiecie mody, inspirujc si habitami. Krj habitw wyrnia si dys-
kretn elegancj adnych ozdb, gadka tkanina eksponujca form. Jako biuteria sznur w pa-
sie, przy nim raniec i krzyyk na szyi.
(http://www.rp.pl/artykul/9151,288693)
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
III
Materiay naturalne oprcz niezaprzeczalnego wdziku s te zdrowsze, lepiej przepuszczaj powie-
trze, rzadko kiedy powoduj uczulenia.
Wiele niezaprzeczalnych zalet lnu zaczto docenia dopiero w ostatnich latach, kiedy zdrowy tryb
ycia przesta by tylko chwilow mod, a sta si koniecznoci. Niealergiczne waciwoci lnu oraz
jego dziaanie hamujce rozwj bakterii i grzybw s coraz czciej podkrelane.
Firmy kosmetyczne znw powracaj do receptur opartych na zioach, uywanych obecnie do pielg-
nacji cery, wosw ciaa, do zabiegw zewntrznych i wewntrznych.
Testowanie kosmetykw na zwierztach przez firmy farmaceutyczne i chemiczne jest przejawem bar-
barzystwa.
(http://www.gajanet.pl/-Styl-ycia)
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................

11. Na podstawie informacji z poprzedniego wiczenia prosz napisa wypowied argumenta-
cyjn do wybranej tezy.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
54
Lekcja 6
Wypowied argumentacyjna
w duszym tekcie,
opis reklamowy, slogan
1. Prosz przeczyta tekst i podkreli zdania z argumentami za jedzeniem i przeciw jedzeniu

czekolady.
Magorzata Kouchowska e urodzenie przez

(Alma, Katalog Klubu Konesera) ni czarnoskrego
dziecka byo wy-
Porozmawiajmy o czekoladzie nikiem picia du-
ej iloci czekolady
P amitacie Pastwo lm Czekolada? Jego bohater- w czasie ciy. M
ka przyjechaa do maego francuskiego miastecz- uwierzy, a ich lo-
ka i cho z pocztku mieszkacy patrzyli na ni kaj o afrykaskich korzeniach nie straci posady we
wilkiem, ona w krtkim czasie zjednaa sobie ich dworze. Biorc jednak pod uwag mniej indywidu-
sympati. Wszystko za spraw czekolady, ktr alne korzyci wynikajce z jedzenia lub picia cze-
sprzedawaa w swoim sklepie. kolady, warto wspomnie, e zmniejsza ona ryzy-
1. Ta historia, cho kcyjna, ma w sobie duo prawdy. ko zawau serca, ma waciwoci przeciwkaszlowe
Bo czekolada to w istocie prawdziwa femme fata- i przeciwdziaa starzeniu si. W Stanach Zjednoczo-
le wrd przysmakw i chocia rytuaowi jej jedze- nych ostatnimi czasy prawdziw furor robi anty-
nia towarzysz takie epitety, jak niebiaski smak, zmarszczkowe kuracje z masa czekoladowego.
czy wrcz niebo w gbie, to fakt, e po zjedze- 3. Jest rwnie i druga strona medalu. I nie chodzi tu
niu kilku kostek umiech sam cinie si na usta, ma tylko o to, e trzy minuty czekoladowej przyjem-
zupenie przyziemn przyczyn. Zawarte w czeko- noci w ustach to trzy dodatkowe milimetry w bio-
ladzie cynk i selen podwyszaj w organizmie po- drach. Bo i z tym mona sobie poradzi pod-
ziom endorn, czyli po prostu hormonu szczcia, czas gdy tabliczka zwykej czekolady ma 600
odpowiedzialnego za obnienie stresu i uczucie za- kalorii, jej pitna wersja a mniej. Problem tkwi
kochania. To dlatego czekolada uznawana jest za je- w umiarze. Czekolada moe bowiem uzalenia.
den z najlepszych afrodyzjakw. Jeszcze dwa wieki Zdaniem naukowcw zawiera ona substancje po-
temu z tego powodu zakazywano zakonnikom jej dobne do zwizkw chemicznych, ktre znajdu-
jedzenia, a Markiz de Sade i Casanova, przed wyru- j si w liciach marihuany. Co ciekawe, to nie one
szeniem na podboje, raczyli si lianeczk czeko- jednak prowadz do uzalenienia, tylko zapach,
lady, by ta dodaa im animuszu. ktremu po prostu nie mona si oprze. Leka-
2. Z kolei zakochanie w samej czekoladzie czasem ko- rze s jednak rwnie zgodni co do tego, e od
czy si tragicznie. Maria Teresa, ona Ludwika XIV 30 gramw czekolady dziennie jeszcze nikt nie
zostaa otruta, gdy do jej ulubionego czekoladowe- umar. A jeli Napoleon Bonaparte przed kad ba-
go napoju wlano trucizn. Z drugiej strony, czeko- tali wypija szklank czekolady, to i Kowalski moe
lada moe te uratowa z powanych opresji. Pew- pj w jego lady, by mie si na toczenie swoich
na francuska hrabina wmwia swojemu mowi, codziennych bitew.
Lekcja 6. WYPOWIED ARGUMENTACYJNA W DUSZYM TEKCIE... 55

2. Prosz wypisa z tekstu przykady historyczne, legendarne, kcyjne potwierdzajce zalety
czekolady.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
3. Prosz odnale w tekcie przesanki uzasadniajce nastpujce konkluzje.

a) Czekolada uznawana jest za jeden z najlepszych afrodyzjakw.
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
b) Zakochanie w samej czekoladzie czasem koczy si tragicznie.
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
c) Czekolada moe uzalenia.
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
4. Jak funkcj peni w tekcie odwoanie do lmu Czekolada?

a) Jest argumentem potwierdzajcym zalety czekolady.
b) Jest wprowadzeniem do lektury, przykadem, ktry ma zaciekawi czytelnika.
c) Jest tez caego artykuu.
d) Jest wnioskiem.
5. Prosz poczy frazeologizmy z ich denicjami

1. patrze na kogo wilkiem a) co wyjtkowo smacznego, delicje
2. niebiaski smak b) mie wyraz oczu, twarzy ponury, wrogi, niechtny, zy, nieufny
3. niebo w gbie c) wyjtkowy, rozkoszny smak
6. Prosz przeczyta propozycje tytuw akapitw 13, a nastpnie:

a) wybra dla kadego akapitu jeden z nich,
b) uoy do niej 3 wypowiedzi argumentacyjne,
Akapit 1: Dlaczego warto je czekolad?, O dobrodziejstwach czekolady, O mioci i szczciu, jakie daje
czekolada,
Akapit 2: Czekolada jako skuteczny rodek manipulacji, Czekolada rdo pomysw, pokus i korzyci,
Do czego mona wykorzysta czekolad,
Akapit 3: Czy czekolada moe uzalenia?, Zniewalajcy zapach czekolady, Czy mona oprze si czeko-
ladowym pokusom?
56 Lekcja 6. WYPOWIED ARGUMENTACYJNA W DUSZYM TEKCIE...

7. Prosz przeczyta slogan reklamowy i opis produktu, a nastpnie:
a) uoy slogan reklamowy wasnej czekolady,
b) zaproponowa jej nazw,
c) sformuowa krtki opis reklamowy, w ktrym:
przedstawisz zalety produktu, jako skadnikw, tradycj produko-
wania czekolady,
uyjesz zda pozytywnie wartociujcych produkt, wykorzystujc

np.:
przymiotniki w stopniu najwyszym,
czasowniki: uwodzi, kusi, zniewala,
wyraenia: harmonia smaku, niepowtarzalny aromat i smak, wy-
kwintny smak, akordy czekoladowej rozkoszy, wytworna symfonia
smakw, wyranowane poczenie smakw itp.
SZLACHETNA CZEKOLADA WEDEL

Od serca
Prawdziwa czekolada Wawel od blisko stu lat Maestria gorzka 76%
uwodzi kolejne pokolenia smakoszy. Jej sekret Najwyszej jakoci czekolada gorzka o penym i har-
tkwi w tradycyjnej recepturze, niezmiennie wy- monijnym smaku dla prawdziwych koneserw.
sokiej jakoci skadnikw oraz dowiadczeniu
tych, ktrzy o czekoladzie wiedz wszystko.
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
Lekcja 6. WYPOWIED ARGUMENTACYJNA W DUSZYM TEKCIE... 57

Lekcja 7
Recenzja filmu, sztuki
teatralnej, wystawy
1. Prosz podpisa rysunki odpowiednimi rysunkami z ramki.

a) b)
.................. ........................................
c) d)
............. ................................................
recenzja wystawy recenzja ksiki recenzja lmu recenzja sztuki teatralnej
Lekcja 7. RECENZJA FILMU, SZTUKI TEATRALNEJ, WYSTAWY... 59

2. Prosz uzupeni map mentaln wyrazami i wyraeniami z ramki.
spektakl ksika
lm
wystawa
wydawnictwo scenograa choreograa pisarz aktor fotograk scenariusz

dykcja wiato oprawa graczna okadka reyser operator kamery
scenarzysta
Jak napisa recenzj

Zanim napiszesz recenzj:
Krok 1
podaj pen informacj o recenzowanej pozycji, czyli:
Autor Gdzie Kiedy Gatunek
reyser, artysta miejsce (np. teatr, konkretna data, komedia, tragedia,

fotograf, piosenkarz, opera, sala koncer- opcjonalnie godzina, musical, koncert
zesp muzyczny itp. towa, muzeum itd.) czas trwania jazzowy, rockowy,
muzyki klasycznej,
wystawa malarstwa,
fotograi, graki itp.
W trakcie pisania recenzji:
Krok 2
podaj krtk informacj o treci (skrt fabuy, prezentacja gwnych postaci, problematyki)
Krok 3
dokonaj oceny, czyli okrel swj stosunek do omawianej pozycji
pole lub odrad, wskazujc na walory/wady recenzowanej pozycji
podaj argumenty za/przeciw
Krok 4
podsumuj swoj opini, prezentujc wniosek (warto, opinia, reeksja, zdanie zachcajce/
zniechcajce do kontaktu z recenzowan pozycj)
Krok 5
sformuuj tytu recenzji, ktry moe mie form:
a) pytania: Czy Sen nocy letniej w reyserii Kleczewskiej mg wywoa skandal?
b) zawiadomienia (tytuu opisujcego): Krakowski Sen nocy letniej spektakl o kryzysie mioci
c) cytatu: Tytanio, mio umara. O nie nocy letniej w Starym Teatrze.
60 Lekcja 7. RECENZJA FILMU, SZTUKI TEATRALNEJ, WYSTAWY...

PRZYKAD
Krok 5:
TYTU
Odrobina czekolady na kady dzie
Film Czekolada w reyserii Szweda Lasse Halstrma, mimo e opowiada reali- Krok 1:
styczn histori, jest obrazem magicznym. Przedstawia przemian mieszka- REYSER,
cw pewnego miasteczka z ponurych, wrcz sztywnych ludzi w osoby ciesz- GATUNEK, TEZA
ce si yciem i tym, co maj. Przypomina to nieco bajk i odczarowanie istot
zakltych w kamie.
Gwna bohaterka Vianne (Juliette Binoche) wraz z creczk Anouk (Vic- Krok 1:
toire Thivisol) chodz od miasta do miasta, w kadym zatrzymujc si tylko AKTORZY
na pewien czas i leczc czekolad spragnione radoci ycia ludzkie dusze
z szaroci codziennego ycia. Kobieta uwaa, e jest to jej powoanie i nie wy- Krok 2:
obraa sobie innego ycia. Natomiast jej creczka Anouk marzy potajem- SKRT FABUY
nie o moliwoci pozostania w jednym miejscu, poznaniu przyjaci na sta-
e i posiadaniu domu bez potrzeby jego porzucania.
Ta pena uroku historia zostaa osadzona w malowniczym miasteczku, kt- Krok 2:

re szczyci si wasn histori i prawym yciem mieszkacw oraz pewn her- MIEJSCE AKCJI
metycznoci. Jest to take historia nietolerancji wynikajcej z braku wiedzy
i chci poznania tego, czego si nie zna. Zarwno Vienne, jak i wdrowni Cyga- SKRT
nie, ktrzy pojawiaj si pewnego dnia w miasteczku, spotykaj si na poczt- PROBLEMATYKI
ku ze skrajn niechci, ktrej powodem jest inny od miejscowego styl ycia.
Film przedstawia miesic, moe ptora, z ycia zwykych ludzi. Nie ma tu ani Krok 3:
wielkich bohaterw, ani wielu zwrotw akcji. Ale film oglda si lekko i przy- PIERWSZA
jemnie, take dziki wietnie dobranej muzyce, podkrelajcej jego nastrj. OCENA
Czekolad mona przyrwna do prawdziwej czekolady najpierw mamy do
czynienia z opakowaniem, ktre nie zawsze udaje si szybko zdj jednocze- WRAENIE
nie nie naraajc go na zniszczenie. Pod opakowaniem byszczy brzowa lub
biaa tabliczka, a w rodku... kryj si bakalie, orzechy, nadzienie... Tak jest INTERPRETACJA
wanie z histori tu przedstawion opakowanie na pocztku za bardzo kr- TYTUU FILMU
puje i akocie, i ludzi, ktrzy chc, ale czasem boj si osodzi sobie troch
ycie.
Nie jest to sztucznie przesodzona opowie, wic prosz widzw, ktrzy nie Krok 3:
ogldali Czekolady, aby nie dali si zwie pierwszemu wraeniu. Nikt nie po- OCENA
winien wsta po obejrzeniu przedstawionej tu opowieci z niesmakiem i uczu- ARGUMENTY ZA
ciem sodkiego zemdlenia w ustach. ZAREKLAMOWA-
NIE
Polecam ten film kademu, a zwaszcza tym, ktrzy twierdz, e wszdzie do- Krok 4:
brze, gdzie nas nie ma i e ycie samo w sobie nie jest ciekawe, kiedy nic si ZACHCENIE DO
nie dzieje. OBEJRZENIA
(na podstawie: http://fdb.pl/film/1012-czekolada/recenzje)

JAK NAPISA WSTP RECENZJI?
Nie musisz ukada obszernego wstpu. Wystarczy, aby pierwsze zdanie tekstu zwrci-
o uwag odbiorcy (zachcio go do dalszej lektury).
Pierwsze zdanie moe mie form:
a) informacji o komentowanym i ocenianym zdarzeniu
b) opisu ta historycznego lub genezy pracy, wystawy, lmu
c) anegdoty (plotka, reakcja odbiorcw)
d) cytatu
e) opisu ekspresyjnego (emocjonanego) (np. recenzje internetowe, czasem uznawane
za quasi-recenzje)
f) opisu literackiego
3. Prosz przeczyta ponisze wstpy recenzji, a nastpnie okreli ich form.

WZR
Wspaniaa wystawa Koniec wieku, zajmujca prawie cay gmach
Opis literacki
Muzeum Narodowego w Krakowie, przypominaa w pitek 14 mar-
ca koniec wiata. Zwiedzajcy przedzierali si w cisku, by cho
rzuci okiem na arcydziea polskiej secesji.
a) Pitnastominutow owacj na stojco nagrodzono w pitek

15 czerwca premier kolejnej superprodukcji Opery Dolnol-
skiej spektaklu Carmina Burana Carla Orffa.
b) Ksidz yd i ksidz kobieta w sztuce Mroka w Starym Tea-

trze. Narobili haasu. Pewna pani miaa do mnie pretensje, e
prapremiera nowego tekstu Mroka odbywa si w Genui, a nie
w Polsce; gdyby wiedziaa, co to za sztuka, nie zadawaaby ta-
kich pyta mwi Jerzy Stuhr. Napisaem t sztuk do-
dawa Sawomir Mroek jako czowiek cakowicie wolny, nie
mylc o tym, czy przejdzie, czy nie przejdzie; co rodacy pomy-
l, a czego nie pomyl.
c) Stulecie Modej Polski i koniec drugiego tysiclecia naszej ery

stay si okazj do przygotowania ogromnego przegldu tego
okresu w sztuce, ktry mwi o Polsce i Polakach wyjtkowo
duo.
d) Byam tam fajne. SUPER WYSTAWA POLECAM. Mnstwo

prac niektre bardzo ciekawe, ale niektre s naprawd bez-
nadziejne!

e) Prosz pastwa, skoczy si komunizm tymi suchymi so-
wami ogoszono w polskiej telewizji zamknicie pewnego eta-
pu naszej historii. W 1989 roku spod wpyww Moskwy wyrway
si take inne kraje, w tym NRD. Niemcy ze Wschodu, podob-
nie jak niektrzy Polacy, maj mieszane uczucia w stosunku do
komunizmu. Wolfgang Becker stara si je uchwyci w lmie
Good bye, Lenin.
f) Midzy 18 a 25 padziernika br. odbywa si w Poznaniu Festi-

wal Polskich Oper i Baletw. Ju trzeci z kolei...
Internet
4. Prosz przeczyta ponownie przykad d z poprzedniego wiczenia. Co moe razi odbiorc?
Takie sowa, jak: fajny, super, mega, cool, ekstra, wietny nie
powinny znale si w recenzji (s to wyrazy ekspresywne, ale potoczne,
slangowe).
Takie sowa pojawiaj si najczciej w recenzjach internetowych, na forach
i blogach.
5. Prosz przeczyta fragment recenzji, a nastpnie zamieni podkrelone wyrazy potoczne

i slangowe na inne w stylu ocjalnym.
We wtorkowy wieczr, 6 padziernika, miaem przyjemno zasi w superwygodnym 1 fotelu
Opery Wrocawskiej i obejrze wietne dzieo 2 S. Moniuszki pt. Straszny dwr. Opera ta nie scho-
dzi ze scen polskich ju od 150 lat. Moe wydawa si przestarzaa, a temat wyczerpany, lecz nie-
koniecznie.
Reyseri tego ekstrawidowiska 3 zaj si Laco Adamik, ktry postawi na odczytanie na nowo
znanego libretta Chciskiego. Adamik wprowadzi superklimat 4, nie zapominajc jednak o tradycjo-
nalizmie w swojej realizacji. Fajne byo to 5, e udao mu si pogodzi te dwa ywioy nowoczesno
i tradycj.
Megagwiazd 6 tej inscenizacji bya Joanna Moskowicz, ktra wietnie 7 wypiewaa rol Hanny,
crki Miecznika. Odgrywajca rol jej siostry Jadwigi Anna Bernacka obdarzona niezwyk barw go-
su, take piewaa jak zawodnicy ekstraklasy 8.
Scenografia bya oszczdna, co sprawiao, e widz skupia si przede wszystkim na walorach goso-
wych i mimice aktorw. Mona powiedzie, e przestrze sceniczna wydawaa si zbyt trendy 9, cho
nie powinno to razi suchaczy z XXI wieku ().
Oglnie cool! 10 Polecam wszystkim ziomkom 11 to dzieo! Czas na pewno spdzicie fajnie 12, przy-
jemnie i ekscytujco.

