11 Kimya SB Cozumler PDF

1.
NTE
KMYASAL
REAKSYONLAR
VE
ENERJ
SORULARIN ZMLER
11. SINIF KMYA
NTE 1 : KMYASAL REAKSYONLAR ve ENERJ
Sayfa 14 Soru 1 Sayfa 16 Soru 5
sisteme yapld iin w nun iareti (+), s sistemden saln- Sabit hacimli sistemde QV = 563,5 kj dir. aretin () olmas
d iin Q nun iareti () dir. sistemden evreye s verildiini gsterir. QV = U olduu iin
Q = 225 j sistemin i enerjisi 563,5 kj azalmtr. (I. doru)
w = +442 j Sabit basnl sistemde sistemin entalpi deiimi H = QP dir.
U = ?
Bu sistemde evreye 566 kj s verilmitir. Is sistemden evre-
U = Q + w U = (225) + (+442) U = +217 j
ye verildii iin iareti () dir. (II. doru)
Sabit basnl sistemlerde H = U w dir. Deerleri yerine
yazarsak, 566 = 563,5 w w = +2,5 kj
w (+) olduu iin evre sisteme i yapar. (III. yanl)
Sayfa 14 Soru 2
Sayfa 16 Soru 6
nce iin miktarn ve iaretini bulalm. Bunun iin dier U ve
w nin iaretlerini belirleyelim.
QV () iaretli olduuna gre sistemin i enerjisi azalmtr.
Sistemin i enerjisi azald iin U nun iareti (), sis- (I yanl)
tem s ald iin Q nun iareti (+) dr. Sabit basnta H = Qp dir. Denklemdeki deer 44,1 kj dir.
U = 125 j (II doru)
Q = +55 j H = U w dir. Deerleri yerine yazalm.
w=? 44,1 = 44 w w = +0,1 bulunur.
U = Q + w 125 = 55 + w w = 180 j w (+) olduu iin evre sisteme i yapar. (III yanl)
ESEN YAYINLARI
w iareti () olduu iin sistem i yapar. (I. doru)

Sistem i yapt iin hacim artar. (II. doru)
Sayfa 16 Soru 7
w nun deeri 180 j bulundu. (III. yanl)
U = QV U = +3,2 kj dir. Sisteme i yapldna gre,

wnin iareti (+) olur. w = +0,3
H = U w dur.
Sayfa 14 Soru 3
H = (+3,2) (+0,3) = +2,9 kj dir.
Gaz evreye i yaptna gre sistemin hacmi artar. (I. yanl)
evreye i yapldna gre w = 325 j, sistem evreden s al-
dna gre Q = +127 j dir. Bu deerler termodinamiin 1. ka- Sayfa 21 Soru 8
nununda yerine yazlrsa , 0 0
H = H H
U = Q + w U = (+127) + (325) U = 198 j. f rnler f girenler
(III. doru) H =
0
(4.H CO +
0
4.H H O) (H C
0 0
+ 6.HO )
U nun iareti () olduu iin sistemin i enerjisi azalr. 2 2 4 H8 2
(II. yanl) H = [4.(393) + 4.(242)] [(134) + 6.0)

H = 2406 kj
Sabit hacimli sistemde QV = U dur. H deeri verilen tepkimelerde oluan bileiklerin tamam ele-
Tepkimeye elik eden s 160 j olduuna gre, U = 160 j mentlerin doal hallerinden olumutur. O halde bu deerler
dir. (I. doru) standart oluum entalpisidir. Bu deerler dorudan aadaki
Sabit basnl sistemde H = U w dir. bantda yerine yazlr.
U = 160 j ve w = 12 j dir. 0 0
H = (3.H CO + 4.H H O) (H C
0
+ 4.HO )
0
Bu deerleri yukardaki bantda yerine yazalm. 2 2 3H6(OH)2 2
H = 160 12 H = 148 j dir. (II. yanl) H = [3.(393) + 4.(285)] [(301) + 4.0]

Sisteme i yapld iin kap hacminde klme olur. (III. doru) H = 2018 kj
2
KMYASAL REAKSYONLAR ve ENERJ
C ve H elementinden oluan bileikler yandklarnda CO2 ve Tepkime denklemine gre 1 mol (= 16 gram) yanarken 212
H2O oluur. O halde CnH2n bileiinin yanma denklemini yazalm. kkal s aa kmtr.
3n O halde 32 gram CH4 yanarsa 424 kkal s aa kar.
CnH2n + O2 n CO2 + n H2O
2 Q = m.c.t bantsndan t yi bulacaz.
0 0 0 3 0 Q = 424 kkal = 424000 kal
H = (n.H CO + n.H H O) (H C + .HO )
2 2 nH2n 2 2
V = 8 litre su = 8000 ml su
2048 = [n.(393) + n.(242)] (142) + 0) m = d.V = 1.8000 = 8000 g
n=3 c = 1 kal/g.C
t = ?
424000 = 8000.1.t
t = 53
Suyun son scakl = 25 + 53 = 78
Sayfa 23 Soru 11
a) C3H8 + 5 O2 3 CO2 + 4 H2O + 1800 kj

5 mol O2 harcanrken 1800 kj s aa kyor
1 mol O2 harcanrken ? Sayfa 24 Soru 14

1800
?= = 360 kj Tepkimenin ad ne ise tepkime enerjisi (ss) da ayn adla ad-
5
landrlr. Buna gre b yanl adlandrlm dierleri doru ad-
landrlmtr. b, sblimleme enerjisi olmalyd.
b) 1800 kj s aa karken 4 mol H2O oluuyor
ESEN YAYINLARI
90 kj s aa karken ?

90 . 4
?= = 0,2 mol
1800
17, 6
c) nC = = 0,4 mol Sayfa 25 Soru 15
3H 8 44
1 mol C3H8 yandnda 1800 kj s aa kyor 8

Ca nn mol says = = 0,2 mol
40
0,4 mol C3H8 yandnda ?
Tepkime denklemine gre 1 mol Ca tepkimeye girerken 1 mol
? = 0,4 . 1800 = 720 kj CaO oluuyor. O halde 0,2 mol Ca tepkimeye girdiinde 0,2
mol CaO oluur.
0,2 mol CaO oluurken 60 kj s aa karsa
1 mol CaO oluurken ? s aa kar

60
?= = 300 kj
0, 2
Sayfa 23 Soru 12
(s aa kt iin ekzotermik; H = 300 kj)
a) Bu denklem bata verilen denklemin 2 ye blnm eklidir.

H de 2 ye blnr. H1 = 430 kj (tepkime ekzotermik ol-
duu iin iaret )
b) Bu denklem bata verilen denklemin ters evrilmi eklidir.
Denklem ters evrilirse H nin iareti deiir. H2 = +860 kj
Sayfa 25 Soru 16
c) Bu denklem bata verilen denklemin 2 ile arplm
eklidir. H de 2 ile arplr. H3 = 1720 kj 1 g su (H2O) buharlarken 2257 j s alrsa
d) Bu denklem bata verilen denklemin ters evrilip 2 ye 18 g su buharlarken ? s alr
blnm eklidir. H nin iareti deitirilip 2 ye blnr.
H4 = +430 kj ? = 18 . 2257 = 40626 j = 40,626 kj
3
11. SINIF KMYA
100 gram kokun 75 gram saf ise 1. tepkime 3 ile arplr.

48 gram kokun ? 3 C(k) + 3/2 O2(g) 3 CO(g) H1 = +234 kj

48 . 75 36 2. tepkime 2 ile arplr.
?= = 36 ve nC = = 3 mol
100 12 2 Fe2O3(k) + 6 CO(g) 4 Fe(k) + 6 CO2(g) H2 = 48 kj
Molar yanma entalpisi 1 mol madde yanarken tepkimeye elik
3. tepkime 6 ile arplr.
eden entalpidir. Bu durumda 1 mol C yanarken tepkimeye elik
6 CO2(g) 6 CO(g) + 3 O2(g) H3 = +1224 kj
eden entalpiyi bulalm.
Bulunan bu tepkime denklemleri taraf tarafa toplanr.
3 mol C yandnda 1080 kj s aa karsa
1 mol C yandnda ? s aa kar 3 C(k) + 3/2 O22(g) 3 CO(g) H1 = +234 kj

1080 2 Fe2O3(k) + 6 CO((g) 4 Fe(k) + 6 CO22(g) H2 = 48 kj
?= = 360 kj 3/2
2
3
6 CO2(g)
2
6 CO((g) + 3 O2(g) H3 = +1224 kj
(H = 360 kj s aa kt iin H nin iareti dir)
2 Fe2O3(k) + 3 C(k) 4 Fe(k) + 3 CO(g) + 3/2 O2(g)
H = 23448+1224
H = 1410 kj
Sayfa 25 Soru 18
Sayfa 27 Soru 21
Q = m.c.t
Q = 800.1.0,2 Q = 160 kalori 1. tepkime ters evrilip 2 ile arplr.
2 SO2(g) 2 S(k) + O2(g) H1 = +2x kj
ESEN YAYINLARI
Bu s 0,1 mol NH4NO3 znrken alnan sdr.

1 mol NH4NO3 znrken 1600 kal = 1,6 kkal bulunur. 2. tepkime 2 ile arplr.
2 S(k) + 3 O2(g) 2 SO3(g) H2 = 2y kj
Scaklk dt iin znme endotermiktir.
O halde H = +1,6 kkal dr. Bulunan tepkimeler taraf tarafa toplanr.
2 SO2(g) 2 S + 2 O2(g) H1 = +2x kj

(k) 2(
1
2 S(k + 3 O2( 2 SO3(g) H2 = 2y kj
(k) 2(g)
2 SO2(g) + O2(g) 2 SO3(g) H3 = (2x2y) kj
Sayfa 26 Soru 19
1. tepkime ters evrilip 3 ile arplr, 2. tepkime ters evrilip 3

ile arplr ve 3. tepkime 2 ye blnp birbirleriyle toplanrsa is-
tenen tepkime elde edilir. (Tabiki H deerleri de kurallara uy-
Sayfa 27 Soru 22
gun olarak deiir.)
3 H2O(g) 3 H2(g) + 3/2 O2(g) H1 = +804 kj 1. ve 3. tepkime aynen yazlr, 2. tepkime ters evrilip oluan
tepkimeler taraf tarafa toplanr.
3 N2O(g) + 3 H2(g) 3 N2(g) + 3 H2O(g) H2 = 1056 kj
2 NH3(g) + 3/2 O2(g) N2(g) + 3 H2O(g) H3 = 732 kj H2(g) + 1/2 O2(g) H2O(s) H = 285 kj
1
C2H6(g) C2H4(g)
4(g
+ H2(g) H = +135 kj
3 2
3 H2O(g) + 3 N2O(g) + 3 H2(g) + 2 NH3(g) + O2(g)
2 C2H4(g) + 3 O2(g) 2 CO2(g) + 2 H2O(s) H3 = 1400 kj
4
3 H2(g) + 3 O2(g) + 4 N2(g) + 6 H2O(g)
3
2
H4 = 804 + (1056) + (732) C2H6(g) + 7/2 O2(g) 2 CO2(g) + 3 H2O(s)
H = (285) + 135 + (1400)
3 N2O(g) + 2 NH3(g) 4 N2(g) + 3 H2O(g) H4 = 984 kj
H = 1550 kj
4
1. tepkime ters evrilip 2 ile arplr. 2. tepkime ters evri- Tablodaki deerleri ilgili maddelerin altna yazalm.
lir. Elde edilen yeni tepkimeler birbiriyle toplanr. (1. tepkime- HH + FF 2.HF
de s girenler tarafnda olduu iin endotermiktir, iareti + dr. 435 kj 154 kj 2 . 565 kj
Tepkime ters evrilince iareti olur. 2. tepkimede s rnler Bu deerleri aadaki bantda yerlerine yazp H yi bulalm.
tarafnda olduu iin ekzotermiktir, iareti dir. Tepkime ters H = H(krlan balar) H(oluan balar)
evrilirse iareti + olur.) H = (435 + 154) (2.565)
2 H2S(g) + 3 O2(g) 2 SO2(g H = 541 kj bulunur.

2(g) + 2 H2O(s) H1 = 1080 kj
CO2(g) + 2 SO2(g
2(g)
CS2(g) + 3 O2(g) H = +1040 kj
2
2 H2S(g) + CO2(g) CS2(g) + 2 H2O(s) H3 = 40 kj
Sayfa 30 Soru 27
Tepkimeyi oluturan maddelerin ba ekillerini grecek ekilde

ak yazalm.
NN + 3FF 2FNF
I
Sayfa 28 Soru 24 F
941 kj 3.154 kj 3.386 kj
1. tepkime ayn ekilde, 2. tepkime ise ters evrilip yazlr, son-
H = (941 + 3.154) (2.3.386)
ra bu iki tepkime birbiriyle toplanrsa H si istenen tepkime el- H = 1403 2316
de edilir.
ESEN YAYINLARI
H = 913 kj
H2(g) + 1/2 O2(g) H2O(g) H1 = 232 kj
H O + 1/2 O H2O2(g) H2 = +104 kj

2 (g) 2(g)
H +O H O H = 128 kj
2(g) 2(g) 2 2(g) 3
Sayfa 30 Soru 28
H H
I I
HCCOH+3O=O2O=C=O+3HOH
I I
H H
H = (5.CH+CC+CO+OH+3.O = O) (2.2.C = O+3.2.OH)

H = (5.413 + 347 + 352 + 467 + 3.495) (4.724 + 6.467)
Sayfa 28 Soru 25
H = 4716 5698
1. tepkime ters evrilip 2 ye blnrse, 2. tepkime 2 ye bl- H = 982 kj
nrse ve 3. tepkime ters evrilirse sonra elde edilen bu tepki-
meler taraf tarafa toplanrsa H si istenen tepkime elde edi-
lir. CaO(k) ve SO3(g) tepkimeler toplandnda birbirlerini g-
trrler.
x
1. Ca(k) + 1/2 O2(g) CaO(k) H1 = kj Sayfa 35 Soru 29
2
y S
0 0 0 0
= [2 . S (NH )] [S(N ) + 3 . S (H )]
2. SO2(g) + 1/2 O2(g) SO3(g) H2 = kj tep
2 3 2 2
0
3. CaO(k) + SO3(g) CaSO4(k) H3 = z kj S = (2.193) (192 + 3.131)
tep
0
S = 199 j/K.mol
x y
H4 = b + z lkj
tep
Ca(k) + SO2(g) + O2(g) CaSO4(k)
2 2 S < 0 olduu iin sistemin entropisi azalr.
5
11. SINIF KMYA

0 0 0 0
S = [2 . S (CO) + S(O )] [2 . S (CO )] Sevren < 0 olan bir tepkime kendiliinden gereklemez. An-
tep 2 2
S
0
= (2.198 + 205) (2.214) cak byle bir tepkimenin tersi kendiliinden gerekleebilir. (D
tep
0
yanl). Dier aklamalar dorudur.
S = 173 j/K.mol ve S > 0
tep
Sayfa 36 Soru 31
0 0 0
S = S (H ) + S(Cl ) = 131 + 223 = 354
(girenler) 2 2
0 0
S = 2.S (HCl) = 2 . 187 = 374
(rnler)
0 0
S < S (I. yanl)
(girenler) (rnler) Sayfa 41 Soru 35
0 0 0
S = S S
(rnler) (girenler) 0
Standart serbest enerji deiim deerlerini (G f ) bantda
0
S = 374 354 = 20 j/K.mol
yerlerine yazalm.
Buna gre entropide 20 j/K.mol artm olur. (II. doru)
0 0
S nin iareti + olduu iin S > 0 dr. (III. doru) G = G f(rnler) G f(girenler)
0 0 0
G = [(G MgCO3)] [(GMgO) + (G CO )]
2
G = (1012) [(569) + (394)]

ESEN YAYINLARI
Sayfa 38 Soru 32
G = 49 kj
Sev = Ssis + Sev > 0 ise tepkime istemlidir. G < 0 olduu iin tepkime istemlidir.
Ssis = 20 j/K.mol
H 194 194.000
Sev = = kj = = 651 j/K.mol
T 298 298
Sev = 20 j/K.mol + (651) j/K.mol
Sev = 671 j/K.mol
Sev < 0 olduu iin tepkime istemsizdir.
Sayfa 38 Soru 33
Sayfa 42 Soru 36
Sev > 0 ise istemli, Sev < 0 ise istemsiz, Sev = 0
ise dengededir. Tepkimede H0 ve S0 deerleri bilindiine gre G0 deeri
Ssis = 20 j/K.mol G0 = H0 TS0 bantsndan bulunabilir.
11, 92 . 1000 j/mol

Sev = H = = 40 j/K.mol Birimlerin ayn olmas salanmal:
T 298
Sev = 20 + (40) = 20 j/K.mol S0 = 147 j/K = 0,147 kj/K
Buna gre tepkime istemsizdir. (I ve III yanl)

0
G = 114 [298 . (0,147)]
Sev > 0 olabilmesi iin H > 20 olmaldr.
T G = 70,194 kj
Bu dnceyle 11920 = 20 T = 596 K den yksek G < 0 olduu iin tepkime istemlidir.
T
olmaldr. (II doru)
6
Tepkimenin H ve S deerlerini bulalm. Ekzotermik tepkimelerde s aa kt iin rnler girenler-

Bu deerleri G = H TS bantsnda yerine yazalm. den daha dk enerjilidir. (I. doru)
0 0 Tepkimeye 2 mol kat girmi ve ok miktarda gaz olumutur.
Htep = H rnler H girenler
Katdan gaz oluumunda entropi (S) artard.
Htep = (HC ) (HC + HH )
2H6 2H4 2 Bu nedenle S > 0 dr. (II. doru)
Htep = (85) (+52 + 0) Tepkimede H < 0 ve S > 0 olduundan yani hem minimum
Htep = 137 kj = 137.000 j enerjinin yn rnler hem de entropinin yn rnler ynn-

0 0 de olduu iin tepkime istemli olup G < 0 dr. (III. doru)
Step = S rnler S girenler
0 0
Step = (SC ) (S C S H )
2 H6 2H 4 2
Step = (229) (219 + 131)
Step = 121 j/K.mol
G = H TS G = 137.000 [298 . (121)]
T = 25 + 273 = 298 K
G = 100.942 j
G < 0 olduu iin tepkime istemlidir.

