T.C.

MLL ETM BAKANLII

GEM YAPIMI

BORU DEVRELER KATI MODELLEME

Ankara, 2013
 Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve
retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.
Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.
PARA LE SATILMAZ.
 NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................... iii
GR ....................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 ........................................................................................ 3
1. NUPAS CADMATIC PLANT MODELLER TEMEL ZM KOMUTLARI ................ 3
1.1. Nupas Cadmatic Plant Modeller Tanm......................................................... 3
1.2. Programn altrlmas ve alma Alan Tanmlama .................................. 3
1.3. izim Penceresi............................................................................................. 7
1.4. View Ayarlar ................................................................................................. 9
1.4.1. Yeni View Ayarlamak .............................................................................. 9
1.4.2. Grnleri Kapatmak Amak .............................................................. 14
1.5. Ana Men .................................................................................................... 15
1.6. Klavye, Fare Fonksiyonlar ve Alt Menler ................................................... 16
1.7. Veri Taban lemleri .................................................................................... 30
1.8. Obje Tipleri ve Komut Girileri ..................................................................... 35
1.9. Ekipman lemleri ........................................................................................ 36
1.9.1. Ekipman Yerletirmek ........................................................................... 36
1.9.2. Ekipman Dzenlemek (Move, Rotate, Delete)....................................... 40
1.10. Boru ekmek ve Dzenlemek ..................................................................... 40
1.10.1. Boru ekmek ...................................................................................... 40
1.10.2. Boru Kesmek ...................................................................................... 42
1.10.3. Boru Birletirmek ................................................................................ 43
1.10.4. Boru Silmek ........................................................................................ 43
1.10.5. Boru Boyunu Uzatmak ........................................................................ 44
1.10.6. Boru Trimlemek .................................................................................. 44
1.10.7. Flen Eklemek .................................................................................... 44
1.10.8. Flen Setini Silmek ............................................................................. 45
1.10.9. Boru Ucuna Flen Eklemek ................................................................. 45
1.10.10. Dirsek Eklemek ................................................................................. 45
1.10.11. Reduser Eklemek.............................................................................. 45
1.10.12. Bran Eklemek .................................................................................. 46
1.10.13. Valf Eklemek ..................................................................................... 46
1.11. Objelerle lgili Bilgileri Almak ...................................................................... 48
1.11.1. Mesafe (Boy Bilgileri) .......................................................................... 48
1.11.2. Obje ile lgili Bilgiler ............................................................................. 48
1.12. Objelerin Yerini ve Asn Deitirmek ...................................................... 49
1.13. Demo Oluturmak ...................................................................................... 49
UYGULAMA FAALYET..................................................................................... 51
LME VE DEERLENDRME ......................................................................... 57
RENME FAALYET2 ...................................................................................... 58
2. ZOMETR IKARMAK (PIPE) ........................................................................... 58
2.1. Tanmlar ...................................................................................................... 58
2.2. Pipe Yaratmak ............................................................................................. 58
2.2.1. Pipe alma Alan Oluturmak ............................................................ 58
2.2.2. zometri Ayarlar Yapmak (Pipe Settings) .............................................. 60
2.3. Borulara Numara Atamak ............................................................................ 60
2.4. zometri Yaratmak ....................................................................................... 62
i
 2.5. zometri Dzenlemek ................................................................................... 67
UYGULAMA FAALYET..................................................................................... 70
LME VE DEERLENDRME ......................................................................... 72
RENME FAALYET3 ...................................................................................... 73
3. VANTAGE MARINE TEMEL KOMUTLARI ......................................................... 73
3.1. Vantage Marine Tanm ............................................................................... 73
3.2. Boru Modellemek ......................................................................................... 73
3.2.1. Site Yaratmak ....................................................................................... 73
3.2.2. Zone Oluturmak .................................................................................. 74
3.2.3. Boru Oluturmak ................................................................................... 75
3.2.4. Eleman Eklemek ................................................................................... 79
3.3. Ekipman Yapmak ........................................................................................ 83
3.4. Malzeme Listesi Almak ................................................................................ 87
3.5. DXF Dosyas Oluturmak ............................................................................ 88
3.6. zometri Oluturmak..................................................................................... 89
UYGULAMA FAALYET..................................................................................... 92
LME VE DEERLENDRME ......................................................................... 94
RENME FAALYET4 ...................................................................................... 95
4. VANTAGE MARINE DZENLEME KOMUTLARI ............................................... 95
4.1. arpma Testi (Clashes) ............................................................................ 95
4.2. Liste lemleri (Create/Modify Lists) ............................................................. 97
4.2.1. Liste Oluturma..................................................................................... 97
4.2.2. Liste Silme ............................................................................................ 99
4.3. Renk Vermek ............................................................................................. 100
4.4. Dzenleme Yapmak ( Hierarchy) ............................................................... 100
4.5. Bir Projeden Baka Bir Projeye Eleman Kopyalama (Db Listing) ............... 101
4.6. Antet Doldurmak ........................................................................................ 105
4.7. Draft Almak ................................................................................................ 106
4.7.1. Draft Oluturmak ................................................................................. 106
4.7.2. Draft teki Ekipmanlara sim Vermek ................................................... 111
4.7.3. Draft Update Etmek ........................................................................ 112
UYGULAMA FAALYET................................................................................... 113
LME VE DEERLENDRME ....................................................................... 115
MODL DEERLENDRME ................................................................................ 116
CEVAP ANAHTARLARI ....................................................................................... 117
KAYNAKA.......................................................................................................... 119

ii
 AIKLAMALAR

AIKLAMALAR
ALAN Gemi Yapm

DAL/MESLEK Gemi Ressaml

MODLN ADI Boru Devreleri Kat Modelleme

Gemi boru devreleri kat modellerinin izimi ile ilgili
MODLN TANIMI
bilgi ve becerilerin kazandrld bir renme materyalidir.

SRE 40/32

N KOUL Bu modln n koulu yoktur.

YETERLK Boru devreleri kat modelini izmek

Genel Ama
Tekniine uygun olarak istenilen standartlarda boru
devreleri kat modelini izebileceksiniz.
Amalar
1. Nupas Cadmatc Plant Modeller izim program
ile boru devreleri modellemesini
yapabileceksiniz.
MODLN AMACI 2. Nupas Cadmatc Plant Modeller ile modellenmi
bir boru devresinin izometrisini
karabileceksiniz.
3. Vantage Marne izim program ile boru
devreleri temel izimlerini yapabileceksiniz.
4. Vantage Marne dzenleme komutlar boru
devreleri modellemesini yapabileceksiniz.

ETM RETM Ortam: Teknik resim atlyesi, bilgisayar laboratuvar

ORTAMLARI VE
DONANIMLARI Donanm: Bilgisayar destekli izim program(Cadmatic,
Vantage Marne)
Modln iinde yer alan, her faaliyetten sonra verilen
lme aralar ile kazandnz bilgileri lerek kendi
kendinizi deerlendireceksiniz.
LME VE
retmen, modln sonunda, lme arac ( test,
DEERLENDRME
oktan semeli, doru-yanl, vb. ) kullanarak modl
uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi
deerlendirecektir.

iii
 GR

GR
Sevgili renci,

Bu faaliyetler sonucunda gemi dizaynnda yaygn olarak kullanlan Nupas

Cadmatic Plant Modeller ve Vantage Marine izim programlarn kullanmay,
komutlarn ve uygulama rneklerini greceksiniz.

Programlarn temel mant gemi boru devreleri ile ilgili hazrlanan ekipmanlar
hazrlanm bir tekne konstrksiyonu iine kuralna uygun ekilde dizayn etmektir.

Programlar sadece gemi inasna ynelik bir program deildir, ayn zamanda
rafineriler ve petrol platformlarnn boru donatm projeleri de program yardmyla izilebilir.

Modln uygulanabilmesi iin mutlaka Nupas Cadmatic Plant Modeller paket

programna ve Vantage Marine izim programlarna ihtiya vardr. Bu modldeki
uygulamalar verilen rnek bir proje iin yaplmtr.

Modl tam uygulandnda renilen bilgilerle bu program kullanan dizayn

brolarnda geminin boru donatm ile ilgili tm izimleri kolayca yapabilirsiniz.

1
2
 RENME FAALYET1
RENME FAALYET1
AMA

Nupas Cadmatic Plant Modeller programnn temel kavramlarn renerek eitli

paralarn izimini yapabileceksiniz.

ARATIRMA

izilmi projeleri inceleyiniz.

Dizayn brolarnda aratrma yapnz.

1. NUPAS CADMATIC PLANT MODELLER

TEMEL ZM KOMUTLARI
1.1. Nupas Cadmatic Plant Modeller Tanm
Nupas Cadmatic Plant Modeller gemi ina tasarmclar ve uygulayclar iin
hazrlanm bir izim programdr. Program yardmyla bir gemiye ait boru devreleri,
lleri serbest girilerek ya da hazr dosyalardan seilerek izilebilmektedir. Temel mantk
olarak nce modeller oluturulmakta daha sonra ise modellerden izometriler karlmaktadr.

1.2. Programn altrlmas ve alma Alan Tanmlama

Ksayol ikonu ile altrlan programda ilk olarak karlalan aadaki pencerede
D:srcs iinde Proj isimli bir klasre oluturulacak boru devresi ile ilgili btn bilgilerin
(shape, pompa, valf, vb.) atlm olmas gerekir. Bu modlde drt proje D:\Proj iine
atlmtr.

Not: Bu ilemleri admin niteliinde olan kiiler hazrlamaktadr.

3
 ekil 1.1: Mevcut projeler

Bu aamadaki almalar DEMO isimli proje iinde olaca iin DEMO ikonunu
seerek aadaki pencereye geilir.

ekil 1.2: Proje semek

Burada bir alma alan oluturulmas gerekmektedir. nk mevcut projenin zerine

istenen zelliklerde ve llerde boru devreleri oluturulur. Ayn proje zerinde alan
baka kiilerde olacaktr, bu nedenle herkesin kendi alannda almas ve ii bittiinde
projesini Admine teslim etmesi gerekir.

4
 Bunun iin;

ObjectCreate Area ForPlant Modeller seilerek;

ekil 1.3: alma alan ismi girmek

Penceresi iine alma alan sahibinin ad girilir. rnek AL

ekil 1.4: alma alan onay

Bilgiler doru ise <Save> <Done>

ekil 1.5: alma alan

Yukardaki pencerede oluturulan kii grntlendi, imdi bu yeni oluturulan kiiyi

seerek kan pencerede limitlerin belirlenmesi gerekmektedir.

5
 ekil 1.6: alma alan limitleri

Limitler bize verilen model snrlarnda olacaksa <Cover Model Objects> seilmesi
ve <Save> ederek klmas gerekir. Bylece aadaki grnler seim penceresi elde
edilir.

ekil 1.7: Kullanlacak grnlerin seimi

Hangi grnlerde allrsa onlar aktif yaparak <Ok>

Not: Shaded grnt iin Wireframe yerine Shaded seilmelidir. Bu ilemler ilk defa
alma alan belirlenen kiiler iin yaplr. Daha sonraki girilerde buna gerek yoktur,
dorudan kendi almasna girebilir.

