Ho Chi Minh - Vietnam's Enigma

ng nhn chng ta bng nh mt tru mn, khng cht hn th, m c c nh sng mt tri,
cho thy y khng phi l mt ngi tm thng. ng kh nh b, ngay c khi xt theo tiu
chun ca ngi Vit Nam, cao 1.50m v nng 45kg, trng ng tht mng manh. ng c
gng xy dng hnh nh ca mnh l mt ngi gin d, khc kh, khim nhng, mt nh
Nho n. Nhng thc t, ng l mt ngi cng rn. C l cha nh lnh o no trong lch
s khng c li hng sng ca k th ngoan cng nh th, trong sut mt thi gian di
nh th, nh ngi n ng b nh ny. ng ta l mt nh chnh tr gii v mt din vin ti
tnh. ng c mt ch khng g lay chuyn ni, iu gip ng gii phng dn tc v nh
bi cc cng quc.
H Ch Minh n s ca Vit Nam
Vo cui th k 19, bn o ng Dng l mt thuc a rt gi tr ca Php. Ngi Php
kim c nhng khon tin khng l nh cao su v go xut khu c bit t vng t
m ngy nay c bit n vi tn Vit Nam. Khng may, c dn bn a nhn c rt t,
hoc khng mt cht g, t ngun li ny. H c gi li rt t la trn chnh t nc ca
mnh v c rt t hi vng cho mt cuc sng tt hn. i vi gia nh H Ch Minh, cuc
sng c d chu hn mt cht. iu m chng ta bit v gia nh ca ng, l h thuc tng
lp trn, iu him thy mt nh cch mng cng sn. Cha ca ng H ng Nguyn Sinh
Sc sng ti lng Kim Lin Ngh An mt tnh ngho min Trung Vit Nam.
Vo ngy 19/05/1890, v ca ng Nguyn Sinh Sc sinh ra ngi con th ba v l con trai
th hai. Ngi con trai c t tn l Nguyn Sinh Cung, ngi m gi y c c th
gii bit n vi tn gi H Ch Minh. Khi ng H c 11 tui, bi kch n vi gia nh.
Trong thi gian cha i xa, m ng qua i khi h sinh ngi con trai th ba. Chng ta c
th tng tng nhng nh hng n vi ng khi ngi cha i xa v ngi m qua i. ng
phi t lo cho mnh v a em mi sinh. Khi cha tr li Hu, ng c a v lng qu ca
mnh. Cha ca ng H l quan li ca triu nh c, v thng xuyn phi xa nh. May mn
l h hng v bn b ca gia nh chm sc ng H v cc anh ch ca ng. Thi gian u,
ng H c hng nn gio dc truyn thng, vi ch Hn v Khng gio. Nhng khi bt
u tui thiu nin, ngi cha nhn thc rng mun con mnh thnh cng th phi c
tip cn nn gio dc ca Php. ng gi hai ngi con ca mnh vo hc lp d b trng
tiu hc ca chnh quyn thc dn. , hc sinh c lm quen vi ngn ng v vn ha
ca Php. Cha ng lm vic cho triu nh phong kin, C khng ngng ch trch n v qu
d dng dng nn c lp cho ngi Php. ng c gi tr li Hu, nhng khng nghe
lnh triu nh. chnh l thi im nh du s thay i trong cuc i ng. ng v min
Nam, lm vic trong n in cao su mt thi gian ngn, ri tr thnh thy thuc. T ti
cui i, cha ca ng H sng mt lng qu ho lnh, kim sng kh khn y trong khi
ng H sng Hu. ng ngy cng t gp cha mnh hn. iu gy tc ng ln ln H.
ng tin rng cha mnh b bt ch v ni ln mt iu m ai cng bit rng n l ng. Phn
ln ngi Vit Nam sng rt kh cc di bn tay ca nhng ngi cai tr thc dn. Nhng
ngi chng i, hay thm ch ch than phin, u thc dn Php b b t, b nh p, hay
b git. Nm 1908, tui 17, HCM ang hc ti trng Quc hc Hu. Ngy n, mt on
nng dn diu hnh ngang qua trng phn i triu nh tham nhng cao v mc thu
qu cao. ng H dch nhng i hi ca h ra ting Php cc vin chc thc dn c th
c n. l hnh ng u tranh u tin v thu ht s ch ca cnh st mt Php i
vi H.
