Professional Documents
Culture Documents
istoriebi
cvlilebebisTvis
-
. /
.
, .
Published with the financial support of the Open Society Georgia Foundation.
The views, opinions and statements expressed by the authors and those pro-
viding comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of
the Foundation. Therefore, the Open Society Georgia Foundation is not respon-
sible for the content of the information material.
:
:
:
(PIC)
: , 142
: (+995 591) 66 19 29
WWW.PICGEORGIA.COM
E-mail: infopicgeorgia@gmail.com
fb.com/PICGeorgia
Twitter @picgeorgia
2
sarCevi
Sesavali.........................................................................................................................................................................................................................................6
3
4
mSobelTa sainformacio centris Sesaxeb
eka maisuraZe
organizaciis xelmZRvaneli
5
Sesavali
ana qaTamaZe
proeqtis direqtori
6
maswavleT, rogor davicva Svili sazogadoebisgan
nino banZelaZe
Cemi dagegmili Sexvedra megobarTan ubralod, ar Sedga, xoda mivir-
bine saxlSi, bequnas saxe xelebSi movimwyvdie (lamazi, wminda, gul-
wrfel - sixaruliani mzeriT miyurebda) da vkiTxe: `makdonaldsSi
ginda wasvla?" bavSvma cxoveli sixaruli gamoxata: daiwyo xtunva,
xelebi zemoT aswia da xtoda, mere makoca da Camexuta. Cavacvi, davavle xeli da
wavediT.
yovelTvis ase xdeba - TviTon unda SemiZRves Tavis sayvarel adgilas. ratom moswonT
bavSvebs es garemo, ar vici, samagierod is vici, rom beqas yovel jerze ufro da ufro
uxaria iq wasvla. mokled, amayad SemiZRva da Sevyevi. gaiqca salarosaken da miTxra:
"koka kola aucileblad amiRe". rogor miTxra? sxvebs hqondaT koka kola aRebuli da
maTi langrisken mimiTiTa, Tanac sakmaod energiulad. im sxvebma amreziT da
gakvirvebiT gamoixedes, viRacam Caicina kidec. me aseT dros olimpiur simSvides vinar-
Cuneb xolme - `ho, aba ra, dediko, koka-kolas aucileblad giyidi. mafini ginda?" - vu-
TiTeb vitrinaze, beqam Jolos mafins daataka TiTi - anu unda. axla makdonaldsis
TanamSromelma Semogvxeda, Tumca, bequna icno da maSinve gauRima.
am dros bavSviani axalgazrda mamakaci moadga daxls. beqam bavSvs Sexeda, gauxarda,
TiTebi SemiTamaSa saxesTan - beqas enaze es niSnavs `ra kargi vinme movidao" biZiko Tu
mamiko ambobs: `me kidev SeSineba minda, Svilo? isedac sul SeSinebuli davdivar". mis
gulwrfelobaSi namdvilad mepareba eWvi - aTleti axalgazrdis SeSineba aseTi iolic
ar iqneba, miT umetes, bavSvis mxridan, Tumc, mis keTilganwyobas didad vafaseb.
erTi magida Tavisufalia, sul boloSi. bequnam Cemze adre SeniSna is da sirbiliT
gaiqca, Semdeg gulmowyaled dameloda, rodis mivarTmevdi saWmels da qeifs Seudga.
arada, naWamia! netarebiT gaanadgura erTi didi ulufa kartofili, daiwyo meore. -
deida, deida, damexmareT, mSia! - mesmis bavSvis xma. miveci fuli da beqas Sevxede `es amis
Tqmasac ver moaxerxebs. ra eSveleba, me rom aRar viqnebi?" meramdened gamielva am
fiqrma.
terasis mesers isev bavSvi mosdgomia da meZaxis: -deida, deida, ameebs varigeb, aiReT,
ra! raSi mWirdeba, magram varTmev da madlobas vuxdi.
`Sen ramdeni wlis xar?" - ekiTxeba beqas. beqam gaiRima, gaiRima farTod, bavSvurad uSu-
alod, TviTon rom icis xolme. xelebi SemarTa da raRac aniSna.
is bavSvi mixvda!
-deida - mommarTavs me - laparaki ar icis?
-ar SeuZlia.
-ratom? xom didi biWia?
7
sianad vuRimi - "deda karg xasiaTzea, anu yvelaferi kargadaa". Tavisi koka kola
gamowrupa. wamodga, Sarvali odnav daswia - anu tualetSi unda. saswrafod avkrife
magidaze gafantuli nivTebi. CanTas mxarze vigdeb, beqam erTi nabijiT gamiswro - jer
Tavis skams dauwkipurta - uyvars ase, sxvadasxva nivTebis "dagemovneba", mere Cvens
magidas, gamcda, me ukan mivdev. erTi nabijiT win midis, xoda mezobeli magidis qalba-
tonis skams rom Cauara, misi skamis zurgsac gausva xeli da aq mowyvetiT SevCerdi - im
qalbatonma iseTi saxe miiRo, TiTqos didi Seuracxhyofa miadga, usiamovnod SeinZra
skamze da beqas amreziT gadmoxeda.
amis moTmena aRar SemeZlo. beqa vaJkacia, magram Rirsebis grZnobas aRzrda unda!
