You are on page 1of 28

piradi

istoriebi
cvlilebebisTvis

mSobelTa sainformacio centri


1
,, - (PIC) -
WWW.PICGEORGIA.COM

-
. /
.
, .

Published with the financial support of the Open Society Georgia Foundation.
The views, opinions and statements expressed by the authors and those pro-
viding comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of
the Foundation. Therefore, the Open Society Georgia Foundation is not respon-
sible for the content of the information material.

:
:
:

(PIC)

: , 142
: (+995 591) 66 19 29
WWW.PICGEORGIA.COM
E-mail: infopicgeorgia@gmail.com
fb.com/PICGeorgia
Twitter @picgeorgia

2
sarCevi

mSobelTa sainformacio centris Sesaxeb.......................................................................................................................5

Sesavali.........................................................................................................................................................................................................................................6

maswavleT, rogor davicva Svili sazogadoebisgan


nino banZelaZe...............................................................................................................................................................................................................................7

Cven yvela erTad SevcvliT sazogadoebis damokidebulebas


nino martiaSvili....................................................................................................................................................................................................................9

regionSi xSiria SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis `damalva~


qeTevan TodaZe .......................................................................................................................................................................................................................10

Sexede samyaros Cemi TvaliT


gvanca abramiSvili..................................................................................................................................................................................................................11

dedebs siyvaruli aZlierebT


natalia nadiraZe......................................................................................................................................................................................................................12

gza, romelic me da Cemma Svilma gaviareT


eka maisuraZe...................................................................................................................................................................................................................................13

is, rom Cemi Svili baRSi dadis, "mwvane saxlis" damsaxurebaa


neli akobia....................................................................................................................................................................................................................................................14

keTili inebeT da iswavleT adamianebTan Tanacxovreba


nino omanaZe................................................................................................................................................................................................................................... 15

ganaTlebis sistemis gaumjobesebaa saWiro


mariam xaWapuriZe......................................................................................................................................................................................................................16

mainteresebs, vis exeba am sakiTxis gadawyveta


elene kvaracxelia....................................................................................................................................................................................................................17

nurafris SegeSindebaT da ibrZoleT Tqveni SvilebisTvis


ia baxtaZe.........................................................................................................................................................................................................................................................18

Cven is sazogadoeba varT, romelmac stigma unda daamsxvrios


elene xarebava.............................................................................................................................................................................................................................................19

me gavilaSqre ojaxSi Zaladobis winaaRmdeg


nino jiqia.......................................................................................................................................................................................................................................................21

droa gamovfxizldeT da gavxdeT ufro kacTmoyvareni


barbare galdava..........................................................................................................................................................................................................................22

Tu ver exmarebiT, nu daTrgunavT


luiza gabaiZe................................................................................................................................................................................................................................23

meeqvse welia skolis derefanSi vzivar


maka wereTeli.............................................................................................................................................................................................................................. 23

es Cemi Svilis istoriaa


TamTa doliZe...............................................................................................................................................................................................................................25

dRes vcdilob Cemi Svilis uflebebis dacvas


eka maisuraZe...................................................................................................................................................................................................................................26

Cemi da Cemi gogonas istoria


mzia janiaSvili-qajaia.....................................................................................................................................................................................................27

me da Cemi Svili erT merxTan vijeqiT


xaTuna avsajaniSvili..........................................................................................................................................................................................................28

3
4
mSobelTa sainformacio centris Sesaxeb

organizacia `mSobelTa sainformacio centri~ 2015 wlis seqtemberSi


daarsda SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis mSobelTa mier da
mizanad daisaxa saqarTveloSi SezRuduli SesaZleblobis mqone da spe-
cialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone bavSvTa da maTi ojaxis wevre-
bis dacva, bavSvze zrunvis sistemis gaumjobeseba da SezRuduli
SesaZleblobis advokatireba.

misiis ganxorcielebis mizniT `mSobelTa sainformacio centri~:


xels uwyobs SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis mSobelTa
qselis Seqmnas saqarTveloSi da cdilobs regionebSi mcxovrebi
mSoblebis dakavSirebas erTmaneTTan da dedaqalaqSi mcxovreb
mSoblebTan, raTa aqtiurad ganxorcieldes sferoSi mimdinare
procesebis Sesaxeb informaciis gacvla da TemSi gavrceleba;
monawileobs SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis cxovrebis
xarisxis gaumjobesebisaTvis, rogorc saxelmwifo uwyebebis, aseve
samoqalaqo sazogadoebis organizaciebis mier ganxorcielebul
RonisZiebebSi, rogorebicaa treningebi, samuSao Sexvedrebi,
saprotesto aqciebi, kulturuli aqtivobebi da sxva;
agrovebs da veb-gverdze aTavsebs SezRuduli SesaZleblobis mqone
bavSvebisaTvis qveyanaSi arsebuli servisebis Sesaxeb informacias
da xels uwyobs aRniSnuli veb-gverdis popularizacias
SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebis TemSi sxvadasxva gziT.

`mSobelTa sainformacio centris~ TanamSromlebi arian aqtiuri


mSoblebi, romlebic moxaliseobriv sawyisebze axdenen SezRuduli Sesa-
Zleblobis mqone bavSvebis ojaxebis gaZlierebas pirdapiri mxardaWerisa
da piradi gamocdilebis gaziarebis gziT. aseve, axorcieleben SezRuduli
SesaZleblobis mqone bavSvebisa da specialuri sagamanaTleblo saWiroe-
bis mqone bavSvebis ojaxis wevrebisaTvis sainformacio-sakonsultacio
momsaxurebas Semdeg sakiTxebze:
informaciis miwodeba SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa
uflebebisa da Tavisuflebebis Sesaxeb;
informaciis miwodeba SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvis
statusis dadgenisaTvis gasavleli procedurebis Sesaxeb;
informaciis miwodeba SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebisa
da specialuri sagamanaTleblo saWiroebis mqone bavSvebisaTvis
qveyanaSiarsebuli samedicino, socialuri dacvis, saganmanaTle-
blo da sxva servisebis Sesaxeb.

eka maisuraZe
organizaciis xelmZRvaneli

5
Sesavali

SezRuduli SesaZleblobis mqone adamianebis Sesaxeb sazogadoebaSi myarad


fesvgadmuli stereotipebi, xSirad, moqmedebs SezRuduli SesaZleblobis
mqone bavSvebis ojaxze da mniSvnelovan gavlenas axdens maTi cxovrebis
xarisxze. amdenad, arsebiTad mniSvnelovania, rom swored mSoblebi monaw-
ileobdnen SezRuduli SesaZleblobis advokatirebaSi da sakuTari Svilebis
uflebebis dacvis mizniT, dagegmon da ganaxorcielon advokatirebisa da cno-
bierebis kampaniebi, Seqmnan an/da SeuerTdnen samoqalaqo sazogadoebis orga-
nizaciebs da CaerTon gadawyvetilebis miRebis procesSi.

gaerTianebuli erebis organizaciis `bavSvis uflebebis konvenciis~ me-18


muxli, konvenciis monawile saxelmwifoebs avaldebulebs, rom mSoblebsa da
kanonier meurveebs saTanado daxmareba gauwion, raTa maT Seasrulon TavianTi
movaleobani bavSvebis aRzrdaSi. SezRuduli SesaZleblobis mqone baSvebis
mSoblebs kidev ufro meti mxardaWera sWirdebaT, vidre sxva bavSvebis
mSoblebs. saqarTveloSi SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis mSoblebis
gaZlierebisa da xelSewyobis mizniT, ar xorcieldeba arcerTi programa.
mSoblebi, romelTa Svilsac gansakuTrebuli saWiroebebi gaaCnia da saWiroebs
sxva piris mudmiv meTvalyureobas, bavSvTan erTad saxlSia gamoketili da ver
axerxebs dasaqmebas.

`mSobelTa sainformacio centrma~ scada, rom SezRuduli SesaZleblobis


mqone bavSvebis mamebis mier dawerili blogic moepovebina veb-gverdze gansa-
Tavseblad, magram mamebi ar aqtiuroben. am publikaciaSic mxolod dedebis
blogebia Tavmoyrili. aseve, ar aqtiuroben ojaxis sxva wevrebi - debi da Zmebi,
romlebic esoden mniSvnelovani aqtorebi SeiZleba gaxdnen SezRuduli Sesa-
Zleblobis mqone bavSvebis cxovrebis pirobebis cvlilebisa da gaumjobese-
bisaken.

dedebi weren im sirTuleebze, romelTa gadalaxvac mouwiaT pirvel rigSi


sakuTar TavTan da Semdgom sazogadoebaSi socializaciisaTvis. isini dResac
ibrZvian, rom maT da maT Svilebs hqondeT janmrTelobis dacvis, ganaTlebis
miRebis, socialuri dacvis da sxva fundamenturi uflebebis realizebis
saSualeba. dedebis garda, publikaciaSi moxvda SezRuduli SesaZleblobis
mqone qalis gvanca abramiSvilis blogic, romelic gavrcelebul mankierebaze
wers da sazogadoebis yuradRebis mipyrobas iTxovs iseTi sakiTxisadmi,
romelzec aravin saubrobs.

ana qaTamaZe
proeqtis direqtori

6
maswavleT, rogor davicva Svili sazogadoebisgan

nino banZelaZe
Cemi dagegmili Sexvedra megobarTan ubralod, ar Sedga, xoda mivir-
bine saxlSi, bequnas saxe xelebSi movimwyvdie (lamazi, wminda, gul-
wrfel - sixaruliani mzeriT miyurebda) da vkiTxe: `makdonaldsSi
ginda wasvla?" bavSvma cxoveli sixaruli gamoxata: daiwyo xtunva,
xelebi zemoT aswia da xtoda, mere makoca da Camexuta. Cavacvi, davavle xeli da
wavediT.

yovelTvis ase xdeba - TviTon unda SemiZRves Tavis sayvarel adgilas. ratom moswonT
bavSvebs es garemo, ar vici, samagierod is vici, rom beqas yovel jerze ufro da ufro
uxaria iq wasvla. mokled, amayad SemiZRva da Sevyevi. gaiqca salarosaken da miTxra:
"koka kola aucileblad amiRe". rogor miTxra? sxvebs hqondaT koka kola aRebuli da
maTi langrisken mimiTiTa, Tanac sakmaod energiulad. im sxvebma amreziT da
gakvirvebiT gamoixedes, viRacam Caicina kidec. me aseT dros olimpiur simSvides vinar-
Cuneb xolme - `ho, aba ra, dediko, koka-kolas aucileblad giyidi. mafini ginda?" - vu-
TiTeb vitrinaze, beqam Jolos mafins daataka TiTi - anu unda. axla makdonaldsis
TanamSromelma Semogvxeda, Tumca, bequna icno da maSinve gauRima.

am dros bavSviani axalgazrda mamakaci moadga daxls. beqam bavSvs Sexeda, gauxarda,
TiTebi SemiTamaSa saxesTan - beqas enaze es niSnavs `ra kargi vinme movidao" biZiko Tu
mamiko ambobs: `me kidev SeSineba minda, Svilo? isedac sul SeSinebuli davdivar". mis
gulwrfelobaSi namdvilad mepareba eWvi - aTleti axalgazrdis SeSineba aseTi iolic
ar iqneba, miT umetes, bavSvis mxridan, Tumc, mis keTilganwyobas didad vafaseb.

erTi magida Tavisufalia, sul boloSi. bequnam Cemze adre SeniSna is da sirbiliT
gaiqca, Semdeg gulmowyaled dameloda, rodis mivarTmevdi saWmels da qeifs Seudga.
arada, naWamia! netarebiT gaanadgura erTi didi ulufa kartofili, daiwyo meore. -
deida, deida, damexmareT, mSia! - mesmis bavSvis xma. miveci fuli da beqas Sevxede `es amis
Tqmasac ver moaxerxebs. ra eSveleba, me rom aRar viqnebi?" meramdened gamielva am
fiqrma.

terasis mesers isev bavSvi mosdgomia da meZaxis: -deida, deida, ameebs varigeb, aiReT,
ra! raSi mWirdeba, magram varTmev da madlobas vuxdi.

