YAPI MHEND SL NDE

SAP 2000
KULLANIMI
( MO ZM R)

Konu:
Konu: Deprem
Deprem Ykleri
Ykleri Hesap
Hesap Yntemleri
Yntemleri

Y. Do. Dr. Kutlu DARILMAZ ( T) kdarilmaz@ins.itu.edu.tr www.ins.itu.edu.tr/kutlu

Deprem Hesab iin kullanlabilecek hesap yntemleri
E de er Statik Deprem Yk Yntemi (EDY)
Mod Birle tirme Yntemi (MBY)
Zaman Tanm Alannda Hesap Yntemi (ZTH)
MBY ve ZTH yntemleri, tm binalarn ve bina tr yaplarn
deprem hesabnda kullanlabilir.
Deprem Hesab iin kullanlabilecek hesap yntemleri
E de er Statik Deprem Yk Yntemi (EDY)
Deprem ykleri statik yatay ykler olarak X ve Y ynlerinde
sisteme etkitilir. SAP2000de tanmlamas Define Load
Cases ile yaplr. (rnek EXP,EXN,EX,EYP,EYN,EY)
Deprem Hesab iin kullanlabilecek hesap yntemleri
E de er Statik Deprem Yk Yntemi (EDY)
lk olarak her iki do rultuda yapya etkiyen toplam deprem
kuvveti hesaplanr. (Toplam E de er Deprem Yk Vt )

A o IS(T1x )
V tx =W
R a (T1x )
A o IS(T1y )
V ty = W
R a (T1y )

Bunu hesaplayabilmek iin yap a rl (W), etkin yer ivme

katsays Ao, yap nem katsays I, Spektrum Katsays S(T)
ve Deprem yk azaltma katsays Ra(T) bilinmelidir.
Yap a rl (W):

W i = G i + nQ i

=
=

(Kat a rlklarnn nceden hesaplanmas gerekmektedir.)

neri: SAP2000de G+nQ yk kombinasyonu tanmlanr ve

Base Reaction ile yap a rl belirlenebilir.
Etkin yer ivme katsays Ao:
Yapnn yaplaca yerin kanc derece deprem blgesinde
bulundu una ba l olarak Deprem Ynetmeli inden alnan
bir de erdir.
Yap nem katsays I:
Spektrum Katsays S(T)
Yerel zemin ko ullarna (TA ve TB) ve bina do al periyodu
Tye (sn) ba l olarak hesaplanr
(Periyodun nceden hesaplanmas gerekmektedir.)
Spektrum karakteristik periyotlar Yerel Zemin Snflarna
ba l olarak ynetmelikten alnr.
Yerel Zemin Snf zemin raporlarnda belirtilmektedir.
Ra(T)Deprem yk azaltma katsays Deprem Yk Azaltma
Katsays, esitli tasyc sistemler iin tanmlanan Ta yc
Sistem Davran Katsays, Rye ve do al titre im periyodu,
Tye ba l olarak belirlenmektedir.
Tm bu de erler hesaplandktan sonra Toplam E de er
Deprem Yk Vt her iki do rultuda hesaplanr.

A o IS (T 1 x )
V tx =W 0.10A o IW
R a (T 1 x )
A o IS (T 1 y )
V ty = W 0.10A o IW
R a (T 1 y )