mesmis, rom Znelia yvela mSoblisTvis aseTi da msgavsi momentebis yoveldRiurad ga-
datana, magram Svilis siyvaruli isaa, davicvaT isini maSin, roca ar SeuZliaT sakuTri
Tavis dacva, davicvaT isini da maTi Rirseba. bavSvis TandaswrebiT nu SexvalT kon-
fliqtSi, nurc avad da nurc `keTilad" ganwyobil aramkiTxe moambeebTan, romlebsac
bavSvis TandaswrebiT SeuZliaT sruliad mouridebeli kiTxvebis dasma mis janm-
rTelobaze. nu gascemT maT pasuxs maSinve, gaiRimeT da gaarideT Svili, Tu is pataraa,
Tu mozrdilia, egeb ukeTesic ki iyos ara mkiTxeebisaTvis adgilis miCena.
8
Cven yvela erTad SevcvliT sazogadoebis damokidebulebas
nino martiaSvili
madloba RmerTs imisTvis, rom myavs Cemi biWi. is rom ara, ar viqne-
bodi iseTi rogoric axla var, ver davafasebdi im sixaruls, roca
xedav Seni Svilis pirvel nabijebs, pirvel bgerebs, amisTvis xom
wlebi vwvalobdiT. gansakuTrebuli saWiroebis mqone bavSvis
mSoblebi metad vafasebT Svilis patar-patara warmatebebs. gvWirdeba didi moTmineba,
finansebi, janmrTeloba, rom gavuZloT im rTul dReebs, rac gvelodeba cxovrebaSi:
ganuwyvetliv siaruli eqimebTan, ZviradRirebul sareabilitacio centrebSi. zo-
gierTi eqimi meubneboda, rom patara sanam viyavi, saswrafod gameCina meore Svili,
radgan Cemi pirveli Svili, maTi azriT, `uperspeqtivo~ iyo. am `ganaCenis~ miuxedavad,
namtiralevi vagrZelebdi reabilitaciis kursebze siaruls, xan manqaniT, xan marSru-
tiT, sadac yvela gekiTxeba amxela biWs ratom atareb xelSi. es sityvebi xelSi ayvanil
bavSvze metad mRlida.
amdenma wvalebam Sedegi gamoiRo. Cems biWs axla, mxolod damoukideblad siaruli ki,
ara cekvac SeuZlia. mesame welia dadis me-100 sabavSvo baRSi, sadac Tavidan mec vrCe-
bodi jgufSi, Semdeg 2 saaTiT rCeboda marto, wels ki mTeli dRe rCeba marto. es war-
moudgeneli iyo CemTvis, risTvisac madlobeli var aRmzrdelebis, rom Seiyvares da
miiRes iseTi, rogoric aris.
uzomod bednieri var, roca vxedav rogor uyvarT da zrunaven Cems Svilze misi
jgufelebi. seqtemberSi skolaSi mivdivarT da Zalian vnerviulob, rogori garemo
dagvxvdeba ar viciT. me yvelafers gavakeTeb imisTvis, rom daCi sazogadoebis srulu-
flebiani wevri gaxdes. minda vuTxra yvela mSobels, ar danebdeT, ibrZoleT, ar gamoke-
toT bavSvebi saxlSi da rac mTavaria, rac SeiZleba meti moefereT da CaexuteT.
pirveli wamali Cveni Svilebis keTildReobis siyvarulia.
9
regionSi xSiria SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis `damalva~
qeTevan TodaZe
mTeli es 14 weliwadi Zalian mZime iyo, magram ar SevuSindi, TiTqos Sinagani xma mkar-
naxobda ra gamekeTebina. mTavari rac aris, Cveni Svilebi saxlSi ar unda CavketoT,
piriqiT, sazogadoebaSi gamovideT, xalxma dainaxos ra kargi Svilebi gvyavs da rom
isinic Cveulebrivi bavSvebi arian, odnav gansxvavebulebi magram Zalian sayvarlebi.
Tu Tbilad miudgebi, isini ormagad dagibruneben siTbos. aq, regionSi, xSiria
SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis damalva, bevr mSobels rcxvenia maTTan
erTad xalxSi gamoCenis. CvenTan am bavSvebs adgilobrivi mTavroba aranair yu-
radRebas ar aqcevs, mxardaWera mxolod imaSi gamoixateba, rom weliwadSi 3-jer 50-50
lars uricxaven da amasac didi brZoliT mivaRwieT, imitom rom SezRuduli SesaZle-
blobis mqone bavSvebi ras niSnavda, isic ki ar icodnen.
10
Sexede samyaros Cemi TvaliT
gvanca abramiSvili
gamarjoba.
me gvanca var.
