TEMEL FOTORAF

SEMNER

Murat GR

1
 TEMEL FOTORAF
ETM NOTLARI

1. FOTORAF NEDR?
2. FOTORAF MAKNALARI
3. OBJEKTFLER
4. POZLANDIRMA
5. RTC (OBTRATR)
6. DYAFRAM
7. IIK
8. FLMLER
9. FLTRELER
10. FLA KULLANIMI
11. KOMPOZSYON
10. SAYISAL FOTORAFILIA GR

2
 NN FOTORAF

Yaklak iki asrdr hayatmzda yer

edinen Fotoraf,artk gnmzde
teknolojinin de destei ile ok fazla
kullanm alan bulmutur. Yaygnlk
ve paylam alanlarnn artmas ile
yazl tarihin yannda bireylerin
grsel tarihinin en nemli belgesi
olarak yerini almtr. Gzel, ortak
beenilere hitap eden bir eser ortaya
karma ve bu eserin kitlesel
paylam konusunda en geni
katlmn saland alandr fotoraf.

3
 FOTORAF NEDR ?

Emile Zola, der ki : Benim fikrimce bir eyi fotoraflayana kadar onu gerekten grdnz iddia
edemezsiniz.

Var olan gzellie ahitlik etmek, belgelemek ve paylamak,..

Robert Haas n fotorafnn byk ironisi olarak ifade ettii gerek bu noktada daha bir
berraklayor. Bir grnty plak gzle grp onu plak gzn gremeyecei ekilde kayda
alrm.

Fotoraf nedir , nasl ekilir ?

Teknik tanm : Nesnelerden yansyan n a duyarl bir yzeyde iz brakmas ve bu izin

kimyasal veya elektronik srelerden geirilmesi..

Tanm fotorafn nasl olutuunu anlatr, fakat bundan ziyade, o kareye ne anlam yklendii ve sz
konusu grntnn muhtemel yorumlarnn n plana kmas daha nemli..

Yaanlan zaman diliminde k ve mekan duygularmzla yourmamz..

4
Fotoraf szc, eski yunanca ve Latincede ayn kkten gelen
photos (k) ve graphis (yaz) szcklerinin birlemesinden
olumutur. Ik ile yazmak anlamna gelir. Fotorafn temel
malzemesi IIK tr. Fotoraf ile bir mesaj iletmeye alan kiinin
iyi tanmas ve kullanmas gerekmektedir. Fotorafnn, amacna
uygun fotoraf oluturabilmesi iin, baz teknik bilgileri bilinmesi ve
fotoraf makinesi, objektif, film, filtre, fla, tripod gibi teknik malzemeleri
kullanlmas gerekebilir. Bunun yannda sosyolojik, fizyolojik, estetik ve
kltrel deerler hakknda bilgi sahibi olmaldr. Btn bu birikimlerin
sonucunda ortaya kan yaptlara fotoraf diyoruz. Teknolojik deiimle
birlikte kullanlan malzemeler de deimektedir. Fakat, malzemeler
deiime urasa da Ik ile yazmak mant her zaman ayn kalmaya
devam edecektir.

Fotoraf basit bir ekim aamasndan ibaret deildir. Yukarda

bahsedilen tm birikimlerin nda; planlama, tasarm, uygulama
(ekim), sunum aamalarndan oluur. Yani fotoraf makinesi ile ekim
nemli aamalardan biri olmakla birlikte, dier aamalar ve birikimler
de nemli paya sahiptir.

5
FOTORAF TARH I

6
 FOTORAF TARH II

Karanlk Kutu Mercekli Karanlk Kutu

Rnesans devrinde sanatlar 1548 ylnda Danielo Barbaro adl

resimde perspektife bavurmaya bir Venedikli tarafndan karanlk kutunun
balaynca karanlk kutuyu (camera deliine bir mercek yerletirmek suretiyle
obscura) buldular. Bylece, n girdii daha net bir grnt elde edildi.
ufak bir delik araclyla karanlk kutunun
br ucunda konunun ters evrilmi bir
grnts grlebiliyordu.

7
1826 ylnda Joseph Nicephore Niepce (1765-1833) tarafndan ekilen ilk fotoraf 8
 9
1838 ylnda Louis Daguerre (1787-1851) tarafndan ekilen ilk insan fotoraf
 10
lk fotoraf studyolar Berlin 1893
 11
Analogdan Dijitale Fotoraf Makineleri
 FOTORAF MAKNELER

Fotoraf denilen grntleri kaydedebilmek iin, fotoraf makinesi dediimiz

karanlk kutu lar kullanrz. Makinelerin grevi, objektiften giren , film ya da
alglayc denilen kayt dzlemine kontroll ekilde dmesini salamaktr.
Enstantane ve diyafram gibi kontrol mekanizmalar sayesinde istenilen nitelikte
grnt oluturulur.

Fotoraf makineleri format, yap, marka, fiyat gibi eitli farkllklar tasalar da
ortak zelliklere sahiptir. Fotoraf makinelerini 4 temel kritere gre
snflandrabiliriz.

A. Kulland film/sensr boyutuna gre

B. Vizor / Baka sistemlerine gre
C. Netleme sistemlerine gre
D. Kayt sistemlerine gre

12
 FLM/SENSR BOYUTLARINA GRE
FOTORAF MAKNELER

I. Byk Format Makineler II. Orta Format Makineler III. Kk Format Makineler
4 x5 (10x12,5cm) 645 (6x4,5cm) APS (16,7x30,2mm)
5 x7 (13x18cm) 66 (6x6cm) 35mm (24x36mm)
8 x10 (20x25cm) 67 (6x7cm) X-Pan (24x65mm) Panoramik
69 (6x9cm) DX (16x24mm) Dijital Format
612 (6x12cm) Panoramik Kompakt Dijital Makineler
617 (6x17cm) Panoramik
13
 FLM/SENSOR BOYUTLARINA GRE
FOTORAF MAKNELER
DSLR Gruplar

I. Giri Seviyesi

22.3 x 14.9 mm CMOS sensor

14
 FLM/SENSOR BOYUTLARINA GRE
FOTORAF MAKNELER
DSLR Gruplar

II. Orta Seviye

22.3 x 14.9 mm CMOS sensor

15
 FLM/SENSOR BOYUTLARINA GRE
FOTORAF MAKNELER
DSLR Gruplar

III. Pro Seviye 1x (Full Frame) IV. Pro Seviye 1.3x (Crop)

24 x 36 mm CMOS sensor 18.6 x 27.9 mm CMOS sensor

16
 FOTORAF MAKNELER
A. Kulland film boyutuna gre fotoraf makineleri

Fotoraf makinesi retimi teknik ve olduka zor bir itir. Fakat daha zor olan bir sre de uygun film
retimidir. Film retimindeki zorluk, reticileri belirli boyutlarda film retmeye yneltmitir.
Bunun sonucu olarak da makine reticileri bu boyutlara uygun fotoraf makineleri tasarlayp,
retmilerdir.

Format ad verilen film boyutlarnn, fotoraf iin ok nemli sonular vardr. Oluturmak istediiniz
grnt iin kk boyutlarda bir film kullanrsanz, bu filmden yapabileceiniz kaliteli basknn
boyutlar kk olacaktr. Byle bir filmden byk boyutta bask istendiinde ise, keskinlik
azalacak ve renkler birbirine girecektir. Bu nedenle, fotoraf makinesi amacna uygun olarak
alnmaldr. Kk boyutlu filmle afi yaplamayaca bilinmelidir.

Kk formatl fotoraf makineleri : Kk boyutlu olmalar nedeniyle cebe, antaya kolaylkla

sabilen bu makineler, 1970 li yllarda piyasaya kt. 110 koduyla anlan filmin ok kk olan
boyutlar (grnt boyutu yaklak 7 x 11 mm) makinelerin de boyutlarn olduka kltmt.
1980 ortalarnda retimi sona erdi.

APS makineler : APS (Advanced Photo System) olarak 1996 ylnda piyasaya srld. Film
kasedini makinenin iine yerletirdiinizde kendi kendine filmi saryor oluu, film bitmeden
kaseti karmak istediinizde kanc karede kalm olduunuzu aklnda tutmas ve bu kaseti
yeniden makineye yerletirdiinizde kaldnz kareye kadar filmi ilerletmesi gibi akll
zelliklere sahipti. Film grnt boyutu 16.7 x 30.2 mm, ok kompakt bir tasarm salamt.
Filmin kk boyutlar nedeniyle, ekilen fotoraflarn kaliteli olarak byk boyut baslabilmesi 17
olanakl deildir. Bu nedenle, fotoraflkla ciddi ilgilenenler iin uygun deildir.
FLM/SENSR EBATLARI

18
 FOTORAF MAKNELER

35 mm lik film/sensr kullanan fotoraf makineleri : 35 mm lik film, hem fotoraf hem de sinema
alannda kullanlan 135 kodlu filmin yaygn olarak kullanlan addr. 1920 lerin sonunda Leica
firmasnn kulland format olmas dolaysyla, Leica format olarak da bilinir. 24 x 36 mm lik grnt
alan ile ok byk olmayan basklar iin yeterlidir.Bu format, basit ve ayar gerektirmeyen
modellerde kullanlabildii gibi, ok ileri SLR modellerde de yaygn olarak kullanlmaktadr.

Orta format film/sensr kullanan makineler : 120 koduyla bilinen ve Roll film olarak adlandrlan
filmi kullanan makinelerdir. ift (TLR) ya da tek objektifli refleks (SLR) olan bu makineler ounlukla
kutu grnmne sahip olup, dier modellere gre daha byk, ar ve pahaldr. Orta format
filmler ile 4.5 x 6 cm, 6 x 6 cm, 6 x 7 cm, 6 x 8 cm ve 6 x 9 cm gibi boyutlarda grnt oluturulup,
daha byk boyutta kaliteli basklarn yaplmas salanabilir. Bu nedenle, zellikle profesyonel
alanda tercih edilmektedir.

Byk format (plan) film kullanan makineler : Plan (sheet) film kullanan makineler 10 x 12.5 ve
20 x 25 cm film kullanrlar ve teknik kamera ya da krkl atlye kameralar olarak da
adlandrlrlar. erit film deil, tabaka eklinde satlan plan film kullanyor olular, pepee ekim
yapmay imkansz hale getirir. Bu nedenle yalnzca mimari ve rn ekimlerinde kullanlr. Ar
yaplar gerei, tripod ya da baka bir ayak zerinde kullanlmalar gerekir. Objektifleri yksek
kalitede byk grntler alacak ekilde gelitirilmitir. Krkl gvde perspektif dzeltmeleri ve
alan derinlii etkileri yapabilir. ok pahal ve ar olmalar nedeniyle sadece profesyonel alanda
kullanlr.
19
 KK FORMAT MAKNELER

Canon EOS 1n filmli Canon EOS 1Ds MIII dijital

20
 ORTA FORMAT MAKNELER

Hasselblad 500CM filmli Hasselblad H3 Dijital

21
 BYK FORMAT MAKNELER

4 x5 Sinar P2
33MP Dijital Arkalk

Shift (Kaydrma) etkisi

22
 FOTORAF MAKNELER

B. Vizr (Baka) sistemlerine gre fotoraf makineleri

Vizr gzmz dayayarak baktmz pencerenin addr. Vizr sistemi ise, grnty bu
pencereden gzmze kadar ulatran sistemdir. Vizr sistemi, ok basit mercek sistemlerinde
oluabildii gibi, kaliteli mercekler ve aynalardan da oluabilir. Son zamanlarda kan dijital fotoraf
makinelerinin ounda elektronik vizr kullanlmaktadr.