`Sen ramdeni wlis xar?" - ekiTxeba beqas. beqam gaiRima, gaiRima farTod, bavSvurad uSu-
alod, TviTon rom icis xolme. xelebi SemarTa da raRac aniSna.
is bavSvi mixvda!
-deida - mommarTavs me - laparaki ar icis?
-ar SeuZlia.
-ratom? xom didi biWia?

beqam yurebi cqvita!


-rogor ar SeuZlia - vcdilob, xmas davuwio
-Sen TviTon ramdenis xar?
-eqvsis.
biWi gaiqca.

makdonaldsis TanamSromeli gamovida terasaze - magida gadawminda, dainaxa, rom beqas


kartofili Zirs dayroda da iatakis mosufTavebis mizniT Cveni magidisken wamovida.
beqa madlobas uxdis - wamoxta da xelebi SemarTa. uRimis farTod. TanamSromeli
dafrTxa jer gakvirveba gamoexata saxeze, Semdeg sxartad gabrunda ukan. me beqas aler-

7
sianad vuRimi - "deda karg xasiaTzea, anu yvelaferi kargadaa". Tavisi koka kola
gamowrupa. wamodga, Sarvali odnav daswia - anu tualetSi unda. saswrafod avkrife
magidaze gafantuli nivTebi. CanTas mxarze vigdeb, beqam erTi nabijiT gamiswro - jer
Tavis skams dauwkipurta - uyvars ase, sxvadasxva nivTebis "dagemovneba", mere Cvens
magidas, gamcda, me ukan mivdev. erTi nabijiT win midis, xoda mezobeli magidis qalba-
tonis skams rom Cauara, misi skamis zurgsac gausva xeli da aq mowyvetiT SevCerdi - im
qalbatonma iseTi saxe miiRo, TiTqos didi Seuracxhyofa miadga, usiamovnod SeinZra
skamze da beqas amreziT gadmoxeda.
amis moTmena aRar SemeZlo. beqa vaJkacia, magram Rirsebis grZnobas aRzrda unda!

is burgeri ar unda meWama - yelSi medga. da marto burgeri ara.


- ra moxda, qalbatono?- vekiTxebi Cemi naqebi olimpiuri simSvidiT - mgoni bavSvi ar
SegxebiaT?
-skamze momikakuna!
-es sakmarisi mizezia, rom bavSvs aseTi zizRiT SexedoT? - isev Rimili maqvs saxeze, 7
wlis ganmavlobaSi `natreiningali" da morgebuli Rimili..
-ra moxda, genacvale, me xom araferi miTqvams!
-bavSvia, qalbatono, celqobs, ra moxda mere - isev RimiliT, magram sacodavi RimiliT
namdvilad ara. sworedac rom piriqiT!
Tqven warmoidgineT, is qalbatoni amas mixvda!
da namdvilad ar mikvirs, rom afeTqda:
- ra magari deda xar Sen!
-marTali brZandebiT, magari deda var namdvilad.
avediT meore sarTulze, mere saxlSi wamovediT.
gzaSi ramodenimejer gavapare Tvali bavSvisken, erTi-orjer tuCebi CamouSva, anu
tirili undoda da ikavebda!
mainc momexvia da makoca. anu madloba gadamixada.

P.S. gekiTxebiT: vin ufro `SezRuduli SesaZleblobebisaa,~ Cemi SezRuduli SesaZle-


blobebis mqone angelozi, romelsac iseTi goneba aqvs, bevri rom ver daitrabaxebs,
Tu im sociumis mozrdili nawili, romlis wevrebic Cven yvela varT? ratom unda
mWirdebodes yoveldRiuri gmiroba, rom am yofas gavuZlo? xandaxan sasicocxlo
Zala ileva, marTla ileva. Cemi Tavi jandabas! bavSvia codo, aseTi gmirobisTvis gan-
wiruli codoa! maswavleT, rogor davicva Tqvengan - sazogadoebisgan!

maswavleT, rogor ar unda mezizRebodeT, rogorc ki mas guls atkenT?! da rogor


Sevxvde mSvidad gardauval aryofnas, roca am mzis qveS, am qveyanaSi gansxvavebuli
adamianisTvis arsad moiZebneba adgili!

mesmis, rom Znelia yvela mSoblisTvis aseTi da msgavsi momentebis yoveldRiurad ga-
datana, magram Svilis siyvaruli isaa, davicvaT isini maSin, roca ar SeuZliaT sakuTri
Tavis dacva, davicvaT isini da maTi Rirseba. bavSvis TandaswrebiT nu SexvalT kon-
fliqtSi, nurc avad da nurc `keTilad" ganwyobil aramkiTxe moambeebTan, romlebsac
bavSvis TandaswrebiT SeuZliaT sruliad mouridebeli kiTxvebis dasma mis janm-
rTelobaze. nu gascemT maT pasuxs maSinve, gaiRimeT da gaarideT Svili, Tu is pataraa,
Tu mozrdilia, egeb ukeTesic ki iyos ara mkiTxeebisaTvis adgilis miCena.

iyaviT yovelTvis Svilis mxareze, giyvardeT isini da maTi siyvarulisgan miiRebT


uzarmazar Zalas da energias, yvelaze ukeTesi jildo ki Tqveni pataris gaRimebuli
saxe iqneba. nu SegeSindebaT, radgan am samyaros mxolod siyvaruli amoZravebs, is ki
Tqven gaqvT.

8
Cven yvela erTad SevcvliT sazogadoebis damokidebulebas

nino martiaSvili

madloba RmerTs imisTvis, rom myavs Cemi biWi. is rom ara, ar viqne-
bodi iseTi rogoric axla var, ver davafasebdi im sixaruls, roca
xedav Seni Svilis pirvel nabijebs, pirvel bgerebs, amisTvis xom
wlebi vwvalobdiT. gansakuTrebuli saWiroebis mqone bavSvis
mSoblebi metad vafasebT Svilis patar-patara warmatebebs. gvWirdeba didi moTmineba,
finansebi, janmrTeloba, rom gavuZloT im rTul dReebs, rac gvelodeba cxovrebaSi:
ganuwyvetliv siaruli eqimebTan, ZviradRirebul sareabilitacio centrebSi. zo-
gierTi eqimi meubneboda, rom patara sanam viyavi, saswrafod gameCina meore Svili,
radgan Cemi pirveli Svili, maTi azriT, `uperspeqtivo~ iyo. am `ganaCenis~ miuxedavad,
namtiralevi vagrZelebdi reabilitaciis kursebze siaruls, xan manqaniT, xan marSru-
tiT, sadac yvela gekiTxeba amxela biWs ratom atareb xelSi. es sityvebi xelSi ayvanil
bavSvze metad mRlida.

xSirad quCaSi Tvalis mouSoreblad akvirdebodnen bavSvs. erTxel TviTonac SeniSna


da mkiTxa: ratom miyurebs es gogoo. davibeni, ar vicodi rogor amexsna 5 wlis
bavSvisTvis, rom sazogadobis garkveul nawils uWirs miiRos gansxvavebuli SesaZle-
blobebis mqone adamianebi da aseTi mzeriT ayoleben Tvals. xandaxan ufro sastikicaa
sazogadoeba, Tumca vipovne gamosavali da vuTxari rom aseTi sayvareli da lamazi biWi
yovelTvis yuradRebas miiqcevs. `gamovZveri~ axla da didi imedi maqvs, rom sanam
gaizrdebian Cemi da Tqveni Svilebi, Cven yvela erTad SevZlebT da SevcvliT sazoga-
doebis damokidebulebas, met informacias mivawvdiT maT, vinc ar icis rom gansakuTre-
buli saWiroebis mqone adamianebs sazogadoebis sibraluli ki ara, mxardaWera da
Tanadgomac sWirdebaT.

amdenma wvalebam Sedegi gamoiRo. Cems biWs axla, mxolod damoukideblad siaruli ki,
ara cekvac SeuZlia. mesame welia dadis me-100 sabavSvo baRSi, sadac Tavidan mec vrCe-
bodi jgufSi, Semdeg 2 saaTiT rCeboda marto, wels ki mTeli dRe rCeba marto. es war-
moudgeneli iyo CemTvis, risTvisac madlobeli var aRmzrdelebis, rom Seiyvares da
miiRes iseTi, rogoric aris.

uzomod bednieri var, roca vxedav rogor uyvarT da zrunaven Cems Svilze misi
jgufelebi. seqtemberSi skolaSi mivdivarT da Zalian vnerviulob, rogori garemo
dagvxvdeba ar viciT. me yvelafers gavakeTeb imisTvis, rom daCi sazogadoebis srulu-
flebiani wevri gaxdes. minda vuTxra yvela mSobels, ar danebdeT, ibrZoleT, ar gamoke-
toT bavSvebi saxlSi da rac mTavaria, rac SeiZleba meti moefereT da CaexuteT.
pirveli wamali Cveni Svilebis keTildReobis siyvarulia.

9
regionSi xSiria SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis `damalva~

qeTevan TodaZe

Cemi biWi 1 wlis da 8 Tvis iyo, roca uecrad janmrTelobis mdgo-


mareoba daumZimda da daudginda meningoencefaliti, marjvena
mxaris dambla. maSinve daviwyeT mkurnaloba, yvelafris xelaxla
swavla. fizikurad araferi etyoboda, magram nervuli Setevis
dros yviroda da dawynarebas ver vaxerxebdi. xalxi amreziT
miyurebda da bevri SeniSvnas maZlevda Svili ver unda gazardo?!
axlac asea, magram yvelas xom ver avuxsni?! bevri damcireba gadavitaneT me da Cemma
Svilma, gverdiT aravin myavda rom eTqva ra gamekeTebina, magram arasodes mifiqria
saxlSi Cameketa.

pensia ar gvqonda, radgan saavadmyofoSi miTxres ar ekuTvniso. 6 wlis iyo, roca


gaWirvebis gamo, moxvda wyneTis bavSvTa saxlSi. im dros mSoblebi mindorSi vcxovrob-
diT, meuRle mwyemsad muSaobda. bavSvTa saxlis eqimma miTxra, rom pensia ekuTvnis da
TviTonve gaukeTa Sesabamisi dokumentacia. mdgomareoba dRiTidRe uaresdeboda,
sul Caiketa Tavis TavSi, eqimis rekomendaciiT gamoviyvane bavSvTa saxlidan. maSin
saxli ar gvqonda da erTma keTilma adamianma Segvifara, sadac axlac vcxovrobT.
bavSvi skolaSi unda Semeyvana da giorgi wmindas skolas mivakiTxe. skolis direqtors
roca gavesaubre da avuxseni Cveni mdgomareoba, Zalian Tbilad migviRes da Zalian
didi madlobeli var maTi. maTi ZalisxmeviTaa Cems Svils dRes sxva bavSvebidan rom
ver ganasxvaveb.