6. Prosz napisa dwa wstpy recenzji (np. sztuki teatralnej lub lmu).
a) w pierwszej prosz wyeksponowa informacje o komentowanym i ocenianym zdarzeniu
b) w drugiej anegdot (plotka, reakcja odbiorcw)
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
7. Prosz wstawi komentarze z ramki do tabeli.
ekscytujce widowisko mistrzowska gra aktorw wirtuozeria liczne niedocignicia

egzaltacja i maniera niespjna fabua zaskakujca koncepcja chaotyczna
choreograa nowatorski i oryginalny pomys nuca i monotonna muzyka
nacechowanie pozytywne (+) nacechowanie negatywne (-)

8. Prosz wstawi formuy oceniajce z ramki.
a) Bya to nieudana inscenizacja, ktrej jedyn zalet byy partie nieme, gdy na scenie panowaa ca-
kowita cisza. Dlatego te wszystkim koneserom dobrego teatru szczerze odradzam0 wydanie pie-
nidzy na ten spektakl.
b) Dziki mistrzowskiej grze muzykw z Filharmonii Berliskiej mogem przenie si w ro-
mantyczne czasy Schuberta i zapomnie o prozie ycia. Wystp tej orkiestry na dugo
1 2
, wic
kademu romantykowi, ktry zapragnie uda si w magiczn podr muzyczn.
c) Olniewajce stroje i barokowe wntrza nie byy w stanie zaguszy bdw wokalnych solistw.
Wielokrotnie zaamujcy si gos sopranistki oraz bdy choreograficzne nie pozostawiaj zu-
3
dze, e kupi biletu na t oper.
d) Wszystko to powoduje, e spektakl, mimo e niepozbawiony sabszych momentw, chwilami za
4
dugi, ostatnich lat.
e) Teatralnego filmu Stonea, ukazujcego trudn relacj midzy niezbyt rozgarnitym Georgeem
W. Bushem (Josh Brolin) oraz uwaajcym go za nieudacznika despotycznym ojcem (James Crom-
5
well), nie oglda si, niestety, .
utkwi w mej pamici z zapartym tchem szczerze odradzam nie warto

gorco polecam mona zaliczy do udanych realizacji
9. Prosz okreli, ktre elementy recenzji wyeksponowa autor we wstpie.
Wstp recenzji lmowej Skadniki recenzji
W perfekcyjnie zrealizowanym moralitecie Milczenie Lor- ocena pozytywna

ny (Dziecko, Roseta) powracaj do problemu kary i winy. zachcenie do obejrzenia lmu
gatunek moralitet
(Polityka I 2009)
Premiera w Operze Narodowej oczekiwana przez mio-
nikw baletu tradycyjnego i przyjta przez nich z zadowo-
leniem; mniej ciekawa dla wielbicieli taca nowoczesne-
go, dla ktrych stylistyka spektaklu jest jak z naftaliny
(Polityka XII 2008)
Kto lubi klimaty Jima Jarmuscha, bdzie tym lmem
zachwycony. Izraelski dramat obyczajowy Przyjeda or-
kiestra 35-letniego debiutanta Erana Kolirina to udany
przykad kinowego minimalizmu.
(Polityka XI 2008)

Amerykaski dramat wojenny o losach trzech braci Biel-
skich, Polakw mojeszowego wyznania, ktrzy prze-
trwali okupacj w Puszczy Nalibockiej w okolicach No-
wogrdka, wzbudza obawy na dugo przed premier.
(Polityka I 2009)
Nim diabe dowie si, e yjesz, moesz jaki czas posie-

dzie w niebie tak mniej wicej brzmi irlandzki toast, do
ktrego nawizuje tytu nowego lmu Sidneya Lumeta.
(Polityka XI 2008)
Po fatalnym wystpie w gupiutkim Hancocku i beznadziej-
nej roli w Jestem legend amerykaski raper Will Smith
zapragn sprawdzi si na odcinku psychologicznym.
(Polityka III 2009)
10. Prosz napisa dwie recenzje (ok. 250 sw)

a) w pierwszej prosz odradzi obejrzenie spektaklu, filmu lub wystawy
b) w drugiej prosz zachci do obejrzenia spektaklu, filmu lub wystawy
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................

11. Wybierasz si na lm do kina. W tym celu analizujesz repertuar oraz czytasz oceny widzw
na stronie internetowej, np. http://www.kina.krakow.pl.
a) Prosz przeczyta przykadowe komentarze internautw na temat filmu Julie & Julie, a nastp-
nie wpisa do tabeli wyraenia, zwroty wartociujce pozytywnie i negatywnie.
Barnaby 17. padziernika 2009, 20:02: Bardzo przyjemnie si oglda, film dobrze zro-
biony i zagrany, ciepa i zabawna historia, a bohaterzy sympatyczni i swojscy, adne
ufryzowane amerykaskie laski;) i bez racych politycznych poprawnoci. Polecam, id
z siostr, mem lub chopakiem
zula, 26. padziernika 2009, 14:24: Film bardzo przecitny waciwie od pocztku wia-
domo, co bdzie dalej i jak si to wszystko skoczy. Nawet Meryl Streep nie uratowaa
sytuacji. Ale mimo to oglda si cakiem mio bardzo adne zdjcia, a sama historyjka
ciepa i mia, rzec mona skpana w sosie karmelowym z bit mietan.
aka 15. padziernika 2009, 17:30: Uwielbiam Meryl Streep i do tej pory KADY film z jej
udziaem by znakomity. I jakie rozczarowanie... W tym filmie nie ma po prostu NIC! Film
o gotowaniu. Brak ciekawej fabuy, przewidywalne reakcje, schematyczne postacie i wa-
ciwie nic z tego nie wynika, adnej gbszej myli. Co ten film waciwie chcia prze-
kaza??? e dwie kobiety, yjce w rnych czasach maj jak pasj? I co z tego? Par
drobnych zabawnych momentw i tyle, NUDA.
(http://www.kina.krakow.pl/film/6314/html)
b) Prosz sformuowa nowy komentarz do tego filmu (jeli go ogldae/-a) albo wybra inny film
i zrecenzowa go na stronie internetowej, np. http://www.kina.krakow.pl
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................
DODAJ NOWY KOMENTARZ

12. Prosz ponownie przeczyta recenzj lmu Czekolada, a nastpnie na podstawie akapitu 2.
sformuowa tekst w mowie niezalenej rozpoczynajcy si od podanego zdania.
W filmie gram Vianne, kobiet, ktra .......................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
13. Prosz wcieli si w rol dziennikarza i uoy 3 pytania do Juliette Binoche, na ktre mo-
na odnale odpowied w tekcie.
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
14. Prosz wyjani na podstawie akapitu 4. znaczenie tytuu lmu, uzupeniajc map men-
taln.
CZEKOLADA

Lekcja 8
Minirecenzja
i recenzja ksiki
Zanim napiszesz recenzj ksiki:
Krok
podaj pen informacj o recenzowanej pozycji, czyli:
Autor Tytu Gatunek
pisarz, prozaik, dramaturg, powie (przygodowa, obyczajowa,

poeta, eseista itd. psychologiczna, fantasy itd.)
poezja (liryka)
tragedia, komedia,
UWAGA
Wszystkie pozostae etapy pisania recenzji czyli kroki 25 s wsplne dla wszystkich odmian (recen-
zji filmu, wystawy, spektaklu itd.) zostay omwione w poprzedniej lekcji.
CO TO JEST MINIRECENZJA KSIKI?
krtka forma, ktra zawiera opini lub komentarz

prezentuje tytu i autora omawianej pozycji
bardzo krtko omawia problematyk utworu
dominuje w niej subiektywna ocena (najczciej jednostronna, pozytyw-
na lub negatywna)
zawiera argumenty za lub przeciw
pojawia si najczciej w Internecie (na forach wydawniczych, w ksi-
garniach internetowych)
Lekcja 8. MINIRECENZJA I RECENZJA KSIKI 71

1. Prosz zaprojektowa okadki do dwch znanych Ci ksiek. Prosz uwzgldni przy tym
nastpujce informacje:
autor, tytu (podtytu),
wydawnictwo,
typ powieci (sowa w ramce).
Prosz narysowa ilustracj odpowiadajc treci ksiki.
powie psychologiczna powie fantasy powie grozy powie obyczajowa

reporta powie science ction powie kryminalna romans powie przygodowa
72 Lekcja 8. MINIRECENZJA I RECENZJA KSIKI

2. Prosz uzupeni denicje terminami z ramki.
a) Osoba opowiadajca o wydarzeniach to
.............. narrator ...........
b) Posta literacka to inaczej fabua
.....................................................................
c) Sekwencja zdarze przedstawionych w utworze to epizod
.....................................................................
d) Cig zdarze o wizi przyczynowo-skutkowej, narrator
skupionych wok jednej postaci lub grupy osb to
..................................................................... narracja
e) Zdarzenie luno zwizane z gwn postaci
lub gwnym nurtem fabuy to wtek
.....................................................................
f) Nadrzdna forma wypowiedzi literackiej, zawierajca bohater
cig wydarze i sytuacji to
.....................................................................
3. Prosz podpisa rysunki wyraeniami z ramki.
a) b) c)
wtek detektywistyczny
(kryminalny) ............................................... ...............................................
d) e) f)
............................................... ............................................... ...............................................
wtek psychologiczny wtek historyczny wtek baniowy wtek zdrady

wtek miosny wtek detektywistyczny (kryminalny)

4. Prosz przeczyta wypowiedzi czytelnikw (minirecenzje) i wypisa argumenty przemawia-
jce za tym, e czytelnicy chtnie sigaj po te ksiki:
Pani Dorota:
...moja ulubiona ksika, po ktr czsto sigam, chocia mam 20 lat, to May Ksi. Pokazuje, jak
by dobrym czowiekiem w dziwnym wiecie.
Ksika szczeglna, kupuj j czsto w formie upominku rnym osobom bliszym i dalszym, star-
szym i modszym. Pielgnuje ona mio, prawdziw przyja, a to najwaniejsze wartoci w yciu...
Pani Dorota uwaa Maego Ksicia za ulubiona ksik, poniewa:

pokazuje ona, jak by dobrym czowiekiem w dziwnym wiecie
jest to ksika szczeglna, ktra nadaje si na prezent dla kadego
pielgnuje ona najwaniejsze wartoci w yciu
Pani Ania:
A moja ulubiona ksika? Trudno powiedzie... ale jedn z ulubionych jest na pewno Pielgrzym,
oczywicie autorstwa Paulo Coelho. Dlaczego? Bo przeczytaam j jednym tchem, bo to dla mnie kwint-
esencja ludzkiego ycia i poszukiwania swojego ja. Dlatego, e tym pielgrzymem moe by kady z nas
bo kady poszukuje w swoim yciu czego wanego.
Ta ksika ma w sobie co z magii, co ze redniowiecznych tradycji, a jednoczenie jest tak bardzo
wspczesna. Bo chyba kady z nas ma takie swoje Santiago de Compostella...
Pani Ania uwaa Pielgrzyma za swoj ulubion ksik, poniewa:

......

Pani Renata:
... Najbardziej sfatygowan ksik w moim ksigozbiorze jest Szata, ktr napisa Lloyd C. Do-
uglas. Czytali j ju chyba wszyscy moi znajomi, a i ja wiele razy do niej wracaam. Opowiada o dziejach
rzymskiego trybuna Marcellusa, ktry otrzyma rozkaz ukrzyowania Chrystusa. Wygra w koci sza-
t Skazaca, ktra odmienia jego ycie, pomimo i wykona rozkaz. Jest to opowie o tym, jak okru-
ciestwo przemienia si w odwag i jak mimo pustki mona odnale sens i rado ycia, dlatego pole-
cam j kademu.
Pani Renata uwaa Szat za ulubion ksik, poniewa:

...


Pani Katarzyna:
Muzyka i mio Waleriana Pawowskiego jedna z ksiek, do ktrych najczciej sigam.
Od zarania dziejw a po dzi dzie najwiksi mistrzowie rnych dziedzin sztuki ulegaj jedne-
mu z najpikniejszych uczu, jakim jest mio, a ju chyba najbardziej muzycy. I to wanie im autor
powici karty tej ksiki. Walerian Pawowski z du doz humoru opisuje miosne uniesienia staro-
ytnych twrcw, klasykw wiedeskich, jak i tych z epoki romantycznej. Opisuje, jak owych synnych
musicusw potrafiy trzyma w ryzach ich ony i kochanki. Ksik czyta si z umiechem na ustach,
wspaniale odpra i relaksuje.
Pani Katarzyna uwaa Muzyk i mio za ulubion ksik, poniewa:

Pan Adam:
Najlepsz ksik, jak do tej pory czytaem, jest Szkaratny patek i biay Michela Fabera.
Wspaniaa okadka, pobudzajca fantazj o tym, co moe znajdowa si w rodku. Wszystko dooko-
a byo niewane, siedziaem na przystanku, czekaem na autobus i czytaem pierwsz stron.
Jzyk, w jakim napisana jest ksika? Co wspaniaego lotem byskawicy przeniosem si do rod-
ka ksiki, byem w wiktoriaskim Londynie, czuem jego zapach jak nigdy, jego atmosfer. Ja tam by-
em i przeywaem wszystkie smutne chwile wraz z bohaterk. Smutne chwile chyba bardziej dla mnie.
Sugar, ksikowa bohaterka, wydaje mi si, e nigdy nie odczuwaa takiego smutku, jaki ja czuem, prze-
wracajc strona po stronie. Prawie 850 stron skoczone nie wiadomo kiedy i ogromny al; al, e to ju
koniec, cho to wydawao si zaledwie wstpem... trudno.
Pan Adam uwaa, e najlepsz ksik jest Szkaratny patek i biay, poniewa:
...
...
...
...
...
...
(na podstawie: http://www.radio.bialystok.pl/news/index/k/71/n/16094)

5. Prosz uzupeni zdania lub wybra odpowiedni wariant.
a) Moj ulubion ksik jest .
Autor pochodzi z i jest
znanym/mao znanym (poet, dramaturgiem,
prozaikiem, reportayst).
b) Najchtniej sigam po ksiki (gatunek), dlatego z zapartym tchem /
z dusz na ramieniu czytaem/-am ostatnio .
c) Nie przypada mi do gustu ksika pod tytuem ,
poniewa , a ponadto
.
d) W powieci pt. gwnym wtkiem jest
.
Autor snuje histori o .
e) Ksika ta ma skomplikowan, zawi, prost, lekk fabu. Mimo to czyta si j
, dlatego polecam/odradzam j kademu.
6. Prosz wybra swoj ulubion ksik i napisa minirecenzj (ok. 80100 sw).
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................

7. Prosz przeczyta ponisz recenzj ksiki, a nastpnie wpisa w luki akapitw elementy
recenzji podane pod tekstem.
Gra anioa
Carlos Ruiz Zafn
Gra anioa
prze. Katarzyna Okrasko
wyd. MUZA
Warszawa 2008
1. Jeli kto oczekuje pogbionych postaci, logicznej fa-

buy i wielowarstwowej narracji, niech nie zabiera si WZR:
ocena powieci autor jednym
za Gr anioa Carlosa Ruiza Zafna. Jednak jeli chce-
czytelnikom odradza, a innym
my zosta wcignici w zawikan intryg i lubimy poleca lektur
czu powiew grozy na plecach, to nowa powie autora
Cienia wiatru bdzie w sam raz.
2. Gra anioa nie jest ksik o Barcelonie tak jak Cie
1
wiatru, chocia rozgrywa si w scenerii tego przekl-
tego miasta i znowu pojawia si choby Cmentarzy-
sko Zapomnianych Ksiek, miejsce rzeczywicie dzia-
ajce na wyobrani. Jednak tutaj znajdziemy o wiele
mniej magii miasta, ktra w Cieniu wiatru bya podsy-
cana przez stare ryciny.
3. Nowa ksika Zafna () jest po prostu trzymajc w na- 2
piciu powieci grozy z wtkiem kryminalnym, usian
niezliczon liczb trupw (). Sceneria i nastrj cho-
by dom z wieyczk, przytulny jak cmentarna krypta
przypomina przede wszystkim filmy grozy.
4. Ten dom upatrzy sobie gwny bohater, pisarz Diego
3
Martin. ledzimy jego losy od 1971 r., kiedy zaczyna
od najprostszych prac dziennikarskich. Gdy wreszcie
pozwolono mu pisa w gazecie powie w odcinkach,
jego talent doceni tajemniczy wydawca z Francji An-
dreas Corelli. Zamwi u pisarza pewne dzieo, nad kt-
rym, jak si okazao, ju wczeniej pracowa kto inny.
5. Nie jest do koca jasne, czy dziaaj tu siy nadprzyro- 4
dzone, czy to po prostu sprytna ludzka intryga, do, e
czytanie tej powieci w nocy powoduje, e podoga za-
czyna dziwnie skrzypie, cienie si wyduaj, a z kory-
tarza dochodz szepty.
(Igor Kocielniak, Polityka XII 2008)
nazwanie gatunku powieci informacja o miejscu akcji (przestrze, sceneria)

ocena powieci autor jednym czytelnikom odradza, a innym poleca lektur
przedstawienie losw gwnego bohatera i naszkicowanie napicia fabularnego
wskazanie wpywu lektury na czytelnika i jej oddziaywania na atmosfer czytania

8. Prosz wybra rysunek, ktry informuje o miejscu akcji powieci Carlosa Ruiza Zafna,
i napisa uzasadnienie wyboru, uywajc nastpujcych konstrukcji:
Skoro akcja rozgrywa si, powinien to by rysunek
Miejsce akcji ilustruje, poniewa/bo
Jeli autor stworzy nastrj, to wydaje mi si, e najlepiej odpowiada mu rysunek
Dlatego e atmosfera akcji jest, powinien odpowiada jej rysunek
Jest to rysunek wiadczy o tym szczeg, a mianowicie
Ryunek 1 Rysunek 2 Rysunek 3
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................

9. Prosz uzupeni tekst recenzji wyrazami i zdaniami z ramki.
Norwegian Wood
Haruki Murakami
Norwegian Wood
tum. D. Marczewska, A. Zieliska-Elliott
wyd. Muza
Warszawa 2006
Norwegian Wood H. Murakamiego to intymna historia 0 o modych ludziach, odkrywajcych znaczenie

sw: mio, przyja, samotno, mier. Fabua ()
1
zwizanych ze studenck rewolt 1968 roku.
Mody bohater, Toru Watanabe, funkcjonuje () midzy bezpiecznym wiatem dziecistwa a atrak-
cjami studenckiego ycia w Tokio.
2
Podajc jego ladem,
3
czcej go z Naoko i Kizukim oraz
w obcej metropolii, gdzie poznaje Nagasaw i ekscentryczn Midori. ()
Modego idealist czeka w tym miecie szereg, czsto bolesnych, dowiadcze.
4
W Norwegian Wood
inicjacja spoeczna, wiatopogldowa i seksualna, ktra dla bohaterw stanowi wyzwanie, ale te szan-
s na potwierdzenie wasnej wyjtkowoci ().
5
Murakami o nieobecnoci i pragnieniu bliskoci, ktrego nikt
6
nie moe powstrzyma, tak jak nie mona powstrzyma deszczu. Jest to
zoonego modoci ().
Watanabe, odkrywajc wasne uczucia, stosuje do wyrafinowane manewry, prbujc odpowiedzie na
pytanie, czym jest mio. Zdaje sobie spraw, e do tej wiedzy
7
, poniewa ma do czynienia z tajemnic, ktrej odkrycie wprowadzi
8
go w doroso. Stosowany przez Murakamiego
staje si tutaj synonimem zmaga z wasn, stawiajc opr materi ().
9
Murakami pisze prosto i mocno. Norwegian Wood to
10
i pierwszej mioci, opowiedziany z prawdziwym uczuciem. To najbardziej
Murakamiego, prno tu szuka elementw magicznych, charakterystycznych dla jego pozostaych po-
11
wieci.() To proza , bo trzeba by prawdziwie wrali-
wym artyst, eby piszc tyle o mioci, nie popa w grafomani.
(na podstawie: http://www.biblionetka.pl/art.aspx?id=28641)
intymna historia motyw nakrcania spryny snuje histori gwnym

wtkiem jest odkrywamy szczegy niezwykej przyjani warta uznania
rozgrywa si na tle politycznych i spoecznych przemian realistyczna ksika
nie przybliy go uciekanie si do gier emocjonalnych obserwujemy
prby odnalezienia swojego miejsca poemat o poszukiwaniu radoci ycia
rodzaj hodu

10. Prosz wstawi komentarze z ramki do tabeli.

to nuca historia pozbawiona napicia
to nuca historia pozbawiona napicia odnosi si wraenie, e autor nie mia

pomysu na fabu trzymajca w napiciu akcja obtujca w ciekawe epizody
jest to ksika zdecydowanie dla osb cierpliwych, poniewa niektre
fragmenty du si niemiosiernie to ekscytujca opowie przemylana
i znakomicie skonstruowana fabua to powierzchownie opowiedziana historia
ksik t czyta si z zapartym tchem autor liczy na efekt komercyjny,
maksymalnie upraszczajc portrety bohaterw
11. Prosz napisa recenzj wybranej ksiki (ok. 200 sw), uywajc odpowiedniego sownic-
twa i terminologii oraz zda oceniajcych.
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................

