BLM VE MHENDSLK ALANI OLARAK KOROZYON

Korozyon olaynn oluumu elektrokimyasaldr. Buna gre elektrokimyasal ilkelerin

tanmlanmas ve uygulanmas en temel konudur.
Ancak elektrokimyasal yaklamda korozyona urayan metal yzeyinin srekli bir ortam
oluturduu kabul edilir. Metalin i yapsndan kaynaklanan salnmlar da byk nem tar.
Malzeme bilimi, fiziksel metalurji gibi malzemenin i yapsn konu alan bilim dallar korozyonda
ok nemli rol oynarlar.
Buna gre elektrokimyasal bir olay olan korozyon metalurji, malzeme bilimi, termodinamik gibi
dier bilimlerle de i ie gemitir. Korozyon zaman iinde sessizce gelien ve istenmeyen bir
olaydr, dorudan ve dolayl olarak ekonomik kayplara yol aar.
Korozyon dorudan rn kaybna yol aar (delinmi depo veya borulardan petrol veya su
kayb), rn kirleterek kullanlmaz hale dntrebilir
Korozyon rnlerinin yzeysel birikimi sonucu s geirgenlik katsays nemli lde der.(
scak su ve buhar hazrlama tesislerinde verimin dmesi ) Korozyon nedeniyle beklenilmeyen
malzeme kayplar ve bozunmalar emniyet bakmndan ok nemlidir.( yksek basnl kazan ve
benzeri tesislerin patlamas ve dolaysyla evreye zarar vermesi )
Korozyonun bir baka zararl etkisi de gnlk yaantmzda kullanmak zorunda olduumuz gda
maddelerini kirletmeleri ve salmza zararl hale getirmeleridir.
Korozyonun yol at kayplar toplam endstriyel gelimilik dzeyi ile yakndan ilgilidir
ENERJ TESSLERNDE KOROZYON

NECL KURTKAYA

ELEKTRK YKSEK MHENDS

DNYA ENERJ KONSEY TRK MLL KOMTES YES
KOROZYON DERNE YNETM KURULU BAKANI
KOROZYONUN TANIMI
 KOROZYON NEDR?

Teknolojik neme sahip metallerin hemen hemen tm tabiatta "bileik" halinde

bulunurlar.Bileiklerden "metal veya alamlarn" retimi, ancak ilave "sermaye - malzeme -
enerji - emek ve bilgi" sarf ile mmkndr. retilen metal ve alamlarn tekrar kararl halleri
olan "bileik" haline dnme eilimleri ise yksektir. Metaller iinde bulunduklar ortamn
elemanlar ile reaksiyona girerek, nce ionik hale ve oradan da ortamdaki baka elementlerle
birleerek "bileik" haline dnmeye alrlar; yani kimyasal deiime urarlar ve bozunurlar.
Sonuta metal veya alamn fiziksel, kimyasal, mekanik veya elektriksel zellii
istenmeyen deiikliklere ("zarara") urar.

KOROZYON, HEM METAL VEYA ALAIMININ BOZUNMA REAKSYONUNUN HEM

DE BU REAKSYONUN SEBEP OLDUU ZARARIN ADIDIR.

Bir baka bir ekilde ifade etmek istersek,

KOROZYON, METALK MALZEMELERN NDE BULUNDULARI ORTAMLA

ELEKTROKMYASAL REAKSYONA GRMELER SONUCU HARTEN ENERJ VERMEYE
GEREK OLMADAN,METALK ZELLKLERN KAYBETMELER OLAYIDIR.
 KOROZYONUN OLUUMU

Korozyon, birbiri ile elektriksel ve elektrolitik temas olan ve aralarnda potansiyel fark
oluabilen, metalik iki blge veya nokta arasnda oluur. Bu blge veya noktalardan potansiyel
olarak daha asil olann yzeyinde katodik reaksiyon oluurken aktif olan dier blge veya nokta
znr.Korozyon olay enerji aa kararak kendiliinden yryen reaksiyonlar sonucu ortaya
kar. rnein demir metali su ve oksijen ile birleerek, doada bulunduu minerallere benzer
bileimdeki oksitlere dnmek eilimindedir. Bu mineraller demirin en dk enerji dzeyinde
olan en stabil bileikleridir. Metalik demir korozyon reaksiyonlar sonucu oksitlerine dnrken
enerji aa karr. Aynen bunun gibi dier btn korozyon olaylar da enerji aa kararak tek
ynl olarak yrrler.

KOROZYON HCRES

Metallerin yzeyinde de her zaman deiik kalnlkta su veya su filmi mevcuttur. Hava ve
dolays ile onun bir bileseni olan oksijen gaz atmosferle temas eden her trl su iinde belirli
bir oranda znr. Su iinde znms oksijen gaz metal yzeyinde"redklenerek" yani
elektron alarak, iyonik hale dnmeye meyillidir.
Eer redksiyon iin gerekli elektronlar metal tarafndan salanrsa, elektronlarn oksijene
vererek "oksitlenen" metal atomlar kat halden "sulu iyon" haline geerek kimyasal deiime
urarlar. Metalin sulu ortam ara yzeyinde kimyasal ekil deitirmesi "korozyon" olarak
tanmlanr.
Sulu ortamlarda elektron al verii ile gelien oksidasyon (elektron verme) ve redksiyon
(elektron alma) reaksiyonlarna "elektrokimyasal" reaksiyonlar denir. Su iinde, atmosferde ve
toprak altnda meydana gelen tm korozyon reaksiyonlar "elektrokimyasal" reaksiyonlardr.
 KOROZYONUN MEKANZMASI