6
1.3. izim Penceresi

ekil 1.8: Nupas Cadmatic Plant Modeller penceresi

PM izim penceresi dier izim programlarna benzemeyen bir yapya sahiptir.

Menlere ve komutlara ulaabilmek iin farenin sa tuu kullanlr. izim ekrannda
komutlarla ilgili butonlar yoktur. Bylece alan daima geni tutulmu olur. Girilen her
komuttan sonra o komutla ilgili iletiim pencereleri alr.

Eer ilk alta ekran yukardaki gibi ise allacak grnler seilmemi demektir.
Farenin sa tuu ile

ekil 1.9: Grn semek

7
 komutu girilerek ekil 1.7deki gibi grn seimi yaplr.

ekil 1.10: Grnleri ekrana yaymak

Seilen grnler ald fakat kk boyutlarda pencerenin sa alt kesinden tutup
saa kaydrarak zemin pencerenin sa alt kesine kadar srkleyip brakarak pencerenin
bytlmesi gerekir. <Tab> tuu ile bir sonraki pencereye geip ayn ilemi tekrarlayarak
tm pencereler bytlebilir ya da kltlebilir.

Not: Herhangi bir komut iindeyken farenin orta tuuna basarak komutu dondurup bu
ilemleri yle yapmak gerekmektedir.

8
 ekil 1.11: Aft View grn

ekilde grld gibi gemi projesinde bulunan tm elemanlar grnr durumdadr.

Bu ekilde almak imknszdr. Bu nedenle geminin neresinde allrsa sadece o blgenin
seilmesi gerekir.

1.4. View Ayarlar

izim pencerelerini oluturarak gemi modelinin farkl blgelerine bak oluturmak
amac ile kullanlan komuttur.

1.4.1. Yeni View Ayarlamak

RCViewsView Tool (RC= Sa tu)

ekil 1.12: View seim penceresi

9
 Aft View ayarlanaca iin bu pencerede o seilmelidir.

3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

View Tool 2/4, Defining View Box

ekil 1.13: Aft View ayar penceresi

th
Dep
VMax
View point
Limits

UMin
Li VMin
m
its
UMax
ekil 1.14: Grnt ayarlama elemanlar (Fr_Aft)
- View Direction is direction from where you are looking to view point.
10
- Up Vector defines which direction points up in the view (default usually OK)

27.9.2010 4
 ekil 1.15: Gemi koordinat sistemi

View point: <Pick> seilerek ekrana dnlr ve grnt merkezi imle istenilen
yere getirilerek seilir (LC) (Sol Tu).

ekil 1.16: Fr_Aft grnt merkezi seimi

Limits: ereve boyutlarn oluturmak iin <Pick.> seilerek ekranda ereve

boyutlar srkle brak yntemi ile ayarlanr.

11
 Depth: <Pick.> seilerek <Tab> ile dier grne geilip srkle brak ile derinlik
istenilen yere getirilir.

Bu ilemler dier grnler iin tekrarlanr.

Not: Grnt derinlii mmkn olduu oranda kk seilmelidir. Derinlik byk ise
ekranda istenilmeyen (u an bize lazm olmayan) elemanlar da grnr (Alt+1 ve Alt+2
tularyla tanmlanan derinlik kadar ileri veya geri gidilebilir.).

ekil 1.17: Fr_Aft grnt derinlii 300

<Tab> veya <4> tuuna basarak grnler arasnda gei yapp <Alt+3> tuuna

12
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

View Tool 3/4, Defining ViewTop

Box
(X-Y)

Fr_Aft(y-z)
Fr_SB(x-z)

23.11.2008
ekil 1.18: Bak dorultular ve notasyonlar 5

3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

Movingimlecin
Basldnda View Boxncekiin Model
grntewhile a command
bulunduu yerden is active
kesit alnarak baklm olur.
Bu ilemi sk sk tekrarlamak gerekir. izim esnasnda ekranda grnen bir eleman var ve
ona bal bir- With
boru Commands
izilecekse(Alt+1)
mutlakaando (Alt+2)
elemana you can move
imleci temastheettirip
View dier
Box ofgrne
the geerek
active view forward or backward one step.
<Alt+3> yapmak gerekir (Dier programlardaki gibi ekranda grnen bir objeyle ilgili ilem
burada yaplamamaktadr.
- With CommandAncak (Alt+3) baz komutlarda
you can move the rnein
View Boxsilme
of thekomutunda
active view zerine
so gidip
<o> tuuna basarak
that theseim
currentyaplabilir).
cursor position will be in the view front plane.

(Alt+1) (Alt+3)

(Alt+2)
23.11.2008 6

ekil 1.19: Grnt derinlii geileri

13
 alma esnasnda btn bu ayarlara ramen altta olduu hlde baz grnen
elemanlar varsa onlar grmemek iin;
RCViewsRemove Hidden Lines komutu verilir.

ekil 1.20: Grnmeyen izgilerin gz ard edilmesi

Zoom: Farenin orta tuu ile gerekleir ancak herhangi bir komuta girmek gerekir.

1.4.2. Grnleri Kapatmak Amak

Herhangi bir grn penceresi geici olarak kapatlabilir daha sonra lazm olduunda
alabilir. Bu ilem iin kullanlacak komut udur:

RCViewsClose

ekil 1.21: Grn penceresini kapama

Hangi grn kapatlacaksa o seilir <Ok> rnek: Fr_Aft olsun

RCViewsOpen

ekil 1.22: Grn penceresinin almas

14
 Alacak grn seilerek onaylanr.
RCViewsCreate Default komutu girilerek ekil 1.7deki pencereye gidilir. Bu
pencerede daha nce seilmeyen bir grn seilirse sorun olmaz ancak ayarlar yaplan
grnler seilirse uyar verir, evet denirse default ayarlara dnlr. Yeniden view ayarlar
gerekir.

1.5. Ana Men

Btn komutlarn bulunduu mendr menye <RC> ile ulalr btn programlarda
olduu gibi bu menden direk komuta girilebilecei gibi alt basamaklarna da giderek komut
seilebilir.

ekil 1.23: Ana men

Layout:Geminin zerine eklemek istenilen yardmc makinelerin( boru, vana,

flen hari) modele eklendii komuttur.
Piping:Boru, vana, flen, vs ile ilgili ilemlerin yapld mendr.
HVAC: Hava kanallar ile ilgili modellemelere yardmc olan mendr.
Cable Trays:Kablo yollarl ile ilgili mendr.
Beams:Profiller, merdivenler, ve foundation ile ilgili mendr.
Plates: Panyon sac, tm dzlemlerin modellenmesi ilemleridir.
Models: Boru zerine konan standart companentlerin modellendii mendr.
Sets: eitli seim setleri oluturmak -sepet- modify ilemleri gruplandrma ve
grubu bozma ilemleridir.
Hull:elik tekne ile ilgili bilgi akn dzenler.
Save:Kayt
3D Model: Oluturulan btn modelin kayt, update, ksmen active ve deactive,
modele dardan tekne yzeyi gibi istenilen elemanlarn monte edilmesi
ilemleridir.
15
 Views:Eksenler- ortagonal, aksonometrik- shade, tel kafes grntlerin
oluturulduu, kapatld,silindii vs ksaca grnt ayarlardr.
Documents:zometrilerin, yerleim planlarnn yapld mendr.
Tools:Database ile ilgili tm ilemlerin yapld mendr.
Queries: Modeldeki elemanlarn database sorgulamas-properties- elemanlar
3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

SMART KEYS
aras mesafe vsAlt+Q ksayolu ile alr.
Help: Yardm
- IT IS RECOMMENDED TO USE SMART KEY COMMANDS FROM KEYBOARD
Exit: k
- IF YOU DONT REMEMBER SMART KEY, IT IS ALSO POSSIBLE TO SELECT
COMMADNS FROM MENU BY MOUSE RIGHT CLICK

1.6. Klavye, Fare Fonksiyonlar ve Alt Menler

Komutlar fare ve klavye kullanlarak girilmektedir. Daha nceki uygulamalarda bu

fonksiyonlarn bazlar verilmiti. Burada daha gelitirilmi ekilde ksa yollar ve tu
3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

grevleri anlatlacaktr.
SPECIAL COMMANDS

CANCEL
ESC
forget active command
F1
go to the previous step
function OK, DONE, SET DEFINED
ENTER
accept what is highlighted
F12
point OK, placing accepted
Left
Spacebar this place is answer to the latest question

ENTER Redo previous command

When no command or menu active
Spacebar

2
ekil 1.24: Klavye tu fonksiyonlar

16
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

DIGITIZING Shade control commands

IMPORTANT FUNCTIONS
Zoom in 1
Zoom out 3
Change active view TAB or 4
Scroll mouse
2D Hit dis-/enabled Ctrl+2 Zoom
Horizontal dis-/enabled 5
Vertical dis-/enabled 6
Display location , (=comma)
Show whole view (Extents) ;
Detail scale (= quote)
3

ekil 1.25: Fare ve klavye tu fonksiyonlar ve alt menleri

1 = Yaknlatrma
3 = Uzaklatrma
TAB or 4 = Aktif pencere deiimi
Ctrl+2 = ki boyutlu grntye gei
5 = mleci yatay kilitleme
6 = mleci dikey kilitleme
, (=comma) = Ekran pozisyonunu deitirme
; = Tm pencereleri gster
= lek detaylar

17
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

DIGITIZING, SHADE CONTROL COMMANDS

Hide Objects
7 Command affects all objects
between view point and cursor
in active view
Restore Visibility
8 restores visibility of hidden
objects in active view

Make Transparent
9
Make Opaque
0 restores visibility of transparent
objects in active view

4
ekil 1.26: Klavye tu fonksiyonlar

7 = Nesne gizleme
8 = Nesne gizleme veya gsterme
9= effaflatrma
0 = Opak renk oluturma 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

CONNECTING COMMANDS

intelligent picking
picks info from node
p
right size, direction, compatibility
default hit distance 100mm

most intelligent picking

j same as p, but removes seam
pipes are automatically connected

dummy picking

q goes to connection, doesnt pick info

default hit distance 400mm For navigation only

can be used before p or j

7

ekil 1.27: likilendirme komutlar

q= En yakn noktay tut

j= Birleik eleman
p= Bamsz eleman ekle

18
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

PICK POINT FROM MODEL

q Nearest Connection

w Nearest Pipe geom. point

e Nearest Vertex

or end point of cylindrical

primitive of equip or strc

8
ekil 1.28: En yakn noktay, boru geometri noktasn ve kesiim noktasn tutma

q = En yakn noktay yakala

w = En yakn geometrik noktay yakala
e = En yakn kesiim noktasn yakala
3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