ESEN YAYINLARI
Sayfa 42 Soru 38
Tepkimenin H ve S deerlerini bularak bu deerleri

G = H TS bantsnda yerine yazalm.
0
H = H rnler Hgirenler
0 0 0 0
H = (H CO + H H ) (H CO + H H2O)
2 2
H = (394 + 0) [(111) + (242)]
H = 41 kj = 41.000 j
0
S = S rnler Sgirenler
0 0
S = (S CO2 + SH ) (S CO + SH O)
2 2
S = (214 + 131) (198 + 184)
S = 37 j
G = H TS G = 41000 [298 . (37)]
G = 29974 j , G < 0 olduu iin tepkime istemli
7
11. SINIF KMYA
ESEN YAYINLARI
8
2. NTE
REAKSYON HIZLARI
ve
KMYASAL DENGE
SORULARIN ZMLER
11. SINIF KMYA
NTE 2 : REAKSYON HIZLARI ve KMYASAL DENGE

BLM 1 : REAKSYON HIZLARI
SORULARIN ZMLER
Tepkimeye giren maddelerin deriimi zamanla azalaca iin AgNO3 + NaCl AgCl + NaNO3
hz ifadesi eksi iaretiyle arplr. rnlerde ise artma olaca AgNO3 n molar deriimi 0,1 M den 0,05 M deerine dnce
iin art iaretiyle arplr. Maddelerin katsaylar da hzlar molar deriiminde 0,05 M azalma olur.
arasndaki ilikiyi gsterir.
0, 05
2 N2O5 4 NO2 + O2 AgNO3 n hz = 5.103 M/s
10
1 1
rN O = rNO 2 = rO 2
2 2 5 4
Sayfa 69 Soru 6
Sayfa 68 Soru 2 Grafikten O2 nin hzn bulalm.
Hz ifadesindeki negatif deerli olanlar tepkimenin girenler 0, 6

VO2 = = 2.102 M/s dir.
30
tarafnda bulunur. Kesirlerdeki saylarda o maddelerin katsa-
ylarn (mollerini) gsterir. Pozitif olan maddeler ise rnler 2 N2O5 4 NO2 + O2 tepkimesine gre;
tarafnda yer alr. a) NO2 nin hz O2 nin 4 katdr.
4 NH3 + 3 O2 2 N2 + 6 H2O olur. rNO2 = 4.2.102 = 8.102 M/s
b) N2O5 in hz O2 nin 2 katdr.

ESEN YAYINLARI
Sayfa 68 Soru 3 rN2O5 = 2.2.102 = 4.102 M/s
N2 + 3 H2 2 NH3

1mol 3 mol 2 mol
tepkimesinde maddelerin molleri ayn zamanda hzlar arasn-

Sayfa 69 Soru 7
daki ilikiyi gsterir.
N2 nin hz NH3 n yars kadardr. 6 mol PCl5 gaznn bir ksmnn ayrmas ile ilgili tepkimede
4.10 3 oluan Cl2 nin mol saysn bulalm.

rN2 = = 2.103 M/s
2
PCl5 PCl3 + Cl2
H2 nin hz NH3 n 1,5 katdr. 6 mol 0 0
rH2 = 1,5.4.103 = 6.103 M/s 6x x x
6x+x+x=9
6+x=9
3
x = 3 mol Cl2 = = 1,5 M
Sayfa 68 Soru 4 2
1, 5
rCl2 = = 0,15 M/s
4 NH3 + 5 O2 4 NO + 6 H2O 10

4 mol 5 mol 4 mol 6 mol
5
a) O2 nin harcanma hz, NH3 n harcanma hznn katdr.
4
5 3 3
rO2 = . 2.10 = 2,5.10 M/s
4
b) NO nun oluma hz, NH3 n harcanma hzna eittir. Sayfa 70 Soru 8
rNO = 2.103 M/s
6 Zt ykl iyonlar arasndaki tepkimeler hzldr. yon yk fark
c) H2O nun oluma hz, NH3 n harcanma hznn katdr.
4 artnca hz da artar. I > II olur. Elektron alveriine dayanan
6
rH2O = . 2.103 = 3.103 M/s tepkimeler ise daha yavatr. I > II > III olur.
4
10
REAKSYON HIZLARI ve KMYASAL DENGE
I. tepkime zt ykl iyonlar arasnda olup en hzldr. II. tep- Hz denklemi yazlrken saf kat ve saf svlar hz denklemin-
kimede kopan ba says ve oluan yeni molekl, ba says de gsterilmez. Tepkimeye giren maddelerin deriimlerinin
daha az olduu iin III. tepkimeden daha hzldr. III. tepkimede arpm ve katsaylar da s olarak yazlr. slerin toplam da
kopan ba says daha fazladr ve yava yrr. I > II > III olur. tepkime derecesini gsterir.
Tepkime
derecesi
Hz
Tepkime denklemi bants
a) H2(g) + I2(g) 2 HI(g) k.[H2][I2] 2
Sayfa 71 Soru 10 b) 2 NO2(g) N2O4(g) k.[NO2]2 2

1/2
Metaller ayn elementle tepkimeye girdiinde, aktiflii fazla c) SO2(g) + 1/2 O2(g) SO3(g) k.[SO2][O2] 1,5
olan elementin tepkimesi de hzl yrr. I > II > III dr. d) S(k) + O2(g) SO2(g) k.[O2] 1
+
e) Fe(k) + 2 H(suda) Fe+2
(suda)
+ H2(g) k.[H+]2 2
a ve c seeneklerinde renk deiimi olmutur. Dolaysyla hz Hz denklemindeki maddeler tepkimedeki girenleri ve sleride
llebilir. Ancak b seeneinde renk deiimi olmad iin katsaylarn gsterir.
ESEN YAYINLARI
hz llemez.
Hz bants Tepkime denklemi
a) Hz = k.[C2H2].[H2]2 C2H2(g) + 2 H2(g) rn
b) Hz = k.[N2O].[O2]3/2 N O(g) + 3/2 O (g) rn

2 2
c) Hz = k.[N2].[H2]3 N + 3 H2(g) rn
2(g)
Sayfa 73 Soru 12
Sabit hacim ve scaklkta gazlarn mol saylarnda deime

oluyorsa, basn deiimine gre hz llr. a, b ve c see- Sayfa 75 Soru 16
neklerinde gazlarn mol saylarnda deime olmad iin hz
a) Tepkimenin hz bants, Hz = k.[X2].[Y2]2 dir.
llemez. d seeneinde 1,5 mol gazdan 1 mol gaz oluuyor.
b) Hz, X2 deriimi ile doru orantldr. Hz 2 katna kar.
Dolaysyla basnca gre hz llr.
c) Hz, Y2 deriiminin karesi ile doru orantldr. Hz 4 katna
kar.
a seeneinde tepkime ekzotermiktir. Ekzotermik tepkime d- a) Kat haldeki X in mol saysnn deiimi hz deitirmez.
arya s verir ve ortamn scakl artar ve hz llr. Scaklk b) Kabn hacmi yarya inince Y2 nin deriimi 2 katna kar.
artnca basn ve hacim deiiminden hz llr. Hz = [Y2]2 = 22 = 4
b seeneinde iyon mol says azalaca iin iletkenlik deii- Hz 4 katna kar.
1
mi ile hz llr. Tepkimede kat ktlesi artar ve hz llr. c) Kabn hacmi 3 katna knca molarite ne iner.
3
1 2 1
c seeneinde renk deiiminden hz llr. Gazlarn mol Hz = 6 Y2 @2 = c m =
3 9
says (2,5 1) deitii iin basn ve hacim deiimi ile hz
1
llr. Hz una der.
9
11
11. SINIF KMYA
Y nin deriimi 2 katna knca hz da 2 katna ktna gre, Tepkime tek adml olup bir maddenin miktar artrldnda
Hz [Y] olur. Hz denklemindeki tm birimler yazlr ve X in tepkimenin hz deimiyorsa bu madde saf kat veya svdr.
deriimi ile hzn nasl deiecei bulunur. (I yanl)
Hz = k.[Y].[?] Y miktar 2 katna karldnda hz 4 katna ktna gre
mol L2 mol 2 hz [Y]2 dir. Bu durumda n = 2 dir. (II doru)
= . mol . d n
L.s mol 2 .s L L2 Hz bantsnda saf kat ve svlar gsterilmez.
Hz [X]2 olur. Bu nedenle Hz = k.[Y]2 dir. (III doru)
Hz = k.[Y].[X]2 dir.
Sayfa 79 Soru 23
Sayfa 76 Soru 19
Tepkimeler taraf tarafa toplanrsa toplu tepkime bulunur.
a) Hz = k.[X2].[Y2]2 dir.
a) H2O2 + 2 I + 2 H3O+ I2 + 4 H2O
1
Kabn hacmi ne drlrse, molariteler 3er katna b) Hz bants yava basamaa gre yazlr.
3
Hz = k.[H2O2].[I ] dir.
kar. Hz = 3.32 = 27
c) nce oluan sonra tepkimeye giren maddeler ara rndr.
Hz 27 katna kar.
IO ve HIO ara rndr.
b) Y2 nin mol says 2 katna karlp hacim de 2 katna
karlrsa Y2 nin deriimi deimez. Ancak hacim 2 katna
ESEN YAYINLARI
knca X2 nin deriimi yarya der. X2 nin deriimi yarya

dtnde hz X2 ye bal olarak yarya der.
Sayfa 79 Soru 24
a) Hz denklemi yava adma gre yazlr.

Hz = k.[H2].[NO]2 dir.
Sayfa 77 Soru 20
b) Hz NO nun deriiminin karesiyle doru orantldr.
lk grafikte X in deriimi 2 katna knca hz da 2 katna kt Hz = (3)2 = 9 katna kar.
iin Hz [X] dir.
c) Kabn hacmi yarya inince deriimler 2er katna kar.
kinci grafikte Y nin deriimi 2 katna knca hz da 4 katna
Hz = 2.22 = 8 katna kar.
kt iin Hz [Y]2 dir.
Tepkimede X in katsays m = 1, Y nin katsays n = 2 olur.
Sayfa 79 Soru 25
Sayfa 77 Soru 21
a) 1. ve 2. admn taraf tarafa toplanmas ile toplu tepkime
X in deriimi 2 katna knca hz 4 katna kyorsa Hz [X]2
bulunur. Toplu tepkimeden hzl adm karnca yava
olur. Kabn hacmi 2 katna knca deriimler yarya iner.
adm bulunur.
1 2 1 1
Hz = c m = ne der. Hzn ine dmesi iin Hz
2 4 8 1. adm: X2(g) + Y2(g) X2Y2(g) (yava)
[Y] olmaldr. 2. adm: X2(g) + X2Y2(g) X4Y2(g) (hzl)
a) X in katsays m = 2, Y nin katsays n = 1 dir.
Net tepkime: 2 X2(g) + Y2(g) X4Y2(g)
b) Hz = k.[X]2.[Y] dir.
c) Hz = k.PX2.PY dir. b) Hz = k.[X2].[Y2] eklindedir.
12
a) Tepkime 3 admldr. a) 2. ve 4. deneylerde NO deriimi sabit olup O2 nin deriimi

b) leri aktifleme enerjisi en kk olan 2. tepkime en 2 katna kyor ve hz deimiyor. Hz O2 deriimine bal
hzldr. deildir. 1. ve 2. deneyde NO deriimi 4 katna kyor ve
c) 1. tepkimenin ileri aktifleme enerjisi en byk olup yava hz da 4 katna kyor. Hz = k.[NO] olur.
yryen tepkimedir. Hz denklemi yava yryen bu tepki- b) Herhangi bir deneyde verilen deerleri hz denkleminde
meye gre yazlr. Hz = k.[X].[Y]2 dir. yerine yazalm. 1. deneyi kullanalm.
d) Girenlerin enerjisi 10 kj, rnlerin enerjisi 50 kj dir. Tepki- 0,2 = k.(0,01) k = 20 olur.
me entalpisi 5010 = +40 kj dir.
c) Tm birimler hz denkleminde yerine yazlr.
e) Hz belirleyen yava admn (1.) aktifleme enerjisi
mol mol
9010 = 80 kj dir. Hz = k.[NO] = k. k = 1/s olur.
L.s L
d) Hz O2 nin deriimine bal deildir, deimez.
e) Kabn hacmi yarya inince NO deriimi 2 katna, hz da 2
katna kar.
Sayfa 80 Soru 27
Mekanizmal tepkimelerde, admlar toplanrsa toplu tepkime

denklemi elde edilir.
NO(g) + Cl2(g) NOCl2(g)

Sayfa 82 Soru 30
NOCl + NO 2 NOCl
2(g) (g) (g)
a) 1. ve 2. deneylerde Y ve Z deriimleri sabit, X in deriimi
ESEN YAYINLARI
2 NO(g) + Cl2(g) 2 NOCl(g) (I doru)

2 katna kyor ve hz da 2 katna kyor. Hz [X] olur.
Mekanizmal tepkimelerde, hz bants yava admn girenler 1. ve 3. deneyde X ve Z deriimi sabit Y deriimi 2 kat-
tarafna gre yazlr ancak soruda hzl adma gre yazlm. na kyor ve hz deimiyor. Hz ifadesi Y nin deriimine
(II yanl) bal deildir. 3. ve 4. deneyde X deriimi sabit, Z deriimi
Aktifleme enerjisi kk olan tepkimenin hz, aktifleme 2 katna kyor ve hz 4 katna kyor. Hz [Z]2 olur.
enerjisi byk olan tepkimenin hzndan daha byktr. Hz = k.[X].[Z]2 dir.
(III doru) b) 1. deneyde verilen deerleri hz denkleminde yerine yaza-
lm. 1,8.105 = k.(0,1).(0,1)2 k = 1,8.102
mol mol mol 2
c) = k. .c m k = L2/mol2.s olur.
L.s L L
Sayfa 80 Soru 28 d) Hz = 1,8.102 . (2) . (2)2 = 14,4.102 olur.
Mekanizmal tepkimelerde hz bants yava adma gre

yazlr. TH = k.[X].[Y2] eklindedir. (A yanl)
Y2, hz bantsnda olduuna gre, hz Y2 deriimine baldr.
(B yanl)
Admlar toplanrsa toplam tepkime denklemi elde edilir. Sayfa 83 Soru 31
X(g) + Y2(g) XY2(g)
1. ve 2. deneylerde X deriimi sabit, Y deriimi 4 katna kyor
XY2(g) + X(g) 2 XY(g)
ve Z nin oluma sresi 4 kat daha abuk (hzl) oluuyor.
2 X(g) + Y2(g) 2 XY(g) (C doru) Hz [Y] olur. 1. ve 3. deneylerde Y deriimi yarya inince Z nin
oluma sresi de yarya iner ve 24 saniye olur. Ancak tabloda
Tepkime hz scakla bal olarak deiir. (D yanl)
bu sre 6 saniyedir. O zaman X in deriimi 2 katna knca bu
Yava admda deil, hzl admda eik enerjisini geen molekl
sre 4 kat daha azalyor. Hz [X]2 olur. Hz = k.[X]2.[Y] dir.
says daha fazladr. (E yanl)
13
11. SINIF KMYA
2. ve 3. deneyler incelendiinde Y deriimi sabit tutulmu, X CH4 + 2 O2 CO2 + 2 H2O tepkimenin H deerini bulalm.
deriimi ise yarya drlm bunun sonucunda tepkime hz H = (376 + 2.(232) (72 + 0)
da yarya dmtr. Bu durumda tepkime hz X ile doru H = 376 464 + 72
orantldr. (A doru) H = 768
1. ve 2. deneyler incelendiinde X deriimi sabit tutulmu Y H = Eai Eag
deriimi ise 2 katna karlm bunun sonucunda hz 4 katna 768 = 60 Eag
kmtr. Bu durumda tepkime hz Y nin karesi ile doru
Eag = 828 kj dir.
orantldr. (B doru)
Yukardaki aklamalara gre TH = k.[X].[Y]2 dir. (C doru)
Tepkimenin hz derecesi, hz bantsndaki X ve Y nin sler
Sayfa 90 Soru 36
toplam yani 3 tr. (D yanl)
Herhangi bir deneyde verileri hz bantsnda yerine yazp k y P.E. (kj)
a)
bulalm. (1. deneyi alalm.) Aktifleflmifl
kompleks
1.103 = k.0,1.(0,05)2 k= 4,0.L2mol2s1 bulunur. (E doru) 160
Eai
Eag
H2 + I2
0 T.K
H 2 HI
30
Sayfa 89 Soru 33
b) 30
ESEN YAYINLARI
a) x : leri aktifleme enerjisi (Eai)

b) y : Tepkime entalpisi (H)
c) z : Aktiflemi kompleksin enerjisi
Sayfa 90 Soru 37
d) t : Geri aktifleme enerjisi (Eag)
2 NO2 2 NO + O2
e) u : rnlerin potansiyel enerjisi (E)
tepkimesinin H deerini bulalm.
f) xt : Eai Eag = H = Tepkime entalpisi
a) H = (2.81 + 0) (2.32)
g) u w : Tepkime entalpisi (H)
H = 162 64 = 98
h) z u : Geri aktifleme enerjisi (Eag)
b) H = 98 Eai = 216
H = Eai Eag
98 = 216 Eag
Eag = 118 kj
Sayfa 89 Soru 34
a) Grafiin balad yer girenlerin potansiyel enerjisidir.