Korozyon olay metalin iyon haline ykseltgenmesi Me= Me+2 + 2e ile anot blgesinde
meydana gelir ve. Me+2 + 2H2O = Me(OH )2 + 2H+ metal iyon halinde zeltiye geer.Bu iyonlar
alkali ortamlarda su ile hidroliz olarak hidroksit halinde kelir. 1/2O2 + 2H2O + 2e = 2 OH-
gereince znm oksijen katot civarnda hidroksil iyonuna dnr.Asidik ortamlarda
katot reaksiyonu hidrojen iyonu indirgenmesi 2H + 2e = H2 ile hidrojen k gerekleir.
BAZI METALLERN EMK, GALVANK SER
DEMR-SU ELEKTROKMYASAL TERMODNAM
POURBAX DYAGRAMI
 Korozyon olayna yalnz kimyasal maddelerin sz konusu olduu retim tesislerinde deil,
endstrinin her dalnda raslanabilir. Atmosfer etkisinde kalan btn elik yaplar, kprler, korkuluklar,
direkler, raylar, depolar, tarm makinalar tat aralar vb. su ve yeraltnda bulunan elik yaplar,
akaryakt ve su borular, kablolar, tanklar, iskele ayaklar, baraj kapaklar, cebri borular, gemiler,
dubalar, buhar kazanlar, radyatrler, betonarme demirleri vb. metalik yaplar beklenenden daha ksa
sreler iinde korozyon nedeni ile kullanlamaz hale gelebilir.
Bu nedenle korozyon olayn tam olarak durdurmak mmkn olmamakla beraber korozyona
kar alnacak nlemler, korozyon hznn azaltlmasna ve bylece metalin mrnn belirli sre
artrlmasna yneliktir.
Metaller, zellikle demir ve elik; endstrinin temel yap malzemesini oluturmakla beraber
korozyona en dayanksz metallerdir. Korozyon sonucu yalnz metal kaybedilmekle kalnmaz, ilgili
ekipman da grevini yapamaz hale gelir. Bu nedenle korozyonla etkili bir mcadele yaplmadan
endstrinin salkl bir ekilde yrtlmesi sz konusu olamaz.
Dier taraftan korozyon, malzeme ve icilik gibi en nemli ulusal kaynaklarn yok olmasna
neden olur. Bu adan bakldnda korozyon, endstrinin verimini azaltan, ekonomik kalknmay
engelleyen ve milli gelirden nemli kayplara neden olan ekonomik bir olay olarak nitelendirilmelidir.
Btn bu yaplarda meydana gelen korozyon kayplarnn tam olarak belirlenmesi son
derece gtr. Bunun nedeni korozyon kayplarnn yalnz malzeme ve icilik kaybndan ibaret olmayp,
bunun tesinde ve bundan daha byk bir ok dolayl kayplar da beraberinde getirmesidir.
 KOROZYONA NE SEBEP OLUR?

1. Atmosferde, metal yzeyine younlaan nem tabakas iindeki oksijendir.

Nem tabakasnn kalnl ve yzeyde kalma sresi, nem tabakasnda
znen oksijen miktar, nem tabakas iinde biriken safszlklar ( tr ve
miktar) ile safszlklarn neden olduu iletkenlik korozyona neden olur.

2. Toprak altnda, zemin iinde bulunan boluklardaki znm klorr ve

sulfat tuzlar ile znm gaz halindeki oksijenin metal ve elektrolitte
sebep olduu potansiyel fark neticesinde meydana gelen korozyon
hcreleri sonucu metal ara yznde baz blgelerin anot, baz blgelerin
katot olmas sonucu geliir.Korozyon olay, anotta metalin iyon haline
ykseltgenmesi ile meydana gelirken metal iyon halinde zeltiye geer.
Katotda ise oksijen redksiyonu gerekleir ve korozyon hzn bu oksijen
tayin eder.

Bylece zemin iinde bulunan elik yap,

A-Metal yzeyinde farkllklar olumas,

B-Zemin cinsi veya yapsnn deimesi,
C-Metal cinsi veya yapsnn deimesi ,
E-Farkl havalanma ve oksijen ile korozyona urar.

Su iinde veya sulu kimyasal madde iinde de benzer

elektrokimyasal olaylar olur ve katottan hidrojen karken anotta metal
zayflamas balar. Bu iki ok nemli korozyon tr yannda organik svlarn
veya ergimi metallerin sebep olduu korozyonlardan da bahsedilebilir.
ENDSTRDE KARILAILAN KOROZYON TRLER
 KOROZYON TRLER