ABSOLUTE COORDINATE

c Absolute X, Y & Z

abbreviations from symbols.usr-file or from

the coordinate system
calculations
NOTE ! Default values are according to
current location of cursor and NOT
according to previous active point

ekil 1.29: Koordinata gre + - deer girii 1

19
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

RELATIVE displacement

d Relative X, Y & Z

abbreviations & calculations

NOTE ! Default values are distance of the
cursor from the previous active point
if direction is locked then only distance to the
locked direction is asked

10

ekil 1.30: Seilen noktadan balayarak mesafe girii

3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

DISTANCE, FII & BETA

s Distance, Fii & Beta

NOTE ! Default values are distance of

the cursor from the active point

Y Fii Z Beta
90 90

180 0 0 0
X XY-plane
-180

-90 -90
11

ekil 1.31: Seilen noktadan balayarak a ve mesafe (Radius) girii

20
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

PICK FACE or SURFACE

f Nearest Face

S Nearest Surface

12
ekil 1.32: Seilen yzeyi yakalama

f = En yakn dzlemsel yzeyi yakala

s = En yakn dnel yzeyi yakala
3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

Navigate to plane which is defined with point and normal

r Point & the Normal

plane

4
show normal
1 start point 3 show point of plane
on plane
normal

2 press r
5 result location

Note ! Direction in the start point has to be locked

13

ekil 1.33: Bir yzeye hiza alma

r = Seilen bir yzey ya da objeye hiza alma

21
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

PICK LINE FROM MODEL

Nearest
C or F11 Centerline

Pipe, Airduct or Beam

E Nearest Edge

14

ekil 1.34: Seilen bir boru eksenini veya bir objenin kenarn yakalama

C or F11 = En yakn boru eksenini yakala

E = En yakn kenar yakala 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

LOCK & RELEASE LINE

Lock to line
a
Asks Direction of line to be locked

Release from line

A or F5 Used when direction is

locked to line and free cursor
movement is needed

15

ekil 1.35: mleci izgiye kilitleme ve serbest brakma

a = Var olan izgiye kenetlen

A or F5 = Kenetlenmeyi kaldr

22
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

BACK TO ORGINAL LOCATION

Back to Original Location

R Cursor returns back to

previous active point
Used usually, when user has
unintentionally moved his
mouse

16

ekil 1.36: mle konumlandrma

R = mleci bir nceki yerine konumlandrma

3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

COMPUTE AVERAGE

Average of a point set

Show ( and accept ) two or more
g points
snowflake indicates current average
when average is OK accept it by
Enter and cursor is locked to the
average point

1st average
point
2nd average
point
Average
17

ekil 1.37: Orta nokta bulma

g = Tanmlanan iki noktann ortasn bulma

Yatay, dikey ve derinlemesine boyut girilerinin yaplmas

23
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

FREEZE COORDINATES

x set x-, y- or z- coordinate to a specific

value

y if direction is locked (forced to line)

cursor is moved to plane, where frozen
coordinate has given value

intersection plane
z
1 start point
2 given value

3 result location

18

ekil 1.38: x,y,z llerinin girilmesi

mle kilitleme ve zme komutlar

3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

RELEASING OF THE CURSOR

line

free

after navigation commands cursor is usually point

locked to point, line or plane
if location is wrong, how to release ?
plane

Locked to Release point

Point 5 & 6 line

Line or Plan A (or F5) free
point

ekil 1.39: x,y,z bak dorultular

21

24
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

DIRECTION

Alt+x Select direction along X-axis

Alt+Ctrl+x negative
Select direction along
X-axis

Alt+y Select direction along Y-axis

Alt+Ctrl+y Select direction along

negative Y-axis

Alt+z Select direction along Z-axis

Alt+Ctrl+z Select direction along

negative Z-axis

22
ekil 1.40: Tu gruplar,
3 D P L A N T
alt menler
D E S I G N A N D
ve tu seenekleri
E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

DIRECTION

Alt+x Select direction along X-axis

Alt+Ctrl+x negative
Select direction along
X-axis

Alt+y Select direction along Y-axis

Alt+Ctrl+y Select direction along

negative Y-axis

Alt+z Select direction along Z-axis

Alt+Ctrl+z Select direction along

negative Z-axis

22
ekil 1.41: Tu gruplar, alt menler

25
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

DIRECTION

Most common special commands c & s

Default values acc. to cursor movements

dx,dy & dz. Used mainly for axial dir.

c values from -1 to 1

same as 1.0

empty = 0

s
Fii and beta

23
ekil 1.42: Kartezyen koordinat ve a girii

3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

DIRECTION

Q From Nearest Connection

Outwards is 1st alternative

Direction OK = NO = Inwards

ekil 1.43: Dorultu girii

24

26
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

SNAP / GRID / ORTHO

Go to nearest grid point

F6 Locked to grid point

Release grid point

F7 Grid on / off

Ortho on / off
F8 Only with 2D-lines Note !
Snap, grid and ortho
F9 Snap on / off
available only in Diagram
and 2D-Drafting module
F10 Snap and grid settings
26

ekil 1.44: Grid snap fonksiyon tular

3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

GRIP AND SNAP SETTINGS

Grid on / off Snap on / off

Grid outfit type Grid color

Grid X and Y spacing Snap X and Y

spacing

Grid and snap basepoint

ekil 1.45: Grid snap deikenleri

27

27
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

PICKING ONE OBJECT

Pick object with 3D Cursor

Left
Cursor inside object in every view
Spacebar

Picks object with 2D Cursor in

o active view by using hit cylinder

Moves cursor inside active

O (highlighted) object in every view. Used
usually after o to find the object.

Picks object by its name

n Filters helps you to find objects

ekil 1.46: mlecin karsna denk gelen elemanlarn seimi 29

3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

PICKING SEVERAL OBJECTS

Set is OK!
Pick one by one (3D pick)
Previous set again
Undo
If you know, what you are doing
Select Groups (of previous component)
Select Attribute s (of previous component)
Select by Position Id or Group name
Pick one by one (2D pick)

Forget the whole thing

30
ekil 1.47: Birok obje seme komutlar

28
 3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

PICKING SEVERAL OBJECTS

Members of one Group (Pick from model or by Name)

Members of several Groups (by Name)
Groups a s members of Groups
System is often very handy to use

User defines 2 corner points (3-Dimensionally)

Pipe or Airduct between 2 connections (use LC)

E.g. by Valve or Instrument Position
Problem: One segment contains several NS:s
By owner (design area)
By Object Type (Equipment, Pipe, Airduct etc.)

31
ekil 1.48: Birok obje seme komutlar

29
 KOMUT KISA YOL

Save Ctrl+S

Exit/Done Alt+F4

Find Object Ctrl+F

Open View Alt+O

Create view Alt+N

Query Object Alt+Q

Measure Alt+M

Locate equipment Alt+E

Locate Structural Alt+R

Route Pipe Alt+P

Route HVAC Alt+H

Beam tools Alt+B

Insert Plate Alt+L

Insert Standard component Alt+S

Tablo 1.1: Dier baz fonksiyon tular

1.7. Veri Taban lemleri

Boru ekme ilemine balamadan nce gemi zerinde birok boru sistemi olduu iin
ncelikle hangi sistemin allaca ve bu sistemde kullanlacak boru gruplarnn (spool)
tanmlanmas gerekir. Ayrca sistemde kullanlacak spesifikasyonlarn (ekipmanlarn) Admin
tarafndan sisteme yklenmi olmas gerekir.

30
 ekil 1.49: Sistem ayarlarna giri mens

Seilen menden aadaki pencereye geilir.

ekil 1.50: Proje erevesi

31
 Demo.pms klasr iinden document production alt klasrnden, systems dosyas
seilir.

ekil 1.51: System penceresi

Yeni bir sistem oluturmak iin;

New system komutu verilir.

32
 ekil 1.52: Sistem ve renginin girilecei pencere

Aada grld gibi sistem ad (02-BW) ve renk lacivert olarak belirlenmitir.

<Ok> ile devam edilir.

ekil 1.53: Sistem ve renginin girildii pencere

Ve alttaki pencereye geilir.

33
 ekil 1.54: Sistem ve renginin giriliinden sonraki pencere

Pencerenin Object blmnde oluturulan sistem grntlendi ancak iinde henz

atanm borular olmad iin sol tarafnda + iareti yok, bu sisteme borular atansn.

02BW zerine gelerek farenin sa tuuna basarak kan menden <Add pipelines>
seerek aadaki pencereye geilsin.

ekil 1.55: Boru numarasnn ve spesifikasyonunun tanmland pencere

1. Boru iin;
pipelines Name =02BW-01 yazp
1.spec =Deniz suyu (seerek)
<Add>
2. Boru iin;
pipelines Name =02BW-02 yazp
1.spec =Deniz suyu (seerek)
<Add>
3. Boru iin;
pipelines Name =02BW-03 yazp
1.spec =Deniz suyu (Seerek)
<Add>
boru atama ilemi bitince <Done> ile klr.

34
 ekil 1.56: Boru numarasnn ve spesifikasyonunun tanmlanm penceresi

Bylece allacak sistem ve boru rengi tanmlanm oldu. Artk boru ekme ilemine
balanlabilir.

1.8. Obje Tipleri ve Komut Girileri

Programda kullanlacak standart elemanlarn seilebilmesi iin kullanlacak komut
zinciri

Layout > Insert Equipment Piping > Insert Standard

Components

ekil 1.57: eitli ara gereler ekil 1.58: eitli standart bileenler

35
 Layout > Insert Structural HVAC > Route

ekil 1.60: eitli hava kanallar

ekil 1.59: Yapsal bileenler Beams > Beam Tool

ekil 1.61: eitli kiriler

1.9. Ekipman lemleri
Sistemde kullanlacak ya da kullanlm ekipmanlarla (pompa, eanjr vb.) ilgili
ilemlerin yaplmasna imkn salayan komutlarn bulunduu blmdr.

1.9.1. Ekipman Yerletirmek

Proje katalogunda bulunan standart ekipmanlar modele ekleme ilemini yapmak iin
aadaki komut kullanlr.

LayoutInsert Equipment (Alt+E)

ekil 1.62: Ekipman yerletir komut girii

36
 ekil 1.63: Sistem sorgulama penceresi

Burada sistemin ad grntlenmektedir eer sistem doru ise <Evet> yanl ise yani
baka bir sistem semek isteniyorsa <Hayr> demek gerekir <Hayr> dendiinde;

ekil 1.64: Sistem deitirme penceresi

Baka sistem olan masa 2ye geilebilir. Kullanlan sistem 02BW olduu iin
yukardaki sorgu penceresine Evet ile devam edilir.
Bir pompay resimde istenilen yere konumlandracaksa aadaki penceredeki
seimlerin yaplmas gerekir.