Cvens sacxovrebelTan RvTismSoblis Sobis eklesiaa, romlis moZRvaric da mTeli


mrevli gverdSi dagvidga, aravin imCnevda, rom Cemi biWi maTgan gansxvavdeboda ramiT,
SeniSvnebsac aZlevdnen, roca saWiro iyo da axlac Tavis TanatoliviT eqcevian.
aseTma mopyrobam Sedegi gamoiRo da misi janmrTeloba mniSvnelovnad gaumjobesda.
Caketiloba, roca aravis esaubreboda, Tu vinme Sexedavda tiroda, axla moexsna.

adre duSeTis raionSi vcxovrobdiT, magram gaWirvebis gamo wamovediT. iq maswavle-


belTanac problemebi gvqonda, bavSvis janmrTelobis mdgomareobidan gamomdinare.

mTeli es 14 weliwadi Zalian mZime iyo, magram ar SevuSindi, TiTqos Sinagani xma mkar-
naxobda ra gamekeTebina. mTavari rac aris, Cveni Svilebi saxlSi ar unda CavketoT,
piriqiT, sazogadoebaSi gamovideT, xalxma dainaxos ra kargi Svilebi gvyavs da rom
isinic Cveulebrivi bavSvebi arian, odnav gansxvavebulebi magram Zalian sayvarlebi.
Tu Tbilad miudgebi, isini ormagad dagibruneben siTbos. aq, regionSi, xSiria
SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis damalva, bevr mSobels rcxvenia maTTan
erTad xalxSi gamoCenis. CvenTan am bavSvebs adgilobrivi mTavroba aranair yu-
radRebas ar aqcevs, mxardaWera mxolod imaSi gamoixateba, rom weliwadSi 3-jer 50-50
lars uricxaven da amasac didi brZoliT mivaRwieT, imitom rom SezRuduli SesaZle-
blobis mqone bavSvebi ras niSnavda, isic ki ar icodnen.

10
Sexede samyaros Cemi TvaliT

gvanca abramiSvili

gamarjoba.
me gvanca var.
29 wlis.
davibade TbilisSi.
maqvs SezRuduli SesaZleblobis mqone piris statusi, Tumca mimaCnia rom CemTvis ar
arsebobs SezRuduli SesaZlebloba, yovel SemTxvevaSi vcdilob rom ase vifiqro,
radgan ase ufro miadvildeba xalxTan urTierToba.

vfiqrob, rom bevr adamianze Zlieri var, SeiZleba bevrze sustic.


mec maqvs gamowvevebi, iseve, rogorc yvela adamians da miuxedavad imisa, rom vfiqrob
Zalian Zlieri var mentalurad, xSirad Cemzec axdens gavlenas sazogadoebis mxridan
arasaTanado da gulgrili mopyroba. swored erT-erT mniSvnelovan problemaze minda
davwero es blogi.

am cota xnis win, erT-erT restoranSi aRvniSnavdiT megobris dabadebis dRes.


gamoviyurebodi Zalian lamazad, yovel SemTxvevaSi me da Cemi megobrebi ase vfiqrob-
diT. mTeli saRamos ganmavlobaSi, vcdilobdi mimeRo maqsimaluri siamovneba da xalx-
isTvis damenaxebina, rogori aqtiuri da Tavisufali adamiani var. myavs eleqtro etli,
romelic mexmareboda Cemi ganwyobis gamoxatvaSi. rogorc SemeZlo vcekvavdi, vm-
Rerodi da yvelafers ise vakeTebdi, rogorc Cems garSemo myofi adamianebi erTobod-
nen. Tan mindoda, maTTvis Tavi damemaxsovrebina da dametkicebina, rom SezRuduli
SesaZleblobebi ar arsebobs.

da swored maSin, rodesac yvelas vepranWebodi da Tavi momqonda Zalian magar da Zlier
gogod, roca megona rom minimum Tayvaniscemels gavicnobdi an momaval qmars, SevamCnie
rom zurgidan momiaxlovda ucxo mamakaci. erT wamSi am adamianma mTeli Cemi ganwyoba
Secvala. moulodnelad man kalTaSi xurdebi Camiyara - sul 20 TeTri. pirvelad rac
gavifiqre, visurve, rom es yvelaferi sxvas ar daenaxa, radgan amiT ufro damcirebu-
lad vigrZnobdi Tavs. mere logikurad davfiqrdi da ver mivxvdi, ratom momca mainc
da mainc 20 TeTri, rodesac vijeqi Zalian ZviradRiebul eleqtro etlSi. Tumca ra
Tanxac ar unda moewodebina, igivenairad damcirebulad vigrZnobdi Tavs. magram mi-
uxedavad yvelafrisa, aqac SevZeli Tavi maRla amewia da isev is gvanca vyofiliyavi,
romelic viyavi am faqtamde.

isev unda gavimeoro, rom Zalian Zlieri var da Cemze aseTi SemTxvevebi naklebad mo-
qmedebs. magram ar SeiZleba ar aRvniSno, rom Zalian mZimea, roca miuxedavad imisa, rom
adamianebTan erTad erT sivrceSi xarT, erTnairad erTobiT, imave sakvebs miirTmev,
imave musikas usmen da imave sivrceSi cekvav, mainc ar aRgiqvams Tanasworad mxolod im-
itom, rom etliT sargeblob.

Tuki amas kiTxulobT da gagaxsendaT, rom Tqvenc gagikeTebiaT analogiuri ram, maga-
liTad, quCaSi roca dgas adamiani da ubralod megobars elodeba, mowyalebis mTx-
ovneli gegonaT da 10, 20 TeTri an Tundac 20 lari CagigdiaT kalTaSi, amas nuRar
gaakeTebT. gTxovT, xurdas nu CamigdebT mxolod imitom, rom etlSi vzivar. quCaSi xom
imdeni xelgamowvdili, gaWirvebuli adamiani zis romelsac Tqveni daxmareba Wirdeba.
miuxedavad imisa, rom garemo mTlianad xelmiuwvdomelia etliT mosargeble adami-
anebisTvis, Cven mainc vcdilobT socializacias da sazogadoebaSi integracias.

11
swored am dros, sazogadoebas aqvs mniSvnelovani roli, radgan erTma patara mo-
mentma, SeiZleba adamiani miiyvanos iseT ukiduresobamde, rom aRarasodes gamovides
gareT da amaSi SegiZliaT sakuTari Tavi daadanaSauloT.

dedebs siyvaruli aZlierebT

natalia nadiraZe

dRes orSabaTia, Cems Svils gakveTili aqvs am dRes. kidev paraskevs


aqvs. roca gakveTilebis ganrigi Segvidgines, imaze vfiqrobdiT me
da giga, Tu rogor unda gvevlo vaJa fSavelas gamzirze, manqana
mwyobrSi ar gvyavs...(arauSavs)! pirvel dRes me da Cemi da wavediT.
meore gakveTilisTvis, gigas vTxove: moicalo iqneb da metroTi minda waviyvano bavSvi
da wamomyevi meTqi. wavediT, meored migvyavda (pirveli vizitisas, smartfoni mqonda
da imiT gaverTeT, axla ubralo telefoni maqvs).

CavediT metroSi, davsxediT, vatyobdi, rom Cemi guli, ise ar scemda, rogorc
yovelTvis, xelebsac vatyobdi, rom ise mSvidad ar iyvnen, rogorc arian xolme. daiZra
matarebeli samgorisaken. gigasac vatyobdi, rom Sinaganad daZabuli iyo. xalxis reaq-
cia Cems biWze aseTia: ra sayvarelia, rogori qeraa da Tvalebi. ai dadga is momentic,
roca bavSvma araadekvaturi qceva daiwyo da xalxis reaqciac Seicvala, yvela mas
uyurebda, zogs moswonda misi xelebis qneva da piris gaReba, zogs TiTqos ukvirda,
aseTebi asakiani xalxi iyo.

yvela gansxvavebuli varT! yvela ver viqnebiT erTnairi. bavSvs moewona metro. dResac
metroTi viyaviT. isev qera cisferTvaleba da gakvirvebuli Tvalebi, `sacodavi Rim-
ili~, `CurCuli erTmaneTSi~. es yvelaferi ar maRizianebs, ar vnerviulob. Tavis
sixaruls uziarebs gverdiT msxdomT, xelebiT efereba, magram ver ugeben iseni.
arauSavs, mova dro da yvelas ecodineba yvelaferi. bednieri var, rom me mesmis Cemi
Svilis, mesmis im xalxis vinc dabRverili dadis. vcdilob gaRimebuli viyo, roca met-
roSi var, rom Cemi gulis cemidan yuradReba sxva rameze gadavitano. yovel jerze,
iciT ras warmovidgen xolme, im xalxs, im Zvel Taobas, vinc gareT ar gamodioda, ki
Secdomas uSvebdnen, magram Zalian did tkivils itevdnen, iTmendnen.

Cven xom qarTvelebi varT, meamayeba?! ukve aRar vici (imedi maqvs, ar ewyinebaT Cems
megobrebs). is qarTvelebi aRar arian, siyvaruli rom icodnen qarTulad `fesve-
bianad~. Tumca Cemnair dedebsac mometebulad aqvT vfiqrob siyvaruli, imitom rom
maT siyvaruli aZlierebs. dRes minda vTqva, rom me meSinia, meSinia Tu ra bedi elis
Cvens sayvarel Svils, ra momavali, Tumca imasac mivxdi, rom saxelmwifos imedze ar
unda iyo, mxolod Senive Tavis unda gjerodes. asec viqcevi, mixaria da bednieri var,
rom myavs daviTi, niniko, giga, Cemi mSoblebi da dedmamiSvilebi da bednieri var, rom
siyvaruliT vcxovrob, rwmeniT vcxovrob. vivliT sazogadoebaSi me da Cemi biWi
yovelTvis, Cemi Svilic ekuTvnis sazogadoebas da imitom. ar mgonia Cemi pataras qce-
viT, xelebis qneviT da piris farTo gaRebiT vinme Sewuxdes.

12
gza, romelic me da Cemma Svilma gaviareT

eka maisuraZe

minda mogiyveT is gza, rac gaviare dRemde. Cemi Svili - nika vi-
Tardeboda Cveulebrivad, asakis mixedviT, anu ukve cdilobda
metyvelebas, ambobda patara leqsebs, melodiaze riTmulad cek-
vavda da a. S.
2 wlis da 5 Tvis rom gaxda, SevamCnie, rom bavSvi nel-nela mSordeboda, Caiketa,
Sewyvita komunikacia, veranairad ver vamyarebdi bavSvTan kontaqts, Sewyvita
metyveleba. ojaxis eqimma SeamCnia bavSvs cvlilebebi da saswrafod misaxediao.

daviwyeT sirbili eqimebSi, SemoviareT pediatrebi, nevrologebi, paralelurad


veZebdi fsiqologebs, rom gamego ra xdeboda (ra Tqma unda, rogorc bevr mSobels hgo-
nia, rom droebiTia es yvelaferi da araferi seriozuli, meubnebodnen: `araferia
iseTi).
am ZiebaSi dro gadioda. rogorc iqna gavigeT, rom nikas aReniSneba autizmis aSlilobis
speqtri. sasowarkveTili viyavi, TviTmkvlelobis azric ki mitrialebda TavSi, depre-
sia, apaTia. es xdeboda 2005-2006 wlebSi, rodesac saerTod informaciuli vakuumi iyo.
nikas qceva aeria, gaxda saerTod daumorCilebeli, saxelis daZaxebazec ignors
viRebdi, Rameebis Teneba, tirili, (bavSvi rom ver geubneba ra awuxebs, amaze xom saer-
Tod guli meglijeboda).

mivxvdi, rom ase gagrZeleba SeuZlebeli iyo da bavSvi ukan-ukan midioda. gavacnobiere,
rom me Tu ara, aba vin mixedavda. internetis saSualebiT gadavikiTxe yvelaferi au-
tizmis Sesaxeb, mivmarTe im zomebs da im meTodebs, rac mSobelma unda Cautaros bavSvs
masTan komunikaciis dasamyareblad, magram es ar iyo sakmarisi. garSemo vkiTxulobdi
Tu sad unda mimeyvana bavSvi, ra gamekeTebina.