Ayr Vizrl Makineler : Objektiften bamsz gr olan vizrlere denir. Bu vizr sistemine gre
kullann gzne ulaan grnt ile, objektifin iinden geen grnt ayn deildir. Bu farkllk,
istenilen grntnn olumamas sonucunu yaratabilir. Bu olumsuzlua paralaks hatas diyoruz.
Gelen olarak basit kompak ve ayar gerektirmeyen makinelerde kullanlr.

SLR Makineler : SLR (Single Lens Reflex) makineler, tek objektifli, grnty ayna yardm ile
yanstan makinelerdir. Bu makinelerde objektiften filme ulaan grnt tam olarak grlebildii iin
kompozisyon ve netleme kolayca yaplabilir. Objektif ve film arasnda n getii yol zerinde 45
derecelik a ile yerlemi olan ayna, grnty makinenin st blmnde bulunan prizmaya
yanstr. Prizmadan geen grnt iki ayna tarafndan gze ular. Deklanr basld anda ayna
yukar kalkar, Bu srada filmin nndeki rtc perde alr. Bu ekilde k, arkada bulunan filme ya
da alglaycya ular ve pozlama gerekleir. Ama bu sistem de mkemmel deildir. Aynann yukar
kalmas srasndaki sarsnt ve ekim annda gzn grntye ulaamamas problemleri vardr.
Ksa pozlamalarda bu grnt kayb problem yaratmaz, fakat uzun gece ekimlerinde bir sorun
haline gelebilir. En kullanl ve yaygn kullanlan refleks makineler ounlukla 35 mm formatta
olmasna karn, orta format (120) ve APS film kullanan modeller de mevcuttur. 23
 BAKA (VZR) SSTEMLERNE GRE
FOTORAF MAKNELER

TLR Makineler
(Twain Lens
SLR
Ayr Bakal Makineler Reflex) Krkl Makineler
Makineler TLR Makineler
(Range Finder) (View Camera)
(Single Lens (Twin Lens Reflex)
Reflex)

24
PARALAX HATASI

25
 FOTORAF MAKNELER

TLR Makineler : TLR (Twin Lens Reflex) ift objektifli aynal modellerin n paneline yerletirilmi
iki objektif birlikte hareket ederler. stteki objektif grnty grmek ve netlemek iindir. Alt
objektifin arkasndaki perde, deklanre basldnda alr ve k ieri girerek filmi pozlar. Bu
makinelerde de paralaks hatas oluur. ounda objektif deitirme olana yoktur. Snrl sayda
orta format film kullanan makine reti yaplmtr. Gnmzde kullanlmamaktadr.

Elektronik vizr : Dijital fotoraf makinelerinin bazlarnda, vizrde kk bir ekran ile fotoraf
makinesinin yakalad grnt grlr. Bu grnt, objektiften geen grntnn bire bir
grnmesi ile ekeceimiz grntnn aynsnn ekranda grlmesini salar. Burada ekrann kalite
ve zellikleri nemlidir. Bu tip makinelerde grnt optik vizre gre yapay bir grntdr ve genel
olarak makine daha fazla pil harcar.

26
 FOTORAF MAKNELER
C. Netleme Sistemlerine Gre fotoraf makineleri

Konunun uzaklna bal olarak film dzlemi zerine den grnt de net veya flu olarak
belirecektir. Konunun net olarak kaydedilebilmesi iin makine sisteminin ya da kullancnn abas
gerekir.

Netleme gerektirmeyen makineler : ok basit ve kompakt makinelerde kullanlr. Geni al ve

kk diyaframl sabit bir objektife sahiptir. Yani net alan derinlii fazladr. Konuya yaklamadan
ekim yapldnda grlebilir her ey net olarak film dzleminde oluur. Konuya ok yaknlamak
netsizlie yol aar. Diyafram deeri nedeniyle k geirgenlii azdr. Bu nedenle, ok miktarda a
gereksinim duyulur. zellikle i mekan ekimlerinde fla kullanm zorunludur.
Manuel Netleme gerektiren makineler : Objektif zerinde el ile ayarlanabilen (manuel) bir
netleme halkas bulunan ve genellikle objektifi deiebilen modellerdir. Netleme halkasnn
evrilmesiyle, objektif iinde yer alan bir grup mercek ileri ve geri hareket ederek netlii salar.
Konuya gz kontrolu ile netleme yaplr. Refleks tiplerde, ayna ile prizma arasnda bulunan buzlu
cam, netlemeye yardmc olacak bir ayar sistemine sahiptir.
Otofokus Makineler : Deklanre yarm basldnda harekete geen kk bir elektrik motoru,
objeye otomatik olarak netleme yaplmasn salar. Otofokus (AF) gerektiinde manuel olarak da
kullanlabilir. Temelde 3 ayr otofokus sistemi vardr.
nfra-red nlar yardmyla,
Ultrasonik ses dalgalar yardmyla,
Ton farklarna (kontrasta) duyarl dedektrler yardmyla alanlar.

ounlukla ton farklarna duyarl dedektrler yardmyla netleme sistemi kullanlr. Gn getike 27
duyarllk ve hzlar artmaktadr.
FOTORAF MAKNELER

28
 FOTORAF MAKNELER
Netlik tek bir noktaya yaplacaksa OneShot veya Single AF modu kullanlr. Netlik yapmak istediiniz alan
seerek yarn deklanr ile netlii tamamlayp yeil netlik veya netlik tamam sesini duyduktan sonra ekimi
yapabilirsiniz. Eer netlik blgesi merkezde ise parmanz yarm basl haldeyken kaldrmazsanz kare iinde
yer deitirelebilir ve ilk netliinizi tutabilirsiniz. AI Servo AF veya Contionous AF gibi modlar hareket eden
konular izlemek iin idealdir. Konunuz yer deitirse de setiiniz netlik alan iinde ise net kalmaya devam
eder. AI Focus veya Automatic Focus gibi modlarda netlik makinenin belirledii alana kayar. Bu yzden son
seenek fotorafnn ok makul grmeyecei seenektir.

29
FOTORAF MAKNELER

30
SUALTI MAKNELER

31
PANORAMK MAKNELER

32
POLAROD MAKNELER

33
PINHOLE (ine delii) MAKNELER

34
 FOTORAF MAKNELER
D. Kayt Sistemlerine Gre fotoraf makineleri

1. Kimyasal Film Kullanan Makineler

Objektiften giren grntnn, a duyarl kimyasal bir madde ile kapl olan film yzeyine dt,
imdiye kadar anlatlan tm makinelerin girdii kategori.

2. Dijital Makineler
Kimyasal film kullanan makinelerden en nemli fark, grnty kaydetmek iin film yerine saysal
bir ortam kullanmasdr. Grntnn dt dzlemde, CCD veya CMOS olarak adlandrlan
grnt alglayclar bulunur. Bunun dnda her ey (optik dzenek, vizr, diyafram, obtratr, v.b.)
film kullanan makinelerle ayndr.

Grnt alglayclar, zerlerine den k nlarn elektrik akmna eviren aygtlardr ve

yzeylerinde kk alglayclarn dizilim skl znrlk olarak tanmlanr. Yksek znrlkl
bir alglayc zerinde ok sayda minik alglayc bulunur ve bu sayede daha kk ayrntlar
kaydedebilir. znrl yksek olan bir dijital fotoraf makinesi, daha byk boyutlarda kaliteli
basklar yaplabilmesine olanak verir.

35
 DJTAL FOTORAF MAKNELER

Profesyonel SLR Makineler

Profesyonel DSLR Makineler Yar Profesyonel Makineler Kompakt Makineler

Film boyutlarna yakn Sensr 1/1,6 Sensr 1/2,5 Sensr

24x36mm Full Frame veya (6,3x8,5mm) (4,3x5,8mm)
16x24mm DX Format
36
 FOTORAF MAKNELER
CCD : Charged Coupled Device Yk birletirme aygtdr. Pikseller a maruz kaldklarnda,
elektrik yklerini ayr bir elektrik amplifikatrne aktarr. Bilgilerin amplifikatre aktarlma ilemi ok
hzl olmasna karn, saniyenin kata kan kapsadna bakldnda nemli bir zaman dilimidir.
Bu gecikme, fotoraf makinesinin saniyede ka fotoraf ekilebileceini belirlemektedir.

CMOS : Complimentary Metal Oxide Semiconductor stn Metal Oksit Yar letken in
ksaltmasdr. Eskiden CMOS sensrleri greceli olarak dk kalitede grnt retiyor ve retim
teknolojisi daha pahalyd. Fakat son yllarda, sensrlerin ortaya kard gereksiz elektronik
parazitleri ortadan kaldracak teknolojiyi gelitirerek profesyonel kalitede grnt elde edilmesi
salanmtr.

Dijital grnt nasl oluur ?

Dijital grntler piksellerden ya da basit bir dille noktalardan oluur. Her pikselin, iki tabanl bir say
ile tanmlanan deeri vardr. Bir bitlik bir fotoraf 1 ve 0 lardan oluan bir dizi piksellerden oluur ve
elde edilen renk yalnzca siyah ve beyaz olur. Renkli dijital grntlerde her bir piksel iin 24 bit
kullanlr bylece ana renkler olan krmz, yeil ve mavi iin 8 er bitlik 3 blm oluturulur.
Grntnn boyutlarn, enine ve boyuna bulunan piksel says belirler. rnein 3000 x 2000
piksellik bir grntde toplam 6,000,000 (6 MP) piksel vardr ve her pikselin rengi 24 bitlik bir say
ile tanmlanr.

Bir in uzunluktaki piksel says, znrln birimidir. rnein bir in uzunluk 300 piksel yer
alyorsa, byle bir fotoraf iin 300 ppi znrlnde denir. 300 ppi kaliteli bir fotoraf iin yeterli
bir znrlktr. 72 ppi ise ancak internet ortamnda kullanlabilir. Bir fotorafn yalnzca
znrlnden sz etmek de aslnda yeterli deildir. nk grntnn boyutlarnn da 37
znrlk kadar nemi vardr.
 DJTAL GRNT

Sensor (Alglayc)

38
DJTAL FOTORAFILIK
DJTAL EKM

40
FLM AKII ve DJTAL AKI

41
 GR AILARINA GRE
OBJEKTFLER
Super Tele
(>200mm)

Tele

Normal

Geni A
(Wide)

Ultra Wide

Balk Gz
(Fish eye)

42
35mm (Full frame)
 OBJEKTFLER
Objektif, film zerinde grnt oluturmaya yarayan mercekler
topluluudur. Objektifler birden ok mercein bir ka grup
halinde dzenlenmesi ile oluur. Mercein kalitesi, objektifin
kalitesini belirler.

Fotorafta kaliteyi belirleyen temel elerin banda gelir.

Ayrca, temel k kontrol mekanizmalarndan biri olan
diyafram da iinde barndrr.