BLGESEL KOROZYON TEK DZE (NFORM) KOROZYON

GERLMEL KOROZYON OYUKLANMA (UKURCUK)KOROZYONU

SEC KOROZYON
ATLAMALI KOROZYON
GALVANK KOROZYON TPK KOROZYON
TANELERARASI KOROZYON
EROZYONLU KOROZYON KAAK AKIM KOROZYONU
KAVTASYONLU KOROZYON BYOLOJK (BAKTER) KOROZYONU
AINMALI (KAZIMALI) KOROZYON HDROJEN GEVREKL
ARALIK KOROZYON
FLFORMKOROZYON
YORULMALI KOROZYON BETONARME (DONATI) KOROZYONU
 TEK DZE ( NFORM ) KOROZYON
Atmosferik etmenlerin ve asidik ortamlarn sebep olduu, metal yzeyinin her noktasnda et
kalnlnn ayn derecede azald gzlenen korozyon trdr. niform korozyon btn yzeye dalm
mikro korozyon hcreleri yoluyla gerekleir. Her metal iin iin verilen penetrasyon deerleri niform
korozyonun sz konusu olduu kabulne dayanr ve mm/yl olarak ifade edilir. Enerji tesislerinin d
yzeylerinde kaplama ( boya veya dier bir tip kaplama elemannn ) zaafiyetinde veya stoklarda bekletilen
sa plakalar, borular ve her trl metal aksamda ska grlen bir korozyon trdr.D ortamn nem,
scaklk ve ortam kirliliine bal olarak geliirler. Hidrolik, Termik, Nkleer santrallarda ok grlrken
yenilenebilir enerji santrallar iinde ayn tehlikeyi yaratrlar. Atmosferik ortamda korumasz braklan elik
yaplar ilk yl 12,5 mikron, ikinci yl 2 mikron ve takibeden yllarda ise 1,5 mikron civarnda bir kalnlkta
korozyon rn oluturur. Genel bir tanm 10 yl iinde deplasmana uramam elik malzemeler iin
korozyon rn 20 mikron civarndadr. Ancak tatl veya deniz suyu iinde ve hza bal aklarda rn
kayb kalnl ylda 15-250 mikron seviyesinde geliir.
 OYUKLANMA (UKURCUK) KOROZYONU

zellikle paslanmaz elik ve aluminyum gibi metallerde klorr, scaklk ve pH derecesinin etkisi
ile oluan korozyon tr olup anot, yzeyin herhangi bir noktasnda alan ukurun iindeki dar blge,
katot ise ukurun evresindeki metal alandr.Korozyon sonucu ukur gittike byyerek metalin ksa
srede delinmesine neden olur.Onun iin ok tehlikeli bir korozyon cinsidir.ukur, metal yzeyindeki
herhangi bir noktada anodik reaksiyon ile balar ve birbirini douran reaksiyonlarla otokatalitik olarak
devam eder ve ukura dolan korozyon rnleri korozyon hzn drse de delinme gerekleir.Bu tip
korozyona durgun zeltiler iinde ve pasifleme zellii olan metal ve alamlarda sk raslanr.zellikle
paslanmaz eliklerde ukurcuk korozyonu yumuak eliklerden daha fazla grlr. Bunun iin enerji
retim santrallarnn su alma ve iletme birimleri ile her trl stc ve soutucularn metal i yzeyleri
katodik koruma veya yeterli dozda inhibitr kullanlarak korunmaldr.Yetersiz dozlu inhibitr metal
yzeyinde katot / anot yzeyini arttracandan katodik akmlar ok klerek anot yzeyinde younlam
olacandan bu durum hi inhibitr kullanmamas halinden daha tehlikeli sonular dourabilir. Keza her
trl yedek para ve malzeme stok sahalarnda ve zellikle ak havada braklan yerlerde zaman iinde bu
tip korozyon oluur.
 GERLMEL ( STRES )KOROZYON ATLAMASI

Korozif ortamda bulunan bir metal ayn zamanda statik ekme gerilimi altndaki ise metalin
atlyarak krlmas abuklar. Yani metal yzeyinde bulunan herhangi bir ukur veya atlak varsa stres
altnda duyarl hale gelerek korozyonun balamas iin uygun bir ortam yaratr.Korozyon rnleri metal
yzeyinde koruyucu bir tabaka oluturduu halde stres altnda iken kabuk olumaz.Bunun iin korozyon
hzla devam edip metalin o blgede atlamasna neden olur.Bu tip korozyona, saf metallerden ok
alamlar duyarldr. Ancak bu tip korozyonu basma gerilimi altndaki metallerde grmeyiz. Keza klorrl
ortamlarda paslanmaz elikler, nitrat zeltisi iinde karbon elii, amonyakl ortamda bakr ve alamlar
iddetli ekilde stres korozyonuna urayabilirler. rnein gerek ukur tipi korozyon gerekse taneler aras
korozyon gerilmenin etkisini arttrc rol oynarlar. Enerji retim (kazanlarda ) tesisleri, enerji iletim hatlar
ile rzgar enerjisi santrallar ana elik yaplarnda zellikle de alkali ortamda oluan buharn sebep olduu
korozyonlar bu tiptir. Stres korozyonu hem metaldeki gerilimin hem de korozyon ortamnn yok edilmesi
ile ortadan kaldrlabilir ama kullanlacak malzemelerde sl ilem en pratik yoldur.
 SEC KOROZYON

Bir alam iinde bulunan elementlerden birinin korozyona uruyarak alamdan uzaklamas
ile grlrler.En sk pirinlerde grlr ve alamdaki inko, bakrdan nce korozyona urayarak alam
porz bir ekil alr.inko ne kadar oksa pirin o kadar fazla korozyona urar.Buna mani olmak zere
alamda zinko %15nin altna indirilir ve iine %1 kadar kalay ile inhibitr olarak fosfor, arsenik ve
antimon ilave edilir.Seici korozyona gri pik dkmlerde de rastlanr. Bu durumda pik yapsndaki %2-4
karbon katot, demir de anot olarak korozyona urar ve demir znrken grafit iskelet halinde kalr.
Beyaz dkme demir yani duktilde karbon serbest olmad iin seici korozyona pek rastlanmaz. Termik
santrallarda kazan besleme su depo ve boru balantlarnda, flatrl depolarda, tesislerin yldrmdan
korunma niteleri ile topraklama devreleri balantlarndaki klemenslerde okca ratlanr.
 ATLAK KOROZYONU