Ngay vo ngy hm sau, ng H b ui khi trng khng thng tic. l ngy cui cng
ca ng H trong mt trng hc chnh thng ti Vit Nam. Nh vy, ngi thanh nin tr
tui y, dang d vic hc hnh, v mang trong lng nim bt mn vi ch thc dn Php.
Nhng ng thi anh cng c bit v nhng l tng ca nc Php, v t do, bnh ng,
bc i.
Anh mun thy nhng iu c thc hin thc s nh th no ti Php v ti Vit Nam
ni m h thc hin mt h thng cai tr thc dn nng n. ng H tha hng t ngi
cha ch phn khng v nim kht khao c i khp ni. Nm 21 tui, ng vo trng dy
v hng hi v my mc hc cch tr thnh mt ph bp. K nng mi ny c th gip
ng trong vic ri Vit Nam i nc ngoi. Ti ngh ng ri i, mt phn v mong mun mt
nn gio dc tt hn nc Php, m anh mong mun c tip cn. Th hai, c th ng
khng nhn thy c hi v ti chnh Vit Nam vo thi k en ti .
ng H c mt con tu ch khch thu chic Latouche-Trville.
V nm 1911, cuc hi hnh bt u, chuyn i mang ng n gn nh mi ngc ngch
ca th gii. Trong nhng nm u, ng thy nhng tc ng kinh khng, nhng au kh
m ch ngha thc dn gy ra trn rt nhiu t nc. iu ny gy cho ng nhng xc ng
su sc. Cui cng, ng H t chn n t Php. Cho d mang t tng chng li ch
thc dn, ng H vn np n xin vo trng thuc a ni o to nhng cng chc lm
vic phc v cho thc dn Php trn khp th gii. hn nhin khng l con ng s
nghip m mt nh cch mng d nh theo ui. H s ca ng H b t chi. Khng bit
c ng phn ng li vic b t chi nh th no. Nhng chng ta c th gi nh rng
iu cng c quan im ca ng rng khng th lm vic trong h thng thuc a. ng
phi lm vic bn ngoi h thng. V thc t l ng lm rt tt mt chui chu trnh tng
bc tr thnh nh cch mng. ng H chu du khp nc Php trong mt khong nm sau
. ng t nui sng mnh bng nhiu ngh, k c lm vn v ra bt. ng quay li lm
vic trn bin t cui nm 1911 n nm 1917. ng i qua Chu Phi, Nam M v c Hoa
K. Trong mt chuyn i, ng cp bn Boston ri tm ng n thnh ph New York.
Nhng th ng mun xem c l cng ging nh nhng a tr min xa ln u ln thnh ph.
Nhng ta nh chc tri, nhng ng cao tc, i xe in ngm ln qun Bronx, n ph
tham quan thnh ph. ng n tng vi tng N thn t do, v tt c nhng g m n i
din. Trong khi lm th ra bt trong th trn ca ngi Hoa New York, ng H thy ngc
nhin v nhng ngi nhp c Hoa K. H mc nhin c hng nhng quyn hp php
m ngi Vit Nam phi xin ca ngi Php, ngay trn chnh t nc mnh. ng giao du
vi nhng tng lp lao ng thp nht New York ngi da en, ngi Trung Quc, v
thy rng h c i x tng i bnh ng vi ngi da trng. Ci g? ng ta ni, nh
bn bit y. H c tt c cc dn tc. Nhng ngy y, ng v cng n tng vi nc M.

Mt thi gian ngn sau khi chin tranh th gii th nht bt u, ng H ri M v theo tu
sang Anh. ng tm c cng vic lm bp khch sn Carlton ni ting vi ngi u bp
huyn thoi Escoffier. Escoffier rt n tng vi ng H, bi v anh ni ting Php, bi v
anh ta rt ham hc hi. Anh nhanh chng c ct nhc ln lm ph t bp trng. Trong
thi gian Lun n, H gp nhiu ngi c lng nhit tm phn i ch thc dn t
n , Chu Phi v Ailen. Nhng mi quan h ny cng thi bng ln trong ng H kht
vng gii phng quc gia. ng quyt nh dnh c cuc i ginh li t do cho t nc.
Nm 1917, ng quyt nh tip tc cuc hnh trnh, t b cng vic ca mt u bp lm
bnh v n Paris. ng s hc cch tr thnh mt nh cch mng.
H Ch Minh ti Paris vo cui Th chin th I.