Odak uzakl
Objektifin optik merkezi ile film yzeyi arasndaki uzakln
milimetre cinsinden ifadesidir. Odak uzakl genellikle objektif
sonsuza ayarlandnda bulunan deerdir.

Ik geirgenlii
Bir objektifin sahip olduu maksimum diyafram akl,
objektifin k geirgenliini gsterir. Diyafram aklnn
byk olmas daha fazla k geirmesini salar. Bunun yarar
ise, daha az k koullarnda ekim yapabilmek, daha dar
alan derinlii elde etmek, ve daha yksek enstantane
kullanmna olanak vermesidir. Ayrca, k geirgenlii fazla
olan objektif ile lo ortamlarda netleme yapmak daha kolay
olacaktr.
43
 OBJEKTFLER

Keskinlik

Bir objektifin kalitesini belirleyen temel kriterdir. Tek bana llebilen bir zellik deildir. zme
gc ve kontrast gibi deikenlere baldr.

zme gc, 1 milimetrelik bir aralkta izgi ayrma gcn gsterir. Kaliteli bir objektif bir
milimetrede 100 den fazla izgiyi ayrabilir. Fotorafik alma iin bu yeterlidir.

Objektifin kontrastl ise, grntdeki en parlak blgenin en karanlk blgeye olan aydnlanma
oran ile belirlenir. Bu deer ne kadar yksek ise, o kadar yksek kontrast var demektir.

Objektifler en yksek performanslarn, genellikle sahip olduklar en ak diyaframdan iki stop ksk
deerde gsterirler.

Lens keskinlii merkezden kenarlara doru gidildike azalr. Bu yzden optik olarak en kaliteli
grnt karenin merkezinde ve etrafndaki dairesel alanda yer alr.

44
 OBJEKTFLER
Objektifler gr alarna gre snflandrlr. Objektifin optik
merkezinden filmin apraz kelerine izilen iki izginin
arasnda kalan ann deeri, objektifin gr asn belirler.

Normal (standart) Objektifler

Gr as insann tek gzyle sabit bir noktaya baktnda
grd aya yakn olan objektife (46 derece) normal objektif
diyoruz. 24x36 mm film kullanan makinelerde normal objektif
odak uzunluu 50 mm dr. Bu objektifler, k geirgenlii ve
keskinlii yksek olmas, buna karn fiyatlarnn dk Olmas
nedeniyle en ideal objektiflerdir.

Genis al objektifler
35 mm lk film kullanan makineler iin odak uzunluu 50
mm den daha az olan objektifler geni al objektiflerdir. 15
35 mm arasndadr. Geni a objektifler net alan derinlii fazla
olduundan, konu derinlii boyunca net bir grnt salayabilir.

Tele objektifler
Normal objektiften daha uzun odak uzaklna sahip objektiflere
tele objektif denir. Fotoraf makinesini konuya yaklatrmaya
gerek kalmadan, normal objektife gre daha byk grnt
oluturan objektiflerdir. Odak uzakl artka, bytme gleri
artar. Alan derinliinin snrl oluu, asl konuyu evresindeki 45
ayrntlardan arndrma olana salar.
 OBJEKTFLER
Tele objektiflerin bir zellii de ard arda sralanm
grntleri, birbirine yaknm gibi gstermesidir.
Perspektif ylmas denilen bu etki yaratc
amalarla kullanlabilir.

Uzunluu nedeniyle ok kk sallanmalar

fotoraf fazlaca etkiler. Bu nedenle odak
uzaklna eit enstantane deerlerinin (500 mm
iin 1/500) altnda sehpa kullanlmaldr. Ayrca, net
alan derinlii az olduu iin en kk hata
netsizlie yol aabilir.

Balkgz objektifler
ok geni al (6mm-15mm) objektiflerdir. Balklar
gibi 180 derece gr as saladklar iin bu ad
alrlar. Kullanm alan ok snrldr.

46
 OBJEKTFLER

Prime (Sabit Odakl) Objektifler

Odak uzakl sabit olan objektiflere denir. (24, 50, 105, 500,...) Asal
objektiflerin zoom objektiflere gre k geirgenlii daha fazladr.
Ancak sk sk objektif deitirme zorunluluu, fotorafnn hzn keser.
Az cam grubu

47
 OBJEKTFLER
Zoom (Deiken Odakl) Objektifler
Objektif zerindeki bir halkann ileri-geri hareket ettirilmesiyle odak
uzakl deiebilen objektiflerdir. Odak uzakl iki deer arasnda
deiebilen tm objektifler zoomdur. Bu tr objektiflerin asal objektiflere
oranlar k kayb vardr.

48
OBJEKTF ETLER

PC
Sabit Zoom
Objektifler
Objektifler Objektifler
24 mm f/3.5
35mm f/1.4 17-40mm f/4.0

Makro Balk Gz Aynal

Objektifler Objektifler Objektifler

100mm f/2.8 15 mm f/2.8

49
600mm f/8.0
MACRO
 OBJEKTF ETLER
Konvertrler
Objektif ile makine arasna taklarak objektifin
odak uzakln artran mercekler dizisine
telekonvertr diyoruz. Objektifin nne taklarak
odak uzakln azaltan mercekler dizisine ise
geni al konvertor denir. Ucuz ve hafif
olmalarna ramen, film yzeyine ulaan k
miktarn azalttklar ve grntde kayplar
nedeniyle dikkatli kullanlmas gereken
malzemelerdir.

Sralananlar dnda, yakn ekim yapmaya

olanak tanyan makro ve mikro objektifler ile
perspektif bozulmalar dzeltebilen perspektif
kontrol ya da shift gibi zel objektifler
tasarlanmtr.

Netleme Hareketli konulara netlik yapmak

SLR makinelerde AF veya manuel netleme
yaplabilir. Manuel netleme, netleme halkasn
saa veya sola evirerek salanr.
nceden Netleme ve zleyerek Netleme fotoraflarn renmesi
gereken iki nemli yetenektir. nceden netleme iin, bir nokta
seilir ve objektif bu noktaya netlenir. Hareketi izleyerek netleme
ise, srekli allarak elde edilebilecek bir yetenektir. Hareket eden
konuyu, makine ile srekli izleyerek uygulanan bir tekniktir. AF SLR
makinelerin ounda, AF-S duraan konulara netlik yapmak iin, 50
AF-C ise hareketli konulara netlik iin kullanlmaktadr.
ODAK UZAKLII

51
 OBJEKTFN ZERNDEK RAKAMLAR

Odak uzakl , Ik geirgenlii , Netleme , Keskinlik

35mm f/2.0 EF

70-200mm f/4.0 IS USM L

Canon EF 70-300 f/4.5-5.6 DO IS USM

52
 BALIK GZ (FISH-EYE) OBJEKTFLER

53
Objektif: 15 mm f/2.8
 GEN AI (WIDE) OBJEKTFLER

54
Objektif: 17-40mm f/4 @ 18mm
 NORMAL OBJEKTFLER

Objektif: 50mm f/1.2 Objektif: 50mm f/1.8 55

 TELE OBJEKTFLER

56
Objektif: 55-250mm f/4-5.6 @ 250mm
 MAKRO OBJEKTFLER

57
Objektif: 100mm f/2.8
 AYNALI OBJEKTFLER

58
Objektif: 500mm f/8
 PC(Perspective Correction )OBJEKTFLER

59
Objektif: 24mm f/3.5
ODAK UZAKLIKLARI VE
GRSEL ETKLER I

60
ODAK UZAKLIKLARI VE GRSEL ETKLER II

61
EKM SREC

1. ekim ncesi, diyafram

en ak halde iken
netleme yaplr. Grnt
optik diyafram yoluyla
aynaya ular, buradan
yansyan grnt
prizmadan bakaca iletilir.

2. Deklanre basldnda,
diyafram belirlenen
deere gelir, ayna yukar
kalkar ve bakaca giden
grnt yolu kapanr.
Perde kapaldr.

3. Perde alr ve grnt

film/alglayc zerine 62
der.
 POZLANDIRMA
Film a duyarl bir malzemedir
ve filmin zerine istenilen miktarda
k drlmesi ilemine
pozlandrma denir. Bu ilem
srasnda pozlanan, yani k alan
filmdir. Film, insan gz gibi
toleransl bir yapya sahip
olmadndan, film zerine den
k miktarnn belirli bir dzeyde
olmas gerekir. Bu dzeyi aan k
miktar filmin fazla pozlanmasna
neden olurken, az miktarda k ise
filmin az pozlanmasna neden olur.

Toplam k miktar iki ekilde

kontrol edilir. In filmi etkileme
sresini denetlemek, n getii
alann bykln denetlemek.
Bunlardan birincisi rtc adn
verdiimiz mekanizmayla, ikincisi
ise diyafram adn verdiimiz
mekanizmayla yaparz.
63
 DYAFRAM ve RTC

Diyafram Deerleri: 1 1,4 2 2,8 4 5,6 8 11 16 22 32 45 64

Enstantane Deerleri: ... 1 2 4 8 15 30 60 125 250 500 1000 ...

64
65
 POZLAMA MODLARI

P: Program +/-
Tv: Enstantane ncelikli
Av: Diyafram ncelikli
M: Manuel
Pozlama Zorlama
A-DEP:Alan Derinlii

Ve Amatr Modlar

66
POZLAMA F-STOP DEM

-2 +2 67
ENSTANTENE DYAFRAM LKS

68
 ISO
ISO filmin veya sensrn a kar hassasiyetinin belirlendii ayardr. ISO veya ASA ile gsterilir.
ok kta dk , az kta yksek ISO kullanlr.

http://www.kamerasimulator.se/eng/?page_id=2

ISO Aral
50 100 200 400 800 1600 3200 6400 12800

69
ISO

70
 ISO

ISO deeri arttka fotorafta grlt (noise) denen bir parazitlenme sorunu ortaya kar.Yksek
ISOda CCD sensrlerde grlt yksekken , CMOS sensrlerde grlt daha azdr. Grlt oran
makine ii yazlmla azaltlr.

ISO 3200 ISO 200

71
 ISO
Sensrn a ne kadar duyarl olacan belirler. ISO deerleri, genel olarak 50, 100, 200, 400, 800,
1600,3200,6400. eklinde gider. rnein, 200 ISO ile ekilen fotoraf, tm dier parametreler ayn
olmas durumunda (k koullar, diyafram, enstantane), 100 ISO ile ekilene gre iki kat fazla k alr.

Ia duyarllk ykseldike yani ISO arttka, filmli fotorafta noise (gren) ad verilen kumlanma oluur.
Dijital fotoraflarda bunun ad ise noise yani ok kk noktacklar eklindedir. Bu durumda yksek
ISO bize hz salarken, dk ISO da keskinlik salayacaktr.