Lekcja 9
Przekad, nota biograficzna,
zaproszenie
1. Prosz uzupeni ponisze wypowiedzi.
a) Znanym i cenionym pisarzem polskim w moim kraju jest .............................................

b) Bardzo popularny w ................................... jest ............................................
c) Bez wtpienia najbardziej znanym polskim pisarzem za granic jest .............................
d) Najbardziej chyba znanym polskim pisarzem w ... jest ...............................
2. Prosz zaznaczy, ktry z polskich pisarzy otrzyma literack Nagrod Nobla.
Wisawa Szymborska
Czesaw Miosz
Zbigniew Herbert
Henryk Sienkiewicz
Wadysaw Reymont
Ryszard Kapuciski
3. Prosz przeczyta krtk informacj na temat Nagrody Nike i omwi warunki uczestnictwa
w konkursie oraz jego zaoenia.
Nagroda NIKE, jedna z najbardziej prestiowych polskich nagrd literackich, przyznawana od 1997
co roku w padzierniku, za najlepsz ksik roku. Do konkursu (organizowanego przez zwizan z Ga-
zet Wyborcz Fundacj Nagrody Literackiej Nike) mona zgasza ksiki polskojzyczne yjcych au-
torw. Do udziau dopuszczone s wszystkie gatunki literackie. Nagrody nie mona nie przyzna, nie
mona jej te podzieli. Celem konkursu jest promocja literatury polskiej. Skad jury jest co roku od-
mienny. Laureaci otrzymuj statuetk oraz czek. Autorem statuetki NIKE wrczanej autorom nagra-
dzanych ksiek jest G. Zema.
Lekcja 9. PRZEKAD, NOTA BIOGRAFICZNA, ZAPROSZENIE 81

4. Prosz dokona kategoryzacji wyrazw podanych w ramce wedug poniszych kryteriw.
literatura pikna literatura uytkowa literatura faktu literatura naukowa
powie dziennik ksika kucharska atlas poradnik (np. majsterkowicza)

podrcznik poezja sownik encyklopedia kodeks ksika telefoniczna
reporta zbir zada pamitnik przewodnik kronika skrypt
5. Prosz uzupeni denicje wyrazami i wyraeniami z ramki.
a) Instytucja publikujca teksty to wydawnictwo .....

b) Tumaczenie lub prba odwzorowania cech oryginau to nowoci wydawnicze
..................................................................................................
c) Og spraw i operacji dotyczcych midzy innymi kupna, przekad
sprzeday, promocji ksiek ...............................
rynek wydawniczy
d) To, co zostao wydane, wydrukowane, podane do powszechnej
wiadomoci ......................................
targi ksiki
e) Impreza o charakterze promocyjno-informacyjnym, podczas niej
odbywaj si prezentacje wydawnictw, spotkania z pisarzami wydawnictwo
..................................................................................................
f) Ostatnio wydane publikacje, ktre s szczeglnie promowane, to publikacja
..................................................................................................
6. Prosz uzupeni zdania wyrazami z poprzedniego wiczenia w odpowiedniej formie grama-

tycznej.
1
a) Trzeba przyzna, e z literatury polskiej jest
cakiem niele. Po pierwsze, powstaje ich coraz wicej, wiele jest najwyszej prby, za to, w jakich
2
si ukazuj, wydaje mi si w sumie kwesti drugorzdn.
3
b) Kadego roku s nie tylko wydarzeniem kultu-
ralnym, ale take miejscem spotka z wydawcami, wymiany dowiadcze i korzystnych zakupw.
c) W ramach imprezy Klubu Ksiki tradycyjnie ju odbd si liczne konferencje i spotkania, na
4
ktrych bd prezentowane , ktre dopiero
co wyszy spod prasy drukarskiej.
82 Lekcja 9. PRZEKAD, NOTA BIOGRAFICZNA, ZAPROSZENIE

7. Prosz odczyta wypowiedzi z blogw na temat popularnoci polskich pisarzy za granic.
Anna: Przegldaam kiedy ksiki we woskiej ksigarni i natrafiam na pk ksiek

Ryszarda Kapuciskiego. Widzc moje zainteresowanie, podszed do mnie Woch w red-
nim wieku i zacz nakania do kupna ksiek Kapuciskiego, wychwalajc przy tym nie
tylko sam tre, ale i walory artystyczne jego ksiek. Nie wiem, jak jest w innych
krajach, ale we Woszech Kapuciski jest postaci znan i niezwykle cenion.
Marcin: Witam, od kilku lat mieszkam w Berlinie. Bez wtpienia najbardziej znanym pol-
skim pisarzem jest tutaj Andrzej Szczypiorski. Bardzo popularny jest Lem, gwnie dziki
ekranizacji Solaris. W kadej niemal bibliotece znale mona znakomicie przetuma-
czone ksiki Marii Nurowskiej. Modzie zna ksiki Doroty Masowskiej gocia na
spotkaniach w Klubie Nieudacznikw... Ankieta wrd losowo wybranych niemieckich zna-
jomych, bynajmniej nie analfabetw, przyniosa efekt zdumiewajcy o Mioszu i Szym-
borskiej nie sysza prawie nikt...
Maria: Bez wtpienia najbardziej znanym polskim pisarzem za granic jest Stanisaw
Lem. Jego ksiki pojawiay si nie tylko w krajach europejskich, ale te w dalekiej
Japonii, co mog potwierdzi (byam na wymianie i mieszkaam u pewnej Japonki). Jak-
by tego byo mao, to sam Dick zwyk mawia, e Lem to nie jeden czowiek, ale spe-
cjalna komrka KGB.
Marek: Uwaam, e najbardziej chyba znanym polskim pisarzem w Hiszpanii jest Ryszard
Kapuciski. Moi hiszpascy znajomi szczeglnie ceni Wojn futbolow oraz (jake-
by inaczej) Cesarza. Ceni go jednak nie za same reportae jako takie ale za ich
warto artystyczn. Kapuciski jako mistrz sowa nobilitowa reporta jako gatunek
literacki i jako taki zosta tam zauwaony.
8. Prosz streci opini z blogw internetowych przy uyciu mowy zalenej.
WZR
a) Anna wspomina, e przegldaa kiedy ksiki we woskiej ksigarni, w ktrej znalaza pk

z ksikami Ryszarda Kapuciskiego. Gdy dostrzeg jej zainteresowanie pewien Woch, podszed
do niej i zacz nakania do kupna ksiek Kapuciskiego, wychwalajc przede wszystkim walory
artystyczne jego ksiek. Anna nie wie, jak jest w innych krajach, ale uwaa, e Kapuciski jest we
Woszech postaci znan i niezwykle cenion.
b) Marcin, ktry od kilku lat mieszka w Berlinie, uwaa, e ..................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
c) Maria wyraa opini, e .....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................

d) Marek uwaa, e ...................................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
9. Na podstawie opinii z blogw prosz wypisa argumenty, ktre decyduj o popularnoci

Ryszarda Kapuciskiego i Stanisawa Lema.
Ryszard Kapuciski jest znany poza granicami Stanisaw Lem jest znany poza granicami Pol-
Polski, poniewa: ski, poniewa:
docenia si walory artystyczne jego ksiek jego powie Solaris zostaa

(opinia Anny) zekranizowana
10. Stefan Chwin znany czy nieznany z przekadw? Prosz odczyta not biograczn autora:
O Urodzony 11 kwietnia 1949 r. w Gdasku, polski powieciopisarz,

krytyk literacki, eseista, historyk literatury.
O Wykada na Uniersytecie Gdaskim. Jako naukowiec zajmuje
si romantyzmem i romantycznymi inspiracjami w literaturze
nowoczesnej (midzy innymi u Witolda Gombrowicza).
O Swoje artykuy publikuje w czasopismach zagranicznych:
niemieckich, szwedzkich, anglojzycznych, a take w prasie polskiej.
O Najsynniesz jego powieci jest Hanemann (1995),
przetumaczona midzy innymi na jzyk niemiecki i angielski.
O Czonek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W latach 19962003 juror
Literackiej Nagrody Nike.
O Inne powieci: Esther (1999), Zoty pelikan (2002), ona prezydenta
(2005), Dziennik dla dorosych (2008).

11. Prosz przekaza koledze/koleance informacj o autorze.
12. Prosz napisa kilkuzdaniow wypowied na temat. Skojarzenia dotyczce wybranej okad-
ki zapowiadaj tre ksiki. Pomog Ci w tym nastpujce wyraania i zdania:
prawdopodobnie, przypuszczalnie, by moe, wydaje mi si, e
Jest to powie, ktra moe opowiada o
Z ilustracji mona wywnioskowa, e
Skojarzenia dotyczce okadki sugeruj, e moe chodzi o
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
13. Prosz przeczyta fragmenty recenzji powieci Stefana Chwina Hanemann i Zoty pelikan,
a nastpnie dopasowa tekst do odpowiedniego tytuu:
Bohaterem tej powieci jest Jakub, wykadowca na uniwersyteckim wydziale prawa. Podczas egza-
minw wstpnych myli si, le wpisuje punktacj jednej z kandydatek, ktra pniej taka dochodzi do
Jakuba wiadomo popenia samobjstwo. Ani sama pomyka oceniajcego, ani nawet mier niedo-
szej studentki nie s pewne, rzecz nie w sdowych faktach, ale w poczuciu winy, ktre rodzi si w bo-
haterze. To ono wytrca zadowolonego z siebie profesora z kolein dotychczasowego ycia, kac mu po-
szukiwa psychologicznej czy religijnej pomocy. Jednak ani odpuszczenie grzechw przez spowiednika,
ani kojce sowa psychoterapeuty nie uciszaj obudzonego sumienia.
Jakub, nie mogc odzyska duchowego spokoju, straci te bezpieczne miejsce w codziennoci roz-
wiedzie si z on, porzuci prac, zostajc w kocu jednym z bezdomnych, koczujcych w dworcowej
poczekalni
Andrzej Franaszek, Ziarno bez rdzy, Tygodnik Powszechny

W utworze tym Chwin opowiada o losach Wolnego Miasta Gdaska w latach trzydziestych XX wie-
ku, w czasie wojny i po niej, kiedy to miasto dostaje si pod polsk administracj. W tej powieci, pod
kamiennym spojrzeniem Ducha Dziejw rezydujcego najpierw w ratuszu opanowanym przez nazistw,
a potem w komunistycznym Urzdzie Bezpieczestwa, gdascy Robinsonowie ocalali z katastrofy oraz
nowi przybysze, repatrianci ze wschodu, prbuj uoy swe ycie na nowo. mier ukochanej, ktra uto-
na w katastrofie stateczku pasaerskiego przy molo w Glettkau-Jelitkowie, naznacza bohatera, profe-
sora anatomii, bardziej ni wojenna zagada Gdaska. Odtd nic ju nie przynosi pocieszenia.
(http://www.teatry.art.pl/!recenzje/(...)_cyw/tworcyh.htm)
Pierwsza recenzja dotyczy powieci ...................................................................................................

Druga recenzja dotyczy powieci .......................................................................................................
14. Ktr z omwionych powieci Stefana Chwina chciaby/chciaaby przeczyta? Prosz

uzasadni dlaczego.
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
15. Prosz napisa not biograczn pisarza pochodzcego z Twojego kraju, ktry jest popu-
larny w wiecie (wzr w wiczeniu 10).
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................

16. Program komputerowy pomiesza dwa zaproszenia. Prosz oddzieli i uoy waciwe
warianty.
Jeszcze niedojrzali,
ale ju wiadomi tego,
co nas czeka
za 100 dni
Muzeum Historyczne Miasta Krakowa

zaprasza
na
Bal Studniwkowy
Maturzyci, rocznik 2010.
***
Wystawa powicona Helenie Modrzejewskiej zostaa zorganizowana z okazji przypadajcej w roku 2009
setnej rocznicy mierci tej znakomitej artystki scen polskich i amerykaskich.
na wystaw:
Helena Modrzejewska (18401909).

Z mioci do sztuki
mamy zaszczyt zaprosi
Wielmonego Pana
Tomasza Srogiego
Wystaw mona zwiedza od rody do niedzieli,

w godzinach 10.0017.30 w paacu Krzysztofory
(Rynek Gwny 35)
Uroczysto odbdzie si
dnia 21stycznia 2008 roku o godzinie 20.00
w
Dworku Czenika Raptusiewicza
w Nieznanowie
Zapraszamy do zwiedzania wystawy!

17. Prosz napisa zaproszenie na wieczr prozy lub poezji autora z Twojego kraju, korzysta-
jc z poniszych wskazwek:
nadawca: instytucja, np. Instytut Goethego, Instytut Cervantesa, Instytut Francuski, itd.
Stowarzyszenie Studentw Obcokrajowcw
odbiorca: wszyscy zainteresowani, mionicy twrczoci
termin
miejsce
tytu
zarys programu (kto bdzie gociem honorowym, kto czyta/recytuje, co bdzie prezentowane,
oprawa muzyczna)
formua zachcajca do przybycia
FORMUY OBECNE W ZAPROSZENIACH:
Liczymy na Wasz/Pastwa obecno

Mamy honor/zaszczyt zaprosi Pastwa
Mamy przyjemno zaprosi Pastwa
Prosimy o wzicie udziau w
Uprzejmie zapraszam
Mam nadziej, e zaproszenie zostanie przyjte
Zapraszam z caego serca
Wzr zaproszenia
XX LICEUM OGLNOKSZTACCE W KRAKOWIE
...wierni tradycji i ideaom lubujemy

SEMPER FIDELIS
Dyrekcja, Grono Pedagogiczne, Uczniowie XX Liceum Oglnoksztaccego w Krakowie

maj zaszczyt zaprosi:
Szanownego Pana
Tomasza Serdecznego
Prezesa Fundacji Razem do celu
na uroczysto lubowania klas pierwszych.
Uroczysto odbdzie si w sobot 22 padziernika 2005 roku o godzinie 1030

w auli Akademii Pedagogicznej w Krakowie przy ul. Podchorych 2

Twoje zaproszenie
89
lekcja 10
Opis przedmiotu
1. W jakich sytuacjach opis przedmiotu jest niezbdny? Prosz okreli, gdzie moemy spot-
ka ponisze obrazki i informacje.
przedmioty w kategorii
Antyki i Sztuka > Porcelana > Wazony > Bavaria
LICZNY ROWO-BIAY Zegarek wodoodporny rmy

WAZONIK Z MOTYWAMI Matrix
ROLINNYMI
(800903591) 15,23 z
Ilo
PRZELICZNY, SECESYJNY Dodaj do koszyka

WAZON W KOLORZE CZARNYM
Z ODCIENIAMI ZOTA
(801471385) 95,00 z Pole znajomemu
*#* BIAY KPM *#*
(801382162)55,00 z
Produkt ............................
Kolor: ............................
Opis: ............................
Informacje o przesyce: .................
JASNONIEBIESKI, MATOWY
WAZON W STYLU ART-DCO
(801663553) 49,00 z
Kupuj na caym wiecie
Lekcja 10. OPIS PRZEDMIOTU 91

2. Prosz przeczyta porady pochodzce z jednego z portali internetowych, a nastpnie przy-
porzdkowa punktom ac podane w ramce wyrazy:
Jak przygotowa dobr nazw i opis aukcji?

Nazwa przedmiotu i jego opis s form reklamy pozwalaj przekaza informacje kupujcym i zainte-
resowa ich przedmiotem.
Jak utworzy dobr nazw przedmiotu?

a) Uyj opisowych sw kluczowych, ktre w przejrzysty sposb informuj o tym, co sprzedajesz.
b) Docz informacje o marce przedmiotu, stylu oraz artycie lub projektancie, ktry go wykona.
c) Dodaj cechy przedmiotu (charakterystyka przedmiotu) takie jak rozmiar, kolor, ksztat,
materia.
d) Opisz dokadnie, czym jest Twj przedmiot, jak ma warto, nawet jeli w jego nazwie
powtrzy si nazwa kategorii.
e) Nie korzystaj ze sw super czy zobacz. Kupujcy nie szukaj takich sw.
(http://pages.ebay.pl/help/sell/title_desc_ov.html)
papierowy styl awangardowy drewniany wielobarwny unikalna szkatuka

szklany porcelanowy owalny lustro w zotej oprawie z amorkami
monumentalny biay pastelowy wyjtkowy zegar z kukuk stary wazon
z motywem rolinnym naszyjnik art dco z szarem elegancka zota lianka
styl secesyjny rokoko pikny ozdobny dzban manufaktura niemiecka
srebrna broszka z turkusami paski tczowy
a) stary wazon z motywem rolinnym .........................................................

.........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
b) styl secesyjny ....................................................
.........................................................................................................................................................................
c) papierowy ...........................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
JAKIE ELEMENTY OPISU PRZEDMIOTU S WANE?
nazwa przedmiotu
przeznaczenie (cel)
miejsce, jakie zajmuje w przestrzeni
cechy przedmiotu, czyli:
a) wielko
b) ksztat
c) kolor
d) materia, z ktrego jest wykonany
ocena przedmiotu (jego warto, Twj stosunek do niego)
92 Lekcja 10. OPIS PRZEDMIOTU

3. Prosz przeczyta opis przedmiotu i nazwa kategorie jego elementw.
To jest skarbonka, ktr otrzymaem od swoich uczniw. Stoi ............................................

w moim pokoju na pce, przypominajc mi o oszczdzaniu. Cza- ............................................
sem wrzucam do niej monety, wierzc, e wypeni nimi cae wn- ............................................
............................................
trze skarbonki. Pki co nie udao mi si tego zrealizowa i oszczd-
............................................
noci przykrywaj zaledwie jej dno. By moe dlatego, e skarbonka ............................................
ta jest do sporych rozmiarw.
Ma ona ksztat winki, dlatego niektrzy moi znajomi nazywa- ............................................
j j wink oszczdnoci. Jest wykonana ze szka, a jej grzbiet po- ............................................
kryty jest imionami moich uczniw. Zostay one namalowane zo- ............................................
tymi literami, ktre kontrastuj z przezroczystym szkem. Mona ............................................
............................................
uzna je za motyw ozdobny, cho waciwie peni funkcj senty-
............................................
mentaln, przypominajc mi moich wychowankw. W samym rod- ............................................
ku grzbietu winki znajduje si otwr, przez ktry wrzuca si mo- ............................................
nety do jej wntrza. Mona je jednak wybiera przez wyduony ............................................
ryjek zakoczony okrgym otworem. Dlatego oszczdzanie z ni ............................................
jest trudnym zadaniem. ............................................
Ponad szklanym ryjkiem znajduj si oczy i lekko wygite szkla-
............................................
ne uszka. Grzbiet zakoczony jest drobnym i podwinitym ogo- ............................................
nem. winka stoi na czterech szklanych nkach o nieregularnej ............................................
budowie, ktre s do niestabilne. Dlatego te musz uwaa, by ............................................
skarbonka si nie przewrcia, wwczas rozsypaaby si na tysic ............................................
maych szkieek. Nie mog do tego dopuci, bo jak ju wspomnia- ............................................
em, skarbonka ta ma dla mnie warto sentymentaln. ............................................
4. Na podstawie opisu skarbonki i jej czci skadowych prosz uzupeni tabel.
DETALE STOSUNEK
KSZTAT WIELKO KOLOR MATERIA ORNAMENT
PRZEDMIOTU DO PRZEDMIOTU

5. Prosz nazwa zaprezentowane ksztaty.
1 2 ksztat:
1. .........
2. .........
3. .........
3 4 5 6
4. .........
5. .........
6. .........
6. Za pomoc rnych przymiotnikw prosz opisa cechy podanych przedmiotw.
NAZWA PRZEDMIOTU
Element opisu
KRZESO ST LAMPA WAZON
KSZTAT SPIRALNY
WIELKO DUY
CZARNE
BARWA
MATERIA DREWNIANY

7. Rysunki przedstawiaj nietypowe ksztaty. Prosz wpisa ich nazw, korzystajc z podanych
wyrazw.
marisella.pl marisella.pl marisella.pl
................ . .
rozszerzajcy
si ku doowi ................ ................................................
rozszerzajcy si ku doowi rozszerzajcy si ku grze wrzecionowaty

zwajcy si ku grze migdaowaty cylindryczny
8. Prosz dokona transformacji wedug wzoru.
WZR:
Lampka oliwna, ktra stoi na pce, jest wykonana ze szka.
Ta lampka oliwna, ktra stoi na pce, jest szklana.
a) Filianka jest wykonana z porcelany.