Ni y c mt lng ln ngi Vit ang sinh sng, v quan trng hn y l ni quyt nh
s phn thuc a Vit Nam. ng H quyt tm thay i chnh sch ca Php i vi t nc
ng nhng trc tin ng mun tri nghim Paris. ng thng i lang thang trong thnh ph,
ti thm cc phng trng by ngh thut tham gia cc kha hc, nng cao kh nng giao tip
ting Php. ng cng rt thch m nhc. Ca s a thch ca ng y l Maurice Chevalier. ng
y rt nh cc bi ca ca s ny ng thng bt chc iu b vi ci m v lm nhm ht
cc bi ht ca anh ta. Paris, Ho Chi Minh t kim sng bng nhiu cng vic. Cc vic
ng tng lm gm c nu n, ra nh, a tin v cc trn m bc v vit bnh lun phim cho
cc t bo Php. D nhin, mc ch chnh ca ng l tp hp nhm ngi Vit Nam yu
nc ti y tm cch to p lc ln chnh ph Php ci thin iu kin sng ni qu nh.
Nhng ngi tng gp H Ch Minh ngy nay, cng c cc nhn nh tng t mt thanh
nin mnh m, rt ham hc, duy tm, mt thanh nin c rt nhiu tng mi. Nhng iu
ng nh nht trn tt c nhng th khc, l i mt sng v nh nhn mnh lit dng
nh xuyn thu tm hn ca ngi i thoi. ng H pht hin ra c nhiu ngi Php ng
cm vi mc tiu ca ng. H vn ng ng tham gia cc t chc x hi ch ngha v vit
bo nu ln nhng kin ca mnh. Rt nhanh chng, ng H v nhng ngi Vit Nam yu
nc khc xut bn mt t bo mi v vn thuc a trc tip hng ti cng ng Vit
Nam ti Php ng thi cng gi nhng gi n phm nh v Vit Nam. ng vit v thc dn
Php, ch cai tr ca chng ti Vit Nam v bn v vn :
Lm th no thay i iu ? Thay i bng cch mng? Hay bng bo lc? V lm
th no thc hin c?
ng s dng b danh Nguyn i Quc - c ngha l ngi h Nguyn yu nc. ng H ch
n gin i quyn bnh ng v quyn con ngi, khng bo lc cch mng H cng thu
ht s ch ca nh cm quyn thc dn qu nh. H co buc ng hot ng chng i
chnh ph, thm ch ng cn b kt n t hnh nu quay v Vit Nam. Nm 1919, Tng thng
M Woodrow Wilson ti tham d hi ngh Versey trnh by bn k hoch gm im ca
mnh gi ha bnh th gii. H Ch Minh rt ch ti bn k hoch ny, c bit l mt
im mu cht: tt c cc dn tc u c quyn t quyt. H Ch Minh tin rng, v tng
thng M ny s l ngi gip chm dt h thng thuc a. H Ch Minh cho rng iu
khon ny c th p dng cho Vit Nam. ng n Vcxy mang theo mt ti liu t vit
mt bn thng k tm tt v cc hnh ng phn tin b ca thc dn Php ti Vit Nam.
tng ca ng l a ti liu ny cho Wilson v mong mun ng ta c th gip to p lc ln
Php. Thm ch ng y cn hi hung hng lc i gp Wilson trao tn tay bn ti liu. H
Ch Minh tin rng tng thng Wilson s ng tnh vi bn k hoch cho Vit Nam, nhng
ng v cng tht vng. Nhng ng khng chp nhn tnh trng nh vy. Lc ny, ng c
gng tm kim s gip mt ni khc. Sau , ng c c mt bn lun cng ca
Vladimia Ilich Lenin v Ch ngha x hi. Trong , lnh t Soviet ch ra mt im mu cht
ca ch cng sn l phi gii phng tt c cc thuc a. Ngi Nga mun chm dt h
thng thuc a khng phi v h yu thng nhng ngi sng di ch thuc a m v
mc ch ring, h mun lm cc nc phng Ty suy yu. Nhng bt k ng c ca h l
g i na, h vn l th lc duy nht thi im ng h v sn sang cha tay ra gip .