Ama bazen keskinlik yerine, hz ve ktan

kazanma nem kazanr .Mesela gece bir
hatra fotoraf ekmek istiyoruz ama
tripod yanmzda deil. Bu durumda uzun
pozlama yapamayz, yaparsak net
grnt elde edemeyiz. Ama ISO yu
birka stop artrarak, pozlama sresini
birka stop hzlandrabiliriz. Bylece ksa
sre iinde titretmeden fotoraf
ekebiliriz. Ama kk kumlanmalara
(veya noise) raz olmak kaydyla.

ekim sonras da yazlmlarla bir nebze

noise azaltlabilmektedir.
72
 RTC (OBTRATR-ENSTANTENE)
Objektiften giren n film zerine dme sresini rtc denilen sistemle denetleriz. rtcler,
normalde kapal konumda bulunurak filmin k grmesini engelleyen, ancak gerektiinde bizim
belirlediimiz sre boyunca alarak filmin k grmesini salayan dzeneklerdir. rtcnn ak
kalma sresine enstantane ad verilir. rtc hzlar baz standart saylarla tanmlanmtr. Bu
saylar 1, 2, 4, 8, 15, 30, 60, 125, 250, 500, 1000,... eklindedir. Bu dizideki rakamlar 1/sn olan bir
sreyi tanmlar. Yani 30, 1/30 saniye demektir. Saniyenin 30 da 1 i sresince n film zerine
deceini ve bu sre boyunca filmin ktan etkileneceini gsterir.

Enstantane dizisinde birbirini izleyen iki hzdan birinin sresi, bir ncekinin sresinin yars, bir
sonrakinin sresinin ise iki katdr.

Baz gelimi makinelerde 4000, 8000, 12000 gibi yksek enstantane hzlar, 40, 50, 80,... gibi ara
deerler bulunmaktadr. Bu deerler sayesinde daha hassas pozlandrmalar yaplabilir.

rtc, film zerine den n sresini belirleyen mekanizmadr. Bu mekanizma ayn zamanda,
hareketli cisimlerin dondurulmas ya da hareketli grnmesi iin fotorafya karar verme olana
salar.

B ve T konumlar
B (Bulb) konumundayken perdenin ak kalmas iin deklanre srekli basmanz veya deklanr
kablosu ile kilitlemeniz gereklidir. T (Time) konumunda perdenin almas iin deklanre bir kez
baslmas ve kapanmas iin ikinci kez baslmas yeterlidir. Her iki konumda da sehpa (tripod) 73
kullanlmaldr.
RTC

74
ENSTANTENE, PERDE

75
ENSTANTENE

76
RTC HIZI

77
78
ENSTANTENE

79
ENSTANTENE

80
DK HIZLAR

81
SARSINTI VE AZALTMA

82
 DYAFRAM
Objektifin iinden geen n miktarn ayarlayan kontrol mekanizmasna diyafram diyoruz. f
yani odak uzunluuna bal bir oranlar dizisinden oluan diyafram deerleri yledir. 1, 1.4, 2, 2.8,
4, 5.6, 8, 11, 16, 22, 32. Diyaframn bu deerleri, aslnda ters bir fonksiyona ait deerler
olduundan, en byk say en kk akl gsterir. Rakam aritmetik olarak bydke diyafram
klr. Her basamakta gsterilen say, bir ncekinin iki kat ya da tersine yarsdr. rnein f8 f
11 e gre iki kat fazla k geirir.

Net Alan Derinlii

Diyaframn, objektiften geerek filme etki eden k miktarnn ayarlanmas dnda ikinci bir grevi
de, net alan derinliini belirlemesidir. Net alan derinlii, netlik yaplm yerin nnde ve arkasnda
olaan net blgedir. n plandaki en net nokta ile arka plandaki en net nokta arasndaki uzaklktr.

83
 NET ALAN DERNL

Alan derinliini etkileyen faktr vardr.

Diyafram deeri : Diyafram akl kldke net alan derinlii artar, bydke azalr.
Odak uzunluu : Objektifin odak uzunluu ksaldka, yani grme as geniledike, alan
derinlii artar.
Konuya uzaklk : Netlik yaplan yer, makineye ne kadar yaknsa alan derinlii o kadar
azalacaktr. Konudan uzaklatka alan derinlii artacaktr.

84
NET ALAN DERNL /
DYAFRAM

85
DYAFRAMA BALI ALAN DERNL

86
MESAFEYE BALI ALAN DERNL

87
ODAK UZAKLIINA BALI ALAN DERNL

75mm 200mm 88
Film/Sensr Boyutuna bal
Alan Derinlii

Film/Sensr Boyutu ne kadar bykse alan

derinlii o kadar dardr.Kompak makinelerde her
yer net iken, DSLR makinelerde dar alan derinlii
elde etmek daha kolaydr.

89
 NET ALAN DERNL ve Makine Tutmak
Bu etkeni bir arada kullanarak son derece snrl bir net alan derinlii elde edilebilirken (ak
diyafram, uzun odakl objektif, konuya yaklamak), neredeyse snrsz bir net alan derinlii elde
edilebilir (ksk diyafram, ksa odakl bir objektif, konudan uzaklamak)

Snrl alan derinliini kullanmak, arka ve n planlar soyutlayp yalnzca anlatlan konunun
belirginletirilmesini salamada ska kullanlan bir yntemdir.

Baz makinelerde alan derinlii izleme dmesi ile net alan derinliini vizrden izlemek mmkndr.

Makinemizi nasl tutalm?

Deiik konularn fotoraflarnn ekiminde, deiik fotorafik pozisyonlarda, fotoraf makinesi ok

deiik ekillerde tutulur. Makinenin salam bir ekilde tutulmas, ekim annda sallantya engel
olmak iin gereklidir. En nemli kural : Lensin Odak Uzaklna karlk gelen enstantenin altnda
deer kullanmamaya almaktr.
Dk enstantanelerde ve tele objektiflerde odak uzaklnn altndaki enstantanelerde sehpa
kullanlmas nerilir.

90
DYAFRAM

91
DYAFRAM KULLANIMI

92
ALAN DERNL- DYAFRAM

93
ALAN DERNL ODAK UZAKLII

94
 IIK
Fotoraf, k ile yazma, kla izme sanatdr. Varoluunu a borludur.

Bir nesnenin grlebilmesi iin ya kendisinin bir k kayna olmas ya da zerine den
yanstmas gerekir. Kendiliinden k yayan cisimlere k kayna denir. Ik kaynaklar doal ve
yapay olmak zere ikiye ayrlrlar. Ik kayna olmayan cisimler, zelliklerine gre, kendi zerlerine
den n bir blmn az ya da ok yanstrlar. evremizdeki cisimleri grmemize yarayan k,
doada rastlanlan elektro manyetik dalga ekilleridir.

95
 IIIN Drt Temel zellii
Parlaklk : In iddetinin bir lsdr. Pozometre ile llen bir byklktr. Konu ile k
arasndaki uzaklk, n iddetini belirler.

Yn : In yn, fotoraflarn en kolay ve etkili olarak kullanabilecei zelliidir.In

yn, oluan glgenin pozisyonu ve younluunu belirler. Temel olarak 6 ynden sz
edilebilir.

96
 IIIN Drt Temel zellii : Yn

Cephe : Cismin nden aydnlanmas durumudur. Dz ve yass olma duygusu

verdii iin, yani yalnzca iki boyutluluk duygusu verdii iin pek kullanlmaz.
Yar Cephe : Cismin hem nden hem de yandan k alabildii, yani yaklak 45
derecelik a ile aydnland durumdur. Mimari ve toplu insan ekimleri iin uygundur.
Yanal k : Ik kaynann, konuya sa ya da sol yanndan aydnlatmas durumudur.
nc boyutu ortaya kard iin en fotografik aydnlatma trdr.
Ters k : Ik kaynann konunun arkasnda olma durumudur. Dierlerine gre en
kontrast etkiyi verir. Etkili bir derinlik duygusu verir.
Tepe : Ik kaynann konunun stnde bulunmas durumudur. En az fotografik
olan ktr. ok sert ve ksa glgeler oluturduu iin hi etkileyici deildir. Zorunlu
olmadka kullanlmamaldr.
Alttan k : Doada bulunmayan bir aydnlatma eklidir. Reklam ekimlerinde zel
amalar iin kullanlr.

97
 IIK - Yn
Cephe Ters Ik Yan Ik Tepe I Alttan Ik
I

98
 IIIN Drt Temel zellii

Renk : Renkli fotoraflk iin

n rengi ok nemlidir.
nk insan gznn tolerans
nedeniyle beyaz olarak
algladmza pek ok k
kayna, aslnda beyaz renkte
deildir ve film tarafndan
gerek renklerinde alglanrlar.
Bu durum farkl k
kaynaklarnn farkl renk
scaklklarna sahip
olmalarndan
kaynaklanmaktadr.

99
 IIIN Drt Temel zellii
Kontrast : Ik kaynandan kan nlarn konu zerinde yaratt en ak ve en koyu noktalar
arasndaki younluk farkdr. Ik kaynann noktasal olmas kontrast artrr. Ak havada gne
veya direkt fla yksek kontrast, bulutlu bir hava ise dk kontrast etkisi yaratr.

In Formlar :

Direkt k : Yksek kontrast ve parlaklk yaratr.

Yansyan k : Dk kontrast etki yaratr.
Yaygn (difz) k : In belirli bir szgeten geirilerek, konunun zerine
yanstld formdur.

In Fonksiyonlar :

Objeleri grnr klar. Hacim ve derinlik salar. Dokuyu belirginletirir. Saydaml ve geirgenlii
vurgular. Rengi vurgular. Atmosfer yaratr. 100
 IIK KAYNAKLARI
Ik kaynaklarnn deiik aydnlatma gleri olduu gibi, verdikleri n renk kaliteleri de farkldr.
nsan gz, uyum yeteneinden dolay kaynaklarnn verdii beyaz
k olarak grr. Oysa flm, bu uyum yeteneinden yoksundur. Dijital fotoraf makinelerinde otomatik
beyaz ayar mevcuttur.

Beyaz k, mavi, yeil ve krmz renkteki nlarn birlemesinden oluur. Fakat her k kayna saf
beyaz k vermez. Sonuta bir k kaynann verdii ve beyaz k seklinde grlen nlar mavimsi
ya da krmzms olabilir.

Baz k kaynaklarnn ortalama renk dalmlar yzdesi aadaki gibidir.

IIK KAYNAI MAV(%) YEL(%) KIRMIZI(%)

-------------------- -------- -------- -----------
Gn 33 34 33
Ev ampulu 12 32 56
Mum 6 18 76

Gneli bir gnde darda dolarken birden, tek bir ampulle aydnlatlm bir odaya girdiimizde,
ieride sarms bir rengin egemen olduunu grrz. Ancak bir sre sonra gzmz alr. Bu durum
ampul nn renk sapmasndan kaynaklanr.

rnein, gn sabahn erken saatlerinde sardr. Akama doru kzllamaya balar. Kn gn

nda yaza gre daha ok mavi vardr. Bulutlu ve sisli havalarda mavi renk daha egemendir.
101
 IIK KAYNAKLARI
Renk Scakl
Bir k kaynann salad n mavi, yeil ve krmz
renklerinin yzde miktarlarn gz nne alarak, baz k
kaynaklarnn renk kaliteleri yukarda akland. In renk
kalitesi, Renk Scaklk Derecesi ile ifade edilir ve birimi Kelvin dir.