Ta filianka jest ..................................................................
b) Domek dla lalek jest zrobiony z kartonu.
Ten domek dla lalek jest ..................................................................
c) Mynek do kawy jest wykonany z mosidzu i porcelany.
Ten mynek do kawy jest ..................................................................
d) Blat stou jest wykonany z marmuru.
Ten blat stou jest ..................................................................
e) Doniczka jest zrobiona z gliny.
Ta doniczka jest ..................................................................
f) Ta zabawka jest wykonana z plastiku.
To jest zabawka ..................................................................

9. W opisie wane s wyrazy i wyraenia okrelajce pooenie opisywanych elementw.
SOWNICTWO OKRELAJCE POOENIE
Nad, Ponad, Przed, Za, (Po)miedzy + Instr.

Wyej, Powyej, Niej, Poniej, Pod spodem, Znad, Obok, Koo, Wok, Z boku,
Z prawej/lewej strony, Po drugiej stronie, Z drugiej strony, Blisko, Opodal,
Z tyu, Z przodu, W gbi, W tle, W rodku, Wzdu + Gen.
Na, W, Przy + Loc.
10. Prosz odnale w opisie skarbonki wyrazy okrelajce pooenie i wpisa je, wedug
wzoru, do pustych kratek:
WZR:
Skarbonka stoi ........................................... na pce .........................................(gdzie?)
a) Otwr znajduje si ...........................................
b) Oczy winki znajduj si .....................................................
c) winka stoi .......................................................
11. Fragmenty tekstu zostay pocite. Prosz je uporzdkowa:
............ Mynek ma brzuch z biaej porcelany, ozdobiony motywem rolinnym, w brzuchu ma otwr,
w ktrym drewniana szufladka zbiera owoce pracy: zmielone ziarna pachncej kawy. Brzuch jest nakry-
ty mosinym, kapeluszem z rczk zakoczon kawakiem drewna.
..... 1 ..... Mynek do kawy Misi jest rcznie robiony. Rce ludzkie poczyy drewno, porcelan i mo-
sidz w jeden przedmiot.
............ Drewno, porcelana i mosidz s materi mynka. Mynek jest przeznaczony do mielenia ziaren
kawy, ktre potem zalewa si wrztkiem.
............ Wtedy mynek zaczyna pracowa, skrzypi i delikatnie dry. Dla Misi mynek jest osi wiata,
wok ktrej wszystko krci si i rozwija.
............ Kapelusz ma otwarte rondo, przypominajce mosin mis bez wieczka, do ktrej wsypuje
si ziarenka kawy.
(na podstawie: O. Tokarczuk, Prawiek i inne czasy, Wabrzych 2000,s. 4243)

12. Prosz przeczyta uporzdkowany tekst i odnale mynek Misi.
mynek nr 1 mynek nr 2 mynek nr 3 mynek nr 4

a) Tomasz kupi dwie porcelanowe filianki.
b) Wiele instrumentw dtych, usek amunicji, wiecznikw produkuje si z .
c) Dawniej w dziecinnych pokojach znajdowao si wiele zabawek ,
klockw i lalek szytych z .
d) Adam rozbi stary, rodzinny dzbanek z .
e) Anna lubi motywy dekoracyjne zdobice
obrazki, pudeka, ramki do zdj.
f) Ten wijcy si ku grze, barokowy wiecznik ma ksztat .
g) Papier cierny ma niemi, powierzchni.
mikkich materiaw porcelanowe, mosidzu szorstk spiralny

drewnianych ligranowe gliny
14. Prosz zastpi podkrelone wyrazy czasownikami z ramki.

a) Wok grnej krawdzi filianki jest niebieski pasek.
b) Wewntrz naczynia s ciemnozielone gazki, brunatne listki i nafta.
c) Na zewntrznej kieszeni torby jest logo firmowe.
d) Na tapecie jest motyw rolinny.
e) W dolnej czci tego wazonu s niebieskie szlaczki.
f) W szufladzie jest stary, materiaowy pirnik jeszcze z czasw dziecistwa.
g) Midzy papierami s szklane oczka zapomnianych piercionkw z jarmarku i szklane koraliki rnych
ksztatw.
h) Na stole jest pikny porcelanowy wazon.
widnieje znajduj si byszcz ley stoi biegnie cignie si ukazuje si

15. Prosz wykreli zbdne wyrazy w podanym opisie przedmiotu.
W tej torbie nosz cikie ubrania na siowni, rcznik i kosmetyki. Jest ona do spora, niezbyt pa-
kowna, wykonana z solidnego, sztywnego materiau, aksamitu. Torba ma jedn bardzo pojemn, nie-
wielk komor gwn oraz dwie mniejsze, dziurawe komory po bokach. Ma ciekaw kolorystyk, dwa
odcienie czerwieni kontrastuj i harmonizuj z kolorem biaym na bocznych kieszeniach. Na jednej
z nich widnieje logo sportowe producenta torby. Zapinana jest na guziki, zamek i kdk. Torb mo-
na nosi na dugim, spiralnym pasie zakadanym na rami lub na dwch uchwytach poczonych zapi-
nan na rzep rczk.
Dla mnie jest to przedmiot niezwykle przydatny, funkcjonalny i praktyczny.
16. Prosz zaplanowa i zredagowa opis wybranego przedmiotu (ok. 100 sw).
PAMITAJ
Dokonaj dokadnej obserwacji przedmiotu, ktry chcesz opisa

Przygotuj plan opisu, czyli okrel kolejno wprowadzania cech (ksztat, wielko, kolor, materia
itd.)
Plan opisu:
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
Wybieram nastpujcy przedmiot:
....................................................
Opis wybranego przedmiotu:
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................

Lekcja 11
Opis wntrza
i relacji przestrzennych
Paul Czanne, Martwa natura z jabkami i pomaraczami
1. Prosz uzupeni tekst wyrazami z ramki.

St jest nakryty artystycznie pofalowanym obrusem, ktry opada ku
pododze. Jego biaa barwa kontrastuje z czerwonym i pomaraczowym kolorem owocw oraz z wzo-
rami tkaniny zawieszonej cianie.
Centralnym motywem obrazu s owoce: jabka i pomaracze uoone dwch
talerzach oraz lece swobodnie stole. biaym talerzem
ze zotym ornamentem na krawdzi obwodu, a mniejszym talerzem bez ozdb, stoi porcelanowy, pkaty
dzban, ktrym widniej polne kwiaty. Jego kolorystyka nawizuje do obrusa i owocw.
dzbanem le dwa jabka i jedna pomaracza, natomiast mniejszym talerzem,
rogu stou spoczywa samotna pomaracza. , za ca kom-
pozycj wisi dekorowana tkanina o skomplikowanej draperii.
za na (4 razy) w prawym przed pomidzy ku w tle
Lekcja 11. OPIS WNTRZA I RELACJI PRZESTRZENNYCH 99

2. Na podstawie rysunku prosz opisa przedmioty i ich pooenie.
(http://www.domosfera.pl/wnetrza/1,93231,6796371,Sztuka_mieszkania_ze_sztuka.html)
W centralnej czci kompozycji moemy zobaczy ......................................................................................

....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
3. Prosz wpisa nazwy ponumerowanych elementw wyposaenia pokoju.

1. lampa ...............................................
2 2. ..........................................................
3. ..........................................................
3 4. ..........................................................
1
5. biurko ..............................................
7 16 6. ..........................................................
4 7. ..........................................................
19
8. ..........................................................
9. ..........................................................
10. klucz ................................................
5 8 17
6
15 11. ..........................................................
12. sofa ..................................................
12
13. ..........................................................
18
9 14. ..........................................................
10 15. ..........................................................
13 16. ..........................................................
17. rega na ksiki ...............................
11 18. ..........................................................
14
19. ..........................................................
100 Lekcja 11. OPIS WNTRZA I RELACJI PRZESTRZENNYCH

4. W jakim stylu urzdzone s pokoje? Prosz wpisa wyraenia z tabeli.
nr 1 nr 2
nr 3 nr 4
nr 5 nr 6
nr 7 nr 8
nr 1 ......................................................................................
STYL BIEDERMEIER
nr 2 styl secesyjny ................................................................ STYL RUSTYKALNY
nr 3 ...................................................................................... STYL KOLONIALNY
nr 4 ...................................................................................... STYL SECESYJNY
nr 5 ...................................................................................... STYL AWANGARDOWY
nr 6 ...................................................................................... STYL ORIENTALNY
nr 7 ...................................................................................... STYL SOCJALISTYCZNY
nr 8 ...................................................................................... STYL EKLEKTYCZNY
Lekcja 11. OPIS WNTRZA I RELACJI PRZESTRZENNYCH 101

Pokj ten jest urzdzony w stylu rustykalnym. ciany s , wok
ich grnych krawdzi biegnie ozdobny . Na biaym suficie wisi bar-
wna lampa. Podoga jest . Do pokoju wchodzi si przez wejcie, ktre
nie ma drzwi. S tylko zaznaczone na brzowo . Na jednej z nich wisi biaa su-
kienka. Naprzeciwko drzwi, wisi due stare lustro. Po lewej stronie wejcia stoi
. Po prawej stronie ustawione jest due ko. Na nim uoone
s i kodra. Przy ku le skry. W pokoju s dwa okna. W tym naprze-
ciwko wejcia jest karnisz i s , ale nie ma firanek. Na parapecie stoi gipsowa
. Okno za kiem nie ma firanek ani zason. Na parapecie tego okna stoi
z kwiatami.
szlaczek na cianie wazon drewniana framugi zasony poduszki

pobielone wiklinowy fotel gurka
PAMITAJ
Opis inwentaryzacyjny pokoju Opis emocjonalny pokoju

wskazujesz, co znajduje si we wntrzu wskazujesz, co znajduje si we wntrzu
precyzyjnie nazywasz przedmioty i okrelasz ich nazywasz przedmioty i okrelasz ich
pooenie pooenie
unikasz opisw emocjonalnych i reakcji zmysw uywasz zda emocjonalnych, opisujesz
nie ubarwiasz opisu metaforami, wspomnieniami reakcj zmysw (such, wzrok, dotyk,
itp. zapach)
ubarwiasz opis metaforami,
wspomnieniami
6. Jaki rodzaj opisu zosta zaprezentowany w wiczeniu nr 5? Dlaczego?
7. Prosz przeksztaci opis inwentaryzacyjny na opis emocjonalny, wykorzystujc nastpuj-

ce wyraenia i zwroty.
Zmys Przykadowa konstrukcja

Wzrok Mj wzrok przykuwa
Mj wzrok zatrzymuje si na
Te kolory dziaaj na mnie kojco.
Lustro daje wraenie gbi.
Na skrach uwielbiaj wylegiwa si psy .
Such Wydaje mi si, e sysz w nim odgosy (natury, lasu, morza).
Zapach W pokoju tym unosi si zapach... (zi, kwiatw, ogrodu).
Dotyk Wntrze sprawia wraenie (chodu, ciepa, lekkoci).
Dotykajc aksamitnej materii obi
Formua nalna Wntrze sprawia wraenie... (surowoci, ciepa rodzinnego, mioci).
Mie, przytulne wntrze.
102 Lekcja 11. OPIS WNTRZA I RELACJI PRZESTRZENNYCH

Lekcja 12
Argumentacja w wypowiedzi
monologowej (cechy monologu)
Beata Tyszkiewicz
(Alma, Katalog Klubu Konesera)
Wspomnienia przy kawie
Dwa wieki temu za idealn kaw uznawano tak, ktra miaa w sobie czarno wgla, przejrzys-
to bursztynu, zapach mokki i gsto miodowego pynu. W czasach studenckich towarzyszya
mi raczej zwyka plujka, pita kadego ranka i w czasie przygotowa do egzaminu.
1. Nie zapomn chwil mojej modoci, ktre sp- 4. Ja sama nie potrafiabym ju y bez kawy.
dzaam w kawiarniach wanie na piciu praw- Dzi bez problemu rozrniam jej smaki i ro-
dziwej, czarnej kawy. Takiej, ktrej gatunku dzaje. Jednak wiele lat temu byo inaczej. Na
nikt nie zna. Parzono j w szklance i przykry- przykad wtedy, gdy wybraam si w Londy-
wano szklanym spodkiem. Do tego na deser nie do Fortnum & Mason ulubionego skle-
bya obowizkowa wuzetka. pu mojej mamy. Za kontuarem sta chopak,
2. O tym, e kawa jest napojem wyjtkowym, sam czarniusieki jak kawa, ktr sprzeda-
chyba nikogo nie musz przekonywa rocz- wa. A ja, zagubiona i nieznajca si na rze-
nie na wiecie wypija si jej 400 miliardw fi- czy, zamwiam u niego kilogram kawy, co
lianek. Spokojnie mona j te nazwa muz. w tamtych czasach byo potkniciem. Bo po-
Ju w XVI wieku w Mekce napisano o niej winnam zamwi jej dwa funty. Ekspedient
pierwszy wiersz, a dwa wieki pniej Jan Se- stroi sobie wtedy ze mnie arty.
bastian Bach stworzy Kantat o kawie. Sam 5. Dzi na pewno by tego nie zrobi. Bo wiem,
by zreszt jej wielkim mionikiem, podobnie jak kaw parzy i jak podawa. Nie tylko
jak Balzac, ktry wypija 40 filianek dzien- espresso w malekiej filianeczce czy po
nie, a Voltaire nawet 50. Z kolei kawowy na- wiedesku ze mietank na wierzchu. Ale
pj szykowany dla Beethovena zawsze mia te kaw ponc w ssiedztwie kostki cu-
liczy rwno 60 ziarenek. kru nasczonej spirytusem czy kaw po
3. Jednak kada mio, rwnie ta do kawy, musi turecku z cukrem i kardamonem.
spotka jakich przeciwnikw. Kiedy w XVII 6. Zdecydowanie jednak nie lubi pi kawy
wieku kawa trafia do Europy, traktowano w czarnych filiankach. Czer porcelany za-
j jako dzieo szatana i nazywano arabskim biera kawie kolor, a to troch tak, jakby zabie-
winem. Dopiero wczesny papie, Klemens raa i smak. Bo kawy nie pije si tylko ustami.
VIII, wyda pozwolenie na jej picie. Natomiast Pije si j i wzrokiem, i dotykiem, i wchem.
w XIX wieku Turczynki mogy uzyska rozwd,
jeli ich mowie wzbraniali im wypicia jednej
filianki tego napoju dziennie.
Lekcja 12. ARGUMENTACJA W WYPOWIEDZI MONOLOGOWEJ (CECHY MONOLOGU) 103

1. Prosz przeczyta tekst, a nastpnie:
a) sformuowa argumenty do podanych konkluzji:
NIE TRZEBA NIKOGO PRZEKONYWA DO TEGO, E KAWA JEST NAPOJEM WYJTKOWYM, poniewa
................................................................
Kawa jest rdem natchnienia, mona nazwa j muz, poniewa
................................................................
................................................................
Mio do kawy miaa swoich przeciwnikw, skoro
................................................................
ZAMWIENIE KILOGRAMA KAWY W LONDYSKIM bo

EKSKLUZYWNYM SKLEPIE BYO POTKNICIEM,
................................................................
Picie kawy w czarnej porcelanie odbieraj jej walory, poniewa
................................................................
................................................................
................................................................
b) podkreli zdania, w ktrych ujawnia si opinia autorki (1 os. lp.)
c) prosz uoy z tych zda tekst
2. Prosz uoy fragmenty tekstu w odpowiedniej kolejnoci:

................. Zdecydowanie jednak nie lubi pi kawy w czarnych filiankach. Czer porcelany zabiera ka-
wie kolor, a to troch tak, jakby zabieraa i smak. Bo kawy nie pije si tylko ustami. Pije si j
i wzrokiem, i dotykiem, i zapachem.
................. Dzi na pewno by tego nie zrobi. Bo wiem, jak kaw parzy i jak podawa. Nie tyl-
ko espresso w malekiej filianeczce czy po wiedesku ze mietank na wierzchu.
Ale te kaw ponc w ssiedztwie kostki cukru nasczonej spirytusem czy kaw po
turecku z cukrem i kardamonem.
................. Towarzyszya mi raczej zwyka plujka, pita kadego ranka i w czasie przygotowa do
egzaminu.
................. Takiej, ktrej gatunku nikt nie zna. Parzono j w szklance i przykrywano szklanym spod-
kiem. W czasach studenckich
................. Nie potrafiabym ju y bez kawy. Dzi bez problemu rozrniam jej smaki i rodzaje. Jednak
wiele lat temu byo inaczej. Na przykad wtedy, gdy wybraam si w Londynie do Fortnum &
Mason ulubionego sklepu mojej mamy.
....... 1 ...... Nie zapomn chwil mojej modoci, ktre spdzaam w kawiarniach wanie na piciu praw-
dziwej, czarnej kawy.
................. Za kontuarem sta chopak (...), a ja, zagubiona i nieznajca si na rzeczy, zamwiam u nie-
go kilogram kawy, co w tamtych czasach byo potkniciem. Bo powinnam zamwi jej dwa
funty. Ekspedient stroi sobie wtedy ze mnie arty.
104 Lekcja 12. ARGUMENTACJA W WYPOWIEDZI MONOLOGOWEJ (CECHY MONOLOGU)

3. Prosz odczyta uoony w poprzednim zadaniu tekst. Tak form wypowiedzi nazywamy
MONOLOGIEM.
DO CECH MONOLOGU ZALICZAMY:
uycie 1 osoby czasownika (nie zapomn, nie potrafiabym, rozrniam, wybraam si)
odautorski charakter wypowiedzi, subiektywizm, wyraenie myli i uczu mwicego (np. Zde-
cydowanie jednak nie lubi pi kawy w czarnych filiankach.)
nieobecno odbiorcy (brak komunikacji zwrotnej)
skupienie si na okrelonym temacie (wspomnienie przy kawie, moja przygoda z kaw)
(A. Wilko, Spjno i struktura tekstu, Krakw 2002, s. 181)
4. Prosz napisa 3 argumenty uzasadniajce tytu Wspomnienia przy kawie.