Nhng bt k ng c ca h l g i na, h vn l th lc duy nht thi im ng h
v sn sang cha tay ra gip . l im mu cht, khin H Ch Minh quyt nh i theo
Lenin. Khng phi v ng hiu ch ngha Mac m bi v ng y tin tng vo k hoch
m Lenin ch ra gii phng cc nc thuc a. Nm 1920, H Ch Minh tr thnh mt
trong nhng thnh vin sng lp ng Cng Sn Php. Lc ny, ng tui. ng c nh hng
su rng Paris, nhng ng mun hc cch bin cc t tng thnh mt cuc cch mng.
ng tin rng, ch c mt ni c th hc con ng ny: Matxcva. Nm 1923, ng H nhn
c li mi tham d Quc t, mt t chc c Soviet thnh lp nhm truyn b cc hc
thuyt ca Mc v Lnin i khp th gii. ng y bin mt khi Paris, khin cho nhng ngi
bn Php khng hiu chuyn g xy ra vi ng. Ti ngh, ng c u tin khin HCM ti
Matxcva chnh l ch ngha dn tc, s mong mun tm kim tr gip, gii phng t
nc v nhn dn. H Ch Minh tr thnh mt thnh vin quan trng ca Quc t, by gi
ng nhn lnh t Matxcva. Ti ngh H Ch Minh dnh rt t thi gian cho ch ngha
Mac, nh l trit hc hay php bin chng lch s. ng dnh phn ln thi gian cho ch ngha
Lnin con ng cch mng v cc k thut p dng li. ng quyt cng hin cho t chc.
ng tin rng mnh tm ra con ng ng n gii phng qu hng. H Ch Minh
nhn nhim v quc t u tin l ti Qung Chu - min Nam Trung Quc, gip thnh lp
cc t chc Cng sn ti y. ng c mt y v bt u cuc sng nhn nhng trong
sut nhng nm cui thp k 1930. ng y hot ng ngm, chng ta c th thy ng khp
mi ni trn th gii, s dng nhng ci tn gi, lc th l ting Vit, ting Trung. Khi Php
ng gi mnh l Victor Lebon, Nga li c tn l Nilopxki, v c nh th.
Nm 1927, ngi lnh o mi ca Trung Quc - Tng Gii Thch phn bi li nhng
ngi cng sn.
ng H sut b bt ti y. ng trn thot sang Xim, ni ngy c gi l Thi Lan.
trn trnh s truy lng ca cc mt v Php, ng y hc mt cht ting Thi, co trc u v
ng gi mt nh s. ng Bc Thi Lan c mt lng ln cng ng ngi Vit sinh
sng. Tn dng iu ny, ng H di chuyn t lng ny sang lng khc ngy trang. Ti
cha bit mt lnh t no trc y tng lm nh ng, ngy trang di nhiu nhn dng,
nhiu ci tn khc nhau. iu lm ti thc mc, l n c thc s l do tnh cn thit ca
cng vic hay ch l mt thi thc ni ti trong con ngi khin ng mun ng nhiu vai
khc nhau? Trong nhng nm 1930, ni ca H Ch Minh l khng c nh. Thm ch, ng
cn c thng bo l cht. H Ch Minh bin mt. C th ng ln trn, hoc b tng giam.
Khng c bng chng c th no cho chng ta bit chnh xc v ni ca ng trong gn mt
thp k. Trong vi trng hp ngu nhin, ni ca ng mi c xc nh. ng ch xut
hin tr li ngay trc Th chin th. ng tin rng, thi c gii phng qu hng ang n
gn. Khi Php thua c trong nhng thng u ca Th chin th, v chnh ph Vichy thn
c gim bt s quan tm ti Vit Nam. H Ch Minh tin rng thi c ti. u nm 1941,
ng vt qua bin gii Trung Quc, vo min rng ni ca Bc Vit Nam. y l ln u
tin HCM tr v qu hng sau hn 30 nm. Mi ch c tng, nhng ng quyt tm thc
hin cch mng gii phng t nc mnh. Khi HCM vt qua bin gii Trung Quc vo
min Bc Vit Nam nm 1941 l ln u tin ng tr li qu hng k t nm 1911. ng
khng c v kh, tin bc v c rt t s tr gip nhng ng quyt tm t chc v lnh o
ngi dn gii phng t nc. ng thnh lp Vit Minh , gi tt ca Vit Nam c lp ng
minh. Ln u tin ng ly tn H Ch Minh - ngha l Ngi mang ti nh sng, ci tn
nhanh chng tr nn ni ting, k t lc - nm 1941. C mt b n l H Ch Minh, va
tr v sau 30 nm nc ngoi, li c lp tc chp nhn l lnh t ca nhn dn Vit Nam?
