Lampowy
P R O J E K Twzmacniacz
Y akustyczny 2x30 W
Lampowy wzmacniacz
akustyczny 2x30 W
Lampy w natarciu mona
tak powiedzie sdzc po
liczbie lampowych projektw,
jakie docieraj do naszej
redakcji. Monta wzmacniacza
lampowego jest stosunkowo
prosty, problemem trudnym
do pokonania w warunkach
amatorskich moe si
natomiast okaza wykonanie
transformatorw, ktre zawsze
wystpuj w tego typu
konstrukcjach.
Rekomendacje:
budow wzmacniacza
polecamy co najmniej rednio
zaawansowanym elektronikom
mionikom lampowego
brzmienia.
PODSTAWOWE PARAMETRY
Zasilanie 230 VAC
Sinusoidalna moc wyjciowa 30 W na
obcieniu 8 V
Czuo przy mocy maksymalnej: okoo
0,6 V
Pasmo przenoszenia na poziomie 1 dB:
10 Hz...40 kHz przy 1 W mocy wyjciowej
Znieksztacenia: mniejsze od 1% (przy
mocy wyjciowej 10 W), mniejsze od 2%
(przy mocy wyjciowej 30 W)
12
Lampa elektronowa krlujca woczesne metody pomiarowe wspo-
w elektronice poowy dwudzieste- magane komputerowo. Zastosowane
go wieku, po wynalezieniu w 1948 w stopniu kocowym militarne te-
roku tranzystora zacza powoli tra- trody strumieniowe typu GU50 dzi-
ci swoj pozycj. Dzisiaj ponownie ki swoim dobrym parametrom elek-
przeywa swj renesans, a to za trycznym zapewniy wzmacniaczowi
spraw techniki audio z wysokiej ciepe brzmienie i bardzo gboki
pki. Trwajca od kilku lat moda bas. Z dowiadczenia autora wynika
na wzmacniacze akustyczne wyso- zalecenie zastosowania lamp GU 50
kiej jakoci wykonywane w technice produkcji rosyjskiej. Lampy te s
lampowej skonia autora do pod- zdecydowanie lepsze i trwalsze od
jcia tego bardzo interesujcego te- lamp innych producentw i bardzo
matu. Opisany poniej wzmacniacz tanie na rynku wtrnym. Oczywi-
wykorzystuje triody w stopniach ste- cie nic nie stoi na przeszkodzie,
rujcych i pentody (tetrody strumie- aby zamiast lamp GU50 zastosowa
niowe) w stopniu kocowym. Przy- lampy przeznaczone do wzmac-
stpujc do projektowania wzmac- niaczy akustycznych np. EL34 lub
niacza przyjto zaoenia, e bdzie KT88. Jest to jednak powany wy-
to wzmacniacz z przeciwsobnym datek, co ma szczeglne znaczenie
stopniem kocowym dostarczajcym dla modego konstruktora.
do obcienia moc okoo 30 W Prezentowany wzmacniacz moe
RMS na kady kana. Bd w nim wystpowa jako samodzielny ze-
zastosowane atwo dostpne materia- sp, moe te suy jako element
y. Wzmacniacz powinien zapewni zestawu akustycznego. Istotnym ar-
dobre parametry techniczne, przy gumentem przemawiajcym za sa-
zachowaniu powtarzalnoci w wa- modzielnym wykonaniem wzmac-
runkach amatorskich. Konstrukcja ta niacza jest jego cena. Jest ona
jest przeznaczona dla przynajmniej kilkakrotnie nisza od podobnych
redniozaawansowanych elektroni- wykona fabrycznych.
kw, posiadajcych znajomo pod- W pocztkowym okresie wzmac-
staw techniki lampowej oraz odpo- niacze lampowe budowane byy
wiednie zaplecze techniczne (oscy- w ukadzie pojedynczej lampy pra-
loskop, multimetr). cujcej w klasie A. Ze wzgldu na
W czasie prac projektowych stosunkowo mae moce wyjciowe
i wykonawczych wykorzystane byy, i nisk sprawno tych wzmacnia-
oprcz tradycyjnych, rwnie no- czy w pniejszym okresie pro-
Elektronika Praktyczna 4/2008
Lampowy wzmacniacz akustyczny 2x30 W

dukowano wzmacniacze przeciw-

sobne, charakteryzujce si wik-
szymi mocami i wiksz spraw-
noci. Przykadem wzorcowego
rozwizania moe by wzmac-
niacz zaproponowany w 1952 r.
przez Wiliamsona na amach Wi-
reless Word. Ukad ten pomimo
upywu lat jest nadal
w y ko n y w a n y p r z e z
wiele rm. Ze wzgl-
du na swoje parame-
try naley postrze-
ga go jako poredni
pomidzy ukadem
pentodowym a triodo-
wym.