Metal yzeyinde bulunan atlak veya cep gibi zeltinin durgun halde kald blgelere oksijen
transferi gtr.Bu bakmdan bu blgeler anot, atlan evresindeki metal yzeyleri katot olur.atlak
korozyonunun en etkili olduu yer, atlan katot blgesine yakn olan az ksm olup burada
korozyon gzlenmez ancak korozyon atlak iinde geliir.Uygulama da mikron mertebesinde bir atlak
bile korozyonu balatmaya yeter. atlak korozyonu btn sulu zeltiler iinde meydana
gelebilir.Ancak klorrl ortamlarda korozyon hz ok fazladr. Korozyon olay oluan ukurlarn az
ksmlar demir hidroksit keltisi ile tkanncaya kadar hzla devam eder.atlak dndaki zeltinin
oksijen konsantrasyonu ne kadar fazla ise atlak iindeki korozyon hzda o derece yksek olur.Enerji
tesislerinden termik santrallarn denizden su alma tesislerinde, deniz yaplarndaki elik akma
kazklarnda ve eanjrlerde ska rastlanan bir korozyon tipidir.
 GALVANK KOROZYON
G
a
Galvanik potansiyeli farkl malzemelerin birbirleri ile balanmas sonucu grlr.Metallerden
daha soy olan katot, daha aktif olan anot olur bylece korozyon hcresi oluur ve anot olan metal
korozyona urar. zellikle tesisatlarda kullanlan galvanizli, siyah ve bakr malzemelerden oluan
materyellerin birbirine balanmas sonrasnda grlr.Korozyonun ortaya kmas iin tesisatta
muhakkak elektrolit olacak svnn bulunmas gerekir. Deniz kenarnda ise aluminyum-bakr veya siyah
sa-paslanmaz elikten oluan metal balantlarnda metal yzeyindeki rutubet filmi, balantlarn
galvanik korozyona uramasna sebep olur.zellikle klor, galvanik hcre oluumunu kolaylatrr.
Pratikte galvanik korozyona kar, galvanik seride birbirine uzak konumda olan metallerin temas
nlenmeli yani anot metali ile katot eleman arasndaki potansiyel fark az olmal, iki metal arasna izole
flanla elektriksel yaltm yaplmal, metal yzeyi yani katot boyanmal, sistem kapal ise iinde inhibitr
kullanlmal, tesisat tasarmnda anot deitirilebilir olarak dnlmeli, anot daha kaln imal edilmeli
veya sisteme her iki metalden daha anodik karakterde olan nc bir metal balanarak katodik
koruma uygulanmaldr. Deniz kenarna yakn tesis edilmi elektrik enerjisi yksek gerilim alt
tesislerindeki koruma ve topraklama devreleri balantlarnda, hidrokarbon ileten boru hatlarnda ve her
trl santrallarn hidrolik ve pnmatik devre balantlarnda ska rastlanr
 TANELER ARASI KOROZYON

Bir metalin kristal yapsndaki tanelerin snr izgisi boyunca meydana gelen korozyondur.zellikle
eritilmi bir metalin katlamas veya bir sl ileme tabi tutulmas esnasnda bu tip korozyona
uranabilinir. Tane snrlar, metalin safszlklarnn toplanma yeri olduundan buradaki znme
korozyon yapar. zellikle paslanmaz eliklerde sl ilem veya kaynak esnasnda elikteki karbon ile
krom, krom karbr oluturur ve elikte taneler aras snrnda zayf blgeler meydana gelir. Bunun iin
kromlu paslanmaz malzemelerde karbon oran %0,03n altna indirilir veya elie, karbona haris
metaller mesela titanyum ve kolombiyum kartrlarak karbr yaplmaldr. Keza aluminyum iinde
bulunan demir ok az zndnden taneler arasnda birikerek taneler aras korozyona sebep olur.
Bu tip korozyona paslanmaz elik boru ve malzeme kullanan her trl santral ve tesiste
rastlanabilir.Ancak olumamas iin projelendirme, malzeme seimi ve yapm esnasnda ok titiz
allmaldr
 EREZYONLU KOROZYON

Daha ziyade Akkan tayan iletkenlerin i yznde, ak istikametinin tersindeki metal

yapsnda grlen homojenite (tek dzelik )olmamas sonucu iletken iinde bulunan korozif
keltilerin etkisi ile metalin erezyona uramas sonucunda ortaya kar. Bu korozyon cinsi zgl
hzna yakn debide alan pompa ve bal boru hatlar bulunan her tip enerji nitesinde ortaya
kar. Zaman iinde dur kalkl alan sistemlerde pasif tabaka sk sk yrtld iin korozyon
younlar. Bu olay akkann hzna bal olup hz drlerek, partikl azaltlmas iin svda
kelttirme yaplarak veya metal katodik korunarak korozyon nlenmeye allr.
 KAVTASYON KOROZYONU