Lc , ng khng c kh nng truyn thng tuyn truyn ti mi ngi dn nng
thn. Ti thi im , c khong ti % ngi Vit Nam sng nhng ngi lng nh, vi
ngh chnh l trng la nc. Mt s ngi c hc thc ti cc thnh ph ln nh H Ni,
Si Gn, c th bit ti HCM vi tn Nguyn i Quc. Nhng phn ln mi ngi trong
nc, cha bit ti cc hot ng ca ng. Thc t, hu ht h khng bit c. Mc tiu chnh
lc ny ca ng l c th n vi nhng ngi nng dn, v vy ng chn mt phong cch
rt bnh dn, ni chuyn vi mi ngi mt cch n gin. ng xng l Bc H, to
cm gic ging nh mt thnh vin ca gia nh. HCM loan truyn rng ngi cha ca ng
tng lm quan trong triu v c tinh thn chng i gic Php. H nhanh chng tin tng
ng. Cch tuyn truyn ny c nh hng ln, gip cho vic qung b danh ting ca ng bt
u tin nhanh. Ti ngh mc ch ca HCM quyt nh hnh ng ca ng. Vi mc ch
truyn b ch ngha Mac, ng y phi sng, hnh ng v trng ging nh mt ngi nng
dn. t c hiu qu trong truyn thng, ng cn to s gn gi vi nhng ngi nng
dn. Nhng ngi theo HCM u c chung suy ngh l ng khng c thi gian cho chuyn
tnh cm c nhn, cho gia nh, v ng cng hin c cuc i cho mc ch ca mnh - gii
phng t nc. iu ny vn cn l mt b n.

n nay, chng ta c cc bng chng cho thy ng c mt vi mi quan h d c th

khng phi l nhng cuc hn nhn chnh thc. Rt kh xc nh bi v c rt t bng
chng chng ta c th ln theo. l mt ngi v hoc tnh nhn Trung Quc khi ng
HongKong. Sau khng ai bit v ngi ph n ny na. Khi tr v Vit Nam, ng H rt
quan tm ti vic chn ngi gip gy dng t chc ca mnh. Mt trong nhng quyt nh
sng sut nht ca HCM l nh hng gip mt thanh nin ti nng, V Nguyn Gip.
ng Gip c mt u c qun s sng sut v l mt nh lnh o bm sinh. Nhng khi ng
Gip v nhng ngi ca ng ln u tin gp HCM, h khng bit ng l ai v v sao h
nn theo ng. ng H bo h rng ng c hun luyn Mtxcva v s gii phng dn
tc bng cch s dng phng php c chng minh bi ngi hng ca ng - Lnin.
ng Gip v ngi ca ng, cng hng trm ngi khc nhanh chng i theo H Ch Minh.
Cuc cnh mng ny chng minh mt u c c t chc, ng c mt b c thin ti vi
kh nng t chc cao, l ngi tin phong c bit ca t chc. Mt trn bnh dn, t cc
nhm nh dn lin kt li v mt mc tiu chung. ng H tp hp nhiu t chc yu nc
khc, t chc h li vi nhau di ngn c ca mnh. Nhng lm c, ng phi i mt
vi vn lm th no thu ht c tt c cc nhm. Bn cnh vn c lp dn tc l
nhng iu m ti cp bao gm cng bng x hi, nh l ci cch rung t, iu kin
lm vic tt hn, cc quyn dn ch v nhiu iu tng t. Bn bit rng ng khng h
cp mt t no v ch ngha cng sn, tp th ha, quc hu ha nn cng nghip
m HCM c gng cp n nhng t tng nhn o n gin m phn ln ngi dn Vit
Nam chp nhn. Vo ngy 7 thng 12 nm 1941, Nht nh bom hm i Hoa K ti Trn
Chu Cng, Hawai. Tip l rt nhiu cuc tn cng vo cc thuc a ca Anh v H Lan
ti ng Nam . Trong vng vi tun, Hng Kng, Malaysia, Singapore v Indonesia bi
trn, thuc v tay quc Nht. Nht ngng tn cng thuc a Php ti ng Dng khi
ton quyn thn c ng hp tc vi Nht ng minh c lc ca c. Mi th s n -
ng ni - c thi, ti s k vi ngi Nht bi v h thch th. Nhng ng i n kt lun
khn ngoan rng, ngi Nht khng tt hn ngi Php. Chng l ng minh vi nhau, t
nht iu cng c kt qu tt. H Ch Minh i sang Nam Trung Quc v Trung Quc
cng ang chng Nht. ng tin rng ng c th nhn c mt s h tr qun s t chnh
ph Trung Quc. ng rt ngc nhin, khi b bt gi bi chnh quyn a phng, v ng l