Renk scaklk derecesinin fotorafta byk nemi vardr. Renk

scakl farkl olan k altnda elde edilecek grntnn renk
tonu dengesi, konunun gerek renk tonu dengesinden farkl olur.
Bu sapmalar iin film kullanlan makinelerde zel filmler veya
renk dzeltme filitrelerine bavurulur.
Baz Ik Kaynaklarnn Renk Scaklk Dereceleri (Kelvin)

Gkyz 11000
Elektronik fla 6000
Gn 5500
Ev ampulu 2800
Mum 1900

Gn tipinde bir filmi, tungsten k kaynaklar altnda kullanmamz gerektiinde 80A veya 80B gibi
mavi tonda renk dzeltme filtresi kullanmamz gerekir. Ayrca, floresan nda ekim yaparken fotorafa
yeil bir renk hakim olur. Ik kaynann tipine gore FL-D veya FL-W dzeltme filtreleri kullanlmaldr.
102
 IIK KAYNAKLARI
Pencere Tungsten Floresan Kark Fotorafik

103
 RENK MODLARI
Renk Modlar

Makinede ayarlanan renk modlar ile karenizde scak m, doal

m yoksa doygun renkler mi istersiniz ?
Standard temel tonlar verirken , Portrait yz tonlarn iyi verir.
Landscape renkleri biraz str, Faithfull ok doygun renkler
verirken Neutral az doygun renk verir. Monochrome siyahbeyaz
ekim olana salar.

Faithfull

Standard

104
 IIK LM
Filmin zerinde grntnn oluabilmesi iin belirli bir miktar ga gereksinim vardr. Pozlama ya da
klama denilen ilemin doru yaplmas, fotorafn temelini oluturur. Doru pozlama demek,
diyafram ve enstantanenin doru seilmesi demektir. Bu deerler fotoraf makinelerinin iindeki
pozometre sayesinde llr. SLR makinelerde a duyarl bir gz vardr. Bu gz makinenin iine,
objektiften giren n younluunu lebilecei bir yerdedir. Bu sisteme TTL (Through The Lens)
objektifin iinden lm sistemi denir.

Pozometreler, kullanlan filmin ASA deerine gre, konudan yansyan lp, sonucu enstantane
ve diyafram cinsinden verirler. Fotoraf ekerken kullandmz enstantane ve diyafram, filmin
zerine den k miktarn ayarlar. Bu ayarlamay enstantane sre olarak, diyafram ise alan olarak
yapar.

rnein, herhangi bir ekimde pozometrenin verdii deer 1/60 a F 5.6 ise, bu deerlerle ekim
doru pozlama olacaktr. Ancak, kullanc olarak filme ulaan toplam k miktarn deitirmeden
fotografik etkiyi deitirecek baz farkllklar yaratlabilir. Enstantaneyi 1 stop ykseltiimizde, yani
1/125 e getirdiimizde, diyafram da bir stop amamz yani F4 e getirmemiz gerekir.
Bu ilem sonucunda hareketli bir konuda hareketi dondurma salanabilir. Diyafram daha da
aldnda net alan derinlii azalacaktr.

Fotorafmzda hangi etki bizi ilgilendiriyorsa, nce o deikeni semek, uygun yaklamdr.
rnein, hareket konusunun peinde isek, ncelik enstantaneye, net alan derinlii nemli ise ncelik
diyaframa verilmelidir.
Yar otomatik makinelerde diyafram ve enstantane ortalama deerlerde otomatik olarak seilir. Bu
nedenle, dk k koullarnda yetersiz kalrlar. 105
 Ik ler (POZOMETRE)
Ikler fotoraf ekilecek konunun aydnlanma iddetini len duyarl
alettir. Fotoraf makinesinin iinde yer alan bu alet yansyan ler.
Fotoraf makinelerinden bamsz olarak, el pozometreleri de vardr ki
bunlar sadece yansyan deil gelen da lerler.
El Pozometreleri
Baz k koullarnda, makinenin iinde yer alan pozometre yanlr.
nk yansyan k llmektedir. Ve tabi ki ak renk konular daha ok,
koyu konular ise daha az k yanstrlar. Doru ve tam lm iim gelen
k llmelidir. El pozometresi ile bu ekilde gelen k llebilir.

TTL lm sistemleri
Objektifn iinden geen okuyan pozometreler, drt farkl ekilde
lebilirler.

a) Merkez Arlkl lm : Genellikle orta blmden %70 kalan

ksmdan ise %30 alan llr. ekilecek konu ortaya getirilerek, en
doru lm yaplabilir.
b) Deerlendirmeli lm : Fotoraf karesinin tamam birok paraya
blnerek okunur ve bu alanlarn arlkl ortalamas alnr. Yanlma pay
en az olan lmdr.
c) Ksmi lm : Karenin merkezindeki yaklak %10 luk bir alandan
lm alnr.
d) Noktasal (Spot) lm : lm, yalnzca grnt alannn ortasnda
grlen kk daire alandan yaplr. Merkezde %3-%5 gibi ok kk bir 106
alandr.
Deerlendirmeli (Evaluative) lm

107
Ksmi (Partial) lm

108
Nokta (Spot) lm

109
Merkez Arlkl (Center-Weighted) lm

110
 Ik ler (POZOMETRE)
Doru lm in Gri Kart Kullanm

Yansyan len pozometreler, orta younlukta bir griyi (%18) ya da buna

edeer renk tonunu doru lecek ekilde tasarlanmtr. Yani ekim yaptmz
ortamlarda orta gri yanstma zellii olan tonlarn var olacan kabul ederek
deer verirler. Bu ou zaman dorudur ve doru l alnr. Ancak baz ak ve
koyu renk tonlarnda pozometre yanltabilir. Makinemizde spot lm yoksa,
gelen lmek gerekir. Bu durumda ou fotoraf, insan teninden l alr.
Baka bir yntem ise, Kodak firmasnn rettii %18 lik gri kart kullanmdr. Bu
kart kullanrken, erevenin tamamnn kartla doldurularak lm yaplmas
gerekir.

Tarama (Bracketting)

Ayn konuyu pozometrenin verdii deerin altnda ve stnde deerlerle

fotoraflamaktr. zellikle, doru lldnden emin olunmayan durumlarda
kullanlan bir yntemdir. In bizi yanltabilecei ve ektiimiz fotorafa
kesinlikle gereksinim olduu durumlarda kullanlabilir. ou SLR makinelerde
aralklar deitirilerek otomatik olarak yaplabilir.

111
 FLMLER
Filmler, a duyarl kimyasal maddeler ile kaplanm geirimli yzeylerdir. Asetat zemin zerine
gml ya da kromlu bileikler srlerek elde edilen filmler negatif ve pozitif olarak ikiye ayrlr.
Filmlerin a duyarllklar farkl derecededir. Ia olan duyarlln birimi ASA ya da ISO dur. ASA,
Amerikan Standartlar Birliinin, ISO ise Uluslararas Standartlar rgtnn ksaltmasdr. Alman
Endstri Normlarnda ise DIN kullanlr. (100 ASA = 21 DIN)

Ia kar duyarll az olan, yani fazla a ihtiya duyan filmlere dk ASA l ya da yava filmler
denir. 100 ASA altndaki filmler dk asaldr.

Ia kar duyarll fazla olan, yani daha az a ihtiya duyan filmlere yksek ASA l ya da hzl
filmler denir. Hzl denmesinin nedeni yksek enstantane kullanmna olanak vermeleridir.

Filmlerin yapsn oluturan a kar duyarl kimyasallarn kristallerine gren (grain) ad verilir. Grenlerin
kk veya byk olmas, filmin keskinliini belirleyen temel elerdendir. Filmin grenleri ne kadar kk
boyutta ise, filmin keskinlii ve kontrast o kadar yksektir.

Filmlerin son kullanma tarihine dikkat etmeli, ideal olarak buz dolabnda 4-12 derecede buzdolabnda
saklamaldr.

112
 FLMLER
Negatif filmler : Grntnn renk tonlarnn film zerine ters olarak kaydedildii filmlerdir. Bu tr
filmlerden doru renk ve ton elde etmek iin mutlaka bask yaplmas gerekir.

Renkli negatif filmler : Geni pozlama toleranslar ( +3 ile 2) sayesinde neredeyse her
trl pozlamann doru sonu verdii filmlerdir. ekim hatalar baskda dzeltilebilir.
Siyah-Beyaz negatif filmler : S/B fotoraflkta kullanlr. ekim, banyo, bask srasnda
eitli olanaklar verir. Karanlkoda bilgisi gerektirir.

Pozitif filmler : Renklerin ve ton deerlerinin doru olarak kaydedildii filmlerdir. Sonucu iin
mutlaka bask gerekmez. Ikl masa ya da projeksiyon ile sonular grlebilir. Renk doygunluu
ve kontrast bakmndan negatif filmlere gre daha stndr. Tolerans ok azdr, hatal
pozlamalarda sonular ak ya da koyu olarak grlr.

Renkli pozitif filmler : Renklerin doru olarak olutuu ve projeksiyon iin uygun olan
filmlerdir. Filmlerin adlarnda bulunan chrome eki sayesinde renkli pozitif olduu anlalr.
Siyah / Beyaz pozitif filmler : retimi ve kullanm kstl olup son reticisi Agfa firmasdr.

Kzltesi filmler : nsan gznn gremedii kzltesi nlara kar duyarl olan filmlerdir. Bu
zelikleri sayesinde, gremediimiz baz nlar grlebilecek renklere dntrerek kimi artc
sonular yaratlabilir.

113
 FLTRELER
Filtreler, objektifin nne taklan ve szen cam yzeylerdir.
Objektifin nnde bulunan yivli blme vidalanarak taklr.
Objektifin apna uygun olarak alnmas gerekir.

Deiik amalarla retilen yzlerce eit filtre bulunmaktadr.

Bunlarn bir ou zel amal filtrelerdir. zel amal bu
filtrelerden ok, Genel amal filtreleri tanmak daha nemlidir.

UV ve SKY LIGHT Filtreler : Ultra viyole nlar szme grevi

yapan UV filtreler, renksiz olmas nedeniyle herhangi bir etki
yapmazlar. nsan gznn gremedii ancak filmin

grebildii olumsuz UV nlar varsa szerek filmin yzeyinde

sis tabakas olumasn nler. Ayn zamanda objektifi tozlanma,
izilme, slanma gibi d etkenlere kar korur. Benzer ekilde
SKY LIGHT filtreler de ayn grevi grr, ancak sahip olduklar
hafif pembe renk nedeniyle kontrast artrc zellikleri vardr.

Polarize Filtreler : Polarize filtrenin nemli kullanm alan

vardr. Birincisi yansmay nlemesi, ikincisi renklerin
doygunluunu artrmas ve ncs ise younluk filtresi gibi i
Normal Filtreler Cokin Filtreler
grmesidir. ki tip polarize filtre vardr. Dairesel ve dorusal.
Dorusal olan daha ucuzdur. Ancak dairesel olan daha homojen
114
bir etki yaratr.
POLARZE FLTRES

115
 FLTRELER

Filtreli Filtresiz

UV Filtresi

Gn
ND Renkli Degradeler
batm
Degrade
Filtresi
Cokin ND4 116
Degrade
 FLTRELER

Yumuatc Filtreler : Yumusatc ya da difzer filtreler en ok portre

ekimlerinde kullanlr. Yz hatlar ve izgileri yumuatr ve ok aydnlk
yerleri glgelerler. Ayrca, naturmort veya manzara ekimlerinde,
yumuak bir etki yaratmak amacyla kullanlabilirler.