29 wlis.
davibade TbilisSi.
maqvs SezRuduli SesaZleblobis mqone piris statusi, Tumca mimaCnia rom CemTvis ar
arsebobs SezRuduli SesaZlebloba, yovel SemTxvevaSi vcdilob rom ase vifiqro,
radgan ase ufro miadvildeba xalxTan urTierToba.
da swored maSin, rodesac yvelas vepranWebodi da Tavi momqonda Zalian magar da Zlier
gogod, roca megona rom minimum Tayvaniscemels gavicnobdi an momaval qmars, SevamCnie
rom zurgidan momiaxlovda ucxo mamakaci. erT wamSi am adamianma mTeli Cemi ganwyoba
Secvala. moulodnelad man kalTaSi xurdebi Camiyara - sul 20 TeTri. pirvelad rac
gavifiqre, visurve, rom es yvelaferi sxvas ar daenaxa, radgan amiT ufro damcirebu-
lad vigrZnobdi Tavs. mere logikurad davfiqrdi da ver mivxvdi, ratom momca mainc
da mainc 20 TeTri, rodesac vijeqi Zalian ZviradRiebul eleqtro etlSi. Tumca ra
Tanxac ar unda moewodebina, igivenairad damcirebulad vigrZnobdi Tavs. magram mi-
uxedavad yvelafrisa, aqac SevZeli Tavi maRla amewia da isev is gvanca vyofiliyavi,
romelic viyavi am faqtamde.
isev unda gavimeoro, rom Zalian Zlieri var da Cemze aseTi SemTxvevebi naklebad mo-
qmedebs. magram ar SeiZleba ar aRvniSno, rom Zalian mZimea, roca miuxedavad imisa, rom
adamianebTan erTad erT sivrceSi xarT, erTnairad erTobiT, imave sakvebs miirTmev,
imave musikas usmen da imave sivrceSi cekvav, mainc ar aRgiqvams Tanasworad mxolod im-
itom, rom etliT sargeblob.
Tuki amas kiTxulobT da gagaxsendaT, rom Tqvenc gagikeTebiaT analogiuri ram, maga-
liTad, quCaSi roca dgas adamiani da ubralod megobars elodeba, mowyalebis mTx-
ovneli gegonaT da 10, 20 TeTri an Tundac 20 lari CagigdiaT kalTaSi, amas nuRar
gaakeTebT. gTxovT, xurdas nu CamigdebT mxolod imitom, rom etlSi vzivar. quCaSi xom
imdeni xelgamowvdili, gaWirvebuli adamiani zis romelsac Tqveni daxmareba Wirdeba.
miuxedavad imisa, rom garemo mTlianad xelmiuwvdomelia etliT mosargeble adami-
anebisTvis, Cven mainc vcdilobT socializacias da sazogadoebaSi integracias.
11
swored am dros, sazogadoebas aqvs mniSvnelovani roli, radgan erTma patara mo-
mentma, SeiZleba adamiani miiyvanos iseT ukiduresobamde, rom aRarasodes gamovides
gareT da amaSi SegiZliaT sakuTari Tavi daadanaSauloT.
natalia nadiraZe
CavediT metroSi, davsxediT, vatyobdi, rom Cemi guli, ise ar scemda, rogorc
yovelTvis, xelebsac vatyobdi, rom ise mSvidad ar iyvnen, rogorc arian xolme. daiZra
matarebeli samgorisaken. gigasac vatyobdi, rom Sinaganad daZabuli iyo. xalxis reaq-
cia Cems biWze aseTia: ra sayvarelia, rogori qeraa da Tvalebi. ai dadga is momentic,
roca bavSvma araadekvaturi qceva daiwyo da xalxis reaqciac Seicvala, yvela mas
uyurebda, zogs moswonda misi xelebis qneva da piris gaReba, zogs TiTqos ukvirda,
aseTebi asakiani xalxi iyo.
yvela gansxvavebuli varT! yvela ver viqnebiT erTnairi. bavSvs moewona metro. dResac
metroTi viyaviT. isev qera cisferTvaleba da gakvirvebuli Tvalebi, `sacodavi Rim-
ili~, `CurCuli erTmaneTSi~. es yvelaferi ar maRizianebs, ar vnerviulob. Tavis
sixaruls uziarebs gverdiT msxdomT, xelebiT efereba, magram ver ugeben iseni.
arauSavs, mova dro da yvelas ecodineba yvelaferi. bednieri var, rom me mesmis Cemi
Svilis, mesmis im xalxis vinc dabRverili dadis. vcdilob gaRimebuli viyo, roca met-
roSi var, rom Cemi gulis cemidan yuradReba sxva rameze gadavitano. yovel jerze,
iciT ras warmovidgen xolme, im xalxs, im Zvel Taobas, vinc gareT ar gamodioda, ki
Secdomas uSvebdnen, magram Zalian did tkivils itevdnen, iTmendnen.
Cven xom qarTvelebi varT, meamayeba?! ukve aRar vici (imedi maqvs, ar ewyinebaT Cems
megobrebs). is qarTvelebi aRar arian, siyvaruli rom icodnen qarTulad `fesve-
bianad~. Tumca Cemnair dedebsac mometebulad aqvT vfiqrob siyvaruli, imitom rom
maT siyvaruli aZlierebs. dRes minda vTqva, rom me meSinia, meSinia Tu ra bedi elis
Cvens sayvarel Svils, ra momavali, Tumca imasac mivxdi, rom saxelmwifos imedze ar
unda iyo, mxolod Senive Tavis unda gjerodes. asec viqcevi, mixaria da bednieri var,
rom myavs daviTi, niniko, giga, Cemi mSoblebi da dedmamiSvilebi da bednieri var, rom
siyvaruliT vcxovrob, rwmeniT vcxovrob. vivliT sazogadoebaSi me da Cemi biWi
yovelTvis, Cemi Svilic ekuTvnis sazogadoebas da imitom. ar mgonia Cemi pataras qce-
viT, xelebis qneviT da piris farTo gaRebiT vinme Sewuxdes.