cng sn. ng H b tng giam. ng vn vit nht k u, phn ln bng th ting Trung, vi
hi vng c th thuyt phc nhng ngi bt gi mnh. Trong mt bi th, ng vit:

Nghn dm bng khung hn nc c

 Mun t vng vn mng su nay
t nm trn thn v ti
Ha l thnh th t ni ny
Sc khe ca ng H ngy cng gim st. ng phi tm cch ra t hoc ng s khng bao gi
sng lu gii phng Vit Nam. Ho Chi Minh phi chu ng sut thng vi nhng
iu kin ti t nht c th tng tng c trong t. Khi cuc chin tr nn ti t cho Trung
Quc, ng H thuyt phc cai ngc th t do cho ng ng c th thu thp thng tin tnh
bo ca Nht. ng c phng thch nm 1943 v i b v nc ti Bc Vit Nam. Cc
ng ch u tng rng ng cht. Mt ln na, ng li tr thnh ngi lnh o. Lc
ng tui. Sau khi Hoa K tham chin chng Nht, ng H tin rng c th Hoa K s gip
c cho c lp ca Vit Nam sau ny. Khi phi cng Hoa K b bn ri Bc Vit Nam, h
c ng H a v cn c Trung Quc. ng i sng an v mc qun soc, vi cn
nng khong 45 cn v trng nh ng c th b thi bay nh mt chic lng. ng H
ngh hp tc vi tng Chennault ca phi i Flying Tigers huyn thoi Chennault pht l
li ngh, nhng Office Strategic Services (OSS) Cuc tnh bo chin tranh M, li quan
tm. H tin rng H Ch Minh c th gip h cu nhng phi cng, v quan trng hn, l bn
thng tin v qun Nht. ng H tr li cng vi nhn vin OSS nh mt minh chng cho
thy Hoa K l ng minh ca ng. OSS cung cp radio, v kh v vic hun luyn, h
cng gip sc Vit Minh tr thnh t chc i din cho quc gia. Nhng mt ln na, s
sng ca ng H li bp bnh. ng H nm trn ging, c v nh ng m. Chng ti
cung cp thuc men v nhng bo co d nh. Ti khng chc lm, nhng H Ch Minh
m to i mt khi c nghe bo co tnh hnh, v ng bnh phc. ng H nh gi cao
cc s quan M, v h cng rt n tng v ng. ng khng ch ni v vit bng ting Anh
m cn hiu vn ha ca h. ng cng nhim mt thi quen rt Hoa K. ng thch ht thuc
l Hoa K, c bit l loi Philip Morris. Nhng ng lun mang theo trong ti o mt gi
thuc Vit Nam, v l mt trong nhng th ng mi khch.

Thng 8 nm 1945, hai qu bom nguyn t y chin tranh i nhanh n hi kt. Khi Nht
u hng, khng c mt quyn lc thc t no kim sot Vit Nam. H Ch Minh nhanh
chng lp ch trng ny, cng vi tng V Nguyn Gip, lnh o lc lng ginh quyn
kim sot min Bc. ng p dng thnh cng nhng kinh nghim tp hp qun chng ca
nhng ngi Marxist. H khng c php tht bi. y l thi khc ngn vng. Ngy 2
thng 9 nm 1945, khong gn na triu ngi tham gia cuc tp hp ln H Ni. H Ch
Minh c bi pht biu c lp bt u bng nhng li: Tt c mi ngi sinh ra c quyn
bnh ng. To ha ban cho h nhng quyn khng th xm phm, trong c quyn c
sng, quyn t do v quyn mu cu hnh phc H Ch Minh trch dn li li Tuyn ngn
c lp ca M, v c l iu ng lm l c li li ca Hoa K thy h cng phe vi
ng. ng lm ngui k th bng cch ni rng ng khng nh s dng bo lc cch mng
Macxit. ng ch nhn mnh nguyn l n gin: c lp cho dn tc ng. ng ni: ng bit
y, mc ch ca ti l gii phng bn o ng Dng. Ti khng lm g khc vi nhng
vic m cc ng lm nm 1776. Cc ng lm nhng iu tht tuyt v l tt c
nhng g ti ang c gng. ng cm thy c vn vi iu sao? ng H khng h o
tng v 10 nm c lp tip theo ca Vit Nam. Vi kh nng ting Anh hon ho, ng
vit mt bc th gi OSS: Chng ta thng cuc chin, nhng mt t nc nh b v b
l thuc nh chng ti khng hng li hoc hng li rt t t s thng li ca t do v dn
ch. C th nu chng ti mun nhiu hn, chng ti phi tip tc chin u."