Bu deer 12 kj dir. Sayfa 90 Soru 38
b) Grafiin sonland yer rnlerin potansiyel enerjisidir.
1 mol NH3 n oluma ss 44 kj dir.
Bu deer 44 kj dir.
(1/2 N2 + 3/2 H2 NH3 H = 44 kj)
c) Tepkimenin girenleri ile aktiflemi kompleksin arasdr.
Bu deeri 2 ile arpp ters evirince,
78 12 = 66 kj dir.
2 NH3 N2 + 3 H2 H = 88 kj olur.
d) Tepkimenin rnleri ile aktiflemi kompleksin arasdr. H = Eai Eag
78 44 = 34 kj dir. 88 = 152 Eag
e) H = Eai Eag = 66 34 = 32 kj dir. Eag = 64 kj dir.
14
leri aktifleme enerjisi kk olan tepkime hzl yrr. Katalizr ileri tepkimenin aktifleme enerjisi (x), geri tepkime-
I. grafikte Eai = 80 10 = 70 nin aktifleme enerjisi (u) ve aktiflenmi kompleksin enerjisini
II. grafikte Eai = 30 10 = 20 (z) deitirir.
III. grafikte Eai = 50 20 = 30
Hzlar: II > III > I dir.
Sayfa 94 Soru 43
a) Katalizr eik enerjisinin deerini drerek, eik enerjisini

aan tanecik saysn artrr. Bu bilgileri dorulayan grafik-
Sayfa 91 Soru 40 teki EE1 deeridir.
b) Birim zamanda oluan rn miktarnn fazla olmas tepki-
a) I. H = Eai Eag
menin hzl yrd katalizrl tepkimedir. Bu deerde
188 = 76 Eag
EE1 dir.
Eag = 264 kj = x
c) EE2 deerinde tepkime daha yava yrr ve hz sabiti (k)
nin deeri de kk olur.
II. 120 = Eai 360
Eai = 240 kj = y
ESEN YAYINLARI
III. H = 232 388

H = 156 kj = z
b) I. Eai = 76
Sayfa 95 Soru 44
II. Eai = 240
III. Eai = 232 Bir tepkimenin hz bants girenlere gre yazlr ve katlar hz
Hzlar: I > III > II bantsnda gsterilmezler (I. doru).
Saf katlarn tepkime sresince deriimleri sabittir. Bu nedenle
tepkime hz deriimden bamszdr (II doru).
Scaklk art ve yzey alannn artrlmas hz sabiti ky artrr
(III. doru).
Sayfa 91 Soru 41
Aktifleme enerjisi sorulan reaksiyon, balangta verilen re-

aksiyonun tersidir. Balangtaki reaksiyonun geri aktifleme
enerjisi bu reaksiyonun ileri aktifleme enerjisine eittir. O
halde ilk reaksiyonun geri aktifleme enerjisini bulalm.
H = Eai Eag
(75 109) (165) = 190 Eag
Eag = 209 kj
15
11. SINIF KMYA
ESEN YAYINLARI
16
2. NTE
REAKSYON HIZLARI
ve
KMYASAL DENGE
SORULARIN ZMLER
11. SINIF KMYA
NTE 2 : REAKSYON HIZLARI ve KMYASAL DENGE

BLM 2 : KMYASAL DENGE
SORULARIN ZMLER
Kd denge sabiti ki deerinin kg deerine blnmesi ile bulu- 1 mol N2O4 n %80 inin harcanmas (0,8 mol) ile maddelerin
nabilir. dengedeki deriimlerini bulalm.
ki 1, 6 N2O4(g) 2 NO2(g)
Kd = = = 0, 04 E
kg 40
Balangta : 1 mol
Deiim : 0,8 +1,6

Denge : 0,2 mol 1,6 mol
0, 2 1, 6
[N2O4] = = 0,05 M [NO2] = = 0,4 M
4 4
Sayfa 136 Soru 2
6 NO 2 @2 ^ 0, 4 h2
Kd = = = 3,2
Dengedeki maddelerin molar deriimleri bulunup, denge sabi-
6 N 2 O 4 @ ^ 0, 05 h
tinde yerine yazlr.
1 0, 2
[H2] = = 0,5 M [N2] = = 0,1 M
2 2
0, 4
[NH3] = = 0,2 M
2
ESEN YAYINLARI
6 NH 3 @2 ^ 0, 2 h2
Kd = = = 3,2
6 N 2 @6 H 2 @3 ^ 0, 1 h^ 0, 5 h3
Sayfa 136 Soru 3

Sayfa 137 Soru 5
Denklem zerinde maddelerin balang, deiim ve denge
X2(g) + Y2(g) E 2 XY(g)
durumundaki mol saylarn bulup, daha sonra molariteye evi-
relim. Balangta : 2 mol 2 mol
2 N2O(g) E 2 N2(g) + O2(g) Deiim : x x +2x

Balangta : 2 mol Denge : 2x 2x 2x
Deiim : 1 mol +1 mol +0,5 mol
2x 2x 2x
[X2] = [Y2] = [XY] =
0, 5 0, 5 0, 5
Denge : 1 mol 1 mol 0,5 mol
1 1 2x 2
[N2O] = = 0,5 M [N2] = = 0,5 M c m
2 2 6 XY @2 0, 5
Kd = 0,25 = x = 0,4
6 X 2 @6 Y2 @ 2x 2
0, 5 c m
[O2] = = 0,25 M 0, 5
2
2 . 0, 4
[XY] = = 1,6 M
Bu deerleri Kd bantsnda yerlerine yazalm. 0, 5
6 N 2 @2 6 O 2 @ ^ 0, 5 h2 ^ 0, 25 h
Kd = = = 0,25
6 N 2 O @2 ^ 0, 5 h2
18
Grafikten X ve Y nin harcanan mol saylar ve oluan Z ve T X(g) + Y(g) E Z(g) + T(g)
nin mol saylarndan tepkime denklemi en kk tamsay halin- Balangta : a mol a mol
de yazlr. Deiim : 0,5 0,5 +0,5 +0,5

X + Y E Z + T
Denge : a0,5 a0,5 0,5 0,5
Deiim: (0,8 0,6) (0,6 0,4) 0,4 mol 0,2 mol
0,2 mol 0,2 mol a 0, 5 a 0, 5 0, 5 0, 5
[X] = [Y] = [Z] = [T] =
10 10 10 10
X + Y E 2Z + T
0, 5 2
Denge: 0,6 mol 0,4 mol 0,4 mol 0,2 mol c m
10
0,64 = a = 1,125
a 0, 5 2
c m
Denge an: Grafikteki maddelerin mol saylarnn sabit kald
10
deerlerdir. Bu deerler hacme blnerek denge molaritele-
ri bulunur.
0, 6 0, 4
[X] = = 0,3 [Y] = = 0,2
2 2
0, 4 0, 2
[Z] = = 0,2 [T] = = 0,1
2 2
6 Z @2 6 T @ ^ 0, 2 h2 ^ 0, 1 h
Kd = = = 0,2/3
6 X @6 Y @ ^ 0, 3 h^ 0, 2 h
ESEN YAYINLARI
Sayfa 139 Soru 9
NO2 + SO2 E NO + SO3

Balangta : 2 mol 2 mol
Deiim : 0,4 0,4 +0,4 +0,4

Denge : 1,6 1,6 0,4 0,4
Hacim 1 litre olduu iin bulunan deerler molaritedir.
^ 0, 4 h2
Denge kesri (Qd) = = 0,06
^ 1, 6 h2
Qd Kd (Dengede deildir.) (B doru)

Sayfa 137 Soru 7 Qd < Kd (Sistem rnler ynne kayar.) Girenler azalr, rn-
ler artar. (D yanl)
2 SO3(g) E 2 SO2(g) + O2(g)
[NO] = 0,4 [SO2] = 1,6 (A ve C doru)
Balangta : 3 mol
Deiim : 2 mol +2 +1 NO2 + SO2 E NO + SO3

Balangta : 2 2
Denge : 1 mol 2 mol 1 mol
Deiim : x x +x +x

1 2 1
[SO3] = =1 [SO2] = =2 [O2] = =1 Denge : 2x 2x x x
1 1 1
x2
6 SO 2 @2 6 O 2 @ 2 2 .1
1=
^ 2 x h2
x = 1 = [NO] hacim 1 litre olduu iin
Kd = = =4
6 SO 3 @ 2 12 n = M.V = 1.1 = 1 mol NO
Sistem dengeye gelince kapta 1 mol NO bulunur. (E doru)
19
11. SINIF KMYA
H2 + I2 E 2 HI
X2 + Y2 E 2 XY
1 mol 1 mol 2 mol
2 mol 2 mol 2 mol
Hacim 1 litre olduu iin bu deerler molaritedir. (Hacim 1 litre olduu iin ayn zamanda bu deerler molaritedir.)
22 22
Qd = =4 Qd = =1
1. 1 2.2
Qd Kd olduu iin sistem dengede deildir. (A yanl)

Qd < Kd olduu iin sistem rnlere kayarak dengeye ular.
Qd < Kd olduundan sistem dengeye gelirken rnler yn-
Girenler azalr, rnler artar.
ne kayar. (B yanl)
H2 + I2 E 2 HI
Balangta : 1 mol 1 mol 2 mol rnler ynne kaynca XY nin mol says artar. (C doru)
Deiim : x x +2x X2 ve Y2 nin mol says azalr. (D yanl)

Toplam mol says (1 mol X2 + 1 mol Y2 = 2 mol XY) deimez.
Denge : 1x 1x 2+2x
(E yanl)
^ 2 + 2x h2
64 = x = 0,6
^ 1 x h2
[H2] = 10,6 = 0,4 M
[I2] = 10,6 = 0,4 M

[HI] = 2 + 2.0,6 = 3,2 M
ESEN YAYINLARI
Sayfa 140 Soru 13
ekil-1 deki verilen deerlerden tepkimenin denge sabitini

(Kd) bulalm.
2 HI E H2 + I2
1 mol 2 mol 2 mol
2.2
Kd = =4
12
ekil-2 de verilen deerlerden denge kesri (Qd) bulalm.

2 HI E H2 + I2
8 mol 4 mol 4 mol
Sayfa 139 Soru 11
4.4
Qd = = 0,25 Qd Kd (Dengede deildir.) (I. doru)
82
2 NOBr E 2 NO + Br2
Qd < Kd (Sistem rnlere kayar.)
0,4 M 0,4 M 0,4 M
HI nn bir ksm H2 ve I2 ye dnr. (II. doru)
^ 0, 4 h2 ^ 0, 4 h
Qd = = 0,4
^ 0, 4 h2 2 HI E H2 + I2
Balangta : 8 mol 4 mol 4 mol
Qd > Kd olduu iin tepkime dengede deildir. Deiim : 2x +x +x
(a doru)
Qd deeri klrse yani sistem girenlere kayarsa denge- Denge : 82x 4+x 4+x
ye gelir. ^ 4 + x h2
4=
(b yanl) ^ 8 2x h2
Girenlere kaynca NOBr deriimide 0,4 molardan fazla olur.
x = 2,4
(c doru)
[HI] = 8 2.2,4 = 3,2 M (III. yanl)
20
Verilen denge deerlerinden Kd deeri bulunur.

CO2 + H2 E CO + H2O
Balangta : 1 mol 1 mol 1 mol 1 mol ^ 0, 5 h2
Kd = = 25
Denge kesri (Qd) =
1. 1
= 1 (A doru) ^ 0, 1 h^ 0, 1 h
1. 1
H2(g) + I2(g) E 2 HI(g)
Qd Kd olduu iin dengede deildir. (B doru)
Qd > Kd olduu iin sistem dengeye gelirken girenler yn- Balangta : 0,1 0,1 0,5
ne kayar. Girenlere kaynca CO2 nin deriimi artar ve 1 M den Etki : +x
byk olur. (C doru) Deiim : +0,02 +0,02 0,04
CO nun deriimi azalrken CO2 nin deriimi artar. (D yanl)
Dengede CO2 ve H2 nin deriimleri artar ve eit mol sayda 2. denge : 0,12 0,12 0,46 + x
olduklarndan eittir. (E doru)
^ 0, 46 + x h2
25 = x = 0,14
^ 0, 12 h2
Sayfa 142 Soru 15
X(k) + Y(g) E 2 Z(g) denge tepkimesine gre,

Sayfa 144 Soru 19
Y gaz eklenince Y gazn azaltmak iin rnler
a) ynne kayar. Dengede verilen deerlerden Kd denge sabitini bulalm.
Z gaz eklenince Z gazn azaltmak iin girenler 2

b) ynne kayar. Kd = = 0,5
2.2
X kat olduu iin dengeyi etkilemez, dengenin
ESEN YAYINLARI
c) yn deiflmez. Pl3(g) + Cl2(g) E PCl5(g)
Z gaz ekince Z gazn artrmak iin rnler Balangta : 2 2 2

d) ynne kayar. Etki : +x
Deiim : 1 1 +1
Katalizr kullanmak dengenin ynn etkilemez,
e) tepkimenin yn deiflmez.
2. denge : 1 1+x 3
3
0,5 = x=5
1. ^ 1 + x h
Sayfa 143 Soru 16
Tepkime kabna N2 eklenince nce N2 artar. Daha sonra den-

ge rnler ynne kayar ve N2 ilk arta gre daha az azalr.
H2 deriimi azalr, NH3 deriimi artar. (I. doru) Sayfa 146 Soru 20
Tepkime kabndan H2 ekilince nce H2 azalr. Daha sonra
denge girenler ynne kayar ve H2 ilk azalmaya gre daha az Kap hacmi klnce basn artar. Tepkime basnc azaltmak
artar. NH3 deriimi azalr, N2 deriimi artar. (II. doru) iin gaz molnn az olduu yne kayar ve sistem tekrar den-
Tepkime kabna NH3 eklenince nce NH3 artar. Daha sonra geye gelir.
denge girenler ynne kayar ve NH3 ilk arta gre daha az a) Gazlarn mol deimedii iin denge bozulmaz.
azalr. N2 ve H2 deriimi artar. (III. doru)
b) Girenlerdeki 2 mol gazdan rnlerdeki 1 mol gaza kayar.
(Doru)
c) Girenlerdeki 4 mol gazdan rnlerdeki 2 mol gaza kayar.
Sayfa 143 Soru 17 (Doru)
d) rnlerdeki 3,5 mol gazdan girenlerdeki 1 mol gaza kayar.
Kaba PCl3 gaz gnderilince denge girenler ynne kayar.
(Yanl)
(I. yanl).
e) S(k) alnmaz. Gazlarn mol deimedii iin denge bozul-
Denge girenler ynne kaynca Cl2 azalr, PCl5 miktar artar.
maz. (Yanl)
(II. doru, III. yanl).
21
11. SINIF KMYA
Kaba su eklenince hacim artar ve zeltideki iyonlarn molar Denge tepkimesinin K denge sabitini bulalm.
deriimi azalr. Girenlerdeki iyon says (2 mol Ag+) daha fazla 52
K= =5
olduu iin girenlerin molar deriimi daha fazla azalr ve denge 5
bunu artrmak iin girenler ynne kayar. (a doru). Katlarn N2O4(g) E 2 NO2(g)
deriimi deimez. (b yanl). Cu+2 nin deriimi azalr. Balangta : 5 mol 5 mol
(c yanl). Denge girenler ynne kayaca iin Cu(k) nn mol Deiim : +1 mol 2 mol
says artar. (d doru). Ag(k) nn mol says da azalr. (e doru)
2. denge : 6 3

V V
3 2
cm
V
Sayfa 146 Soru 220 5= V = 0,3
6
c m
V
Hacim klnce tm gaz maddelerin basnlar ve deriimi
artar. (II. doru, III. yanl). Basn artnca tepkime basnc
azaltmak iin mol byk olan taraftan (girenler), kk olan
tarafa (rnler) kayar. Bylece N2 ve O2 nin mol saylar azalr.
Sayfa 148 Soru 26
(I. doru).
Kabn hacmi klnce tm gazlarn basn ve deriimleri
artar. Denge gaz mol says byk olan taraftan kk olan
tarafa kayar. Girenlerden (3 mol gaz), rnlere (1 mol gaz)
Sayfa 147 Soru 23 kayar. N2 ve O2 nin mol says azalr. N2O4 n ise artar.
ESEN YAYINLARI
Hacim klnce basn artar. Basnc azaltmak iin tepkime mol Madde Basn Deriflim Mol says
saysn azaltmak ister. Gaz halindeki rnlerin mol says giren-
N2 Artar Artar Azalr
lerden byk olan tepkimede rnlerin mol says azalr. D see-
neinde I2(k) alnmayacandan 2 mol HI(g) den 1 mol H2(g) yn- O2 Artar Artar Azalr
ne kayar. (D doru)
N2O4 Artar Artar Artar
Sayfa 147 Soru 24
2 NO(g) + F2(g) E 2 NOF(g) Sayfa 148 Soru 27

1 mol 2 mol 2 mol
Kabn hacmi bytlnce gaz haldeki maddelerin deriimi aza-
2 2 2
lr. Katnn deriimi deimez. Hacim bytlnce basn aza-
0,5 M 1M 1M
lr. Basnc artrmak iin denge gaz halin mol saysn artrmak
12 ister. Denge 1 mol Y2(g) den 2 mol XY(g) ynne kayar. Y2(g) ve
Kd = =4
1. ^ 0, 5 h2 X(k) nn mol says azalr, XY(g) ninki ise artar.
2 NO(g) + F2(g) E 2 NOF(g)
Balangta : 1 mol 2 mol 2 mol
Deiim : +0,5 +0,25 0,5

2. denge : 1,5 2,25 1,5 Sayfa 149 Soru 28

V V V
Ekzotermik tepkimelerde scaklk artnca denge girenler yn-
1, 5 2
c m ne kayar. (a ve d)
V
4= V = 9 litre
2, 25 1, 5 2 Endotermik tepkimelerde scaklk artnca denge rnler yn-
.c m
V V ne kayar. (b ve c)
22
Piston yukar ekilip hacim bytlnce basn azalr. Basnc a) t1 annda hacim kltlnce tm maddelerin deriimi
artrmak iin denge mol says byk olan tarafa kayar. Gaz artar.
karmnn rengi alyorsa denge girenler, X(g) ynne kayar. b) t2 annda scaklk artrlnca denge girenler ynne kayar
O zaman m > n dir. (a doru) ve XY2(g) azalr ve X(g) ve Y(g) artar.
Scaklk artrlnca renk koyulayorsa denge Y(g) ynne
kayar. Dolays ile tepkime endotermiktir. (b doru)
Dzensizlik eilimi gaz molnn fazla olduu girenler tarafdr.
(c yanl)
Endotermik tepkimelerde minimum enerjiye eilim yn giren- Sayfa 153 Soru 34
ler tarafdr. (d doru)
Endotermik tepkimelerde scaklk artnca denge rnler yn-
ne kayar, denge sabiti artar. (A ve C doru)
Ekzotermik tepkimelerde scaklk artnca denge girenler yn-
ne kayar, denge sabiti azalr. (D ve E doru)
Ekzotermik tepkimelerde scaklk drlnce denge rnler
Sayfa 150 Soru 30
ynne kayar. (B yanl)
Kp = Kd (RT)n ifadesinde n = 0 ise Kp = Kd olur. Dolaysy-

la a = b olur. (b yanl)
Scaklk drlnce girenlerin mol says artyorsa tepkime
endotermiktir. (a doru) Sayfa 153 Soru 35
Hacim artnca basn azalr, basnc artrmak iin denge mol
says byk olan tarafa kayar. Ancak girenlerin ve rnlerin Endotermik tepkimelerde scaklk artnca denge sabiti artar.
mol says eittir, denge bozulmaz. (c doru) (a ve e)
ESEN YAYINLARI
Hacim klnce X ve Y gazlarnn deriimi artar. (d doru)
Sayfa 154 Soru 36
Sayfa 150 Soru 31 Scaklk artnca denge sabiti artt iin tepkime endotermik-
tir. (c doru)
Scaklk artnca denge rnler ynne kayar. (a yanl) Scaklk artnca denge rnler ynne kayar ve (2 mol gazdan
O2 eklenince denge girenler ynne kayar ve SO2 deriimi 4 mol gaza) toplam molekl says artar. (a doru)
azalr. (b doru) Endotermik tepkimelerde girenlerin toplam potansiyel enerjisi
M2 musluu alanca hacim artar, basn azalr. Basnc artr- rnlerinkinden daha azdr. (b yanl)
mak iin denge mol says byk olan tarafa, rnlere kayar. Scaklk artnca denge sabiti artaca iin 50C deki denge
SO2 ve O2 nin mol says artar. (c doru, e yanl) sabiti 4 ten byk, 16 dan kk olur. (d doru)
SO3 ekilmesi dengeyi girenlere kaydrr ve SO2, O2 ve SO3 n
deriimleri azalr. (d doru)
Sayfa 154 Soru 37
a) Ekzotermik tepkimelerde scaklk artnca K denge sabiti