Adndan da anlald zere kavitasyona uram trbin ve pompalara ait impelerlerin yan yzlerinde
meydana gelen korozyon olaynn zel bir eklidir. Yksek ak hzlarnda kanatlardaki przlle bal
olarak oluan vakum sonucu sv buharlaabilir ve sv iindeki gazlar ayrr. Bylece sv iinde dk
basnl gaz kabarcklar meydana gelir. Bu kabarcklar hzn azald metal yzeyinde vakum etkisi ile
patlayp metalin oyulmasna neden olurlar.Bu korozyon tr,sistemde oluan trblansl ak ile
yinelenerek byyen ve erezyonlu korozyona da dnenebilen bir korozyondur. En ok termik santralarda
yksek basnl kazan suyu besleme devrelerindeki pompalarda, hidrolik santrallardaki generatre akuple
trbinlerde, gaz trbinli doal gaz santrallarndaki trbin kanatlarnda ve hidrokarbon boru hatlarnda
akkan ileten ana pompa ve kompresrlerinde rastlanr.
 AINMALI (KAZIMALI) KOROZYON

Anmal Korozyon birbiri zerinde kayan iki yzeyin anmas ile birlikte ortaya kar.
Oluumu, iki metal yzeyin mekanik srtnmesinden kopan metal tozlarnn oksitlenmesi balatr.
Metal yzeyi oksijen ile temas ettiinde oluan oksit filmi her harekette kaznmakta ve her defasnda
koruyucu film geliememekte bylece korozyon srp gitmektedir.Endstride galvanizli salarn
tanmas srasnda oluan korozyon buna iyi rnektir. Zira oksit tabakas srtnme ile her
defasnda ortama atlmakta ve salar depoya alndktan sonra depolama srasnda srtnen plakalar
arasnda korozyon balamaktadr. Enerji tesislerindeki kaymal yatakl mekanizmalar ile stok
sahalarndaki istiflerde oluurlar.

ARALIK KOROZYONU

Aralk Korozyonu ise birbiri ile zerinde tam oturmam iki metal veya bir metal olmyan
yzeyin ortak aralnda korozif ortamn da etkisi ile ortaya kar.rnein boru flan balant
noktalarnda grlen ve zamanla geviyen her balantda karmza kan ve ara ortamda oluan bir
korozyon tipidir. Civatal enerji nakil hatlar direkleri balantlarnda okca grlr.Perin ve civatal
balant yerine kaynak yaplmas, iki levhann st ste bindii yerlerin zelti giriine kapatlmas,
ortamn rutubetten arndrlmas ve keltinin ulardan temizlenmesi ile nne geilebilir.
 FLFORM VE KABUK ALTI KOROZYONU

Filiform korozyonu, boya veya lakl rtlerin altnda metal, kaplama veya boya yapmasnn iyi
olmamas sonucu, kaplamann zayf noktasndan balyan ve kaplama altna giren oksijen ve suyun etkisi
sonucu oluan hidrojen ve hidroksil iyonlarnn sebep olduu korozyon trdr.Yzeydeki bu rt, metal
korozyon rnleri yani pas gibi kabuklam bir tabaka ise kabuk altndaki rutubetten dolay metal ara
yzeyinde balyan kabuk alt korozyonudur. Bu durumda kabuun alt taraf anot, kabuk evresi ise katot
olur.
rnein cam pamuu izoleli borularda rt slanrsa metal yzeylerde bu tip korozyona rastlanr. Enerji
tesislerinde izoleli borular, boyalar ve kaplamas kalkm her trl ekipmanda ve boyal enerji nakil ve
datm hatlarndaki direklerde ortaya karlar.
 YORULMALI KOROZYON

Periyodik olarak basma ekme eklinde dinamik bir stres altnda bulunan bir metal
zamanla yorulur.Yorulmu metal ise kk kuvvetlerde bile atlyabilir.Yorulma ile birlikte ilerliyen
korozyon, metalin daha ksa srede paralanmasna neden olur. Hidrolik, termik ve rzgar enerjisi
santrallarndaki metalik yaplar, s deitirici ve drc sistemlerindeki serpantinli ve
genlemeli nitelerde ve santrallarn yanatrma romrkrlerinin pervanelerinde oka rastlanr.
Bu tip korozyon, malzeme zerine gelen stresin drlmesi, metal yzeyinin inko, krom, nikel
veya bakr gibi metaller ile kaplanarak korozyon etkisinin azaltlmas ile etkime deiim frekansnn
ve scaklk deiiminin indirilmesi ile azaltlabilir.
 HDROJEN KIRILGANLII

Kirli atmosfer altnda veya asidik ortamdaki asitlenme ile grld gibi zellikle ac ham petrol
veya doal gaz tayan borularda iletken iindeki hidrokarbonun bileiminde ortaya kan serbest
hidrojen atomlarnn taneler arasna girip patlamas sonucu metal iinde meydana gelen derin atlaklardr.
Bu olaya ar katodik koruma da sebep olabilir. Hidrojen penetrasyonunu nlemek iin metal yzeyinde
hidrojen kna meydan verilmemelidir. rnein yksek kaliteli eliklerde, elik alamna nikel ve
molibden katlmal, katodik korumada anot potansiyelinin 2000 mVun zerine ykselmesine msaade
edilmemeli yani ar koruma yaplmamal, tamir kaynaklar slak metal blgede yaplmal, zellikle elik
metalinin kaynakl birletirmelerinde kaynak yeri 100-150 dereceye tavlandktan sonra ilem yaplmaldr.
Enerji tesislerinde alan katodik koruma nitelerindeki koruma potansiyeli koruma kriterlerinin zerine
karlmamal ve lme ilemleri muntazam yaplarak kontrol edilmelidir.
 KAAK AKIM KOROZYONU

Kaak akim, toprakta alternatif ve dogru akim makinalarinin dengesiz yklenmeleri sonucu
olusan gerilimlerin, yeraltindaki direnci kk metal iletkenlerden akmasi ile olusur.
zellikle korumasiz boru hatlari ve metal yapilari seerek akip devrelerini tamamlamak iin
daha kk geis direnli yerde buralari terk ederler. Metale girdikleri blge katot olurken
iktiklari yer anot olur ve siddetle korozyona ugrayip yapi harap olur.