zustad im wlebSi funqcionireba daiwyo, pirvelad saqarTveloSi asociaciam `mwvane


saxli. es iyo Cemi Svela, naTeli wertili. maT gamomafxizles, maswavles bavSvis ena,
misi samyaros danaxva, yvelafers vasrulebdi, rasac marigebdnen da maswavlidnen, vi-
wovdi yovel sityvas, gavicani mSoblebi, romlebsac Cemnairi probleba hqondaT da
axlac vkontaqtobT erTmaneTTan, vuziarebdiT erTmaneTs Cvens mdgomareobas, va-
ZlevdiT rCevebs, rogorc SegveZlo ise. amis paralelurad, nika damyavda sabavSvo
baRSi. maSin ar iyo integrirebuli swavleba, miwevda pedagogebTan axsna-ganmarteba,
moyola bavSvis qcevis Sesaxeb, Tu ratomaa aseTi qcevis (iRebda saTamaSos, gaeriyeboda
bavSvebs, gadioda calke oTaxSi da iq marto TamaSobda). davrbodi eqimebSi da vuxsnidi
Cemi sityvebiT, vinaidan me nevrologi ar var da terminebi ar vicodi, rom bavSvs
aReniSneba Sekankalebebi periodulad. mpasuxobdnen eg araferiao.

amasobaSi gavida wlebi. nika arc cdilobda metyvelebas. isev Ram-RamobiT tirili da
mTeli Rame xeliT tareba da dawynareba. Turme bavSvs hqonia gulyra (me gulyra megona,
rom aucileblad goneba unda daekarga), romelmac saerTod metyveleba SeaCera da tvi-
nis funqcionirebaze imoqmeda. es aRmovaCine, rodesac nika iyo ukve 6 wlis (ramdeni
dro davkargeT, guli meglijeba, rom maxsendeba es yvelaferi).

paralelurad nika CavrTe ~portijis~ programaSi (amJamad axorcielebs bavSvTa


adreuli ganviTarebis programas). Zalian kmayofili var specialuri pedagogebis da
misi xelmZRvanelis qalbatoni nino cincaZis.

nikas skolaSi wasvlis droc dadga. gavikiTxe garSemo skolebi, Tu ra muSaoba mimd-

13
inareobda SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebTan, rogor mimdinareobda
inkluziuri swavleba, ra mdgomareobaSi iyvnen mSoblebi. ra Tqma unda veranairad ver
miviRe is momenti, rom skolaSi nika kviraSi 2-jer unda gamoeyvana specialur peda-
gogs resurs-oTaxSi, danarCeni dro ki gakveTilebze unda mjdariyo (savaraudod Cem-
Tan erTad).

Zalian bevri vifiqre, ra meqna da gadavwyvite, rom bavSvi mimeyvana 198-e sajaro sko-
laSi, rasac aranairad ar vnanob. klasSi aris 7-8 moswavle. TiToeuli sagani iswavleba
bavSvis SesaZleblobis mixedviT, pedagogebi orientirebuli arian Sedegebze,
sportis gakveTilebi tardeba fsiqologis TandaswrebiT da daxmarebiT, iswavleba
Tixaze muSaoba, musika, saswavlo procesis garda bavSvi CarTulia sxvadasxva aq-
tivobebSi, bavSvTan muSaobs fsiqologi, metyvelebis Terapevti, specialuri peda-
gogi, gaxsnilia autizmis mqone bavSvebisTvis klasi, sadac garkveuli ganrigiT
mimdinareobs maTTan muSaoba. magram miuxedavad aseTi datvirTvisa, es yvelaferi
arasakmarisia autizmis mqone bavSvisTvis. amitom, skolis garda, nika CarTulia ili-
aunis bavSvis ganviTarebis institutis autizmis programaSi.

aucilebelia, rom yvela sajaro skolaSi moxerxdes aseTi muSaoba specialuri sagan-
manaTleblo saWiroebis mqone bavSvebTan. mSobeli ar unda itanjebodes da ar unda
wvalobdes derefanSi lodiniT da damatebiT fsiqologebis da ZiZis ZebniT, rac did
xarjTanaa dakavSirebuli. nuTu araa sakmarisi is gza, rac gamoiara manamde da kidev
rac gasavleli aqvs?! ganaTlebisa da mecnierebis saministros inkluziuri
ganaTlebis ganviTarebis sammarTvelos warmomadgenlebi, mjera, rom cdiloben
swavlebis pirobebis gaumjobesebas, bevrjer gvqonia mSoblebs maTTan Sexvedra, gvim-
sjelia sxvadasxva problemebze da migviRia dapireba, rom es problemebi aRmoifxvre-
boda. magram welsac uamravi mSobeli mivida bavSvTan erTad skolaSi da derefanSi
elodeba Svils imitom, rom nebismier momentSi SeiZleba misi iq yofnis saWiroeba iyos.

is, rom Cemi Svili baRSi dadis, `mwvane saxlis~ damsaxurebaa

neli akobia

Cems Svils metyvelebis ganviTarebis Seferxebis diagnozi aqvs das-


muli da arsebobs eWvebi autizmis speqtrze. mwvane saxli sruliad
SemTxveviT, internetSi aRmovaCine, rodesac Cemi SvilisTvis Sesa-
Zlo momsaxurebebs veZebdi. Zalian guldasawyvetia, rom manamde ar
gamigia am organizaciis arsebobis Sesaxeb arcerTi im specialis-
tisgan, romelTanac Cemi Svili ukve dagvyavda. pirveli Sexvedra in-
dividualurad mwvane saxlis direqtorTan, qalbaton marina tarasaSvilTan Sedga.
pirvelive Sexvedraze mivxvdi, rom absoluturad sxva adgilas movxvdiT da iseT
rCevebs viRebdiT, romlebic sxvagan arsad migviRia. Cemda gasaocrad, bavSvi pirve-
live Sexvedridan damSvidebuli, kmayofili wamovida, TiTqos yvelaferi gaigo, rac
iq iTqva da moismina. es mniSvnelovani miRweva iyo CvenTvis, radgan Cveni yvelaze didi
sazrunavi swored emociuri sirTuleebi iyo. amas emateboda CemTan, rogorc dedas-
Tan ganSorebis sirTuleebic, rac Zalian uSlida xels baRSi bavSvis Seyvanas. pirve-
lad aq SeZlo man sxva bavSvebTan erTad yofna, sakuTari surviliT SeurTda erTobliv
TamaSs. maxsovs, pirvelad rogor gamikvirda, roca Cems sxva oTaxSi gasvlas adekva-
turi reaqcia mohyva, tiriliTa da yviriliT ukan ar gamomyolia, mSvidad gaagrZela
TamaSi.

dRes darwmunebiT SemiZlia, vTqva, rom is, rom Cemi biWi baRSi dadis da Zalian bed-

14
nieria, es mwvane saxlis damsaxurebaa. sul raRac naxevari wlis win bavSvs imdenad
eSinoda baRis an misi msgavsi garemosi, rom ubralod bavSvebis jgufis danaxvis
drosac ki kioda. mwvane saxlSi bavSvs sruliad individualurad miudgnen da xeli
Seuwyves, rom maqsimalurad CarTuliyo jgufur sesiebSi. aseve, mwvane saxli imiT
iyo CvenTvis sruliad unikaluri, rom pirvelad mogveca SesaZlebloba, SedarebiT
didxans dakvirveboda specialisti bavSvs da Sesabamisad, iseTi rCevebi moeca, rac
yoveldRiur wvrilmanebs exeboda, es ki bavSvis qcevazec da masTan Cvens urTierTo-
bazec did gavlenas axdenda. mec da Cemma meuRlemac ukeTesad gavigeT, ras iTxovda
bavSvi, ra iyo is, rac mas awuxebda da ver ambobda. aman, cxadia, masTan komunikacia
gagviadvila. ara marto Cemi Svili, mec ukeTesad vgrZnobdi Tavs. SeiZleba imitom, rom
mec da sxva mSoblebsac saSualeba gvqonda SeuzRudavad gvelaparaka yvela Cvens prob-
lemaze. vigrZeni, ramdeni rame esmis Turme bavSvs da rogor aRiqvams yvelafers, imasac
ki, rac aqamde misTvis umniSvnelo da uintereso gvegona. saxlSic TiTqos ise daZabuli
aRar viyavi. ojaxSic ufro xalisiT veTamaSebodi da vekontaqtebodi bavSvebs da aRar
mtanjavda eWvi, sworad vakeTebdi yvelafers Tu ara. TiTqos ukeTesad vicodi, rodis
ra unda gamekeTebina, rodis Cavreuliyavi, rodis mivferebodi, unda amekrZala rame
Tu ignorireba gamekeTebina.
Zalian mniSvnelovania, rom mwvane saxli ar aris gankuTvnili eqskluziurad e. w.
`problemuri bavSvebisTvis. Cven dagvyavs xolme meore Svilic, romelsac ganviTare-
bis aranairi sirTule ar aReniSneba da mwvane saxli misTvis araCveulebrivi garemo
aRmoCnda. pataras Zalian gauadvilda sxva bavSvebsa da adamianebTan urTierToba da
maTTan Cems gareSe gaCereba. masac aucileblad vatarebT mwvane saxlSi gansakuTrebiT
imisTvis, rom maqsimalurad kargad moemzados SemdgomSi baRisTvis.
vfiqrob, rom uaRresad mniSvnelovania, aseTi momsaxureba bevri arsebobdes da ufa-
sod iyos xelmisawvdomi bavSvebisa da mSoblebisTvis. amisTvis ki Zalian mniSvnelova-
nia, rom msgavs momsaxurebas Zalian safuZvliani mxardaWera hqondes saxelmwifo da
sxva uwyebebisgan!

keTili inebeT da iswavleT adamianebTan Tanacxovreba

nino omanaZe

me nino var, patara angelozis, mzis sxivis dediko. Cemi gogona


daunis sindromiTaa dabadebuli, mzesaviT Tbili da naTelia,
imdeni pozitivi modis misgan, rom yvelas da yvelafers cvlis.
mTeli molodiniT velodi, mucels veferebodi, velaparake-
bodi, ar damcinoT, baRi, skola da universitetic ki SerCeuli
mqonda. velodi janmrTels, lamazs, goniers. nawilobriv gamarTlda Cemi molodini.
Cemi Svili lamazi, gonieri da Wkviani gogoa. sul raRac erTi qromosomiT gansxvavdeba
Cvengan, magram swored is erTi qromosoma gaxda bevri tkivilis mizezi.

samSobiaroSive "gvirCies": ar ganviTardeba da iqneb "swori gadawyvetileba" miiRoTo.


bevrjer miTqvams, Cems SvilTan, sakuTar TavTan da ufalTan marTali var-meTqi. marT-
lac, arc erTi wamiT ar mifiqria cxovrebis mis gareSe gagrZeleba.
Cemi gogona ukve 5 wlisaa, bevri gansacdeli davamarcxeT, bevri viwvaleT da bevric
vixareT. Cemi Svili asmagad ukan mibrunebs im siTbosa da siyvaruls, rac uangarod vaC-
uqe. bednieri var, radgan bavSvma sruliad Secvala Cemi cxovreba, Sexedulebebi, faseu-
lobebi.

dRes me aravin da araferi maSinebs, yvela da yvelaferi misaRebia, ver vxedav gansxvave-
bul adamianebs, viswavle, rom Cven yvelas, uflisgan gvaqvs erTi krebiTi saxeli - a d a

15
m i a n i! socialur statuss, ganaTlebas, gvariSvilobas aranairi kavSiri ar aqvs am
problemasTan, Cven yvelani erTi samyaros Svilebi varT da keTili inebeT, iswavleT
adamianebTan Tanacxovreba!

ganaTlebis sistemis gaumjobesebaa saWiro

mariam xaWapuriZe

saqarTvelo gaxlavT monawile saxelmwifo, gaerTianebuli erebis


organizaciis bavSvTa uflebebis konvenciisa, romlis mixedviTac,
valdebulia bavSvTa mimarT nebismier qmedebaTa ganxor-
cielebisas, miuxedavad imisa, Tu vin iqneba misi ganmaxorciele-
beli saxelmwifo, Tu kerZo dawesebulebebi, sasamarTloebi, sakanonmdeblo Tu ad-
ministraciuli organoebi, upirvelesi upiratesoba daeTmos bavSvTa interesebis
dacvis ukeT uzrunvelyofas.