1. ........................................................
2. ........................................................
3. ........................................................
5. Prosz napisa monolog na temat Wspomnienie przy (kawie, herbacie). Prosz wykorzy-
sta poniszy plan (konspekt monologu).
1) okrelenie czasu (kiedy?)
2) okrelenie zdarzenia/sytuacji/kontekstu (gdzie i co mnie spotkao?)
3) okrelenie mojego wraenia (jakie emocje mi towarzyszyy?)
4) powoanie si na przykad (co konkretnie mnie spotkao w zwizku z t sytuacj?)
5) okrelenie mojego stosunku do zdarzenia/sytuacji
Lekcja 12. ARGUMENTACJA W WYPOWIEDZI MONOLOGOWEJ (CECHY MONOLOGU) 105

Lekcja 13
Charakterystyka osoby
1. Prosz przeczyta wypowiedzi studentw na temat uczenia si jzyka polskiego jako obce-
go i podkreli wsplne (podobne) elementy opinii.
Jzyk polski jest jak wielki potwr

1) Polskiego ucz si ludzie otwarci na jzyki obce. S to ludzie ambitni i pracowici, ktrzy poszukuj
nowych moliwoci zawodowych. Ludzie, ktrzy podruj i lubi nietypowe miejsca na wakacje, lu-
bi kultur i histori. (Yvonne Reuter)
2) Jzyka polskiego ucz si najczciej ludzie troch zwariowani. Ci ludzie musz mie take dz
przygd, poniewa nauka polskiego jest czasem bardzo kopotliwa. Jeli kto uczy si jzyka polskie-
go, to dlatego e albo szuka interesujcego jzyka, albo ma polsk rodzin lub znajomych za grani-
c. Ludzie, ktrzy ucz si jzyka polskiego, s bardzo inteligentni i pracowici, poniewa nauka tego
jzyka jest bardzo trudna i wymaga duo czasu. Zazwyczaj jeli kto chce si uczy polskiego, to zna
ju jaki jzyk obcy, a polski jest jego kolejnym jzykiem. Kto nauczy si mwi i pisa po polsku, nie
bdzie tego aowa i kiedy bdzie kocha jzyk polski poniewa to jest trudny, ALE pikny jzyk.
(Elizabeth Gallant)
3) Polskiego ucz si ludzie otwarci i modzi. Chc podrowa i poznawa sowiask kultur. Kocha-
j muzyk i literatur. Interesuj si ludmi i chc mie przyjaci za granic. S ciekawi wiata i lu-
bi ycie. (Diana Wiehn)
4) Ucz si go ludzie, ktrzy maj jaki zwizek z Polsk. Moe maj rodzin z Polski albo urodzili si
w Polsce. Myl, e niektrzy musz uczy si polskiego z powodu pracy. Inni mieszkaj blisko Pol-
ski i interesuj si Polsk. Ale mam wraenie, e wszyscy s rni nie maj wsplnych cech.
(Andr Fischer)
5) Polskiego ucz si ludzie, ktrzy maj jaki pomys na swoj przyszo. S dynamiczni, niezaleni
i czasami troch roztrzepani. Chtnie podruj, szczeglnie po Polsce i Europie Wschodniej. Chc
pozna Polsk i mieszkajcych tu ludzi. (Elke Dobbertin)
6) Na pocztku ludzie, ktrzy chc uczy si jzyka polskiego, s czsto naiwni, poniewa nie wiedz,
jak duo bd mieli roboty. Ale ludzie, ktrzy interesuj si kultur i literatur polsk, s najczciej
poliglotami i nonkonformistami. Jeli kto chce nauczy si tego jzyka, musi by bardzo pracowity,
zdecydowany i cierpliwy. Jzyk polski jest jak wielki potwr, ktremu odrasta kada obcita gowa.
Ale ucze nie moe ba si, musi by mocny i zdecydowany, jeli chce wygra walk. Najlepiej, eby
wszed do smoczej jamy, a wic przyjecha do Polski. Jeli jest wystarczajco inteligentny, moe tu-
taj wygra walk. (Achim Wrn)
7) Jzyka polskiego ucz si ludzie, ktrzy interesuj si Europ rodkow i Wschodni. Ludzie, ktrzy
bardzo lubi brzmienie jzyka polskiego i ycie w Polsce. Osoby, ktre ucz si jzyka polskiego s
pilne, poniewa jzyk polski jest bardzo trudny. (Karin Heckle)
(rdo: cudzysw)
Lekcja 13. CHARAKTERYSTYKA OSOBY 107

2. Na podstawie tekstu Jzyk polski jest jak wielki potwr prosz odpowiedzie na pytanie,
uywajc przymiotnikw i imiesoww.
Kto uczy si jzyka polskiego jako obcego?
Yvonne: ludzie otwarci na jzyki obce, ambitni, pracowici, lubicy podre, nietypowe miej-
sca na wakacje, cenicy kultur i histori
Elizabeth: .....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
Diana: .....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
Andr: ludzie majcy jaki zwizek z Polsk, majcy polskie korzenie (lub rodzin w Pol-
sce), uczcy si z powodu pracy, mieszkajcy blisko Polski
Elke: .....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
Achim: .....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
Karin: ludzie interesujcy si Europ rodkow i Wschodni, lubicy brzmienie jzyka pol-
skiego, ycie w Polsce, osoby pilne
108 Lekcja 13. CHARAKTERYSTYKA OSOBY

3. Prosz odpowiedzie na pytanie, uywajc osobowych form czasownika.
Dlaczego obcokrajowcy ucz si jzyka polskiego?
Yvonne: poszukuj nowych moliwoci zawodowych

Elizabeth: .....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
Diana: interesuj si ludmi i chc mie przyjaci za granic
Andr: .....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
Elke: .....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
Achim: .....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
Karin: .....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................
.....................................................

4. Prosz dokona transformacji zgodnie z podanym wzorem.
WZR:
0. Jzyka polskiego ucz si ludzie ambitni i pracowici, ktrzy poszukuj nowych moliwoci za-
wodowych.
Jzyka polskiego ucz si ludzie ambitni i pracowici poszukujcy nowych moliwoci zawodowych.
1. Ucz si go osoby, ktre podruj i lubi nietypowe miejsca na wakacje.

....................................................
2. Ludzie, ktrzy ucz si jzyka polskiego, s bardzo inteligentni i pracowici.
....................................................
3. Jzyka polskiego ucz si ludzie, ktrzy kochaj muzyk i literatur, interesuj si ludmi i chc
mie przyjaci za granic.
....................................................
4. Ucz si go ludzie, ktrzy maj jaki zwizek z Polsk.
....................................................
5. Polskiego ucz si ludzie, ktrzy maj jaki pomys na swoj przyszo.
....................................................
6. Jzyka tego ucz si ludzie, ktrzy bardzo lubi brzmienie jzyka polskiego i ycie w Polsce.
....................................................
5. Prosz wypisa argumenty potwierdzajce ponisze tezy.

a) Na pocztku ludzie, ktrzy chc uczy si jzyka polskiego, s czsto naiwni.
....................................................
....................................................
....................................................
b) Uczcy si jzyka polskiego s dni przygd.
....................................................
....................................................
....................................................
c) Ludzie, ktrzy ucz si jzyka polskiego, s bardzo inteligentni i pracowici.
....................................................
....................................................
....................................................
d) Kto nauczy si mwi i pisa po polsku, nie bdzie tego aowa.
....................................................
....................................................
....................................................

6. Prosz uzupeni tabel wyrazami z ramki.
charakter usposobienie intelekt stosunek do ludzi

i wartoci
optymizm inteligencja
upr
naiwno konformizm
polot
pilno wesoo
determinacja melancholia liberalizm
uduchowienie
ambicja upr optymizm pesymizm introwersja ekstrawersja

inteligencja wesoo melancholia romantyczno pragmatyzm
idealizm polot konformizm nonkonformizm konserwatyzm
liberalizm tradycjonalizm uduchowienie byskotliwo tolerancyjno
kompromisowo pracowito pilno determinacja wraliwo
cierpliwo ulego naiwno spontaniczno bystro
7. Prosz przeczyta charakterystyk osoby uczcej si jzyka polskiego, zwracajc uwag na:
a) cechy charakteru,
b) usposobienie i intelekt,
c) stosunek do ludzi i wiata,
d) stosunek do wartoci.
Jzyka polskiego ucz si osoby pracowite i ambitne. Zazwyczaj s optymistami i idealistycznie pa-
trz na wiat. Ich pasj s podre oraz poznawanie nowych kultur. Nie boj si wyzwa oraz nowych
celw, ktre realizuj z zamiowaniem i uporem. S to osoby otwarte, chtnie nawizujce nowe znajo-
moci, wyrozumiae i tolerancyjne. W swoim deniu do celu musz wykaza si cierpliwoci i wyro-
zumiaoci oraz kreatywnoci i inteligencj. Osoby te najczciej nie stroni od towarzystwa, dziki
czemu mog atwiej przyswaja ten trudny jzyk. Trudnoci w przyswajaniu jzyka polskiego nie znie-
chcaj uczcych si, a wrcz przeciwnie, zachcaj ich do poszukiwa, mobilizuj do pracy i wyrabia-
j wytrwao.

8. Na podstawie przeczytanej charakterystyki prosz uzupeni tabel:

i wartoci
9. Prosz napisa charakterystyk osoby uczcej si Twojego jzyka ojczystego (limit sw

80100). Prosz zwrci uwag na:
a) cechy charakteru,
b) usposobienie i intelekt,
c) stosunek do ludzi i wiata,
d) stosunek do wartoci.
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................
....................................................

Test
Imi i nazwisko ......................................
Liczba punktw /100 p.
CZ I
GRAMATYKA I SOWNICTWO
SOWNICTWO . /10 p.
I. Prosz zaznaczy poprawn odpowied. Pierwsze rozwizanie jest przykadem.

________ /2 p. (4 0,5 p.)
0. podnie si o wasnych siach

a) podnie si bez pomocy innych
b) wydosta si z czego bez problemu
c) wrci do rwnowagi
1. straci rwnowag
a) wpa w zy humor
b) zacz mie wtpliwoci
c) zachwia si i upa
2. mie co pod rk
a) mie co przy sobie na wszelki wypadek
b) mie co szczeglnego na oku
c) mie co niebezpiecznego przy sobie
3. pulsujcy bl
a) niezmiennie silny
b) zmieniajcy natenie
c) dotkliwy, gwatowny
4. dosta zwolnienie z pracy
a) dosta wymwienie z pracy
b) otrzyma nagan od pracodawcy
c) otrzyma wolne na skutek choroby
TEST 113
II. Prosz uzupeni tekst wyrazami z ramki. Pierwsze uzupenienie jest przykadem.
________ /5 p. (10 0,5 p.)
perfekcyjnie dopracowane opraw graczn

sztucznie przesodzone ekscytujce minimalizmu efekty specjalne
zwrotw akcji utkwia w mej pamici mistrzowskiej gry aktorw
niesamowite odwzorowanie
W przypadku fabuy Avatara spokojnie mona powiedzie, e proste jest pikne. Nieco schematyczna, ste-
reotypowa 0 historyjka, ktra w poczeniu z przyjemn muzyk i genialn ...........1
zamienia si w ba. Nie ma tu ani skomplikowanych bohaterw, ani wielu .......2.
A trzeba przyzna, e wykonanie jest naprawd ..........3. Dlatego te oryginalna
wizja .................................4 na dugo. Podczas seansu, ani razu nie przemkny
mi przez myl sowa animacja, grafika komputerowa czy .........5. Wszystko
jest tak ......................6, e wyglda jak prawdziwe. Nie jest to przykad kinowego
.......................7 i prostoty. Kady wosek i kada zmarszczka na twarzy/ciele Navi
s bardzo naturalne. Mimo, e nie dostrzegem ...........................8, to moj uwa-
g zwrcio ........................9 mimiki twarzy i ywych oczu cyfrowo stworzone
postaci ani przez chwil nie wygldaj na ......................10 i nierzeczywiste; wrcz
maj dusz.
III. Prosz poczy wyraenia z denicjami, jak pokazano w przykadzie.

________ /3 p.(6 0,5 p.)
0. kojcy opatrunek a) pozbawiona sensu i logiki, pogmatwana
1. ekscytujce widowisko b) magiczny, irracjonalny, cudowny
2. niespjna fabua c) zmniejszajcy, umierzajcy bl
3. zaskakujca koncepcja d) nastawiony na szybki zysk (profity)
4. wtek baniowy e) niepowtarzalna, jedyna w swoim rodzaju
f) oryginalny, nastawiony na niespodziank

5. efekt komercyjny
pomys
6. unikalna szkatuka g) niezwyky, zachwycajcy show
114 TEST
GRAMATYKA .. /25 p.
I. Prosz uzupeni luki w tekcie czasownikami z ramki zgodnie z podanym przykadem

(aspekt czasownika).
________ /5 p. (10 0,5 p.)
upa/upada zakada/zaoy lizga si/polizgn si sypa/posypa

spuchn/puchn pisa/wypisa podnosi si/podnie si
ama/zama dzwoni/zadzwoni bra/wzi straci /traci
Pani Anna Kowalska w drodze do pracy polizgna si 0 na chodniku. Najpierw zachwiaa si, czyli
1 rwnowag, a nastpnie 2 na oblodzony chodnik. Nikt jej nie po-
mg, wic 3 o wasnych siach. Upada dlatego, e nikt nie 4
chodnika piaskiem.
Pani Anna wrcia do domu, gdy zdja buty, okazao si, e jej prawa noga bardzo 5.
Postanowia .6 po pogotowie. Lekarz dyurny 7 pani Ann do szpi-
tala. Okazao si, e kobieta .8 praw nog. Lekarz .9 pani
Kowalskiej gips i 10 zwolnienie z pracy na 3 tygodnie.
II. Prosz przeksztaci tekst zgodnie z podanym przykadem (na stron biern).
________ /6p. (6 1 p.)
Flisakowie kupili nowe meble.
W styczniu 2009 roku Maria i Tomasz Flisakowie zamwili nowe meble kolonialne. Sklep meblowy Ta-
deusz przeceni wiele produktw. Kierownik Tadeusza zaproponowa pastwu Flisakom wysok, bo
a 50-procentow obnik. Maria i Tomasz podjli szybko i spontanicznie decyzj o zakupie mebli kolo-
nialnych. Kierowca zaadowa st i komod do bagawki. Dotar pod wskazany adres. Tragarze wnie-
li meble na trzecie pitro do mieszkania Flisakw. W domu okazao si, e brakuje kilku elementw,
a niektre s uszkodzone.
Nowe meble zostay kupione0 przez Flisakw.
Nowe meble kolonialne 1 w styczniu 2009 roku przez

Mari i Tomasza. Wiele produktw ........2 przez sklep meblowy
Tadeusz. Wysoka, bo a 50-procentowa obnika ....3 przez kierowni-
ka Tadeusza pastwu Flisakom. Decyzja o zakupie mebli kolonialnych .................
...................4 przez Mari i Tomasza szybko i spontanicznie. St i komoda
..5 przez kierowc do bagawki. Transport dotar pod
wskazany adres. Meble .6 przez tragarzy na trzecie pitro do
mieszkania Flisakw. W domu okazao si, e brakuje kilku elementw, a niektre s uszkodzone.
TEST 115
III. Prosz utworzy odpowiedni form zgodnie z podanym przykadem (rzeczowniki odcza-
sownikowe).
________ /5p. (5 1 p.)
1. Po (rozpakowa) rozpakowaniu0 i (zoy) .......1 mebli okazao si, e bra-

kuje pewnych elementw, a niektre deski s uszkodzone.
2. Pan Tomasz Remontowicz rozpocz remont swojego mieszkania. Pierwszym etapem remontu byo
(malowa) .........2 sufitu.
3. Przyczyn upadku pani Anny byo (polizgn si) .........3 na oblodzonym
chodniku.
4. W karcie wypisu ze szpitala lekarz napisa: (zama) ......4 nogi i (stuc)
.................5 kolana.
IV. Prosz zamieni sowa w nawiasach na formy trybu rozkazujcego (2 os. l. poj.).
________ /3 p. (6 0,5 p.)
W trakcie pisania recenzji:

(poda) podaj 0 krtk informacj o zawartoci treciowej (skrt fabuy, prezentacja gwnych
postaci, problematyki).
(dokona) ....1 oceny, czyli okrel swj stosunek do omawianej pozycji,
(poleci) .2 lub (odradzi) ...3 recenzowan pozycj,
wskazujc na jej walory/wady,
(poda) ...........4 argumenty za/przeciw,
(podsumowa) 5 swoj opini, prezentujc wniosek (warto, opi-
nia, refleksja, zdanie zachcajce/zniechcajce do kontaktu z recenzowan pozycj),
(sformuowa) ...6 tytu recenzji, ktry moe mie form pytania,
zawiadomienia, cytatu.
116 TEST
V. Podkrelone sowa prosz zastpi imiesowami przymiotnikowymi czynnymi i biernymi.
Prosz zmieni szyk wyrazw tam, gdzie jest to konieczne.
________ /6 p. (6 1 p.)
PRZYKAD:
Na szafce stoi figurka Platona, ktr znalazem na ulicy podczas mojego pobuty w Grecji.
Na szafce nocnej stoi figurka Platona znaleziona przeze mnie podczas mojego pobytu w Grecji.
Jest wykonana z alabastru ............................................................... 1 (ktry konstrastuje) z mahoniowym

drewnem szafki. Figurka spoczywa na prostoktnej podstawce ............................................................... 2
(ktra przypomina) postument rzeby. Widnieje na niej inskrypcja w jzyku greckim. Kompozycj
figurki tworzy filozof ........................................................................................... 3 (ktry siedzi) na tronie,
........................................................................... 4 (trzyma) na swych kolanach otwarte zwoje Dialogw.
Rzeba tchnie spokojem ................................................................................ 5 (ktry zaznacza si) na twa-
rzy mdrca. Jego wzrok jest skupiony na fragmencie dziea, ktre wnikliwie analizuje. Platon ubrany
jest w greck szat, zwan chitonem, .................................................................... 6 (ktra jest perfekcyjnie
udrapowana).
CZ II
SPRAWNOCI JZYKOWE
ROZUMIENIE ZE SUCHU /10 p.
I. Prosz dwukrotnie wysucha tekstu* i wybra waciw odpowied. Pierwsza odpowied

jest przykadem.
________ /6 p. (6 1 p.)
0. Powie Bieguni podejmuje tematy modne wrd wspczesnych pisarzy. Tak Nie
1. Olga Tokarczuk najbardziej ceni w swych powieciach mitologizacj. Tak Nie
2. Bieguni to zbir opowieci poczonych wsplnym tematem, czyli wiar Tak Nie
prawosawn.
3. W powieci zasadnicz rol odgrywa ruch, przemieszczanie si. Tak Nie
4. Czytelnik uwaa, e powie Bieguni jest spjna i poleca jej lektur. Tak Nie
5. Bieguni to sekta religijna, ktra wierzya w potg ruchu w myl zasady, e czo- Tak Nie
wiek, ktry stoi, jest naraony na zo.
6. Wrd tematw powieci odnajdziemy: feminizm, eutanazj i emigracj. Tak Nie
* Zaleca si, aby tekst odczyta lektor przeprowadzajcy test. Tekst znajduje si w kluczu.
TEST 117
II. Prosz odpowiedzie na nastpujce pytania. Nagranie zostanie odtworzone dwa razy.
Pierwsza odpowied jest przykadem.
________ /4 p. (4 1 p.)
0. Jak nagrod otrzymaa za powie Bieguni Nagrod Literack Nike

O. Tokarczuk?
1. Kto dyskutowa nad powieci Tokarczuk ........................................
w Stalowej Woli? ........................................
........................................
2. O jakich ciekawostkach wspomina czytelnik ........................................
nr 1? Wymie jedn z nich. ........................................
........................................
3. Do kogo nawizuje tytu powieci Bieguni? ........................................
........................................
........................................
4. O jakich elementach psychologii podry ........................................
wspomina czytelniczka nr 2? Wymie jeden ........................................
z nich.
........................................
ROZUMIENIE TEKSTW. /15 p.
I. Po przeczytaniu poniszych wstpw recenzji prosz okreli ich form.