12
gza, romelic me da Cemma Svilma gaviareT
eka maisuraZe
minda mogiyveT is gza, rac gaviare dRemde. Cemi Svili - nika vi-
Tardeboda Cveulebrivad, asakis mixedviT, anu ukve cdilobda
metyvelebas, ambobda patara leqsebs, melodiaze riTmulad cek-
vavda da a. S.
2 wlis da 5 Tvis rom gaxda, SevamCnie, rom bavSvi nel-nela mSordeboda, Caiketa,
Sewyvita komunikacia, veranairad ver vamyarebdi bavSvTan kontaqts, Sewyvita
metyveleba. ojaxis eqimma SeamCnia bavSvs cvlilebebi da saswrafod misaxediao.
mivxvdi, rom ase gagrZeleba SeuZlebeli iyo da bavSvi ukan-ukan midioda. gavacnobiere,
rom me Tu ara, aba vin mixedavda. internetis saSualebiT gadavikiTxe yvelaferi au-
tizmis Sesaxeb, mivmarTe im zomebs da im meTodebs, rac mSobelma unda Cautaros bavSvs
masTan komunikaciis dasamyareblad, magram es ar iyo sakmarisi. garSemo vkiTxulobdi
Tu sad unda mimeyvana bavSvi, ra gamekeTebina.
amasobaSi gavida wlebi. nika arc cdilobda metyvelebas. isev Ram-RamobiT tirili da
mTeli Rame xeliT tareba da dawynareba. Turme bavSvs hqonia gulyra (me gulyra megona,
rom aucileblad goneba unda daekarga), romelmac saerTod metyveleba SeaCera da tvi-
nis funqcionirebaze imoqmeda. es aRmovaCine, rodesac nika iyo ukve 6 wlis (ramdeni
dro davkargeT, guli meglijeba, rom maxsendeba es yvelaferi).
nikas skolaSi wasvlis droc dadga. gavikiTxe garSemo skolebi, Tu ra muSaoba mimd-
13
inareobda SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebTan, rogor mimdinareobda
inkluziuri swavleba, ra mdgomareobaSi iyvnen mSoblebi. ra Tqma unda veranairad ver
miviRe is momenti, rom skolaSi nika kviraSi 2-jer unda gamoeyvana specialur peda-
gogs resurs-oTaxSi, danarCeni dro ki gakveTilebze unda mjdariyo (savaraudod Cem-
Tan erTad).
Zalian bevri vifiqre, ra meqna da gadavwyvite, rom bavSvi mimeyvana 198-e sajaro sko-
laSi, rasac aranairad ar vnanob. klasSi aris 7-8 moswavle. TiToeuli sagani iswavleba
bavSvis SesaZleblobis mixedviT, pedagogebi orientirebuli arian Sedegebze,
sportis gakveTilebi tardeba fsiqologis TandaswrebiT da daxmarebiT, iswavleba
Tixaze muSaoba, musika, saswavlo procesis garda bavSvi CarTulia sxvadasxva aq-
tivobebSi, bavSvTan muSaobs fsiqologi, metyvelebis Terapevti, specialuri peda-
gogi, gaxsnilia autizmis mqone bavSvebisTvis klasi, sadac garkveuli ganrigiT
mimdinareobs maTTan muSaoba. magram miuxedavad aseTi datvirTvisa, es yvelaferi
arasakmarisia autizmis mqone bavSvisTvis. amitom, skolis garda, nika CarTulia ili-
aunis bavSvis ganviTarebis institutis autizmis programaSi.
aucilebelia, rom yvela sajaro skolaSi moxerxdes aseTi muSaoba specialuri sagan-
manaTleblo saWiroebis mqone bavSvebTan. mSobeli ar unda itanjebodes da ar unda
wvalobdes derefanSi lodiniT da damatebiT fsiqologebis da ZiZis ZebniT, rac did
xarjTanaa dakavSirebuli. nuTu araa sakmarisi is gza, rac gamoiara manamde da kidev
rac gasavleli aqvs?! ganaTlebisa da mecnierebis saministros inkluziuri
ganaTlebis ganviTarebis sammarTvelos warmomadgenlebi, mjera, rom cdiloben
swavlebis pirobebis gaumjobesebas, bevrjer gvqonia mSoblebs maTTan Sexvedra, gvim-
sjelia sxvadasxva problemebze da migviRia dapireba, rom es problemebi aRmoifxvre-
boda. magram welsac uamravi mSobeli mivida bavSvTan erTad skolaSi da derefanSi
elodeba Svils imitom, rom nebismier momentSi SeiZleba misi iq yofnis saWiroeba iyos.
