Professional Documents
Culture Documents
Bai Bao Ung Dung Late Viet Bao Hoa Hoc PDF
Bai Bao Ung Dung Late Viet Bao Hoa Hoc PDF
_____________________________________________________________________________________________________________
TM TT
Bi bo ny cp n vn ng dng LATEX trong ha hc. Thng qua s dng
mt s gi lnh quan trng l mhchem, pst-labo, ChemFig phc v cho cc cng vic ph
bin trong ging dy, nghin cu ha hc nh: vit cng thc ha hc, phng trnh phn
ng, v dng c th nghim, biu din cc loi cng thc cu to hp cht hu c, v s
phn ng.
T kha: LATEX, ha hc, mhchem, pst-labo, ChemFig.
ABSTRACT
Applying LATEX in Chemistry education and research
This article presents the issue of applying LATEX in chemistry. By using essential
packages such as mhchem, pst-labo, ChemFig is widely used in Chemistry education and
research including writing chemistry formulas, reaction equations, drawing lab-tools,
performing reaction schemes or reaction mechanisms.
Keywords: Latex, chemistry, mhchem, pst-labo, ChemFig.
1. Gii thiu
LATEX l mt phn mm sp ch m ngun m c Leslie Lamport pht trin
da trn nn TEX do gio s ton hc Donal Knuth pht minh vi phin bn u tin
ra i vo nm 1985. Hin nay, LATEX pht trin trn phm vi ton th gii v
c dng lm tiu chun ch bn cho cc nh in sch, tp ch khoa hc ni ting, cc
n phm ca hi ngh khoa hc, cng nh c a vo chng trnh ging dy, ng
dng lm poster, vit bi bo khoa hc, to file trnh chiu, lm lun vn cho sinh vin
trong cc trng i hc. Ban u, LATEX c ng dng ch yu trong lnh vc ton
hc song gn y pht trin mnh m sang cc ngnh khoa hc khc c bit trong
vic son tho cc ti liu vt l, ha hc
i vi nhng ngi dng my tnh, khi chuyn sang mi trng son tho mi,
h thng tm hiu xem mi trng c nhng tnh nng g c bit. i vi
LATEX, ngi dng thng so snh vi Microsoft Word ca hng Microsoft. V
LATEX c nh gi cao cc im sau y.
Trc ht, ti liu son bi LATEX l ti liu c tnh cu trc. ng dng ny
gip ngi dng ch tp trung vo son tho ni dung vn bn thng qua vic quy nh
sn cc nh dng chun cho ti liu, do ngi dng khng phi mt thi gian chnh
sa vn bn nh chnh c font cho tiu , khong cch dng Hn na, vn bn c
*
ThS, Trng i hc Nng Lm Bc Giang; Email: luanpg@bafu.edu.vn
181
T liu tham kho S 9(75) nm 2015
_____________________________________________________________________________________________________________
tnh nht qun cao. Tt c cc kiu nh dng theo chng, theo mc, mc con s
thng nht nh nhau trong ton b ti liu. iu ny loi b ton b li khi nh dng
vn bn. Ngoi ra, d liu u ra c tnh chuyn nghip, bi v LATEX xut ra cc kt
qu nh nhau trn cc my tnh v cc h iu hnh khc nhau. Theo mc nh, cc kt
qu xut ra s l cc file c nh dng DVI, dng PS hoc dng PDF. Mt u im na
phi k n l LATEX xa nha ranh gii gia phn ch vn bn vi phn ch cng
thc. Trong LATEX cht lng hnh nh ca hai phn ny l nh nhau, u sc nt, d
nhn, khng to ra s khc bit v n tng hn na l kt qu ca cc php ton c th
c LATEX tnh ra mt cch t ng. LATEX cn c li th ln trong vic tham
chiu cho phc v lm mc lc t ng, lm ch mc (index) i vi hnh v,
bn c th to ra cc hnh v cht lng cao, cc hnh chuyn ng thm ch cc hnh
v c tnh tng tc ch bng cc k t, iu m Word khng th lm c Cui
cng, LATEX c phn phi v s dng min ph.
Bn cnh nhng u im k trn, LATEX tn ti mt s nhc im. Th nht,
LATEX khng th xem c ni dung vn bn trc khi bin dch. iu ny gy kh
khn cho nhng ngi quen s dng Word khi chuyn sang dng LATEX. Th hai,
LATEX i hi ngi dng s kin nhn hc do phi hc cch son tho da trn
cc dng lnh. Th ba, vic thit k mt kiu trnh by mi kh vt v v mt nhiu
thi gian. Ni chung, LATEX thch hp cho vic son nhng cun sch hoc vn bn
k thut, di, cn nu son tho cc vn bn khng c cu trc hoc cu trc ln xn th
nn dng Word.
Vic ci t LATEX kh n gin. Thng thng vi h iu hnh Windows,
ngi s dng ch cn ci t MiKTeX l phn mm cha cc file h thng ca
LATEX v mt cng c son tho nh VieTEX hoc Texmaker. i vi tng cng
vic c th, ngi dng s dng cc gi lnh ring (packages) c cp nht d dng
thng qua h thng MiKTeX. Sau khi son tho xong file tex, ngi dng s bin dch
file ny v c kt qu cui cng l file pdf.