Sayfa 151 Soru 32 azalr. K2 < K1 dir.
b) Endotermik tepkimelerde scaklk artnca K denge sabiti
Kaba H+ eklenirse denge rnler ynne kayar ve Zn+2 deri-
artar. K2 > K1 dir.
imi artar. (a doru)
c) Endotermik tepkimelerde K denge sabiti azalyorsa,
Kaba Zn(k) eklenirse denge bozulmaz. (b yanl)
scaklk da azalr. t2 < t1 dir.
Piston aaya itilirse H2(g) nin basnc artar, denge girenler
d) Ekzotermik tepkimelerde K denge sabiti artyorsa, scaklk
ynne kayar. Zn+2 deriimi azalr. (c yanl)
da azalr. t2 = 427 < t1 dir.
Kaba H2(g) eklenirse denge girenler ynne kayaca iin Zn+2
e) Scaklk artnca K denge sabiti azald iin tepkime ekzo-
deriimi azalr ve Zn(k) halinde ker. (d doru)
termik, H < 0 yani olur.
23
11. SINIF KMYA
1 1
a) K1 iin verilen tepkime ters evrildii iin Kd = olur. 2. tepkime ters evrilir. olur.
K1 2, 5.10 5
(a doru)
b) K2 iin verilen tepkime 2 ile arpld iin Kd = K22 olur. 1
1. tepkime ters evrilip 2 ye blnr. olur.
(b doru) 4.10 10
c) K2 iin verilen tepkime 2 ye blnd iin Kd = K 2 olur. 1 1
Bu deerler arplr. K3 = . = 2.1011 olur.
(c yanl) 2, 5.10 5 2.10 5
1
d) K1 tepkimesi ters evrilip 2 ile arplacak. Kd = olur.
K 12
1
K2 tepkimesi ters evrilecek. Kd = olur. Tepkimeler
K2
Sayfa 156 Soru 43
taraf tarafa toplanr. Ancak deien Kd deerleri arplnca
1. tepkime aynen alnr. (K1 = 16)

1 . 1
sorulan tepkimenin Kd deeri bulunur. (d yanl)
K 12 K 2 1
2. tepkime ters evrilir. (K2 = )
2
e) K2 tepkimesi aynen alnp (K2), K1 tepkimesi 2 ile arplr.
1
(K12) tepkimeler taraf tarafa toplanr. Ancak deien Kd 3. tepkime ters evrilip, 2 ye blnr. (K3 = = 0,5)
4
deerleri arplnca Kd = K2.K12 bulunur. (e doru)
1
Bu deerler arplr. K4 = 16 . . 0,5 = 4
2
ESEN YAYINLARI
Sayfa 155 Soru 39

Sayfa 157 Soru 44
Verilen tepkime ters evrilip (Kd = 8), 2 ile arplnca
(Kd = 82 = 64) sorulan tepkime bulunur. 2 X(g) E Y(g) Kd = 100
tepkimesinin H deeri grafikten okunur.
H = 46 12 = 34 kj dir.
Tepkime ters evrilip, 2 ye blnrse sorulan tepkime bulunur.
H deeri de H = 17 kj dir.
Sayfa 155 Soru 40
1/2 Y(g) E X(g)
1 2 1
1. tepkime ters evrilip 2 ile arplr. cm olur. tepkimenin Kd = = 0,1 olur.
K1 100
2. tepkime aynen alnr. (K2) Tepkimelerin denge sabitleri ar-
K2
plr. K3 = olur.
K 12
Sayfa 157 Soru 45
1
1. tepkime ters evrilir. (K1 = )
Sayfa 156 Soru 41 72
2. tepkime aynen alnr. (K2 = 24)

1
1. tepkime ters evrilip 2 ye blnr. K1 = olur.
9 . 10 2 3. tepkime 2 ile arplr. (K3 = 32)
2. tepkime ters evrilir. K2 = 27.103 1
K4 = . 24 . 9 = 3
Bulunan K lar arplr. K3 = 9.104 bulunur. 72
24
Tepkime denklemi ters evrilip 2 ye blnmtr. 2 NH3(g) E N2(g) + 3 H2(g)

Tepkime denklemi ters evrilirse denge sabitinin arpmaya Balangta : 2,4 mol
gre tersi alnr. Deiim : 0,6 +0,3 +0,9
Tepkime bir say ile arplrsa bu say denge sabitine s ola-
Tepkime sonu : 1,8 mol 0,3 mol 0,9 mol
rak gelir.
Buna gre yeni denklemin denge sabiti 1 K olmaldr.
a) Kapta 1,8 mol NH3 kalmtr.
b) Kapta 0,9 mol H2 vardr.
c) 2,4 mol NH3 0,6 mol ayrr.
100 ?

%25 ayrr.
Sayfa 159 Soru 47
d) Denge deriimlerini bulalm.
1. tepkimenin K1 deeri, 2. tepkimenin K2 deerinden daha 1, 8 0, 3
[NH3] = = 0,6 [N2] = = 0,1
kk olduu iin 1. tepkimenin verimi daha azdr. 3 3
(I doru)
2. tepkimenin denge sabiti daha byk olduu iin 2. tepkime- 0, 9 ^ 0, 1 h . ^ 0, 3 h3
[H2] = = 0,3 K= = 7,5.103
deki girenlerin deriiminin (NO) daha az olmas gerekir. 3 ^ 0, 6 h2
(II yanl)
2. tepkimenin denge sabiti daha byk olduu iin dengede
iken NOF(g) nin deriimi NOCl(g) den daha fazladr.
(III yanl)
ESEN YAYINLARI
Sayfa 159 Soru 48
2 N2O3(g) E 2 N2(g) + 3 O2(g)
Balangta : 0,48 mol

Deiim : 0,24 +0,24 +0,36

Tepkime sonu : 0,24 mol 0,24 mol 0,36 mol
Bulunan mol deerleri 0,12 litreye blnerek molariteler bulu-

nur.
2 N2O3(g) E 2 N2(g) + 3 O2(g)
2M 2M 3M
Bulunan bu deerler denge sabitinde yerine yazlr.

22 . 33
K= = 27 (III. doru)
22
2 mol N2O3 den 3 mol O2 oluuyor. O zaman 0,48 mol N2O3

den 0,72 mol O2 olusayd verim %100 olurdu. Ancak elimiz-
de 0,36 mol O2 var. Bu durumda;
0,72 mol O2 oluunca verim %100 dr.

0,36 ?
%50 (I. doru)

Dengede [N2O3] = [N2] = x = 0,24 (II. doru)
25
11. SINIF KMYA
ESEN YAYINLARI
26
11. SINIF
KMYA
SORU BANKASI
NTE 3
ZELTLERDE DENGE
SORULARIN ZMLER
11. SINIF KMYA
NTE 3 : ZELTLERDE DENGE

BLM 1 : ASTLER - BAZLAR
SORULARIN ZMLER
25C de Ksu = [H+][OH] = 1.1014 pH + pOH = 14 a) x noktasnda [H+] = 107 dir.

pH = log107 = 7 zelti ntr zellik gsterir. (doru)
Yukardaki bantlar kullanlarak;
b) [H+] = 102 iken m deeri yani [OH] deeri 1012 dir.
a) [H+] = 1 1.[OH] = 1.1014 [OH] = 1.1014
[H+] = 107 iken b deeri yani [OH] deeri 107 dir. (doru)
b) [H+] = 1 pH = log1 = 0 pH = 0
c) 1. ok ynnde [H+] deriimi artar ve pH deeri azalr. (yanl)
c) pH = 0 0 + pOH = 14 pOH = 14
d) 2. ok ynnde [OH] deriimi artar ve pOH deeri azalr.
d) pH < 7 olduu iin asidiktir. (yanl)
e) Taral alan 102 ile m deeri yani 1012 nin arpmdr. Bu
da 1014 = Ksu deerine eittir. (doru)
Sayfa 204 Soru 2 f) 1. ok ynnde [H+] > [OH] olduu iin ortam asidik olur.
(doru)
a) [H+].[OH] = 1014
101.[OH] = 1014 [OH] = 1.1013 Sayfa 205 Soru 6
b) [H+] = 101 pH = log101 =1 pH = 1 A) x noktasnda pOH = 7 olduu iin zelti ntr zellik gs-
c) pH = 1 1 + pOH = 14 pOH = 13 terir. [H+] = [OH] olur. (yanl)
B) k noktasnda pH > 7 olduu iin zelti baziktir. (yanl)
ESEN YAYINLARI
d) pH < 7 olduu iin asidiktir.

C) l noktasnda pH < pOH dr. (yanl)
D) 1 ynnde pH > 7 bazlk artar. (doru)
E) 2 ynnde pH < 7 asitlik artar ve [H+] > [OH] olur. (yanl)
Sayfa 204 Soru 3
a) pOH = 0 ise [H+] = 1014 olur. Sayfa 206 Soru 7
b) pOH = 0 ise [OH] = 1 olur. A) [H+] > [OH] ise zelti asidik olur ve pH < pOH dr. (yanl)
c) pOH = 0 ise pH + 0 = 14 pH = 14 olur. B) [H+] > 107 ise zelti asidiktir. (yanl)
d) pH > 7 olduu iin ortam baziktir. Turnusol kadnn ren- C) pH > pOH ise pH > 7 olur ve baziktir. (doru)
gi krmzdan maviye dnr. pH
D) [H+] > [OH] ise ortam asidiktir. > 1 ise ortam bazik-
pOH
tir nk pH > 7 olmaldr. (yanl)
E) pH < 7 ise ortam asidiktir ve [OH] < 107 olur. (yanl)
Sayfa 205 Soru 4
6 H+ @ Sayfa 206 Soru 8

a, b) = 102 [H+] = 102 [OH]
6 OH @
A) Scaklk 25C iken 10C ye drlrse denge girenler le-
[H+] [OH] = 1014 bantsnda yerine yazalm. hine kayar ve Ksu deeri 1.1014 ten kk olur. (doru)
102 [OH]2 = 1014 [OH] = 106 B) Scaklk 25C iken 50C ye karlrsa denge rnler lehi-
ne kayar ve Ksu deeri 1.1014 ten byk olur. (doru)
[H+].106 = 1014 [H+] = 108
C) 25C de saf suda Ksu = 1.1014 olduundan
c) [H+] = 108 pH = log108 = 8
[H+] = [OH] = 107 dir. (doru)
d) [OH] = 106 pOH = log106 = 6 D) 25C den 10C ye gelince H+ ve OH deriimleri
e) pH > 7 olduu iin ortam baziktir. Bazik ortamda turnusol [H+] = [OH] < 107 olur. (yanl)
kadnn rengi krmzdan maviye dnr. Mavi turnusol E) 25C den 50C ye gelince H+ ve OH deriimleri
kad batrlrsa renk deimez, yine mavi olur. [H+] = [OH] > 107 olur. (doru)
28
ZELTLERDE DENGE

+ +
NH3(suda) + H2O(s) ? NH 4(suda) + OH (suda) (CH3)2NH + H2O (CH3)2NH 2 + OH
tepkimesinde (CH3)2NH proton alarak baz olarak davranmtr.
Balang: 0,02 +
Geri tepkimede (CH3)2NH 2 proton vererek (CH3)2NHye dn-
Deiim: x +x +x +
r. Proton veren madde asit olduundan (CH3)2NH 2 asittir.
Denge: 0,02 x x x Konjuge asit ve baz iftleri arasnda Ksu = KA . KB ilikisi var-
dr. Deerleri yerine yazalm.
6 NH +4 @ 6 OH @ x.x
KB = & 1, 8.10 5 =
6 NH 3 @ 0, 02 x ihmal 1.1014 = KA . 5.104 KA = 2.1011
x2 = 3,6 . 107 x = 6.104

Sayfa 214 Soru 13
Ayran miktar 6.104
Ayrma oran = = = 3.102
Balangtaki miktar 0,02 Periyodik cetvelde yukardan aaya inildike H nin Cl, Br ve I
ile yapt asitlerin asitlik kuvveti artar. Cl: 3. periyot, Br: 4. pe-
riyot ve I: 5. periyot elementidir.
Sayfa 211 Soru 10 Asitlik kuvvetleri HI > HBr > HCl dir.
+
HCN(suda) + H2O(sv) ? H3O (suda) + CN (suda)
Sayfa 214 Soru 14
Balang: 0,1 Ayn cins atomlardan oluan oksiasitlerde oksijen says
Deiim: x +x +x arttka asitlik kuvveti artar.
Asitlik kuvvetleri; HClO4 > HClO3 > HClO2 dir.
Denge: 0,1 x ihmal x x
6 H 3 O + @ 6 CN @ x2 Sayfa 215 Soru 15

ESEN YAYINLARI
KA = & 4, 9.10 10 =
6 HCN @ 0, 1
Periyodik cetvelde, bir periyotta soldan saa doru gidildike
(veya (H 3 O +) = K A .C A oksitlerin bazlk kuvvetleri azalr. Na: 3. periyot 1A, Mg: 3. pe-
x = [H3O+] = 7 . 106 (I. doru) riyot 2A ve Al: 3. periyot 3A grubu elementidir. Bazlk kuvvet-
leri: Na2O > MgO > Al2O3 dr.
10 molarlk HCN zeltisinin [H3O+] deriimi
[H3O+] = K A .C A bantsndan bulalm.

Sayfa 215 Soru 16
[H 3 O +] = 4, 9.10 10 . 10 & [H 3 O +] = 7.10 5
Periyodik cetvelde 1A grubunda bulunan metallerin hidroksitle-
Ayran miktar 7.105 rinin (bazlarnn) bazlk kuvveti yukardan aaya inildike ar-
Ayrma oran = = = 7.106
Balangtaki miktar 10 (II. doru) tar. Li: 2. periyot 1A, Na: 3. periyot 1A ve K: 4. periyot 1A gru-
bu elementidir. Bazlk kuvvetleri; KOH > NaOH > LiOH dr.
Zayf asitler ve bazlar seyreldike ayrma oranlar artar.
Bu nedenle 0,1 molarlk HCNnin ayrma oran 10 molarlk
Sayfa 215 Soru 17
HCNnin ayrma oranndan fazladr. sterseniz siz de 0,1 mo-
larlk zeltinin ayrma orann bularak 10 molarlk zeltinin Periyodik cetvelde metallerin hidroksitli bileiklerinin (bazlar-
ayrma oranyla karlatrnz. (III. doru) nn) bazlk kuvvetleri ayn periyotta soldan saa gidildike aza-
lr. Na: 3. periyot 1A, Mg: 3. periyot 2A ve Al: 3. periyot 3A grubu
elementidir. Bazlk kuvvetleri; NaOH > Mg(OH)2 > Al(OH)3 dr.
Sayfa 212 Soru 11
Sayfa 219 Soru 18
HF + H2O ? H3O+ + F
H+ alarak veya vererek birbirine dnen asit bazlara konju- HNO3 bir deerli kuvvetli asittir. 103 molarlk zeltisinde,
ge asit bazlar denir. Bu nedenle HFnin konjuge baz Fdir. HNO3 H+ + NO 3

Konjuge asit bazlarda Ksu = KA . KB ilikisi vardr. Deerleri ye- 103 M 103 M 103 M
rine yazalm. [H+] molar deriimi de 103 M dr.
1.1014 = 4.104 . KB KB = 2,5.1011 [OH] = 1011, pOH = 11, pH = 3 tr.
29
11. SINIF KMYA
pH deeri 5 ise [H+] = 105 molar olur. Balangtaki mol says;

n
[OH] = 109, pOH = 9 dur. M= n = M.V = x.0,1
V
300 ml su eklenince son hacim 400 ml (0,4 L) olur.
x.0, 1
Son durumda; 103 M = x = 4.103 M HCl dir.
0, 4

a) 1 M HCl zeltisinde [H+] = 1 M dr. pH = 10 ise pOH = 4 ve [OH] = 104
b) [H+] = 1 ise [OH] = 1014 M dr. pH = 12 ise pOH = 2 ve [OH] = 102
c) [H+] = 1 ise pH = log1 = 0 dr. Balangtaki mol says;
d) pH = 0 ise pOH = 14 tr. n
M= n = 104.0,2 = 2.105 mol
V
e) Balangtaki mol saysn bulalm:
Su buharlatrlrsa son hacim (0,2 x) litre olur.
Ancak hacim litre alnacak.
2.10 5
102 M OH = x = 198 ml dir.
M=
n
n = M.V = 1.0,1 = 0,1 mol ^ 0, 2 x h
V
900 ml su eklenince son hacim 1000 ml yani 1 litre olur. Sayfa 221 Soru 25
0, 1
Mson = = 0,1 M dr. [H+] = 101, [OH] = 1013 olur.
1 pH = 2 ise [H+] = 102 M dir.
pH = 4 ise [H+] = 104 M dir.
ESEN YAYINLARI
n
Balangtaki mol says; M = n = 102.0,5 = 5.103 mol
V
Sayfa 220 Soru 21 Su eklenince son hacim; (0,5 + x) litre olur.