Renk Dzeltici Filtreler : Fotoraflar iin en byk sorun, gzmz

deiik renk scakl farklarna kolayca uyum salamasna karn,
filmlerin byle bir zelliklerinin olmamasdr. Bu nedenle renk dzeltici
filtrelere ihtiya duyulur.
80 numaral mavi filtre tungsten aydnlatmann oluturduu turuncu rengi
dzeltmek iin, mavi arlkl renklerde 85 seri numaral turuncu filtre
kullanlabilir.

Warm-up Filtreler : Bu filtreler fotorafa yumuak bir turuncu ton vererek

scaklk salarlar. 81A, 81B, 81C en yaygn kullanlan tipleridir.

Btn bu filtrelerin yerine artk PhotoShop kullanyoruz.

117
 SYAH BEYAZ FOTORAFILIKTA KULLANILAN
FLTRELER
S/B fotoraflkta, yalnzca grinin tonlar kaydedildii iin, renkleri deitirmek iin deil, gri tonlarn
kuvvetini azaltmak ya da artrmak iin kullanlr. ki gruba ayrlabilir.

Kontrast artrc filtreler : Sar, turuncu, krmz renklerdeki filtreler, n kendi renklerine yakn olan
bileenlerini geirip, kart olan bileenlerini geirmeme zellikleri nedeniyle, ak renkleri daha ak, koyu
renkleri daha koyu yapma etkisi gsterirler. Ciddi k kayb yaratrlar. zellikle krmz filtre 3 stopluk etkisi
ile neredeyse sehpa kullanmn zorunlu hale getirir.
Kontrast azaltc filtreler : Yeil ve mavi renkteki filtreler, kontrastn fazla olduu durumlarda, daha
yumuak bir etki elde etmek iin kullanlr.

Younluk Filtreleri : ok ksk bir diyafram ve ok dk enstantane deerleri kullanmamz gerektiinde

ve bu deerler makinenizde yoksa, gri younluk filtresi kullanlr. Gri renkteki bu, gelen 2,4,8 stop
azaltrken, renklerde herhangi bir deiiklie yol amazlar.

Degrade Filtreler : Yars renklendirilmi dier yars ise saydam olan filtrelerdir. Renkli blm ile saydam
blm birbirine yumuak bir geile kaynar. rnein, bu zellik alt
blgelerde bir renk deiimine neden olmadan, gkyz renginin deitirilmesine yarar.

118
Fitresiz Turuncu Filtreli
 FLA KULLANIMI
Flalar, gn nn olmad ya da yetmedii zamanlarda, kullanmlarnn kolayl, yakn mesafede k
verimlerinin yksek olmas ve renk scaklnn dengelenmi olmalar nedeniyle yaygn olarak kullanlan
yardmc k kaynaklardr.

Fotoraf makinelerinin tmnde senkronizasyon denilen, flan akmas ile perdenin ayn anda alp
kapanmasn salayan bir enstantane deeri bulunur. Bu deer makinenin modeline gre, 1/30, 1/60,
1/125, 1/250 sn arasnda deiir. Flala ekim yaparken, makinenin senkronizasyon hznn daha zerine
klmamas gerekir. Aksi halde senkronizasyon bozulaca iin doru bir aydnlatma salanmaz.

Fla kullanrken belirli bir enstantaneyi amama zorunluluu olduundan , kontrol edebileceimiz tek
mekanizma diyaframdr. Flan gcn ifade eden G.N. (Guide Number) deerinin bilinmesi, hangi
uzaklkta hangi diyafram deerinin kullanlmas gerektiini hesaplamakta kullanlr.

G.N. = Uzaklk (metre) x Diyafram

rnein, G.N. = 12 m olan bir fla kullanarak 3 m uzaklktaki bir konuyu aydnlatma istiyorsak,

12 = 3 x F , F = 12 / 3 = 4

F4 diyafram deeri kullanlmas gerekir. Her flan normal bir aydnlatma as vardr. Genelde, bunlar
normal (50 mm) objektifin gr alarna edeer bir aydnlatma yapmaya gre ayarlanmlardr.

119
 FLALAR

Krmz Gz Engelleme

Studyo Flalar
Makine zeri Flalar 120
 FLA MODELLER
a) Manuel Flalar : Gvdelerinin arkasnda bulunan izelgelere gre konu uzaklna gre diyafram ayar
yaplr.
b) Otomatik Flalar : Flan arka izelgesinde nerilen diyafram deeri makineye uygulandnda,
konunun uzaklna baklmakszn, fla doru olan k gcn kendiliinden ayarlar.
c) TTL Flalar : Flan gnderdii n konudan yansyan blm, objektif iinden llerek, flan daha
fazla k gndermesi engellenerek yeterli miktarda aydnlatma salanr.
d) Stroboskobik Flalar : Strobe efekti, flan ok ksa srede pepee akmasyla oluan etkinin
addr.

Flala birlikte dk enstantane kullanm

Normal koullarda rtc ald anda fla akar ve rtc kapanana kadar ak kalr. Bu ekilde hareketli
konularda konu sanki geri geri gidiyormu gibi bir etki oluur. Oysa, rear synch modunda fotoraf
ekildiinde, nce perde alr ve ortam filmi pozlamaya balar ve perde kapanmadan hemen once
fla akarak konuyu aydnlatr. Bu sayede, hareket eden grnt, en ileri noktada belirginleerek, ileri
doru gittii vurgulanm olur.

Herhangi bir k kayna gibi, flalar da filtre ile kaplayarak n renginin deitirilmesi mmkndr. Bu
bize, flan renk scakln arttrma ya da azaltma olana salar.

121
 FLA MODELLER
Dolgu Fla olduka yararl bir ara olmasna karn, ne yazk ki
yeterince kullanlmamaktadr. Bu teknik, flan gn n bastrmadan,
glgeleri yok ederek konuyu n plana karacak gte almas
temeline dayanmaktadr. Doru pozlama, enstantane deerinin fla
senkronizasyonunu amadan, ortamn normal n lerek yaplr.
Eer pozometre 1/60 sn ve F8 gsteriyorsa, flan gc F4 e gre
ayarlanmaldr. Bu yntem, yalnzca gc aamal olarak drlebilen
ve TTL olan flalar iin nerilmektedir.

Direkt fla , gnein yerini tutabildii ve glgeleri yok edebildii

gibi, ok sert olmas ve ekillendirmede eksiklik yaratmas gibi
sakncalar tamaktadr. Daha iyi bir etki iin, fla tavandan yanstmak
ya da zel olarak kullanlan fla yanstclarndan yararlanmak uygun
olur. Bylece glgeler ok daha yumuayacaklardr.

Krmz gz sorunu : Sorun, flan kk bir aydnlatma yzeyine sahip

olmas ve objektife ok yakn konumundan kaynaklanmaktadr. Bu
ekilde gnderilen k nlar, gzlerimizin arka blmnde yer alan
krmz renkli tabakadan yansyarak filmin zerine der. Bu sorunu
ortadan kaldrmak iin, fla yanstmal olarak kullanmak, objektiften
uzakta tutmak olabilir. Baz makinelerde krmz gz giderici
fonksiyonu vardr. Bu fonksiyon, deklanre basldnda, bir-iki saniye
boyunca kk fla parlamalar yaratarak gzbebeinin kslmasn
salar ve sonrasnda fla aktrarak fotoraf eker. 122
FLALAR

123
YAVA (SLOW) FLALAR

124
SLOW FLASH

125
HIZ FLA LKS

126
 AYAKLAR (Tripod)

Elde yaplan ekimlerde, rtc hzmzn kullandmz odak uzaklndan daha yksek olmas
gerektiini belirtmitik. Bunun teknik olarak yetmedii, n yetersiz olduu ortamlarda imdadmza
ayaklar yetiir. ok farkl marka ve modeller olmasna karn, bize en uygun model, kullanm
tarzmzla ekillenir. Stdyo fotorafl veya daha ok i mekan ekimleri yapyorsak daha byk ve
salam modeller kullanabiliriz. Srekli d mekanda ve geziyor isek hafif modeller tercih nedeni olmal.
zellikle dikey ekimlerde basit ayaklarn balant noktalar zayf olduu iin yava yava kadrajda
kayma olur. Kontroln saland kafann kolay allabilir ve sktrma blgelerinin salam olmas
tercih nedeni olmaldr. Tekayaklar (monopod) daha ok tanmas kolay el destei salayan
ayaklardr, kullanm alanlar ve saladklar fayda daha snrldr.

127
AYAK (TRPOD) TEK AYAK (MONOPOD)
 KOMPOZSYON
Kompozisyon, grnt alanndaki nesnelerin genel estetik kurallarna bal kalarak
yerletirilmesidir. Yerletirilecek konularn snrlarn belirleyen ereveye ise kadraj
ad verilir. Dzenleme, rahat alglanabilir bir ema ile yapldnda, izleyicinin daha
nce beyninde olumu olan tandk bir ekilden dolay, o fotoraf karesi ile daha
abuk diyalog kurulur. S, X, /, T, +, Z, N, L gibi izgiler ile gen, drtgen, ve daire
gibi ekiller, kompozisyonda sk bavurulan emalardandr. Her fotorafa ema
yaktrmak gerekmeyebilir. emalar, fotoraf daha anlalr klar. Fotoraf etkili
klan, tabii ki yalnzca ema deildir. Bunun yan sra uygun yer, bak as, doru
objektif seimi de nemlidir.

Duraan konularda bu emalarn olumas seilen bak noktasna, hareketli

konularda ise hem bak as hem de objelerin yer deimesine baldr. Ik
koullarnn deiimine gre leke dalm da deieceinden, bak uzaklnn
yeniden seimi gerekebilir.

Konuya hangi perspektiften grmek istediimize bal olarak objektif seimi nem
kazanr.

Kompozisyonda dier bir nemli konu ise ilgi merkezidir. lgi merkezi, seilen
erevenin iinde ilk kez dikkati eken noktadr. Bu da, mesaj vermek istediimiz
konunu, fotorafn en can alc ksmna yerletirilmesi demektir.

Etkili bir fotoraf elde edebilmek iin, kritik an, bak yn, bak ykseklii, bak
uzakl, belirginlik esi ve zamanlama nemlidir. 128
 KOMPOZSYON
ALTIN KESM KURALI

Altn kesim, fotorafnn fotoraf karesi zerine yatay ve dikey olarak eit aralkla, hayali izgiler
izmesiyle oluur. Grnt dzlemini hem yatayda, hem de dikeyde 3 eit paraya blecek olursak,
birbirini kesen dorularn kesime noktalar, ilgi merkezini yerletirebileceimiz en uygun noktalardr.
rnein, yatay kadrajda bir portre ekilirken, konu sol stteki kesime noktasna yerletirilirse sonu daha
ilgi ekici olur. ki ilgi merkezinin yer ald fotoraflarda drt noktadan diyagonal olanlar tercih edilmelidir.
Altn kesim kural, ereve iinde yer alan ekillerin rahata seilebilecekleri dengeli bir durumda
bulunmalarn salar.

EREVE KULLANIMI
zleyici gzn kontrol etmek iin ereve kullanmak etkili bir yoldur. ereveler, gz nereye bakaca
konusunda ynlendirir. Bir fotoraf kompozisyonu olutururken, evredeki bir nesne ile erevelemek hem
konuyu doal evresinde gsterir, hem de izleyici gznn bu ereve dna kmasn nler.
ereveleme zenle yaplmaldr. Kprler, kemerler, kaplar, pencereler, aalar iyi birer ereve
oluturabilirler. erevede nemli olan, ereve olarak kullandmz nesnenin ana konuyu ezmemesidir.