BAKTERYEL MKROBYOLOJK KOROZYON

Yeralt ile tuzlu veya tatl sularda yaayan baz mikro organizmalar, oksijenli ve oksijensiz
blgelerde her eit slfr bileiini ve elementer kkrd slfat haline oksitler veya redklerler.
Bylece oluan mikrobiyolojik korozyon sonucu meydana gelen korozyon rnleri iinde mutlaka demir
slfr bulunur. Bu mikro organizmalar, akkan klorlanrken, pH derecesi ve oklama zaman
deitirilerek ve akkan iine zinko ve vanadium konularak bertaraf edilebilir
 BETONARME YAPIDA DONATI KOROZYONU

Hava ile temas halinde olan bir betonarme yapda, beton iindeki su ve O2 miktar, donat korozyonunun
olumasna neden olabilecek seviyededir. Betonun korozyonuna alkali-agrega reaktivitesi (AAR) gibi i
korozyon olaylar dnda ounlukla d ortamdaki su ve zararl sular da neden olur. Zararl sularn veya
havann betonda oluturduu kimyasal nedenlere dayanan korozyon hasar, slanma-kuruma, donma-
zlme, erozyon, kavitasyon gibi fiziksel faktrlerin etkisi ilede daha byk boyutlara ular elik
yzeyinde oluan farkl elektro-kimyasal potansiyele sahip anodik ve katodik blgeler, imento
hidratlarndaki tuz zeltilerinin oluturduu elektrolit ile birleir, donatnn kendisi de elektronlar ileten
elektriksel iletken grevi grr. Ortamn bal neminin ykseklii, imentonun tr ve beton iindeki
boluklarn ( porozite ) fazlal ve pas paynn azl donat korozyonuna sebep olan ana unsurlardr.
ELK YAPILARDA KOROZYON
OK BOYUTLU KOROZYONUN BR HAVA ARACI KANADINDA
SEBEP OLDUU HASAR
 KONVANSYONEL ENERJ RETM TESSLER

TERMK SANTRALLAR HDROLK SANTRALLAR

DI YZEYLER Tek dze niform korozyon DI YZEYLER Tek dze korozyon ile Aralk korozyonu,
YZEYLER ukurcuk korozyonu ,atlak korozyonu YZEYLER ukurcuk korozyonu
Yorulmal korozyon
HAMMADDE STOKLAMA ukurcuk korozyonu, SALE HATLARI Kaak akm ve interferans korozyonu
YAKMA NTELER Yksek scaklk korozyonu, BETON SEDDE VE BARAJLAR Betonun iindeki demirin korozyonu
KAZAN SUYU BES.NTELER Erozyonlu , gerilmeli ve atlak korozyonu TRBN - VANA GRUPLARI Kavitasyonlu korozyon
SOUTUCULAR Seici korozyon, taneler aras kor0zyon Titreimli ve Srtenmeli korozyon
TRBN - VANA GRUPLARI Kavitasyonlu korozyon Galvanik korozyon, Gerilmeli korozyon
Titreimli ve Srtnmeli korozyon Erozyonlu korozyon,
TEMEL VE BETON YAPILAR Betonun iindeki demirin korozyonu Taneler aras korozyon

DOAL GAZ SANTRALLARI

DI YZEYLER niform korozyon

YZEYLER ukurcuk korozyonu, Hidrojen krlganl
Yorulmal korozyon
YAKIT DONANIMLARI Hidrojen krlganl
TRBN - VANA GRUPLARI Kavitasyonlu korozyon
Titreimli korozyon
Srtnmeli korozyon
Gerilimli korozyon,

LETM VE DAITIM TESSLER

TRAFO MERKEZLER ENERJ NAKL HATLARI

ALT EKPMANLARI ukurcuk korozyonu, Stres korozyonu YG ENERJ NAKL HATLARI DREKLER Gerilmeli(stres) korozyon,
Anmal korozyon PROFL VE BALANTI ELEMANLARI Filiform ve Anmal korozyon,
TOPRAKLAMALAR Galvanik korozyon, Seici korozyon Aralk korozyonu
PARATONER SSTEM Seici korozyon, Aralk korozyonu TOPRAKLAMALAR Seici korozyon
 HDROKARBON LETM VE DAITIM HATLARI

HAM PETROL BORU HATLARI DOAL GAZ BORU HATLARI

DI YZEYLER Blgesel (Kaak akm) korozyonu DI YZEYLER Blgesel (Kaak akm) korozyonu
YZEYLER Tanelar aras korozyon ve Hidrojen krlganl YZEYLER Tanelar aras korozyon ve Hidrojen krlganl

POMPA VE VANALAR Kavitasyonlu korozyon, Erozyonlu korozyon KOMPRESRLER Anmal korozyon, Erozyonlu korozyon
DEPOLAMA TESSLER ukurcuk korozyonu, ISITICI VE BASIN DR. Erozyonlu ve gerilmeli korozyon
YKLEME TESSLER Hidrojen krlganl, atlak korozyonu