dReis mdgomareobiT, ara Tu daculia es Rirebulebebi xelisuflebis mier, aramed


gaazrebulic ar aris is pasuxismgebloba, rac maT akisriaT im bavSvebTan mimarTebaSi,
romelTac saxelmwifos mxridan gansakuTrebuli zrunva da xelSewyoba sWirdebaT.
imis magivrad, rom miRebuli iqnas yvela administraciuli, socialuri Tu sagan-
manaTleblo zoma, raTa moxdes SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa uwyveti gan-
viTareba da maTTan komunikaciebis damyareba, rogorc individebTan, piriqiT,
SeimCneva cinikuri damokidebuleba maTdami mopyrobaSi.

kerZod, saxelmwifo inkluziur ganaTlebas uwodebs imas, rom bavSvi, romelic


saWiroebs specialur daxmarebas yovelgvari momzadebisa da daxmarebis gareSe, gau-
Tanabros sajaro skolis sxva moswavles. es TavisTavad sasixarulo faqtia, magram au-
cilebelia skolebSi arsebobdes iseTi efeqturi proceurebi da meTodebi, rac
ganapirobebda inkluziis efetianobas da gonivrul arsebobas. Cvens SemTxvevaSi ki,
rodesac bavSvTan ar muSaobs fsiqologi, logopedi da sxva, skolas ar aqvs Sesabamisi
garemo, inkluziuri ganaTleba mxolod formalobaa da moswavle, romelic saWiroebs
specilur daxmarebas, saerTod ganaTlebis gareSe rCeba, radgan skola ver aZlevs im
minimalur codnasac ki, romelic aucilebelia misi fizikuri, gonebrivi Tu sulieri
ganviTarebisaTvis.

amitom, bavSvTa uflebebze momuSave yvela organizacia, valdebulia mudmivad in-


teresdebodes skolebSi arsebuli mdgomareobiT, iTavisebdes am problemebs, raTa
skolebSi moxdes iseTi garemo pirobebis Seqmna, romelic saSualebas miscems spe-
cialur daxmarebis saWiroebis mqone pirebs, gamoiyenon maTTvis konstituciiT
`garantirebuli ganaTlebis miRebis ufleba.

16
mainteresebs, vis exeba am sakiTxis gadawyveta

elene kvaracxelia

sabavSvo baRSi ZiZas vayolebdi Cems Svils, radgan gamomicxades,


rom Zalian wuxdebian da itvirTebian. wlebis ganmavlobaSi vi-
tanje, calke Svilis problemebiT, calke sabavSvo baRis adminis-
traciasTan da pedagogebTan brZoliT. mere gadaviyvane sxva
sabavSvo baRSi, sadac Cems Svils uTbilesad eqceodnen da Cveni mdgomareobac Seic-
vala.

roca skolis jeri dadga, mirCies me-10 skola da miviyvane bavSvi. aRmovCndi saocari
problemebis pirispir, romelTa gamosworebac veranairi mcdelobiT ver moxerxda:
verc TxovniT, verc moTxovniT, verc muqariT. aman Cemzec iqonia gavlena da daviTr-
gune, gavnadgurdi, adamianad aRar vvargodi. warmovidgine 12 weli skolis derefanSi
fexze unda vmdgariyavi Cemi Svilis yaraulobaSi da arc meore SvilisTvis da arc ojax-
isTvis ar unda mimexeda. Cems dasaqmebaze zedmeti iyo fiqric ki. direqtoris nebaze
unda mecxovra, romelmac ar gaiziara Cveni mdgomareoba.

iZulebuli gavxdi, rom saministrosTvis mimemarTa. saministrom SemomTavaza: moiZieT


nebismieri sajaro skola da iq mivaRebinebT uproblemod Tqvens Svils, meaTe skola
aris sapilote skola da ar aqvs meti resursio.

RvTis nebiT, saxlis win 141-e skola maqvs, sadac gadaviyvane bavSvi. ver gadmogcemT,
rogor eqceva didi Tu patara Cems Svils, direqtoridan dawyebuli bavSvebiT
damTavrebuli. CemTan erTad xaroben lazares winsvlas da CemTan erTad loculoben
misi warmatebisTvis. aq pedagogTa gundia, romelic namdvilad imsaxurebs pedagogis
wodebas.

ratom aris skolebSi sxvadasxva mimRebloba SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSve-


bisa?! Tu keTili neba ar arsebobs, kanoni xom unda icavdes Cvens Svilebs?!

lazare reabilitaciis centrSi gadis sareabilitacio kurss, magram mogexsenebaT, ar


aris sakmarisi raodenobis saaTebi. mudmivad unda varjiSobdes bavSvi, radgan es
misTvis aucilebeli.

Zalian didi survili maqvs , bavSvis saWiroebidan gamomdinare skolebSi SeZlebisdag-


varad iyos trenaJorebi.

mainteresebs vis exeba da ramdenad exeba am sakiTxis gadawyveta? rogor SeiZleba am


trenaJoris SeZena moxerxdes, rom Cemi SvilisTvisac sportis gakveTilebi iyos ise-
Tive sasargeblo da sasiamovno, rogorc is sxva bavSvebisTvis aris.

17
nurafris SegeSindebaT da ibrZoleT Tqveni SvilebisTvis

ia baxtaZe

me mokled mogiyvebiT Tu ra gavlena iqonies Cemi Svilebis cx-


ovrebaze eqimebma. Cemi ufrosi biWi ukve 15 wlisaa. igi daibada
gulis mankiT da 5 dRis iyo, roca gaukeTda operacia. TiTqos
yvelaferi kargad midioda, magram 7 Tvis asakSi daewyo gulyra
Tvalis mimikebiT. miviyvane eqimTan, romelmac dauniSna
preparati depakini. amis Semdeg bavSvis janmrTelobis mdgomareoba gauaresda. erTi
wlis asakSi gadavuReT magnitur-rezonansuli tomografia da daudgines Caketili
hidrocefalia. vkiTxe eqims: riTi SeiZleba bavSvs davexmaro-meTqi da pasuxi iyo - mx-
olod reabilitaciiT.

amis mere movatare yvela nevropaTologi, vmkurnalobdi wamlebiT, 3 weli vatare


metyvelebis TerapevtTan. amasobaSi Sevida skolaSi. manamde dadioda Cveulebriv
baRSi. skolaSi ufro Caiketa, saerTod Sewyvita metyveleba. erTi sityviT, eqimebi
daeWvdnen, rom saqme gvqonda autizmis speqtris aSlilobasTan, magram Tan ar iyvnen
darwmunebulni.

am gaugebrobaSi gavida 10 weli. gagviCnda meore biWuna. samSobiarodan rom gamogvw-


eres, gviTxres - sruliad janmrTeliao. bavSvi sul tiroda dRe da Rame. masTan er-
Tadac moviare saavadmyofoebi, yvelam miTxra - araferi sWirso, egeTi Wirveuli
bavSviao. gaxda 7 Tvis da masac daemarTa igive gulyrebi, rogorc ufros Svils. magram
vercerTma eqimma miTxra ris fonze emarTeboda orive Zmas, erTsa da imave asakSi, es
gulyra.

am mkiTxaobaSi gavida dro, bavSvi Seferxda da diagnozis gareSe davrCiT. axlobelma


mirCia genetikuri kvleva Cametarebina, es azri rom mivawode eqims, eseTi pasuxi
miviRe: milioni genetikuri kvleva arsebobs da saxlic rom gayido, yvelaferze ver
gamoikvlev bavSvso. mimarTulebac ver momca, romeli kvlevisaken wavsuliyavi. ama-
sobaSi, patara gaxda 2 wlis da 6 Tvis. im periodSi, germaniidan Camovida profesori
da miviyvane orive Svili. eqimma rogorc ki Sexeda bavSvebs, egreve Tqva fenilke-
tonuria aqvTo, rac simarTle aRmoCnda.

wavikiTxe yvelanairi informacia am iSviaT daavadebaze. rodesac gavarkvie, rom am di-


agnoziT bavSvebi Cveulebrivad viTardebian da aranairi Seferxeba ar aqvT spe-
cialuri dietis dacvis SemTxvevaSi, gavgiJdi. ai zustad maSin megona, rom CemTvis
cxovreba dasrulda.

movikribe darCenili Zala da daviwye gamoZieba. aRmoCnda, rom samSobiaroSi eqimebis


gulgrilobis da uyuradRebobis gamo, orive bavSvi damizaralda. momawva saSineli
sibraze da veRar gadmogcemT ramdennairi emocia da SegrZneba, Tavad mixvdebiT. davi-
wyeT specialuri dietis dacva da mdgomareobac gaumjobesda.

mogvianebiT, saCivari Sevitane sasamarTloSi im samSobiaros winaaRmdeg, sadac Cemi


Svilebi daibadnen, radgan maT ekisrebodaT valdebuleba SeemowmebinaT isini iSviaT
daavadebebze da moewodebinaT CemTvis informacia. weliwadnaxevriani brZolis Sede-
gad saqme movigeT. eqimebis gulgrilobis Sedegad, dRes Cems orive Svils aqvs janm-
rTelobis problemebi da sWirdeba mudmivi meTvalyureoba.
SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvebis mSoblebo, nurafris SegeSindebaT da ibr-
ZoleT Tqveni SvilebisTvis, nu gaCerdebiT maSinac ki, roca geubnebian, rom verafers
SecvliT. isev Cveni SemarTebiT da erTmaneTis daxmarebiT, mivaRwevT maqsimums da Sev-
ZlebT vizrunoT Svilebze ise, rogorc imsaxureben.
18
Cven is sazogadoeba varT, romelmac stigma unda daamsxvrios

elene xarebava

mec minda, rom im gzaze giamboT, romelic Cems or gogonasTan,


myarad xelCakidebulma gaviare.

Cemi Svilis cxovreba - samSobiarom Tu dawesebulebam, romelic


saxelmwifos da axalSobilis winaSe valdebulia Caataros
skriningi genetikur darRvevebze, ar Seasrula valdebuleba da amiT Cemi gogonas
cxovreba radikalurad Seicvala.

erTi Tve bavSvi asakis Sesabamisad viTardeboda, Semdeg ki radikaluri cvlilebebi


daewyo, sul tiroda, dRe da Rame, hqonda nervuli Setevebi. masTan erTad moviare
saavadmyofoebi, nevropaTologebi, fsiqologebi, Cavutare uamravi kvleva, rac did
materialur xarjebTan iyo dakavSirebuli, magram rac mTavaria, aravis mosvlia azrad
dnm-is an genetikuri kvlevis Sesaxeb eTqva. yvelam miTxra: araferi sWirs, ubralod
Wirveuli bavSviao.

erTma Zalian cnobilma nevropaTologma ki aqeT damadanaSaula: TiTqos me var zed-


metad momTxovni deda, me var samkurnalo (vcitireb mis momarTvas). ase gau-
rkvevlobaSi gaviareT 4 weli. bunebrivia am wlebma saTanado asaxva hpova mariamis
janmrTelobaze: bavSvi naklebad metyvelebda, hqonda mcire gonebrivi CamorCena da
nevrologiuri problemebi.

4 wlis Tavze SegveZina meore gogona, romelsac Catarebuli skriningis Sedegad (sxva
samSobiaroSi) daudginda fenilketonuria. fenilketonuria cilebis - fermentuli
sistemis (fenilalaninis cvlis) Tandayolili moSlaa, is aris aminomJava fenilananinis
cvlis memkvidreobiTi darRveva, romelic gamoixateba centraluri nervuli sistemis
dazianebiT. daavadeba vlindeba sxvadasxva asakSi, dawyebuli 2 kviridan. mkurnalobis
mTavari da erTaderTi saSualeba ki ciliT Raribi dietaa.