Tepe kuvveti hesaplanr

Toplam E de er Deprem Yknn FN d nda geri kalan
ksm N. kat dahil olmak zere bina katlarna da tlr.
Excel gibi bir program kullanlabilir.
Rijit diyafram tanmnn yaplamad yaplarda ktle ve
ykseklikle orantl yk da lm yaplr.
Rijit diyafram tanmnn yaplamad yaplarda ktle ve ykseklikle orantl yk
da lm yaplr.
Katlara etkiyen ykler d merkezliklerden olu an momentler
ile birlikte sisteme etkitilir.
Sap2000de bu i lemi gerekle tirmek iin
Kat ktle merkezinin yeri kullanc tarafndan belirlenebilir
ve bu noktalara ykler kullanc tarafndan etkitilir.
Auto Lateral Load User Loads
Auto Lateral Load User Coefficients
yntemlerinden istenen bir tanesi kullanlabilir.
Auto Lateral Load seene i None ise deprem yklerini biz
hesaplayp, katlara etkiyen de erlerini belirlemeliyiz.
*Biraz zahmetli
Auto Lateral Load seene i kullanlarak hzl ekilde
e de er deprem ykleri sisteme etkitilebilir.
Auto Lateral Load seene inin alt blmleri bulunmaktadr.
Auto Lateral Load User Loads seene i kullanlabilir.
Auto Lateral Load User Coefficients seene i kullanlabilir.
D merkezli in hesaplarda gznne alnabilmesi iin rijit
diyafram tanm yaplm olmaldr.
Ykleme kombinasyonlar tanmlanr.
Define Combinations
1. 1.4G+1.6Q
2. G+Q+EXP+0.3EY
3. G+Q+EXP-0.3EY
4. G+Q-EXP+0.3EY
5. G+Q-EXP-0.3EY
6. G+Q+EYP+0.3EX
7. G+Q+EYP-0.3EY
8. G+Q-EYP+0.3EX
9. G+Q-EYP-0.3EX
10. G+Q+EXN+0.3EY
11. G+Q+EXN-0.3EY
12. G+Q-EXN+0.3EY
13. G+Q-EXN-0.3EY
14. G+Q+EYN+0.3EX
15. G+Q+EYN-0.3EY
16. G+Q-EYN+0.3EX
17. G+Q-EYN-0.3EX
MOD B RLE T RME YNTEM :
Bu yntemde maksimum i kuvvetler ve yerde i tirmeler,
binada yeterli sayda do al titre im modunun her biri iin
hesaplanan maksimum katklarn istatistiksel olarak
birle tirilmesi ile elde edilir.
SAP2000de Mod birle tirme ynteminin uygulanabilmesi iin
Sistem modeli olu turulur
Ktleler tanmlanr
Hesaba katlacak yeterli mod says tahmin edilir (3N)
vme spektrumu fonksiyonu tanmlanr
Analiz tr Response Spectrum olan ykleme tanmlanr.
Hesaba katlacak yeterli mod says tahmin edilir (3N) ve
Define Analysis Cases MODAL analiz seene inden ka
modun gznne alnaca belirtilir.
N: Kat adedi (3 boyutlu 4 katl bir yapda 34=12 mod)
Deprem ynetmeli ine gre gznne alnan mod says
sonucu birbirine dik x ve y yatay deprem do rultularnn her
birinde, her bir mod iin hesaplanan etkin ktlelerin toplamnn
hibir zaman bina toplam ktlesinin %90ndan daha az
olmamaldr.

SAP2000de MODAL analiz sonucu elde edilen sonulara gre

Display Show Tables Structure Output Modal
Information Table:Modal Participating Mass Ratios bu
ko ulun sa lanp sa lanmad kontrol edilmelidir.
Sa lanmyorsa gznne alnan mod says ko ul
sa lanncaya kadar arttrlmaldr.
Display Show Tables Structure Output Modal
Information Table:Modal Participating Mass Ratios
Display Show Tables Structure Output Modal
Information Table:Modal Participating Mass Ratios

X Ynnde %99.9, Y ynnde %99.7

Deprem kuvvetinin hesabna esas olacak vme spektrumu
fonksiyonu tanmlanr:

Ao IS (T )
Vt = W
Ra (T )
EDY ynteminde S(T) ve Ra(T) ilgili do rultudaki 1. periyotlara
gre hesaplanyordu. Mod birle tirme ynteminde bunlar
fonksiyon halindedir. Bu fonksiyonlar kullanlarak azaltlm
ivme spektrumu fonksiyonu tanmlanr
Yeterli sayda noktada bu fonksiyonlarn de erleri
Define Functions Response Spectrum seene i
kullanlarak SAP2000de tanmlanmaldr.
Yeterli sayda noktada bu fonksiyonlarn de erleri
Define Functions Response Spectrum seene i
kullanlarak SAP2000de tanmlanmaldr.
Azaltlm ivme spektrumu fonksiyonu tanmlanr