ng H n Pari nm 1946 vi hi vng tm ra cch thng lng Vit Nam c th tr
thnh x t tr trong Khi thnh vng chung Php. Ti ngh H Ch Minh c gng tr
hon kh nng xy ra tranh chp v qun s vi Php bi ng ta bit khng th thuyt phc
nc Php t b m khng c chin tranh. Nhim v ca ng H Pari tht bi. Ti Vit
Nam, iu kin sng thm ch cn ti t hn trc Th chin th. Qun i Php quay tr li
v tn ph t nc ny. Khong triu ngi Vit Nam cht i sut thi k i km, khi thc
go c xut sang Php. ng H thnh cu M gip ha gii nhng khng nhn c hi
m. Chin tranh lnh gia Lin bang X Vit v M xy ra ko theo ng minh l cc
nc Ty u, gy mi e da ln ti M. Nc Php ng hp tc vi M nhng M phi
trnh xa cc vn v thuc a ca Php. H Ch Minh gp mt s quan ngi Php c
s ng cm su sc.
ng ni vi ng ta rng c mt iu v cng quan trng m ngi Php khng hiu vo lc
, v s tht tr nn quan trng hn v sau, i vi M. ng ni: "Nu chng ti phi
chin u, cc ng c th git ngi ca chng ti trong khi chng ti ch git ngi ca cc
ng. Nhng cho d nh th, th cui cng cc ng s thua v ti s thng. Cui nm 1946,
H Ch Minh, tng Gip v Vit Minh tr li rng tin hnh chin tranh du kch chng ngi
Php. Ban u, c v nh Vit Minh khng c mt hi vng no c th nh bi c Php.
Nhng n nm 1954, ngi Php phi tuyt vng kt thc cuc chin tranh thc dn m
mu tng chng khng c hi kt. Ngi Php quyt nh ging by Vit Minh ti mt ni
gi l in Bin Ph. H tin rng kt thc trn nh ny s ko theo s chm dt cuc chin
ti ng Dng. Cuc chin kt thc, nhng khng li theo cch m ngi Php khng
bao gi tng tng ra c.

Thng 3 nm 1954, qun i Php tin rng h dn c qun ca H Ch Minh vo mt

ci by. l mt tin n mang tn in Bin Ph. Tht khng may cho ngi Php, h ch
by c chnh mnh. Trn nh lm Php thit hi hn ngn qun, ng thi h mt lun
c ng Dng. Chin thng ca Vit Minh trc ngi Php l ln u tin mt th lc
chu u b nh bi bi chnh thuc a ca h, k t sau Cch mng Hoa K. Kh nng lnh
o ca H Ch Minh cng vi cc tng lnh gii ng gp to ln vo chin thng. Chnh
lc mt ng minh mi, Trung Cng, bc sang thi k mi. ng H c gng gim bt
s c mt ca Trung Cng. ng nhn thy rng s hp tc ny s a Vit Nam vo Chin
tranh lnh. iu ny c ngha l, c lp ca nc Vit Nam khng ch l vn ring gia
Vit Minh v ngi Php, m cn l vn ton cu gia hai siu th lc. Bt chp thng li
in Bin Ph, s phn ca Vit Nam phi ph thuc vo m phn ha bnh Geneve. C
Lin bang X Vit ln Trung Cng u thuyt phc ng H ng vi nhng iu khon ca
Hip c ha bnh Geneva, trong chia t nc thnh hai na, phn cch ti v tuyn. H
Ch Minh dng tt c nhng k nng chnh tr thuyt phc cc ng ch ca ng chp
nhn bn tha hip. Sau ,ng H v nhng ngi cng sn tp trung vo vic xy dng th
ch x hi ch ngha min Bc. H m phng cng cuc ci cch rung t nh m hnh
c Mao Trch ng ngh ra Trung Quc.
l mt chng trnh ci cch hung bo, trong vic ci cch rung t c thc hin
vi qu nhiu trng hp sai st. Vn y l H Ch Minh thc s nhn ra rng s
vic ngoi tm kim sot v chnh thc xin li v vic nhng tt nhin c qu
nhiu ngi b git. Min Bc c t tr bi chnh quyn ng Dng. Hoa K gip
dng ln mt k c ti chng cng min Nam l Ng nh Dim. Ngi dn t nc ny
cha quen vi Dim. Trong ngh nh Geneva, H Ch Minh k cam kt chm dt s can
thip ca nc ngoi vo vic ni b quc gia, v bu c ton dn l phng n tt nht.
Dim, c Ha K chng lng, ngn cn cuc bu c ny din ra.