37
 ekil 1.65: Ekipman seim penceresi

Bu pencerede <Type>, <Pumps> , <Main Bilge Pump> seilebilir. Bu pompa sadece

rnek olarak verilmitir.
Seilen pompa ile ilgili grnler ve izometrik izimi grlmektedir. Krmz ile
elemann insert noktalar (giri-k) belirtilmitir. mle zerine getirilip <LC > yaplrsa
resim bytlm olur.
Seim yaplarak <OK> denildiinde resme geri dnlr ve ekipmann
konumlandrlaca yerin belirlenmesi istenir. mleci bu blgeye konumlandrarak <Alt+3>
ile gncelleyerek LC ile seilir. Daha sonra istenirse konum deitirilebilir.

ekil 1.66: Ekipmann konumlandrlaca yerin seilmesi

38
 Ekipmann konumlandrlaca koordinatlar belli ise <c> tuuna basarak kan
pencerede x,y,z deerleri girilebilir.

ekil 1.67: Koordinat girii penceresi

ekil 1.68: Ekipman pozisyon numaras giri penceresi

Pozisyon numarasna sistemle ilgili bir isim ve sra numaras vermek gerekir.
rnek:02BW-P01 gibi

ekil 1.69: Ekipman yn evirme penceresi

Dndrme ilemi yaplacaksa hangi eksende ka derce ise girilir.

Konum deitirilmek istenirse LC yaparak ekipman tutup yerini deitirerek <Enter>
ile yerletirilir.

39
 ekil 1.70: Ekipmann istenen koordinata yerlemi ekli

1.9.2. Ekipman Dzenlemek (Move, Rotate, Delete)

nceden konumlandrlm ekipmanlarn yerini deitirme, dndrme ve silme
ilemlerini yapma imkn salayan komutlardr.

LayoutMove

Yeri deitirilecek ekipman seilir <LC> (Seim yaplamyorsa ekipmann zerinde

olmadmz iindir.). <Enter> tama noktas seilir <LC> (Ekipmann zellikle bir
noktasndan tutup bu noktay baka bir elemana yapk ya da belirli uzaklkta
konumlandrmak istersek o noktaya yaklap <e> tuuna sonra <LC> basmamz gerekir.).
Daha sonra hangi elemana ya da hangi koordinata tanacan <c> veya <d> tularna
basarak veya bir yzeye tamak iin <f> ya da rnein pompa kn <q> ile tama
noktas belirleyip nceden ekilmi bir borunun flenine yaklaarak <q> ile yakalayp tama
ilemi tamamlanabilir.

LayoutRotate

Komut girildikten sonra dndrlecek ekipman seilir, <Enter> kan pencerede hangi
eksende ka derece dndrlecekse girilir.

LayoutDelete

Silinecek ekipman seilir (Seim yaplan ekipmann rengi beyaz olur.).< Enter>tuuna
baslr.

1.10. Boru ekmek ve Dzenlemek

Yeni bir boru deme ilemi aadaki komut zinciri ile gerekleir.

1.10.1. Boru ekmek

PipingRoute Pipe

40
 Komutu girildiinde borunun balang noktasnn neresi olaca sorulmaktadr.
Balang noktas;

nceden var olan bir ekipmann istenen noktasndan,

<c> tuuna basarak koordinat girilerek
Bir ekipmandan belli bir mesafe girilerek <x,y,z> yaplabilir.

rnek:
Yukardaki rnek pompann k fleninden balayan ve x dorultusunda 1500 mm
uzunluunda bir buru ekmek iin;
Komut girilir.
Pompann k flenine yaklalr.
<q> ile flenin orta noktas tutulur.
<p> ya da <j> ile aadaki pencereye ulalr.

ekil 1.71: Boru balang noktas elemanlar bilgi penceresi

Sistem kontrol yaplr (balanacak elemanla ilgili ksa bilgiler), onaylanr.

ekil 1.72: Boru spesifikasyonlar kontrol ve deiklik penceresi

Sistem ve line seilir <Done> komutu verilir.

<x> tulanrsa aadaki ekil kar.

41
 ekil 1.73: Borunun x ynnde ilerleme ls girii

<d> tulanrsa aadaki ekil kar.

ekil 1.74: Boru balama noktasndan olan yer deitirmesinin girilii

Girileri yaplarak imlecin istenilen yere konumlanmas salanr. LC ile onaylanr.

Enter tuuna baslncaya kadar istenilen ynde ve uzunlukta boru ekmeye devam
edilir. Boru rengi beyazdr, Entera basldnda ise nceden tanmlanm rengi alr.
Not: nceden var olan bir borunun ucuna devam eden boru ekerken q, j yaplrsa
borular birbirine birletirilmi olur. Eer q, p yaplrsa ayr bir boru olarak devam edilir.

ekil 1.75: Verilen lde ekilmi boru

1.10.2. Boru Kesmek

izilen bir boru herhangi bir yerinden ya da bir ucuna belirli bir mesafeden kesilebilir.
zerinde bir eleman varsa (dirsek, flen vb.) o noktalardan kesilebilir. Komutu udur:

PipingCut
rnek: Yukardaki rnekte izilen borunun ucundan 500 mm geriye gelip buruyu
kesmek iin;
Komut girilir.
mle borunun ucuna yaklatrlr.
<q> ile yakalanr <x,y,z> girilir (hangi ynde ilerleme varsa).
42
 ekil 1.76: Boru kesme ls girii

ekil 1.77: mleci boru ucundan 500 mm ileriye konumlandrma

LC, Enter tulanr.

ekil 1.78: Kesilmi boru

1.10.3. Boru Birletirmek

ki ayr para hlindeki ve ayn ap ve zellikteki borular aln alna birletirerek tek
para hline getirme ilemi gerekletirilebilir. rnek olarak bir nceki ilemde kesilerek iki
para yaplan boruyu birletirmek iin yaplacak ilemler aada verilmitir.

PipingJoin

Komutu girilir.
mle kesilen yere konumlandrlr LC, Yes. Seilerek ilem tamamlanr.

1.10.4. Boru Silmek

nceden oluturulmu bir boruyu silebilmek iin aadaki komut uygulamas

yaplmaldr.

PipingDelete Pipe
43
 komutu girilir, silinecek boru zerine gelinerek LC, Enter, Evet. Seilerek ilem
tamamlanr.

1.10.5. Boru Boyunu Uzatmak

nceden izilmi bir borunun boyunu istenilen kadar uzatmak iin aadaki komut
uygulamas yaplmaldr.

PipingMove Geometry Point

ekil 1.79: Boyu ksaltlm boru

1.10.6. Boru Trimlemek

nceden izilmi bir borunun boyunu istenilen kadar ksaltmak iin aadaki komut
uygulamas yaplmaldr.

Piping Trim Pipe Ends

komutu girilir, trimlenecek boru ucuna yaklalr, mesafe girilir, LC, Enter tuuna
baslr.

1.10.7. Flen Eklemek

nceden izilmi bir boruya flen eklemek iin aadaki komut uygulamas
yaplmaldr.
Piping Insert flange set
44
 Bir borunun istenen yerine (ucundan belli bir mesafeye vb.) flen seti eklenebilir.
Komut girilir ve nce reniklen yntemler kullanlarak imle istenen yere
konumlandrlarak LC, Enter tuuna baslr.

ekil 1.80: Atlm flen

1.10.8. Flen Setini Silmek
Piping Delete flange set komutu girilerek ilem yaplr.

1.10.9. Boru Ucuna Flen Eklemek

PipingRoute Pipe

Komutu girilerek boru ucuna yaklalr <q, j veya q,p> ile merkez tutulur, RC ve
<Add Component> kan pencerede Component Class=Flanges seilir.

1.10.10. Dirsek Eklemek

PipingRoute Pipe

Komutu girilerek boru ucuna yaklalr <q, j veya q,p> ile merkez tutulur, RC ve
<Add Component> kan pencerede Component Class=Curves seilir. Done, dorultu
seilir, <Enter>, Yes tuuna baslr.

1.10.11. Reduser Eklemek

PipingRoute Pipe

ekil 1.81: Atlm reduser

45
 Komutu girilerek boru ucuna yaklalr <q, j veya q,p> ile merkez tutulur. RC ve
<Add Component> kan pencerede Component Class=Reducers seilir, Size seilir, Done,
seilerek ilem tamamlanr

1.10.12. Bran Eklemek

PipingRoute Pipe

ekil 1.82: Atlm bran

Komutu girilerek bran ekilecek burunun iine yaklalr. RC <Make Branch> seilir.
Eer borunun belirli bir noktasna eklenecekse <q> ile o nokta veya o noktaya olan uzaklk
<d> <c> ile girilerek brann eklenecei yere imle konumlandrlr. Sonra RC ile <Make
Branch> seilir <Enter> sistem ve boru no seilir, dorultu belirlenir, borunun boyu girilir.

1.10.13. Valf Eklemek

Valf eklenecek boruya yaklalr (stenen belli nokta varsa oraya yaklalr.).

PipingInsert Valve Insert into Line

Komut girii yaplarak <Enter> tuuna baslr.

46
 ekil 1.83: Valf seim penceresi

Valf ve tipi seilir. Aadaki pencere iin <Yes> tuuna baslr.

ekil 1.84: Valf Balant noktalar bilgi penceresi

Dnme as varsa girilir.

ekil 1.85: Valf dnme as girii

Pozisyon numaras ve alma scakl girilir.

ekil 1.86: Valf Pozisyon ve alma scakl girii

47
 ekil 1.87: Seilen valfin izilmi hli

1.11. Objelerle lgili Bilgileri Almak

Projede bulunan eitli objelerin eitli bilgilerini grebilmek iin kullanlacak
komutlar unlardr.

1.11.1. Mesafe (Boy Bilgileri)

QueriseMeasure(Alt+m)

Komutu girilir, boyu llecek elemann 1. noktas ve 2. noktas seilir. Command

satrndan obje ile ilgili boy ve a lleri okunur.

1.11.2. Obje ile lgili Bilgiler

QueriseObject

Obje se beyaz renkli olunca Enter tuuna baslr.

Bu komut ile seilen objenin tm tanmlanm zellikleri ile ilgili bilgilere ulalr.

48
 ekil 1.88: Seilen obje ile ilgili bilgiler penceresi

1.12. Objelerin Yerini ve Asn Deitirmek

Projeye yerletirilmi standart objelerin konumlarn deitirmek aadaki komutlarla
yaplr:

PipingSlide standart componenet

Vanay se veEnter tuuna baslr. Vana kaydrlr.

PipingRotate standart component

Komutu ile vana as deitirir.

1.13. Demo Oluturmak

Kurulan bir boru devresi modelini grselletirmek ve Nupas Cadmatic program
kurulu olmayan bir bilgisayarda grebilmek iin aadaki ilemler yaplr.