Konstrukto -
rzy wspczesnych
wzmacniaczy lampo-
wych wysokiej klasy Rys. 1. Schemat elektryczny wzmacniacza
majc na celu popra-
wienie jakoci dwiku implemen- staje podany bezporednio na siatk Wzmocnione i odwrcone w fa-
tuj nowe rozwizania pochodzce pierwszej triody lampy V1. Wzmoc- zie sygnay poprzez kondensatory
z techniki tranzystorowej, takie jak: niony sygna z anody poprzez gal- C4 i C5 traaj do przeciwsobne-
ukady rnicowe, ukady kaskodo- waniczne poczenie traa do siatki go stopnia kocowego zbudowane-
we, rda prdowe, aktywne ob- inwertera zbudowanego na lampie go w oparciu o lampy V3 i V4. S
cienia, staoprdowe sprzenia, V2. Rozwizanie takie pozwala na to bardzo dobre militarne tetrody
czy te beztransformatorowe ukady rezygnacj z kondensatora sprzga- strumieniowe typu GU50. Lampy te
wyjciowe. Nie zawsze jednak tego jcego oba stopnie wzmocnienia. nie tylko maj dobre parametry, ale
typu zabiegi przynosz zamierzony Zadaniem inwertera jest dostarcze- charakteryzuj si ciekawym wygl-
skutek lub te efekty wi si ze nie do siatek sterujcych lamp wyj- dem, szczeglnie po zdjciu alumi-
zbyt duym skomplikowaniem uka- ciowych V3 i V4 sygnaw o tych niowego kapturka. Stopie koco-
du, co przemawia za stosowaniem samych amplitudach, ale przesuni- wy jest zasilany napiciem okoo
zdrowego kompromisu. Prawdzi- tych w fazie o 180 o. Inwerter jest 425 V. Ze wzgldu na konieczno
wi koneserzy wysokiej jakoci wykonany w ukadzie symetrycznym precyzyjnej regulacji prdw spo-
dwiku s wierni wzmacniaczom o sprzeniu katodowym. Pomimo czynkowych lamp kocowych i za-
historycznie najstarszym, tzn. ta- swojej prostoty ukad inwertera za- pewnienie braku strat mocy na re-
kim, w ktrych stopie wyjciowy pewnia bardzo dobre parametry: zystorach katodowych (okoo kilku
stanowi pojedyncza trioda pracuj- posiada identyczn impedancj wyj- watw w ukadzie z automatyczn
ca w klasie A, najlepiej typu 300B ciow obu gazi, charakteryzuje polaryzacj), zosta wybrany ukad
opracowana w latach trzydziestych si maymi znieksztaceniami przy staej polaryzacji siatek sterujcych
ubiegego wieku w USA. Wzmacnia- stosunkowo duym wzmocnieniu z oddzielnego rda napicia ujem-
cze te s budowane jako tzw. mo- nie wykazujc przy tym tendencji nego. Uzyskanie prawidowej sy-
nobloki oddzielny wzmacniacz do wzbudzania si. Zastosowanie metrii prdw spoczynkowych jest
dla kadego kanau dwikowego. zamiast rezystora katodowego rd- istotne ze wzgldu na eliminacj
a prdowego wykonanego na dru- przydwiku 100 Hz oraz uniknicie
Opis budowy i dziaania giej powce lampy V1 pozwala magnesowania si rdzenia transfor-
Kady kana opisanego wzmac- na uzyskanie poprawy parametrw matora wyjciowego, ktre powodu-
niacza jest zbudowany z trzech nie- elektrycznych ukadu. je wzrost znieksztace nieliniowych
zalenych blokw: Wzmacniacz wstpny oraz in- dla niskich czstotliwoci sygnaw,
wzmacniacza wstpnego, werter s wykonane na lampach szczeglnie poniej 100 Hz.