S (T )
Ra (T )
Analiz tr Response Spectrum olan ykleme tanmlanr.
Ao IS (T ) S (T )
Vt = W = m gAo I
Ra (T ) Scale
Ra (T )
Factor

rnek:
Ao=0.40
I=1.5
g=9.81m/s2
SF=0.401.59.81=5.886
Betonarme sistmelerde %5-%7 elik Yaplarda %2-%3
Yaygn olarak her ikisi iin snm oran %5 (0.05) olarak
kullanlr.
Diaphragm Eccentricity de erinin kullanlabilmesi iin rijit
diyafram tanm yaplm olmaldr.
U1 X yn, U2 Y ynn gstermektedir. Benzer tanmlama
her iki yn iinde yaplmaldr. Modal Combination tr CQC
(Tam karesel birle tirme) olmaldr.
Zaman Tanm Alannda Hesap Yntemi ile Deprem Hesab
(Time History Analysis)
vme kaytlar kullanlarak zm yaplr.
vme kaytlarnn zellikleri:
vme kaytlarnn says en az 3 olmaldr.
Kuvvetli yer hareketi ksmnn sresi (0.05g), binann birinci do al
titresim periyodunun 5 katndan ve 15 saniyeden daha ksa olmamaldr.
retilen deprem yer hareketinin sfr periyoda kars gelen spektral ivme
degerlerinin ortalamas Aogden daha kk olmamaldr.
Yapay olarak retilen her bir ivme kaydna gre %5 snm oran iin
yeniden bulunacak spektral ivme de erlerinin ortalamas, gznne alnan
deprem dogrultusundaki birinci (hakim) periyot T1e gre 0.2T1 ile 2T1
arasndaki periyodlar iin, tanmlanan Sae(T) elastik spektral ivmelerinin
%90ndan daha az olmamalr.
Zaman tanm alannda do rusal elastik analiz yaplmas durumunda,
azaltlm deprem yer hareketinin elde edilmesi iin esas alnacak spektral
ivme de erleri ile hesaplanacaktr.
lkemiz iin ivme kaytlar Trkiye Ulusal Kuvvetli Yer
Hareketi Program web sayfasndan elde edilebilir.
http://angora.deprem.gov.tr/
lkemiz iin ivme kaytlar Trkiye Ulusal Kuvvetli Yer
Hareketi Program web sayfasndan elde edilebilir. Buradan
elde edilen dosyalar text dosyas biimindedir. Notepad,
Wordpad gibi programlar ile alabilir ve dzenlenebilirler.
Elde edilen bu dosyalarda genellikle, kayt yeri, zaman, veri
says, veri aral , en byk de eri (gal=cm/s2) bilgileri
bulunur.
vme kaytlar SAP2000de Define Functions Time
History Function from File seene i kullanlarak tanmlanr.
vme kaytlar SAP2000de Define Functions Time
History Function from File seene i kullanlarak tanmlanr.
SAP2000de Zaman Tanm Alannda Hesap ynteminin
uygulanabilmesi iin
Sistem modeli olu turulur
Ktleler tanmlanr
vme kaydn ieren fonksiyon tanmlanr (o unlukla bir text
dosyasndan okutulur)
Analiz tr Time History olan ykleme tanmlanr.
Header Lines to Skip: Okunmayacak (Atlanacak) satr says
Prefix Characters per Line to Skip: Satrba larnda atlanacak
harf says
Number of Points per Line:Bir satrda bulunan de er says
Time and Function Values: Zaman ve fonksiyon de eri
Values at Equal Intervals of: Zaman aral
Format Type: Dosya yaps
Convert to User Defined: Kullanc fonksiyonuna dn trr.
Ayrca ivme kayd dosyasn ta maya gerek kalmaz.
Define Analysis Cases Add New Case
Define Analysis Cases Add New Case
Analysis Case Type Time History
Analysis Type Linear+Modal
Use Modes from Case Modal Damping:0.05
Analysis Type Linear+Direct Integration
zm sresi daha uzundur. (Modala gre)
Number of Output Time StepsOutput Time Step Size =
Hesapta gznne alnacak kayt sresi
Do. Dr. Kutlu DARILMAZ ( T)

kdarilmaz@ins.itu.edu.tr
www.ins.itu.edu.tr/kutlu