3D Model eBrowser Publish Publish

ekil 1.89: eBrowser data girii

49
Walk around penceresinde;
Camera set target geminin iinde bir blge seilir.
CameraSet camera bak ynn verir.
Scenes View angle 90
Daha sonra modify Scenes
<Done>
Masa stnde proje ismiyle oluan eBrowser altrlr.
Ctrl ba hareketi yukar
Shift yatay hareket

50
 UYGULAMA FAALYET

UYGULAMA FAALYET
Aada verilen uygulama faaliyetini nerilere gre yapnz.
3 D P L A N T D E S I G N A N D E N G I N E E R I N G S O F T W A R E

D M
N
A

A B
L
C

I H K J
E F G

28.9.2010 1

51
 Aadaki ilem basamaklar ve nerileri dikkate alarak yukarda verilen eitim
projesine ait boru hatlarn iziniz.
lem Basamaklar neriler
Piping > Route Pipe (=Route) -> near pump suction
connection -> q-p -> Yes -> Select system, pipeline and
specification ->Done
x -> NNN - 1000 -> Done -> Left Click (=LC)
w (to last point) -> y -> cl-3200 -> Done -> LC
w (to last point) -> x -> NNN-400 -> Done -> LC
w -> z -> z=tt+1730 -> Done -> LC
d -> dy= about 1000 -> Done -> LC -> u (curve points y,
A line is locked)
Right Click (=RC) -> Add Comp. -> Reducers -> 150 -
100 ->Done
y -> cl+3000 -> Done -> LC -> RC -> Add Comp ->
Flanges -> Shorten pipe -> Done -> Yes
Route -> Near last end flange -> q-p -> Yes -> Done -> u -
> RC -> Add Comp -> End Parts - Blind Flange -> Done
-> Yes

Route -> near conn. -> q-p -> Select system, pipeline and
specification -> Done
Activate Y-Z view
RC -> Add Comp -> Reducers -> 125-80 -> Done -> F5
B (release from Line)
-> go near main run pipe -> F11 -> LC
-> go inside main run pipe -> RC -> Make Branch ->
Enter -> Yes
Route -> q to gasket face between flanges -> c ->y=
cl+700+2*400 ->Done
RC -> Make Branch -> Enter -> Select system, pipeline,
specification and nominal size DN100 -> Done
Ctrl+Alt+z (=down)
C F5 (release from Line) -> q (to pump2 suction connection)
-> LC
d -> dx= -400 -> Done -> LC
s -> rad. 400, Fii=-135, Beta=0 -> Done -> LC
cursor near pump 2 suction -> q-p -> Yes -> Yes
Route -> near pump2 press.conn. -> q-p -> Yes -> Select
system, pipeline and specification ->Done
RC -> Add Comp -> reducers 125-80 - Done
D z -> z= tt+2430 -> Done -> LC
d -> dy = about 1000 -> Done -> LC -> u ->
r (Go to plane) -> w (near Branch C; near 45 deg. elbow) -
> LC -> s -> fii = -45, beta=0 -> Done -> LC

52
 s -> Rad. = 1000, fii = 45, beta=0 -> Done -> LC -> u
r (Go to plane) -> F11 (near main pipe) -> LC -> Alt+x ->
Done -> LC
activate Y-Z view
w (to pipe end) -> 6 -> inside main pipe -> RC-> Make
Branch -> Enter -> Yes
Route -> q to gasket face between flanges -> d -> dy=-300
->Done
RC -> Make Branch -> Enter -> Select system, pipeline,
specification and nominal size DN100 -> Done
Ctrl+Alt+z (=go downwards, -z) -> Done
E
F11 -> c -> z=as is -500, others as they are -> LC
s -> fii=90, Beta= -60, Rad= about500 ->Done -> LC
u -> z -> z=tt+530 -> Done -> LC
w (to pipe end) -> z -> z=tt -> Done -> LC -> Enter ->
Yes
Route -> q to Branch E up -> d -> dy=-400 -> RC ->
Make Branch -> Enter
Select system, pipeline, specification and nominal size ->
Done -> Ctrl+Alt+z
F5 -> w (to upper elbow midpoint of Branch E) -> LC
RC -> "Set Angle for Flex curves" => Set curve angle 45 -
>
RC -> "Set method for Auto routing" -> "Auto routing
with shortest distance"
F
w (to pipe end) -> c -> x = as is -300, y = as is +300, z =tt
-> Done
RC -> m (Automatic Routing) -> Enter -> Yes
( To get default settings back)
Route -> LC in space -> Done ->
RC -> "Set Angle for Flex curves" => Free curve angle ->
RC -> "Set method for Auto routing" -> "Normal Auto
routing"
Esc -> Esc
Route -> q to gasket face betw. fl. -> d -> dy=-300-2*400
->Done
G RC -> Make Branch -> Enter -> Select system, pipeline,
specification and nominal size -> Done
Ctrl+Alt+z -> near deck -> f -> LC -> Enter -> Yes
Route -> cursor inside main pipe -> c -> y=cl+700, others
as they are
RC -> Make Branch -> Enter -> Select system, pipeline,
H specification and nominal size -> Done
Ctrl+Alt+z -> z -> z=tt+670+500 -> LC
w (to pipe end) -> c -> x=as is, y=cl+335, z=tt+670 ->
Done -> LC

53
 w (to pipe end) -> z -> z=tt -> Done -> LC -> Enter ->
Yes
Route -> q to Branch H pipe floor end -> d -> dy= 350 ->
Done -> LC
Select system, pipeline, specification and nominal size ->
Done
w (to H pipe lower elbow midpoint) -> d=> dy= 350 ->
LC
w -> a -> cursor to near H-pipe centerline -> F11 -> "No"
I (Direction points upwards) -> 5 -> 6 -> move cursor about
500mm to locked direction -> LC -> u
y -> y=cl+700+400 -> Done -> LC
check, that X-Z or Y-Z view is active
w (to pipe end) -> 6 -> move cursor inside main pipe ->
RC -> Make Branch
Enter -> Yes.

Route -> cursor inside main pipe -> c -> y=cl-900, others
as they are -> RC -> Make Branch -> Enter
Select system, pipeline, specification and nominal size ->
Done -> Ctrl+Alt+z
z -> z=tt+975 -> Done -> LC
J (activate X-Z view) s => fii= 180, Beta= -15,
Radius=about500 -> Done -> LC
u -> c=> x=NNN-900 -> Done -> LC
w (to pipe end) -> z -> z=tt -> Done -> LC -> Enter ->
Yes

Piping > Follow Pipe -> q to Branch J pipe floor end -> d
-> dy= 200 -> LC -> Select system and pipeline -> Done
Select Spec nominal size, default curve and default pipe -
> Apply
Navigate inside Branch J pipe floor end -> LC -> Yes ->
Select direction -> Give values v= 310 and u=27 -> Apply
K -> LC -> Enter -> Yes (End Follow Pipe after 1st elbow)
q to Branch K upper end -> j -> Yes -> x -> x=NNN-400
-> LC
activate X-Z or Y-Z view
w (to pipe end) -> 6 -> move cursor to main pipe -> RC ->
Make Branch
Enter -> Yes.
Route -> q to Branch J up -> d -> dy= -400 -> RC ->
Make Branch -> Enter
L Select system, pipeline, specification and nominal size ->
Done -> Ctrl+Alt+z
z -> z= tt+400 -> Done -> LC

54
 RC -> Create offset by using two curves -> Dir. angle
180, Offset 100 -> Done
cursor near deck -> f -> LC -> Enter -> Yes
Route -> cursor near pump2 pressure side 1st elbow
midpoint -> w -> d -> dy=1000 -> RC -> make Branch
->Enter
Select system, pipeline, specification and nominal size ->
Done -> Alt + x
F11 (to CL of pipe) -> c -> x= "current value+220, others
M as they are -> Done -> LC
RC -> Add Component -> Flange "SHORTEN PIPE"->
Done -> Yes
Route -> Near last end flange -> q-p -> Yes -> Done -> u -
> RC -> Add Comp -> End Parts - Blind Flange -> Done -
> Yes
Piping > Follow Pipe -> q to Pressure side of Pump 2 -> d
-> dx= -300 -> z -> z= tt+1500 -> LC -> Select system
and pipeline -> Done
Select Spec, nominal size (DN100), default curve and
default pipe -> Apply
Move cursor inside Branch D pipe -> LC -> Yes -> Select
direction -> Top Equal (u= -300 and v= 12.7) -> Apply ->
m -> Enter -> Yes (Quit Follow pipe after elbow pointing
down above the main pipe)
Piping / Move Geometry Point / ...Parallel to Y -> Move
cursor inside Branch N near pipe end (Pump end) -> LC -
> Enter -> (activate X-Y view) -> F5 (Release from Line)
-> Move cursor inside Branch D pipe -> C/F11 (Go to
Nearest Centerline) -> LC (This fixed the up going pipes
CL to same Y-coord)
N
Route -> cursor near Branch N near pipe end (Pump end) -
> q -> j -> Yes -> z -> z=tt+1000 -> LC -> d -> dy=about
500 ->LC -> u -> F5 -> Move cursor near pump place
corner point -> e (Nearest Vertex) -> d -> dy=-200 -> LC
-> w (to last point) -> z -> tt -> LC -> Enter -> Yes
(Routed pipe to the deck)
Piping / Move Geometry Point / ... No Constraint-> Move
cursor inside Branch N near pipe end (The main pipe
Branch end elbow) -> LC -> Enter -> (activate X-Y view)
-> w (to pipe end) -> a (Lock to Line) -> s -> Fii : 45,
Beta : 0 -> 5 -> 6 -> r -> cursor inside main pipe -> C/F11
-> LC -> Alt + x -> LC
Route -> cursor near Branch N near pipe end (elbow
above main pipe) -> q -> j -> Yes -> cursor inside main
pipe -> RC -> Make Branch -> Enter -> Yes

55
 KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin

Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1 A Hattn izdiniz mi?

2 B Hattn izdiniz mi?
3 B Hattn izdiniz mi?
4 C Hattn izdiniz mi?
5 D Hattn izdiniz mi?
6 E Hattn izdiniz mi?
7 F Hattn izdiniz mi?
8 G Hattn izdiniz mi?
9 H Hattn izdiniz mi?
10 I Hattn izdiniz mi?
11 J Hattn izdiniz mi?
12 K Hattn izdiniz mi?
13 L Hattn izdiniz mi?
14 M Hattn izdiniz mi?
15 N Hattn izdiniz mi?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

56
 LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorularn karsndaki kutular ierisine doru cevab (X) iaretini kullanarak
belirtiniz.

SORULAR Doru Yanl

1. Nupas Cadmatic Plant Modeller gemi ina tasarmclar ve
uygulayclar iin hazrlanm bir izim programdr.
2. Program ile uygulama yaplabilmesi iin nceden hazrlanm
ve bilgisayara atlm proje ve standart donanmlarn olmas
gerekir.
3. ObjectCreate Area ForPlant komutu ile devre
oluturulur.
4. Limitler bize verilen model snrlarnda olacaksa <Cover
Model Objects> seilmesi ve <Save> ederek klmas
gerekir.
5. izim ekrannda komutlarla ilgili butonlar vardr.