inwertera fazy, 6N8S (odpowiednik 6SN7). Lampy Wzmocniony w stopniu kocowym
przeciwsobnego stopnia koco- te czsto wystpuj w stopniach ste- sygna poprzez symetryczny transfor-
wego. rujcych wzmacniaczy akustycznych mator wyjciowy traa do obcie-
O b a ka n a y s z a s i l a n e z e wysokiej jakoci. Moliwe jest rw- nia. Zadaniem wyjciowego transfor-
wsplnego zasilacza o duej wydaj- nie zastosowanie innych np. 6N6P, matora, oprcz przeniesienia energii
noci, co ma szczeglnie due zna- 6N1P, E188CC lub ECC88. Zasilanie i zoenia obu powek sygnau,
czenie dla poprawnego odtwarzania opisanych stopni odbywa si ze jest dopasowanie wysokiej impedancji
silnych sygnaw. rda napicia okoo 400 V, wy- wyjciowej lamp do niskiej impedan-
Schemat elektryczny wzmac- nika to z koniecznoci zapewnienia cji obcienia. Transformator wyjcio-
niacza zosta pokazany na rys. 1. dostatecznej amplitudy napicia ste- wy to jeden z elementw, od ktrego
Sygna akustyczny z wejcia wzmac- rujcego, a take umoliwia uzyska- parametrw w duym stopniu zaley
niacza poprzez potencjometr P1 zo- nie duej liniowoci tych stopni. jako dwiku wzmacniacza.

14 Elektronika Praktyczna 4/2008

Lampowy wzmacniacz akustyczny 2x30 W
Rys. 2. Schemat elektryczny zasilacza
Niskie znieksztacenia wzmac-
niacza zapewniaj: lokalne ujemne
sprzenia zwrotne w obwodach ka-
tod wszystkich lamp, oglne ujem-
ne sprzenie zwrotne czce wyj-
cie z katod lampy stopnia wstp-
nego oraz ultralinearny stopie wyj-
ciowy. Lampy stopnia kocowego
pracuj z przekroczonym napiciem
na siatce drugiej, jednake w cza-
sie dwuletniej intensywnej eksplo-
atacji wzmacniacza nie zauwaono
ujemnych skutkw tego rozwiza-
nia. Bardzo niska cena lamp GU50
w peni uzasadnia takie rozwizanie,
szczeglnie gdy lampa pracuje przy
niskim napiciu anodowym i do-
datkowo rezystorami R16 i R17 ma
zabezpieczone siatki drugie przed
przecieniem. Rezystory w kato-
dach lamp kocowych o wartoci
Tab. 1 Parametry techniczne zasila-
cza (napicia podane pod obcie-
niem)
Obwody Napicie
Anodowe stopni
+385 V
sterujcych
Anodowe stopni
+425 V
kocowych
Polaryzacji stopni
90 V
kocowych
arzenia stopni
+6,3 V
sterujcych
arzenia stopni
~12,6 V
kocowych
16
1 V oprcz niewielkiego ujemnego
sprzenia zwrotnego pozwalaj na
pomiar prdu lamp podczas urucha-
miania i regulacji ukadu (poprzez
pomiar spadku napicia 1 mV opisanie powyszego zagadnienia
odpowiada 1 mA prdu lampy).
Ciekawym, aczkolwiek bardzo
prostym dodatkiem (wykonywanym
opcjonalnie) jest moliwo prze-
czania ukadu pracy stopnia koco-
wego z ultralinearnego ukadu pento-
dowego na ukad triodowy, co daje
ciekawe moliwoci eksperymentowa-
nia szczeglnie przy wyborze odpo-
wiednich kolumn dwikowych.
Zasilacz, ktrego schemat elek-
tryczny przedstawiono na rys. 2
jest wykonany w sposb konwencjo-
nalny. Dostarcza on napi anodo-
wych, ujemnego napicia polaryza-
cji stopnia kocowego oraz napi
arzenia: zmiennego dla lamp ko-
cowych i staego dla lamp stopni
wstpnych. Dokadne dane napi stancja midzy anodami wynosi Raa
i wydajnoci prdowe zasilacza po-
Wydajno dano w tab. 1.
prdowa Dobr ltracj oraz sztywno
napicia wyjciowego zapewnia-
50 mA
j due wartoci pojemnoci na
wyjciu ukadw prostowniczych.
400 mA
Zasilacz jest zabezpieczony przed
skutkami zwarcia bezpiecznikiem
10 mA
topikowym. Napicie anodowe na-
ley zacza z opnieniem ok. 1 Maksymalne napicie anodowe
2,5 A
minuty (wycznik W2), co pozwala
na ochron katod lamp kocowych.