Trong nhng nm gn y, s lng ngi dng LATEX ti Vit Nam pht
trin nhanh chng. Mt s trng i hc yu cu hc vin phi np lun vn c
son tho bng LATEX hoc ging dy LATEX cho sinh vin nh mt mn hc ngoi
kha.
i vi sinh vin ha hc v nhng ngi lm cng vic lin quan n ngnh ha
nh gio vin, cc nh nghin cu, vic s dng phn mm Microsoft Word c th
vit bi bo khoa hc, lm lun vn, son tho vn bn c cng thc ha hc, v cc s
v c ch phn ng, v cc dng c th nghim i hi nhiu cng sc v bt
buc phi dng thm cc phn mm ph tr nh ChemWin, ChemLab, ChemDraw.
Cc cng vic ny hon ton c th gii quyt n gin vi LATEX ch vi mt s t
gi lnh tiu biu.
182
TP CH KHOA HC HSP TPHCM Phng Gia Lun
_____________________________________________________________________________________________________________
C php lnh Kt qu
\ce{H+} H+
\ce{SO4^2-}
1
\ce{1/2H2O}
2
\ce{H2SO4} H2SO4
\ce{^{16}_{8}O}
C php lnh Kt qu
\ce{CH2=CH-C#CH} CH2 = CH C CH
183
T liu tham kho S 9(75) nm 2015
_____________________________________________________________________________________________________________
biu din lin kt yu, lin kt cho nhn, dng lnh \bond c thm cc ty chn
{~}, {}, {->}, {<-}.
Bng 3. M lnh minh ha mt s loi lin kt yu
C php lnh Kt qu
\ce{O = S \bond{->}O} O=SO
\ce{Br^+ \bond{~}CH2 \dbond CH2} Br+ CH2 = CH2
\ce{H2O \bond{}NaCl \bond{}H2O} H2O NaCl H2O
C php lnh Kt qu
\ce{CO2 + C -> 2CO} CO2 + C 2CO
\ce{2NO2 <=> N2O4} 2NO2 N2O4
\ce{2SO2 + O2 ->
[\text{\ce{t^o}}]
[\ce{V2O5}] 2SO3}
\ce{Zn^2+<=>[\ce{+ 2OH-}]
[\ce{+ 2H+}]
$\underset{\text{Amphoteres
hydroxid}}{\ce{Zn(OH)2 v}}$<=>
C[+2OH-][{+2H+}]$\underset
{\text{Hydroxozikat}}
{\cf{[Zn(OH)4]^2-}}$}
184
TP CH KHOA HC HSP TPHCM Phng Gia Lun
_____________________________________________________________________________________________________________
\psset{unit=0.5cm}
\pstTubeEssais
\pstTubeEssais[glassType=ballon]
\pstTubeEssais[glassType=erlen]
\pstTubeEssais[glassType=becher]
\pstTubeEssais[glassType=flacon]
\pstTubeEssais[glassType=fioleJauge]
\psset{unit=0.5cm,glassType=ballon,
becBunsen}
\psframebox{\pstChauffageTube
[becBunsen,barbotage]}
185
T liu tham kho S 9(75) nm 2015
_____________________________________________________________________________________________________________
\chemfig{*6(-=-=(-\lewis{2:,N}H_2)-=)}
\chemfig{-\chemabove{N}
{\scriptstyle\oplus}(=[1]O)[7]O^{\ominus}}
\chemfig{H_3C-CH(-[2]CH_3)-CH_3}
186
TP CH KHOA HC HSP TPHCM Phng Gia Lun
_____________________________________________________________________________________________________________
\chemfig{H_2C(-C?[a]H-[:-30]
CH_2-[:30]C?[b]H-O-CO-C_6H_5)
-[2]CH_2-[,1.7]CH(-[3]N?[a]-
[3]H_3C)(-[,1.35]C?[b]H-CO-OCH_3)}
(Cocain)
\chemfig{C(-[5]H)(-[2]H)
(<[:-70]Cl)(<:[:-20]H)}
\chemfig{(-[2]Br)(-[:-30]H)(-[:-
120]R)-[:5,3](-[:-95]Br)(-[:30]R)(-
[:120]H)}
\chemfig{H-(-[2]CH_3)(-[6](-[4]Cl)
(-[6]CH_3)-H)-Cl}
\chemfig{*6(---N(-[:30](=[2]O)
(-[:-30]=^[:30]-[:-30]=^[:30]-[:-30]
(*6(-=-(*5(-O--O-))=-=))))---)}
(Piperine)
187
T liu tham kho S 9(75) nm 2015
_____________________________________________________________________________________________________________
\chemfig{*6(-(-[:-90](=[:-45]O)(-[:-
135]HO))=-O>:(-[2]O>[:30](*6(-O-(<[:-
30]-[:30]OH)-(<:OH)-(<[2]OH)-
(<:[:150]HO)-)))-(<:[2]H)
(*5(-(<:[:108])-(<:[:180]HO)--(<:[:-90]H)-
))-)}
(Axit loganic)
(Ngy Ta son nhn c bi: 06-8-2015; ngy phn bin nh gi: 06-9-2015;
ngy chp nhn ng: 24-9-2015)
188