neli akobia
dRes darwmunebiT SemiZlia, vTqva, rom is, rom Cemi biWi baRSi dadis da Zalian bed-
14
nieria, es mwvane saxlis damsaxurebaa. sul raRac naxevari wlis win bavSvs imdenad
eSinoda baRis an misi msgavsi garemosi, rom ubralod bavSvebis jgufis danaxvis
drosac ki kioda. mwvane saxlSi bavSvs sruliad individualurad miudgnen da xeli
Seuwyves, rom maqsimalurad CarTuliyo jgufur sesiebSi. aseve, mwvane saxli imiT
iyo CvenTvis sruliad unikaluri, rom pirvelad mogveca SesaZlebloba, SedarebiT
didxans dakvirveboda specialisti bavSvs da Sesabamisad, iseTi rCevebi moeca, rac
yoveldRiur wvrilmanebs exeboda, es ki bavSvis qcevazec da masTan Cvens urTierTo-
bazec did gavlenas axdenda. mec da Cemma meuRlemac ukeTesad gavigeT, ras iTxovda
bavSvi, ra iyo is, rac mas awuxebda da ver ambobda. aman, cxadia, masTan komunikacia
gagviadvila. ara marto Cemi Svili, mec ukeTesad vgrZnobdi Tavs. SeiZleba imitom, rom
mec da sxva mSoblebsac saSualeba gvqonda SeuzRudavad gvelaparaka yvela Cvens prob-
lemaze. vigrZeni, ramdeni rame esmis Turme bavSvs da rogor aRiqvams yvelafers, imasac
ki, rac aqamde misTvis umniSvnelo da uintereso gvegona. saxlSic TiTqos ise daZabuli
aRar viyavi. ojaxSic ufro xalisiT veTamaSebodi da vekontaqtebodi bavSvebs da aRar
mtanjavda eWvi, sworad vakeTebdi yvelafers Tu ara. TiTqos ukeTesad vicodi, rodis
ra unda gamekeTebina, rodis Cavreuliyavi, rodis mivferebodi, unda amekrZala rame
Tu ignorireba gamekeTebina.
Zalian mniSvnelovania, rom mwvane saxli ar aris gankuTvnili eqskluziurad e. w.
`problemuri bavSvebisTvis. Cven dagvyavs xolme meore Svilic, romelsac ganviTare-
bis aranairi sirTule ar aReniSneba da mwvane saxli misTvis araCveulebrivi garemo
aRmoCnda. pataras Zalian gauadvilda sxva bavSvebsa da adamianebTan urTierToba da
maTTan Cems gareSe gaCereba. masac aucileblad vatarebT mwvane saxlSi gansakuTrebiT
imisTvis, rom maqsimalurad kargad moemzados SemdgomSi baRisTvis.
vfiqrob, rom uaRresad mniSvnelovania, aseTi momsaxureba bevri arsebobdes da ufa-
sod iyos xelmisawvdomi bavSvebisa da mSoblebisTvis. amisTvis ki Zalian mniSvnelova-
nia, rom msgavs momsaxurebas Zalian safuZvliani mxardaWera hqondes saxelmwifo da
sxva uwyebebisgan!
nino omanaZe
dRes me aravin da araferi maSinebs, yvela da yvelaferi misaRebia, ver vxedav gansxvave-
bul adamianebs, viswavle, rom Cven yvelas, uflisgan gvaqvs erTi krebiTi saxeli - a d a
15
m i a n i! socialur statuss, ganaTlebas, gvariSvilobas aranairi kavSiri ar aqvs am
problemasTan, Cven yvelani erTi samyaros Svilebi varT da keTili inebeT, iswavleT
adamianebTan Tanacxovreba!
mariam xaWapuriZe
16
mainteresebs, vis exeba am sakiTxis gadawyveta
elene kvaracxelia
roca skolis jeri dadga, mirCies me-10 skola da miviyvane bavSvi. aRmovCndi saocari
problemebis pirispir, romelTa gamosworebac veranairi mcdelobiT ver moxerxda:
verc TxovniT, verc moTxovniT, verc muqariT. aman Cemzec iqonia gavlena da daviTr-
gune, gavnadgurdi, adamianad aRar vvargodi. warmovidgine 12 weli skolis derefanSi
fexze unda vmdgariyavi Cemi Svilis yaraulobaSi da arc meore SvilisTvis da arc ojax-
isTvis ar unda mimexeda. Cems dasaqmebaze zedmeti iyo fiqric ki. direqtoris nebaze
unda mecxovra, romelmac ar gaiziara Cveni mdgomareoba.
RvTis nebiT, saxlis win 141-e skola maqvs, sadac gadaviyvane bavSvi. ver gadmogcemT,
rogor eqceva didi Tu patara Cems Svils, direqtoridan dawyebuli bavSvebiT
damTavrebuli. CemTan erTad xaroben lazares winsvlas da CemTan erTad loculoben
misi warmatebisTvis. aq pedagogTa gundia, romelic namdvilad imsaxurebs pedagogis
wodebas.
17
nurafris SegeSindebaT da ibrZoleT Tqveni SvilebisTvis
ia baxtaZe
elene xarebava
4 wlis Tavze SegveZina meore gogona, romelsac Catarebuli skriningis Sedegad (sxva
samSobiaroSi) daudginda fenilketonuria. fenilketonuria cilebis - fermentuli
sistemis (fenilalaninis cvlis) Tandayolili moSlaa, is aris aminomJava fenilananinis
cvlis memkvidreobiTi darRveva, romelic gamoixateba centraluri nervuli sistemis
dazianebiT. daavadeba vlindeba sxvadasxva asakSi, dawyebuli 2 kviridan. mkurnalobis
mTavari da erTaderTi saSualeba ki ciliT Raribi dietaa.