5 A
Mona te wykona ukad op- w anodzie Pa max
nionego startu z timerem i prze-
kanikiem. Zasilanie stopni steru-
jcych odbywa poprzez szeregowe
rezystory blokowane do masy kon-
densatorami. Rozwizanie takie od-
separowuje od siebie poszczeglne
stopnie wzmocnienia zapobiegajc
wzbudzeniom, a take poprawia l-
tracj zmniejszajc przydwik sieci.
Do dalszego obnienia przydwiku
przyczynia si arzenie lamp stopni
sterujcych prdem staym.
Pentoda i trioda w stopniu
kocowym wzmacniacza
Pentody pracujce w stopniach
kocowych cechuj si du spraw-
noci, wymagaj mniejszych na-
pi sterujcych, maj nieznacznie
gorsz liniowo w porwnaniu do
triod i stosunkowo du impedan-
cj wyjciow. Triody w stopniach
kocowych charakteryzuj si nato-
miast mniejsz sprawnoci energe-
tyczn i wymagaj wikszych napi
sterujcych, ale maj mae impe-
dancje wyjciowe, co jest korzystne
ze wzgldu na wspprac z obci-
eniem o tak zoonej impedancji,
jak cechuje si ukad transformator
gonik. Oczywicie szczegowe
wybiegaoby poza ramy niniejszego
opracowania, dlatego wszystkich od-
syam do odpowiedniej literatury.
Podstawowe parametry lampy
GU50, ktrych znajomo jest nie-
zbdna przy budowie wzmacniacza
przedstawiono w tab. 2.
Uzyskanie dobrych parametrw
wzmacniacza jest w duym stopniu
uzalenione od waciwego doboru
impedancji obcienia lamp GU50
stanowicych przeciwsobny stopie
kocowy. Zgodnie z danymi uzyska-
nymi z innych rozwiza wzmac-
niaczy przyjto dla jednej lampy
Ra=okoo 2500 V.
Dla ukadu przeciwsobnego zo-
onego z dwch lamp GU50 rezy-
=2xRa, czyli Raa=5000 V. Jeeli
lampy bd pracoway w kongura-
Tab. 2. Podstawowe parametry lampy
GU50
Napicie arzenia U 12,6 V
Prd arzenia I 0,85 A
Maksymalny prd anodowy Ia
160 mA
max
1000 V
Ua max
Maksymalna moc tracona
40 W
Elektronika Praktyczna 4/2008
Lampowy wzmacniacz akustyczny 2x30 W
Rys. 3. Cok lampy a) 6N8S, b) GU50
cji triodowej, to warto ta powinna
by nisza naleaoby w tym celu
wykona odpowiednie obliczenia.
W opisanym wzmacniaczu trans-
formator zosta wykonany dla uka-
du pentodowego, moliwo prze-
czenia w ukad triodowy jest tylko
dodatkow opcj pracy wzmacniacza
i w tym przypadku godzimy si na
nieco wiksze znieksztacenia przy
uzyskaniu poprawy charakterystyki
fazowej i czstotliwociowej ukadu.
Transformator sieciowy
i wyjciowy
Istnieje moliwo wykonania
transformatorw we wasnym za-
kresie. W warunkach amatorskich
trudno bdzie jednak uzyska dobre
ich parametry, wskazane jest zatem
zlecenie nawinicia w specjalistycz-
nym zakadzie. Firmy wykonujce
takie usugi posiadaj specjalistycz-
ne oprogramowanie i s w stanie
precyzyjne obliczy kady transfor-
mator. Istotne jest dokadne okrele-
nie parametrw technicznych, ktre
posu do oblicze. W rozwizaniu
modelowym wszystkie transformato-
ry wykonano jako toroidalne. Dane
techniczne transformatora sieciowe-
go przedstawiono w tab. 3.
Z zaoe wynika e transforma-
tor bdzie mia z lekkim zapasem
moc okoo 300 VA. Przy zamawia-
niu transformatora naley podkre-
li, e napicia s podane przy
penym obcieniu.
Dane techniczne transforma-
tora wyjciowego przedstawiono
w tab. 4.