129
KOMPOZSYON 1/3 Kural

130
 KOMPOZSYON
UFUK ZGS
Ufuk izgisinin nereye konulmas gerektii, d mekanlarda fotoraf eken insanlarn en sk karlatklar
sorunlardr. Buna karar vermek nemli, ancak bir o kadar da zordur. Temel yaklam, altn kesim kuraln
da hatrlayarak, erevenin 2/3 lk bir blmn gkyz veya kara (ya da deniz) paras ile doldurmaktr.
Bu, daha ok hangi tarafn nemli olduuna baldr. Ufuk izgisi ortaya konduu zaman zayf ve duraan
bir kompozisyon olarak alglanr. Bu durumun tek istisnas, ok iyi bir yansmann olduu deniz veya gl
fotoraflardr. Tam simetri etkisi oluan bu tr yansmalarda ufuk izgisi tam ortaya yerleebilir. Ayrca,
ufuk izgisinin eik olmamasna ve mutlaka erevemizin alt ve st kenarlarna paralel olarak
yerletirilmesine zen gstermeliyiz.

BELRGNLK

Fotorafn ektiimiz konunun izleyici tarafndan alglanabilir olmas nemlidir. Konu formu, rengi ve
yla belirginse, alglamada bir sorun yaanmaz. Ancak belirginliin salanmad fotoraflarn
anlalmas ve deerlendirilmesi zordur. Konunun belirginliini artrmak iin, konuyu ilk grdmz anda
fotorafn ekmek yerine, konunun evresinde dolaarak uygun bir ekim as aramak gerekir. Farkl
ykseklikler, farkl objektifler, farkl filtreler, hatta farkl filmler deneyerek en uygun koul salanmaldr.
Ayrca, konu ile fon arasndaki ilikiye dikkat edilerek, fondaki herhangi bir nesnenin n plandaki konunun
belirginliini azaltmasna izin vermemek gerekir.

131
 KOMPOZSYON
Basitlik 1/3 Kural izgiler

Denge ereveleme Kesme

132
 KOMPOZSYON
YALINLIK
Yalnl bir kavram olarak tanmlamak ok zor olmamakla birlikte, fotografik olarak uygulamak zordur.
Karmak olmayan fotoraflar yalndr denilebilir. Ancak, arka plann rengi ve dokusu nemlidir. Yalnlk,
boluk demek deildir. Usuz bucaksz bir gkyznde szlen bir mart, yemyeil otlarla kapl bir tarlada
tek bir iek yaln kompozisyonlardr. Dar ayla gren tele objektifler, konuyu evredeki ayrntlardan
soyutlayarak yalnlk duygusunu vermekte etkilidir.

DERNLK
Temelde fotoraf, eni ve boyu olan iki boyutlu bir malzemedir. Herhangi birisi, deklanre bast anda
mutlaka iki boyutlu bir fotoraf ekebilir. nc boyut olan derinlii fotorafa katabilmek ise biraz zordur.
Fotorafa baktmz zaman kimi elerin yaknda, kimilerinin ise biraz daha uzakta olduunu
anlayabiliyorsak, bu fotorafta derinlik vardr. In yn, net alan derinlii ve perspektif gibi zelliklerin
kontrol edilmesiyle fotorafa derinlik duygusu verilebilir.

PERSPEKTF
Perspektif, bize yakn olan objeleri byk, uzak olan objelerin ise giderek daha kk grnmesi etkisidir.
Bu etki uzakl alglamamz salar. ki boyutlu her trl grsel malzemede nc boyutu anlatmann en
etkili yoludur. zellikle geni al objektiflerin perspektifi abartma etkisi vardr. Bu ou zaman
bozulmalara yol aar. te yandan tele objektiflerin, perspektif etkisini ortadan kaldrma yetenei vardr.
Tele objektif ile uzaktan ekilen grntlerde, konu ile arka plan arasnda sanki hi uzaklk yokmu gibi
alglanr. Bu etkiye perspektif ylma etkisi denir.

133
KOMPOZSYON - Basitlik

134
 KOMPOZSYON
DENGE / ORANLAR
Farkl renk ve parlaklk deerlerinin oluturduu kmelere leke denir. Fotorafta yer alan her e,
aslnda gzmze arpan lekedir. Bu lekelerin kapladklar alan ile
birbirlerine olan oranlar nemlidir. Bu konuda kesin deerler olmamakla birlikte, kabul gren yaklamlar
yledir :
Asl konu, genel ereve iinde ok kk kalmamaldr. Konunun yeri iyi seilmelidir. Genel olarak, altn
kesim oranlarna uymak iyi sonu verir. Konuyu, bir tarafa daha yakn yerletirmeyi dnyorsanz,
fotorafn arlk merkezinin dengede kalabilmesi iin ters ynde de lekelere yer vermenizde yarar vardr.
Bylece, fotorafn dengesi konurmu olur.

BOLUKLAR
Fotoraflarmzda zaman zaman boluklara da yer vermemiz gerekir. gen atl bir ev, gkdelen,
aalar sz konusu olduunda, fotorafn st blmnde, gz rahatlatmak iin biraz boluk
braklmaldr.
Benzer ekilde, insan ve hayvan fotoraflarnda da, modelin bak ynne boluk braklmas gerekir. Bu
tr fotoraflarda, modelin bak ynnde braklan boluun, ters yndeki boluktan daha fazla olmas
nemlidir.

FORM / BM
Fotoraf ekilecek konunun d hatlar, yani formunun byk nemi vardr. Formun rahat alglanabilir
olmas, belirginlii artrr. rnein, bir binay fotoraflarken uygun k altnda ekim yaplmaldr. Binann
biimi bu ekilde belirginleebilir. Aalar, iekleri, bcekleri grntlerken de, yapraklarn ve dallarn
konuyu kapatmasn engellemeli ve istenilen formu btn yalnlyla ortaya karacak bir ekim as
bulmalyz. 135
KOMPOZSYON Denge

136
 KOMPOZSYON
DOKU
Konunu yzeyinin belirginletirilerek, bu yzeyin fiziksel zelliklerinin alglanabilir hale getirilmesiyle
fotografik doku ne kartlabilir. Genellikle yatay k kullanmyla, konunun yzeyindeki girinti ve
kntlarn alglanmas salanr. Dokunun ortaya karlmasnda bak yksekliimiz ile birlikte, konuyu
yalayan bir n varl nemlidir. Belirgin bir doku genellikle beraberinde ritmik bir yaplanmay da getirir.

RTM
Birbirini izleyen ayn nitelikteki lekelerin oluturduu yapya ritmik yap denir. Uygun bir bak as
seilerek ritmin gc arttrlabilir. Birbirini izleyen elektrik direkleri, ayn anda ayn eyi yapan insanlarn
oluturduu diziler ritmik yaplardr. Ritm duygusu, gz bir utan dierine srkledii iin, fotoraf
erevesinin verimli bir ekilde kullanlmasn salar. Ritmin srekliliinin salad avantaj yannda, ritm
bozukluu da ilgin sonular yaratabilir. Yan yana dizilmi okul rencilerinin oluturduu ritmin, aralarna
retmenlerinin yerletirilmesiyle bozulduu nokta, kendiliinden gl bir ilgi merkezi haline gelecektir.
Dokunun olduu hemen her fotorafta ritm duygusuna rastlamak mmkndr, ancak riymik her fotorafn
mutlaka doku iermesi gerekmez. Elektrik direkleri bunun tipik rneidir.

DNAMZM
Szck anlamyla hareketli olmay ifade eden dinamizm, fotorafta eitli ekillerde kendini gsterebilir. lk
akla gelen etkisi, hareketli bir konunun dk enstantane kullanmyla ortaya kan grntsdr. Hareket
netsizlii olarak adlandrlan bu etki, duraan olmayan grntlerin oluturulmasnda sk kullanlr. Tam
tersine, yksek enstantane kullanlarak havada dondurulmu bir aksiyon sahnesi de dinamizmi
vurgulayabilir. Derinlii olan bir fotorafta, hem n plann hem de arka plann ayn derecede etkili olduu
durumlarda da dinamizm etkisi ortaya kar. Yani, konunun hareketli olmas gerekmez. Bu etkiyi ortaya
karan, gl ritm duygusudur. ie gemi ereveler, st ste binmi aalar, bir yamaca dizilmi
137
rengarenk evler dinamik etkiler oluturur. Bu etkiyi vurgulamak iin bak asnn doru seilmesi ve
uygun n beklenmesi yeterlidir.
KOMPOZSYON ereveleme

138
KOMPOZSYON Kesme

139
UYUM
KOMPOZSYON
Uyum ve uyumsuzluk, fotorafta ska bavurulan kompozisyon yaklamlardr. Fotorafta uyum, benzer
zellikler tayan elerin bir arada kullanlmasyla salanr. Uyum birka ekilde karmza kabilir:
Renk ve ton deerlerinde uyum : Grntde yer alan elerin benzer renklere sahip olmas veya
kart renklerden oluan ztlklar.
Biimde uyum : Yer alan nesnelerin ayn biimde ve uyumlu olmas. Balknn tezgahndaki
balklar..
Fonksiyonel (ieriksel) uyum : Objeleri birbiriyle ya da arka planlaryla arasndaki ilikide ortaya
kan uyumdur. Sabanyla tarlay sren bir ifti, ikisi de glmseyen iki ocuk.. Kartlklarda
kullanlabilir.
Grafik deerlerde uyum : emalarn, izgilerin birbiriyle olan uyumudur. Uzayp giden bir yolun iki
yanndaki elektrik telleri, eitli ekillerde ii ie gemi daireler..

RENK
Fotorafln vazgeilmez esi olan renk, n niteliklerine bal olarak deiim gsterir. Sert
(kontrast) k altnda renkler daha canl grnrken, yaygn (difz) k altnda renkler yumuar ve
soluklar. Anlatm ynteminize bal olarak her iki durumda da ilgi ekici fotoraflar oluturabilirsiniz.
Renkler arasndaki uyum kadar, kart renkler ve kartlklar da gl bir kompozisyon oluturabilir.
rnein btnyle krmz gelinciklerden oluan bir tarla etkileyicidir. Ancak, yemyeil bir tarlann iinde
tek bir krmz gelincik daha da etkileyici olabilir. Ayrca konuya iyice yaklaarak yalnzca renk ve grafik
deerleri ortaya karacak soyutlamalar da yaplabilir.

UYGUN (KRTK) AN
Uygun An n belirlenmesi, ya da zamanlama nn doru yaplmas nemli bir kompozisyon kriteridir.
Fotorafn doas gerei olay tek bir karede anlatlacandan, hareketli konularda doru an saptamak ok
140
nemlidir. Fotoraf mutlaka iyi bir gzlemci olmal, olay dikkatlice izlemeli ve hangi hareketlerin hangi
srelerde yapldn gzlemlemelidir. Uygun an yakalandnda doru fotoraf ortaya karken, uygun an
KOMPOZSYON Gl Etki

141
KOMPOZSYON Gl Etki II

142
DORULTU / YN KOMPOZSYON
Fotoraflarmz estetik olarak daha ekici hale getirmek iin objelerin dorultu ve ynlerine dikkat
etmeliyiz. Fotorafn iine doru hareket, estetik olarak ok daha etkileyicidir. Bu yzden profilden
grntlediimiz insanlarn bak ve gidi ynlerinde daha fazla boluk brakmaya zen gstermemiz
gerekir. Ayrca, grntmzde yer verdiimiz grafik izgilerin dorultusunda yerletirdiimiz bir obje
kendiliinden bir ilgi merkezi haline gelecektir. nk, bu izgilerin ynlendirilmesiyle izleyicinin gz bu
objeye doru kayacaktr.