6. . <Tab> tuu ile bir sonraki pencereye geilir.

7. RCViewsView Tool Yeni View Ayarlama komutudur.

8. RCViewsClose Grnleri Kapatma komutudur.

9. Piping Boru, vana, flen, vs. ile ilgili ilemlerin
yapld mendr.
10. Programda kullanlacak ekipmanlarn tek, tek izilmesi
gerekir.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

57
 RENME FAALYET2

RENME FAALYET2-2--
AMA

Bir boru devresinde bulunan borularn izometrilerini karabileceksiniz.

ARATIRMA

izilmi projeleri inceleyiniz.

Dizayn brolarnda aratrma yapnz.

2. ZOMETR IKARMAK (PIPE)

2.1. Tanmlar
renme faaliyeti-1de oluturulan boru devresi, sistemi dzenlemek ve grsellik
(eBrowser) iin yaplan almayd. Bu yaplan alma sonucunda elde edilen devrenin
atlyede imal edilmesi ve yerine montajnn yaplabilmesi iin mutlaka izomerilerinin lekli
bir ekilde hazrlanmas ve imalat atlyesine gnderilmesi gereklidir. Baka bir deyile bir
boru devresi izometrisi olmadan retilemez nk devreye ait btn ller ancak izometri
ad verilen izimlerde mevcuttur.
Bu ilemin yaplabilmesi iin ise Nupas Cadmatic Pipe modlne ihtiya vardr.

2.2. Pipe Yaratmak

Programn boru modlne gemek ve altrmak iin aada verilen ilemlerin
yaplmas gerekir. Aksi hlde oluturulmu modelin izometrisi alnamaz.

2.2.1. Pipe alma Alan Oluturmak

ekil 2.1: Nupas Cadmatic Desktop

58
 Cadmatic Desktop iinden;

ObjectCreate Area for Pipe komutlar girilir.

ekil 2.2: Boru alma alan isimlendirme penceresi

ekil 2.3: Demo isimli projede verilen isimde pi uzantl dosyay yaratma penceresi

<Save> ve <Done> komutlar girilir.

ekil 2.4: Verilen isimde yaratlm pipe modl

AL Pipe altrldnda Pipe ana mens ekrana gelir. Men yoksa RC ile
grntlenir.

59
 ekil 2.5: Pipe modl ana mens

Manage Iso Drawings: Daha nce oluturulmu izometrileri grmek ve zerinde

almak iin kullanlr.

Isometries: zometrileri grmek iin kullanlr.

Pipe Settings: zometri ayarlar iin kullanlr.

2.2.2. zometri Ayarlar Yapmak (Pipe Settings)

zometrisi oluturulacak boru devresinin (izometri ve spol, llendirme, eim

genleri, para ve kesim numaralar, text, semboller, kt, Admin vb.) ayarlarnn yapld
blmdr. lk bata bu ayarlar yaparak izometriye balamak gerekir.
Bu ayarlar yaptktan sonra <Exit> ile pipe modlnden klr.

2.3. Borulara Numara Atamak

Buradaki nemli olan her izometri paras olacak gruba bir boru numaras vermektir.
Eer ilk almaya balanrken sra ile allan borulara numara verilmise bu ilemleri
yapmaya gerek yoktur; fakat genellikle model oluturulurken boru numaralar rastgele bir
ekilde oluturulur. Proje bittikten sonra izometrisi karlacak boru gruplar yaplabilirlik,
karmak olmama gibi durumlar gz nne alnarak yeniden numaralandrlabilir.

Bu rnekte nceden hazrlanm ama boru numaras geliigzel verilmi ad<803-

Bilge> olan bir devredeki borular< Bilge-02, Bilge-03, Bilge-04> olarak isimlendirilecektir.

ToolsChange Pipeline of Piping Objects

komutu girilerek;

60
 ekil 2.6: Boru ve spesifikasyonu seim penceresi

pencerede sistem ve atama yaplacak boru numaras seilir (Boru numaras oluturma
daha nce renilmiti.). <Done> komutu girilir.

ekil 2.7: Numaras deiecek borunun seimi

Ka numaral boruya hangi borular atanacaksa seilerek <Enter> ve bir sonraki boru
grubu ayn ekilde oluturulur.

Not: Devre modellenirken doru numaralama yapldysa bu ilemlere gerek yoktur.

61
 ekil 2.8: Numaras deiecek borunun model grnm

Tm atama ilemi bittikten sonra <Save> komutu girilir.

2.4. zometri Yaratmak

ekil 2.9: zometriye giri komutu

62
 ekil 2.10: zometri ile ilgili ilemler seim ana penceresi

Yukardaki pencerede ncelikle sistemi semek gereklidir. Selectiinde allan

sintine sistemini bularak semek gerekir. Aadaki rnekte gsterilmitir.

ekil 2.11: zometrisi oluturulacak sistemin seimi

<Ok> ile kldnda tekrar Manage Isos penceresine dnlr. Burada

CreatePipeline Isos seildiinde sistemde bulunan borular gsteren pencere alr.

63
 ekil 2.12: Seilen sisteme ait tanml borular gsteren pencere

Bu pencerede yeil renkli borular bize ait olanlar, krmz renkli borular (eer varsa)
bize ait olmayanlar gstermektedir. Sadece bize ait olanlar seerek, <Ok> tuuna baslr.

ekil 2.13: zerinde allabilecek borular gsteren pencere

Boru numaralarn tkladka ekranda demo eklinde borular grnmektedir.

ekil 2.14: Seilen borularn izometrisinin demo grnm

64
 Burada
<Status> henz bo nk daha izometri atamas yaplmad.
<Iso> boru isimlerini,
<Group> grup isimlerini,
<Nr. Spool> her boru grubunun paralarn gstermektedir. Spoollar grmek
iin ise;

ModifyDefine Spools iine girilir.

ekil 2.15: Borulara ait spoollar grme, silme, yenisini oluturma seimleri penceresi

Bu ilemler yapldktan ve sistemin, spollarn, doru olduunu kontrol ettikten sonra

izometri oluturulabilir.

Iso DrawingsCreate/Update

65
 ekil 2.16: Borularn son hlini gncelleme penceresi

Hepsini seilerek ve sonu direk ekranda grlmek isteniyorsa View kutusu aktif
yaplr. Bundan sonra sorulan sorulara evet ile cevap verilir. Eer View aktif yaplmsa
dorudan Pipe modln aacaktr. Eer aktif yaplmamsa Desktop tan Pipenin (alan
hangisi ise) altrlmas gerekmektedir.

66
2.5. zometri Dzenlemek
Manage Isos penceresinden Iso DrawingsBrowse Isos girilerek veya
Desktop tan Pipe (alan hangisi ise) altrlarak RC ile alan menden;
Manage Iso Drawings seimi yaplr.

ekil 2.17: Manage Iso Drawings penceresi

Sol taraftan All Iso Drawings ve Under Work (almas devam edenler) seildiinde
sadaki blmde (Object) izometrisi karlan borular grnmektedir. Hangisinin izometrisi
dzenlenecekse zerine gelip RC ile <Edit..> yapldnda Drawing penceresi alacaktr.
Burada istenilen grsel deiiklikler yaplabilir.

67
 ekil 2.18: Iso Drawings penceresi

ekil 2.19: Boru izometrisinde grsel deiiklikler yapma ekran

Bu blmde deiiklikler yapmak iin RC ile

68
 ekil 2.20: Boru izometrisinde grsel deiiklikler yapma komutlar

dzenleme mensne girilir. stenen deiiklikler yaplabilir.

69
 UYGULAMA FAALYET

UYGULAMA FAALYET
Aadaki ilem basamaklar ve nerileri dikkate alarak yukardaki renme
Faaliyeti-1 de verilen uygulama faaliyetine ait boru devrelerinin izometrilerini karnz.

lem Basamaklar neriler

Yukarda verilen rnek almalardan
A- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
B- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
C- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
D- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
E- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
F- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
G- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
H- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
I- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
J- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
K- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
L- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
M- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.
Yukarda verilen rnek almalardan
N- Borusunun izometrisini karnz.
yararlannz.

70
KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin

Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1 A- Borusunun izometrisini kardnz m?
2 B- Borusunun izometrisini kardnz m?
3 C- Borusunun izometrisini kardnz m?
4 D- Borusunun izometrisini kardnz m?
5 E- Borusunun izometrisini kardnz m?
6 F- Borusunun izometrisini kardnz m?
7 G- Borusunun izometrisini kardnz m?
8 H- Borusunun izometrisini kardnz m?
9 I- Borusunun izometrisini kardnz m?
10 J- Borusunun izometrisini kardnz m?
11 K- Borusunun izometrisini kardnz m?
12 L- Borusunun izometrisini kardnz m?
13 M- Borusunun izometrisini kardnz m?
14 N- Borusunun izometrisini kardnz m?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

71
 LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorularn karsndaki kutular ierisine doru cevab (X) iaretini kullanarak
belirtiniz.

Sorular Doru Yanl

1. Bir boru devresi izometrisi olmadan retilemez.

2. izime balamak iin pipe alma alan oluturmak gerekir.

3. Isometries: komutu valflar grmek iin kullanlr.

4. Karmaay nlemek iin izim esnasnda her boruya bir
numara verilmelidir.
5. zometriyi yaratmak iin devreleri izmeye gerek yoktur.
6. zometri karmann temel amac imalat resimlerinin elde
edilmesidir.
7. Manage Isos penceresinden Iso DrawingsBrowse Isos
komutu girilerek izometriler dzenlenir.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

72
 RENME FAALYET3

RENME FAALYET3
AMA
Vantage Marine programnn temel kavramlarn renerek eitli paralarn izimini
yapabileceksiniz.

ARATIRMA

izilmi projeleri inceleyiniz.

Program kullanan dizayn brolarda aratrma yapnz.

3. VANTAGE MARINE TEMEL

KOMUTLARI
3.1. Vantage Marine Tanm
Vantage Marine gemi ina tasarmclar ve uygulayclar iin hazrlanm bir izim
programdr. Program yardmyla bir gemiye ait boru devreleri, lleri serbest girilerek ya
da hazr dosyalardan seilerek izilebilmektedir. Temel mantk olarak nce modeller
oluturulmakta daha sonra ise modellerden izometriler karlmaktadr.

3.2. Boru Modellemek

Boru modelleme yaparken ilk olarak Site yaratlmaldr.