5.10 3
Son durumda; 104 = x = 49,5 L dir.
n m 14, 8 ^ 0, 5 + x h
a) M = = M= = 5.103 M
V MA.V 74 . 40
Ca(OH)2 = 74 g/mol Sayfa 221 Soru 26
5.103 M Ca(OH)2 zeltisinde Normal koullarda HCl nin mol saysn bulalm.
22,4 L 1 mol
1.102 M OH vardr.
1,12 L ?

b) [OH] = 102, pOH = 2 ve pH = 12 bulunur. 0,05 mol HCl = 0,05 mol H+ olur.
0, 05
M= = 101 M H+ pH = 1 , pOH = 13
0, 5
pOH = 12 ise pH = 2 dir. [H+] = 102 olur. pH = 12 ise pOH = 2 dir. [OH] = 102 M dr.
n
M= n = 102 . 0,2 = 2.103 mol OH
Balangtaki mol saysn bulalm. V

M=
n
& n = M.V = 10 2 . 10.10 3 = 10 4 mol Ba(OH)2 Ba+2 + 2 OH
V \ 3 3
litre 1.10 mol 2.10 mol
990 ml su eklenince son hacim 1000 ml, 1 litre olur. 1 mol Ba(OH)2 171 gr
10 4 1.103
mol ?
M= = 104 M H+ pH = 4 dr.
1
0,171 gramdr.
30
ZELTLERDE DENGE
Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 zeltide pH 6 ise [H+] = 106 M dir.
0,3 mol 0,6 mol Bu durumda 0,01 M lik zeltide H+ iyon deriimi 106 M oldu-
una gre, HA zayf asittir.
Tepkimeye gre 0,6 mol HCl kullanlr.
HA iin iyonlama denklemi yazlrsa,
0, 6
MHCl = = 1 M HCl = 1MH+ HA H+ + A
0, 6
pH = log1 = 0 pH = 0 dr. Bafllang 102
Dengede 102 10 6
10 6
106
ihmal
6 H + @6 A @
Ka =
6 HA @
Sayfa 222 Soru 29
10 6 .10 6
Ka = Ka = 1010 bulunur.
HCl nin molaritesini bulalm. 10 2
6, 10 3
M= = 2.103 M HCl = 2.103 M H+
3 Sayfa 224 Soru 33
pH = log2.103 BOH zayf bir bazdr. Zayf bazn iyonlama denklemi yazlr.
pH = 3 log2 = 3 0,3 = 2,7 BOH ? B+ + OH
pH = 2,7 pOH = 14 2,7
Balang: 0,1
pOH = 11,3
Dengede : 0,1 x x x
ESEN YAYINLARI
6 B + @6 OH @
Ka =
6 BOH @
x.x
Sayfa 222 Soru 30 105 =
0,1 x ihmal
pH = 14 pOH = 0 ve [OH] = 1 M olur.
x = [OH] = 103
Hacim 200 mL = 0,2 L
+ Ksu = [H+].[OH]
Na(k) + H2O(s) Na(aq) + OH(aq)
123 1014 = [H+].103
n = 1.0,2
[H+] = 1011 pH = 11 bulunur.
n = 0,2 mol
OH nin mol says 0,2 mol olduuna gre Na nn da mol says
0,2 moldr. Sayfa 224 Soru 34
Na nn ktlesi = 0,2.23 = 4,6 gram
100 0,1 iyonlarsa
0,1 x

0, 1.0, 1
x = 100 = 104
Sayfa 222 Soru 31
MOH M+ + OH
pH = 1 [H+] = 0,1 M dir.
Bafllang : 0,1
pH = 2 [H+] = 0,01 M dir. 4
Dengede : 0,1 10 104 104
zeltideki pH nin 1 den 2 ye kmas [H+] deriiminin 1/10 ihmal
una dmesi demektir. Bunun iinde zelti hacmi 10 katna

karlmaldr. 100 mL zeltiye 900 mL su eklenirse hacim 10 6 M + @6 OH @ 10 4 .10 4
Kb = = = 107 bulunur.
katna kar.
6 MOH @ 0, 1
31
11. SINIF KMYA
Eit molar deriimde verilen zayf asitlerden Ka deeri byk a) 100 M HX 1 iyonlarsa
olan (HNO2) asit Ka deeri kk olan asite (HCN) gre da- 0,01 M HX ?
ha fazla iyonlam yani pH deeri daha kk, H+ deriimi
1.104 M H+ olur.
daha byktr, iletkenlii ve iyonlama yzdesi daha fazladr.
b) [H+] = 104 ise [OH] = 1010 dur.
a) Ka deeri byk olan HNO2 dir.
c) [H+] = 104 ise pH = 4 tr.
b) Ka deeri kk olan HCN dir.
d) [OH] = 1010 ise pOH = 10 dur.
c) Ka deeri byk olan HNO2 dir.
e) HX o H+ + X
d) Ka deeri kk olan HCN dir.
0,01 104 104
10 4 .10 4
Ka = = 106
0, 01
Sayfa 225 Soru 36

Sayfa 226 Soru 39
zeltide pH = 4 ise [H+] = 104 M dr.
0,1 M HClO2 zeltisinde H+ deriimi 104 M olduuna gre X : pH = 0 ise 1 M HX = 1 M H+ demektir.
Bu durum HX in kuvvetli asit olduunu gsterir.
HClO2 zayf asittir.
Y : pH = 5 ise 1 M HX zeltisinin pH deeri 5 deil, sfrdr.
+
HClO2 H + ClO2 Demekki Y zeltisi zayf asittir.
Bafllang : 0,1 Z : pH = 7 olduundan ntrdr.
Dengede : 0,1 10
4
10 4
10 4 T : pH = 14 ise 1 molar MOH = 1 molar OH demektir.
ESEN YAYINLARI
[OH] = 1 , pOH = 0 ve pH = 14 olur.

[H+]. [ClO2 ] 10
4 4
. 10
Ka = = = 107 Bu durum T nin kuvvetli baz olduunu gsterir.
[HClO2] 0,1 104 ihmal
Sayfa 226 Soru 40
pH = 3 ise [H+] = 103 dr.

HX o H+ + X
103 103
Sayfa 225 Soru 37
6 H + @6 X @ 10 3 .10 3
Ka = 2.105 =
BOH o B+ + OH 6 HX @ 6 HX @
Balang: 0,01 m 0, 37
[HX] = 0,05 M= 0,05 = MA = 74
Dengede: 0,01 x x x VM A 0, 1.M A
x2 x2 x2
Kb = Kb = 1.108 =
0,01 x 0,01 102 Sayfa 227 Soru 41
ihmal
2
x = 105 = [OH] 300 = 6 g CH3COOH
100
a, b) [OH] = 105 , [H+] = 109 dur.
6
M= = 0,1 M CH3COOH bulunur.
c) [H+] = 109 , pH = 9 dur. 60.1
d) [OH] = 105 , pOH = 5 dir. pH = 3 ise [H+] = 103 dr.

e) 0,01 M BOH 105 M iyonlar. CH3COOH o CH3COO + H+
100 ? 0,1 M 103 103

10 3 .10 3
Ka = = 105
%0,1 olur. 0, 1
32
ZELTLERDE DENGE
pH = 9 ise pOH = 5 dir. H3PO4 n mol saysn bulalm.

[OH] = 105 M olur. n = M.V = 0,1.0,1 = 0,01 mol H3PO4
+
CH3NH2 + H2O o CH3NH + OH
3 0,03 mol H+ = 0,03 mol OH
105 105
Ba(OH)2 Ba+2 + 2 OH
6 CH 3 NH +3 @ . 6 OH @ 10 5 .10 5 2
Kb = 1.108 = 1,5.10 mol 0,03
6 CH 3 NH 2 @ 6 CH 3 NH 2 @
1, 5.10 2
MBa(OH) = = 0,1
[CH3NH2] = 102 2 150.10 3
Sayfa 227 Soru 43

Sayfa 230 Soru 47
Tm kaplarda 1 deerli asit ve bazlar bulunmaktadr. HX kuv-
pH = 13 ise pOH = 1 ve [OH] = 101 dir.
vetli asit olduundan pH deeri en kyktr. (1)
n = M.V = 101.50.103 = 5.103 mol OH
BOH kuvvetli baz olduundan pH deeri en byktr. (2)
5.103 mol OH = 5.103 mol H+ olur.
HY zayf asit olduundan pH deeri zayf baz olan MOH den
daha kktr. (3 < 4) pH ilikisi: 1 < 3 < 4 < 2 dir. pH = 2, [H+] = 102 = [HCl] dir.
n 5.10 3
MHCl = 102 = V = 0,5 = 500 ml
V V
ESEN YAYINLARI
Sayfa 229 Soru 44

Sayfa 230 Soru 48
NaOH n mol saysn bulalm.
n = M.V = 0,4 . 25 . 103 = 1.102 mol NaOH Karmn pH nn 12 olmas ortamn bazik olduunu gsterir.
1.102 mol NaOH = 1.102 mol OH olur. Yani OH nin mol says H+ inkinden fazla ve artan OH vardr.
Tamamen ntrletirmek iin OH ve H+ iyonlarnn saylar eit Artan OH nin mol saysn bulalm:
olmaldr. Karmn pH = 12 ise pOH = 2 ve artan [OH] = 102 M dr.
1.102 mol H+ = 1.102 mol HCl dir. n = M.Vson = 102.(0,2 + x)
n 10 2 Artan OH mol = OH mol H+ mol
MHCl = 0,1 = V = 0,1 L = 100 ml
V V
102.(0,2+x) = x.0,03 0,01.0,2 x = 0,2 L = 200 ml
Sayfa 229 Soru 45 Soru 49

Sayfa 230
H2SO4 n mol saysn bulalm.
Asit ve bazdan gelen H+ ve OH mol saylarn bulalm.
n = M.V = 0,1.50.103 = 5.103 mol H2SO4 nHCl = 1.0,5 = 0,5 mol HCl = 0,5 mol H+
nNaOH = 0,8.0,5 = 0,4 mol NaOH = 0,4 mol OH
H+ mol says = 1.102 = OH mol saysdr.
0,5 0,4 = 0,1 mol H+ artar.
1.102 mol OH = NaOH mol saysdr.
Bu deer karmn hacmine blnr.
n 1.10 2 0, 1
MNaOH = M= = 0,5 MH + = = 101 MH+ pH = 1
V 20.10 3 1
33
11. SINIF KMYA

+
Asit ve bazdan gelen H+ ve OH mol saylarn bulalm. a) 0,1 M HCl zeltisinde [H ] = 0,1 pH(x) = 1 olur.
n = 0,8.0,3 = 0,24 mol NaOH = 0,24 mol OH b ve c) Dnm noktas, pH n 7 olduu noktadr. pH n 7 oldu-
NaOH
+
nH = 1.0,1 = 0,1 mol H2SO4 = 0,2 mol H u noktada nH+ = nOH olur.
2SO4
nH+ = 0,1.0,1 = 0,01 mol H+ dir.

0,24 0,2 = 0,04 mol OH artar. Bu deer karmn hacmi-
nOH = 0,01 mol OH olmaldr. 0,1 M NaOH = 0,1 M OH
ne blnr.
n 0, 01
MOH = 0,1 = V = 0,1 = 100 ml
0, 04 V V
MOH = = 101 M OH pOH = 1 , pH = 13
0, 4
pH n 7 olduu noktada NaOH hacmi V1 = 100 ml dir.
Dnm noktasnda zelti hacmi,
100 ml HCl + 100 ml NaOH = 200 ml dir.
d) nH+ = 0,1.0,1 = 0,01 mol H+
nOH = 0,1.0,15 = 0,015 mol OH
0,015 0,01 = 0,005 mol OH artar.
Sayfa 231 Soru 51 Bu deer karmn hacmine (250 ml) blnr.

5.10 3
MOH = = 2.102 M OH
Karmn pH nn 12 olmas ortamn bazik olduunu gste- 0, 25
rir. Dolaysyla OH nin mol says, H+ ninkinden fazla ve ar-
tan OH vardr.
Karmn pH = 12 ise pOH = 2 ve artan [OH] = 102 dir.
ESEN YAYINLARI
Artan OH mol = OH mol H+ mol

102.1 = OH mol 102.1
OH mol = NaOH mol = 2.102 dir.
Sayfa 237 Soru 54
2.102.40 = 0,8 gram NaOH
A) Grafiin balang noktasnda pH = 12 dir.
Bu durumda pOH = 2 dir. (doru)
B) pH = 7 olduunda nH+ = nOH dir.
nH+ = 0,1.30.103 = 3.103 mol H+
nOH = 3.103 mol olmaldr.
n 3.10 3
Sayfa 231 Soru 52 MOH = 102 = V = 300 ml (doru)
V V
HCl + NaOH NaCl + H2O C) Dnm noktasnda, pH n 7 olduu yerde:

123
n = 0,2.1,0 = 0,2 mol 30 ml HCl + 300 ml NaOH = 330 ml dir. (doru)
Tepkimeye 0,2 mol HCl girmi. 0,2 mol HCl, 0,2 mol NaOH ile D) nH+ = 0,1.0,2 = 0,02 mol
tam ntrleir. 0,2 mol NaOH 0,2 . 40 = 8,0 gramdr. (A doru) nOH = 102.0,3 = 0,003 mol
Tam ntr zeltide pH = 7 dir. (B doru) 0,02 0,003 = 0,017 mol H+ artar.
Ntrleme sonucu oluan NaCl tuzu, suda Na+ ve Cl iyonlar Bu deer karmn hacmine (300 ml NaOH + 200 ml HCl)
halinde bulunur. (C doru) blnr.
Tepkimede 0,2 mol NaOH kullanldna gre Na+ nn mol 0, 017

MH+ = 0,1 (yanl)
says da 0,2 dir. Na+ iyonunun deriimi 0,2/0,2 = 1 M bulunur. 0, 5
(D yanl) E) Kuvvetli asit-baz titrasyonlarnda edeerlik noktas pH n

7 olduu (a) yerdir. (doru)
zeltide Na+ ve Cl deriimleri eit olup 1,0 M dir. (E doru)
34
ZELTLERDE DENGE
Kuvvetli asitten gelen H+ ve kuvvetli bazdan gelen OH I. kapta, nHCl = 0,2.V mol H+
iyonlarnn mol saylarnn eit olduu, pH = 7 noktasna ede- nNaOH = 0,1.V mol OH
erlik noktas denir.
H+ mol says OH den fazladr, ortam asidiktir.
Asidik ortamda, [H+] > [OH] olduu iin renksizdir. (I. yanl)
II. kapta, nNaOH = 0,2.V mol OH
Sayfa 237 Soru 56 nHCl = 0,1.V mol H+
nOH > nH+ ortam baziktir. [OH] > [H+] olduu iin renk
Grafiin balang noktasnda pH = 1 dir. Dolaysyla,
krmzdr. (II. doru)
[H+] = 101 = [HCl] olur.
III. kapta, nOH = 0,1.V mol OH
pH = 7 olduu noktada H+ ve OH mol saylar eit olmaldr.
+
0,05 M H2SO4 = 0,1 M H
nH+ = 101.V
nOH = 101.V
nH+ = 0,1.V mol H+
Grafikte eklenen bazn mol says 0,2 olduundan,
nOH = nH+ ortam ntrdr. (III. yanl)
0,2 = 101.V
V = 2 L = 2000 ml dir.
Sayfa 239 Soru 60
Balangta pH deeri 13 olan baz zeltisine asit zelti-

Sayfa 238 Soru 57 si ekleniyor.
ESEN YAYINLARI
pH = 7 olduu noktada nOH = nH+ dir.

Asit 1 deerli ise
nOH = 0,1.0,1 = 0,01 mol
nH+ = 0,1.60.103 = 6.103 mol H+ olur.
nH+ = 0,01 mol olmaldr. Asit (X) 1 deerli ise
Baz zeltisinin pOH = 7 , pH = 7 olabilmesi iin;
nH+ = 0,1.50.103 = 5.103 mol olur.
nOH = 6.103 mol olmaldr.
Ancak 0,01 mol H+ gerektii iin asit
Ancak baz 1 deerli ise
2 deerli iken 2.5.103 = 0,01 mol olur.
nOH = 0,1.30.103 = 3.103 mol olur. H2SO4 2 deerli bir asittir.
2 deerli baz ise
nOH = 2.3.103
Sayfa 240 Soru 61
nOH = 6.103 olur. (I. doru)
Zayf baz (NH3) zeltisi ile kuvvetli asit (HCl) zeltisi tepki-
60 ml asit zeltisi kullannca pOH = 7 = pH oluyor. (II. doru)
meye girince ntrleme olur. Ancak edeerlik noktasnda top-
Edeerlik noktasnda (pH = 7), 60 ml asit ve 30 ml baz kulla-
lam zeltinin pH deeri 7 olmaz. Yani ntr zellik gsteren
nldna gre toplam hacim 90 ml dir. (III. doru)
sulu zelti olumaz. Burada oluan tuzun (NH4Cl) sulu zel-
tisi asit kuvvetli baz zayf olduu iin asidik zellik gsterir.
pH n 7 olduu noktada HCl kuvvetli asit zeltisi ile zayf baz NH3 zeltisinden
oluan NH4Cl zeltisi asidiktir.
nH+ = nOH dir.
NaOH kuvvetli baz zeltisi ile zayf asit HCN zeltisinden
nH+ = 0,1.0,3 = 0,03 mol H+
oluan NaCN zeltisi baziktir.
nOH = 0,03 mol OH olmaldr.
NaOH kuvvetli baz zeltisi ile kuvvetli asit HCl zeltisinden
n 0, 03
MOH = 102 = V=3L oluan NaCl zeltisi ntrdr.
V V
35
11. SINIF KMYA
Sayfa 245 Soru 67

Sayfa 241 Soru 63
nNaOH = 0,1.0,1 = 0,01 mol
Kuvvetli bir baz (NaOH) ile zayf bir asitin (CH3COOH) eit mo-
lar deriimli (1M) zeltileri titre edilince edeerlik noktasnda nCH = 0,1.0,1 = 0,01 mol
3COOH
pH = pOH = 7 olamaz. nk oluan karm ntr zellik gs- b noktasnda (edeerlik noktas) kuvvetli baz ile zayf asitin
termez. Oluan tuzun sulu zeltisi bazik zellik gsterir. Ba- mol saylar eittir. (B doru)
zik zellik gsteren bir zeltide [OH] > 107 ve [H+] < [OH] Ancak burada ntr tuz olumad iin (asit ve bazn kuvveti
olur. Krmz turnusolun rengini maviye evirir. farkldr) pH 7 olmaz. (C yanl)
Baz kuvvetli olduu iin bazik tuz oluur.
Sayfa 241 Soru 64 a noktasnda kuvvetli baz fazla olduu iin zelti baziktir.
KNO3 zeltisi KOH ve HNO3 zeltilerinden oluur. KNO3 n (A doru)

pH deeri 7 olduuna gre KOH kuvvetli baz, HNO3 kuvvet- c noktasnda zayf asitin mol says daha fazla olduu iin
li asittir. KF zeltisi KOH ve HF zeltilerinden oluur. KF nin (tampon sistemi) asit ve tuz zeltisi bulunur. (D, E doru)
pH deeri 7 den byk (bazik) olduuna gre HF zayf asittir.
NH4NO3 zeltisi NH3 ve HNO3 zeltilerinden oluur.
NH4NO3 n pH deeri 7 den kk (asidik) olduuna gre
NH3 zayf bazdr.
Zayf bir asit ya da baz ile bu asit ya da bazn tuzunu birlikte I. nNaOH = 0,1.0,1 = 0,01 mol
bulunduran zeltiler tampon zeltidir. (E doru) nHCN = 0,1.0,2 = 0,02 mol
ESEN YAYINLARI
Tampon zeltide
Zayf asit (HCN) daha fazla olduu iin asidik tampon sis-
6 Baz @ 0, 1 temi oluur. (I. yanl)
[OH] = Kb . [OH] = 105 . = 105 (A yanl)
6 Tuz @ 0, 1
II. nNH = 0,2.0,1 = 0,02 mol
3
[H+].[OH] = 1014 [H+].105 = 1014 [H+] = 109
nHCl = 0,1.0,1 = 0,01 mol
(B yanl)
Zayf baz (NH3) daha fazla olduu iin bazik tampon siste-
[Cl] = 0,1 M , [OH] = 105 M (C yanl) mi oluur. (II. doru)
6 Tuz @ III. nNaOH = 0,1.0,1 = 0,01 mol
Tampon zeltide Kb = [OH] . (D yanl)
6 Baz @
nHCN = 0,1.0,1 = 0,01 mol
Sayfa 245 Soru 6 Zayf asit (HCN) artmyor. Tampon sistemi olumaz. Bazik
tuz oluur, hidroliz olur. (III. yanl).
I. nNaOH = 0,05.50.103 (NaOH: Kuvvetli baz)
nHCN = 0,01.50.103 (HCN: Zayf asit)
Kuvvetli baz olan NaOH zeltisi, zayf asit olan HCN den
daha fazladr, tampon sistemi olmaz.
II. nNaOH = 0,05.50.103
nHCN = 0,05.50.103
Kuvvetli baz ile zayf asitin mol saylar ayndr, tampon
sistemi olmaz, hidroliz olur.
III. nNaOH = 0,05.50.103
nHCN = 0,05.60.103
Zayf asitin mol says kuvvetli bazdan fazladr. Dolays ile
zayf asit artar, zayf asit ve bu asitin tuzu tampon siste-
mi oluturur.
36
ZELTLERDE DENGE
NTE 3 : ZELTLERDE DENGE