19
magram rodesac ici diagnozi, SedarebiT advilia marTo bavSvis janmrTelobis mdgo-
mareoba. mTvaria Zala ipovo sakuTar TavSi da problema sworad daanaxo bavSvs da
sazogadoebas.
rogorc Cans, Cven is Taoba varT, viszec unda gadaiaros gardamavalma periodma da is
mSoblebi varT, romelTac sazogadoebis nawili sayvedurobs, rom Svilebis proble-
maze xmamaRla saubrobs, xolo visac SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvis statusi
aqvs, mouwodebs Svilebi damalon da quCaSi ar gamoiyvanon. sazogadoeba Tavisi utaq-
tobiT ubiZgebs maTi Sin Caketvisaken, magram sazogadoebis cnobiereba ar gaizrdeba,
Tu maT aseT bavSvebTan uSualo Sexeba da urTierToba ar eqneba.
dRes me da Cemi Svilebi vmarTavT Cvens daavadebas. dietis saSualebiT - sadaveebi Cvens
xelSia. gvaqvs didi Sedegic: patara gogona anu Cemi meore Svili, romelsac erTxelac
ki ar daurRvevia dieta, absoluturad Cveulebrivad viTardeba. guls mixarebs misi
titini, uamravi leqsi, Wkvianuri SekiTxvebi. ufrosi gogona ki nel-nela, nabij- nabij
laxavs problemas. ukve 6 wlisaa da dietis Sedegad Tavisuflad ametyvelda,
azrovnebs da asakTan SesabamisobaSia. kiTxulobs, cnobs anbans, rogorc qarTuls, ise
inglisurs, iTvlis, angariSobs da didi enTuziazmiT vemzadebiT skolisTvis.
dRes ki me, deda, bevrad meti simZafriT aRviqvam maT yovel warmatebas, sixaruliT
vtiri yoveli axali sityvis warmoTqmisas da axal miRwevebze, ufro meti emociiT
vcdilob vimogzauro zRaprebis samyaroSi da erTad ganvicdiT TiToeul karg
siaxles, gaaTmagebuli simZafriT aRviqvam maT mcired gamarjvebasac ki, romelic Cven,
erTad nabij-nabij mivaRwieT. es yvelaferi Cemi, Cveni erToblivi didi gamarjvebaa.
20
me gavilaSqre ojaxSi Zaladobis winaaRmdeg
nino jiqia
Cemma biWma 2 wlis da 5 Tvis asakSi gaiara fexze damoukideblad, periodulad vwve-
bodiT klinikaSi da gavdiodiT masaJebis kurss. Cemma gausaZlisma mdgomareobam,
iZulebuli gamxada Sevrigebodi meuRles, romelic absoluturad Secvlas mpirde-
boda da daxmarebas bavSvis gamojanmrTelebaSi, rac samwuxarod davijere. magram Cemi
da Cemi Svilis cxovreba iqca jojoxeTad. imas, rac wlebis win orsuli nacemi, moxucma
dedam gamomarida, CvenTan Cveulebrivi movlena gaxda mtvreva, yvirili, sisxli da pa-
truli. erTaderTi, rasac aseT dros vfiqrobdi bavSvs rame ar moxvedroda, veranair
gamosavals veRar vxedavdi am situaciidan. erTaderTi, rac viRone, TiTqos gonebac
amuSavda, CavicviT da wavediT quCaSi gasaTeneblad, gaverideT morig skandals. meore
dRes ki aRmovCndiT ojaxuri Zaladobis erovnul qselSi, saidanac gadagviyvanes Ta-
vianT TavSesafarSi. SevitaneT gancxadeba sasamarTloSi da mTeli weli gagrZelda,
rom davbrunebodiT Cvens Wers. Zalian bevri instancia gaviare, rom mamisTvis
amekrZala bavSvis srulwlovnebamde naxva, radgan darwmunebuli viyavi TiToeul nax-
vas Tan mohyveboda isev deboSi.
axla bavSvi 10 wlisaa, dadis 126-e sajaro skolaSi, sadac Zalian did siTbos grZnobs
maswavleblebisagan da klaselebisgan, yvelas uyvars. gakveTilebs rasac vukiTxav
gadasarevad miaqvs maswavlebelamde. bavSvs motorika mosawesrigebeli aqvs, ver wers,
buki Zalian male dagvizianda, mivmarTe `teqno bums~, `elit-eleqtroniqss~, rom daeS-
vaT gamonaklisi da socialuri daxmarebiT moecaT leptopi ganvadebiT, magram uSede-
god. mivmarTe saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros, saidanac uari
mogvivida ganmeorebiT bukze. ar maqvs imis saSualeba, rom daviqiravo pedagogi
romelic gansakuTrebulad imuSavebs motorikaze, raTa bavSvma wera SeZlos. Cveni so-
cialuri daxmareba Tvidan Tvemde ar gvyofnis, transportSi da sakvebze. winaswar
yoveldRe vloculob am weliwads ar movxvde gadamowmebaSi da ar momixsnan daxmareba,
Torem ra unda viRono, ver warmomidgenia.