3.2.1. Site Yaratmak

Bunun iin program altrdktan sonra sol taraftaki soy aacnda bulunan Worl
simgesini seerek balamak gerekir.

ekil 3.1: Site yaratma komut girii

Daha sonra Create mensnden <Site> yi semeliyiz. Sonra aadaki resimde

olduu gibi ekrana isim mens kacaktr. smini yazarak siteyi olutururuz (ekil 3.3).
Gvertede bulunan bir devre oluturulaca iin site ad DECK olarak verilmitir.
73
 ekil 3.2: Site yaratma

ekil 3.3: Site ad giri penceresi

3.2.2. Zone Oluturmak

Zone olutururken bir nceki admda oluturduumuz DECK isimli siteyi seerek
ileme devam etmek gerekir.

ekil 3.4: Site seimi

Create mensnden Zone seilerek kan penceredeki isim karsna Zone adn
girmek gerekir (ekil 3.6). rnek alma yangn devresi izimi olaca iin isim olarak
Fire-sys girilmitir.

74
 ekil 3.5: Zone seimi

ekil 3.6: Zone ismi girii

3.2.3. Boru Oluturmak

Boru yaratmak iin daha nceden yaratlan Zone yi seilerek (ekil 3.7)

ekil 3.7: Zone seimi

Pipework toolbar penceresindeki Show pipe creation form seenei kullanlr

(ekil 3.8).

75
 ekil 3.8: Pipe oluturma komutu girii penceresi

Daha sonra aadaki penceredeki 1 numaral blme boru ismi girilir. 2 numaral
blmden hangi devre izilecek ise o devrenin spec i seilir. 3 numaral blmden devrede
kullanlacak borunun ap seilir.

ekil 3.9: Pipe oluturma bilgi girii penceresi

Btn giriler yaplarak soyaacna bakldnda sistem grntlenmi ve yaratlm

olur (ekil 3.10).

76
 ekil 1.10: Oluturulan sistemin soyaac penceresi

Soyaacndan seili olan borunun bran seilir ve kan pencereden, Pipework

toolbar ara ubuunda bulunan Show pipe modification seenei kullanlr.

ekil 3.11: Show pipe seimi

Seim yapldktan sonra kan Modify pipe iletiim penceresinde ekeceimiz boru
ile ilgili koordinat bilgilerini ya da yaplacak deiiklikleri girmek gerekmektedir (ekil
3.12).

77
ekil 3.12: Pipe koordinat girii penceresi

78
 Deerler girildiinde verilen koordinatlarda ekil 3.13te grlen boru ekilmi olur.

ekil 3.13: Pipe koordinat girii penceresi

Burada;

Branch= Boruyu
Head = Balang noktasn
Tail =Biti noktasn

ifade etmektedir.

3.2.4. Eleman Eklemek

Pipework toolbar penceresinden Show pipe component creation form komutu

girildiinde ekil 3.15teki pencere alr. Buradan Set branch diyerek istenilen eleman
eklenebilir. rnek olarak bir flan eklemek iin listeden Flange seildiinde boru apna
uygun flan atlm olacaktr (ekil 3.16).

ekil 3.14: Komponent ekleme komutu girii

79
ekil 3.15: Component ekleme komutu girii

ekil 3.16: Flan oluturma

80
 rnek olarak yukardaki resimde bir flange eklenmitir. Bu flange burada
grlen gne iaretine tkland zaman yukardaki pembe koordinat iareti kacaktr.
Boruyu hangi yne uzatmak istiyorsak (X,Y.Z) o yne ekerek uzatabiliriz. Daha sonra yine
Set branch diyerek istenilen eleman eklenebilir. ekil 1.17de ana boruya eklenen yardmc
borular ve zerinde bulunan bir valf eklenmitir.

ekil 3.17: Flan oluturma

izimimizin bitmi hli bu rnekteki gibi ise ve ilemi sonlandrmak istiyorsak yani
balang ve bitiini belirlemek istiyorsak; <Head> Balang noktasn bitirmek iin
aadaki ilemleri yapmak gerekir.

ekil 3.18: Balang noktas belirleme komutu girii

81
 ekil 3.19: Balang noktas seimi penceresi

ekil 3.20: Balang noktas seimi

Tail (son noktas)i bitirmek iin aadaki ilemleri yapmamz gerekir.

ekil 3.21: Biti noktas belirleme komutu girii

82
 ekil 3.22: Biti noktas seimi penceresi ekil 3.23: Biti noktas seimi

Bu ekilde bir boru devresini tamamlam oluruz.

3.3. Ekipman Yapmak

ekil 3.24: Equipment komutu girii

83
 ekil 3.25: Site seimi

ekil 3.26: Yarat komutu girii

Hangi sitenin ierisinde ekipman yapacak isek onu seip <Create> ierisinden
<Equipment..> komutunu girerek ileme devam edilir.

ekil 1.27: rnek site seimi

84
 Yukardaki rnek ilem seildiinde oluturulacak ekipmann konumunu belirtmemizi
isteyen pencere alr (ekil 1.28). Penceredeki bilgiler aadaki aklamalara gre
doldurulur.

ekil 3.28: rnek site seimi

North: Cl den uzaklk.(Cl= Center Line)
East: Postadan uzaklk
Up: BL dan dan uzaklk(Bl= Base Line)

Koordinatlar oluturduktan sonra imdi ekipman yaratabiliriz.

ekil 3.29: Ekipman oluturma

85
ekil 3.30: Ekipman zellikleri seme

86
 Create: Mensnde istenilen ekildeki malzemeler bulunmaktadr.
rnein; Solid: ii dolu bir malzemedir.
Type: Buradan da ne yapacanz seebilirsiniz (Pipe, Nozzle , vb.).

3.4. Malzeme Listesi Almak

Malzeme listesi almak iin ncelikle devrenin seilmesi gerekir. Soyaacndan
listesini alacamz Zoneyi seerek (ekil 1.31). UnitilitiesReportsRun komutu girip
yukardaki blmlerde renilen ilemler takip edilerek (ekil 1.32) kan pencerelerdeki
istenen bilgiler doldurulup ilem bitirilir. Not defteri eklinde oluturulan malzeme listesi
Excel sayfasna aktarlarak istenen dzenleme yaplabilir.

ekil 3.31: Zone seimi ekil 3.32: Run komutu girii

87
3.5. DXF Dosyas Oluturmak
Program yardm ile izilen devreleri Autocad ve benzeri programlar kullanarak
amak, zerinde baz deiiklikler yapmak ve ktlarn (kda) almak iin kullanlan
komuttur.
rnein; DEPT DLT129 u dxfe evirmek iin aadaki ilemler yaplr.

ekil 3.33: Proje seimi

ekil 3.34: DXF format seimi

88
 ekil 3.35: Sonularn istenen zelliklerinin girii penceresi

3.6. zometri Oluturmak

Isometric grn almamzn amac modellediimiz borularn sahada yaplabilmesi
iin imalatya verilen iilik resmidir.

Isometri alrken <Pipe Isometric> komutunu girmek yeterlidir. Program modelden

yararlanarak lekli ekilde iilik resmini karr. stendiinde bu izometride baz
deiiklikler yaplabilir.

89
ekil 3.36: zometri komutu girii

90
ekil 3.37: Modelden karlm izometrinin grnm

91
 UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET

Aadaki ilem basamaklar ve nerileri dikkate alarak yukarda verilen boru

devresine ait kat modellemeyi gerekletiriniz.

lem Basamaklar neriler

1 numaral fleni yerletiriniz. Set Branch komutunu uygulaynz.

Boru ap 80 mm boyu ise 1000 mm
olan 2 numaral boruyu ekiniz.
Boyu 500 mm olan 3 numaral boruyu
ekiniz.
Boyu 800 mm olan 4 numaral boruyu
ekiniz.
Boyu 1000 mm olan 5 numaral boruyu
ekiniz.
Boyu 1500 mm olan 6 numaral boruyu
ekiniz.
Boyu 500 mm olan 7 numaral bran
borusunu ekiniz.
Modelinizin izometrisini karnz.
3.2.3. Boru oluturmak ile ilgili
blmden yararlannz.
3.2.3. Boru oluturmak ile ilgili
blmden yararlannz.(Ay 90 alnz)
3.2.3. Boru oluturmak ile ilgili
blmden yararlannz.(Ay 90 alnz)
3.2.3. Boru oluturmak ile ilgili
blmden yararlannz.(Ay 90 alnz)
3.2.3. Boru oluturmak ile ilgili
blmden yararlannz.(Ay 90 alnz)
3.2.4. Eleman eklemek ile ilgili
blmden yararlannz.(Ay 90 alnz)
3.5. zometri oluturmak blmnden
yararlannz.

92
KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin

Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. 1 numaral fleni yerletirdiniz mi?

2. Boru ap 80 mm boyu ise 1000 mm olan 2 numaral boruyu

ektiniz mi?

3. Boyu 500 mm olan 3 numaral boruyu ektiniz mi?

4. Boyu 800 mm olan 4 numaral boruyu ektiniz mi?

5. Boyu 1000 mm olan 5 numaral boruyu ektiniz mi?

6. Boyu 1500 mm olan 6 numaral boruyu ektiniz mi?

7. Boyu 500 mm olan 7 numaral bran borusunu ektiniz mi?

8. Modelinizin izometrisini kardnz m?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

93
 LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorularn karsndaki kutular ierisine doru cevab (X) iaretini kullanarak
belirtiniz.

Sorular Doru Yanl

9. Vantage Marine ile ilk olarak Site yaratlmaldr.
10. Site yaratmak iin Create mensnden <Pipe> yi
semeliyiz.
11. lk admlardan biriside Zone oluturmaktr.
12. Boru yaratmak iin daha nceden yaratlan Zone yi
seilmek ve Pipework toolbar penceresindeki Show
pipe creation form seenei kullanmak gerekir.
13. Boru yaratldktan sonra hibir deiiklik yaplamaz.

14. Branch biti noktasn ifade etmektedir.

15. Boru yaratldktan sonra ucuna yada istenilen yerine
herhangi bir standart eleman yerletirilebilir.
16. Solid ii dolu bir malzemedir.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

94
 RENME FAALYET4

RENME FAALYET4
AMA

Bu faaliyet sonunda gerekli koullar salandnda bir boru devresinde bulunan

borularn ve elemanlar dzenleyebileceksiniz.

ARATIRMA

izilmi projeleri inceleyiniz.

Vantage Marine programn kullanan dizayn brolarda aratrma yapnz.

4. VANTAGE MARINE DZENLEME

KOMUTLARI
4.1. arpma Testi (Clashes)
arpma testi oluturulan modellerdeki borularn birbirleriyle ya da baka bir obje ile
akp akmadn kontrol etmektir. Sanal ortamda arpma olsa bile ilem devam
ediyormu gibi grnebilir ancak imalat esnasnda akmalar byk sorunlar dourur, bu
nedenle sistemdeki akmalarn program tarafndan kontrol edilmesi sonradan doabilecek
problemlerin ortadan kaldrlmasn salar.