Nm 1960, cuc u tranh chng Dim bin thnh cuc chin tranh du kch. Min Bc
cng ng h qun du kch, cn gi l Vit Cng, M cng nhng tay su hn ngn chn
nh hng ca cng sn. Nh ng H lo ngi, Vit Nam tr thnh chin trng trng im
ca chin tranh lnh. Chng ti c mt nim r rng rng ch ngha cng sn ch c mt
m hnh chung
trong cc ch cng sn u lm ging nhau, v H Ch Minh theo m hnh . Nhng
c rt nhiu bng chng cho thy ng y khng lm th. Nu ch c chng ti cp quan
im ny, chng ti ni c, ng y l cng sn. Nhng cng sn l g, bn bit khng?

Nm 1966, chin tranh Vit Nam ang din ra c lit. Lc H Ch Minh tui v gn
nh khng th quan tm n cuc chin ang ngy cng tip din. Nhng ng vn l ngun
ng lc chnh cho ngi Vit Nam chin u, bt chp ci gi phi tr. H Ch Minh t trn
vo ngy 2 thng 9 nm 1969 tui 79, gn 6 nm trc thng li cui cng ca Vit Nam.
Hu ht ng bo ng u tin rng ng l mt trong nhng ngi i din cho t do v thng
nht ca Vit Nam. Ngy nay, di sn H Ch Minh li vn ang l ti phc tp, gy
tranh ci, nh chnh con ngi ng. C th ni, hnh nh H Ch Minh l mt nh lnh o i
quc ca mt t nc ang u tranh cho t do dn tc, con ngi ca s gin d, nhng
khng ch l con ngi Mcxt - Lnin m phc tp hn rt nhiu. Mt hnh nh khc ca H
Ch Minh, l mt ngi cng sn quc t, ngi ch huy, ngi dn ng cho nhiu
ngi Vit Nam. Ti ngh c rt nhiu tnh cch trong ngi n ng ny. Cng mt lc,
chng ta c th thy hnh nh ca mt ngi lch lm, thanh mnh vi khun mt gy g hay
H Ch Minh vi s bt khut, cng hin trn i v nghim khc. Kt qu lun lun quan
trng hn ngha i vi H Ch Minh. Nhng mt s nh ph bnh tin rng h thng chnh
tr- kinh t cng sn m ng li cho thy s tr gi qu t cho c lp v thng nht. Bi
Dim, cu ngoi trng Vit Nam Cng Ha: H Ch Minh ni (vo nm 1945) rng ng
mun c mt Vit Nam c lp, t do v hnh phc. Trong khu hiu , hin gi c nhng
g? c lp? ng, nhng c lp c ngha g nu khng c t do v hnh phc? Ti khng
nghi ng vic nhng ngi cng sn di thi H Ch Minh thng loi tr nhng k th
chnh tr mt cch hung bo nhng vai tr ca H Ch Minh trong vic khng r rng. H
Ch Minh l ngi lnh o vo mt thi im nht nh, chnh v vy ng khng trnh khi
vic mc phi mt vi sai lm. Ti ngh ng l ngi vng vng, mt ngi lun i ng
hng m ng ta tin. Khi cn tr, H Ch Minh mong c s lm thay i i sng ngi
Vit Nam. Nhng c l ng khng bao gi ngh ng thay i nc M nhiu nh th no.
H Ch Minh v Hoa K! l tht bi u tin v cng l cuc chin di nht trong lch s
Hoa K. kha cnh ny, H Ch Minh dy chng ta bi hc: ng bao gi gy chin vi
mt i phng c tnh yu nc nng nn v mnh lit, v sn sng hi sinh tt c cho chin
thng. Theo nh gi thit hi gn y ca Vit Nam, t nm 1946, c khong 3,5 triu ngi
cht. Con s gy sng st ny phn nh c quyt tm anh thp ca H Ch Minh v
ca nhn dn Vit Nam. H Ch Minh li di sn v quan im ca ng trn khp th
gii. Ti ngh ngi ta nh v ng, hn tt c mi th, l mt lnh t ca cuc u tranh
gii phng dn tc thnh cng nht m chng ta c chng kin trong th k ny. H Ch
Minh to nn iu khng th tng tng c khi gii phng v thng nht t nc
mc d i th l ngi Php v ngi M. Thng li ny i hi s n lc ca con ngi
mang trong mnh mt phn Lnin, mt phn Gandhi, mt phn Khng t, v trn tt c - mt
ngi Vit Nam.