BLM 2 : ZNME - KELME DENGELER
SORULARIN ZMLER
a) CaSO4 = 40 + 32 + 64 = 136 g/mol MgF2 = 62 g/mol

5 litreyi doyuran CaSO4 n mol saysn bulalm. 2, 48 . 10 2
200 ml yi doyuran MgF2 mol says = = 4.104 mol
62
1, 36 . 10 2 200 ml de 4.104 mol
= 104 mol
136 1000 ml (1 lt) x

5 litrede 104 mol doyurursa
x = 2.103 mol/l
1 litrede x
2+
x = 2.105 mol/L MgF2(k) ? Mg + 2 F
2.103 4.103
+2 2
b) CaSO4(k) ? Ca (aq) + SO 4(aq)
K = (2.103).(4.103)2
2.105 2.105
K = 3,2.108
2
c) CaSO4 n K = [Ca2+] [SO4 ]
K = (2.105).(2.105)
K = 4.1010
Sayfa 286 Soru 5

Sayfa 285 Soru 2
ESEN YAYINLARI
Grafikte PbCl2 nin znen mol says

a) X+m ve Yn iyonlarnn deriimlerinin sabit olduu yerdeki
= 5.104 3.104 = 2.104 moldr.
deerlerden katnn forml bulunur.
2 litrede 2.104 mol
X0,2Y0,3 = X2Y3
1 litrede x
3+ 2
b) X2Y3(k) ? 2 X (aq) + 3 Y (aq) 4
x = 1.10 mol/L
PbCl2(k) ? Pb2+ + 2 Cl
c) K = [X3+]2.[Y2]3
1.104 2.104
K = (0,2)2.(0,3)3
K = (1.104).(2.104)2
K = 1,08.103
K = 4.1012
Sayfa 285 Soru 3
a) Co(OH)3 = 110 g/mol

200 litreyi doyuran Sayfa 286 Soru 6
2, 2 . 10 6
Co(OH)3 n mol says = = 2.108 mol Balangta kapta n = M.V = 0,0001.1 = 1.104 mol BaCrO4
110
bulunuyor. Kaba 1.104 mol daha BaCrO4 eklenince doyurulu-
200 litrede 2.108 mol yor. znen toplam mol says 2.104 dr.
1 litrede x
BaCrO4 n sudaki molar znrl,
x = 1.1010 mol/L = Co(OH)3 n molar znrl n 2 . 10 4
M= = = 2.104 mol/L dir.
V 1
b) Co(OH)3(k) ? Co3+ + 3 OH 2
BaCrO4(k) ? Ba2+ + CrO4
1.1010 M 3.1010 M
2.104 M 2.104 M
c) K = [Co3+].[OH]3 = 1010.(3.1010)3 = 27.1040 K = (2.104).(2.104) = 4.108
37
11. SINIF KMYA
n PbSO4 n saf sudaki znrlne s diyelim.

M= bantsndan balangtaki mol says bulunur.
V 2
PbSO4(k) ? Pb2+ + SO4
s s s
n
0,2 = n = 0,02 mol
0, 1 K = s2
1.108 = s2 s = 104 mol/L
0,01 mol Ba(OH)2 eklenince toplam mol says 0,03 moldr.
n 0, 03
Ba(OH)2 nin molar znrl = = = 0,3 mol/L dir. 1 L de 104 mol 1 mol 303 gr
V 0, 1
Ba(OH)2(k) ? Ba2+ + 2 OH 100 L de x 102 mol x

0,3 0,6 x = 102 mol x = 3,03 g
K = (0,3).(0,6)2 = 0,108
Sayfa 287 Soru 8
a) BaCO3 n saf sudaki znrlne s diyelim.

2
BaCO3(k) ? Ba2+ + CO3
s s s
ESEN YAYINLARI
2
K = [Ba2+].[CO3 ]
K = s.s = s2
16.1010 = s2
s = 4.105 mol/L
Sayfa 287 Soru 11

2
b) [Ba2+] = [CO3 ] = s = 4.105
a) Al(OH)3 n saf sudaki znrlne s diyelim.
Al(OH)3(k) ? Al3+ + 3 OH
s s 3s
K = s.(3s)3 = 27s4
27.1032 = 27s4 s = 108 mol/L
b) [OH] = 3s = 3.108 mol/L

Sayfa 287 Soru 9
1L 3.108 mol
a) Ag2CO3 n saf sudaki znrlne s diyelim.
50 L x
+ 2
Ag2CO3(k) ? 2 Ag (aq) + CO 3(aq) x = 1,5.106 mol
s 2s s
K = (2s)2.(s) = 4s3
c) 1L 108 mol Al(OH)3
32.1012 = 4s3
50 L x
s = 2.104 mol/L
7
x = 5.10 mol
Al(OH)3 = 78 g/mol 1 mol 78 g Al(OH)3
b) [Ag+] = 2s = 2.2.104 = 4.104 mol/L
5.107
mol x

2 5
x = 3,9.10 g
c) [CO3 ] = s = 2.104 mol/L
38
ZELTLERDE DENGE
a) K deeri verilen BaSO4 n (balang iyon deriimleri Ca2+ ve F nin molar deriimlerini bulalm.
arpm) Kiyon deerini bulup K ile karlatralm. n
M= n = 2.102.0,2 = 4.103 mol Ca(NO3)2
Eit hacimde kartklar iin molariteler yarya iner. V
4.10 3 Karmn toplam hacmine blnce;

4.103 M Ba(NO3)2 de [Ba2+] = = 2.103
2 4.10 3
= 8.103 M Ca(NO3)2 = 8.103 M Ca2+
0, 5
2 2.10 3
2.103 M K2SO4 de [SO4 ] = = 1.103
2 Ayn ilemleri NaF iin de yapalm.
2
[Ba2+].[SO4 ] = (2.103).(1.103) 12.10 3
Kiyon = 4.102.0,3 = 12.103 mol NaF = 24.103 M NaF
0, 5
Kiyon = 2.106 Kiyon > K olduundan kelme olur. F deriimi = 24.103
2 Ca2+ + 2 F ? CaF2(k)
b) Ba2+ ve SO4 molar deriimlerini kme tepkimesinde
yerine yazalm. 8.103 24.103
8.10 3 16.10 3
2
Ba2+ + SO4 BaSO4(k)
2.103 1.103 biter 8.103
1.103 1.103 K = [Ca2+].[F]2

1.103 biter 128.1012 = [Ca2+].[8.103]2
[Ba2+] = 1.103 [Ca2+] = 2.106
2
c) SO4 deeri K deerinden bulunur.
2
1.1010 = [Ba2+].[SO4 ]
2
1.1010 = 1.103 [SO4 ]
ESEN YAYINLARI
2
[SO4 ] = 1.107
Sayfa 290 Soru 13
a) Eit hacimde kartklar iin molariteler yarya iner.

Pb(NO3)2 ? Pb2+ + 2 NO3
0,1 0,2
0, 1 0, 2
[Pb2+] = = 0,05 [NO3] = = 0,1
2 2
NaBr ? Na+ + Br
0,1 0,1 Sayfa 291 Soru 15
0, 1 0, 1 2
[Na+] = = 0,05 [Br] = = 0,05 BaSO4 zeltisindeki Ba2+ ve SO4 nin deriimleri hacim 2
2 2
katna ktndan yarya iner.
b) Pb2+ + 2 Br ? PbBr2(k) 2.10 3

= 1.103 M Ba(NO3)2 = 1.103 M Ba2+
2
0,05 0,05
0,025 0,05 x x 2
M K2SO4 = M SO4
2 2
0,025 biter
[Pb2+] = 0,025 Ba2+ + SO4
2
? BaSO4
Br deriimi K deerinden bulunur. x
1.103
2 2
1.1021 = [Pb2+].[Br]
2
1.1021 = (0,025).[Br] x
K = [Ba2+].[SO4 ] 1.108 = (1.103). b l x = 2.105
2
2
[Br] = 2.1010
39
11. SINIF KMYA

Eit hacimde karnca molariteler yarya iner. 2. beherde K+ ve NO3 iyonlar vardr. NaCl eklenince KCl -

4.10 3 ker, Na+ ve NO3 iyonlar kmez.
= 2.103 M Mg(NO3)2 = 2.103 M Mg2+
2 1. beherde Pb2+ ve NO3 iyonlar vardr. NaCl eklenince Pb2+
ve Cl , PbCl2 eklinde ker.
2.10 3
= 1.104 M NaOH = 1.104 M OH
2 3. beherde Ca2+ ve Cl iyonlar vardr. K2SO4 eklenince Ca2+
2
ve SO4 , CaSO4 eklinde ker, K+ ve Cl kmez.
Mg(OH)2 ? Mg2+ + 2 OH
K = [Mg2+].[OH]2
K = (2.103).(1.104)2
K = 2.1011 Sayfa 292 Soru 20
BaCl2 Ba+2 + 2 Cl
2.105 2.105 4.105
2
Na2SO4 2 Na+ + SO4
x 2x x
Sayfa 291 Soru 17
zeltiler eit hacimde kartrldklar iin molariteler yarya iner.
K deeri verilen AgOH daki Ag+ ve OH iyon deriimleri- 2.10 5
[Ba+2] = = 105 M
ni bulalm. 2
n 2 x
M= n = M.V bantsndan, [SO4 ] =
V 2
5.103.0,1 = 5.104 mol NaOH kelmenin balama an iyon deriimleri arpmnn (Q) K ye
ESEN YAYINLARI
karmn toplam hacmine blnnce, eit olduu andr.

5.10 4 BaSO4 ? Ba+2 + SO4
2
= 1.103 M NaOH = 1.103 M OH
0, 5 2
Q = [Ba+2].[SO4 ]
Ayn ilemi AgNO3 iin yapalm. n = M.V bantsndan
x
109 = 105 . x = 2.104 M
n = x M.0,4 = 0,4.xM mol 2
0, 4 xM
= 0,8 xM
0, 5
Ag+ + OH ? AgOH Sayfa 292 Soru 21
0,8 xM 103
zeltiler eit hacimde kartrldna gre Pb(NO3)2 ve KI nn
K = [Ag+].[OH] deriimleri yarya der. (0,2 M den 0,1 M ye der)
1.1010 = (0,8x).(103)
Pb(NO3)2 Pb2+ + 2 NO 3
x = 1,25.107 0,1 M 0,1 M 0,2 M
KI K+ + I
Sayfa 291 Soru 18 0,1 M 0,1 M 0,1 M
karmdaki Pb2+ ve I nin balang deriimleri arpm
K deeri verilen Cu2S iin Cu+ molar deriimini CuNO3 -
zeltisinden bulalm. (K(PbI )) = [Pb2+].[I]2 = 0,1.(0,1)2 = 1.103 (A doru)
2
1.105 M CuNO3 = 1.105 M Cu+ zeltide K+ deriimi 0,1 M bulundu (B yanl)
Cu2S nin kme tepkimesini yazalm. Kiyon = 1.103 > K = 1,4.108 olduundan kelme olur.
2 Cu+ + S2 ? Cu2S(k) (C doru)

1.105 x
zeltide NO 3 deriimi 0,2 M bulundu. (D doru)
K = [Cu+]2.[S2] Net iyon denklemi kelmek zere birleen iyonlar arasndaki
1,6.1048 = (1.105)2.[S2] tepkimedir.
2+
[S2] = 1,6.1038 Pb (aq) + 2 I (aq) PbI2(k) (E doru)
40
ZELTLERDE DENGE
100 gram su 30 Cden 90 Cye astldnda 10 gram kerse I. beherde,

250 gram su 30 Cden 90 Cye astldnda x 2
BaSO4(k) ? Ba2+ + SO4 H > 0
tepkimesinde s girenler tarafndadr. Scaklk artrlnca den-
250 . 10 ge rnler lehine kayar ve kat ktlesi azalr.
x = = 25 g NaNO3 ker.
100 Ayn durum III. beher iin de geerlidir. (I ve III yanl)
II. beher de znme olay ekzotermiktir ve s rnler

tarafndadr. Scaklk artrlrsa denge girenler lehine kayar ve
kat ktlesi artar, kelme olur. (II doru)
Sayfa 294 Soru 23
20 Cde 300 gram su buharlatrlrsa 30 . 3 = 90 gram KNO3 Sayfa 297 Soru 27
kristalleir. 2
A) CaSO4 eklenirse SO4 deriimi deimez, ken kat kt-
40 Cde 60 gram KNO3 100 gram suyu doyurursa lesi artar.
90 gram KNO3 x B) Ayn scaklkta su eklenince deriim deimez, kat tama-

ESEN YAYINLARI

men znnce deriim azalr.
90 . 100
x = = 150 g su gerekir. C) Ca(NO3)2 eklenince Ca2+ deriimi artar, denge girenlere
60 2
kayar ve SO4 deriimi azalr.
D) Kartrmak deriimi deitirmez.
E) znme tepkimesi s alan (endotermik)dr. Scaklk ar-

2
tnca denge rnlere kayar ve SO4 deriimi artar.
Sayfa 294 Soru 24
70 Cde 100 gram su buharlatrldnda 50 gram KCl kris-

talleir.
200 gram su buharlatrldnda 100 gram KCl kristalleir. Sayfa 297 Soru 28
a) zelti stlnca denge girenlere kaynca kelme olur ve

kat ktlesi artar. Bu durum ekzotermik (s veren) H < 0
olan tepkimelerde grlr. (a doru)
b) Kat suda znnce darya s verir. (b yanl)
c) Is rnlerde olduu iin scaklk azalnca denge rnlere

Sayfa 295 Soru 25 kayar ve sudaki znrlk artar. (c doru)
d) Scaklk artnca denge girenlere kayar ve K deeri azalr.

90 Cde 100 gram su 50 gram KClO3 ile doyar. O halde 100
(d yanl)
gram su buharlatrlrsa 50 gram KNO3 kristalleir.
41
11. SINIF KMYA

2
K H = 6, 8.10 4 mol/L
_ A) PbSO4(k) ? Pb2+ + SO4
bb S = k H .P 2
P = 2 atm ` S = 6, 8.10 4 .2 tepkimesinde K2SO4 eklenince ortak iyon olan SO4 iyon
b
S= S = 13, 6.10 4 bulunur. deriimi ilk zeltiye gre daha fazla olur ve denge giren-
a
ler lehine kayar.
B) Denge girenlere kayd iin Pb2+ deriimi azalr.
C) K deeri sadece scakla baldr, scaklk sabit olduu
iin deimez. (C yanl)
Sayfa 298 Soru 30
D) Denge girenlere kayd iin znrlk azalr.
K H = 0, 034 mol/L _ S = k .P E) Denge girenlere kayd iin kat ktlesi artar.
b H
PCO 2 = 3.10 4 atm ` S = 0, 034.3.10 4
b 5
S =? a S = 1, 02.10 bulunur.

Henry Yasas, bir gazn bir svdaki znrlnn, gazn
Scaklk arttka K deeri artan bir tuzun znmesi endo-
ksmi basnc ile orantl olduunu belirtir.
termiktir.
I. Deniz dzeyinden aada basn fazladr. Aada gazl
2
iecek ien kii yukarya ktka zerindeki basn aza- Ag2CrO4(k) + s ? 2 Ag+ + CrO4
ESEN YAYINLARI
lr. Bylece gazn vcut svsnda znrl azalr. Bu- a) zeltiyi stnca denge rnlere kayar ve Ag2CrO4 k-
nun sonucunda gaz aa kar ve geirir.
mez, znr. (a yanl)
(I. Henry Yasas ile ilgili)
b) zeltiye AgNO3 eklenince Ag+ deriimi artar denge giren-
II. Dalg su altnda yksek basnta bulunur. Su yzeyine
lere kayar ve Ag2CrO4 ker. (b doru)
aniden ktnda zerindeki basn azalr. Bylece vcu-
2
dunda znm olarak bulunan gaz aa kar ve klcal c) zeltiye K2CrO4 eklenince CrO4 deriimi artar denge gi-
damarlar paralar. renlere kayar ve Ag2CrO4 ker. (c doru)
(II. Henry Yasas ile ilgili) d) Su eklenince kat kmez, znr. (d yanl)
III. Gazlarn svlardaki znrl scaklkla ters orantldr.
Akvaryum suyu stldnda, suda znm olarak bulu-
nan O2 gaz svdan ayrr. Bu suya konulan akvaryum
bal suda O2 gaz olmad iin lr.
(III. Henry Yasas ile ilgili deil)
Sayfa 301 Soru 35
AgCl nin saf sudaki znrlne s diyelim.
Sayfa 300 Soru 32 Beherde 0,04 M KCl varsa 0,04 M Cl ortak iyonu vardr.
Bir tuzun saf sudaki znrl en fazladr. (I en byktr.)

AgCl(k) Ag+ + Cl
Ortak iyon artnca znrlk azalr. II. kapta 1 M ZnCl2 - s s s + 0,04
zeltisinde 2 M Cl ile en fazla ortak iyon bulundurduu iin -
znrlk en az olur. (II en az) ihmal
III. ve IV. kaplarda eit miktarda, 1 M Na+ ve 1 M Ag+ ortak K = [Ag+].[Cl]

iyonlar olduundan znrlkleri eittir. (III = IV)
16.1010 = s.4.102
I > III = IV > II
s = 4.108 mol/L
42
ZELTLERDE DENGE
a) Mg(OH)2 nin saf sudaki znrlne s diyelim. a) BaCO3 n znrl 5.1010 mol/L dir.
Mg(OH)2(k) ? Mg2+ + 2 OH 0,05 M Ba(NO3)2 zeltisinden 0,05 M
s s 2s
Ba2+ ortak iyonu gelir.
K = (s).(2s)2 = 4s3
2
4.1012 = 4s3 s = 104 mol/L BaCO3(k) Ba2+ + CO3
10 2
5.1010 5.10 + 5.10 5.1010
b) 0,01 M Mg(NO3)2 den 0,01 M Mg2+ ortak iyonu gelir.
ihmal
2+
Mg(OH)2(k) Mg + 2 OH K = (5.102).(5.1010) = 2,5.1011
s s + 0,01 2s
ihmal b) BaCO3 n saf sudaki znrlne s diyelim.

2
K = 0,01.(2s)2 BaCO3(k) ? Ba2+ + CO3
s s s
4.1012 = 102.4s2
s = 105 K = s2
25.1012 = s2
s = 5.106
c) 0,01 M KOH da 0,01 M OH ortak iyonu vardr.