21
droa gamovfxizldeT da gavxdeT ufro kacTmoyvareni
barbare galdava
minda yvela mSobels vurCio: nu idardebT imaze Tu ramdens Wams Tqveni patara, an
wonaSi rogor imatebs, aramed yuradReba miaqcieT mis ganviTarebas da rac ufro adre
daiwyebT amas, miT ukeTesi. xSirad cremlis burTebs ucdiaT yelSi moWera, magram
moverie maT da gadavylape. ase iqneba momavalSic, aravis da arafers mivcem uflebas
guli gvatkinos, bolomde vibrZoleb mis dasacavad. imden istoriebs vkiTxulob dede-
bze, romlebmac saSineli gza ganvles tkivilsa da damcirebaSi, guli mekumSeba.
minda sazogadoebas vuTxra droa gamovfxizldeT da gavxdeT ufro kacTmoyvareni,
aravin icis vis ra gansacdeli gvelodeba momavalSi. moefereT da SeiyvareT Cveni
Svilebi isini marTlac gansakuTrebulebi arian. madlobeli var uflis, radgan Cemma
biWma ukeTes adamianad maqcia.
22
Tu ver exmarebiT, nu daTrgunavT
luiza gabaiZe
bolos mivxvdiT `eqimi RmerTi ar aris~ da arc marto masTan unda gvepova gamosavali.
bavSvi SeviyvaneT baRSi da vatarebdiT yvelgan, yovel axal garemoSi wasvlas, axali
bgera, sityva da qceva axlda. Cemi gogonas ganviTarebaSi yvelaze didi wvlili mis
ufros Zmas miuZRvis. sul vcdilobdiT araferi mogveklo, magram arasodes vaZlevdiT
Tavisi mdgomareobiT manipulirebis saSualebas da misgan, rogorc Cveulebrivi
bavSvisgan ise moviTxovdiT yvelafers. ase kinklaobasa da siyvarulSi ise gaizarda
rogorc pirovneba, rom mudmivad gvaocebs Tavisi keTilSobilebiT.
skolis garda, sul veZebdiT raime unaris aRmoCenas da Tu sadme SeiZleboda yvela
wreze vatarebdiT. bolos arCevani cekvaze SeaCera. miuxedavad imisa, rom male iRleba
fexiT siarulis dros, cekvavs didi mondomebiT, mizezi advilad misaxvedria: mas aqvs
metyvelebis darRveva da misi an ar an Znelad esmiT, amitomac aqvs kompleqsi da mor-
cxvobs, ar surs sxva uxerxul situaciaSi Caagdos da gamosavali manve ipova. am gziT
gadawyvita xalxTan komunikaciis damyareba. cekva uzomod abednierebs, monawileobs
sxvadasxva RonisZiebebSi, wels skolas amTavrebs da Semdgom gzebzec vfiqrobT.
`zogi sakuTar CrdilSi dgeba misive nebiT da jujad Tvlian suliT goliaTs. bavSvo-
bidanve Cumad daaqvs SeWrili frTebi da brbos ratomRac kuzi hgonia" (avtori: SoTa
niSnianiZe).
P.S. avuxsnaT sazogadoebas, rom Cveni Svilebi am SeWrili frTebiT cdiloben TiTqmis
SeuZlebeli SeZlon. Tu ver exmarebiT, nu daTrgunavT da xels nu SeuSliT Tqveni mo-
qmedebiT, daufiqrebeli qceviT. siyvaruliT, rwmeniT da TanadgomiT yvela winaaR-
mdegoba daZlevadia. xeli SevuwyoT, rom Tavisi Tavi ipovon da madlierebiT
vicxovroT, rom gvyavs aseTi, gansxvavebuli, gansakuTrebuli, bednierebis momtani,
Cveni gamwrTob - gamaZlierebeli da macocxlebeli Svilebi.
amasobaSi, Zalian mniSvnelovani dro davkargeT, dro rodesac bavSvi aqtiurad vi-
Tardeba da Seimecnebs samyaros, swavlobs jdomas, cocvas siaruls, pirvel bgerebsa
da sityvebs. me sul eWvi mqonda, rom epilefsia ar iyo, radgan vxedavdi stacionarSi
23
mosul am diagnozis mqone bavSvebs, romlebsac raRac erTi wamali mainc Sveloda da
veubnebodi eqimebs iqneb araa epilefsia da rame sxvaa, razec viRebdi pasuxs:
samwuxarod aris epilefsiis iseTi formebi, romelic mkurnalobas ar emorCilebao.
sabolood gausaZlisi rom gaxda saavadmyofoebSi wola, Sevedi eqimTan da vuTxari:
Tu meti aRar iciT ra gavakeToT, sxvagan wavalT-meTqi, razec dafiqrda da eqTans
Cveni istoriis Semotana sTxova, raTa Tavidan gadaexeda. bevri furcla, ikiTxa da
bolos aseTi ram miTxra: ui, Tqven genetikuri analizi Tandayolil fermentopaTiaze
ar gqoniaT gakeTebulio~. es is analizia, romelic wesiT ganviTarebul qveynebSi sam-
SobiaroSi yvela axalSobils ukeTdeba raTa droulad aRmoaCinon da dietaze dasvan,
ris Semdegac bavSvi srulfasovnad viTardeba da dietis garda aranairi problema ar
aqvs.
mSoblebs vetyvi, rom miiRon TavianTi Svilebi iseTebi, rogorebic arian, aqtiurad
ataron yvelgan, isaubron TavianT Svilebze Riad da Tavisuflad da sazogadoebac
ufro mimRebi iqneba.