YEN VE YENLENEBLR ENERJ TESSLER

RZGAR, GNE, JEOTERMAL,BYOGAZ VE GEL-GT SANTRALLARINDA grlen korozyon eitleri de yukardakiekipmanlarda ortaya kan
korozyon eitlerinin aynsdr. Ancak rzgar santrallarnda titreimli korozyon, jeotermal santrallarda ise scaklk ve taneler aras korozyon
daha sk rastlanan korozyon eitleridir. Gel-git santrallar yaygn olmamakla beraber en ok deniz suyu sratma blgesi korozyonu ile
aralk korozyonuna urarlar.
KOROZYONDAN KORUNMANlN LKELER
 KOROZYONDAN KORUNMA

Korozyon metallerin ortamla temas sonucu, metal, ortam ve metal ara yzeyinde oluan
bir bozunmadr, dolaysiyle korozyondan korunma tedbirlerinin temelinde de bu elemann
zelliklerini ve birbirleri ile ilikilerini iyi bilmek ve gerekli deiiklikleri gerekletirmek yatar
.
KOROZYON bir "yzey olaydr. Ancak , aada iaret edilen hususlar korozyon
olay ile kartrmamak gerekir.

Metallerin ortamla temas etmeyen blgelerinde meydana gelen bozunma korozyon olarak
nitelendirilemez.

Ayrca korozyon olaynda bahsetmek iin, malzemenin "elektrokimyasal" olarak deiime

uramas arttr.

Metal ve alamlar iin mutlak bir "korozyona dayankllk" kavramndan bahsetmek de

doru deildir.
Herhangi bir metal veya alamn korozyona direnli olup olmad o malzemenin iinde
kullanlaca ortama ve ortam koullarna baldr.

Cr, Ni, Al,Ti, Cu, Ag, Pt, Pb
Mo,Mg gibi metal ilaveleri ile
alam ve bileim yapmak
METALLE LGL
KOROZYONDAN
KORUNMA YNTEMLER
Boyama, Lastik kaplama
Ortamn bal rutubeti,
Fosfatlama, Kromatlama Kirlilii, Scakln
deitirme,nhibitr kullanma
ARA YZEYLE LGL ORTAMLA LGL
Oksiteme, Pasifletirme, Metal
kaplama, organik kaplama, cam,
emaye, imento kaplama
KOROZYON KAYIPLARI VE KOROZYONUN
EKONOMYE MALYET
 Grnen korozyon kayplarnn malzeme + icilik olarak hesaplanmas ok kolaydr.
Ancak asl ekonomik kayplar korozyona bal olarak ortaya kan ve ou zaman bedeli
belirlenemiyen dolayl kayplardr. Bunlar kabaca be grup altnda toplanabilir.
1 . letme kesiklii :
Bir tesiste korozyona uram olan bir parann sklerek yerine yenisinin konulmas ,
iletmenin belli bir sre kesilmesini gerektirir. letme kesikliinden doan zararlar, ou
zaman korozyona urayan parann maliyetinden ve icilik masraflarnn toplamndan ok
daha byktr. rnein bir enerji retim santralnda korozyon sonucu meydana gelen bir
arza nedeniyle santralin bir blmnn servis d kalmas ve elektrik retiminin durmas
hesaplanamyacak derecede ekonomik kayplara neden olur.
2-rn kayb:
Bir yeralt tanknn veya boru hattnn korozyon nedeniyle delinmi olduunu
dnelim. Kaak yeri belirleninceye kadar geen sre iinde akkan kayb meydana gelir.
evreye kaan akkann yanc, patlayc veya toksik bir madde olmas halinde, ekonomik
kayplar yannda evre kirlenmesi ve salk asndan da tehlikeler sz konusu olur. rnein
akaryakt istasyonlarnda bulunan yeralt benzin tanklarnda korozyon sonucu meydana
gelen deliklerden kaan benzin bir ok patlamalara neden olmaktadr.
3-rn kirlenmesi:
zellikle gda, ila ve tekstil sanayiinde, elik kaplarn korozyonu nedeniyle oluan pas
rne kararak onun kirlenmesine ve kullanlmaz hale gelmesine neden olur. Demir ve elik
sz konusu olduunda korozyon rnlerinin zarar yalnz kirlenme eklinde olduu halde ,
toksik zellik gsteren dier metaller iin daha da nemlidir. Yakn zamana kadar ime suyu
tesisatlarnda kurun borular kullanlrd. Gnmzde korozyon sonucu suya karan kurun
bileiklerinin insan sal iin son derece zararl olduu belirlenmi ve kurun borularn bu
amala kullanlmas yasaklanmtr. Kurun kirlenmesi ile ilgili olarak tarihi bir rnek
Romallarn kurun su ve arap kaplar kullanmalardr. Kurunun korozyon sonucu
znerek insan sal iin uzun srede toksik etki yapaca o tarihte bilinmedii
 4-Ar nlemler
Makinalarn tasarm srasnda muhtemel korozyon kayplar gz nne alnarak,
malzeme kalnlklarna korozyon pay ilave edilmektedir. Burada nemli olan sz konusu
ortamdaki korozyon hznn nceden salkl olarak belirlenmesidir. Ancak ou zaman bu
tahminin doru olarak yaplmas mmkn olmamaktadr. Veya ortam koullarnda meydana
gelen deimelerin korozyon hzn ne derece artraca konusunda nceden kesin bir bilgi
elde edilemektedir. Bu durumda emniyet asndan korozyon paynn gereinden byk
seilmesi yoluna gidilmektedir. Bylece muhtemel korozyon olayn nlemek amacyla
tonlarca malzeme boa harcanm olmaktadr. rnein, 20 cm apnda ve 360 km
uzunluunda bir boru hattnda et kalnl 6,3 mm olan elik boru yerine korozyona kar
dayankl olmas ngrlerek 8,2 mm et kalnlnda bir elik boru kullanlmas halinde 3350
ton elik boa harcanm olur. Burada meydana gelen kayp yalnzca gereksiz yere
kullanlm olan elik ktlesi deildir. Buna ilave olarak, iletmede kullanlan elektrik
enerjisinde de art grlr. Borunun et kalnl artrlnca i ap azalr. Bunun sonucu
olarak borudan tanmakta olan akkan debisinde yaklak % 5 orannda azalma meydana
gelir. Veya pompalama elektrik enerjisi % 5 artar.
5-Kaplama masraflar
eliin korozyonunu nlemek zere kullanlan boya ve dier kaplamalar iin yaplan
masraflarn da korozyon kayb olarak kabul edilmesi gerekir. Bu malzemeler korozyonu
nlemek amacyla kullanlmaktadr. Eer demir korozyona uramam olsayd bu masraflarn
yaplmasna gerek duyulmyacakt. Btn dnyada retilen boyann yaklak te ikisi
korozyonu nlemek amacyla kullanlmaktadr. Dier taraftan bir ok makina veya
ekipmann retiminde korozyonu nlemek amacyla ucuz olan demir yerine daha pahal
baka metal veya alamlar kullanlmakta veya kaplama yaplmaktadr. rnein, gda
endstrisinde kullanlmakta olan konserve kutularnda elik sacn korozyonunu nlemek
zere kalay kaplama yaplmaktadr. Bu amala harcanm olan kalay ve galvaniz yapmnda
kullanlan inko da aslnda bir korozyon kayb saylmaldr.
 KOROZYONUN NEDEN OLDUU KAYIPLAR