Mg(OH)2(k) Mg2+ + 2 OH 2
c) 0,01 M K2CO3 den 0,01 M CO3 ortak iyonu gelir.
s s 2s + 0,01
2
BaCO3(k) Ba2+ + CO3
ESEN YAYINLARI
ihmal
s s s + 0,01
K = s.(0,01)2
4.1012 = s.104 ihmal
s = 4.108 K = s.0,01
25.1012 = s.102
s = 2,5.109
Sayfa 301 Soru 39

Sayfa 301 Soru 37
Pb(OH)2 nin znrl 3,2.1010 mol/L dir.
2
0,015 M K2SO4 zeltisinden 0,015 M SO4 ortak iyonu gelir. 0,01 molar KOH dan 102 molar OH ortak iyonu gelir.

2 Pb(OH)2(k) Pb2+ + 2 OH
CaSO4(k) Ca2+ + SO4
s s s + 0,015 3,2.1010 6,4.1010 + 102
ihmal ihmal
K = s.1,5.102 K = (3,2.1010).(102)2
1,5.106 =s. 1,5.102 K = 32.1015
s = 104 mol/L Pb(OH)2 nin saf sudaki znrlne s diyelim.
Pb(OH)2(k) ? Pb2+ + 2 OH
1L 104 mol 1 mol 136 g s 2s
20 L x 2.103 mol x K = s.(2s)2 = 4s3

3
x = 2.10 mol x = 0,272 g 32.1015 = 4s3
s = 2.105
43
11. SINIF KMYA
Eklenen H+, OH iyonlarn ntrletirir, azaltr. OH azalnca H+ K deeri kk olan 1. tepkimenin olma eilimi Kol deeri b-
artar, pH azalr. (I doru) yk olan tepkimeden daha azdr. (I yanl)
Eklenen Mg2+ dengeyi girenlere kaydrr, OH azalr, H+ artar NH3 eklenmesi 2. dengeyi rnlere kaydrr ve Ag+ azalr. 1.
ve pH azalr. (II doru) tepkime Ag+ artrmak iin rnlere kayar ve AgCl nin znr-
NaOH eklenince OH iyonu H+ deriimini azaltr ve pH artar. l artar. (II ve III doru)
(III yanl)
Sayfa 302 Soru 41
Kuvvetli baz, zayf asitten oluan tuzlar (CaCO3) bazik zellik

gsterir (pH > 7) dir. (I doru) Sayfa 305 Soru 45
CaCO3 bazik bir tuz olduundan asidik zeltide denge rn- Kol deerinin kk olmas girenlerin deriiminin fazla
lere kayar ve znrlk sudakinden daha fazla olur. (II doru) olmasdr. (I doru)
Ca(NO3)2 zeltisinden Ca2+ ortak iyonu dengeyi sola kaydrr Kol deeri kk olann rn deriimi azdr. (II yanl)
ve znrlk azalr. (III doru)
Kol deeri byk olan daha kararldr. (III yanl)
Sayfa 302 Soru 42

ESEN YAYINLARI
HCl(s) kaptaki zeltiye eklendiinde H+ ve Cl iyonlarna

ayrr. Oluan H+ iyonlar zeltide Cu(OH)2 den gelen OH
iyonlaryla birleerek H2O ya dnmesine (H+ + OH H2O)
Sayfa 306 Soru 46
ve bylece zeltideki OH iyonlarnn azalmasna neden olur.
Azalan OH iyonlarn artrmak iin, 1. kaba HCN eklenince CN deriimi artar ve denge rnlere
2+
Cu(OH)2(k) ? Cu (aq) + 2 OH (aq) kayar Ag+ azalr. Ag+ yi artrmak iin,
dengesi saa kayar. AgCl(k) ? Ag+ + Cl
Bunun sonucunda; kat ktlesi azalr. (I yanl) tepkimesi rnlere kayar ve daha ok AgCl znr. (I doru)
Cu(OH)2 nin znrl artar. (II doru) Kol deeri byk olduu iin AgCl nin HCN deki znrl
zeltide OH deriimi azalacandan pH azalr. (III yanl) daha fazladr. (II doru)
Kol deeri byk olan daha kararldr. (III doru)
Sayfa 302 Soru 43
Fe(OH)2 suda u ekilde ayrr.

2+
Fe(OH)2(k) ? Fe (aq) + 2 OH (aq)
zeltiye HCl eklenince HCl den gelen H+ ile Fe(OH)2 den ge-
Sayfa 307 Soru 47
len OH tepkimeye girerek H2O oluturur. zeltideki OH
azalr. [H+].[OH] = 1014 sabitine gre [OH] azald iin [H+] Al2(SO4)3 n mol ktlesi = 342
artar. Bunun sonucunda pH azalr. (I doru)
Al2(SO4)3 n tesir deeri = 6
zeltiye Fe(NO3)2(k) eklenirse zeltideki Fe2+ deriimi ar- 342
Al2(SO4)3 n edeer ktlesi = = 57
tar. Denge girenler tarafna kayar. Bylece [OH] azalr. pH 6
da azalr. (II yanl) 6, 84
Edeer gram says = = 0,12
zeltiye NaOH eklenirse zeltide [OH] artar. Bylece - 57
zeltinin pH da artar. (III yanl)
44
ZELTLERDE DENGE
Sayfa 307 Soru 48
(za.Ma).Va = (zb.Mb).Vb bantsnda verilenleri yerine yazalm.
(1.0,1).100 = (zb.0,2).25
zb = 2 bulunur.
Sayfa 307 Soru 49
pH nin 7 olmas asit ile bazn edeer gram saysnn eit ol-
mas anlamna gelir.
^ MA h
m = M1.z1.V1. bantsndan bulalm.
z2
M1 = 0,2 molar
z1 = 2
V1 = 50 mL = 0,05 L
MA = 74
ESEN YAYINLARI
z2 = 2
74
m = 0,2.2.0,05. 0,74 gram Ca(OH)2
2
45
11. SINIF KMYA
ESEN YAYINLARI
46
11. SINIF
KMYA
SORU BANKASI
4. NTE
ELEKTROKMYA
SORULARIN ZMLER
11. SINIF KMYA
S atomunun deerlii sfrdr. SO2 de ise +4 tr. S atomu Denklem denkletirilir.

2
14 H+ + Cr2O7 + 6 Br 2 Cr+3 + 3 Br2 + 7 H2O
sfrdan +4 deerine ykseltgenmitir. (I doru)
HNO3 deki N nin deerlii +5 tir. NO da ise +2 dir. HNO3 deki 1 mol 3.160 g
N atomu +5 ten +2 ye indirgenmitir. (II doru) 0,1 mol ?

Denklem denkletirilince H2O nun katsays 2 olur. (III doru) ? = 48 g Br2
3 S + 4 HNO3 3 SO2 + 4 NO + 2 H2O
Sayfa 335 Soru 2
Denklem denkletirilir.
2 FeCl3 + SnCl2 2 FeCl2 + SnCl4 Sayfa 338 Soru 6
2 mol FeCl3 den 1 mol SnCl4 oluur a) Atomlarn deerliklerini bulalm.

0,2 mol ? 2
Bi2S3 BiO 3 + SO4

? = 0,1 mol SnCl4 +3 2 +5 +6
Bi ve S elementleri ykseltgenir.
ESEN YAYINLARI

b) NO 3 NO2

+5 +3
Sayfa 335 Soru 3 N atomu indirgenmitir.
c) Bi +3 ten +5 deerine 2 mol e vererek ykseltgenir. An-

Denklem denkletirilir.
cak 2 mol Bi olduu iin 4 mol e verir. S 2 den +6 dee-
3 Cu + 8 HNO3 3 Cu(NO3)2 + 2 NO + 4 H2O
rine 8 mol e vererek ykseltgenir. Ancak 3 mol S atomu
3 mol Cu dan 2.22,4 Lt NO oluur. olduu iin 24 mol e verir, toplam 28 mol e verir.
0,15 mol Cu dan ? d) Denklem denkletirilince H2O nun katsays 4 olur.
2
4 H2O + Bi2S3 + 14 NO 3 2 BiO 3 + 3 SO4 + 14 NO 2 + 8 H+
? = 2,24 Lt NO
Sayfa 337 Soru 4

a) MnO 4 deki Mn nin deerlii +7 dir. MnO2 deki ise +4 tr.

Bu durumda MnO 4 indirgenmitir.

b) Cl deki Cl 1 deerliine sahiptir. ClO 3 deki Cl ise +5 tir.
Sayfa 338 Soru 7
Bu durumda Cl ykseltgenmitir.
c) Cl Cl+5 + 6 e Denklem denkletirilir.
1 mol Cl 6 mol e vermitir.
6 OH + 3 Cl2 5 Cl + ClO 3 + 3 H2O
d) Mn+7 + 3 e Mn+4
3.22,4 L 1 mol
1 mol Mn+7 3 mol e almtr.
? 0,5 mol
e) Denklem denkletirilince H+ nn katsays 2 olur.

2 MnO 4 + Cl + 2 H+ 2 MnO2 + ClO 3 + H2O ? = 33,6 L Cl2
48
ELEKTROKMYA
Her elementin deerlii bulunarak elektron alan ve veren +

a) NH 4 NO3

atomlar belirlenir. Sol tarafa 3 H2O eklenir.

+
6 e vermifl (Toplam 8 e vermifl) x 1 NH 4 + 3 H2O NO3
H saysn eitlemek iin sa tarafa 10 H+ eklenir.
2 e vermifl +
NH 4 + 3 H2O NO3 + 10 H+
+ 2 5+ 2

4+ 2 4+ 2 Ykleri eitlemek iin sa tarafa 8 e eklenir.
Cu2S + NO3 2 Cu2+ + SO2 + NO2 +
NH 4 + 3 H2O NO3 + 10 H+ + 8 e
(1 e almfl) x 8

b) MnO4 Mn2+
Alnan ve verilen elektron saylar eit olmaldr. Bunun iin O saysn eitlemek iin sa tarafa 4 H2O eklenir.
uygun katsaylarla arpld.
MnO4 Mn2+ + 4 H2O

Cu2S + 8 NO 3 2 Cu2+ + SO2 + 8 NO2 H saysn eitlemek iin sol tarafa 8 H+ eklenir.

Girenlerin ve rnlerin iyon ykleri toplam birbirine eit ol- MnO4 + 8 H+ Mn2+ + 4 H2O
maldr. Ykleri eitlemek iin sol tarafa 5 e eklenir.

Cu2S + 8 NO 3 2 Cu2+ + SO2 + 8 NO2 MnO4 + 8 H+ + 5 e Mn2+ + 4 H2O
8 +4
girenler tarafna 12 H+ eklenirse iyon ykleri toplam eit olur. c) Her iki yar tepkime alt alta yazlr. Alnan - verilen elekt-

Cu2S + 8 NO 3 + 12 H+ 2 Cu2+ + SO2 + 8 NO2 ron (e) saysn eitlemek iin uygun katsaylarla arplr
H ve O dndaki btn elementlerin says eittir. H ve O sa- ve taraf tarafa toplanr.
+
ysn eitlemek iin uygun tarafa yeterli sayda H2O eklenir. 5.(NH 4 + 3 H2O NO3 + 10 H+ + 8 e)

(rnler tarafna 6 H2O) 8.(MnO4 + 8 H+ + 5 e Mn2+ + 4 H2O)

ESEN YAYINLARI
Cu2S + 8 NO 3 + 12 H+ 2 Cu2+ + SO2 + 8 NO2 + 6 H2O

+
8 MnO4 + 5 NH 4 + 14 H+ 8 Mn2+ + 5 NO3 + 17 H2O
H2O nun katsays 17 olur.
Sayfa 342 Soru 11
a) Ykseltgenme yar tepkimesinin denklemi hali;

2
7 H2O + 2 Cr+3 Cr2O7 + 14 H+ + 6 e olur.

b) ndirgenme yar tepkimesinin denklemi hali,

6 e + 6 H+ + BrO3 Br + 3 H2O olur.

Sayfa 338 Soru 9
c) Bu tepkimeler taraf tarafa toplanr.
2
a) NH3 N2 4 H O + 2 Cr+3 + BrO3 Br + Cr2O7 + 8 H+ olur.
2

3 0
N atomu 3 ten 0 deerine ykseltgenmi, 1 mol N olduu
iin 3 mol e vermitir. Sayfa 342 Soru 12
a) Ykseltgenme yar tepkimesinin denklemi hali,

b) Cu+2 den Cu0 deerine 2 mol e alarak indirgenmitir.
6 OH + Cl ClO3 + 3 H2O + 6 e
c) Denklem denkletirilince OH katsays 6 olur.

b) ndirgenme yar tepkimesinin denklemi hali,
6 OH + 3 Cu+2 + 2 NH3 3 Cu + N2 + 6 H2O
MnO4 + 2 H2O + 3 e MnO2 + 4 OH
d) 2 mol 3.63 g
0,2 mol ? c) Yukardaki tepkimelerin elektron saylar eitlenip taraf ta-
rafa toplannca H2O nun katsays 1 olur.
? = 18,9 g Cu
H2O + Cl + 2 MnO4 2 MnO2 + ClO3 + 2 OH
49
11. SINIF KMYA
ndirgenme potansiyeli byk olan Cu+2 katotta indirgenir ve

a) Al elektrodun ktlesi azaldndan, Al elektrot anottur.
+3 Sn ise anotta ykseltgenir. (II doru)
Anot: Al(k) Al (suda) + 3 e 0
E pil = 0,34 (0,14) = 0,48 V
Net pil tepkimesi,
b) Cu elektrodun ktlesi arttndan indirgenme olmutur.
Cu+2 + Sn Sn+2 + Cu olur.
yleyse Cu katottur.
+2 Sn nin indirgenme potansiyeli (elektron alma istei) Cu+2 den
+2
Katot: Cu (suda) + 2 e Cu(k)
kk olduundan, Sn nin elektron verme istei Cu dan daha
fazladr. (I doru)
c) Alnan ve verilen elektronlar eit olacandan anot ve katot
Net pil tepkimesinde 1 M Cu+2 ve 0,1 M Sn+2 alnrsa tepki-
tepkimeleri sras ile 2 ve 3 ile arplp taraf tarafa toplanr.
me rnlere kayar. (1 M deerini azaltmak ister) Pil potansiye-
Anot: (Al(k) Al+3 + 3 e).2
li 0,48 volttan byk olur. (III doru)
Katot: (Cu+2 + 2 e Cu(k)).3

Toplam: 2 Al(k) + 3 Cu+2 2 Al+3 + 3 Cu(k)
d) 2 Al(k) + 3 Cu+2 2 Al+3 + 3 Cu(k) Sayfa 354 Soru 17

denklemine gre;
H2(g) nin basnc artrlnca denge rnlere kayar ve pil potan-
3 mol Cu(k) olutuunda 2 mol Al azalmakta
siyeli 0,34 volttan byk olur. (I doru)
0,3 mol Cu(k) olutuunda x
Cu+2 nin deriimi azaltlnca denge girenlere kayar ve pil po-
x = 0,2 mol Al azalr. tansiyeli 0,34 volttan kk olur. (II doru)
0,2 . 27 = 5,4 gram azalr. H+ iyonu bulunan kaba su eklenince H+ deriimi azalr ve den-
ge rnlere kayar, pil gerilimi artar. (III yanl)
ESEN YAYINLARI
Hcre emasna gre Pb anot, Cu katot elektrotlardr. Net pil

Cu elektrotun ktlesi azald iin anot, Ag elektrotun ktlesi tepkimesini yazalm.
artt iin katotdur. Pb + Cu+2 Cu + Pb+2
Toplu pil denklemini yazalm. Cu deriimi (1 M), Pb+2 deriiminden (0,1 M) byk olduu
+2
iin tepkime rnlere kayar ve pil potansiyeli 0,48 volttan b-

Cu + 2 Ag+ 2 Ag + Cu+2
yk olur. (I doru)
64 g 2.108 g
Cu elektrotun bulunduu kapta Cu(NO3)2 zlrse Cu+2
6,4 g ?
deriimi artar ve tepkime rnlere kayar, pil gerilimi 0,48 volt-
? = 21,6 g artar. tan byk olur. (II yanl)
Tuz kprsne konan maddenin cinsi pil potansiyelini dei-
tirmez. (III doru)
Sayfa 354 Soru 15

Sayfa 356 Soru 19
ndirgenme potansiyeli byk olan Pb+2 katotda indirgenir, Al
elektrotta anot olup ykseltgenir. ndirgenme potansiyeli kk olan Sn anot, Pb ise katottur.
0
E pil = 0,13 (1,66) = +1,53 V (I yanl) Net tepkime,
Net pil tepkimesi, Pb+2 + Sn(k) Sn+2 + Pb(k)
3 Pb+2 + 2 Al 2 Al+3 + 3 Pb olur. 0
E pil = 0,13 (0,14) = 0,01 volt
Anot hcresine su eklenirse Al+3 deriimi azalr ve tepkime zeltilerin deriimi 1 M den farkl olduu iin Nerst denkle-
rnler lehine kayar, pil potansiyeli artar. (II doru) minden pil potansiyeli bulunur.
Gaz olmad iin basn artrlnca pil potansiyeli deimez.
0, 06 6 Sn +2 @ 0, 1
Epil = 0,01 log = 0,01 0,03 log = 0,04
(III yanl) 2 6 Pb +2 @ 1
50
ELEKTROKMYA

0
ndirgenme potansiyeli kk olan Cd anot, Ag katottur. nce standart pil potansiyelini (E pil) bulalm. Standart pilde in-
Net tepkime, dirgenme gerilimi kk olan element anottur. Bu durumda Sn
Cd(k) + 2 Ag+ 2 Ag(k) + Cd+2 elektrot anot, Pb elektrot ise katottur.
0 0
E pil = +0,80 (0,40) E pil = 0,13 (0,14) = 0,01 volt
0
Bu deeri Nerst denkleminde yerine yazalm.
E pil = 1,20 volt
0 006 0, 06 0, 1
Deriimler 1 M den farkl olduu iin Nerst denkleminden pil Epil = E pil logQ Epil = 0,01 log
n 2 0, 01
potansiyeli bulunur.
Buradan Epil = 0,02 bulunur. (D doru, C yanl)
0, 06 6 Cd + 2 @
Epil = 1,20 log Pil potansiyelinin kmas, pilin verilen ynn tersine alt-
2 6 Ag + @2
n gsterir. Yani deriim etkisi reaksiyonu tersine evirmitir.
1 Bu durumda Sn elektrot katot, Pb elektrot ise anottur.
Epil = 1,20 0,03 log
^ 0, 1 h2 (A ve B yanl)
Epil = 1,20 0,03 log100 log100 = 2 dir. Galvanik hcrelerde, d devrede elektronlar anottan (Pb), ka-
Epil = 1,20 0,06 = 1,14 toda (Sn) doru akar. (E yanl)
Sayfa 359 Soru 24
Pil potansiyelinin 0 olmas iin her iki kaptaki zeltilerin

Sayfa 357 Soru 21
ESEN YAYINLARI
deriimlerinin eit olmas gerekir.

a) Sn katot, Zn anottur. 1. beherde Zn(NO3)2 zlrse 0,1 M olan deer artar ve 1 M
Net tepkime, Sn+2 + Zn Zn+2 + Sn olunca pil potansiyeli 0 olur. (I doru)
0 2. beherden su buharlatrlnca klmesi gereken 1 M dee-
E pil = 0,14 (0,76) = 0,62 volttur.
ri daha da byr. (II yanl)
1. beherdeki zeltiye su eklenince bymesi gereken 0,1 M
b) zeltilerin deriimi 1 M den farkl olduu iin Nerst denk-
deeri daha da klr. (III yanl)
lemi kullanlr.
0, 06 0, 1
Epil = 0,62 log = 0,65 volt
2 1
0, 06 1
c) Epil = 0,62 log = 0,59 volt
2 0, 1
Sayfa 360 Soru 25
Deriim pillerinde seyreltik zeltiye daldrlan elektrot anottur.