Testi hangi sisteme yapacaksak soyaacnda o sistemi seip <Utilities> komutunu

girdiimizde alan pencereden <Clashes> seerek ileme devam edilir.

95
ekil 4.1: arpma testi komutu girii

ekil 4.2: arpmalar gsteren tablo

96
 Bu pencerenin st taraftaki <Control> mensn tklayarak altnda alan pencereden
<Check > <CE> se. Bylece arpma testini yapm oluruz.

4.2. Liste lemleri (Create/Modify Lists)

4.2.1. Liste Oluturma

ncelikle listesini karacamz boru sistemini soyaacndan sememiz

gerekmektedir (ekil 4.3).

ekil 4.3: Soyaac

Alan pencereden <Add> , <List> seerek ve bir isim yazarak oluturabiliriz (ekil
4.4).

97
 ekil 4.4: List komutunun girilii

Daha sonra <Add> ,< CE > seerek listeye dhil ederiz(ekil 4.5).

ekil 4.5: Listeye dhil etme komutunun girilii

98
4.2.2. Liste Silme

Listeyi silmek iin <Remove> , <All > tm listeleri silmek. <Remove> , <CE>
seilen dosyalar silmek (ekil 4.6).

ekil 4.6: Liste silme komutunun girilii

99
4.3. Renk Vermek

ekil 4.7: Renk verme komutunun girilii

Burada ama alma srasnda kolaylk salamak iin borulara renkler atamaktr.
Bunun iin;<Settings> komutunu seip <Graphics> girilir. Altnda renk deitirme
penceresi vardr. Buradan ayn zamanda arka plan da deitirebilirsiniz. Hangi rengi
verecekseniz o rengi sayarak hangi numaral renk olduunu bulduktan sonra. lk olarak hangi
boruya renk vereceksek onu soyaacndan seerek komut satrna Q ATT yazmamz gerekir,
orada kan renk yazsna tklayp sizin setiimiz renk numarasn tespit ederek ilemi
bitirmi oluruz.

rnek;
RENK 25 yazarak <Enter> .

4.4. Dzenleme Yapmak ( Hierarchy)

Soyaacnda bulunan sralamay dzenlemek iin bu komut kullanlr. Bu komuta
ulaabilmek iin Modify ara ubuu ierisinde Hiararchy tklayarak oradan Recorder
seilir (ekil 4.8).

100
 ekil 4.8: Sralamay deitirme komutunun girilii

ekil 4.9: Sralamann deitirilii

Yukardaki pencerede grld gibi yerlerini ayarlaya biliyoruz ayarladktan sonra
Apply diyerek ilem tamamlanr.

4.5. Bir Projeden Baka Bir Projeye Eleman Kopyalama (Db

Listing)
lk olarak Hangi Eleman kopyalayacaksak onu soyaacndan semeliyiz. Daha sonra
Utilities komutuna tklayarak aada alan pencereden DB Listing Komutunu semeliyiz.
rneimizde ZONE CAT_WALK ekipmann baka bir projeye kopyalayacaz.

101
 ekil 4.10: Eleman kopyalama komutunun girilii

ekil 4.11: Eleman ekleme penceresi

Ekipman ekleye bilmek iin ZONE CAT_WALK seili iken Add komutuna
tklayarak aada alan CE den ekipman ekleriz.
Ekledikten sonra Elements mensnde grnecektir. Filename Blmne kayt ad
yazlr. Yukarda nasl yazlaca gsterilmitir.
C:\WM: Kaydettiiniz adres
/CAT.TXT: Kopyalayacamz elemana verdiimiz ad
Apply ile ilem tamamlanr.

102
ekil 4.12: Eleman ekleme seenekleri penceresi

ekil 4.13: CAT dosyasnn bulunduu adres

103
 Dosyann geldii yeri ekil 4.13te gryoruz. CAT dosyasn ULTRA EDT de
aarak (ekil 4.14) teki ilemleri gerekletirebiliriz.

ekil 4.14: CAT dosyasnn dzenlenmesi

Daha sonra ekil 4.15teki ilemleri yaparak. Hangi projeye kopyalayacaksak o

projeyi anz.

ekil 4.15: Kopyalanacak dosyasnn almas

104
 ekil 4.16: Dosyann istenilen siteye kopyalanmas
Atktan sonra hangi sitenin iinde bulunacak ise o siteyi soyaacndan seiniz. Daha
sonra komut satrna yukarda olduu gibi;

$M(boluk)(sa tklayarak yaptr deyiniz(bu ilemi yukarda kopyalamasn

yapmtk imdide yaptrdk.) Yani ksaca;

$M C:\VM\CAT.TXT

Yazarak ENTERa basnz. lem tamamlanmtr.

4.6. Antet Doldurmak

ekil 4.17: Antedi doldurulacak dosyann seilmesi

105
 ekil 4.18: Antette yer alacak bilgilerin doldurulmas

TANK_CLEAN1/1 borusunun antedini dolduralm. Bunu iin ilk nce izometri alp.
Daha sonra yukardaki seili ekilde Q ATT Yapnz daha sonra aadaki resimde
grnd gibi doldurunuz.

4.7. Draft Almak

4.7.1. Draft Oluturmak

ekil 4.19: Draft alnacak devrenin seilmesi

lk olarak soyaacndan REGI DECK seerek Create tklayarak yukarda gsterilen
yerlerden devam ediniz. Aadaki DRWG 293.013-P2 oluturduk.

106
 ekil 4.20: Draft alnacak devrenin atlaca sayfann seimi
Daha sonra aadaki pencere alr buradan OK diyerek devam ediniz.

ekil 4.21: Drafta isim vermek

ekil 4.22: Draft ile ilgili bilgilerin doldurulmas

1: Draftn aldmz projenin ismi
2: Kt seimi
3: Kdn eklini semek (Yatay Dikey)
4: Uygula

107
Bu ilemi yaparak kdmz oluturduk.

ekil 4.23: Draft ile ilgili limit ayarlama komutu girii

108
Aadaki penceredeki bilgileri doldurarak Attributes komutunu seiniz.

ekil 4.24: Draft ile ilgili view ayarlar penceresi

ekil 4.25: Draft ile ilgili Attributes ayarlar penceresi

109
ekil 4.26: Draft ile ilgili Drawlist komutunun girilii

ekil 4.27: Drawliste sistem ekleme

110
4.7.2. Draft teki Ekipmanlara sim Vermek

ekil 4.28: sim verme komutu girii

ekil 4.29: sim verilecek parann seilmesi

111
4.7.3. Draft Update Etmek

ekil 4.30: Update komutunun girilii

112
 UYGULAMA FAALYET

UYGULAMA FAALYET
Aadaki ilem basamaklar ve nerileri dikkate alarak renme faaliyeti-3 te izilen
projeye ait dzenleme ilemlerini yapnz.

lem Basamaklar neriler

Yukarda verilen rnek
17. arpma testini yapnz.
almalardan yararlannz.
Yukarda verilen rnek
Listelerini oluturunuz.
almalardan yararlannz.
Yukarda verilen rnek
Borulara renk veriniz.
almalardan yararlannz.
Yukarda verilen rnek
Borular dzenleyiniz.
almalardan yararlannz.
Yeni bir proje oluturarak bu projedeki Yukarda verilen rnek
elemanlar oraya kopyalaynz. almalardan yararlannz.
Yukarda verilen rnek
Draft alnz.
almalardan yararlannz.
Yukarda verilen rnek
Antedi doldurunuz.
almalardan yararlannz.
Yukarda verilen rnek
DXF dosyas yaratnz.
almalardan yararlannz.

113
 KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin

Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. arpma testini yaptnz m?

2. Listelerini oluturdunuz mu?

3. Borulara renk verdiniz mi?

4. Borular dzenlediniz mi?

5. Yeni bir proje oluturarak bu projedeki elemanlar oraya
kopyaladnz m?
6. Draft aldnz m?

7. Antedi doldurdunuz mu?

8. DXF dosyas yarattnz m?

DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.

Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

114
 LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorularn karsndaki kutular ierisine doru cevab (X) iaretini
kullanarak belirtiniz.
Sorular Doru Yanl
1. arpma testi oluturulan modellerdeki borularn
birbirleriyle ya da baka bir obje ile akp akmadn
kontrol etmektir.
2. Listeyi silmek iin <Remove> , <All > seilen dosyalar
siler.
3. Bunun iin;<Settings> komutunu seip <Graphics> komutu
ile borulara renk atanabilir.
4. Bir projeden baka bir projeye eleman eklemek mmkn
deildir.
5. Dizayn edilen boru sistemindeki tm elemanlar antede
yazdrlabilir.
6. Tm sonular kt zerine aktarlabilir.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap

verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

115
 MODL DEERLENDRME

MODL DEERLENDRME
YETERLLK TEST

Modl ile kazandnz yeterlii aadaki ltlere gre lnz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. Nupas Cadmatic plant modeller alma prensiplerini
kavradnz m?
2. Nupas Cadmatic plant modeller ara yzlerini rendiniz
mi?
3. Nupas Cadmatic plant modeller komutlarn kullanarak
bir boru devresi izdiniz mi?
4. Nupas Cadmatic plant modeller komutlar ile izilen
devrede deiiklikler yaptnz m?
5. Nupas Cadmatic plant modeller iinde tanmlanm olan
standart objeleri iziminize tadnz m?
6. Nupas Cadmatic plant modeller pipe alma alan
oluturdunuz mu?
7. izilen bir boru devresine ait izometriyi kardnz m?
8. karlan izometride deiiklikler yaptnz m?
9. alma alanlarnz kayt ederek Admin e teslim ettiniz
mi?
10. Vantage Marine alma prensiplerini kavradnz m?
11. Vantage Marine ara yzlerini rendiniz mi?
12. Vantage Marine komutlarn kullanarak bir boru devresi
izdiniz mi?
13. Vantage Marine komutlar ile izilen devrede
deiiklikler yaptnz m?
14. Vantage Marine ierisinde tanmlanm olan standart
objeleri iziminize tadnz m?
15. Vantage Marine Pipe alma alan oluturdunuz mu?
16. izilen bir boru devresine ait izometriyi kardnz m?
17. karlan izometride deiiklikler yaptnz m?
18. DXF Dosyas oluturdunuz mu?

116
 CEVAP ANAHTARLARI

CEVAP ANAHTARLARI
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

RENME FAALYET -1N CEVAP ANAHTARI

1. D
2. D
3. Y
4. D
5. Y
6. D
7. D
8. D
9. D
10. Y

RENME FAALYET 2NN CEVAP ANAHTARI

1. D
2. D
3. Y
4. D
5. Y
6. D
7. D

RENME FAALYET -3N CEVAP ANAHTARI

1. D
2. Y
3. D
4. D
5. Y
6. Y
7. D
8. D

117
RENME FAALYET 4N CEVAP ANAHTARI

1. D
2. Y
3. D
4. Y
5. D
6. D

118
KAYNAKA

KAYNAKA

119