P.S. saWiroa Sroma da didi moTmineba imisaTvis, rom maqsimaluri Sedegi miiRo.
24
es Cemi Svilis istoria
TamTa doliZe
Cemda bedad male `mwvane saxlis daarsebis Sesaxeb Sevityve da Cemi Svilic erT-erTi
pirveli `mgzavri iyo am, SeiZleba iTqvas, erTaderT `samaSvelo gemze, romelze
asvlis uflebac gvxvda wilad.
sakmao dro damWirda sakuTari Svilis gasacnobad. `mwvane saxlis fsiqologebTan xan-
grZlivi vizitebis Sedegad, upirvelesad, Sevcvale midgoma sakuTari Svilisa da misi
problemis mimarT, vaRiare, rom yvela bavSvi individia da gansxvavebuli Svilis yolis
ar unda grcxvenodes.
yoveli noembris Tve Cemi Svilis pirvel nabijebs maxsenebs, radgan misi istoria `mwvane
saxlSi aseTive moqufruli noembris dilas daiwyo. imedi maqvs, Cemi Svilis samaSvelo
gemi kidev bevri gzaabneuli sulis Sefarebas SeZlebs.
25
dRes vcdilob Cemi Svilis uflebebis dacvas
eka maisuraZe
26
Cemi da Cemi gogonas istoria
daviwyeT mkurnaloba, amas daerTo Cemi qmris sikvdili, avtoavariaSi dameRupa. ar vi-
codi sad wavsuliyavi, ra gamekeTebina am bavSvTan erTad. mogexsenebaT, yvelas Tavisi
ojaxi uWirda, ra mZime da ra rTuli dro iyo.
ananoze erTi wlis asakSi eqimebma gadawyvites, rom aucileblad sWirdeboda Sun-
tireba vinaidan gamokvlevam aCvena, rom bavSvs siTxe Tvalis borcvebze awveboda. me
mqonda erToTaxiani bina da aRar mifiqria aRaraferze, Sunti unda SemeZina, rac maSin
Zalian Zviri Rirda. bina gavyide da Sunti SeviZine, dainiSna operaciis dRe, Caudges
yelTan sumklavia. erTi dRiT adre, ar vici ra moxda, mokled infeqcia SeiWra da bavSvs
osteomieliti daemarTa.
axla amaze daviwyeT fiqri rom operacia unda gakeTebuliyo, Cirqma Zvali gaxvrita,
amoasufTaves da nel-nela etapobrivad Seuxorcda, magram eqvsi Tve aranairi op-
eraciis gakeTeba aRar SeiZleboda. am dros SevatyveT, rom yiflibandi nel-nela ix-
ureboda. neiroqirurgma rom gasinja, amas aRar sWirdeba operaciao. gadavirie, SemrCa
xelSi es Sunti.
Cemi gogona nel-nela win wamovida da 5 wlis asakSi mTlianad daixura yiflibandi. sami
wlis asakamde, 2 TveSi erTxel vwvebodiT saavadmyofoSi da vikeTebdi masaJebs, ele-
qtro forezs. gaxda Tu ara sami wlis bavSvi, ukve saxelmwifo veRar gvafinansebda da
davrCiT am procedurebis gareSe. iqaur masaJists Sevecode da maswavla Tu rogor
unda gamekeTebina bavSvisaTvis masaJebi da vukeTebdi damoukideblad.
dRes Cems gogonas fexi rom ar aqvs Caketili, im qalbatonis - marina fircxalavas
damsaxurebaa, risTvisac didi madloba minda gadauxado.
ori wlis asakSi Cems Svils daemarTa uceb dizarTria, anu (bgerebs agrZelebda), axla
amaze daviwyeT mkurnaloba da Sedegi eqvsi Tvis mere dadga. amis Semdeg metyveleba
wamovida, anu rac esmoda, imas imeorebda zustad. cota mogvianebiT simRerac daiwyo,
mReroda akapelaSi zustad, mere akompanementiT vcadeT da ise imRera ucxos egone-
boda es misTvis pirveli ar iyo, mere gadavediT fonogramebze da ase movdivarT
dRemde.
nurafris SegeSindebaT, bolomde ibrZoleT da aucileblad iamayebT Tqveni SvilebiT,
iseve, rogorc me vamayob Cemi gogonas warmatebebiT
27
me da Cemi Svili erT merxTan vijeqiT
xaTuna avsajaniSvili
me da Cemi Svili erT merxTan vijeqiT. ara imitom, rom mas qcevis
darRveva hqonda da gakveTilze gaCereba uWirda (Tumca uCemod
esec gauWirdeboda, radgan skolaSi arsebuli spec. pedagogi waiy-
vanda resurs-oTaxSi da iq ganmartovdebodnen da amiT dasrulde-
boda klasSi jdoma), aramed imitom, rom mexuTe klasSi varT da
dRemde ver mivaRwie imas, rom maswavlebelma sagakveTilo procesSi CarTos. bavSvis,
romelmac pirveli klasidan icis wera, kiTxva, angariSi da a.S. mainc ar xerxdeba misi
gaZaxeba dafasTan.
28