1. kaptaki zelti daha seyreltik olup anot hcresidir.
1. kapta ykseltgenme olur.
+2
Cu(k) Cu + 2 e
Sayfa 357 Soru 22 (0,01 M)
Net pil tepkimesi, 2. kapta indirgenme olur.

0 +2
Zn(k) + Pb+2 Pb(k) + Zn+2 E pil = 0,62 V Cu (1 M) + 2 e Cu(k)
Pb+2 deriimi Zn+2 den byk olduu iin tepkime rnlere ka-
(B doru)
yar pil potansiyeli 0,62 volttan byk olur. (I yanl)
1. kapta Cu elektrot ykseltgenir ve ktlesi azalr, Cu+2 deriimi
Zn+2 deriimi Pb+2 deriiminden byk olduu iin tepkime gi- ise artar. (A, E doru)
renlere kayar, pil potansiyeli 0,62 volttan kk olur. (II doru) Elektronlar anottan (1. kap), katota (2. kap) gider. (C doru)
Zn+2 ve Pb+2 deriimleri 0,1 er M olunca pil potansiyeli Nerst Tuz kprsndeki katyonlar (K+) katota (2. kaba) hareket eder.
denkleminden 0,62 volt bulunur. (III yanl) (D yanl)
51
11. SINIF KMYA
Suyun elektroliziyle aadaki denkleme gre H2 ve O2 oluur. Zn+2 ve Ca+2 iyonlarndan indirgenme potansiyeli byk olan
H2O H2 + 1/2 O2 Zn+2 ncelikle katotda Zn olarak birikir.
1 mol 1 mol 1/2 mol F ve Cl iyonlarndan elektron alma eilimi kk olan (yk-
1 mol H2O ayrrken 1/2 mol O2 oluur. 36 gram H2O (2 mol) seltgenme eilimi byk) Cl ncelikle anotta Cl2 olarak birikir.
H2O ayrrken 1 mol O2 oluur. 1 mol O2 de normal koullar-
da 22,4 litredir.
Sayfa 367 Soru 32
Sayfa 364 Soru 27 Ag+, Cu+2 ve Pb+2 iyonlarndan indirgenme potansiyeli en b-

yk olan Ag+ iyonu ncelikle katotta Ag olarak birikir.
H2O H2 + 1/2 O2
F, Cl ve I iyonlarndan ykseltgenme potansiyeli en byk
1 mol H2Onun elektrolizi srasnda 2 mol elektron alveri- olan (indirgenme gerilimi en kk olan) I ncelikle anotta I2
i olur.
olarak birikir.
2H+ + 2e H2
O2 1/2 O2 + 2e
O halde 0,4 mol su elektroliz edilirken 0,8 mol elektron al-

verii olur.
Sayfa 368 Soru 33
0,8 mol elektron iin ise 0,8 Faradaylk akm gerekir.
a) Anotta Cl ykseltgenerek Cl2 gaz aa kar.
ESEN YAYINLARI
b) Katotta Ca+2 indirgenerek Ca metali aa kar.
Sayfa 364 Soru 28

c) Katot tepkimesi: Ca+2 + 2 e Ca
96500 Coulomb 1 Faradaylk akm ise 48250 Coulomb 0,5 Fa- (1 F = 1 mol e) 2 mol e 40 g
radaylk akmdr. 0,5 Fradaylk akmla 0,5 mol elektron tanr. 1 mol e ?

2H+ + 2e H2 ? = 20 g Ca
0,5 mol 0,25 mol
0,25 mol H2 normal koullarda 5,6 litre hacim kaplar d) Anot tepkimesi: 2 Cl Cl2(g) + 2 e
22,4 L 2 mol
? 1 mol

Sayfa 366 Soru 29 ? = 11,2 L Cl2
Na+ ve K+ iyonlarndan indirgenme potansiyeli en byk olan

Na+ ncelikle indirgenir ve katotda Na olarak birikir.Cl ve I
iyonlarndan indirgenme potansiyeli kk olan yani ykselt-
genme potansiyeli byk olan I ncelikle anotda I2 olarak bi- Sayfa 368 Soru 34
rikir. Akm iddeti (I) = 9,65 amper
Sre (t) = 4.60.60 = 14400 saniye
Sayfa 366 Soru 30 Tesir deeri (z) = 2
Cu nun atom ktlesi = 64
Al+3, Mg+2 ve Na+ iyonlarndan indirgenme potansiyeli en b-
m=?
yk olan Al+3 ilk nce katotda Al olarak birikir. Daha sonra
sras ile Mg ve Na birikir. I . t . MA
m= bantsndan toplanan Cu ktlesini bulalm.
96500 . z
I, Br ve Cl iyonlarndan ykseltgenme potansiyeli en byk
olan I ilk nce anotta I2 olarak birikir. Daha sonra sras ile Br2 9, 65 . 14400 . 64
m= = 46,08 g bulunur.
ve Cl2 birikir. 96500 . 2
52
ELEKTROKMYA
Molarite bantsn yazalm. 54

nAg = = 0,5 mol
108
n n
M= 0,1 M = n = 0,01 mol
V^ L h 0, 1 Ag+ + e Ag
0,5 mol e 0,5 mol
1 mol 96500 coulomb
0,01 mol ? Cu+2 + 2 e Cu

2 mol e 64 g
? = 965 coulomb
0,5 mol e ?
Q = I.t
965 = 0,2.t ? = 16 g Cu
t = 4825

Q = I.t = 9,65.3000 1, 68
nFe = = 0,03 mol
Q = 28950 coulomb 56
96500 coulomb 1 mol e 0, 54

nAl = = 0,02 mol
28950 coulomb ? 27

ESEN YAYINLARI
Al+3 + 3 e Al
? = 0,3 mol e 0,06 mol e 0,02 mol
a) Katot tepkimesi; Al+3 + 3 e Al

Fe+n + n e Fe
(1 F = 1 mol e) 3 mol e 27 g
0,06 mol e 0,03 mol
0,3 mol e ?
? 1 mol

? = 2,7 g
?=2=n
b) Anot tepkimesi; 2 Cl Cl2(g) + 2 e
(1 F = 1 mol e) 22,4 L 2 mol e
? 0,3 mol e

? = 3,36 L Cl2
Sayfa 371 Soru 40
Sayfa 370 Soru 37 54

nAg = = 0,5 mol
108
10
nCa = = 0,25 mol Ag+ + e Ag
40
0,5 mol e 0,5 mol
Ca+2 + 2 e Ca
0,5 mol e 0,25 mol
X+2 + 2 e X
0,5 mol e 0,25 mol
Cu+2 + 2 e Cu
2 mol e 64 g
0,25 mol X 14 g
0,5 mol e ?
1 mol X ?

? = 16 g Cu
? = 56 g
53
11. SINIF KMYA
Sayfa 371 Soru 41
5, 4
a) nAl = = 0,2 mol
27
Al+3 + 3 e Al
0,6 mol e 0,2 mol
X+n + n e X
0,6 mol e 0,6 mol
? 1 mol

?=1=n
b) XCln XCl ve X+ Cl1 olur. X +1 basamandadr.
c) 1. kabn anotunda O2 ykseltgenir ve O2 gaz aa kar.
d) 1 F = 1 mol e
2. kabn anodunda Cl ykseltgenir.
2 Cl Cl2(g) + 2 e
22,4 L 2 mol e
? 1 mol e

? = 11,2 L Cl2
e) 1. kabn katodunda Al+3 indirgenir.

ESEN YAYINLARI
Al+3 + 3 e Al
3 mol e 27 g
0,2 mol e ?

? = 1,8 g Al
Sayfa 371 Soru 42
24125
24125 coulomb = = 0,25 Faraday
96500
0,25 Faradaylk akm 0,25 mol elektron tar.
Na+ + e Na
0,25 mol 0,25 mol
mNa = 0,25 . 23 = 5,75 gram
Mg2+ + 2e Mg
0,25 mol 0,125 mol
mMg = 0,125 . 24 = 3 gram
54
11. SINIF
KMYA
SORU BANKASI
5. NTE
EKRDEK KMYASI
SORULARIN ZMLER
11. SINIF KMYA
Radyoaktif tepkimelerde atom numaralar toplamlar ve ktle Tepkimeyi yazalm.

numaralar toplamlar eit olur. k
Ac 3 2 +
4 209
Bi
a 83
k 0 238 238 n 4
93
X + 1
e Y 92
Y m
Z + 2
k = 3(4) + 209
k + 0 = 238 k = 238 238 = n + 4 n = 234 k = 221 = ktle no
93 + (1) = = 92 92 = m + 2 m = 90 a = 3(2) + 83
a = 89 = atom no
Sayfa 410 Soru 2
Seri bozunmalarda ve nlar yaynlanr. Her masn- Sayfa 411 Soru 6

da ktle numaras 4 azalr ancak masnda ktle numaras
7. periyodun 2. elementi Ra nn atom numaras 88 dir. Ntron
deimez. Bundan yararlanarak toplam ka mas yapl-
says 138 dir. O zaman ktle numaras 138 + 88 = 226 dr.
d bulunabilir.
238U 222 4 0 Tepkimeyi yazalm.
86
Rn + x 2 + y 1
k 4 226
a
U 2 2 + 88
Ra
238 = 222 + x. x = 4 bulunur.
k = 2(4) + 226
imdi de y yerine yazp saysn bulalm.
k = 234 = ktle no
238 222 4 0
U Rn + 4 2 + y
92 86 1 a = 2(2) + 88
92 = 86 + 4.2 + (y) y = 2 bulunur. a = 92 = atom no
Toplam 4, 2 mas yapar.
ESEN YAYINLARI
Sayfa 412 Soru 7
Her masnda ktle no 4, atom no 2 azalr. Her masn-

Sayfa 411 Soru 3
da atom no 1 artar ancak ktle no deimez. masnda kt-
234
U ekirdeinin tepkimesini yazalm. le ve atom no deimez.
92
234 0 4 0 0 k a) Toplam 1, 2 mas olmu. Buna gre ktle no 4 azalr-
92
U + 1
e 2 2 + 2 1
+ 2 0 + aX 228
ken atom no deimez. 90X
Atom numaras ve ktle numaras toplamlarn eitleyelim.
b) Toplam 2, 1 mas olmu. Buna gre ktle no 8 azalr-
234 + 0 = 2(4) + 2(0) + 2(0) + k k = 226 = Ktle numaras 227
ken atom no 3 azalr. 89Y
92 + (1) = 2(2) + 2(1) + 2(0) + a a = 89 = Atom numaras c) Toplam 2, 1, 1 mas olmu. Buna gre ktle no 8
229
azalrken atom no 3 azalr. 86Z

235 4 k 234 k 0
92
U 2 2 + aX Ac X +2
89 a 1
235 = 2.(4) + k k = 227 a) 89 = a + 2(1) a = 91 = atom no
92 = 2.(2) + a a = 88 b) 234 = k + 2(0) k = 234 = ktle no
Ktle no = atom no + ntron says c) Ktle no = atom no + ntron says
227 = 88 + n 234 = 91 + n
n = 139 n = 143
56
EKRDEK KMYASI

226 0 k
X elementi 3 mas yapnca, 89
X +1
+ aY
k 4
a
X 3 2
a) 226 = 0 + k k = 226 = ktle no
atom numaras 6 azalr, ktle numaras 12 azalr ve ntron b) 89 = +1 + a a = 88 = atom no
says 6 azalr. X elementi 2 mas yapnca, c) 226 88 = 138 = ntron says
k 0
a
X 2 1

atom numaras 2 artar, ntron says 2 azalr.
Toplam proton says 4 azalr, ntron says 8 azalr.
Sayfa 413 Soru 14
Atom ekirdeinin elektron yakalamasnda,

1 0 1
1
p + 1
e 0
n tepkimesi olur.
a) Elektron yakalama doal radyoaktif bir olaydr. (a doru)
Sayfa 412 Soru 10
b) n/p oran kk olan ekirdekler elektron yakalar.
Toprak alkali metal 2A grubu elementidir. 3 yapnca atom (b yanl)
numaras 6 azalr. 3 mas yapnca atom numaras 3 ar- c) 1 proton, 1 ntrona dnr. (c yanl)
tar. Bylece atom numaras 3 azalr. 2A grubundaki elementin
atom numaras 3 azalnca 7A grubunda bulunur.
ESEN YAYINLARI
Sayfa 413 Soru 11

1 1 0
Beta mas yapan bir atomda, 0n 1p + 1 e tepkimesi olur.
a) 1 ntron, 1 protona dnr. (a doru)
b) Atom numaras 1 artar. (b yanl)
c) Ntron says 1 azalr. (c doru)
d) Atom numaras ve ntron says ayn miktarda artar, azalr
ve ktle numaras deimez. (d doru)
Sayfa 413 Soru 12

1 0 1
Pozitron mas yapan bir atomda, 1
p +1
e + 0n
tepkimesi olur.
a) n/p oran az olan kararsz ekirdekler + mas yaparak
ntron saysn artrrlar. (a doru)
b) + mas yapnca 1 proton, 1 ntrona dnr. (b yanl)
c) Proton ve ntron saylar ayn miktarda artar, azalr ve kt-
le numaras deimez. (c doru)
d) + mas yapan atomun n/p oran artar. (d yanl)
57

11 Kimya SB Cozumler PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

11 Kimya SB Cozumler PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1.

NTE 1 : KMYASAL REAKSYONLAR ve ENERJ

Sayfa 14 Soru 1 Sayfa 16 Soru 5

w iareti () olduu iin sistem i yapar. (I. doru)

U = QV U = +3,2 kj dir. Sisteme i yapldna gre,

(II. yanl) H = [4.(393) + 4.(242)] [(134) + 6.0)

Sayfa 15 Soru 4 Sayfa 21 Soru 9

Bu deerleri yukardaki bantda yerine yazalm. 2 2 3H6(OH)2 2

H = 160 12 H = 148 j dir. (II. yanl) H = [3.(393) + 4.(285)] [(301) + 4.0]

Sayfa 21 Soru 10 Sayfa 23 Soru 13

a) C3H8 + 5 O2 3 CO2 + 4 H2O + 1800 kj

1 mol C3H8 yandnda 1800 kj s aa kyor 8

a) Bu denklem bata verilen denklemin 2 ye blnm eklidir.

Sayfa 25 Soru 17 Sayfa 27 Soru 20

100 gram kokun 75 gram saf ise 1. tepkime 3 ile arplr.

Bu s 0,1 mol NH4NO3 znrken alnan sdr.

2 SO2(g) 2 S + 2 O2(g) H1 = +2x kj

2 SO2(g) + O2(g) 2 SO3(g) H3 = (2x2y) kj

1. tepkime ters evrilip 3 ile arplr, 2. tepkime ters evrilip 3

Sayfa 28 Soru 23 Sayfa 30 Soru 26

2 H2S(g) + 3 O2(g) 2 SO2(g H = 541 kj bulunur.

2 H2S(g) + CO2(g) CS2(g) + 2 H2O(s) H3 = 40 kj

Tepkimeyi oluturan maddelerin ba ekillerini grecek ekilde

H2(g) + 1/2 O2(g) H2O(g) H1 = 232 kj

H O + 1/2 O H2O2(g) H2 = +104 kj

H = (5.CH+CC+CO+OH+3.O = O) (2.2.C = O+3.2.OH)

Sayfa 35 Soru 30 Sayfa 39 Soru 34

G = (1012) [(569) + (394)]

11, 92 . 1000 j/mol

Buna gre tepkime istemsizdir. (I ve III yanl)

Sayfa 42 Soru 37 Sayfa 42 Soru 39

Tepkimenin H ve S deerlerini bulalm. Ekzotermik tepkimelerde s aa kt iin rnler girenler-

Htep = 137 kj = 137.000 j enerjinin yn rnler hem de entropinin yn rnler ynn-

Step = (229) (219 + 131)

Step = 121 j/K.mol

G = H TS G = 137.000 [298 . (121)]

G < 0 olduu iin tepkime istemlidir.

Tepkimenin H ve S deerlerini bularak bu deerleri

H = (394 + 0) [(111) + (242)]

S = (214 + 131) (198 + 184)

G = H TS G = 41000 [298 . (37)]

G = 29974 j , G < 0 olduu iin tepkime istemli

NTE 2 : REAKSYON HIZLARI ve KMYASAL DENGE

Hz ifadesindeki negatif deerli olanlar tepkimenin girenler 0, 6

4 NH3 + 3 O2 2 N2 + 6 H2O olur. rNO2 = 4.2.102 = 8.102 M/s

b) N2O5 in hz O2 nin 2 katdr.

Sayfa 68 Soru 3 rN2O5 = 2.2.102 = 4.102 M/s

tepkimesinde maddelerin molleri ayn zamanda hzlar arasn-

4.10 3 oluan Cl2 nin mol saysn bulalm.

Sayfa 71 Soru 9 Sayfa 75 Soru 14

a) H2(g) + I2(g) 2 HI(g) k.[H2][I2] 2

Sayfa 71 Soru 10 b) 2 NO2(g) N2O4(g) k.[NO2]2 2

Sayfa 73 Soru 11 Sayfa 75 Soru 15

b) Hz = k.[N2O].[O2]3/2 N O(g) + 3/2 O (g) rn

Sabit hacim ve scaklkta gazlarn mol saylarnda deime

Sayfa 73 Soru 13 Sayfa 76 Soru 17

artnca basn ve hacim deiiminden hz llr. Hz = [Y2]2 = 22 = 4

Sayfa 76 Soru 18 Sayfa 77 Soru 22

Hz [X]2 olur. Bu nedenle Hz = k.[Y]2 dir. (III doru)

knca X2 nin deriimi yarya der. X2 nin deriimi yarya

a) Hz denklemi yava adma gre yazlr.

Sayfa 80 Soru 26 Sayfa 82 Soru 29

a) Tepkime 3 admldr. a) 2. ve 4. deneylerde NO deriimi sabit olup O2 nin deriimi