________ /3 p. (3 1 p.)
0. Wspaniaa wystawa Koniec wieku, zajmujca prawie cay gmach Muzeum Narodowego
w Krakowie, przypominaa w pitek 14 marca koniec wiata. Zwiedzajcy przedzierali si
w cisku, by cho rzuci okiem na arcydziea polskiej secesji.
0. Ten wstp ma form:

a) dygresji
b) opisu ta historycznego
c) opisu literackiego
1. Pitnastominutow owacj na stojco nagrodzono w pitek 15 czerwca premier kolejnej

superprodukcji Opery Dolnolskiej spektaklu Carmina Burana Carla Orffa.

a) informacji o komentowanym zdarzeniu
b) opisu genezy utworu
c) anegdoty
118 TEST
2. Stulecie Modej Polski i koniec drugiego tysiclecia naszej ery stay si okazj do przy-
gotowania ogromnego przegldu tego okresu w sztuce, ktry mwi o Polsce i Polakach
wyjtkowo duo.

a) opisu literackiego
b) opisu genezy i ta historycznego
c) opisu emocjonalnego
3. Prosz pastwa, skoczy si komunizm tymi suchymi sowami ogoszono w polskiej

telewizji zamknicie pewnego etapu naszej historii. W 1989 roku spod wpyww Moskwy
wyrway si take inne kraje, w tym NRD. Niemcy ze Wschodu, podobnie jak niektrzy
Polacy, maj mieszane uczucia w stosunku do komunizmu. Wolfgang Becker stara si
je uchwyci w lmie Good Bye, Lenin.

a) anegdoty i cytatu
b) opisu emocjonalnego
c) opisu literackiego
II. Prosz przeczyta podane wypowiedzi i dopasowa do nich formuy podane w ramce.
________ /5 p. ( 5 1 p.)
a) Bya to nieudana inscenizacja, ktrej jedyn zalet byy partie nieme, gdy na scenie panowaa cako-
wita cisza. Dlatego te wszystkim koneserom dobrego teatru szczerze odradzam0 wydanie pieni-
dzy na ten spektakl.
b) Dziki mistrzowskiej grze muzykw z Filharmonii Berliskiej mogem przenie si w romantyczne
1
czasy Schuberta i zapomnie o prozie ycia. Wystp tej orkiestry na dugo ,
2
wic kademu romantykowi, ktry zapragnie uda si
w magiczn podr muzyczn.
c) Olniewajce stroje i barokowe wntrza nie byy w stanie zaguszy bdw wokalnych solistw. Wie-
lokrotnie zaamujcy si gos sopranistki oraz bdy choreograficzne nie pozostawiaj zudze, e
3
kupi biletu na t oper.
d) Wszystko to powoduje, e spektakl, mimo e niepozbawiony sabszych momentw, chwilami za du-
4
gi, ostatnich lat.
e) Teatralnego filmu Stonea, ukazujcego trudn relacj midzy niezbyt rozgarnitym Georgeem
W. Bushem (Josh Brolin) oraz uwaajcym go za nieudacznika jego despotycznym ojcem (James
5
Cromwell), nie oglda si, niestety, .
utkwi w mej pamici z zapartym tchem szczerze odradzam nie warto

gorco polecam mona zaliczy do udanych realizacji
TEST 119
III. Prosz przeczyta tekst i zaznaczy, czy podane poniej zdania s prawdziwe (P), czy
faszywe (F).
Pani Paulina swj bilet kupia w kasie na stacji JaworznoSzczakowa 20 marca 2008 roku. Poniewa
Uniwersytet Jagielloski wykupi swoim doktorantom dodatkowe zniki, pac oni tylko 50% ceny biletu.
Pani w kasie sprzedaa jednak zwyky bilet studencki, ktry ma 37% zniki. Podczas kontroli oka-
zao si, e pani Paulina jedzie bez biletu! Dlaczego? Konduktor powiedzia, e ma ona bilet z niewa-
ciw ulg i albo kupi waciwy bilet i zapaci opat manipulacyjn, albo bdzie musiaa zapaci kar
w wysokoci 115 z.
Gdy pani Paulina nie chciaa da mu swojego dowodu osobistego (mia ju przecie jej legitymacj),
z kar, a bilet, za ktry zapacia wicej ni powinna, moga zostawi sobie na pamitk.
0. Pani Paulina jechaa z JaworznaSzczakowej do Krakowa P F
1. Pani Paulinie przysuguje bilet kolejowy z 50-procentow znik. P F
2. Kasjerka sprzedaa pani Paulinie bilet z niewaciw ulg. P F
3. Konduktor zaproponowa pani Paulinie dopat do biletu. P F
4. Konduktor wypisa kar na podstawie legitymacji studenckiej i dowodu osobistego. P F

5. Konduktor wezwa policj po tym, jak pani Paulina nie wykonaa jego polecenia
okazania dowodu tosamoci.
6. Pani Paulina zapacia kar w Krakowie w towarzystwie policji. P F
7. Bilet, za ktry zapacia kar, moga potraktowa jako papier o wartoci senty- P F
mentalnej.
PISANIE /20 p.
I. Prosz wybra jeden z zestaww i wykona obydwa polecenia (a i b).

________ /7 p. ( 7 1 p.)
Oceniane bd:
wykonanie zadania (tre, dugo, forma, kompozycja) /4 p.
poprawno gramatyczna /4 p.
sownictwo /4 p.
styl ... /4 p.
ortografia i interpunkcja ... /4 p.
ZESTAW 1
a) Prosz napisa wstp recenzji do wybranego przez Ciebie filmu lub koncertu (ok. 30 sw).
b) Prosz pomc pani Paulinie napisa skarg do Biura Kontroli Terenowej Polskich Kolei
Pastwowych, wykorzystujc informacje z podanego tekstu (ok. 270 sw).
Pani Paulina swj bilet kupia w kasie na stacji Jaworzno-Szczakowa 20 marca 2008 roku. Poniewa
Uniwersytet Jagielloski wykupi swoim doktorantom dodatkowe zniki, pac oni tylko 50% ceny biletu.
Pani w kasie sprzedaa jednak zwyky bilet studencki, ktry ma 37% zniki. Podczas kontroli okaza-
o si, e Pani Paulina jedzie bez biletu! Dlaczego? Konduktor powiedzia, e ma ona bilet z niewaciw
120 TEST
ulg i albo kupi waciwy bilet i zapaci opat manipulacyjn albo bdzie musiaa zapaci kar w wy-
sokoci 115 z.
Gdy Pani Paulina nie chciaa da mu swojego dowodu osobistego (mia ju przecie jej legitymacj),
z kar, a bilet, za ktry zapacia wicej ni powinna, moga zostawi sobie na pamitk.
ZESTAW 2
a) Prosz napisa na forum internetowe minirecenzj wybranej ksiki (ok. 50 sw).
b) Prosz uzupeni formularz wypadku (zacznik nr 1) na podstawie poniszego tekstu,
wcielajc si w rol postaci z perspektywy 1. os. l. poj. (ok. 250 sw).
Pani Teresa Skalista po wyczerpujcym tygodniu pracy wybraa si na wycieczk do Zakopanego. W nie-
dziel o poranku, 26 padziernika 2008 roku, wyruszya na szlak, ktry prowadzi na Giewont. Bez prob-
lemu dotara do schroniska na Hali Kondratowej. Odpocza tam chwil i wypia gorc herbat. Gdy
wysza, ujrzaa, e gry spowija gsta mga. Mimo to postanowia wyruszy w dalsz drog. W trakcie
wdrwki zgubia szlak. W pewnej chwili stracia rwnowag i upada na ska. Zrania si w gow, tra-
cc na chwil przytomno. Zadzwonia po pogotowie grskie. Ratownicy tatrzascy pojawili si bardzo
szybko i opatrzyli pani Teres. Musieli j jednak zabra na badania do szpitala w Zakopanem. Okaza-
o si, e miaa wstrzs mzgu i zaman rk. Pani Teresa musiaa zosta 3 dni w szpitalu na obserwa-
cji. Wyjechaa z Zakopanego z rk w gipsie.
Zacznik nr 1
Nr ubezpieczenia:
Kontakt:
Imi i nazwisko:
data wypadku
miejsce wypadku
Opis wypadku (przebieg, przyczyna):
data i miejsce Podpis ubezpieczonego
TEST 121
ZESTAW 3
a) Prosz zaprosi profesora/nauczyciela na wyreyserowany przez Ciebie debiutancki film.
b) Prosz opisa wpyw wybranej lektury na Twoje ycie. (ok. 250 sw).
MWIENIE /20 p.
I. Prosz wybra jeden z zestaww i wykona obydwa polecenia (a i b).
Oceniane bd:
wykonanie zadania /10 p.
poprawno gramatyczna /4 p.
sownictwo, idiomatyka, styl /4 p.
wymowa, intonacja /2 p.
ZESTAW 1
a) Prosz przeczyta tekst i wyrazi opini na poruszony w nim temat. Pomog Ci w tym py-
tania zamieszczone pod tekstem.
Igor Janke, Nieznona szybko bloga (fragment)
Blogi czyta si szybko, pisze si szybko, komentuje si jeszcze szybciej. Skd ta popularno blogw?
Przede wszystkim mona je czyta w pracy! eby zajrze do artykuu ulubionego autora, nie trzeba ju
biec do kiosku, a potem ukradkiem pod biurkiem czyta, kiedy szef nie widzi. Znw wystarczy jeden
klik i na komputerowym ekranie finansisty spada na chwil plik Excela, a pokazuje si post znanego
polityka lub publicysty. Krtki, wic po piciu minutach mona wrci do dubania w supkach.
Czy blogi zmieniaj polsk publicystyk? Zapewne tak. Tak jak sposb pokazywania polityki przez
Fakty czy TVN24 wpyn na to, co przedstawia konkurencja, tak blogi porednio wpywaj na to,
co jest w gazetach. Jeszcze p roku temu adna szanujca si gazeta ani stacja radiowa nie odwa-
ya si zacytowa bloga. Dzi zdarza si to coraz czciej. Blogi szybciej komentuj rzeczywisto,
wic i gazety bd musiay jeszcze bardziej przyspieszy. Blogi s wyraziste, wic i takie stawa si
bd gazety. Sami autorzy, wiczc swobod pisania na blogu, pewnie i zaczn zmienia styl pisania
powanych tekstw do gazety. Zapewne blogi coraz czciej bd rdem informacji, na ktre inne
media bd si powoywa. Debaty rozpoczte w Internecie odbija si bd echem w prasie druko-
wanej i odwrotnie.
Co wiadczy o popularnoci blogw?

W jaki sposb blogi zmieniaj oblicze mediw (publicystyki)?
Jakie argumenty przemawiaj za tym, e blogi nie zniszcz publicystyki?
Dlaczego blogi s przejawem demokracji?
122 TEST
b) Na podstawie zdjcia prosz opisa wydarzenia:
Co byo wczeniej?
Co byo pniej?
ZESTAW 2
a) Prosz przeczyta tekst i wyrazi opini na poruszony w nim temat. Pomog Ci w tym py-
tania zamieszczone pod tekstem.
Wystawa World Press Photo jest owocem konkursu przeprowadzanego co roku wrd fotografw
prasowych. Za najlepsze zdjcie ostatnich dwunastu miesicy uznano to przedstawiajce ameryka-
skiego onierza odpoczywajcego w bunkrze, autorstwa Tima Hetheringtona. Nie jest to jedyna fo-
tografia o tej tematyce, poniewa motywem dominujcym w ekspozycji s konflikty zbrojne. Ponad
poowa zdj przedstawia zamachy, ofiary wojen i onierzy. Widok porozrzucanych ludzkich ko-
czyn czy przeraonych ludzi uciekajcych przed zagroeniem, szczeglnie dzieci, mocno dziaa na
nasze emocje.
Uwag przykuwaj take zdjcia przedstawiajce ycie codzienne. Barwne fotografie ukazujce lu-
dzi w parku rozrywki we Woszech kontrastuj z szarymi pracami opowiadajcymi o yciu na wschodzie
Ukrainy i w rosyjskim miecie Wadymirskoje. Warto zatrzyma si duej przy portretach dziewczy-
nek z wschodniego rejonu Turcji, ktre pozbawione dugi czas moliwoci edukacji wanie rozpoczy
nauk. Z ich oczu bije zarwno rado, jak i lk przed nieznanym.
Jak funkcj peni tego typu wystawy?

Jaka problematyka interesuje fotograkw?
Dlaczego tematy zwizane z wojnami, koniktami s istotnym elementem wystawy?
Czemu suy kontrast w pokazywaniu ycia w jasnych i ciemnych barwach?
TEST 123
b) Na podstawie zdjcia prosz opisa wydarzenia:
Co byo wczeniej?
Co dzieje si teraz?
Co byo pniej?
124 TEST
Klucz do zada

LEKCJA 1
Zad. 1
b) przemwienie sejmowe
c) kampania wyborcza
d) reklama
e) kazanie
f) wykad
g) egzamin maturalny (prezentacja maturalna)
h) negocjacje
i) proces sdowy
j) doradztwo finansowe
Zad. 2
a) sd
b) sejm
c) szkoa
d) koci
Zad. 3
a) wyrok (sala sdowa, rozprawa)
b) kazanie (koci)
c) wykad inauguracyjny (uniwersytet)
d) przemwienie posa, ministra (sejm)
Zad. 4
a) rozpoczcie przemwienia sejmowego
b) rozpoczcie kazania w kociele
c) rozpoczcie wykadu inauguracyjnego (uniwersytet, uczelnia wysza)
d) rozpoczcie toastu urodzinowego/imieninowego
e) rozpoczcie przemwienia w szkole (akademia, uroczysto)
f) rozpoczcie przemwienia w sdzie
Zad. 6
a) Biegy skada opini. wiadek zeznaje. Oskarony wyjania. Sd wydaje wyrok.
b) Minister odpowiada w sejmie na interpelacj posa X w sprawie dyskryminacji
i nietolerancji w polskich szkoach. (Szyk moe by inny.)
c) Ksidz wygasza w kociele kazanie z ambony, ktre porusza wszystkich zebra-
nych. (Szyk moe by inny.)
d) Jako pierwszy na weselu toast wznosi ojciec panny modej. (Szyk moe by inny.)
e) Nauczyciel skada podanie do dyrekcji o przyjcie go do pracy. (Szyk moe by
inny.)
2 KLUCZ DO ZADA
Zad. 7
S to formuy koczce podzikowania.
Zad. 8
a) zwroty adresatywne:
Szanowni Pastwo; Wielce Szanowni Suchacze Dwjki, Drodzy Pastwo!
b) zdania perswazyjne (w trybie rozkazujcym, komplementy):
Nie skazujmy radia publicznego na milczenie;
Wraz ze suchaczami przeywalimy wwczas trudne i bolesne chwile, ale z opre-
sji wyszlimy zwycisko Wwczas pomogy nam jake przychylne i mie reak-
cje wszystkich, ktrym misja kulturowa Programu 2 bya bliska. Cieszy nas i teraz
poparcie suchaczy w rnym wieku () wyraajcych poparcie dla naszego prote-
stu. Konstruktywne dziaania podjte przez odbiorcw Dwjki wiadcz o wielkiej de-
terminacji i sile tkwicej w koniecznej obronie wasnych, wsplnych wartoci. Jeste-
my dumni z tak oddanych sprawom kultury suchaczy, to wielka przyjemno
i zaszczyt pracowa dla Pastwa, a zarazem wielkie zobowizanie na przyszo.
c) zdania wyraajce podzikowanie:
Wyraamy gbok wdziczno wszystkim, ktrym ley na sercu los narodowej kul-
tury i tosamoci oraz Programu 2 Polskiego Radia. Dzikujemy za e-maile, listy
i telefony, za sowa poparcia i otuchy, za trosk o nasze wsplne dobro, Polskie Radio,
tworzone i doskonalone od wielu dziesitkw lat dziki suchaczom, dziki abona-
mentowi. Dzikujemy! Zesp Programu 2 Polskiego Radia SA
Zad. 9
Tekst nr 1 apel
Tekst nr 2 podzikowanie
Zad. 10
b) oddany sprawom kultury (ley mu na sercu los kultury narodowej)
c) chtnie nioscy pomoc, troskliwy
d) zaangaowany
e) w rnym wieku
f) bronicy wartoci
Zad. 11
1. za udzia
2. Gotowo
3. zasuguje na szczeglne uznanie
4. dzieki zaangaowaniu
5. otwarcie modym ludziom drogi
KLUCZ DO ZADA 3
Zad. 12
Andrychw, 27 wrzenia 2007 roku
Szanowny Pan
bryg. mgr in. Piotr Nowak
Maopolski Komendant
Pastwowej Stray Poarnej
W imieniu wadz samorzdowych oraz wszystkich mieszkacw gminy Andry-

chw poszkodowanych w wyniku powodzi, ktra miaa miejsce 7 wrzenia 2007 r.
pragniemy serdecznie podzikowa za osobiste zaangaowanie i okazan pomoc
w walce z ywioem i w usuwaniu jego skutkw.
Jednoczenie na Pana rce pragniemy zoy podzikowania dla wszystkich stra-
akw biorcych udzia w akcji ratowniczej.
Wyraamy ogromne uznanie dla midzyludzkiej solidarnoci, jak okazano naszej
gminie. Dzikujc jeszcze raz, yczymy pomylnoci zarwno w yciu osobistym, jak
i zawodowym.
Burmistrz Andrychowa,
...........
4 KLUCZ DO ZADA
LEKCJA 2
Zad. 1
Przykadowe odpowiedzi:
troska, ciepo, yczliwo, wraliwo
Zad. 2
1. zbirka pienidzy
2. zbieraniem pienidzy
3. wolontariuszy
4. zbiera pienidze na konkretny cel
5. czerwone serduszka
Zad. 8
Nadawca wypowiada si bardzo pozytywnie na temat akcji Wielkiej Orkiestry wi-
tecznej Pomocy. Jest peen podziwu dla wszystkich wspierajcych akcj.
Zad. 9
Akcje charytatywne s przejawem humanitaryzmu, poniewa:
uwraliwiaj na cierpienie innych
ucz zrumienia drugiej osoby
tworz wi midzy ludmi
ucz bezinteresownej pomocy, altruizmu
KLUCZ DO ZADA 5
LEKCJA 3
Zad. 1
a) wypadek rowerowy
b) potknicie na schodach
c) wypadek w grach
d) upadek z konia
e) poparzenie
f) wypadek samochodowy
Zad. 2
PRZYCZYNY SKUTKI
a) polizgnicie na chodniku zamanie nogi
b) upadek z drabiny zamanie nogi
c) odprysk rozgrzanego oleju poparzenie rki
d) utrata rwnowagi, upadek na ska wstrzs mzgu, zamanie rki
Zad. 3
oblodzony chodnik
podnie si o wasnych siach
pulsujcy bl
leki przeciwblowe
zaoy gips
run na podog
lekarz dyurny
mie co pod rk
rozgrzana patelnia
kojcy opatrunek
naruszone cigna
dosta zwolnienie z pracy
straci rwnowag/przytomno
zrani si w gow
wstrzs mzgu
6 KLUCZ DO ZADA
Zad. 7
a) po duszym spacerze w prawym bucie odkleia si podeszwa.
b) odkleia si w nim podeszwa od strony wewntrznej zaledwie po kilkukrotnym
uyciu.
c) w podszewce niskiej jakoci pojawiy si przetarcia i dziury.
d) zakupione meble byy niekompletne, a niektre spord desek byy uszkodzone.
Zad. 9
Krakw, 23 marca 2009 r.
Tomasz Pechowiec
ul. Pechowa 13/13
31-013 Krakw
Biuro Kontroli Terenowej Polskich
Kolei Pastwowych
03-414 Warszawa, ul. Wileska 14a
a) wstp
Na podstawie art. 227 Kodeksu postpowania administracyjnego skadam skarg
na konduktora pocigu nr 222-4 PKP Przewozy Regionalne, ktry w dniu 20 marca
2009 roku obsugiwa ww. pocig.
b) tre skargi
20 marca br. kupiem bilet na przejazd pocigiem na trasie z miejscowoci X do
miejscowoci Y. Przez pomyk na bilecie zostaa wydrukowana zaniona opata za
przejazd. Podczas przejazdu konduktor zakwestionowa wysoko opaty, pobra na-
len kwot z tytuu niedopaty oraz zada dodatkowej kwoty za wypisanie biletu.
Nie kwestionowaem tego, e musz uici dopat, ale uwaam, e oprcz tego nie
powinienem ponosi adnych dodatkowych kosztw.
c) dane dziaania
Prosz o wyjanienie, czy dziaania konduktora byy uzasadnione i czy jest to po-
wszechnie stosowana praktyka w pocigach PKP.
d) powoanie si na zaczone dokumenty