TiTqmis yvelaferi wavikiTxe am iSviaTi daavadebis Sesaxeb, gavecani uamrav literat-


uras da gamiCnda realuri eWvi rom Cems ufros gogonas igive problema hqonda. roca
eWvi gamovTqvi mariamis am diagnozis Sesaxeb, eqimebis didi winaaRmdegobis miuxedavad,
mainc gavukeTe analizi genetikis centrSi, razec miviReT dadebiTi pasuxi, anu fe-
nilketonuria.

Tavs ar SegawyenT im gancdebze moyoliT, rac gadavitane, TiTqos ca Tavze Camomemxo


da cxovreba damTavrda. iyo uamravi uZilo da cremliani Rame, magram madloba ufals
me da zogadad Cvenma ojaxma moZebna Zala, rom Cveulebrivad gagvegrZelebina cxovreba
am movlenis Semdeg. drom da gamocdilebam ki, dRes ukve saocari `imuniteti~
Camomiyaliba. ubralod sibraze maxrCobs rom eqimis uyuradRebobiT da gulgrilobiT
SeiZleboda Seuqcevadi Sedegi mimeRo ufrosi gogonasTvis, maSin roca es problema
marTvadia da drouli CareviT da Sesabamisi dietis dacviT, bavSvi viTardeba Cveule-
brivad, funqciurad, asakis mixedviT.

dRevandeli mdgomareobiT, miuxedavad imisa , rom es dieta Zalian rTuli dasacavia,


myarad vicavT mas. specializirebuli produqti Camogvqonda ukrainidan, aqamde
saqarTveloSi maRazia ar arsebobda. mogexsenebaT, es yvelaferi kolosalur Tanxas-
Tan aris dakavSirebuli, rom udidesi fsiqologiuri da materialuri wnexis qveS varT,

19
magram rodesac ici diagnozi, SedarebiT advilia marTo bavSvis janmrTelobis mdgo-
mareoba. mTvaria Zala ipovo sakuTar TavSi da problema sworad daanaxo bavSvs da
sazogadoebas.
rogorc Cans, Cven is Taoba varT, viszec unda gadaiaros gardamavalma periodma da is
mSoblebi varT, romelTac sazogadoebis nawili sayvedurobs, rom Svilebis proble-
maze xmamaRla saubrobs, xolo visac SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvis statusi
aqvs, mouwodebs Svilebi damalon da quCaSi ar gamoiyvanon. sazogadoeba Tavisi utaq-
tobiT ubiZgebs maTi Sin Caketvisaken, magram sazogadoebis cnobiereba ar gaizrdeba,
Tu maT aseT bavSvebTan uSualo Sexeba da urTierToba ar eqneba.

cnobierebis amaRlebis saqmeSi, vfiqrob, erTnairad dasafasebelia rogorc mediis,


ise calkeuli adamianebis roli da maTi moqalaqeobrivi aqtiuroba. haeriviT aucile-
belia solidarobis gamaRvivebeli statiebi, blogebi, postebi, siuJetebic da saer-
Tod aqtivoba. nwu, nwu~ da "Svilo, Svilo!" araa arc gamosavali da arc adekvaturi
damokidebuleba.
namdvili sazogadoeba cvlilebebs yovelTvis iTxovs da ar unda daucados im dros,
roca msgavsi problemebis winaSe TviTon dadgeba, an problema piradad mas Seexeba.
Cven gvaqvs Sansi SevcvaloT, an mcirediT mainc wvlili SevitanoT stereotipebis dan-
grevaSic, davinaxoT da davanaxoT sxvasac meti pozitivi imaSi, rac gvaqvs realurad.

dRes me da Cemi Svilebi vmarTavT Cvens daavadebas. dietis saSualebiT - sadaveebi Cvens
xelSia. gvaqvs didi Sedegic: patara gogona anu Cemi meore Svili, romelsac erTxelac
ki ar daurRvevia dieta, absoluturad Cveulebrivad viTardeba. guls mixarebs misi
titini, uamravi leqsi, Wkvianuri SekiTxvebi. ufrosi gogona ki nel-nela, nabij- nabij
laxavs problemas. ukve 6 wlisaa da dietis Sedegad Tavisuflad ametyvelda,
azrovnebs da asakTan SesabamisobaSia. kiTxulobs, cnobs anbans, rogorc qarTuls, ise
inglisurs, iTvlis, angariSobs da didi enTuziazmiT vemzadebiT skolisTvis.
dRes ki me, deda, bevrad meti simZafriT aRviqvam maT yovel warmatebas, sixaruliT
vtiri yoveli axali sityvis warmoTqmisas da axal miRwevebze, ufro meti emociiT
vcdilob vimogzauro zRaprebis samyaroSi da erTad ganvicdiT TiToeul karg
siaxles, gaaTmagebuli simZafriT aRviqvam maT mcired gamarjvebasac ki, romelic Cven,
erTad nabij-nabij mivaRwieT. es yvelaferi Cemi, Cveni erToblivi didi gamarjvebaa.

mSoblebo, nu dayriT far-xmals, Cven is sazogadoeba varT, romelmac stigma unda


daamsxvrios, is mSoblebi varT, romlebmac arsebuli cnobiereba unda Secvalos, aa-
maRlos da ibrZolos, raTa Cvenma Svilebma Rirseulad icxovron sazogadoebaSi.
erTad, Cvenive xelebiT, avaSenoT Cveni Svilebis jansaRi, naTeli da lamazi momavali.
me mjera naTeli momavlis, me mjera rom Cven amas SevZlebT!

20
me gavilaSqre ojaxSi Zaladobis winaaRmdeg

nino jiqia

qmarTan daSorebis Semdeg, am qveyanaze marto Cven samni viyaviT -


79 wlis deda da wlinaxevris Svili, romelic hidrocefaliis diag-
noziT 6,5 Tvis da 1.400 grami daibada. vmuSaobdi da amaT arafers vak-
lebdi, vcxovrobdi naqiraveb binaSi.
2007 wels, bavSvi jer kidev ar dadioda. gardamecvala dedac da davrCiT qveynis
zurgze marto Cven. nucubiZis bavSvTa saxlis daxmarebiT sapatriarqos TavSesafarSi
mogvces ukaro, ufanjro oTaxi, magram rac mTavaria, qiras ar gadavixdidiT da es
CemTvis Sveba iyo. imave periodSi gavida Cemi interviu JurnalSi `sarke~, ris Sedegadac
gamomexmaura vake-saburTalos maJoritari, absoluturad gamiremonta oTaxi da
dagvexmara bavSvisTvis Cametarebina sruli gamokvleva da diagnostika. saWiro iyo
nevropaTologis meTvalyureoba.

Cemma biWma 2 wlis da 5 Tvis asakSi gaiara fexze damoukideblad, periodulad vwve-
bodiT klinikaSi da gavdiodiT masaJebis kurss. Cemma gausaZlisma mdgomareobam,
iZulebuli gamxada Sevrigebodi meuRles, romelic absoluturad Secvlas mpirde-
boda da daxmarebas bavSvis gamojanmrTelebaSi, rac samwuxarod davijere. magram Cemi
da Cemi Svilis cxovreba iqca jojoxeTad. imas, rac wlebis win orsuli nacemi, moxucma
dedam gamomarida, CvenTan Cveulebrivi movlena gaxda mtvreva, yvirili, sisxli da pa-
truli. erTaderTi, rasac aseT dros vfiqrobdi bavSvs rame ar moxvedroda, veranair
gamosavals veRar vxedavdi am situaciidan. erTaderTi, rac viRone, TiTqos gonebac
amuSavda, CavicviT da wavediT quCaSi gasaTeneblad, gaverideT morig skandals. meore
dRes ki aRmovCndiT ojaxuri Zaladobis erovnul qselSi, saidanac gadagviyvanes Ta-
vianT TavSesafarSi. SevitaneT gancxadeba sasamarTloSi da mTeli weli gagrZelda,
rom davbrunebodiT Cvens Wers. Zalian bevri instancia gaviare, rom mamisTvis
amekrZala bavSvis srulwlovnebamde naxva, radgan darwmunebuli viyavi TiToeul nax-
vas Tan mohyveboda isev deboSi.

me var erT-erTi pirvelTagani, romelmac xmamaRla gavilaSqre ojaxuri Zaladobis


winaaRmdeg tele ekranidan. yvelafers vakeTebdi, magram veranairad mivaRwie imas, rom
mqonoda samsaxuri. bavSvis 6 wlis asakSi, mivmarTe erT-erT klinikas SezRuduli Sesa-
Zleblobis mqone bavSvis statusis miniWebis mizniT, saidanac Sedegadac miviRe uari,
imis safuZvelze, rom bavSvi gadaadgildebas axerxebs damoukideblad.
Cems biWs esaWiroeba 15-wuTiani operacia fexze. operaciis Semdgom mere ufro
gamoiRebs masaJebi Sedegs.

axla bavSvi 10 wlisaa, dadis 126-e sajaro skolaSi, sadac Zalian did siTbos grZnobs
maswavleblebisagan da klaselebisgan, yvelas uyvars. gakveTilebs rasac vukiTxav
gadasarevad miaqvs maswavlebelamde. bavSvs motorika mosawesrigebeli aqvs, ver wers,
buki Zalian male dagvizianda, mivmarTe `teqno bums~, `elit-eleqtroniqss~, rom daeS-
vaT gamonaklisi da socialuri daxmarebiT moecaT leptopi ganvadebiT, magram uSede-
god. mivmarTe saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros, saidanac uari
mogvivida ganmeorebiT bukze. ar maqvs imis saSualeba, rom daviqiravo pedagogi
romelic gansakuTrebulad imuSavebs motorikaze, raTa bavSvma wera SeZlos. Cveni so-
cialuri daxmareba Tvidan Tvemde ar gvyofnis, transportSi da sakvebze. winaswar
yoveldRe vloculob am weliwads ar movxvde gadamowmebaSi da ar momixsnan daxmareba,
Torem ra unda viRono, ver warmomidgenia.

21
droa gamovfxizldeT da gavxdeT ufro kacTmoyvareni

barbare galdava

Cemi istoria bevrad ar gansxvavdeba sxva mSoblebis istoriebisgan,


magram mainc minda giamboT. mec rogorc yvela sxva deda mouTmen-
lad velodi Svilis amqveynad movlinebas. Cemma biWma daaswro
movlenebs da 34-e kviraze gaCnda. patar-patara problemebis miuxe-
davad gamogvweres samSobiarodan da daiwyo Cveni cxovrebis axali etapi, rasac
dedaSviloba hqvia.

wlinaxevris asakamde yvelaferi normis farglebSi mimdinareobda, ganviTarebis


kuTxiT da Semdeg iyo pauza, raRac moxda, raRac, ris mizezsac dRemde ver vxvdebiT.
saxelis daZaxebaze aRar ixedeboda, TvalebSic aRar gviyurebda da arc Rimilze gv-
pasuxobda igive grZnobiT. es yvelaferi Cemma meuRlem SeamCnia. maSinve daviwyeT in-
ternetSi msgavsi SemTxvevebis moZieba - ris dros vlindeboda da iyo pirveli Sokic,
ar mindoda damejerebina, rom es yvelaferi Cveni biWis mdgomareobasTan axlos iyo.
daviwyeT gamokvlevebi, eqimebSi sirbili da maTac daadastures - Cveni eWvi gamarTlda
- autizmis niSnebi, magram radgan maSin mxolod 1 wlis da 8 Tvis iyo dazustebiT
araferi uTqvamT.

mas Semdeg ar gavCerebulvarT. yvelafers vakeTebT da gavakeTebT kidec, uflis


wyalobiT, imisTvis rom bavSvi gaizardos warmatebuli da damoukidebeli adamiani.
male 4 wlis xdeba da bevri miRwevebi gvaqvs. yoveli misi warmateba da axali nabiji sam-
yaros sworad SecnobaSi did sixaruls maniWebs da maZlierebs. yvelaze Zalian rac
gvexmareba am speqtrTan TanacxovrebaSi, aris siyvaruli Cemi ojaxis wevrebis, naTe-
savebis da megobrebis, romlebic pirvelive dReebidan cdiloben mxarSi dagvidgnen
da madloba maT amisTvis.

minda yvela mSobels vurCio: nu idardebT imaze Tu ramdens Wams Tqveni patara, an
wonaSi rogor imatebs, aramed yuradReba miaqcieT mis ganviTarebas da rac ufro adre
daiwyebT amas, miT ukeTesi. xSirad cremlis burTebs ucdiaT yelSi moWera, magram
moverie maT da gadavylape. ase iqneba momavalSic, aravis da arafers mivcem uflebas
guli gvatkinos, bolomde vibrZoleb mis dasacavad. imden istoriebs vkiTxulob dede-
bze, romlebmac saSineli gza ganvles tkivilsa da damcirebaSi, guli mekumSeba.
minda sazogadoebas vuTxra droa gamovfxizldeT da gavxdeT ufro kacTmoyvareni,
aravin icis vis ra gansacdeli gvelodeba momavalSi. moefereT da SeiyvareT Cveni
Svilebi isini marTlac gansakuTrebulebi arian. madlobeli var uflis, radgan Cemma
biWma ukeTes adamianad maqcia.