Tab. 3. Dane techniczne transforma-
tora sieciowego
Napicie uzwojenia pierwot-
230 V
nego U1
Napicia i prdy uzwoje wtrnych
U2 330 V/0,6 A
U3 100 V/10 mA
U4 12,6 V/5 A
U5 6,3 V/3 A
18
Po m i m o z n a c z n i e
mniejszej mocy, trans-
formator wyjciowy b-
dzie mia podobne do
transformatora sieciowe-
go wymiary zewntrzne.
Wynika to z konieczno-
ci dobrego przenosze-
nia niskich czstotliwo-
ci oraz zapewnienia
maych znieksztace
sygnau. Przy zamawianiu transfor-
matora naley uwzgldni fakt, e
jest on przeznaczony do wzmacnia-
cza przeciwsobnego.
Opis budowy mechanicznej
i elektrycznej
Obudow wzmacniacza wykona-
no z blachy aluminiowej o gruboci
2 mm w formie pudeka podsta-
wy z nakadan od gry pokryw.
Podstawa stanowi element montao-
wy podzespow wzmacniacza. Oba
te elementy poczono za pomoc
wkrtw. Taka konstrukcja dziki
swojej prostocie umoliwia atwe
wykonanie obudowy, zapewniajc
jednoczenie dobre parametry tech-
niczne i mechaniczne, du podat-
no na modykacj oraz estetyk
wykonania. Boczne ciany obudo-
wy mog by oklejone szlachetnym
drewnem, co podniesie walory es-
tetyczne wzmacniacza. Do obudowy
przymocowano transformatory, pod-
stawki lampowe, czwki i pozosta-
e wiksze elementy elektroniczne.
Monta elektryczny wzmacniacza
w rozwizaniu modelowym wykona-
no na pytkach drukowanych. Zale-
ca si jednak monta przestrzenny
na oddzielnych pytkach montao-
wych, zachowujc zasad moliwie
jak najkrtszych pocze. Szcze-
gln uwag naley powici pro- gwiazdk. Napicie ujemne dopro-
wadzeniu masy, ktra powinna by
wykonana grubym przewodem i po-
winna by podczona do obudowy
tylko w jednym miejscu, najlepiej
Tab. 4. Dane techniczne transforma-
tora wyjciowego
Maksymalna moc przenoszo-
50 W
na Pwy
Dolna czstotliwo sygnau
20 Hz
przy spadku 1 dB fd
Grna czstotliwo sygnau zwrotnego), wkadamy do podstawek
30 kHz
przy spadku 1 dB fg
Oporno widziana od strony
5000 V
anod Raa
Oporno obcienia Ro 4, 8 lub 15 V
Spoczynkowy prd jednej
40 mA
lampy Io
w pobliu zasilacza. Naley uni-
ka zamykania ptli masy, dlatego
szczeglnie istotne jest dobre od-
izolowanie od obudowy takich ele-
mentw jak gniazdka i kondensatory
elektrolityczne. Przewody sygnaowe
naley prowadzi w oddaleniu od
przewodw silnoprdowych i trans-
formatorw.
Monta, uruchomienie
i regulacja
Monta i uruchomienie wzmac-
niacza naley wykonywa etapami.
Prac rozpoczynamy od zasilacza.
Po wykonaniu jego montau, spraw-
dzeniu poprawnoci pocze i zao-
eniu bezpiecznika sieciowego mo-
emy podczy zasilanie 230 V.
UWAGA! Ze wzgldu na wystpowanie w uka-
dzie wzmacniacza wysokich napi naley
zachowa szczegln ostrono i przestrzega
przepisw BHP. Kadorazowo po wyczeniu
zasilania naley odczeka kilka minut, a do
cakowitego rozadowania si kondensatorw
elektrolitycznych przed przystpieniem do
dalszych prac.
Napicia zmierzone przy braku
obcienia powinny by nieco wik-
sze od napi podanych w tab. 1.
Nastpnie przystpujemy do monta-
u i uruchomienia stopnia sterujce-
go, inwertera oraz stopnia kocowe-
go (na przykadzie jednego kanau).