Do skargi doczam nieprawidowo wystawiony bilet oraz pokwitowanie naleno-
ci pobranej przez konduktora.
e) formuy finalne
Z wyrazami szacunku
Tomasz Pechowiec
KLUCZ DO ZADA 7
LEKCJA 4
Zad. 2
korzystamy, konkluzj
przesankami
a) poniewa moemy zaoszczdzi nawet do 9000 z, wykupujc roczn kart
InterCity
b) poniewa w trakcie jazdy pocigiem mona zaj si interesami firmy, zamiast
traci czas na prowadzenie samochodu i stanie w korkach (oszczdno czasu)
c) poniewa na niektrych trasach dotrzemy do celu szybciej kolej ni samochodem
d) poniewa nie musimy skupia swojej uwagi na drodze, docierajc bezpiecznie
do celu
e) poniewa jazda pocigami tej linii jest wygodna i komfortowa
Zad. 3
a)
Realizacje Sceny Faktu przemawiaj do wyobrani znacznie skuteczniej ni opra-
cowania naukowe, poniewa maj one walor dokumentalny, ale rwnoczenie s
to przejmujce opowieci o dramatycznych ludzkich losach.
Realizacje Sceny Faktu maj walor dokumentalny, ale rwnoczenie s to przejmu-
jce opowieci o dramatycznych ludzkich losach, dlatego przemawiaj do wyob-
rani znacznie skuteczniej ni opracowania naukowe.
Skoro realizacje Sceny Faktu maj walor dokumentalny, ale rwnoczenie s to
przejmujce opowieci o dramatycznych ludzkich losach, wic przemawiaj do wy-
obrani znacznie skuteczniej ni opracowania naukowe.
b)
W Dziennikach Iwaszkiewiczowa pisze te o samym akcie tworzenia i swoich kom-
pleksach na tym punkcie. Uwaa, e kobiety nie s w stanie stworzy wielkich dzie
na miar Tristana i Izoldy czy Dziadw, poniewa determinuje je biologia, w szcze-
glnoci macierzystwo.
pleksach na tym punkcie. Uwaa, e kobiety nie s w stanie stworzy wielkich dzie
na miar Tristana i Izoldy czy Dziadw, dlatego e determinuje je biologia, w szcze-
glnoci macierzystwo.
pleksach na tym punkcie. Uwaa, e skoro kobiety determinuje je biologia, w szcze-
glnoci macierzystwo, to nie s w stanie stworzy wielkich dzie na miar
Tristana i Izoldy czy Dziadw.
c)
Dlatego e Teatr Wielki, jako instytucja uzyska godziw i stabiln baz finanso-
w z budetu ministerstwa, pocz stawa na nogi w ostatnim okresie.
Teatr Wielki stawa pocz na nogi w ostatnim okresie, poniewa jako instytucja
uzyska on godziw i stabiln baz finansow z budetu ministerstwa.
8 KLUCZ DO ZADA
Skoro Teatr Wielki jako instytucja uzyska godziw i stabiln baz finansow z bu-
detu ministerstwa, to pocz stawa na nogi w ostatnim okresie.
Teatr Wielki jako instytucja uzyska godziw i stabiln baz finansow z budetu
ministerstwa, a zatem pocz stawa na nogi w ostatnim okresie.
Zad. 4
oszczdno pienidzy (nisze koszty)
efektywna praca
oszczdno czasu
bezpieczna podr
relaks po pracy
Zad. 5
a)
Konkluzja: Artyst nie moe by kady.
Przesanki: Nie kady ma ponadprzecitn wraliwo. Prawdziwym artyst jest
czowiek obdarzony geniuszem. Artyst jest ten, ktremu towarzyszy duchowe,
wewntrzne uniesienie.
b)
Konkluzja: Kultura ludowa inspirowaa wielu twrcw na przestrzeni wiekw.
Przesanka: Kultura ludowa czarowaa sw tajemniczoci, zwaszcza za ducho-
w stron ycia.
Konkluzja: Kultura ludowa jest bardziej odporna na radykalne zmiany ni kultura
wysoka.
Przesanki: Kultura wysoka niejednokrotnie dostosowuje si do czasw wspczes-
nych i osigni cywilizacji. Niezmienno kultury ludowej umoliwia trwao
i cigo narodowej tradycji przenoszonej w pamici z pokolenia na pokolenie.
c)
Konkluzja: Najpikniejsze literackie wizerunki crek zostay wykreowane przez
twrcw dotknitych cierpieniem.
Przesanka: Strata ukochanego dziecka jest zawsze sytuacj graniczn, w ktrej oj-
ciec prbuje przywoa w mylach posta ukochanego dziecka.
d)
Konkluzja: Bohaterowie literaccy przez bunt i cierpienie wzbogacali swoje ycie.
Przesanki: Bohaterowie literaccy mogli dziki buntowi lepiej zrozumie swoje y-
cie, dowiadczy nowych przey, pogbi swoj wiar. Cierpienie zawsze pozwa-
la doceni dobro, uwraliwia i w pewien sposb uszlachetnia. Bunt jest wpisany
w bdzenie, w poznawanie, mona go przypisa osobom wraliwym i mylcym.
KLUCZ DO ZADA 9
Zad. 7
Przykadowe odpowiedzi
a)
Tworzenie blogw rozwija kreatywno czowieka, poniewa wymaga tworzenia
tekstw na tyle interesujcych, aby przycigny uwag internautw.
Tworzenie blogw nie rozwija kreatywnoci czowieka, poniewa w gwnej mie-
rze dotyczy opisywania niezbyt interesujcych przey dnia codziennego.
b)
Skoro badania wskazuj, e gwn form przekazu s zdjcia i filmy, to wspczes-
na kultura ma w gwnej mierze charakter obrazkowy.
Wspczesna kultura nie ma charakteru obrazkowego, poniewa przeciwwag dla
takiego przekazu jest wci prnie funkcjonujca prasa.
c)
Termin gwiazda straci swoje znaczenie, poniewa w wielu programach telewi-
zyjnych (jak np. Taniec z gwiazdami, Gwiazdy tacz na lodzie, Jak oni pie-
waj) kadego uczestnika okrela si tym terminem.
Termin gwiazda nie straci swojego znaczenia, poniewa na szklanym ekranie
wci podziwiamy aktorki o niekwestionowanej pozycji w wiecie filmowym.
d)
Igrzyska olimpijskie s obecnie produktem marketingowym, poniewa liczy si nie
tylko szlachetna rywalizacja, ale take reklama i nazwa sponsora.
Igrzyska olimpijskie nie s obecnie wycznie produktem marketingowym, ponie-
wa na pierwszym miejscu s wci szlachetna rywalizacja i emocje zwizane ze
wspzawodnictwem.
e)
Telewizyjne seriale robione s gupio dla gupich widzw, poniewa w nieskoczo-
no powielaj podobne historie, ktre powoduj, e widz traktuje fikcj ekrano-
w jak rzeczywisto.
Skoro istniej seriale poruszajce nietuzinkowe problemy i nieodwoujce si do
niskich emocji odbiorcw, to z ca pewnoci nie s skierowane do gupich ludzi.
f)
Silikonowy biust nie daje szczcia, poniewa jest daleko idc ingerencj w ludz-
k natur, ktra niejednokrotnie trwale i negatywnie odbija si na psychice.
Silikonowy biust zapewnia szczcie, poniewa dodaje pewnoci, wiary w siebie
i sprawia, e kobiety s postrzegane jako atrakcyjniejsze.
10 KLUCZ DO ZADA
Zad. 9
poniewa od lat wspieraj ciekawe inicjatywy charytatywne
poniewa chc pomaga potrzebujcym
poniewa wierz, e w ten symboliczny sposb mog wesprze akcj doywiania
dzieci w szkoach
poniewa dzielenie si i pomaganie innym jest dla nich czym normalnym
poniewa wierz, e przez pomaganie innym staj si lepszymi ludmi
Zad. 11
2.
Konkluzja: Myliwi uwaaj, e mog strzela do zwierzt.
Przesanka: Myliwi dokarmiaj zwierzta zim.
Konkluzja: Dokarmianie zwierzt zim jest zupenie niepotrzebne.
Przesanki: Myliwi dorobili do tego ideologi, e pomagaj zwierztom
przey zim.
Przyroda zawsze sobie radzia z wykarmieniem zwierzt w zimie.
Dokarmianie stanowi gbok ingerencj w procesy przyrodnicze
i pojemno ekosystemu.
Konkluzja: Polowania s konieczne.
Przesanka: Polowania eliminuj drapieniki.
Polowania zastpuj selekcj naturaln.
Konkluzje: Niczego nie trzeba regulowa w naturze.
Z przyrod mona tylko wspistnie.
Przesanki: Mylenie, e w naturze trzeba co regulowa, prowadzi do ndzy
w przyrodzie.
3.
Konkluzja: W Polsce tak zwana szeroka publiczno nie jest taka za.
Przesanki: Ludzie z maych miejscowoci, by moe po raz pierwszy
uczestniczcy w koncercie byli bardzo otwarci.
Ludzie z maych miejscowoci entuzjastycznie przyjmowali
trudne, nie bardzo przystpne utwory.
4.
Konkluzja: Dobry towar nie potrzebuje adnej reklamy.
Przesanki: Kady kupujcy chce dokona moliwe najlepszego zakupu.
Jeli kto ma do wyboru w tej samej cenie produkt lepszy
i produkt gorszy, to zawsze kupi lepszy.
Ludzie bd kupowa dobry towar niezalenie od tego, czy bdzie
reklamowany, czy nie.
KLUCZ DO ZADA 11
LEKCJA 5
Zad. 3
a) Slogan Jest O.K. nie pkaj! zachca do uywania prezerwatyw, ktre chroni
przez zakaeniem wirusem HIV. Jest adresowany gwnie do modych ludzi,
o czym wiadczy wykorzystanie sw potocznych.
b) Slogan Twoje nowe drinki po wypadku przestrzega przed jazd samochodem pod
wpywem alkoholu. Jest adresowany do modych ludzi.
c) Slogan Twoja nowa bryka po wypadku przestrzega przed brawurow jazd sa-
mochodem. Jest skierowany do modych ludzi.
d) Slogan Nigdy nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie wyczula na niebezpiecze-
stwa czyhajce na dzieci w Internecie (np. pochopne podejmowanie decyzji, zawie-
ranie nieprzemylanych znajomoci itp.). Jest adresowany do dzieci.
e) Slogan Papierosy s do dupy forever ostrzegaj przed zgubnym paleniem tyto-
niu. Jest adresowany do modych ludzi. Wykorzystuje wulgaryzm oraz angli-
cyzm.
f) Slogan Nie gard zasikiem pogrzebowym. Pal dalej! jest przewrotn zacht do
palenia papierosw, ktrych konsekwencj jest mier. Jest adresowany do kade-
go palacza. Wykorzystuje przewrotno i gr sown z odbiorc.
Zad. 6
a) Kobieta to nie tylko ozdoba! / Nie no kobiety w butonierce!
b) Nie bij to boli! / Kiedy ci odda!
c) Porzdek w mieciach. Opaca si!
d) Wypie, wybierz tramwaj!
Zad. 7
W wojsku rozwiniesz skrzyda
Polskie wojsko jest wyzwaniem dla najlepszych
Za mundurem panny sznurem. Pozwl, by ci podziwiano.
Chcesz zrobi w yciu karier, jeste mody i energiczny, wybierz zawd onierza.
12 KLUCZ DO ZADA
LEKCJA 6
Zad. 2
Czekolada jest afrodyzjakiem markiz de Sade i Casanova pili czekolad przez
podbojami miosnymi, zakazywano jej spoywania mnichom.
Czekolada pobudza wyobrani, wyzwala dobre pomysy, ktre pomagaj unikn
konfliktu, np. czekolada uratowaa z opresji francusk hrabin, ktra urodzia
ciemnoskre dziecko (rezultat picia duej iloci czekolady w czasie ciy).
Czekolada jest rdem energii Bonaparte przed kad batali wypija szklank
czekolady.
Zad. 3
a) Zawarte w czekoladzie cynk i selen podwyszaj w organizmie poziom endorfin
hormonu szczcia odpowiedzialnego za obnienie stresu i uczucie zakochania.
b) Maria Teresa, ona Ludwika XIV zostaa otruta, gdy do jej ulubionego czekolado-
wego napoju wlano trucizn.
c) Zdaniem naukowcw, zawiera ona substancje podobne do zwizkw chemicz-
nych, ktre znajduj si w liciach marihuany.
Zad. 4
b)
Zad. 5
1 b)
2 c)
3 a)
KLUCZ DO ZADA 13
LEKCJA 7
Zad. 1
a) recenzja filmu
b) recenzja ksiki
c) recenzja wystawy
d) recenzja sztuki teatralnej
Zad. 2
film: aktor, scenariusz, wiato, reyser, operator kamery, scenarzysta
spektakl: scenografia, choreografia, aktor, scenariusz, scenarzysta, dykcja, rey-
ser, wiato
wystawa: fotografik, wiato, oprawa graficzna
ksika: wydawnictwo, pisarz, okadka, oprawa graficzna
Zad. 3
a) informacja o komentowanym i ocenianym wydarzeniu oraz anegdota
b) anegdota
c) podanie ta historycznego i genezy zorganizowania wystawy
d) opis ekspresyjny
e) cytat
f) informacja o komentowanym i ocenianym wydarzeniu
Zad. 5
1. w bardzo wygodnym/w wyjtkowo wygodnym
2. wyjtkowe dzieo
3. niezwykego/nietuzinkowego widowiska
4. szczeglny klimat
5. Niezwyke byo to/Godne uznania byo to/Niezwykle cenne byo to
6. Najwiksz gwiazd
7. wspaniale/cudownie/niezwykle umiejtnie
8. prawdziwa profesjonalistka/prawdziwa diwa operowa
9. zbyt nowoczesna/awangardowa
10. Ekscytujce/Fascynujce/Wspaniae
11. odbiorcom/cenicym muzyk/interesujcym si oper
12. mio/sympatycznie/twrczo/ciekawie/efektywnie
14 KLUCZ DO ZADA
Zad. 7
ekscytujce widowisko liczne niedocignicia
mistrzowska gra aktorw egzaltacja i maniera
wirtuozeria niespjna fabua
zaskakujca koncepcja chaotyczna choreograa
nowatorski i oryginalny pomys nuca i monotonna muzyka
Zad. 8
1. utkwi w mej pamici
2. gorco polecam
3. nie warto
4. mona zaliczy do udanych realizacji
5. z zapartym tchem
Zad. 9
2.
ocena baletu (pozytywna i negatywna)
reakcja publicznoci (podzia na dwie grupy)
3.
ocena pozytywna
zwrcenie uwagi na pokrewiestwo z filmami Jarmuscha
gatunek dramat obyczajowy
4.
gatunek dramat wojenny
zwrcenie uwagi na kontrowersje wok tematu
5.
cytat
6.
ocena negatywna
przygotowanie czytelnika na negatywn opini o filmie
KLUCZ DO ZADA 15
LEKCJA 8
Zad. 2
b) bohater
c) fabua
d) wtek
e) epizod
f) narracja
Zad. 3
b) wtek miosny
c) wtek zdrady
d) wtek psychologiczny
e) wtek historyczny
f) wtek baniowy
Zad. 4
Pani Ania uwaa Pielgrzyma za ulubion ksik, poniewa:
9 przeczytaa j jednym tchem
9 jest to kwintesencja ludzkiego ycia i poszukiwania swojego ja
9 pielgrzymem moe by kady z nas
9 kady poszukuje w swoim yciu czego wanego
9 ta ksika ma w sobie co z magii, co ze redniowiecznych tradycji
9 kady z nas ma swoje Satntiago de Compostella
Pani Renata uwaa Szat za ulubion ksik, poniewa:
9 ksika cieszy si popularnoci wrd jej znajomych
9 wracaa do lektury tej powieci wielokrotnie
9 ksika pokazuje, jak mona odnale sens i rado ycia
Pani Katarzyna uwaa Muzyk i mio za swoj ulubion ksik, po-
niewa:
9 siga do niej najczciej
9 ksika podejmuje uniwersalny temat mio w yciu artystw
9 czyta si j z umiechem na ustach (opisuje uniesienia miosne z du doz hu-
moru)
9 wspaniale odpra i relaksuje
Pan Adam uwaa, e najlepsz ksik jest Szkaratny patek i biay, po-
niewa:
9 ksika ma wspania okadk, ktra uruchamia wyobrani, zachca do lektury
9 absorbuje, pochania, wciga
9 jest napisana wspaniaym jzykiem
9 pobudza zmysy
9 wyzwala empati
9 mimo objtoci czyta si j z zapartym tchem, byskawicznie, nie mona uwierzy,
e tak prdko dotaro si do koca
16 KLUCZ DO ZADA
Zad. 7
1. informacja o miejscu akcji (przestrze, sceneria)
2. nazwanie gatunku powieci
3. przedstawienie losw gwnego bohatera i naszkicowanie napicia fabularnego
4. wskazanie wpywu lektury na czytelnika i jej oddziaywania na atmosfer czytania
Zad. 9
1. rozgrywa si na tle politycznych i spoecznych przemian
2. odkrywamy szczegy niezwykej przyjani
3. obserwujemy prby odnalezienia swojego miejsca
4. gwnym wtkiem jest
5. snuje histori
6. rodzaj hodu
7. nie przybliy go uciekanie si do gier emocjonalnych
8. motyw nakrcania spryny
9. poemat o poszukiwaniu radoci ycia
10. realistyczna ksika
11. warta uznania
Zad. 10
trzymajca w napiciu akcja obtujca to nuca historia pozbawiona

w ciekawe epizody napicia; odnosi si wraenie, e autor
nie mia pomysu na fabu
to ekscytujca opowie jest to ksika zdecydowanie dla
osb cierpliwych, poniewa niektre
fragmenty du si niemiosiernie
przemylana i znakomicie to powierzchownie opowiedziana
skonstruowana fabua historia
ksik t czyta si z zapartym tchem autor liczy na efekt komercyjny,
maksymalnie upraszczajc portrety
bohaterw
KLUCZ DO ZADA 17
LEKCJA 9
Zad. 2
Wisawa Szymborska, Czesaw Miosz, Henryk Sienkiewicz, Wadysaw Reymont
Zad. 4
literatura literatura literatura literatura

pikna uytkowa faktu naukowa
powie ksika dziennik sownik
poezja atlas reporta encyklopedia
pamitnik poradnik np. kronika kodeks
majsterkowicza zbir zada
podrcznik skrypt
sownik
ksika telefoniczna
przewodnik
Zad. 5
b) przekad
c) rynek wydawniczy
d) publikacja
e) targi ksiki
f) nowoci wydawnicze
Zad. 6
1. przekadami
2. wydawnictwach
3. targi ksiki
4. nowoci wydawnicze
Zad. 13
Zoty pelikan
Hanemann
18 KLUCZ DO ZADA
Zad. 16
Jeszcze niedojrzali,
ale ju wiadomi tego,
co nas czeka
za 100 dni
mamy zaszczyt zaprosi

Wielmonego Pana
Tomasza Srogiego
na
Bal Studniwkowy
Uroczysto odbdzie si
dnia.21stycznia 2008 roku o godzinie 20.00
w
Dworku Czenika Raptusiewicza
w Nieznanowie
Maturzyci, rocznik 2010.
Muzeum Historyczne Miasta Krakowa

zaprasza
na wystaw:
Helena Modrzejewska (18401909).