22
Tu ver exmarebiT, nu daTrgunavT
luiza gabaiZe

me Cemma ojaxma urTulesi gza gamoviareT, marTlac gansakuTrebu-


lad cudi periodi Segvxvda, omis Semdgomi yofa, ganukiTxaoba. yve-
laferi Znelad saSovneli iyo, wamalic da kargi specialistic,
yvelas Tavisi varaudi hqonda xandaxan urTierTgamomricxavic. dro
ki midioda, saaTobiT vejeqi Cems gogonas, rom xma amoeRo, da raime
eTqva. "mam" - am erTaderTi sityvis garda araferi mesmoda.

bolos mivxvdiT `eqimi RmerTi ar aris~ da arc marto masTan unda gvepova gamosavali.
bavSvi SeviyvaneT baRSi da vatarebdiT yvelgan, yovel axal garemoSi wasvlas, axali
bgera, sityva da qceva axlda. Cemi gogonas ganviTarebaSi yvelaze didi wvlili mis
ufros Zmas miuZRvis. sul vcdilobdiT araferi mogveklo, magram arasodes vaZlevdiT
Tavisi mdgomareobiT manipulirebis saSualebas da misgan, rogorc Cveulebrivi
bavSvisgan ise moviTxovdiT yvelafers. ase kinklaobasa da siyvarulSi ise gaizarda
rogorc pirovneba, rom mudmivad gvaocebs Tavisi keTilSobilebiT.

skolis garda, sul veZebdiT raime unaris aRmoCenas da Tu sadme SeiZleboda yvela
wreze vatarebdiT. bolos arCevani cekvaze SeaCera. miuxedavad imisa, rom male iRleba
fexiT siarulis dros, cekvavs didi mondomebiT, mizezi advilad misaxvedria: mas aqvs
metyvelebis darRveva da misi an ar an Znelad esmiT, amitomac aqvs kompleqsi da mor-
cxvobs, ar surs sxva uxerxul situaciaSi Caagdos da gamosavali manve ipova. am gziT
gadawyvita xalxTan komunikaciis damyareba. cekva uzomod abednierebs, monawileobs
sxvadasxva RonisZiebebSi, wels skolas amTavrebs da Semdgom gzebzec vfiqrobT.
`zogi sakuTar CrdilSi dgeba misive nebiT da jujad Tvlian suliT goliaTs. bavSvo-
bidanve Cumad daaqvs SeWrili frTebi da brbos ratomRac kuzi hgonia" (avtori: SoTa
niSnianiZe).

P.S. avuxsnaT sazogadoebas, rom Cveni Svilebi am SeWrili frTebiT cdiloben TiTqmis
SeuZlebeli SeZlon. Tu ver exmarebiT, nu daTrgunavT da xels nu SeuSliT Tqveni mo-
qmedebiT, daufiqrebeli qceviT. siyvaruliT, rwmeniT da TanadgomiT yvela winaaR-
mdegoba daZlevadia. xeli SevuwyoT, rom Tavisi Tavi ipovon da madlierebiT
vicxovroT, rom gvyavs aseTi, gansxvavebuli, gansakuTrebuli, bednierebis momtani,
Cveni gamwrTob - gamaZlierebeli da macocxlebeli Svilebi.

meeqvse welia skolis derefanSi vzivar


maka wereTeli

Tavs ar SegawyenT da mokled mogiyvebiT Cvens ambavs. 12 wlis win Se-


meZina Svili, or Tvemde bavSvi kargad viTardeboda. roca ori Tvis
gaxda, daiwyo nevrologiuri problemebi (mcire gulyrebi).
moviareT Tuki vinme nevrologi an epileptologi arsebobda, ma-
gram saSveli ar daadga diagnozis dasmas. gviniSnavdnen wamlebs epilefsiisaTvis, rom-
lebic aranair Sedegs ar iZleoda, mere gvicvlidnen da ase gagrZelda 11 Tve.

amasobaSi, Zalian mniSvnelovani dro davkargeT, dro rodesac bavSvi aqtiurad vi-
Tardeba da Seimecnebs samyaros, swavlobs jdomas, cocvas siaruls, pirvel bgerebsa
da sityvebs. me sul eWvi mqonda, rom epilefsia ar iyo, radgan vxedavdi stacionarSi

23
mosul am diagnozis mqone bavSvebs, romlebsac raRac erTi wamali mainc Sveloda da
veubnebodi eqimebs iqneb araa epilefsia da rame sxvaa, razec viRebdi pasuxs:
samwuxarod aris epilefsiis iseTi formebi, romelic mkurnalobas ar emorCilebao.
sabolood gausaZlisi rom gaxda saavadmyofoebSi wola, Sevedi eqimTan da vuTxari:
Tu meti aRar iciT ra gavakeToT, sxvagan wavalT-meTqi, razec dafiqrda da eqTans
Cveni istoriis Semotana sTxova, raTa Tavidan gadaexeda. bevri furcla, ikiTxa da
bolos aseTi ram miTxra: ui, Tqven genetikuri analizi Tandayolil fermentopaTiaze
ar gqoniaT gakeTebulio~. es is analizia, romelic wesiT ganviTarebul qveynebSi sam-
SobiaroSi yvela axalSobils ukeTdeba raTa droulad aRmoaCinon da dietaze dasvan,
ris Semdegac bavSvi srulfasovnad viTardeba da dietis garda aranairi problema ar
aqvs.

gavikeTeT analizi da dagvidastures - (meTilmalonuri aciduria) Tandayolili fer-


mentopaTia, romlis drosac bavSvi ver inelebs cilas, ris gamoc organizmSi midis
mZime intoqsikacia, rac Tavis mxriv, nervul sistemas anadgurebs. ase moxda Cven
SemTxvevaSic 11 Tvis manZilze gulyrebma Tavisi kvali datova.

11 welia dietaze varT da vebrZviT im Sedegebs, rac dagvianebulma diagnostikam


gamoiwvia. roca SeiZleboda eqimebs cota meti yuradReba da profesionalizmi gamoe-
CinaT. sabednierod, dietam Sedegi gamoiRo da bavSvs gulyrebi aRar ganmeorebia, ra
Tqma unda, ganviTarebaSic Sesabamisad win waviwieT. bevri reabilitaciisa, Sromisa da
swori mkurnalobis Semdeg, Tornikem gaiara da laparakic daiwyo. dRes is me-60 sajaro
skolis me-6 klasis moswavlea da individualuri saswavlo gegmiT sargeblobs.
skolaSi siaruli da inkluziuri swavleba kidev axali problema gaxda CvenTvis.
Tornike kargad Seegua skolas da damoukideblad zis klasSi, ar aqvs qcevis problema,
magram me me-6 welia mainc skolis derefanSi vzivar imis gamo, rom saWiro oTaxSi gaviy-
vano, aseve yoveli gakveTilis win movaxseno maswavleblebs ra icis bavSvma da ra gamok-
iTxon. gakveTilis dasrulebis Semdeg gavigo gamohkiTxes da CarTes Tu ara
sagakveTilo procesSi. ra Tqma unda, es yvela maswavlebels ar exeba, arian gamon-
aklisebi, Zalian mcire raodenoba, romlebic TviTon cdiloben bavSvis CarTvas
sagakveTilo procesSi.

Cvens skolaSi 34 specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone bavSvi swavlobs,


xolo specialuri maswavlebeli mxolod samia. romlebsac es 34 bavSvi kviraSi orjer
gamohyavT resurs-oTaxSi da amecadineben. warmoidgineT 34 specialuri saganmanaTle-
blo saWiroebis mqone bavSvi da 3 maswavlebeli, kidev rogor axerxeben, marTla ar
vici. ver vityvi, rom am 6 wlis ganmavlobaSi araferi Secvlila, magram gasakeTebeli
da dasaxvewi jer kide bevria.

mSoblebs vetyvi, rom miiRon TavianTi Svilebi iseTebi, rogorebic arian, aqtiurad
ataron yvelgan, isaubron TavianT Svilebze Riad da Tavisuflad da sazogadoebac
ufro mimRebi iqneba.

P.S. saWiroa Sroma da didi moTmineba imisaTvis, rom maqsimaluri Sedegi miiRo.

24
es Cemi Svilis istoria

TamTa doliZe

dRes, roca Cavlil aTwleuls vixseneb, Tavadac Zlivs mjera, rom


Cemi Svilis saxeli autizmTan asocirdeboda. dRes is Tbilisis erT-
erTi sajaro skolis merve klasis rigiTi moswavlea da sazogadoe-
bis srulfasovan wevradac grZnobs Tavs.
aseT momavals verc ki viwinaswarmetyvelebdi, roca Tbilisis erT-erTi samedicino
dawesebulebidan upasuxo kiTxvebiT da uimedobis gancdiT damZimebuli gamovedi.
aRar maxsovs, ramden xans videqi quCaSi da sakuTar Tavs vekiTxebodi: "axla saiT?..
saiT?.." swor gzaze dadgomis process sazogadoebis problemisadmi araswori midgo-
mac arTulebda. roca gamoucdeli da SeSinebuli axalgazrda deda nacnobebs bavSvis
mdgomareobis Sesaxeb vuyvebodi da rCevas vekiTxebodi, maTgan umetesad sibralulis
gamomxatvel pasuxs viRebdi, an `gaizrdeba da yvelaferi gauvlis msgavsi frazebiT
micilebdnen Tavidan.

Cemda bedad male `mwvane saxlis daarsebis Sesaxeb Sevityve da Cemi Svilic erT-erTi
pirveli `mgzavri iyo am, SeiZleba iTqvas, erTaderT `samaSvelo gemze, romelze
asvlis uflebac gvxvda wilad.

sakmao dro damWirda sakuTari Svilis gasacnobad. `mwvane saxlis fsiqologebTan xan-
grZlivi vizitebis Sedegad, upirvelesad, Sevcvale midgoma sakuTari Svilisa da misi
problemis mimarT, vaRiare, rom yvela bavSvi individia da gansxvavebuli Svilis yolis
ar unda grcxvenodes.