Po wykonaniu montau wkadamy
do podstawek lampy V1 i V2, w-
czamy zasilanie i po nagrzaniu si
lamp mierzymy napicia stae wy-
stpujce na elektrodach lamp. Po-
winny by one zgodne z napiciami
podanymi na schemacie elektrycz-
nym wzmacniacza. Ewentualn ko-
rekt napi przeprowadzamy dobie-
rajc rezystory R1 i R3 oznaczone
wadzane do siatek sterujcych lamp
kocowych ustawiamy przy pomocy
potencjometrw P2 i P3 na warto
okoo 70 V. Wyczamy zasilanie. Do
wyjcia wzmacniacza (zaciski trans-
formatora wyjciowego) podczamy
obcienie 8 V/40 W (np. 20 rezy-
storw 160 V/2 W poczonych rw-
nolegle), oscyloskop i woltomierz na-
picia zmiennego. Odczamy rezy-
stor R9 (ga ujemnego sprzenia
lampy kocowe V3 i V4. Wczamy
zasilanie i po nagrzaniu si lamp
ustawiamy wstpnie przy pomocy
potencjometrw P2 i P3 prdy spo-
czynkowe lamp kocowych na war-
to okoo 30 mA dla kadej lampy.
Elektronika Praktyczna 4/2008
 Lampowy wzmacniacz akustyczny 2x30 W

kraczay 10%. Dodatkowo poprzez

dobr jednego z rezystorw R5 lub
R6 ustawiamy symetri sygnau ste-
rujcego lampy stopnia kocowego.
Na zakoczenie naley podczy
obwd ujemnego sprzenia zwrot-
nego (rezystor R9), w przypadku
wzbudzania si wzmacniacza nale-
y zamieni ze sob kocwki wyj-
ciowe transformatora gonikowego
TR2. Tak wykonany i wyregulowany
wzmacniacz jest gotowy do pracy.

Pomiar podstawowych
parametrw elektrycznych
Pomiary podstawowych parametrw
wzmacniacza wykonano wykorzystujc
typowy zestaw urzdze takich jak:
generator m.cz., miernik zniekszta-
ce nieliniowych, sztuczne obcienie
Rys. 4. Charakterystyka przenoszenia wzmacniacza dla mocy wyjciowej 1 W bez 8 V/50 W, oscyloskop dwukanaowy
dwjnika korekcyjnego R19 C9, dla ukadu pentodowego stopnia kocowego oraz dziki uprzejmoci Zakadu
Akustyki Wydziau Elektroniki Poli-
Pomiar wykonujemy mierzc spad- wikszych sygnaw nastpuje obci- techniki Wrocawskiej system Au-
ki napi na rezystorach R14, R15. nanie jednej z powek. W naszym dio Precision stanowicy wysokiej
Nastpnie do wejcia wzmacniacza wzmacniaczu nie jest to rdem jakoci stanowisko pomiarowe
(potencjometr P1) doprowadzamy znieksztace, gdy w ukadzie prze- Audio Precision to specjalistycz-
z generatora m.cz sygna o czstotli- ciwsobnym nastpuje zoenie obu ny zestaw urzdze pomiarowych,
woci 1 kHz i stopniowo zwiksza- powek sygnau w transformatorze ktre wsppracuj z komputerem
my jego poziom. Sinusoidalna moc wyjciowym. Bardzo istotn spraw wyposaonym w odpowiednie, dedy-
na wyjciu wzmacniacza mierzo- majc wpyw na kocowe parame- kowane oprogramowanie pozwalajce
na na obcieniu powinna wynosi try wzmacniacza jest zastosowanie na obrbk i wizualizacj wybranych
okoo 30 W (16 V na 8 V). Na- w stopniu kocowym lamp parowa- parametrw wzmacniacza. W czasie
stpnie po upywie okoo 30 minut nych, tzn. o bardzo zblionych para- pomiarw wzmacniacz by obciony
korygujemy (bez wysterowania) pr- metrach elektrycznych. Dobr naley specjalnym pomiarowym rezystorem
dy spoczynkowe lamp kocowych przeprowadzi przy pomocy przy- wzorcowym, sterowanie odbywao si
na warto okoo 35 mA. Ustawio- rzdu do pomiaru lamp np. typu sygnaami z systemu, natomiast wy-
ny punkt pracy to klasa AB, przy P508 lub wykorzystujc miernik niki pomiarw byy zobrazowane na
ktrej dla maych sygnaw lampa lamp opisany w EP 10/2005. Naley ekranie komputera. System Audio
pracuje w klasie A, czyli wzmacnia tak dobra lampy, aby rnice ich Precision zastpuje wiele przyrzdw
obie powki sygnau, natomiast dla podstawowych parametrw nie prze- pomiarowych, znacznie przyspiesza
pomiary i pozwala na
uzyskanie bardzo miaro-
dajnych wynikw pomia-
rowych. W przypadku opi-
sanego w artykule wzmac-
niacza przedmiotem ba-
da ze wzgldu na jako
dwiku byy nastpujce
parametry:
sinusoidalna moc wyj-
ciowa wzmacniacza,
charakterystyka przeno-
szenia dla mocy 1 W,
znieksztacenia nieli-
niowe.