GRAFK
Grntlemeyi dndmz elerin biimleri bazen bize ok bilinen ablomlar anmsatr. X, Z, N, S,
T, L, Y, H, U, W, V, /, +, # gibi harf ve semboller her izleyicinin

dikkatini ekecek olan grafik ablonlardr. Bu tr grafik etkilerden yararlanmak, fotorafn gcn
arttracaktr. Ayrca gen, drtgen, begen gibi okgenler ile daire ve elips gibi kapal formda olan
erevelerin kullanmyla da kapal kompozisyon dediimiz gl etki salanabilir.

143
KOMPOZSYON izgiler

144
KOMPOZSYON izgiler

145
DJTAL FOTORAFILIK
TEKNK BLGLER
 DJTAL FOTORAFILIK

a. znrlk
Alglaycnn bykl ve piksel says, fotoraf makinesinin grnt kalitesinini belirler. Daha
ince ayrntlar yakalayabilmeyi ve tonda daha przsz geileri kaydetmeyi salar. Ayrca,
bask kalitesini belirler. Makinelerin grnt ilemcileri de kaliteyi etkileyen bir faktrdr.

Daha pahal, piksel says yksek makinelerin ilemcileri genel olarak daha gl olur. Buna
bal olarak genelde renk daha iyi kar, parazitlenme azalr. Parazitlenme, ipin birok
nedenden dolay geliigzel kard verilerdir ve fotoraftaki gren gibi grnr.
DJTAL FOTORAFILIK znrlk
 DJTAL FOTORAFILIK

b. Hz
Filmli makinalara kyasla, dijital fotoraf makineleri
hz konusunda fotoraflar zorlar. Ykleme zaman,
rtc gecikmesi ve kayt sresi.

Ykleme zaman makinenin aldktan sonra hazr

hale gelmesi iin gereken sredir. Amatrden
profesyonel makinelere doru bu hz artar. Analog
makinelerde byle bir sorun yoktur.

rtc gecikmesi; deklanre basld an deil ksa

bir sre sonras ekilir. stenen ann
yakalanamamas sonucunu yaratr. Tm makine
reticilerinin zerinde alt bir konudur. Dijital
fotoraf makinelerinde ise tepkiyi yavalatan
otomatik netleme, otomatik pozlama, alglaycnn
hazr olmas gibi nedenlerdir.

Kayt zaman analog fotoraf makinelerinde ok

hzldr. Fakat, dijital makinelerde ilemci ve bellek
kartna yazma sreleri , makinenin hzn
yavalatabilir.
 DJTAL FOTORAFILIK
c. Elektronik Vizor
Vizr, fotoraf ekerken baktmz minik gze verilen isimdir. Gnmzde vizrn yerini tutan LCD ler
de kullanlmaktadr ama bunlar, vizr kadar hakimiyet salamaz. Dijital kameralarda ise birka tip vizr
bulunur. Bunlar optik TTL vizr, elektronik vizr ve normal vizrdr.
Normal vizrler, makinenin sol st kesinde yer alr ve nden bakldnda arkas grlebilen bir
mekanizmadr. Bu tip vizrlerin ok ciddi bir sorunu vardr. O da, fotoraf ekilen objenin gr as
ile, o fotorafn filme d asnn farklldr. Buna parallax hatas ad verilir. Parallax hatas, ok
ciddi bir sorun olur bazen ve hi istenmeyen sonular yaratabilir.
Buna karlk, TTL vizrler vardr. Bu vizrlerde grnt, dorudan objektiften gelir ve aynalar
yardmyla, vizre yanstlr. Bu ekilde alnan grnt, makinenin ekecei gerek grnt olaca iin,
en iyi vizr tipi budur. SLR (Single Lens Reflex) makinelerde bulunur.

Bir nc vizr tipi ise, elektroniktir ve dijital kameralarda bulunur. Birok orta snf dijital kamera, bu
vizre sahiptir. Bu vizr, aslnda elektronik bir ekrandr ve CCD ye decek grnt, elektronik olarak
oraya yanstlr. Birok kii iin rahatsz edici bir vizrdr ve ou zaman lag (gecikme) hissi verir.

Elektronik

Normal
 DJTAL FOTORAFILIK

d. Optik / Dijital zoom

Optik zoom : Optik zoom objektifleri fiziksel olarak nesnenizin

grntsn bytr.
Dijital zoom : Dijital zoom grntnz keser ve kesilen
sonucu bytr. Bu bytme ilemine interpolasyon ad verilir.
Grnt kalitesinde bozulmaya neden olabilir.

e. Likit kristal ekran

LCD ekran, kompak makinelarde kadrajn grntlendii,
DSLR makinelarde ise hem sonucun grlebilecei hem de
yeni modellerde canl grntnn izlendii, fotoraf
makinesinin nemli bir parasdr. Rahata grlebilecek
byklkte, yeterli parlaklk ve kontrastta, renkleri iyi
sunabilme zelliklerine sahip olmaldr. Hareketli olanlar
ekimlerde kolaylk salar. 3 inch ve 920.000 noktal
znrlk konuyu daha keskin grmenizi salar.
 DJTAL FOTORAFILIK

2. Yardmc aralar

Pil ve arj aleti : arjl NiCd piller tercih edilmelidir. mnAh fazla olmas daha uzun sre
kullanlabilmesini salar. Her zaman yedek pil bulundurulmaldr. reticiler tarafndan verilen
LiOn piller daha uzun sre kullanlabilir ve farkl iklim koullarna daha dayankldr.

Tanabilir veri depolama niteleri : Fotoraf makineler ve znrlkleri gelitike, grnt

boyutlar artmakta ve hafza kartlar yeterli olmamaktadr. Bu nedenle, zellikle uzun
seyahatlerde tanabilir veri depolama niteleri gerekli oluyor.
Bellek kartlar

Fotoraflarn kaydedildii depolama niteleridir. SD (Secure Digital) ve CF(Compact Flash) kartlar

yaygn olarak kullanlr. Alglayclar tarafndan alglanan k, elektrik sinyallerine dntrlr ve
analog / dijital eviriciler tarafndan dijital olarak kodlanrlar. Bir ilemci, bu kodlarn tmn dzenler
ve her bir piksele ait konum, renk tonu, parlaklk ve doygunluk deerlerini ileyerek bellek kart
dediimiz saklama birimine gnderir. Yazma / okunma sreleri, saklama kapasiteleri ve zor
koullarda dayankllklar nemlidir. zerlerindeki X katsays saniyede ka Mbyte transfer yaptn
ifade eder. Her bir X = 150 Kbyte tr. 80x bir kart saniyede 80x150Kb=12000Kb=12 Mb okur/yazar.
Veya daha ak bir ekilde 35MB/s gibi ifade zerinde yer alr.
Gnmzde ok farkl tasarm ve boyutlarda bellek kartlar bulunmaktadr. Kart dntrclerle
cep telefonunuzda kullandnz Micro SD kartlar fotoraf makinenizde SD olarak da
kullanabilirsiniz.

153
 DJTAL FOTORAFILIK

3. Dosya formatlar

Temel grnt formatlar JPEG, TIFF ve RAW dur.

JPEG (Joint Photographers Expert Group) : Grnt dosyasnn daha kk bir dosyaya sabilmesi
iin alglaycdan ve ilemciden gelen tm grnt verilerinin boyutunu zekice kltr. Bunu,
gereksiz verileri arayarak ve renk gibi baz her bir piksel iin hatrlatmak yerine byk alanlara
haritalandrarak yapar. Ayrca sktrma oranlar da deitirilebilir.
En byk avantaj hz ve saklama alandr. Ancak, jpeg dosyas aktarldktan sonra TIFF ya da
grnt ileme program formatnda saklanmaldr. nk, her alp kapandnda veri atlp
yeniden yaplandrldndan kalite kaybna urar.

TIFF (Tagged Image File Format) : Sktrlmam ve en kaliteli fotoraf formatlarndan biridir.
Grnt kaybna sebep olmad iin zellikle masast yaynclkta ok kullanlan bu formatn tek
kt yan diskte fazla yer kaplamasdr.

RAW : Dijital fotoraf makinesinin sensrnden gelen bilgilerin ham olarak yazlmas ile oluan
formattr (bu format iin dijital negatif tabiri de kullanlyor). Gerekten de, klasik filmlerde negatifin
ne ilevi varsa dijital fotoraflar iin de RAW un benzer bir grevi vardr. TIFF kadar yer kaplamasa
da ayn kalitede JPEG formatndan ortalama ok daha byktr. Bu formatn en nemli zellii
fotoraf ektikten sonra baz ayarlar deitirebilmenizdir. Bunlar arasnda Beyaz, Ev, keskinlik ve
kontrast gibi ayarlar bulunuyor. Bir anlamda fotoraf ektikten sonra normalde uzun sren ve teknik
bilgi gerektiren belli deiiklikler yapabiliyorsunuz.
DJTAL FOTORAFILIK
(Dosya formatlar )
 DJTAL FOTORAFILIK

4. Yedekleme
Fotoraflarn bellek kartndan bilgisayara aktarlmas ve CD / DVD / Harici disk nitesine yedeinin
alnmas ilemidir.

5. Arivleme
Fotoraflarn arivlenmesi nem verilmesi gereken bir husustur. Uygun bir ariv sistemi kurulmazsa,
istenilen fotoraflarmza eriim sorunu yaanacaktr. zellikle dijital ortamda daha fazla fotoraf
ekildii dnldnde, iinden klmaz durumlarla karlaabiliriz. Arivlendirme; snflandrma
ve dzenlemeleri ierir. Hazr programlar kullanlabilecei gibi, iletim sistemi altnda alacak
dosyalarla ariv yaps kurulabilir.

6. Bask
Bask znrl yksek, byk boyutlarda bask yaplabilen, kartuu ve kad ekonomik ink jet
yazclar tercih edilebilir. Son dnemde renkli lazer yazclar da aileye katld.
 DJTAL FOTORAFILIK

7. Histogram

Histogram okumak pozlanmann doru olduundan emin olmamz salar.

Dijital fotoraf makinalarnn ektii fotoraflar piksellerden yani noktalardan oluur. Her nokta k
durumuna gre, 0'dan 255'e kadar bir deer alr. Eer bir grafik zerine ayn k deerini alan nokta
saysn iaretlerseniz histogram elde etmi olursunuz.
Histogramn en solu tamamen karanlk olan noktalar gsterir, en sa da tamamen aydnlk, olan
noktalar gsterir. Histogramn orta noktas %18 griyi ifade eder. 5 blme ayrlr, bu aralklardan her
biri fotoraf makinasndaki bir "stop" a karlk gelir.