Sermaye Malzeme Enerji Emeimiz evreyimizi Hayatmz Bilgi azalmasna

kayb sarfna tketimini zayi olur kirletir tehlikeye sebep olur
oluur neden olur arttrr atar

METAL-ARA YZEY-ORTAM ETKLEM

Engelleyici Azaltc Kontrol altna

alc

KORUMA YNTEMLER

Tasarm Metal ve alamlaryla Ortam ile ilgili Ara yzeyle ilgili

zellii ilgili tedbirler tedbirler nlemler

Mekanik zellii Kimyasal yaps Atmosferik ortam Organik,inorganik ve metalik kaplama

lenebilirlii Bileikleri ve i yaps Sulu ortam nhibitr (frenleyici )
Bulunabilirlii Yzey zellii Yer altna gml ortam Yzeyin elektrokimyasal deiimi
Fiat Kaak akm
Aerobik ve anaerobik ortamdaki
bakteriler
ABD EKONOMSNDE 2005 YILI TOPLAM KOROZYON KAYIPLARI

Toplam DREK korozyon maliyeti

276 Milyar USD (% 3,1 GSMH)

Toplam DREK + ENDREK korozyon maliyeti

551,4 Milyar USD (% 6,27 GSMH)
 KOROZYONUN 2012 YILINDA TRK EKONOMSNE YK
( YAKLAIK )

lkemizde korozyonla ilgili konularda sanayi, inaat yatrmlar ve retim

ile ilgili iletme ve bakm onarm harcamalarna ilikin salkl veriler yoktur.Bu
itibarla kayplar hakknda bir fikir elde edilmesi amacyla benzer faaliyetler iin
2005 yl USA korozyon kayplarna ait veriler alnm ve benzetim uygulanarak,
ekonomimize yk hesaplanmtr. Buna gre

2012 YILI SONU TK VERLER LE

Trkiye Nfusu : 75 627 384 kii

Kii bana SGAP satn alma gc (GSMH ) : 18.092 USD
Trkiyenin toplam gayri safi milli haslat : 1.368 milyar USD

Toplam DREK korozyon maliyeti

32,832 Milyar USD ( % 2,4 GSMH )
Toplam ENDREK korozyon maliyeti
42,818 Milyar USD
Toplam DREK + ENDREK korozyon maliyeti
75,650 Milyar USD ( % 5,53 GSMH ) hesaplanmaktadr.
 KOROZYONU NLEMEDE KORUMA VE KONTROL HZMETLER OLARAK NELER
YAPALIM?

Korozyon ve nlenmesi konusunda eitim alalm,

Tesislerin inaatlarna balamadan nce nasl evre etki deerlendirme
raporu dzenletiyorsak korozyon iin de mutlaka korozyon etki deerlendirme
raporu hazrlatalm.Yani zemin etdlerini ve evre deerlendirmelerini
yapalm.Gerekiyorsa katodik koruma projesi hazrlyalm,
Gereken yerlerde koruyucu kaplamalar kullanalm,
Korozyona maruz kalacak tesislerde malzemeleri korozyona direnli
alamlardan imal edelim,
korozyona kar kapal devrelerde korozyon frenleyicileri kullanalm,
Uygun yerlerde mhendislik plastik ve polimerleri kullanalm,
Tesislerin kullanm ve iletilmesinde korozyon douracak parametrelerinin
lme ve kontrol hizmetlerini ihmal etmiyelim.
Aratrma ve gelitirmeye nem verelim,
ANATOMK KOROZYON NKEL ALERJS
SABRINIZA TEEKKR EDER

SAYGILARIMI SUNARIM.