Badane byy oba ka-
nay wzmacniacza w uka-
dzie pracy pentoda lub
trioda. Wyniki otrzymane
w systemie Audio Preci-
sion zostay przedstawio-
Rys. 5. Charakterystyka mocy wyjciowej i znieksztace w zalenoci od napicia wyjcio- ne w ramce Podstawowe
wego bez dwjnika korekcyjengo R19 C9, dla ukadu pentodowego stopnia kocowego parametry. Pomiary byy

Elektronika Praktyczna 4/2008 19

Lampowy wzmacniacz akustyczny 2x30 W
wykonane przy zamknitej ptli ujem-
nego sprzenia zwrotnego
Uwagi kocowe
Wykonany przez autora wzmac-
niacz wsppracuj z odtwarzaczem
pyt kompaktowych i specjalnie skon-
struowanymi dla niego kolumnami
typu Horn, zapewniajc bardzo przy-
jemne doznania dwikowe. Uzyskane
rezultaty w peni potwierdzaj zasad-
no budowy wzmacniacza, przyno-
szc zadowolenie autorowi i uytkow-
nikowi. Suchacze szczeglnie cenili
przyjemn i naturaln barw dwiku
oraz bardzo dobr rozdzielczo sceny
akustycznej. Przeprowadzono rwnie
prby zastosowania w stopniu ko-
cowym lamp typu EL34. Uzyskano
znacznie lepsze parametry szczegl-
nie dotyczce poziomu znieksztace
przy bardzo starannym doborze
lamp stopnia kocowego i ustawieniu
prdu spoczynkowego na okoo 60
mA dla kadej lampy oraz wymianie
lamp stopni sterujcych na E188CC
uzyskano znieksztacenia dla 1 kHz
na poziomie 0,2% przy 35 W mocy
wyjciowej. Oczywicie tego typu za-
miana zwiksza koszty wzmacniacza,
dlatego na pocztek autor proponuje
tasz wersj.
Stanisaw Maleczek
stanmal@op.pl
R E
20
WYKAZ ELEMENTW
Rezystory C15: 4700 mF/10 V
(moc 2 W jeli nie podano inaczej) C6, C7: 0,1 mF/160 V
C16, C17: 220 mF/160 V
R1*: 820 V dobierany
R20: 100 V C8: 0,47 mF/630 V
R2: 100 kV C9: 300 pF/400
R18, R21: 10 V drutowy 5 W Lampy
R3*: 470 V dobierany V1, V2: 6N8S
R22*: 0,68 V/5 W dobierany V3, V4: GU50
R4: 24 kV Pprzewodniki
D1: 1N4007
R8, R23, R24: 1 kV
D2: LED np. zielona o rednicy 5 mm
R5*, R6*: 51 kV dobierane
R25...R28: 220 kV/0,5 W M1...M2: mostek prostowniczy
10 A/1000 V
R7: 1 MV
Inne
R29: 220 kV rwnolegle dwie sztuki
TR1, TR2: transformatory wg opisu
R9*: 33 kV dobierany
B1: bezpiecznik 4 A zwoczny
R10, R11: 100 kV 0,5 W
W1, W2, W11, W12: wyczniki
R12, R13, R16, R17: 120 V 0,5 W
250 V/10 A
R14, R15: 1 V
podstawki lampowe typu octal
R19: 10 kV/0,5 W
podstawki lampowe do lamp GU50
P1: 50...100 kV potencjometr wykad-
Oprawka bezpiecznika
niczy lub liniowy
Kabel sieciowy z wtyczk
P2...P5: 220 kV rezystor nastawny
gniazda typu Cinch
Kondensatory
zaciski gonikowe
C1: 22 mF/450 V
C11...C13: 470 mF/450 V
UWAGA: Wykaz elementw doty-
C2, C3, C10: 150 mF/400 V
czy jednego kanau wzmacniacza
C14: 47000 mF/10 V i wsplnego dla obu kanaw zasi-
C4, C5: 0,47 mF/630 V najlepiej poli- lacza
propylenowy
K L A M A
Elektronika Praktyczna 4/2008