Cemi damokidebulebis SecvlisTanave bavSvic Seicvala. pirveli sazogadoeba,


romelTanac Cemma Svilma kontaqtis damyareba moisurva, mwvane saxlis maspinZeli
fsiqologebi iyvnen. maT Sexeda pirvelad TvalebSi da aCvena yvelaze Rrmad dafluli
SiSisken mimavali gza. Tavidan gamudmebiT SfoTavda da wuxda, sakuTari Tavis, rogorc
komfortuli zonis datoveba eZneleboda, erT dResac mwvane saxlSi gamoacxada,
"luka iRupeba" da iTxova, `uSveleTo.

im dRis Semdeg gare samyarosadmi Cemi Svilis damokidebuleba sagrZnoblad Seicvala.


winsvlis process Tan axlda mudmivi SfoTva, uZiloba da uxasiaToba, magram gau-
Tavebel rbolas "gadarCenisken" ukvalod ar Cauvlia. miuxedavad qcevasa da komunika-
ciasTan dakavSirebuli sirTuleebisa, Cemi eqvsi wlis biWi skolaSi miiRes. pirveli
oTxi weli saskolo sazogadoebis mimarT mwvave protestTan WidilSi gavlieT. rom ara
inkluziuri swavlebisadmi maswavleblebis sruli mzaoba da rac mTavaria, mSoblis,
fsiqologisa da pedagogebis SeTanxmebulad moqmedeba, SeiZleba Cemi Svilisgan verc
verasdros migveRo sazogadoebis Tanaswori wevri, miT umetes, urTierTobebSi lid-
eris poziciis pretendenti (maswavleblebis TqmiT, bavSvs araTu uWirs adamianuri
urTierTobis marTva, aramed saocari unari aqvs moxiblos da daimegobros erT-
maneTisgan sruliad gansxvavebuli adamianebi).

yoveli noembris Tve Cemi Svilis pirvel nabijebs maxsenebs, radgan misi istoria `mwvane
saxlSi aseTive moqufruli noembris dilas daiwyo. imedi maqvs, Cemi Svilis samaSvelo
gemi kidev bevri gzaabneuli sulis Sefarebas SeZlebs.

25
dRes vcdilob Cemi Svilis uflebebis dacvas

eka maisuraZe

Cemi gogona 2 Tvis iyo, roca gegmiuri acra gavukeTeT. klinikis


eqims ganvucxade, rom bavSvs aqvs sicxe 37 gradusi, magram man mipa-
suxa: es arafers niSnavs, saSiSi ar ariso, rasac ewinaaRmdegeboda
poliklinikis nevropaTologi, romelic gvirCevda mocdas, magram
mainc Cautares acra.

saxlSi dabrunebisTanave, aewia sicxe 40 gradusamde, SemeSinda da waviyvaneT saavad-


myofoSi, iaSvilis klinikaSi. eqimma rom gasinja, miTxra, rom es bavSvi saswrafod da-
sawveniao, ubralod ar maqvs axla am asakis bavSvebis adgili, Torem saxlSi gasaSvebi
ar ariso. me davureke bavSvis pediatrs da vkiTxe ra vqnaT-meTqi, man mipasuxa ra
sisulelea rad unda dawvenao. pediatrs davujere da wamovedi saxlSi. netav ar wamo-
meyvana da damewvina. sicxis damwevi davalevine, mTeli Rame eRviZa bavSvs, magram wynari
bavSvi iyo, ver mivxvdiT ra xdeboda, an ras mivxvdebodiT, ranairad?!

mogvianebiT, SevamCnie uCveulo gamonayari tanze da saswrafod gadaviyvaneT saavad-


myofoSi. iq analizze rom Seiyvanes da uCxvlites, saerTod ar utiria da cota
SemeSinda, anu SegrZneba dakarguli hqonda ukve.
vuTxari laborans, rom ase ar SeiZleba, amaswinaT analizi rom gavukeTe, Zalian
bevri itira -meTqi.

Semdeg am qalbatonma xelaxla uCxvlita ramdejerme, magram mainc xma ar amouRia


bavSvs. amis Semdeg Cemi gogona saswrafod gadaiyvanes reanimaciul ganyofilebaSi,
sadac dafiqsirda Zlieri gulyra, bavSvi iyo gaTiSuli. gasinjvis da gamokvlevebis
Sedegad, aranairi virusuli infeqcia ar aReniSneboda da amis niadagze mkiTxes, bavSvi
xom ar agicriaTo. Zalian rom ar gamigrZeldes, getyviT, rom bavSvs daudginda
epilefsia da daeniSna antikonvulsanti.

eqimebTan konsultaciebis da `konsiliumebis~ Sedegad aRmoCnda, rom bavSvs ar unda


Catareboda vaqcinacia, radgan Tavidanve hqonda sicxe 37 gradusi.
9 Tvemde Cemi gogona viTardeboda asakis Sesabamisad. ukve orwlinaxevris rom gaxda
da ar metyvelebda, daviwye Zieba ratom ar metyvelebs?! yvela meubneboda sam wlamde
ar aris problema, magram is aravis uTqvams CemTvis, rom roca depakins svams maSin unda
mieqces yuradReba mis metyvelebis Seferxebas.
yvelaferi rom gavaanalize, damewyo depresia da aravis da arafris danaxva ar min-
doda. viyaviT me da Cemi Svili Cvens patara samyaroSi, mec masTan erTad Cavikete, ve-
ravis vekontaqtebodi. gadioda dReebi, Tveebi, wlebi, sirbili eqimebTan, klinikebSi
da a.S.
sxva mSoblebTan dakontaqtebis da bevri saubrebis Sedegad, didi Zalisxmevis Semdeg
mivxvdi, rom arasworad viqceodi. me ar mqonda ufleba, rom bavSvisTvis wamerTmia
ufleba misi sazogadoebasTan kontaqtisas. amis Semdeg davdiodiT yvelgan erTad,
qorwilsa Tu dabadebis dReze. dRes vcdilob Cemi Svilis uflebebis dacvas da viTxov
saxelmwifosgan da sazogadoebis yvela wevrisgan Cemi gogonas mimarT Tanaswor mopy-
robas, raTa man Tavis igrZnos sazogadoebis srulyofil wevrad.

26
Cemi da Cemi gogonas istoria

mzia janiaSvili - qajaia

es blogi aris Cemi istoria, rac me da Cemma gogonam gaviareT am 16


wlis manZilze. Cemi Svili daibada 1999 wels. dabadebisTanave Cveni
mean-ginekologi uSnod SeiSmuSna. vifiqre ra Wirs am qals meTqi,
vikiTxe da arc daumalavT, rom bavSvs hqonda zurgis tvinis Tiaqari
xerxemalze.
8 dRis mere gaukeTda operacia. morige eqimma, romelmac gadawyvita bavSvisTvis op-
eracia gaekeTebina gviTxra: sami ram unda hqondes bavSvs Zlieri, rom operacia
gavukeTo: unda hqondes ZuZus wovis kargi refleqsi, orive fexs kargad unda
amoZravebdes da Zlierad unda tirodes. es yvelaferi hqonda Cems Svils da gaukeTda
im Rames operacia. diliT eqimma gviTxra operaciis dros Turme ver dainaxavda wvril
nervebs da erT-erTi nervi mieWylita da fexi gauCerda.

daviwyeT mkurnaloba, amas daerTo Cemi qmris sikvdili, avtoavariaSi dameRupa. ar vi-
codi sad wavsuliyavi, ra gamekeTebina am bavSvTan erTad. mogexsenebaT, yvelas Tavisi
ojaxi uWirda, ra mZime da ra rTuli dro iyo.

ananoze erTi wlis asakSi eqimebma gadawyvites, rom aucileblad sWirdeboda Sun-
tireba vinaidan gamokvlevam aCvena, rom bavSvs siTxe Tvalis borcvebze awveboda. me
mqonda erToTaxiani bina da aRar mifiqria aRaraferze, Sunti unda SemeZina, rac maSin
Zalian Zviri Rirda. bina gavyide da Sunti SeviZine, dainiSna operaciis dRe, Caudges
yelTan sumklavia. erTi dRiT adre, ar vici ra moxda, mokled infeqcia SeiWra da bavSvs
osteomieliti daemarTa.

axla amaze daviwyeT fiqri rom operacia unda gakeTebuliyo, Cirqma Zvali gaxvrita,
amoasufTaves da nel-nela etapobrivad Seuxorcda, magram eqvsi Tve aranairi op-
eraciis gakeTeba aRar SeiZleboda. am dros SevatyveT, rom yiflibandi nel-nela ix-
ureboda. neiroqirurgma rom gasinja, amas aRar sWirdeba operaciao. gadavirie, SemrCa
xelSi es Sunti.

Cemi gogona nel-nela win wamovida da 5 wlis asakSi mTlianad daixura yiflibandi. sami
wlis asakamde, 2 TveSi erTxel vwvebodiT saavadmyofoSi da vikeTebdi masaJebs, ele-
qtro forezs. gaxda Tu ara sami wlis bavSvi, ukve saxelmwifo veRar gvafinansebda da
davrCiT am procedurebis gareSe. iqaur masaJists Sevecode da maswavla Tu rogor
unda gamekeTebina bavSvisaTvis masaJebi da vukeTebdi damoukideblad.
dRes Cems gogonas fexi rom ar aqvs Caketili, im qalbatonis - marina fircxalavas
damsaxurebaa, risTvisac didi madloba minda gadauxado.
ori wlis asakSi Cems Svils daemarTa uceb dizarTria, anu (bgerebs agrZelebda), axla
amaze daviwyeT mkurnaloba da Sedegi eqvsi Tvis mere dadga. amis Semdeg metyveleba
wamovida, anu rac esmoda, imas imeorebda zustad. cota mogvianebiT simRerac daiwyo,
mReroda akapelaSi zustad, mere akompanementiT vcadeT da ise imRera ucxos egone-
boda es misTvis pirveli ar iyo, mere gadavediT fonogramebze da ase movdivarT
dRemde.
nurafris SegeSindebaT, bolomde ibrZoleT da aucileblad iamayebT Tqveni SvilebiT,
iseve, rogorc me vamayob Cemi gogonas warmatebebiT

27
me da Cemi Svili erT merxTan vijeqiT
xaTuna avsajaniSvili

me da Cemi Svili erT merxTan vijeqiT. ara imitom, rom mas qcevis
darRveva hqonda da gakveTilze gaCereba uWirda (Tumca uCemod
esec gauWirdeboda, radgan skolaSi arsebuli spec. pedagogi waiy-
vanda resurs-oTaxSi da iq ganmartovdebodnen da amiT dasrulde-
boda klasSi jdoma), aramed imitom, rom mexuTe klasSi varT da
dRemde ver mivaRwie imas, rom maswavlebelma sagakveTilo procesSi CarTos. bavSvis,
romelmac pirveli klasidan icis wera, kiTxva, angariSi da a.S. mainc ar xerxdeba misi
gaZaxeba dafasTan.

maxsovs, rodesac pirvel klasSi, Cemi daJinebuli TxovniT, maswavlebelma gaiyvana


Cemi Svili dafasTan, mTeli klasi gairinda da uyurebdnen ras izamda. man sworad daw-
era is cifrebi, rac maswavlebelma uTxra. bavSvebi xmamaRla yvirodnen : - icis, icis!
aseT dros ginda xmamaRla iyviro da kedlebic daSalo imisTvis, rom miscen Sansi Cvens
Svilebs iyvnen sxva bavSvebiviT laRebi da nu iqnebian skolaSi, sadac integraciazea
saubari, ganyenebulni.

orwlianma Cemma `skolis moswavleobam~ gamoiwvia is, rom me fsiqologiurad gav-


nadgurdi da Cems Svils Cemdami gauCnda mijaWvuloba. amitom, saswrafod movZebne
fsiqologi, romelic gahyveboda bavSvs skolaSi, garkveuli safasuris sanacvlod.
dRemde dahyveba kerZo fsiqologi da ase gagrZeldeba manam, sanam skolaSi ivlis Cemi
Svili. ver davelodebi saministros, rodis moundeba da marTla gadava inkluziur
ganaTlebaze, rodis gazrdian imden kadrs, rom marTla gaiTvaliswinon yvela bavSvis
saWiroeba da rodis gamoyofen maTi xelfasebisTvis Tanxebs. amasobaSi Cveni Svilebic
izrdebian.

28

You might also like