Z mioci do sztuki
***
Wystawa powicona Helenie Modrzejewskiej zostaa zorganizowana z okazji
przypadajcej w roku 2009 setnej rocznicy mierci tej znakomitej artystki scen
polskich i amerykaskich.
Wystaw mona zwiedza od rody do niedzieli,

w godzinach 10.0017.30 w paacu Krzysztofory
(Rynek Gwny 35)
Zapraszamy do zwiedzania wystawy!
KLUCZ DO ZADA 19
LEKCJA 10
Zad. 2
a) unikalna szkatuka, lustro w zotej oprawie z amorkami, wyjtkowy zegar z kuku-
k, naszyjnik art dco z szafirem, elegancka zota filianka, piekny ozdobny dzban,
srebrna broszka z turkusami
b) styl awangardowy, rokoko, manufaktura niemiecka, art dco
c) drewniany, wielobarwny, szklany, porcelanowy, owalny, monumentalny, biay,
pastelowy, zota, srebrna, paski, tczowy
Zad. 3
nazwa (skarbonka)
przeznaczenie (cel: suy do oszczdzania, wrzuca si do niej monety)
rozmiar (skarbonka do sporych rozmiarw)
ksztat (ksztat winki)
materia (szko)
ornament (ozdobne litery na grzbiecie)
kolor (zote litery, przezroczyste szko)
warto (skarbonka odgrywa rol sentymentaln, wspomnienie wychowankw)
wyliczenie detali (otwr na grzbiecie, ryjek, oczy, uszka, cztery nki)
ksztat (okrgy otwr, wyduony ryjek, wygite uszka
materia (szklane elementy)
wielko (drobny ogon)
ksztat (nieregularna budowa nek)
warto
Zad. 5
1. stoka
2.elipsy (owalny)
3. kwadratowy
4. prostoktny
5. okrgy
6. trjktny
7. owalny
Zad. 7
a) cylindryczny
b) wrzecionowaty
c) migdaowaty
d) rozszerzajcy si ku doowi
e) rozszerzajcy si ku grze
f) zwajcy si ku grze
20 KLUCZ DO ZADA
Zad. 8
a) porcelanowa
b) kartonowy
c) mosiny i porcelanowy
d) marmurowy
e) gliniana
f) plastikowa
Zad. 10
a) Otwr znajduje si w samym rodku grzbietu.
b) Oczy winki znajduj si ponad szklanym ryjkiem.
c) winka stoi na czterech szklanych nkach.
Zad. 11
3, 1, 2, 5, 4
Zad. 12
mynek nr 2
Zad. 13
b) mosidzu
c) drewnianych, mikkich materiaw
d) gliny
e) filigranowe
f) spiralny
g) szorstk
Zad. 14
a) biegnie/cignie si/widnieje
b) znajduj si
c) widnieje
d) cignie si/ukazuje si
e) znajduj si/ukazuj si
f) ley
g) byszcz
h) stoi
KLUCZ DO ZADA 21
Zad. 15
W tej torbie nosz cikie ubrania na siowni, rcznik i kosmetyki. Jest ona do
spora, niezbyt pakowna, wykonana z solidnego, sztywnego materiau, aksamitu.
Torba ma jedn bardzo pojemn, niewielk komor gwn oraz dwie mniejsze,
dziurawe komory po bokach. Ma ciekaw kolorystyk, dwa odcienie czerwieni kon-
trastuj i harmonizuj z kolorem biaym na bocznych kieszeniach. Na jednej z nich
widnieje logo sportowe producenta torby. Zapinana jest na guziki, zamek i kdk.
Torb mona nosi na dugim, spiralnym pasie zakadanym na rami lub na dwch
uchwytach poczonych zapinan na rzep rczk.
Dla mnie jest to przedmiot niezwykle przydatny, funkcjonalny i praktyczny (okre-
lenia synonimiczne, mona wybra jedno).
22 KLUCZ DO ZADA
LEKCJA 11
Zad. 1
St jest nakryty artystycznie pofalowanym obrusem, ktry opada ku pododze. Jego
biaa barwa kontrastuje z czerwonym i pomaraczowym kolorem owocw oraz z wzo-
rami tkaniny zawieszonej na cianie.
Centralnym motywem obrazu s owoce: jabka i pomaracze uoone na dwch
talerzach oraz lece swobodnie na stole. Pomidzy biaym talerzem ze zotym or-
namentem na krawdzi obwodu, a mniejszym talerzem bez ozdb, stoi porcelanowy,
pkaty dzban, na ktrym widniej polne kwiaty. Jego kolorystyka nawizuje do obru-
sa i owocw. Przed dzbanem le dwa jabka i jedna pomaracza, natomiast za
mniejszym talerzem, w prawym rogu stou spoczywa samotna pomaracza. W tle,
za ca kompozycj wisi dekorowana tkanina o skomplikowanej draperii.
Zad. 3
1. lampa
2. sufit
3. ciana
4. lustro
5. biurko
6. telefon
7. szafa
8. krzeso
9. kosz na mieci
10. klucz
11. dywan
12. sofa
13. st
14. podoga
15. ko
16. okno
17. rega na ksiki
18. fotel
19. telewizor
Zad. 4
nr 1 styl secesyjny
nr 2 styl eklektyczny
nr 3 styl biedermeier
nr 4 styl awangardowy
nr 5 styl orientalny
nr 6 styl kolonialny
nr 7 styl socjalistyczny
nr 8 styl rustykalny
KLUCZ DO ZADA 23
Zad. 5
Pokj ten jest urzdzony w stylu rustykalnym. ciany s pobielone, wok ich gr-
nych krawdzi biegnie ozdobny szlaczek. Na biaym suficie wisi barwna lampa. Pod-
oga jest drewniana. Do pokoju wchodzi si przez wejcie, ktre nie ma drzwi. S tyl-
ko zaznaczone na brzowo framugi. Na jednej z nich wisi biaa sukienka.
Naprzeciwko drzwi, na cianie wisi due, stare lustro. Po lewej stronie wejcia stoi wi-
klinowy fotel. Po prawej stronie ustawione jest due ko. Na nim uoone s po-
duszki i kodra. Przy ku le skry. W pokoju s dwa okna. W tym naprzeciwko
wejcia jest karnisz i s zasony, ale nie ma firanek. Na parapecie stoi gipsowa figur-
ka. Okno za kiem nie ma firanek ani zason. Na parapecie tego okna stoi wazon
z kwiatami.
Zad. 6
opis inwentaryzacyjny, pozbawiony ekspresji i odczu zmysowych
24 KLUCZ DO ZADA
LEKCJA 12
Zad. 1
a)
Nie trzeba nikogo przekonywa do tego, e kawa jest napojem wyjtkowym, po-
niewa rocznie na wiecie wypija si jej 400 miliardw filianek.
Kawa jest rdem natchnienia, mona nazwa j muz, poniewa w XVI wieku
w Mekce napisano o niej pierwszy wiersz, a dwa wieki pniej Jan Sebastian Bach stwo-
rzy Kantat o kawie.
Mio do kawy miaa swoich przeciwnikw, skoro traktowano j jako dzieo szata-
na i nazywano arabskim winem, koci zabrania jej picia do czasu wydania przez pa-
piea Klemensa VIII specjalnego pozwolenia.
Zamwienie kilograma kawy w londyskim ekskluzywnym sklepie byo potkni-
ciem, bo powinno si zamwi j na funty.
Picie kawy w czarnej porcelanie odbieraj jej walory, poniewa czer porcelany zabie-
ra kawie kolor czarny kolor i smak, kawy nie pije si tylko ustami, pije si j i wzrokiem,
i dotykiem, i wchem.
b)
W czasach studenckich towarzyszya mi raczej zwyka plujka ().
Nie zapomn chwil mojej modoci, ktre spdzaam w kawiarniach wanie
na piciu prawdziwej, czarnej kawy.
O tym, e kawa jest napojem wyjtkowym, chyba nikogo nie musz przekonywa
Ja sama nie potrafiabym ju y bez kawy.
Wiem, jak kaw parzy i jak podawa.
Zdecydowanie jednak nie lubi pi kawy w czarnych filiankach.
Zad. 2
7, 6, 3, 2, 4, 1, 5
KLUCZ DO ZADA 25
LEKCJA 13
Zad. 2
Elizabeth: ludzie troch zwariowani, lubi przygody, wyzwania, poszukujcy in-
teresujcego jzyka, o polskich korzeniach (majcy polsk rodzin)
Diana: ludzie otwarci i modzi, lubicy podre i kultur sowiask, kochajcy
muzyk i literatur, interesujcy si kontaktami z ludmi, ciekawi wiata, lubicy
ycie
Elke: ludzie peni inwencji, majcy pomys na ycie (na swoj przyszo), ludzie
dynamiczni, niezaleni, troch roztrzepani, lubicy podre, pragncy pozna
Polsk i mieszkajcych tam ludzi
Achim: ludzie pocztkowo nieco naiwni, nieznajcy trudnoci jzyka polskiego,
interesujcy si kultur i literatur polsk, poligloci, nonkonformici, bardzo pra-
cowici, zdecydowani, cierpliwi, mocni, inteligentni
Zad. 3
Elizabeth: poszukuj interesujcego jzyka, maj polsk rodzin
Andre: maj jaki zwizek z Polsk, musz uczy si z powodu pracy, interesuj
si Polsk
Elke: chc pozna Polsk i mieszkajcych tu ludzi
Achim: interesuj si kultur i literatur polsk, chc walczy z ywioem tego
jzyka
Karin: interesuj si Europ rodkow i Wschodni
Zad. 4
1. Ucz si go osoby podrujce i lubice nietypowe miejsca na wakacje.
2. Ludzie uczcy si jzyka polskiego s bardzo inteligentni i pracowici.
3. Jzyka polskiego ucz si ludzie kochajcy muzyk i literatur, interesujcy si
ludmi i chccy mie przyjaci za granic.
4. Ucz si go ludzie majcy jaki zwizek z Polsk.
5. Polskiego ucz si ludzie majcy jaki pomys na swoj przyszo.
6. Jzyka tego ucz si ludzie lubicy brzmienie jzyka polskiego i ycie w Polsce.
26 KLUCZ DO ZADA
Zad. 6

i wartoci
ambicja optymizm inteligencja pragmatyzm
upr pesymizm byskotliwo idealizm
naiwno introwersja bystro konformizm
pracowito ekstrawersja polot nonkonformizm
pilno wesoo konserwatyzm
determinacja melancholia liberalizm
wraliwo romantyczno tradycjonalizm
cierpliwo uduchowienie tolerancyjno
ulego spontaniczno kompromisowo
Zad. 8

i wartoci
pracowito optymizm kreatywno idealizm
ambicja inteligencja fascynacja
podrami
upr zamiowanie
wyrozumiao otwarto/
tolerancja
cierpliwo towarzysko
determinacja
wytrwao
KLUCZ DO ZADA 27
TEST
CZ I
SOWNICTWO
I.
1. c)
2. a)
3. b)
4. c)
II.
1. opraw graficzn
2. zwrotw akcji
3. ekscytujce
4. utkwia mi w pamici
5. efekty specjalne
6. perfekcyjnie dopracowane
7. minimalizm
8. mistrzowskiej gry aktorskiej
9. niesamowite odwzorowanie
10. osodzi
III.
1. g)
2. a)
3. f)
4. b)
5. d)
6. e)
GRAMATYKA
I.
1. stracia
2. upada
3. podniosa si
4. posypa
5. spucha
6. zadzwoni
7. wzi
8. zamaa
9. zaoy
10. wypisa
28 KLUCZ DO ZADA
II.
1. zostay zamwione
2. zostao przecenionych
3. zostaa zaproponowana
4. zostaa podjta
5. zostay zaadowane
6. zostay wniesione
III.
1. zoeniu
2. malowanie
3. polizgnicie si
4. zamanie
5. stuczenie
IV.
1. dokonaj
2. pole
3. odrad
4. podaj
5. podsumuj
6. sformuuj
V.
1. kontrastujcego
2. przypominajcej
3. siedzcy
4. trzymajcy
5. zaznaczajcym si
6. perfekcyjnie udrapowan
CZ II
ROZUMIENIE ZE SUCHU
Transkrypt
Bieguni O. Tokarczuk dyskusja nad powieci
Bieguni ostatnia powie Olgi Tokarczuk to kolejne dzieo literackie, o ktrym rozma-
wiali uczestnicy Dyskusyjnego Klub Ksiki w Stalowej Woli. Powie podejmuje
tematy modne wrd wspczesnych pisarzy, nie brak w niej take cech charakte-
rystycznych dla warsztatu autorki.
KLUCZ DO ZADA 29
Trudno dzi, przynajmniej na razie, wyobrazi sobie ksik Olgi Tokarczuk bez
elementw, ktre ceni chyba najbardziej, czyli mitologizacj. Powie Bieguni zostaa
skonstruowana podobnie jak Prawiek i inne czasy. Jest to zbir opowieci poczonych
wsplnym tematem, czyli podr, a waciwie ruchem.
Waciwie to s takie urywki z prasy. Co autorce si spodobao, to tam zamiecia. Nie

bya to dla mnie jaka ani ciga historia, ani jaka przemylana, tylko \raczej zbir cieka-
wostek, e najsilniejsze minie s pod jzykiem, e tam marynarze radzieccy czy rosyjscy
si upili, wypili denaturat, czy tam spirytus, w ktrym byy zakonserwowane rne ekspo-
naty. Tak wic zawiodem si na tej ksice, tym bardziej, e jest to nagroda Nike, to my-
laem, e bdzie to co porzdnego.
Tytu Bieguni oraz motyw przewodni, czyli ruch nawizuj do filozofii odamu pra-
wosawnych starowiercw, ktrzy odrzucili hierarchi kocieln. Wierzyli oni, e
wiat przesiknity jest zem, ktre ma do nas wikszy dostp, gdy stoimy. Taka filo-
zofia w wydaniu Olgi Tokarczuk to krytyka skostniaego mieszczastwa.
T ksik podzieliam jakby na takie dwie czci. Dla mnie mogyby istnie tutaj dwie
powieci. Jedna powie taka faktyczna o biegunach, o tym odamie, czy ewentualnych
losach rnych ludzi, w tym mieszczastwa. Druga ksika byaby wietnym felietonem
o podry, poczwszy od zachowania ludzi, powiedzmy takiej psychologii podry, czyli lot-
nisko, zachowanie, bagae, ktre ze sob zabieramy, po co podrujemy
Olga Tokarczuk dotyka w powieci Bieguni tematw modnych wrd wspczes-

nych pisarzy, znajdziemy tam feministki, emigrantw i temat eutanazji. Popularnych
tematw jest wicej. Zamiarem Tokarczuk jednak nie byo stworzenie kolejnego czy-
tada, tym bardziej, e jej pozycja jako autorki bya ju ugruntowana.
Mdra ksika, ale trudna, Ta autorka to jest bardzo mdry czowiek.. Jest kilka
wrcz biblijnych rzeczy. Tyle tylko mog powiedzie. Tam mam we fragmentach. We frag-
mentach mam napisane: kim my jestemy w wiecie. O, tak bym powiedziaa. Kim my je-
stemy w wiecie. Dlatego nazywam to biblijne, nie wiem, tak to odczuwam. Mdra ko-
bieta. W czym trudno? Bo to nie jest taka sobie historyjka, co siadamy i czytamy. Tylko
trzeba pomyle, tam jest trudno, tam jest przykro. Tam jest pokazane trudne
ycie.
Olga Tokarczuk za powie Bieguni otrzymaa literack Nagrod Nike w 2008

roku.
30 KLUCZ DO ZADA
I.
1. Tak
2. Nie
3. Tak
4. Nie
5. Nie
6. Tak
II.
1. uczestnicy Dyskusyjnego Klubu Ksiki
2. najsilniejsze minie s pod jzykiem/marynarze radzieccy czy rosyjscy si upili
3. nawizuje do filozofii odamu prawosawnych starowiercw
4. lotnisko/zachowanie/bagae, ktre ze sob zabieramy/po co podrujemy
ROZUMIENIE TEKSTW
I.
1. a)
2. b)
3. a)
II.
1. utkwi w mej pamici
2. gorco polecam
3. nie warto
4. mona zaliczy do udanych realizacji
5. z zapartym tchem
III.
1. Prawda
2. Prawda
3. Fasz
4. Fasz
5. Prawda
6. Prawda
7. Prawda
KLUCZ DO ZADA 31

Oswoic Tekst

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Oswoic Tekst

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

jzyk polski

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

SERIA POD REDAKCJ

KATEDRA JZYKA POLSKIEGO JAKO OBCEGO

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

Projekt okadki i stron tytuowych

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

Od redaktora serii ............................................................... 7

Test ............................................................................ 113

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

Prof. dr hab. Wadysaw T. Miodunka

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

1. Prosz nazwa dziaania jzykowe za pomoc odpowiednich wyrazw z ramki.

rozmowa kwalifikacyjna ............................ ............................................... ............................

................................................. ............................................... ..............................................

.............................................. ............................................... .................................................

kazanie negocjacje wykad rozmowa kwalikacyjna doradztwo nansowe

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

3. Prosz dopasowa teksty do sytuacji komunikacyjnej (instytucji).

Sd uzna, e obaj Drodzy bracia i siostry, jak

Panie Marszaku! Wysoka Izbo!

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

a) Szanowny Panie Marszaku! Wysoka Izbo! ................................

b) Drodzy Parafianie! ................................

c) Wasza Magnificencjo, Wysoki Senacie, Wasza Ekscelencjo, ................................

d) Drogi, Szanowny Solenizancie, w tym tak uroczystym ................................

5. Prosz uoy zwroty adresatywne, ktre mona zastosowa w podanych sytuacjach.

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

wiadek oskarony zeznaje skada opini wyrok sd wydaje wyjania biegy

a) Biegy skada opini. wiadek zeznaje ........................................................................................................

7. Prosz okreli miejsce podanych formu w kompozycji tekstu.

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

zdania perswazyjne (w trybie rozkazujcym, komplementy)

zdania wyraajce podzikowanie

9. Prosz wybra odpowiedni gatunek okrelajcy powysze teksty.

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

11. Prosz uzupeni luki w tekcie odpowiednimi wyrazami i frazami z ramki.

Kuratorium Owiaty w Krakowie Krakw, 26 marca 2004 r.

Kuratorium Owiaty w Krakowie serdecznie dzikuje 0 Panu 1

zasuguje na szczeglne uznanie dziki zaangaowaniu

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

fot. Jerzy Herma Powd w Andrychowie, www.psp.andrychow.pl

Andrychw, 27 wrzenia 2007 roku

pragniemy serdecznie podzikowa za osobiste zaangaowanie i okazan pomoc w walce z ywioem

W imieniu wadz samorzdowych oraz wszystkich mieszkacw gminy Andrychw poszkodowanych

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

S ludzie wielkiego serca

2. Prosz uzupeni luki odpowiednimi wyrazami z ramki.

czerwone serduszka wolontariuszy zbirka pienidzy akcje charytatywne

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

Lekcja 2. WYWIAD, WYPOWIED NA FORUM INTERNETOWYM, APEL 19

autor: Wojciech Woch, autor: igor Kohutnicki, rdo: archiwun WOP

Na zdjciach widzimy ....................................................................................................................................

4. Prosz wybra jedn z podanych tez i krtko j uzasadni.

AKCJE CHARYTATYWNE S PRZEJAWEM HUMANITARYZMU.

Nabywca: Iryna Azaranka 2014-11-12

20 Lekcja 2. WYWIAD, WYPOWIED NA FORUM INTERNETOWY, APEL

autor: Arek Drygas, rdo: archiwum WOP